Norske klonarkiv i frukt - Skog og landskap

More documents

Recommendations

Info

Fakta om klonarkivet Stiftinga Karnilstunet vart stifta i 1994 etter forhandlingar med dei amerikanske eigarane. Siste eigaren som budde i tunet, Kornelius Hauge (Karnils er ei dialektisk form av Kornelius), døydde ugift i 1988, og hadde ingen nære slektningar i Noreg. Dei amerikanske eigarane ville svært gjerne overlata tunet på garden til museale føremål, og stiftinga Karnilstunet vart oppretta med Gloppen kommune, Nordfjord folkemuseum og lokale idealistar som stiftarar. Etterkomarar av utvandrarar frå Karnilstunet gav seinare ei pengegåve på ca 35.000 kr. til å bevara tunet. Jorda vart seld som tilleggsjord til nabobruka. Stiftinga Karnilstunet arbeider for å skaffa levande aktivitet i tunet, og har fleire ulike typar tiltak. Danske kunstnarar har opphald i hovudhuset kvar sommar, etter tildelt stipend frå eit dansk kunstnarmiljø. Gloppen ungdomsskule brukar Karnilstunet som fast lærearena, og tunet er også nytta av andre skular og barnehagar. Kåre Hauge er mentor i dette arbeidet, og etter at han slutta med husdyr brukar han mykje av tida si i samband med undervisningsoppdrag i Karnilstunet. Det er eit ynskje frå stiftinga å få i stand eit lite fruktmuseum med ulike gjenstandar knytte til fruktdyrking i eitt av husa, og knyta det til undervisning. Klonarkivet her vart bygd opp med støtte frå genressursutvalget for kulturplanter, og plantinga vart gjort i 2003 etter at Magne Tystad hadde laga trea. Det er planta 85 tre av om lag 40 ulike sortar, og heile feltet er på om lag 2 daa netto. Trea er planta på 5,5 x 4 meter, og er oppstøtta med staur. Feltet ligg like på nedsida av Karnilshaugen, på Kåre Hauge sin eigedom. Karnilshaugen er den største gravhaugen på Vestlandet, og mellom dei 10 største i Norden. Det står mykje informasjon om denne haugen på Wikipedia. Stell av klonarkivet Kåre Hauge steller feltet, og i vekstsesongen vert graset slått ein gong i veka med plenklippar som heng etter traktoren. Feltet vert sprøytt minst mogeleg, men tiltak mot rognebærmøll og epleskurv vert sett inn når det trengst. Bruk av frukta Frukta vert brukt i samband med undervisning Informasjonstiltak og merking Trea i feltet er merka med flotte etikettar av tre, laga av skuleelevar under rettleiing av Kåre Hauge. Elles er det ikkje noko eiga informasjonstavle om klonarkivet. Karnilstunet har ikkje eigne heimesider, men det ligg mykje informasjon på http://no.wikipedia.org/wiki/Karnilstunet Det er mange arrangement på Karnilstunet, men ingen som er særskilt innretta på frukthagen. Utveksling av plantemateriale Magne Tystad podar tre på tinging til dei som ynskjer å ha tre av sortane som er i plantinga. Generell vurdering av arkivet og forslag til tiltak Plantinga i Karnilstunet ligg svært fint til på Hauge i Gloppen, og har forholdsvis stort areal. Trea er i god trivnad og arealet er velstelt. Organisatorisk er hagen knytt til stiftinga 35
Karnilstunet, medan den er fysisk plassert på eigedomen til Kåre Hauge. Stiftinga rår ikkje sjølv over noko areal utover huset, haugen og tunet. Ei slik kobling mellom institusjon og privatperson er sårbar utan ei skriftleg avtale om finansiering og arbeidsoppgåver på lengre sikt. Den er sterkt knytt til ein enkeltperson, som i dag har eit stort engasjement for å skaffa aktivitet i Karnilstunet. Dette har ein også lukkast med. Frukthagen ved Karnilstunet kan drivast lenge slik den er i dag som ein integrert del av dei andre aktivitetane der. Den er, på same måten som dei andre aktivitetane der, sterkt personavhengig. Etter kvart vil hagen få mykje frukt, og ein bør vurdera alternativ bruk av frukta, t.d. pressing av saft, som kan vera gode elevoppgåver og gje inntekter til tunet. Det kan nemnast at mandatsorten Haugeeple kjem frå denne garden. Merking i felta Det er stor skilnad på korleis trea i felta er merka, og korleis institusjonane profilerer plantingane. Bileta under viser eit tverrsnitt frå dei klonarkiva som har gjort ein jobb på dette. Dei fleste ansvarlege for klonarkiva ynskjer å få eit felles merkesystem. I prosjektperioden er det utarbeidd tekstar til PLANTEARVEN-skilt som skal plasserast ved dei 13 hovudinstitusjonane. Fleire under-arkiv har også ynskje om å få slike skilt. Det er eit aktuelt fellestiltak å laga til ein felles etikett-type til merking av trea i feltet for dei som ynskjer dette. Informasjonsskilt om frukthagen på Liertunet, Nedre Overn. 22.08.2007 Lund bygdemuseum og kulturbank Lier bygdetun Lund bygdemuseum og kulturbank 36
Page 1 and 2: Norske klonarkiv i frukt Rapport ja
Page 3 and 4: Føreord Denne rapporten tek føre
Page 5 and 6: i eple og pære. Då vart det gjort
Page 7 and 8: sekretær frå landbrukskontoret, s
Page 9 and 10: Institutt for plante- og miljøvite
Page 11 and 12: Epletrea i Åsbakken har ein del kr
Page 13 and 14: For to år sidan hadde dei mykje ep
Page 15 and 16: Informasjonstiltak og merking Lier
Page 17 and 18: snøbrekk på trea vinteren 2006/07
Page 19 and 20: Lund bygdemuseum og kulturbank skil
Page 21 and 22: Åse T. Jensen og Trygve Brandal ve
Page 23 and 24: Generell vurdering av arkivet og fo
Page 25 and 26: Bruk av frukta Trea ber lite frukt,
Page 27 and 28: Det vart så laga ein munnleg avtal
Page 29 and 30: andre, altså aust-vest. Det er hel
Page 31 and 32: Eitt av eplefelta i klonarkivet ved
Page 33 and 34: Generell vurdering av arkivet og fo
Page 35: som viser utviklinga frå eldre til
Page 39 and 40: vera problem å framskaffa gode pas
Page 41 and 42: syter for å setja opp etikettane.
Page 43 and 44: 35 B Edholm HV,NJ 36 AF Eir * Elite
Page 45 and 46: 135 D Pederstrup Pederstrup Reinet
Page 47 and 48: 19 D Flemish Beauty "Slinde-pære"
Page 49 and 50: 48 E Victoria, Oma Eliteplantestasj
Page 51 and 52: Sorter av eple, pære, plomme og ki
Page 53 and 54: Stor respons på etterlysning av fr

Norske klonarkiv i frukt - Skog og landskap

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?