Årbok 2006 - Samnanger historielag

Splintane i Pøyla
Av Knut Røen
Då eg var liten, stod det eit hus nede ved Pøyla (nedanfor butikken
som no er på Bjørkheim). Det var berre ei lita stove og ein trong, liten
gang der det var ein stige opp til ein liten lem. I dette vesle huset budde
det to gamle taterar eller splintar. Så vidt eg hugsar, heitte dei Edvard
og Kristina, men me kalla dei Blekkjen og Blekkå. Namnet kom av at
Blekkjen var så flink til å laga spann og stølabøtter av blekk, dvs. tunne
jarnplater. Blekkå for rundt og selde dei sakene han laga, og ho hadde
ymse anna å selja òg: trådsneller, nåler, knappar og andre småsaker. Eg
kan elles hugsa at Blekkjen var rundt og skar vierteinar til korger. Hos
oss braut han opp ein liten potetåker ein gong. Åkeren heitte seinare
Blekkmakaråkeren.
Blekkjen og Blekkå hadde flakka rundt på tatervis før dei slo seg ned
i Pøyla. Han hadde visst vore vørd blant taterane. Eg hugsar at alle
taterane som var innom huset i Pøyla, kalla han for ”bessfar”. Blekkå
var eigentleg ikkje tater. Ho skulle vera frå Ytre-Arna, vart det sagt. Då
dei busette seg i Samnanger, var dei ikkje gifte. Dette likte ikkje folk.
Difor gjekk ”Gamleklokkaren”, Knut Tvedt, til Blekkjen og Blekkå og
snakka med dei. ”Eg ser de har berre ei seng!” sa han då kom inn i
stova. Etter klokkarvitjinga reiste dei to gamle til Os og gifte seg.
Me ungane var aldri redde desse to i Pøyla. Eg gjekk forbi der når eg
kom med trove og skulle på fiske ute i Klubben. Men somtid kom det
taterfylgje og slo seg til der. Då var me ikkje alltid så trygge. Dei hadde
drikkelag stundom, og då kunne me høyra skrålinga heilt heim. Me
laut gå omvegar då, når me skulle til fiskeplassane våre.
Særleg gale var det ein gong: Det var ei taterkone dei ville ta livet av.
Truleg var det sjalusi som var årsaka. Denne kona låg oppe på den
vesle lemmen, men det var ein som ville verja henne og stod oppe på
stige-enden med dregen kniv. Korleis det hadde seg, veit eg ikkje –
kanskje var dei bodsende, men far og grannen vår, Hans Røen (Røss-
Hans’n) reiste dit ned med kvar si børse og truga dei galne fantane til å
fara derifrå. Eg var svært redd då medan far var vekke.
Eg hugsar kor vørdsamt splinten som ville verja kona, helsa på far.
24