7941 NVHP Faktor 2 - 2023

Ervaringen Medische zaken delen
Genetisch onderzoek
bij zeldzame
stollingsstoornissen
in Nederland
Door arts-onderzoeker Sterre Willems en hoofdonderzoeker RBiN-studie
en internist-hematoloog Saskia Schols in het Radboudumc
De Rare Bleeding Disorders in the Netherlands (RBiN) studie is een landelijke studie, waarin patiënten
met een zeldzame bloedingsstoornis en uit alle Nederlandse hemofiliebehandelcentra aan mee kunnen
doen. Het doel van de studie, die liep van 2017 tot 2019, is het in kaart brengen van de bloedingsneiging
van patiënten met een zeldzame stollingsstoornis.
Met de resultaten willen we beter begrijpen
wanneer deze patiënten het grootste risico lopen
op bloedingen om zo bij te dragen aan een betere
behandeling. Een groot deel van de patiënten uit de
RBiN-studie heeft ook toestemming gegeven voor
het doen van genetisch onderzoek.
Zeldzame stollingsstoornissen en erfelijkheid
Een zeldzame stollingsstoornis in onze studie
houdt in dat er sprake is van een te snelle
afbraak van fibrine (hyperfibrinolyse), of dat er
een tekort is aan een (of meerdere) functionele
stollingseiwitten. Deze stollingseiwitten zijn:
fibrinogeen, stollingsfactor (F) II, FV & FVIII, FVII,
FX, FXI, FXIII, plasminogeenactivator inhibitor
type 1 (PAI-1) of α2-antiplasmine (A2AP).
Meestal wordt gedacht dat deze erfelijke
zeldzame stollingsstoornissen op een recessieve
manier overerven. Dat betekent dat iemand
twee genetische afwijkingen in het gen moet
hebben. Je hebt dan van zowel je biologische
moeder als vader een gen gekregen. Dit noemen
we homozygoot (tweemaal precies dezelfde
genetische variant) of compound heterozygoot
(twee verschillende genetische varianten).
Als een patiënt maar één genetische afwijking in
een gen heeft (heterozygoot), dan wordt hij/zij
gezien als drager. Soms erft een stollingsstoornis
dominant over, dan is een enkele genetische
variant voldoende om een ziekte te veroorzaken.
Over het algemeen werd tot nu toe aangenomen
dat dragers geen klachten hebben, of alleen milde
bloedingsverschijnselen. Recent is er echter
steeds meer aandacht voor het optreden van
bloedingen bij dragers.
Genetisch onderzoek
Bij 202 patiënten die deelnamen aan de
RBiN-studie werden stollingseiwitten gemeten.
Een onderzoeker stelde tijdens het studiebezoek
de ernst van de stollingsstoornis vast aan de hand
van gestandaardiseerde vragen en patiënten werd
gevraagd om een uitgebreide vragenlijst in te vullen.
Bij 156 deelnemers werd genetisch onderzoek verricht.
Bij bijna een kwart van
de deelnemers vonden
we ook een afwijking in
nog een ander gen dat
mogelijk een andere rol
speelt in de stolling.
Bij 85% van de patiënten werd een genetische
afwijking in een gen gevonden die precies paste
bij de stollingsstoornis van de betreffende patiënt.
Opvallend genoeg vonden wij in bijna een kwart (24%)
van de gevallen, naast de eerdergenoemde afwijking,
ook nog een afwijking in een ander gen dat een
mogelijke andere rol speelt in de stolling. Omdat deze
afwijkingen zich bevonden in verschillende soorten
genen, weten we niet of, en zo ja, welke rol dit speelt
in het optreden van bloedingen.
Faktor 22