Descarga en formato PDF (9,4 MB) - Centro Ramón Piñeiro para a ...

A fixación do relato histórico nacionalista. 1886-1937
475
De feito, nas dramáticas circunstancias dun Estado en formación, sumido
nunha gravísima contenda civil, privado do recoñecemento de boa parte dos que
loitaran máis activamente por expulsar os británicos, a Igrexa católica, co seu
apoio explícito ós gobernos do Cumann na nGaedheal e a condena da rebelión
republicana, converteuse no máis importante factor de lexitimación das novas
institucións. Naquela situación tan comprometida, a alianza entre as autoridades
políticas e a xerarquía eclesiástica traduciuse, de maneira inevitable, na asimilación
estatal do conservadorismo clerical, manifesto de maneira ben visible no ton
autoritario dos órganos de poder, na indefinición das fronteiras entre a lei e a
moralidade católica e mais no extraordinario poder institucional que se lle concedeu
á Igrexa católica naquel sistema. 628 A capacidade de influencia social e política
das autoridades eclesiásticas acadou niveis soamente explicables pola
correspondencia establecida entre fe e nacionalidade, confirmada oficialmente a
través do recoñecemento explícito polo Estado da “especial posición” que se lle
asignaba á Igrexa católica na Constitución de 1937. 629 Non é estraño que, nesas
circunstancias, a minoría de confesión non católica se sentise excluída da nación
e que, por parte dos protestantes de Irlanda do Norte, se reforzasen os sentimentos
contrarios á reunificación da illa baixo un só goberno, como parte integrante dun
Estado no que a maioría parecía disposta a converter en realidade aquel vello lema
antinacionalista que sostiña que “Home rule is Rome rule”.
Pero a condición relixiosa, ben significativa no contexto británico no que
se encadraba a nación irlandesa, precisaba dun signo complementario que
reforzase o carácter de grupo diferenciado non só dentro dese marco contextual
inmediato, senón tamén en relación cun ámbito internacional máis amplo. Tal
función de obxectivación da comunidade nacional atribuíaselle no imaxinario
nacionalista á cultura gaélica. Ben é certo que os trazos nos que se manifestaba
semellante condición cultural ou eran vagamente difusos, como no caso de certas
actitudes ou predisposicións que se supoñía que eran predominantes nos membros
da raza irlandesa, ou levaban tempo padecendo unha vertixinosa decadencia
que, como lle sucedía á lingua irlandesa, os puxera nos límites mesmos da pura
desaparición. Facendo responsable de tan penosa situación ós efectos perversos
dunha crecente e asoballante anglización da cultura nativa derivada dunha
opresión política secular que por fin remataba, o novo Estado propúxose corrixir
628 Cf. Patrick O’Mahony & Gerard Delanty, Rethinking Irish History. Nationalism, Identity and Ideology,
MacMillan, Londres 1998, pp. 133-46.
629 Artigo 44.1.2. da Constitución irlandesa de 1937: “The State recognises the special position of the Holy
Catholic Apostolic and Roman Church as the guardian of the Faith professed by the great majority of the
citizens”. Michael Gallagher, “The constitution”, en John Coakley & Michael Gallagher (ed), Politics
in the Republic of Ireland, PSAI Press, Limerick 1996, p. 54.