Nr. 2-2004 omslag - Norsk senter for prosjektledelse - NTNU

prosjektteam og offentleg-privat samarbeid,partnering og alliansar over kortog lang tid alt etter kva byggherrenynskjer å oppnå. Kontraktform vertskreddarsydd og vederlag er kostnadsellerverdibasert.Valet mellom desse tre hovudkategorianeer eit av dei mest grunnleggande ogvidtrekkande av beslutningane byggherrentek i tidleg fase av prosjektet.Detaljert val av modell innanfor denaktuelle kategorien er relativt enkelt nårdette første valet er gjort.Byggherren sin klare, uttrykteprioriteringEin observasjon som vi har gjort iarbeidet med å utvikle prototypen forval av anskaffelses- og kontraktstrategi,er at byggherrane opptrer som OleBrum og seier ”ja takk begge deler” tileitkvart val han eller ho vert stilt overfor.Dette bekreftar at det er grunn forå auke bevisstheita om desse vala. Somdøme på dette trekkjer vi fram ei sidefrå prototypen i biletet nedanfor. Vi berbyggherren om å gje til kjenne sitt primære(viktigaste) suksesskriterium ogviktigaste prioritet. Brukaren av systemetskal altså velje eit av dei definertealternativa på skjermen.Den vanlegaste attendemeldinga pådenne sida er ”vi må få velje fleire avdei moglege vala!”. Svaret er eit klartMatrise med anbefaling av hovudkategoriFigur 2. Matrise med anbefaling av hovudkategoriNEI. Den profesjonelle byggherren måvere i stand til å prioritere, og forstå atdet ikkje er mogleg å ha fleire mål påtoppen av prioritetslista. For å kunnenå det viktigaste målet, må andredimensjonar vike i konfliktsituasjonar.Når ein set fleire likestilte mål på toppenvert ei slik prioritering umogleg.Konflikten er eit faktum og styringsevnaer borte. Byggherren må i forkant avval av anskaffelses- og kontraktstrategibestemme seg for kva han/ho vil, oghalde fast på det så lenge ikkje situasjonentilseier noko anna.Viss målet endrar seg, må du foretavurderinga på nytt og vurdere tilpassingari modellen. Det betyr at det vertforetatt ei ny prioritering og at eineventuelt konverterer til ny modell sålangt det er råd. Slik dynamikk er viktig,men hugs at etter at den førstekontrakten er inngått, er det mangeavgrensingar for kva du kan foreta deg.Figur 1. Angje prioritering/primært suksesskriterium – frå internettprototypen til Byggherren ifokus. Adressa er www.promsys.no/byggherrenAnbefalt løysingAnbefalt med spesielt fokusIkkje anbefaltPrioriteringer/Suksesskriterier - valt kriterium mot modellutvalAktuelle anbefalingarDelt Tot. Helintegr.Nr Uttrykt prioritering modell entr. org.A Minimal kostnadsrisiko for byggherrenB Så lav investering som muligC Sikker leveranse (minimal framdriftsrisiko) for byggherrenD Best mulig økonomi i driftsfasen (minimal LCC/driftskostnad)E Styrt innfrielse av eier-/brukerkrav (minimal kvalitetsrisiko)Grundig analyse og gjennomtenking påførehand er difor avgjerande, både forå gjere det første valet og for å vite kvabegrensingar som ligg der når du eventueltseinare vurderer tilpassingar.Å prøve å oppnå alt på ein gong, kanberre lukkast når ressurstilgongen erutan grenser, men det er sjølvsagt lov åha flaks ein gong i blant.Val av hovudkategoriFigur2 illustrerer eit hovudpoeng i val avhovudkategori eller type gjennomføringsmodell:Valet skal gjerast bevisst for åoppnå noko.Matrisa i figur 2 er kun meint som eirettleiing. Føremålet med den, er å settefokus på kva ein prøver å oppnå medhovudvalet. Den verkelige vurderingabyggjer på at brukaren svarar på ei rekkespørsmål om prosjektet og situasjonen.For å ta det enklaste først: Det framgårat totalentreprisen (integrert leverandørorganisasjon)som hovudregel skalveljast med den grunngjeving å oppnåredusert risiko for byggherren (risikofor kostnadsoverskriding, risiko for forseinking).I totalentreprisemodellane(integrerte leverandørorganisasjonar)oppnår ein å overføre mest mogleg avrisikoen til entreprenøren. Viss hensiktener å oppnå andre effektar, så børandre modellar vurderast.Delte modellar har gode eigenskapar iforhold til å utnytte marknaden ogsikre låg investering og god økonomitotalt sett. Den gjev også byggherrenstor grad av kontroll med kvaliteten oger veleigna til å sikre at brukarkravavert innfridd. Delte modellar er ein godidé når byggherren har tilgong på tilstrekkjelegkompetanse og kapasitet tilå ivareta den styrande rolla. Dette kanhan gjerne kjøpe i marknaden – frårådgjevarar eller entreprenørar. Er ikkjedette ivaretatt, så må andre modellarvurderast.➢Prosjektledelse Nr 2-2004 43