Norsk Tidend 2-10 - Noregs Mållag

Framhald av Fedraheimen og Den 17de Mai
Prent: Nr1Trykk as
Opplag: 12 000
Abonnement: Kr. 250,– per år
Annonsar:
Annonseprisar: kr 9,00,–/mm
Tillegg for tekstside: kr 0,50,–/mm
Spaltebreidd: 45 mm
Kvartside: kr 4 000,–
Halvside: kr 7 000,–
Heilside: kr 12 000,–
Tillegg for fargar
Ilegg til avisa: kr 1,00 pr. stk.
Alle prisar er eks. mva. Ved lysing
i fl eire nummer kan vi diskutere
særskilde avtalar.
Stoff rist nr. 3 – 2010:
19. mai 2010
NOREGS MÅLLAG
Tilskrift: Boks 474 Sentrum,
0105 OSLO
Telefon: 23 00 29 30
Telefaks: 23 00 29 31
E-post: nm@nm.no
Kontoradresse:
Schweigaardsgt. 16
Bankgiro: 3450.19.80058
Leiar: Håvard B. Øvregård
mobil: 917 73 157
havard@nm.no
Tilsette:
Gro Morken Endresen, dagleg leiar,
tlf. 23 00 29 37, 957 85 560
gro.morken@nm.no
Magnus Bernhardsen,
organisasjonskonsulent,
tlf. 23 00 29 34,
magnus.bernhardsen@nm.no
Berit Krogh, økonomikonsulent,
tlf. 23 00 29 35,
berit.krogh@nm.no
Ingar Arnøy, skulemålsskrivar,
tlf. 23 00 29 36, 975 29 700
ingar.arnoy@nm.no
Hege Lothe, informasjonskonsulent,
tlf. 57 86 53 60, 926 48 348
hege.lothe@nm.no
Kjartan Helleve, redaktør Norsk Tidend,
tlf. 23 00 29 32, 943 97 998
kjartan.helleve@nm.no
Else Elise Sætre Bullus,
kontormedarbeidar,
tlf. 23 00 29 30,
else.bullus@nm.no
Tarjei Vågstøl, IT-medarbeidar,
tlf. 23 00 29 50, 452 31 489
tarjei.vagstol@nynorsk.no
(permisjon)
NORSK MÅLUNGDOM
www.nynorsk.no/nmu
Tilskrift: Postboks 285 Sentrum,
0103 Oslo
Telefon: 23 00 29 40
Telefaks: 23 00 29 31
E-post: nmu@nynorsk.no
Bankgiro: 3450 65 48707
Leiar: Maria Svendsen,
tlf.: 984 49 606, 23 00 29 40
maria@nynorsk.no
Skrivar: Eva Holthe Enoksen,
tlf.: 23 00 29 40
skriv@nynorsk.no
www.nm.no
Fo
tre på gata: I 7 performances skreiv Kurt Johannessen: «I løpet av den tida du er her i dag, vil du minst ein gong lura på om det er noko du kan
gjera i morgon, som du vil hugsa resten av livet ditt.» Kva kan det vere?
Foto: Norsk Tidend
Erle Stokke,
bokklubbsjef:
– Ja, då kan eg for eksempel gjere noko
veldig fi nt for første gong. Eller siste.
Mari Slaattelid,
biletkunstnar:
– Eg har ikkje herredøme over kva eg hugsar
resten av livet, det kan vere dei syrgjelegaste
ting.
Glitrande hendingar må kome uventa,
som takras.
Maria Tryti Vennerød,
dramatikar:
– Eg kan brenna kåken, knusa macen, kutta
alle band. Men vil eg? Eg har meir lyst på ein
kopp te og kanskje tilmed ein klem - helst frå
ein spesiell. Heldigvis er dette ikkje så sjeldan
vare at det som einskildhending vil prega livet
mitt. Men kanskje vil eg hugsa det som ein
del av ei rekkje hendingar ein mild vår. Ja, eg
sa mild!
Det som kan sansast
Kurt Johannessen har
i snart tre tiår møtt
publikum med minimalistiskeperformance-verk
og bøker
med berre nokre få
ord. Dei siste åra har
derimot kaoset fått ei
større rolle.
Då Dramatikkens Hus opna i
Oslo, hadde dei invitert ei rekkje
dramatikarar og forfattarar
innanfor ulike sjangrar til å lage
ein tekst til ei soloframsyning
på om lag sju minutt. Dei vart
samla under tittelen «Henvendelser».
Ein av desse var skriven av
forfattar og biletkunstnar Kurt
Johannessen som stilte opp
med «7 performances».
I den fyrste kom Johannessen
ut på scena med ein liten
tråd ut av munnen, som han
sakte trekte ut. Tråden vart lengre,
og han gav enden til ein på
fyrste rad. Så gjekk han roleg
bakover, tråden vart endå lengre,
og lengre, heilt det var om
lag fem meter mellom han og
publikum. Då fall den andre enden
ut av munnen til Johannessen
og han snudde seg og gjekk
roleg ut.
60 bøker
Var det dramatikk? Var det scenekunst?
Var det kunst? Ikkje
godt å seie, og ikkje er det viktig
heller. Gjennom ei lang rekkje
slike framsyningar har Johannessen
utfordra publikum med
sine rolege og enkle framsyningar,
både i og utanfor kunstgalleriet.
I tillegg har han i løpet av 25
år gitt ut om lag 60 bøker. I år
er det alt kome ei ny Utvalde,
som er ei samling med tekstar
frå tidlegare bøker. To andre er
på trappene; barneboka Eg er
ein frosk som Øyvind Torseter
skal illustrere, og Den andre
hendinga. Fleire av bøkene er
omsette til engelsk, og han har
UTAN ORD: Frå performancen «Det å halda ei død fl oge i handa like
framføre ein isbre», ved Nigardsbreen 5. september 2009. Foto: Torill Nøst
faste bokhandlarar i London,
New York og Amsterdam.
Det ein kan sanse
Det sentrale i arbeida hans
er det som hender her og no.
Det som kan sansast når ein
stoppar opp og konsentrerer
seg. Når han opptrer, er det eit
viktig poeng at det er han sjølv
som gjer noko i same rommet
som publikum, at han ikkje er
ein skodespelar. Difor vart det
ei utfordring å bruke ei teaterscene
som han gjorde på Dramatikkens
Hus.
– Ein dramatikar konstruerer
karakterar og scener som
ein skodespelar går inn i på teaterscena.
Publikum er skild frå
scena. Når eg vanlegvis utfører
performance, er publikum og
22 NORSK TIDEND NR. 2 – 2010
Foto: RCCL
eg på same golvet, og med det
i same rommet og i same tida.
Teaterrommet blir for meg mellom
anna ei utfordring i å rive
ned det skiljet mellom scene og
amfi , seier Johannessen.
– Det kan vere grunnen til at
folk byrja å le nervøst?
– Eller av di dei tykte det var
morosamt. Eg hadde ikkje tenkt
at akkurat den framsyinga var
så humoristisk, men eg er ikkje
framand for det komiske.
Kaos
Etter å ha halde på i tjue år med
det stille og essensielle, byrja
Johannessen å arbeide i ei anna
retning. Heilt motsett, faktisk.
– Boka Fotball med meir
(2005) opna opp eit rom som
var nytt for meg. Tidlegare, og
Foto: Samlaget/Studio Fazett
KURT JOHANNESSEN
◆ Aktuell: Var med på opninga
av Dramatikkens Hus i Oslo
med framsyninga «7 performances»
◆ Kjem med tre nye bøker i vår:
samlinga Utvalde som alt er i
sal, barneboka Eg er ein frosk
illustrert av Øyvind Torseter,
og Den andre hendinga
◆ Heimeside (med bokhandel):
www.zeth.no
framleis, har eg nytta det enkle
uttrykket og late det komplekse
liggje under. Fotball med meir
er ei slags dokumentarbok om
Skansemyren Ballklubb som eg
speler for, og fekk eit heilt anna
uttrykk, med utskrifter av telefonsamtalar,
skisser, fotografi og
321 fotnotar om kvarandre til eit
surrealistisk kaos. Sidan har eg
skjøna at det går an å syne fram
det komplekset direkte, syne kaoset
i seg sjølv. Difor har eg vore
oppteken av kaosteoriar i naturvitskapen.
Det er spennande, og
eg fi nn mykje inspirasjon der.
Ingenting er sikkert
– Det er vanskeleg ikkje å lese
inn ein kritikk av stress-samfunnet
i arbeida dine? Om at
alle må stoppe litt.
– Det er mogleg, men slik
tenkjer ikkje eg. Det er ikkje så
mykje ein kan seie sikkert. Eg er
meir oppteken av å fi nne gode
spørsmål, enn å kome med så
mange svar. Eg laga veldig brått
ei bok som heitte Eg er ein frosk.
Eg skreiv ho på under ein time.
Etterpå lurte eg på kvifor eg
skreiv at eg var ein frosk. Kunne
det vere sant? Så eg prøvde å
nullstille meg og sjå på om eg
kunne vere ein frosk, sjølv om
eg tilsynelatande ikkje såg slik
ut. Så eg laga føredraget og
boka Er eg ein frosk?.
– Er du ein frosk?
– Nja, eg fann mellom anna
ut at eg er meir frosk enn ikkjefrosk.
KJARTAN HELLEVE
kjartan.helleve@nm.no