Moet alles wat kan? - Agora landelijk ondersteuningspunt palliatieve ...

ZonMw – signalement ‘Moet alles wat kan?’april 2013invloed die er van lopende studies kan uitgaan. Artsen die ook onderzoek doen, zouden geneigdkunnen zijn (verder) te gaan met behandelen om het vereiste aantal patiënten in hun studies tebehalen (inclusie).Maar ook in de thuiszorg en andere instellingen spelen vergelijkbare vragen. In 2010 heeft de KNMGhiervoor de Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg voor opgesteld,maar in de praktijk is het nog moeilijk om deze te implementeren. De gevonden knelpunten wordenalom onderkend, maar sluitende oplossingen zijn moeilijk.Een vaak terugkerend pleidooi is één persoon die het hele besluitvormingsproces namens en liefstmet de patiënt en zijn naasten bewaakt. Afhankelijk van de context worden hiervoor genoemd dehuisarts, een verpleegkundige, verpleegkundig specialist/nurse practitioner, een buddy of de patiëntzelf. Met al deze vormen wordt nu in de praktijk geëxperimenteerd.Een inventarisatie van best practices hiervan moet nu mogelijk zijn, toegespitst op de vraag of debetreffende werkwijze kan leiden tot minder disproportionele zorg voor patiënten in deze fase van hunleven. Welke vorm werkt, voor wie, en aan welke randvoorwaarden moet er minstens zijn voldaan.‘Doorbehandelen’Praktijkperikel van een huisarts, Medisch Contact, nr 50, 14 december 2012Een man in mijn huisartsenpraktijk, 82 jaar, met al jaren Kahler, heeft de laatste tijd regelmatigeen pneumonie waardoor hij steeds zwakker wordt. Daarbij cardiaal ook erg matig met eenchronische decompensatio tot gevolg. Thuis is hij voornamelijk bedlegerig. Een gesprek overzijn toekomst en zijn verwachtingen over de behandeling is moeilijk te voeren, omdat hij nogzo graag wil.Ook bij mijn laatste visite, toen ik aangaf dat hij deze verwachtingen moest gaan bijstellen,was hij niet te vermurwen. Immers de specialist had nog wel wat in de kast liggen voor hem. Iknam mij voor om daar eens mee te overleggen. ‘Ja’, zei deze, ‘laat hem volgende week maareens bij mij komen, dan nemen we hem op en zal ook ik hem vertellen dat we niet veel voorhem kunnen doen.’Twee weken later krijg ik een bericht van de vrouw van de patiënt. Zij meldt dat haar man eennieuwe kuur heeft gekregen voor zijn Kahler. Dit heeft zijn hart geen goed gedaan, en daaromkreeg hij ook nog even een PCTA van een van de coronairen.Een week later wordt hij in een hospice opgenomen, waar hij twee dagen later overlijdt.Over doorbehandelen gesproken.Tegelijkertijd betekent de toenemende specialisatie dat er meer kennis is over nieuwe behandelingen,zeker in combinatie met de toenemende medisch technische mogelijkheden. Sommige patiëntenkunnen hier baat bij hebben, dat moet niet worden vergeten.Wanneer is dat zo, wanneer niet? Daarvoor is kennis nodig, en bewustwording dat deze vragenhardop gesteld mogen en moeten worden. In de oncologie wordt nu bijvoorbeeld veel verwacht vanbehandelingen die echt op de individuele patiënt zijn gericht, op basis van zijn genetisch profiel.Hiermee kan zeker vooruitgang worden geboekt, maar ook nu moet de kwaliteit van leven niet uit hetoog verloren worden. Sommigen waarschuwen ervoor dat het uitgangspunt van deze behandelingenvaak vooral medisch/biologisch is, zodat alle betrokkenen er goed op moeten letten dat ook hetsociale, psychische en spirituele profiel van patiënten op het netvlies blijft.De voortschrijdende (super-)specialisatie heeft overigens al een tegenbeweging opgeroepen. Volgensde KNMG en de Raad voor de Volksgezondheid en zorg wordt de toekomstig dokter weer meer eengeneralist, zo staat in het rapport Redzaam Ouder worden. De combinatie van het toenemend aantalouderen en oplopende kostendruk vraagt om een dokter die van alle markten thuis, en die optimaal instaat is om van eventuele diensten van meer gespecialiseerde collega’s gebruik te maken. Dezedokter moet binnen een team van hulpverleners kunnen werken, onder regie van een coördinerendarts.7.2 Meer diagnostiekIn samenhang met de toenemende specialisatie nemen ook de diagnostische mogelijkheden toe. Ookdit heeft weer twee kanten: tal van ziektes en aandoeningen zijn beter te voorspellen endiagnosticeren, maar er is ook een risico dat er ’altijd wel wat gevonden wordt’.Allerlei scans en testen leiden tot weer nieuwe diagnostiek en de uitslagen die er dan liggen, leidenregelmatig tot wéér nieuwe diagnostiek. Uiteindelijk sporen (één of meer) hulpverleners altijd wel iets38