Richtlijn Cytostatica - StAZ

2.2RuimtenGeadviseerd wordt om voor de toediening van cytostaticagebruik te maken van toegewezen bedden in vaste ruimten.volgelaatsmasker met P3-filter, materiaal om verspreidingvan cytostatica tegen te gaan (zoals absorptiemateriaalVanwege de risico’s van werken met cytostatica en de specifie-Deze vaste ruimten worden aangeduid met het gevaarsymbool.voor vloeistoffen), de antidota die worden gebruikt bijke regels die gelden voor het schoonmaken door de FacilitaireIs het toewijzen van vaste ruimten niet mogelijk, dan kunt uextravasatie.Dienst, is een duidelijke gevaarsaanduiding belangrijk opeen ruimte tijdelijk voorzien van een aanduiding. Houd er- In de onmiddellijke nabijheid bevinden zich een (nood)-ruimten, transportmiddelen en materialen. Bovendien moetenoverigens rekening mee dat de risicoperiode zich niet beperktdouche met thermosstaat kraan en een oogspoelvoor-ruimten waarin met cytostatica wordt gewerkt aan specifieketot de toedieningsperiode: excreta kunnen tot zeven ( metziening. Met de oogspoelvoorziening moeten beide ogenvoorwaarden voldoen. Ook faciliteiten om besmetting teuitzondering van raltitrexed veertien) dagen na toedieningvoldoende lang gespoeld kunnen worden zonder dat ditvoorkómen of bestrijden, moeten voorhanden zijn. Bij plannencytostatica bevatten.de ogen beschadigt.voor nieuwbouw, verbouw of renovatie vormen dit essentiëleNB: Bij alle nieuw- en verbouwprojecten moeten de bouw-aandachtspunten.kundige en installatietechnische eisen voor ruimten waarinVaste ruimte2.2.1 Waarschuwingsbord op ruimtenRegel:Voorzie álle ruimten waarin gewerkt wordt met cytostatica vaneen bord waarop dit duidelijk staat aangegeven.Geadviseerd wordt onderstaand voorbeeld te gebruiken alsmet cytostatica wordt gewerkt, worden vastgelegd in hetProgramma van Eisen (PvE).2.2.2 Bereidingsruimte(gereedmaken voor toediening)Regel:De beleidsregel suggereert dat de toediening van cytostaticawordt geconcentreerd in speciale ruimten. In de polikliniek(waar ongeveer 70% van alle behandelingen plaatsvindt) zaldit inderdaad de praktijk zijn. In de kliniek daarentegenvinden toediening en aansluitende verpleging van de patiëntmeestal plaats op de verpleegkamer. Het is belangrijk dat dezewaarschuwingsbord.Maak gebruik van een veiligheidswerkbank met ‘laminair flow’verpleegkamers gemakkelijk te reinigen zijn en beschikkentechniek. Deze bevindt zich in een centrale ruimte die isover voldoende ruimteventilatie. Normaal gesproken is dit alDit voorbeeld voldoet aan de NEN-systematiek voor veilig-ingericht volgens de GMP-ziekenhuisfarmacie*. Tijdens dehet geval. Bij nieuwbouw en renovatie moeten de eisen overheids- en gezondheidssignalering:bereiding van cytostatica mogen alleen daarbij betrokkendecontamineerbaarheid (geen naden) en ventilatie in het• Het is een waarschuwingsbord: pictogram op gele of oranje-personen aanwezig zijn. Zij mogen gelijktijdig geen andereprogramma van eisen worden opgenomen.gele achtergrond (kleur RAL 1003 of pantone 116c) en hetwerkzaamheden verrichten.heeft een driehoekige vorm met zwarte rand.Cytostaticakar* Zie GMP-ziekenhuisfarmacie, hoofdstuk Z4 ‘Handelingen metOp een oncologieafdeling is het in de praktijk niet haalbaar omrisicovolle stoffen en preparaten’, Berg et al., KNMP/NVZA,de toediening van cytostatica te beperken tot één ruimte. Hier1996.kan de zogenoemde ‘cytostaticakar’ uitkomst bieden. Dit iseen infuuswagen met de volgende voorzieningen:De veiligheidswerkbank (klasse 2) moet een directe afvoer• Een beugel waarin een vat past voor specifiek ziekenhuis-naar buiten hebben. Dit voorkomt dat gassen en dampen dieafval (SZA). Het SZA-vat moet voorzien zijn van een voet-schadelijk zijn voor de gezondheid, via recirculatie in de werk-pedaal, zodat het deksel niet met de hand hoeft te wordenruimte vrijkomen. Het ziekenhuis moet bovendien beschikkenverwijderd.over procedures voor de aanschaf, het onderhoud (met name• Het bovenblad van de kar doet dienst als werkblad.het testen en vervangen van HEPA-filters) en het gebruik van• De laden bevatten alle infuusbenodigdheden, handschoenenveiligheidswerkbanken.en disposable matjes. Ook voorhanden zijn materialen die2.2.3 ToedieningsruimteRegel:nodig zijn in geval van besmetting van personen of omgeving(onder andere extravasatie) of incidenten (noodset).Dien de cytostatica toe in een speciaal daartoe uitgerusteDe cytostaticakar is niet overal inzetbaar. Op sommige afdelin-ruimte. Deze ruimte moet voldoen aan de voorwaarden ingen mag de kar namelijk niet van de ene naar de andere ruimte• De aangegeven afmeting voor de basis van de driehoek (7onderdeel D van de beleidsregel.vervoerd worden vanwege specifieke hygiënevoorschriften. Opcm) is wettelijk vereist bij gebruik op ruimten. Op anderekinderafdelingen kan de kar niet gebruikt worden in verband• Het uitroepteken betekent ‘gevaar in algemene zin’.materialen of voorwerpen (bijvoorbeeld een transport-Onderdeel D. Voorwaarden voor de toedieningsruimte:met veiligheid.• De toevoeging cytostatica geeft aan om welke stoffen hetkoffer) kan een sticker in kleiner formaat worden toegepast.• De ruimte is gemakkelijk te reinigen; de wanden en vloerengaat.NB: Deze gevaarsaanduiding is voor de gehele route vansluiten naadloos aan.Persoonlijke beschermingsmiddelen• Het onderschrift attendeert de medewerker op specifieke,cytostatica te gebruiken: niet alleen op ruimten, maar ook op• Het ventilatievoud is 4 tot 6 en er is geen recirculatie.Informatie over het volgelaatsmasker met P3-filter vindt u innoodzakelijke maatregelen.interne transportmiddelen, waszakken, schoonmaakmateria-• Materialen voor calamiteiten zijn voorhanden. Hiertoe2.7 ‘Persoonlijke beschermingsmiddelen’ onder ‘ademhalings-len, infuuszakken, enzovoort.behoren:bescherming’.- Extra persoonlijke beschermingsmiddelen waaronder een67RICHTLIJN CYTOSTATICARICHTLIJN CYTOSTATICA