bv1218

AKTUELT I LANDBRUKET
Gourmet av lam: Kursdeltakarane får ei innføring i heile prosessen, frå å blø av dyret, flå og vomme ut, til kjøtet ligg ferdig
i form – med tilbehøyr, klar til å setjast i omnen.
– Eg har tenkt på det ei stund. Mange
bønder spør etter ei godt illustrert bok
som tek føre seg heile slakteprosessen.
Dei ønsker seg også tips til nedskjering
og bruk av dei ulike stykningsdelane.
Mange vil ha tips til steiketemperatur og
servering slik at dei kan lage og servere
gode måltid av lam og sau, seier Espedal.
Målet er at boka skal vere klar før jul.
Vidaresal av heimeslakta skrottar er ikkje lov
Det er berre bønder som sjølv eig dyr som kan avlive og slakte dyr til eige bruk.
Dyr som er slakta heime på garden kan ikkje seljast vidare til andre. Bøndene
kan derimot ta att skrottar av eigne dyr som er slakta på slakteriet og selje heile
eller halve skrottar, eller stykningsdelar av dei ulike dyreslaga. Dette tilbodet
vert stadig meir etterspurt av forbrukarane, gjerne via sosiale media.
Tar vare på råvarene
– Eg vil at barnebarna skal forstå at maten ikkje
kjem frå butikken, seier jeger og bonde Geir Olsen.
Geir Olsen driv med sau og gris på Efteland
i Bjerkreim. Han har jakta hjort
sidan ungdommen og har slakta eigne
dyr på garden sidan han og kona overtok
bruket i 1995.
Siste slaktet dei tok var ein gris som var
skadd i ein klauv.
– Det er bra at fleire vil slakte heime,
ikkje minst med tanke på dyrevelferd.
Skadde dyr må avlivast og me må ta vare
på kjøtet, seier Olsen.
Sjølv vaks han opp på Hana i Sandnes
kommune. Olsen minnast turar til gardane
rundt om kor dei fekk kjøpt egg,
grønsaker og kjøt frå dyr slakta av bonden
sjølv. Dette var på slutten av 60-talet. Etter
kvart vart det strengare krav til det å
slakte heime for vidaresal. For dei fleste
vart det for krevjande å etterleve krava og
tradisjonen forsvann.
Fører kunnskapen vidare
Olsen slaktar ofte i lag med dotter si,
Kine Efteland Vølstad, som driv mjølkeproduksjon
i Gjesdal.
– Eg vil at barnebarna skal forstå at
maten ikkje kjem frå butikken, seier Olsen.
Dei slaktar sau, gris og storfe og lager
fenalår, pinnekjøt, kotelettar og heile nakkar,
ytre- og indrefilet av grisen. Dei prøver
seg med ulike pølser av storfe og svin, og
litt hjort, og saltar og røyker heime.
– Det er gildt å slakte i lag. Me lager det
me har lyst på, litt etter sesong, og prøver
stadig ut nye variantar, seier Olsen.
Bra for dyrevelferd
Olsen meiner at heimeslakting er ein
del av noko større. Folk kjem tettare på
eit landbruk med små einingar som er
Geir Olsen
spreidd over heile landet. Han trur at
kvalitet på råvarene og kjennskap til korleis
dyra har hatt det før slakt har blitt
viktig for mange. Og han er ikkje i tvil.
Kjøt som er laga til heime overgår det ein
klarer å få til i industrien.
– Me klarer på ein betre måte å ta vare
på råvarene, seier Olsen.
Bonden opplever at heile prosessen
rundt heimeslakting gir auka respekt for
dyra, også når dei er i live. Han meiner det
er rett at slakteria har skjerpa inn krava til
dyr som skal transporterast, sjølv om det
for mange inneber fleire dyr som ikkje kan
sendast til slakt.
– Om du avlivar skadde dyr før det vert
alvorleg, har det ingen konsekvensar for
kvaliteten på kjøtet, seier Olsen.
BONDEVENNEN Nr. 12 - 13. april 2018 11