Richtlijn Cytostatica - StAZ

DouchevoorzieningNB. Bij alle nieuw- en verbouwprojecten moeten de bouw-maatregelen zo dicht mogelijk bij de bron worden genomen,Ontluchten met behulp van een steriel gaasje tegen de naaldEen douchevoorziening moet aanwezig zijn binnen maximaalkundige en installatietechnische eisen voor ruimtenwant dat is het meest effectief. Dat houdt in dat de fabrikantverhoogt het risico op een prikaccident. Er bestaan twee veili-100 meter van elke plek waar met cytostatica wordt gewerkt.waarin met cytostatica wordt gewerkt, worden vastgelegdalle mogelijk besmette flacons reinigt en van kunststof krimp-gere alternatieven:Als (nood)douche kunt u de standaard douchevoorzieningin het Programma van Eisen (PvE).folie voorziet, zodat de cytostatica schoon worden afgeleverd• Gebruik een naaldhuls (of beschermhoes) bij het ontluchten.(met thermostaatkraan en afneembare handdouche) gebrui-bij de apotheek. Bovendien mag van de leverancier wordenPlaats de naaldhuls door de naald in een liggende naaldhulsken, die bij elke verpleegkamer aanwezig is. Medewerkers,bezoekers of patiënten kunnen zich hier in geval vanbesmetting direct douchen. Op deze wijze wordt tevens deverspreiding van cytostatica over de afdeling voorkomen.Op poliklinieken en bij dagbehandelingen is een douche2.3 Toedieningsgereedmakenverwacht dat deze een schoonverklaring afgeeft bij elkelevering. Is een schoonverklaring aanwezig, dan is reinigingvan de primaire verpakking alleen nodig als bij de visueleinspectie voor en tijdens het uitpakken breuk/lekkage isgeconstateerd. In dat geval moet het ziekenhuis maatregelente schuiven (opwipmethode). Scherm vervolgens het geheelaf met een gaasje.• Werk zoveel mogelijk met spikes met ontluchter. Door deontluchter met daarin een hydrofoob filter kan de zuigergemakkelijker worden bewogen, omdat er niet kan wordenmeestal niet op binnen 100 meter aanwezig. In dat geval moetHet toedieningsgereed maken van cytostatica in de berei-nemen om besmetting van medewerkers en omgeving te voor-gespat en de procedure gemakkelijker verloopt.alsnog een douchevoorziening worden aangebracht.dingsruimte is het beginpunt van de verdere distributie inkomen. Nog niet alle fabrikanten kunnen garanderen dat dehet ziekenhuis. Juist daarom is het belangrijk om de risico’sbuitenkant van de primaire verpakking schoon is. Is er geenHet terugsteken van de naald in de huls is een belangrijkeOogspoelvoorzieningtot een minimum te beperken: daar is de eigen veiligheid vanschoonverklaring aanwezig, dan worden de ziekenhuizen dooroorzaak voor prikaccidenten. Steek de naald daarom niet terugmedewerkers bij gebaat én die van collega’s en patiënten.de beleidsregel verplicht zelf te reinigen.op de spuit maar gooi deze weg in een naaldenbeker of plaatsde huls terug met een pincet. Een andere, iets minder veiligeRegel:Hóe u primaire verpakkingen zou moeten reinigen, is vastge-methode is de ‘opwipmethode’: steek met de hand de naald inGebruik handschoenen, sloffen, mondmasker en een over-legd in de beleidsregel. Hieraan kleven echter de volgendede liggende beschermhoes en wip de hoes op met de naald.schort als er risico is van blootstelling.bezwarenDraai vervolgens de spuit verticaal zodat de hoes over de naald• Cytostatica maakt u aseptisch toedieningsgereed, omdatschuift. Trek daarna de beschermhoes stevig op de naald, metMeer informatie over handschoenen en overschorten leest u incytostatica meestal intraveneus worden toegediend.de duim en wijsvinger van de hand die de naald vasthoudt.2.7 ‘Persoonlijke beschermingsmiddelen’.De voorgestelde reinigingsmethode zal de aseptische berei-2.3.1 VerpakkingenRegel:ding echter extra belasten, of u de reiniging nu binnen ofbuiten de veiligheidswerkbank uitvoert.• De voorgestelde reinigingsmethode is niet voor alleDe beleidsregel vermeldt twee minder veilige methoden om denaald terug te plaatsen in de beschermhoes (pincet en opwippen).Voor alle duidelijkheid: het direct afvoeren van naaldenGebruik, indien mogelijk, injectieflacons in plaats van breek-cytostatica gevalideerd.in naaldencontainers heeft absolute voorkeur. De naaldencon-Een geschikte oogspoelvoorziening moet aanwezig zijn in deampullen. Gebruik ook, indien mogelijk, kunststof• Reinigt u besmette flacons volgens de voorgesteldetainer moet daarbij altijd zo dicht mogelijk bij de plaats vantoedieningsruimte waar met cytostatica wordt gewerkt. Voorinfuuszakken of kunststof infuusflessen in plaats van glazenmethode, dan zal het risico van verspreiding van cytostaticahet toedieningsgereed maken of toedienen staan.het spoelen van de ogen kan ook gebruik worden gemaaktinfuusflessen.juist toenemen in plaats van afnemen.van de standaarddouchevoorziening met thermostaatkraanHet is belangrijk dat de apotheek (of de afdeling Inkoop) een• Bij de voorgestelde reinigingsmethode kan de informatie opEen nog veiliger alternatief vormen de veiligheidsspuiten dieen de afneembare handdouche.signaal afgeeft naar de fabrikant over de voorkeur voor hetetiketten verloren gaan en kunnen etiketten zelfs losweken.sinds kort op de markt zijn: de naald kan teruggetrokkenOp plaatsen waar een oogdouche ontbreekt en niet direct kanaanleveren van cytostatica in injectieflacons.• De stof n-propanol is een irriterende en licht ontvlambareworden in de spuit of de naald is los te klikken boven deworden aangebracht, moet een oogspoelfles aanwezig zijn.De oogspoelfles maakt deel uit van de noodset (zie 2.8‘Calamiteiten’ voor meer informatie over noodsets). Met een2.3.2 Reinigen van primaire verpakkingenRegel:stof, die bij onvoldoende bescherming irriterend werkt op deogen, de huid en de ademhalingsorganen. Dat is zeker hetgeval bij sprayen.naaldencontainer. Het is aan te bevelen om in overleg metleveranciers te zoeken naar dergelijke bruikbare en betaalbaremethoden voor een veiliger omgang met naalden en spuiten.oogspoelfles kan alleen de ergste hoeveelheid wordenuitgespoeld. De oogspoelfles is niet bestemd voor het spoelenmet antidotamiddelen. Voor kleine hoeveelheden vloeistof(antidotamiddelen) dient u dan ook een spuitfles of eenReinig de primaire verpakking (oftewel de verpakkingwaarmee het cytostaticum aankomt op de apotheek) vóór hetgebruik (zie onderdeel F van de beleidsregel).2.3.3 Werken met spuiten en naaldenRegel:Hanteer de spuit volgens de aanwijzingen in onderdeel C van2.3.4 Toedieningssystemen(gesloten en semi-gesloten)Regel:spuit gebruiken.Onderdeel F. Reinigen van verpakkingen/toedieningssystemen:de beleidsregel.Voorkom blootstelling aan aërosolen. Houdt u daarom aan hetDit kan op één van de volgende twee manieren:volgende:Direct na een incident waar de ogen bij betrokken zijn, moeten• Gebruik het antidotum van het cytostaticum of een zeep-Onderdeel C. Spuitbehandeling:• Gebruik bij de bereiding van poedervormige cytostatica eende ogen onderzocht worden op de Spoedeisende Hulp.oplossing plus niet-vezelende tissues. Voer het afvalwater afVoorkom aërosolvorming bij het ontluchten. Houd daarom bijgesloten of semi-gesloten systeem (zie onderdeel E van deOverigens wordt voor alle incidenten waar ogen bij betrokkenvia het riool.het ontluchten een steriel gaasje bij de naaldopening en ver-beleidsregel).zijn, een oogheelkundig onderzoek geadviseerd.• Spray met 0.03 N NaOH (of basische zeepoplossing). Laat ditplaats voorzichtig de zuiger totdat de vloeistof meekomt.• Gebruik een semi-gesloten systeem alleen als blootstelling30 seconden intrekken en maak het dan droog met eenvolledig uitgesloten is.tissue. Herhaal deze bewerking met n-propanol.Denk eraan dat u een spuit bij het toedieningsgereed maken• Gebruik bij de bereiding van vloeibare cytostatica minimaalalleen mag ontluchten als dat voor het aflezen van de juisteeen semi-gesloten systeem.Volgens de arbeidshygiënische strategie moeten noodzakelijkedosering noodzakelijk is.89RICHTLIJN CYTOSTATICARICHTLIJN CYTOSTATICA