ACADEMY magazine 2017-2018

© SPEAKERS ACADEMY© - WALTER KALLENBACH
VEILIGHEID
‘UITLEGGEN WAAROM
IETS GEBEURT IS ZÓ
BELANGRIJK’
Over immigratie, integratie, het gevangeniswezen en veiligheid heeft iedereen wel een oordeel,
maar vaak is dat gebaseerd op aannames en ‘van horen zeggen’. Mensen maken zich bijvoorbeeld
boos over aantasting van de privacy en geloven niet dat de omstreden Aftapwet slechts bedoeld is
om terroristen en criminelen bij voorbaat te slim af te zijn. Rita Verdonk heeft op al deze terreinen
– én als ondernemer – veel kennis en ervaring en kan precies uitleggen hoe het zit. “Die uitleg
ontbreekt nu vaak en is zo belangrijk om voldoende maatschappelijk draagvlak voor noodzakelijke
maatregelen te creëren.” Bovendien breekt ze een lans voor de beveiligers van ons land.
“
Ik geef colleges leiderschap aan de Netherlands Business Academy
(NBA) en dan zitten er in de zaal post-HBO-mensen
die ademloos luisteren naar de casussen uit mijn carrière en,
als dat zo uitkomt, vertalen naar actuele situaties. Daar sta ik
steeds weer van versteld. Persoonlijk, algemeen en bedrijfsleiderschap,
ik heb het allemaal meegemaakt”, vertelt Rita Verdonk,
“waarbij mijn hart sneller klopt als ik denk aan mijn vele jaren in het
openbaar bestuur. Daar wil ik weer naar terug.” Het boeiendste van
alles vindt Rita kennis overbrengen, het liefst interactief, en culturen
veranderen. “Mensen meekrijgen, of het nu in een bedrijf of op een
ministerie is. Ze een veilige werkomgeving bieden en tegelijk motiveren
resultaten te behalen. Het is lopen op een evenwichtskoord, maar
als je net iets meer uit je mensen kunt halen dan ze zelf voor mogelijk
houden, is dat heel bevredigend.”
Rita heeft dat allereerst gedaan in de gevangenis van Scheveningen.
“Ik kwam binnen met het ideaal wat te doen voor de gedetineerden,
maar werd aangesteld als adjunct-directeur voor het personeel.
De tegenstelling vrijheid-onvrijheid zorgt voor een extra spanningsveld
en is bepalend voor de cultuur in een penitentiaire inrichting, Al
na enkele maanden wist ik dat mijn respect in de eerste plaats moest
uitgaan naar de bewaarders, die ik moest ondersteunen, motiveren en
stimuleren in hun omgang met gedetineerden. Ik wilde een vertrouwensband
creëren. Als directielid besef je niet altijd waar cipiers mee
te maken hebben. Sommige gebeurtenissen in de gevangenis zijn nog
dagen daarna merkbaar.” Het is Rita’s eerste baan in de uitvoering, die
de basis is voor haar overtuiging dat mensen die te maken hebben met
gedetineerden, jeugdige overtreders en vreemdelingen moeten weten
dat ze steun verdienen en krijgen. “Dat werkt beide kanten op, want
daardoor zijn ze ook gemotiveerder en doen ze hun werk nog beter.”
Sowieso vindt Rita dat degenen die ons beschermen meer waardering
verdienen, waar ze nu soms zelfs ‘ten onrechte’ in de beklaagdenbank
terechtkomen. “Een Haagse politieman heeft een meisje dat op
straat stond te koukleumen en geen geld had voor openbaar vervoer
naar huis gebracht. De volgende dag wordt hij op het matje geroepen.
De moeder heeft geklaagd. Het meisje zou door die gebeurtenis
drs. Rita Verdonk
Tekst: Jacques Geluk | Fotografie: Walter Kallenbach
een stigma hebben opgelopen.” De omgekeerde wereld volgens Rita.
“Hoe kun je zo als politieagent functioneren? Als het mijn dochter
was geweest, zou ik die man hebben bedankt. En nog wat: omstanders
maken veel filmpjes van politieacties, maar vooral van de momenten
dat agenten ingrijpen. Van wat eraan is voorafgegaan zijn meestal
geen beelden, waardoor een vertekend beeld ontstaat.”
VEILIGHEID: DE ANDERE WERELD
Veiligheid is ook een onderwerp dat Rita Verdonk na aan het hart
ligt en waarover ze graag spreekt. Door haar kennis kan ze ook actuele
onderwerpen, zoals de invoering van de Aftapwet, duiden en
uitleggen waarom de overheid vindt dat die nodig is. Als voormalig
directeur Staatsveiligheid bij de Binnenlandse Veiligheidsdienst
(BVD), de voorloper van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
(AIVD), kent ze die ‘andere wereld’ als geen ander en weet ze
hoe cruciaal informatie is. Onze ‘geheime dienst’ heeft immers tot
taak ‘onzichtbare dreigingen voor de nationale veiligheid zichtbaar
te maken’. In de wet staat onder andere dat de inlichtingendiensten
op zoek naar een terrorist al het dataverkeer in een bepaalde buurt
mogen verzamelen. “Men roept dan heel gemakkelijk dat iedereen
onder het mom van veiligheid wordt afgeluisterd. Dat is niet zo.
Degenen die protesteren doen de waarheid geweld aan. De diensten
willen criminelen, zedendelinquenten, geradicaliseerde mensen en
mogelijke terroristen pakken voordat ze toeslaan. Om dat te kunnen
doen is het soms nodig dataverkeer te onderscheppen, maar met de
gegevens van mensen als jij en ik die er niets mee te maken hebben
gebeurt niets. De AIVD heeft niet eens de capaciteit daar wat mee
te doen en wil dat ook niet. Bovendien zijn in de wet allerlei toetsmomenten
opgenomen die de privacy van burgers beschermen. Privacy
is belangrijk, de opsporing van criminelen en terroristen ook.”
Hoe deze wet probeert daarin een balans te vinden kan Rita haarfijn
vertellen, maar Nederland kent nog een mooi systeem om bijvoorbeeld
mogelijke terroristen vroegtijdig op te sporen. “Ons netwerk
van wijkagenten. Zij weten wat er in hun buurt gebeurt en voelen
vanuit hun botten wat er aan de hand is. Zij signaleren dingen en
hebben de informatie die we niet uit data kunnen filteren.” >>
124
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2018
SPEAKERS ACADEMY® MAGAZINE 2018 125