TAX & FINANCEVLINDERAKKOORDEEN JAAR LATER,TIJD OM DE BALANSOP TE MAKENIn december 2011 kondigde de regering Di Rupo I al aan datze de fiscale druk wou verhogen. Nu de begroting 2013 opnieuwde duimschroeven aandraait, is het tijd om de balans op temaken van de maatregelen genomen in 2012."Sinds het aantreden van de nieuwe regeringmerken we inderdaad een belangrijke toenamevan de fiscale druk", bevestigt Thierry Afschrift,advocaat en professor fiscaal recht aan deUniversité Libre de Bruxelles. "Noch de roerendeinkomsten, noch de beroepsinkomsten blevengespaard. De lijst is lang en iedereen heeft de gevolgenvan de maatregelen gevoeld in de portemonnee."NADELEN VAN ALLE AARDEen van de spectaculairste initiatieven vandeze regering is wel de substantiële verhoging vande forfaitaire bedragen voor heel wat voordelenvan alle aard (VAA) die bedrijven kunnen toekennenaan hun medewerkers of bedrijfsleiders. "Hetbekendste voordeel van alle aard betreft uiteraardde bedrijfswagen", gaat Thierry Afschrift verder."De nieuwe berekeningsmethode heeft bovendienvoor heel wat chaos gezorgd, het heeft namelijkbijna zes maanden geduurd voor er enige duidelijkheidkwam over de nieuwe berekeningsmethode."Ondanks het aankondigingseffect zullen de gevolgenvan deze maatregel wellicht minder drastisch zijndan eerst gevreesd. "Belastingplichtigen die relatiefver van hun werkplek wonen, zullen de gevolgen vanhet VAA inderdaad kunnen neutraliseren", bevestigtde deskundige. "Door hun werkelijke onkosten aan tegeven, kunnen ze de kilometers die ze afleggen omvan en naar het werk te rijden effectief inbrengenals beroepskosten. Woont de belastingplichtige relatiefver van het werk, dan kan hij de gevolgen vande verhoging van het VAA ernstig beperken tot zelfshelemaal wegwerken. We kunnen ons bovendienvragen stellen bij deze paradox: met deze maatregelwou de regering de CO2-uitstoot verminderen,maar dit systeem bevoordeelt net mensen die langeafstanden afleggen en bestraft wie dichter bij hetwerk woont."DE FISCUS ALS BIG BROTHEREen andere wet, die in augustus laatstledenwerd goedgekeurd, kreeg weinig aandacht in demedia. Nochtans kan de fiscus dankzij deze weteen soort 'superdatabank' aanleggen met fiscalegegevens over elke belastingplichtige of elktype belastingplichtige. "Deze wet leidt tot tweeuitzonderingen op de wet tot bescherming vande persoonlijke levenssfeer die geldt voor andereEen boek over fiscaal misbruikThierry Afschrift geeft een boek uitbij Éditions Larcier, met de titel: Hetfiscaal misbruik. "Het is een uitersttechnisch boek waarin ik niet alleende notie 'fiscaal misbruik' analyseerzoals dit wordt bepaald door hetnieuwe artikel 340 van het Wetboekvan de Inkomstenbelasting, maar ookde manier waarop deze bepalingmoet worden geïnterpreteerd. Dezeinterpretatie is naar mijn mening veelbeperkter dan wat de regering in haarcommunicatie aangeeft. We zullen zienof de rechtspraak mij gelijk geeft."THIERRY AFSCHRIFTAdvocaat en professorfiscaal rechtULB20 <strong>ING</strong><strong>Onderneming</strong>
databanken die in dit land worden aangelegd: deonmogelijkheid om de informatie te raadplegen ende onmogelijkheid om foutieve gegevens te latenrechtzetten", verklaart Thierry Afschrift. "Met dezewet kent de fiscus zichzelf nieuwe rechten toe,rechten die verdergaan dan wat een onderzoeksrechterkan bijvoorbeeld. Wanneer een onderzoeksrechtereen dossier opent, moet hij het dossier overmakenaan de beschuldigde. Als de fiscus een belastingcontroleuitvoert daarentegen, mag de fiscus dedocumenten op basis waarvan een controle wordtuitgevoerd voortaan geheimhouden. Deze 'BigBrother'-wet leidt tot een onevenwicht tussen derechten van de belastingplichtige en die van defiscus, en lijkt me dan ook in strijd met de Grondwet.De Ligue des Contribuables heeft trouwens eenklacht ingediend bij het Grondwettelijk Hof en deEuropese Commissie." Wordt ongetwijfeld vervolgd.MISBRUIK IN DE ANTIMISBRUIKBEPA-L<strong>ING</strong>?Een maatregel die wel heel wat inkt heeft doenvloeien, is de zogeheten antimisbruikbepaling vanstaatssecretaris voor fraudebestrijding John Crombez."Dit artikel vervangt het vroegere artikel 344 vanhet Wetboek van de Inkomstenbelasting (WIB 92),dat al een stap in dezelfde richting was: de fiscusde mogelijkheid geven om constructies te weigerenwaarbij de belastingplichtige, volkomen legaal, zijnhandelingen op de voor hem gunstigste maniervoorstelt", verklaart onze gesprekspartner. "De eerderslecht opgestelde wet leidde tot twee uiteenlopende2012 was fiscaalgezien een zeerbewogen jaar.interpretaties: een eerste interpretatie gaat ervan uitdat de fiscus voortaan elke voor haar onaanvaardbareconstructie kan weigeren en belastingplichtigenkan belasten op de voor hen minst gunstige manier.De tweede interpretatie stelt dat de fiscus slechtsde antimisbruikbepaling kan inroepen in situatieswaarbij de wetgever klaar en duidelijk de bedoelinghad om iets te belasten, en dat niet heeft gedaan.Naar mijn mening moet de tweede interpretatieworden gevolgd, zoals ik trouwens in mijn boek verduidelijk(zie kadertekst). Vanuit dit standpunt is deantimisbruikbepaling trouwens veel gunstiger voorde belastingplichtige dan de voormalige herzieningvan artikel 344."EN IN DE PRAKTIJK?"In werkelijkheid", vervolgt Thierry Afschrift,"denk ik dat de wetgever eerst en vooral de belastingplichtigenschrik wou aanjagen zodat ze devolkomen wettelijke manieren om de fiscale drukte verlichten, niet zouden gebruiken. De wetgevergebruikt hiervoor echter een slecht opgestelde enverwarrende wet: de werkelijke draagkracht zal pasduidelijk worden na enkele jaren van rechtspraak. Enaangezien rechters nu al een halve eeuw weerstandbieden tegen deze pogingen van de fiscusom zich het recht toe te eigenen om in de plaatsvan de wetgever te beslissen over wat kan en watniet, denk ik dat de rechtspraak zal evolueren naarde strikte interpretatie van de antimisbruikbepaling."Maar wat moet de belastingplichtige doenin afwachting? Niet langer werk maken van fiscaleoptimalisatie? "Zeker niet, wel integendeel. Hijmoet voorzichtig zijn en zichzelf beschermen. Zo ishet beter om een niet-fiscale reden te hebben vooreen bepaalde constructie nog voor de eigenlijkeuitvoering ervan. Bijvoorbeeld, in het geval van eengesplitste aankoop van een onroerend goed, waarbijde bedrijfsleider de naakte eigendom verwerft en devennootschap het vruchtgebruik, bestaat er duidelijkeen economische reden: de vennootschap kanbeduidend meer lenen en tegen betere voorwaardenomdat de vennootschap over meer middelenbeschikt dan de bedrijfsleider."DE WETGEVER WOU EERST ENVOORAL DE BELAST<strong>ING</strong>-PLICHTIGEN SCHRIK AANJAGENEEN NIEUW RONDJE BESPAREN?Wat staat ons nog te wachten op het vlak vandeze legislatuur? Op het moment waarop we ditschrijven, buigt de regering Di Rupo I zich over debegroting voor 2013. Om de doelstellingen te halendie de Europese Commissie ons land oplegt inzakeevenwicht van de overheidsfinanciën, moet deregering 3,5 miljard euro vinden. De kans op nieuwefiscale maatregelen is dus erg groot.© Foto's: Fotolia21