Årbok 2006 - Samnanger historielag

Ho fortel i boka si:
Eg minnest at gamle taterkjerringer, som hadde vore innom ein stad
og gitt frå seg eit godt råd eller to, og fått pengar eller mat for det,
spytta tre gongar mot huset når dei gjekk sin veg. Dette for at ikkje
øvrigheita skulle følgja etter dei og straffa dei for trolldom og svindel.
Det var taterkonene som tok seg av handlinga, og som regel hadde
dei med seg nokre av ungane. Då gjekk salet betre Folk tykte nemlig
synd i dei små, som ofte var dårleg kledde. Når handelen var over,
tagg dei ofte eit mål mat og ein kjøtbete eller ein udladott.
Om folk ikkje ville ta imot dei, kunne dei forbanna folket på garden.
Og at dei kunne trolle, er det fleire som kan fortelja om.
Mor mi fortalte at då ho var jentunge, hende det at leiaren i følgjet
teikna eit trollhove med krit over fjøsdøra på dei gardane der dei vart
nekta mat og losji. Dette skulle føre ulukke over garden, buskapen og
folket der i sju ætteledd. Fann folket på garden ut dette – og som regel
sytte nokon annan i taterfølgjet for at dei fekk vita om det - så kom det
fram mat frå stabbur og kjellar, og ei råd med nattelosji vart det også.
Så dei fastbuande kunne bli lurt ein gong i mellom av det dei gamle
taterane kalla trolldom, men som eigentleg berre var tøys og tull.
Ein mann fortel:
Eg vaks opp i Strandebarm på ein husmannsplass ca 2 km opp frå
sjøen. Det var sjeldan det kom taterar så langt opp. Men når dei av og
til kom, var foreldra mine alltid skeptiske og redde for at dei skulle be
om å få overnatta. Det ryktast at det lett forsvann ting når taterane
fekk vera ein plass. Det skjedde ein gong då mor var aleine på plassen,
at det kom ei taterkone og ville selja nokre teppe. Mor ville ikkje
kjøpa, og da blei taterkona veldig sint. Ho forbanna mor og sa at det
skulle gå henne ille. Eit halvt år seinare fekk mor kreft og døydde av
det. Vi har snakka mykje om dette seinare. Var det vekeleg berre eit
tilfelle, eller kunne ho trolla?
Tormod Fosso fortel denne historia etter bestemor si:
Den eine bestemora mi var frå Tjosås, som ligg nokså høgt over
Hardangerfjorden. Fantekjerringane kom opp der også. Ikkje berre
18