Rondom MS 52

RONDOM
Professoren
Jack van Horssen
Onderzoeken en
opleiden
Al ruim twaalf jaar houdt Jack van Horssen zich bezig met MS-onderzoek bij VUmc
MS Centrum Amsterdam. Zijn onderzoek, bij de afdeling moleculaire celbiologie en
immunologie, richt zich op het doorgronden van de ontstekingsprocessen die leiden
tot afbraak van hersenweefsel. Jack heeft in 2012 van de Universiteit van Hasselt een
leerstoel aangeboden gekregen en mag daarom als professor niet ontbreken in de
serie Rondom professoren.
Jack: “De kennis die ik vergaar met
mijn onderzoek, gebruik ik om
nieuwe therapeutische strategieën
te ontwikkelen. Er is altijd veel onderzoek
gedaan naar de rol van het afweersysteem
bij de ziekte MS. Er is echter weinig
onderzoek gedaan naar het beschermen
van zenuwen tegen schade, we noemen
dat neuroprotectie.”
Antioxidanten
Jack: “Toen ik in 2003 begon met het doen
van MS-onderzoek, keek ik naar de rol van
zuurstofradicalen bij schade aan de bloedhersenbarrière.
Zuurstofradicalen worden
geproduceerd door ontstekingscellen in
MS-laesies. Deze deeltjes beschadigen
de bloed-hersenbarrière en het
hersen weefsel. Antioxidanten kunnen
zuurstofradicalen wegvangen, zodat
ze niet meer schadelijk zijn. Jack:
“Antioxidanten komen voor in ons voedsel,
maar ook hersencellen beschikken
over antioxidanten. Het idee was om de
productie van lichaamseigen antioxidantenzymen
in cellen te stimuleren, zodat
er minder schade aan het hersenweefsel
ontstaat. Ik vond dat bepaalde stoffen de
hoeveelheid antioxidant-enzymen in cellen
sterk verhoogden.” Een farmaceutisch
bedrijf bleek op hetzelfde moment een
geneesmiddel in productie te hebben
dat in staat is meer lichaamseigen
antioxidanten aan te maken. Jack:
“Het bleek dat ik ergens aan werkte
dat op korte termijn klinisch toepasbaar
kon worden. Dit motiveerde me enorm.
Ik kreeg hierdoor de mogelijkheid
om meer klinisch gerelateerd
onderzoek te doen in
samenwerking met de
farmaceut. Fundamenteel
onderzoek naar het
effect van medicijnen
op cellen, besteden
farmaceuten
vaak uit aan
academische
centra.”
Energiecentrales
van cellen
Daarnaast
onderzoekt Jack
de rol van mitochondriën bij MS. Jack:
“Mitochondriën zijn de energie centrales
van cellen, maar produceren
daarbij wel schadelijke
zuurstof radicalen.”
In de hersenen van
mensen met MS
treden er uitgebreide
mitochondriële
veranderingen op. In
de beschadigde
gebieden
van de
11