ISFLAKET - Ishavsmuseet Aarvak

Newfoundlandsfeltet 1949
Av Magnus Sefland
Interessante fotografi frå
newfoundlandsfeltet i 1949:
Redaksjonen i Isflaket fekk for ei tid sidan
oversendt fleire interessante fotografi frå
fangstsesongen ved Newfoundland i 1949.
Utlånar av fotografia var Roy Myrseth i
Vannareid i Karlsøy i Troms. Han har
fotografia etter far sin, som i 1949 var
fangstmann på Quest.
Granne til Roy Myrseth i Vannareid er Kjell-G.
Kjær, driven polarhistorikar og i mange år ein
nær venn av Ishavsmuseet i Brandal. Kjær fekk
hand om bilda i samband med arbeid med
årbok for Karlsøy. Han såg med ein gong –
heilt rett - at dette også hadde interesse for
Isflaket og Ishavsmuseet i Brandal. Han sytte
for at fotografia vart oversendt til Brandal. Stor
takk går til både Roy Myrseth og Kjell-G.
Kjær.
Tre skuter på eitt fotografi: I førre nummer
av Isflaket presenterte redaksjonen eit fotografi
av tre skuter i lag – alle med baugen meir eller
mindre rett mot fotografen. Lesarane vart bedt
om å hjelpe til med å identifisere skutene.
Etter ein del diskusjon i redaksjonen trur vi at
skutene er, frå venstre Veslekari av Vartdal,
Isflora av Brandal og den kanadiske skuta
Illinois av Halifax. Foto frå Roy Myrseth
Veslekari: Skuta vart levert frå
byggjeverkstaden i Asker i 1918, som ei av dei
største og mest sterkbygde skutene fram til då.
I 1949 hadde Veslekari bak seg fangst i
Kvitsjøen og Vestisen, ei rekkje ekspedisjonar
og bergingsaksjonar på 1920- og 1930-talet, og
forsyningsinnsats i andre verdskrig – alt med
dampmaskin som framdrift.
I 1949 hadde Veslekari fått dieselframdrift, ein
Crossley på 600 hk, og kunne for første gong
gjere turen over havet til Newfoundland
(Ottesen 2001).
Skipper på Veslekari i 1949 var Einar Liavåg
frå Brandal. Han hadde ishavsblod i årane.
Faren var Severin Liavåg, som var skipper og
ekspedisjonsleiar på
overvintringsekspedisjonen med Floren til
Nordaust-Grønland i 1908/09. Einar sjølv var
matros på Norvegia ved omseglinga av
Antarktis i 1930/31. Ved overseglinga til
Newfoundland i 1939 var Einar andreskyttar på
Polaris. Ved berginga av folka frå Saltdalingen
var Einar hamlemann i fangstbåten som i
stormveret rodde over til vraket av Saltdalingen
og tok sju mann i to vendingar (Nordanger
1980).
1949 var også
året då
stålskuta
Polarstar av
Brandal var ny
på fangst ved
Newfoundland
. Polarstar var
den gong ei
nyvinning på
fleire måtar:
stålskute med
fryseri i
lasterommet.
Skipper Einar Liavåg
Men skipper Kristoffer Marø og førsteskyttar
Sigmund Bøe var usikre på stabiliteten til
skuta. På tida for utreise var det stormver vest i
havet. Polarstar gjekk til Haugsholmen like
nord for Stadlandet og stoppa der for å vente på
rolegare ver. Men så høyrde dei på radioen at
Veslekari og Einar Liavåg hadde gått ut, trass i
Isflaket side | 23