Maarten Luther

LUTHERUS. (MARTINUS)
een Gedenkpenning , op 's Mans inbrengen en omkoomen ver., ·
vaardigd. Op de eene zijde ziet men zijne beeltenis, in hei
ge w~ad eens Ruirers, met lange hairen en e{!n ruigen baard t
met . het Omfchrift D. Martinus Lutherus, ex Pathmo re­
"erfus nnno 1522 ; " Dr. Maninus Lmherus uit Pathmos
,, wedergekeerd , in den Jaare 1522." Op de 110dere zijde
ftaa~ een tweeregelig Latijnss;b Vaers, inhoudende boe hij zich
fpoedende van den Rhifn, opgevangen wierdt en ftrtefde- na
de bekende woonin~ van P.athmor, ontltoornende aldus 's Paus~
fen gefpanner~ ftriltk"l. Onaangenaam noch nutteloos fieet
LtJTHERUs deeze a fzoodering van de waereld. Gaande, onder
den naam van Jon kb eer GEORGE, voor een Landedelman, vermaakte
bij zich dik~ls met de j:agt, in g~elfchap v3n zijne
Pppasfers. Eiken Zondag predikte hij voor den Slotvoogd en
anderen, zette een goed gedeelte van 't Nieuwe Verbond in 't
Hoogduitsch over, en hielde Briefwlsfeling met zijne vertroQweliogeu
en boezemvrienden.
Naa een verblijf van tien maanden , verli~t LUTIIE!I us , buiten
kennis van zijnen Defchermheer Keurvorst FREDRIK, zijne
llfzondering, en begaf zich na H/il/enbc,-g. J\anleidiog tot die
\lefiuit, meent men , zou bovenal gegeeven hebben , bet onvoorzigtig
gedrag des Willenhergfchl'n Hoogleeraars CAROLO­
STADIUS , in het dol!n afhrceken van de Beelden uit de Ker~
leen, en bet niet wederll:aa11 aan eene doldriftige menigte, die
van de nu nanbreekende vrijheid al in den b~ginne een misbruik
maakte~ LuTUERus was van oordeel , dat eerst de dwaalinge~
uit de gemoederen des menfcben moesten geweerd worden
voor dat men de uitwendige tekens der Godvrugt aantastten:
Daarenboven arbeidde de V veraar, met allen vlijt•, lll!n eene
Hoogdu!tfche Overzettin~ der Heilige Schrifmure; met bijtland
van eemge Geleerden, w1er raad en ge•1oelen bij zomtijds in·
pam, bragt bij wel haast dit gewigtig werk ten einde.
_Terwijl bEt werk der Hervorminge door LUTHERUS du& ijverig
~;11~rdt voortgezet, ont~ondt in hetzelve een i ge vertraaging, dootl
twtsten onder hen , dte, gemeeofchappeJijk werkende thans
Reuzenflappen zouden hebben ku~nen doen. De 11/,}ze det
tegenwoordigheid van 's Heilands Lichaams in het Avondmaal,
W!§ ~ n dier gefçbil~ukken~ ~UT~!ERVS , boewel ~e ~eere de,f.
l~~~~ ..
LUTHERUS. (MARTINUS)
ransfubllantiatie verwerpende, was, nogthans, van gevoelen,
dat aan de Tafel des Heeren , nevens en onder bet Brood en
den Wijn, het weezenlijk Lichaam en Bloed van CHRISTUS
wierde uitgedeeld. Hij meende. dit te verklaren, door bet te
baate neemen van de Gelijken! fe van gtoeijend Yzer , bewecrende
dat gelijk daar in twee zelfllandigheden, Yzer en
Vuur, vereenigd waren, dit -ook plaars hadt ten aanzien van
bet llrood en 't Lichaam des Ifceren in het Avondmaal. Zijn
Amptgenoot CAROLOSTADIUS, daarentegen, ontkende de weezeolijke
tegenwoordigheid van 's Heeren Lichaam, en hieldt
flaande dat bet Brood en den Wijn Oegts Tekens waren, ter
herinneringe dienende. Uit deeze verfchiliende begrippen ontflonden,
in den Jaare rsz4, hoogloopende oneenigheden, die.
!Voor de zaak der Hervorminge , zeer rampzalige gevolgen
badclen.
Onder de bezwaarnislèn , tegen de Roomfche Kerk ingebragt
, was ook de verpligting tOt den Ongebuwclen ll:aat der
Geestlijkheid. Men begreep daar van het onge~onde en nadeelige;
van hier dat eenigen zich omOoegen van bet juk,
bun opgel id. Vrouwen zo wel als Manne:t bedienden zich
JVan de vrijheid, door de Hervorming haar verleend. Nevens
eenige andere Edele Nonnen , hadt zekere CATHARINA VAN
.soREN het Klooster verlaRten, en zich na Willenverg begee·
ven. Ilier wierde LUTIIERUS met haar bekend. In het gevoe­
!en flanode, dat zo wel een Geestlijk 11ls Waereldlijk Perfoon.
trek tot het hu welijk hebbende, zich daar in mogt begeeven.
nam hij haar ter Huisvrouwe, in Junij des Jaars 1525, het
~weeënveeniglle zijns Ouderdoms. Veel opziens baaEde deeze
flap, en kostte LUTHERUS roeenig eene febimprede; wanr tegen
hij zich, op zijne wijze, manmoedig verdeedigde.
Geen jaar verliep 'er, of onze werkzaame Hervormer gaf
eeuige Gefchriften in 't licht. Een der merkwaardigLle van
dezelve was een Op!lel, tot tijtel voerende de .Torgaufûte
.Artiltelen. Te weeren, 'er be[tondt tot nog toe geen geregeld
zamenflel, aanwijzende bet eigenlijk verfchil tusfcben de
Leere van LUTUERUs en die der Roomièbe Kerke. J OANNES •
J{eurvorst van Saxen , die zijnen broeder FREDR.IK onlangil
wli.S opgevol&d , de onvoegzaamheid bi\r van in aanmerking
M-+
nee.