19.01.2015 Views

Aspectos das Leveduras de Candida Vinculadas as ... - NewsLab

Aspectos das Leveduras de Candida Vinculadas as ... - NewsLab

Aspectos das Leveduras de Candida Vinculadas as ... - NewsLab

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

propicia maior a<strong>de</strong>rência, dificultando<br />

a ação fagocitária pelo sistema<br />

imune (22).<br />

O mecanismo “switching”, <strong>de</strong><br />

alta freqüência e reversibilida<strong>de</strong>,<br />

presenciado n<strong>as</strong> levedur<strong>as</strong> do gênero<br />

<strong>Candida</strong>, conduz a alterações<br />

morfológic<strong>as</strong> <strong>d<strong>as</strong></strong> colôni<strong>as</strong> fúngic<strong>as</strong><br />

e <strong>d<strong>as</strong></strong> proprieda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> superfície<br />

celular, além <strong>de</strong> favorecer<br />

também mudanç<strong>as</strong> na sensibilida<strong>de</strong><br />

à drog<strong>as</strong> antifúngic<strong>as</strong> (32, 42).<br />

In vitro, têm-se evi<strong>de</strong>nciado<br />

outros fatores, entre eles, a interferência<br />

sobre a fagocitose e<br />

secreção <strong>de</strong> produtos tóxicos<br />

(metanol, canditoxin<strong>as</strong>, citoquin<strong>as</strong>).<br />

Arena (1993) (2) <strong>de</strong>monstrou<br />

que <strong>Candida</strong> po<strong>de</strong> emitir largos<br />

filamentos capazes <strong>de</strong> invadir<br />

em direção à profundida<strong>de</strong><br />

dos tecidos, se houver maior<br />

quantida<strong>de</strong> <strong>de</strong> nutrientes nest<strong>as</strong><br />

zon<strong>as</strong>. Este fenômeno é conhecido<br />

como tigmotropismo.<br />

A produção <strong>de</strong> substânci<strong>as</strong> toxigênic<strong>as</strong><br />

(toxicoglicoproteín<strong>as</strong> e<br />

canditoxina) ocorre durante processo<br />

infeccioso por espécies <strong>de</strong><br />

<strong>Candida</strong>. Est<strong>as</strong> toxin<strong>as</strong> induzem,<br />

em <strong>de</strong>termina<strong>d<strong>as</strong></strong> doses, a morte<br />

<strong>de</strong> animais <strong>de</strong> laboratório, <strong>de</strong>monstrando<br />

a sua importância<br />

como elemento do mecanismo <strong>de</strong><br />

infecção fúngica (22, 30).<br />

A produção <strong>de</strong> exoenzim<strong>as</strong> leveduriformes<br />

também constitui<br />

importante mecanismo <strong>de</strong> patogenicida<strong>de</strong>,<br />

sendo <strong>as</strong>partil protein<strong>as</strong>es<br />

e fosfolip<strong>as</strong>es <strong>as</strong> substânci<strong>as</strong><br />

enzimátic<strong>as</strong> <strong>de</strong>tecta<strong>d<strong>as</strong></strong>. A observação<br />

inicial do efeito proteolítico<br />

extracelular em fungos leveduriformes<br />

coube a Staib (1965)<br />

(66), mediante crescimento <strong>de</strong> C.<br />

albicans em meio contendo albumina,<br />

como fonte simples <strong>de</strong> nitrogênio.<br />

A ativida<strong>de</strong> enzimática<br />

<strong>d<strong>as</strong></strong> <strong>as</strong>partil protein<strong>as</strong>es é mediada<br />

por uma família (Saps) <strong>de</strong> pelo<br />

menos 10 genes e <strong>de</strong>tectada em<br />

meio contendo soroalbumina bovina<br />

a pH 5,0 (56). Detentor<strong>as</strong> <strong>de</strong><br />

baixa especificida<strong>de</strong> por substratos<br />

protéicos, <strong>de</strong>tém ainda a capacida<strong>de</strong><br />

<strong>de</strong> clivar anticorpos IgA<br />

e IgG, queratina, hemoglobina,<br />

colágeno e mucina (37, 44, 53, 54,<br />

57). O envolvimento da <strong>as</strong>partil<br />

protein<strong>as</strong>es <strong>de</strong> espécies <strong>de</strong> <strong>Candida</strong><br />

na capacida<strong>de</strong> <strong>de</strong> induzir a<strong>de</strong>rência<br />

às célul<strong>as</strong> epiteliais foi constatada<br />

através da indução da infecção<br />

pela penetração <strong>de</strong> tubos<br />

germinativos no tecido par<strong>as</strong>itado.<br />

A visualização <strong>de</strong>ste processo<br />

tem sido observada por microscopia<br />

em cultura <strong>de</strong> célul<strong>as</strong> (6, 22).<br />

A ação da <strong>as</strong>partil protein<strong>as</strong>es foi<br />

verificada in vitro através da observação<br />

<strong>de</strong> que cep<strong>as</strong> mutantes<br />

aproteolític<strong>as</strong> <strong>de</strong> isolados do gênero<br />

<strong>Candida</strong> são menos patogênic<strong>as</strong><br />

para camundongos em relação<br />

às <strong>de</strong> origem enzimática (37).<br />

A presença <strong>de</strong> <strong>as</strong>partil protein<strong>as</strong>es<br />

áci<strong>d<strong>as</strong></strong> em cultivos <strong>de</strong> <strong>Candida</strong><br />

isolados <strong>de</strong> diversos materiais<br />

clínicos varia <strong>de</strong> 62,5 a 100% (65),<br />

sendo <strong>de</strong>tectada em 82,3% <strong>d<strong>as</strong></strong><br />

levedur<strong>as</strong> isola<strong>d<strong>as</strong></strong> da mucosa bucal<br />

<strong>de</strong> diabéticos (52), em 63,3%<br />

e 68,0% <strong>d<strong>as</strong></strong> cep<strong>as</strong> proce<strong>de</strong>ntes<br />

<strong>de</strong> diversos materiais clínicos (8,<br />

65), em 90% <strong>d<strong>as</strong></strong> levedur<strong>as</strong> oriun<strong>d<strong>as</strong></strong><br />

da mucosa bucal <strong>de</strong> fumantes<br />

(64) e em 85,7% <strong>d<strong>as</strong></strong> cep<strong>as</strong><br />

proce<strong>de</strong>ntes da cavida<strong>de</strong> bucal <strong>de</strong><br />

indivíduos imuno<strong>de</strong>primidos (3).<br />

Outra enzima <strong>as</strong>sociada ao<br />

mecanismo <strong>de</strong> infecciosida<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />

cep<strong>as</strong> <strong>de</strong> C. albicans são <strong>as</strong> fosfolip<strong>as</strong>es,<br />

sendo <strong>de</strong>scrita inicialmente<br />

por Werner (1966) (71),<br />

que observou tal ativida<strong>de</strong> entre<br />

cultivos <strong>de</strong> C. albicans em meio<br />

enriquecido com gema <strong>de</strong> ovo<br />

(fosfodilcolina e fosfatidiletanolamina)<br />

(50, 59). Bioquimicamente,<br />

a secreção <strong>de</strong> fosfolip<strong>as</strong>es por<br />

isolados <strong>de</strong> <strong>Candida</strong> é condicionada<br />

por pH ácido (3,6 a 4,7) e<br />

inversamente <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>nte da<br />

concentração <strong>de</strong> carboidratos<br />

como a glicose ou lactose presente<br />

no meio (59). As fosfolip<strong>as</strong>es<br />

compreen<strong>de</strong>m <strong>as</strong> fosfolip<strong>as</strong>es A,<br />

B e C, lisofosfolip<strong>as</strong>e e lisofosfolip<strong>as</strong>e<br />

transcetil<strong>as</strong>e, sendo codifica<strong>d<strong>as</strong></strong><br />

por 10 gens LIPs (56).<br />

As fosfolip<strong>as</strong>es são possuidor<strong>as</strong><br />

<strong>de</strong> dupla importância na<br />

ação infecciosa <strong>de</strong> C. albicans,<br />

mediante participação no controle<br />

<strong>de</strong> crescimento do fungo,<br />

em <strong>de</strong>corrência da sua presença<br />

n<strong>as</strong> extremida<strong>de</strong>s <strong>d<strong>as</strong></strong> form<strong>as</strong><br />

miceliais e atuação também na<br />

danificação dos constituintes lipídicos<br />

da estrutura celular integrantes<br />

da superfície da mucosa<br />

infectada (22, 51).<br />

<strong>Levedur<strong>as</strong></strong> <strong>de</strong> C. albicans iso-<br />

110<br />

<strong>NewsLab</strong> - edição 64 - 2004

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!