Richtlijn Cytostatica - StAZ

Onderdeel E. Gesloten en semi-gesloten toedieningssystemen:• Een gesloten systeem is een systeem waarbij tijdens deRegel:Maak de infuussystemen vóór aflevering aan de buitenkant2.3.6 TransportRegelHet terugsteken van de naald in de huls is een belangrijke oorzaakvoor prikaccidenten. Steek de naald daarom niet terug opbereiding bij overdruk geen lucht vanuit de cytostaticum-schoon (zie onderdeel F van de beleidsregel).Transporteer de toedieningsvorm in een lekdichte zak in eende spuit maar gooi deze weg in een naaldenbeker of plaats deflacon in de omgeving terecht kan komen. Een voorbeeldafgesloten container van de apotheek naar de verpleeg-huls terug met een pincet. Een andere, iets minder veiligevan een gesloten systeem is een systeem met een disposableOnderdeel F. Reinigen van verpakkingen/toedieningssystemen:afdeling. Voorzie de container van een sticker waarop demethode is de ‘opwipmethode’: steek met de hand de naald inspuit + een systeem met veiligheidspal en naald + eenDit kan op één van de volgende twee manieren:inhoud staat vermeld met een duidelijke gevaarsaanduiding.de liggende beschermhoes en wip de hoes op met de naald.speciale spike met ballon + een vial.• Gebruik het antidotum van het cytostaticum of een zeepop-Draai vervolgens de spuit verticaal zodat de hoes over de naald• Bij een semi-gesloten systeem kan lucht tijdens de bereidinglossing plus niet-vezelende tissues. Voer het afvalwater afOver de gevaarsaanduiding leest u meer in 2.2.1schuift. Trek daarna de beschermhoes stevig op de naald, metbij overdruk uit de cytostaticumflacon wel in de omgevingvia het riool.‘Waarschuwingsbord op ruimten’.de duim en wijsvinger van de hand die de naald vasthoudtterechtkomen. Dat gebeurt dan na het passeren van een• Spray met 0.03 N NaOH (of basische zeepoplossing). Laat ditfilter. Een semi-gesloten systeem kan bestaan uit een zijlijndie gevuld is met neutrale vloeistof uit een infuuszak. Viaeen naaldvrije aansluiting op de kunststofnaald trekt uvloeistof uit de zak om het cytostaticum op te lossen. Op devial is een spike bevestigd met een 0,2 micron hydrofoob30 seconden intrekken en maak het dan droog met eentissue. Herhaal deze bewerking met n-propanol.2.4Toediening enverplegingDe beleidsregel vermeldt twee minder veilige methoden om denaald terug te plaatsen in de beschermhoes (pincet enopwippen). Voor alle duidelijkheid: het direct afvoeren vannaalden in naaldencontainers heeft absolute voorkeur. Denaaldencontainer moet daarbij altijd zo dicht mogelijk bij defilter ter voorkoming van aërosolen. Via de luer-lockHet naleven van de voorschriften voor het toedienen vanplaats van het toedieningsgereed maken of toedienen staan.aansluiting op de spike spuit u de spuit met de neutralecytostatica en het verplegen van patiënten is cruciaal omEen nog veiliger alternatief vormen de veiligheidsspuiten dievloeistof leeg om het cytostaticum op te lossen in de vial.blootstelling aan cytostatica te voorkomen. Het is belangrijksinds kort op de markt zijn: de naald kan teruggetrokkendat leidinggevenden, artsen en verplegend personeel hierworden in de spuit of de naald is los te klikken boven deRegel:aandacht voor hebben. Wie werkt met cytostatica moet de ver-naaldencontainer. Het is aan te bevelen om in overleg metGebruik luer-lockaansluitingen. Dit geniet de voorkeur. Alseiste kennis en vaardigheden bezitten en discipline opbrengen.leveranciers te zoeken naar dergelijke bruikbare en betaalbaredit niet mogelijk is, kunt u ook een geborgde naald-septumverbindinggebruiken. Op deze punten moet u de beleidsregelruimer interpreteren. Het toedieningssysteem moet voldoenaan onderstaande eisen:2.4.1 Werken met spuiten en naaldenRegelHanteer de spuit volgens de aanwijzingen in onderdeel C vanmethoden voor een veiliger omgang met naalden en spuiten.2.4.2 Aan- en afkoppelen van systemenRegel• Het systeem is voorzien van gelockte/geborgdede beleidsregel.Spoel het (semi-)gesloten systeem na de toediening schoon enverbindingen. Een dergelijke veilige verbinding is dus nietIn de apotheek maakt u de cytostatica toedieningsgereed inontkoppel het in één keer.beperkt tot de genormeerde connectie ‘luer-lock’.onder andere spuiten en infuuszakken met voorgevuld zijlijn-Onderdeel C. Spuitbehandeling:• Tijdens het toedieningsgereed maken komen geentje. Daarbij kan de buitenkant van de verpakking in principeVoorkom aërosolvorming bij het ontluchten. Houd daarom bijRegelaërosolen vrij.besmet raken. Deze besmetting kan tijdens het toedienen ophet ontluchten een steriel gaasje bij de naaldopening enGebruik handschoenen en een overschort.2.3.5 Afleverwijze van infuussystemenRegel:de afdeling verder worden verspreid.Het is dus zeer belangrijk dat de apotheek - net als defabrikant - bereide producten schoon aflevert, want dit maaktverplaats voorzichtig de zuiger totdat de vloeistof meekomt.Denk eraan dat u een spuit bij het toedieningsgereed makenDe keerzijde van het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen(PBM) is het verhoogde risico van ongemerkteLever de bereide cytostatica af in een (semi-)gesloten infuus-extra maatregelen bij de toediening overbodig. Schoon wilalleen mag ontluchten als dat voor het aflezen van de juisteverspreiding van cytostatica door besmette handschoenen.systeem. Daarbij moet tussen het luer-lockkoppelpunt en hetzeggen:dosering noodzakelijk is.De concentratie cytostaticum in de toedieningsvorm is 1000cytostaticum een barrière zitten in de vorm van een infuuslijn-• De buitenkant van de infuuszak is niet besmet mettot 2000 keer hoger dan die in de daarna uitgescheiden urinetje gevuld met lucht of een neutrale vloeistof.cytostatica.Ontluchten met behulp van een steriel gaasje tegen de naaldvan de patiënt. Het vereist inzicht en discipline om PBM te• De infuuszak is verpakt in een doorzichtige omzak.verhoogt het risico op een prikaccident. Er bestaan tweegebruiken wanneer besmetting mogelijk is en deze uit te trekkenHet is belangrijk dat de toedieningsvorm is voorzien van eenveiligere alternatieven:wanneer de kans afwezig. Trek daarom de handschoenen directadequate barrière tussen het gelockte koppelpunt en hetEen schone manier van bereiden (gecontroleerd met veegproe-• Gebruik een naaldhuls (of beschermhoes) bij het ontluchten.uit na het aan- of ontkoppelen van het infuussysteem.cytostaticum. Dit hoeft niet per se een voorgevuld lijntje teven) geeft een beter resultaat dan reinigen na afloop van dePlaats de naaldhuls door de naald in een liggende naaldhulszijn, u kunt ook voor een andere methode kiezen. De beleids-bereiding volgens de methode uit de beleidsregel. Aan dezete schuiven (opwipmethode). Scherm vervolgens het geheelGesloten (infuus)systemenregel richt zich vooral op intraveneuze toedieningen. Maar ookreinigingsmethode kleven bovendien bezwaren (zie 2.3.2af met een gaasje.Gesloten systemen zijn voorzien van een barrière, bijvoorbeeldvoor de andere toedieningsvormen moet (zo veel mogelijk)‘Reinigen van primaire verpakkingen’).• Werk zoveel mogelijk met spikes met ontluchter. Door deeen lijn gevuld met fysiologisch zout of lucht, met een Y-systeem.standaard een adequate barrière aanwezig zijn.Veelal zal de apotheek geen garantie afgeven dat de verpak-ontluchter met daarin een hydrofoob filter kan de zuigerDit kan, bijvoorbeeld in de vorm van een voorgevuld infuuslijn-kingen schoon zijn. Dit betekent dat bij het aankoppelengemakkelijker worden bewogen, omdat er niet kan wordenTijdens het aankoppelen en het (na doorspoelen met NaCl)tje. Dit soort extra voorzieningen maken het toedienen vanhandschoenen moeten worden gedragen. Het dragen vangespat en de procedure gemakkelijker verloopt.ontkoppelen van gesloten systemen is het dragen van hand-cytostatica veiliger. Hierdoor zijn minder persoonlijkehandschoenen is bovendien verstandig omdat bij een incidentschoenen voldoende. Handschoenen worden bij deze hande-beschermingsmiddelen nodig.de handen meestal het eerst besmet raken.lingen voorgeschreven, omdat uit onderzoek is gebleken dat1011RICHTLIJN CYTOSTATICARICHTLIJN CYTOSTATICA