Descarga en formato PDF (9,4 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

44 A nacionalización do pasado irlandés, 1845-1937
se opoñían ó Estado en nome da súa inadecuación á diversidade nacional que
albergaba o seu territorio. Nelas ocupou tamén un lugar preeminente a
fundamentación histórica da súa reivindicación, en canto buscaron no pasado a
confirmación da pertinencia da súa proclama da natureza nacional da comunidade
alternativa e dos seus dereitos a constituírse como entidade con poder político.
A nova consideración política do pasado esixiu, claro está, a elaboración
dunha representación que dese conta dos acontecementos pretéritos nos termos
máis axeitados á consecución das finalidades que se pretendían acadar co
achegamento á historia. 24 En canto esta debía proporcionar argumentacións
utilizables no presente a respecto da caracterización nacional das formas de
organización territorial do poder, foi preciso proxectar a ecuación entre Estado e
nación cara a atrás no tempo. A nación, en consecuencia, converteuse no suxeito
primordial do relato histórico, no criterio de ordenamento esencial do pasado, e
o Estado, val dicir, a expresión política da soberanía que lle correspondía, no fin
cara ó cal camiñaba aquela na súa evolución natural a través do tempo. O pasado,
deste modo, quedou configurado como historia nacional. E o seu relato, como a
crónica dun desenvolvemento do que era froito último a orde política do presente,
no caso dos Estados xa constituídos, ou que había desembocar nun futuro no que
a nación vería satisfeitos os seus dereitos de soberanía, cando se trataba de entes
nacionais sen recoñecemento institucional.
A representación do pasado, pois, foi instrumentalizada para adecuarse á
cumprimentación dunha funcionalidade estreitamente relacionada coa nova
fundamentación nacional da política. As historias nacionais adaptaron o pasado
ós requirimentos da nova orde política, co obxectivo de facilitar a consecución de
determinadas funcións, precisas ben para a súa consolidación ou ben para a súa
remodelación, segundo fose o caso. Neste senso, todas elas foron concibidas para
desempeñar unhas tarefas específicas de lexitimación, en apoio da orde política
ou da proposta alternativa; de concienciación nacional, confirmando a pertenza
do individuo á nación como signo de identidade primordial; 25 e de mobilización
24 O carácter utilitario do proceso de elaboración exprésao de maneira axeitada o concepto de “usable
past”, proposto por A.D. Smith para referirse ó relato nacionalista do pasado, disposto para desempeñar
as precisas funcións políticas que se lle asignan á historia nesta concepción ideolóxica. Anthony Smith.
“The ‘Golden Age’ and National Renewal”, en Geoffrey Hosking e George Schöpflin (ed), Myths and
Nationhood, Hurst & Company, Londres 1997, pp. 36-59.
25 A dimensión histórica da nacionalidade ponse de manifesto ó considerar as estreitas relacións entre
identidade e memoria, construcións sociais e políticas da realidade ambas as dúas, dependentes entre si,
proxectadas cara ó pasado e ligadas a un territorio. John R. Gillis, “Memory and Identity: The History of
a Relationship”, en Id. (ed), Commemorations (The Politics of National Identity), Princeton University
Press, 1994, pp. 3-24.