You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
PANORAMA<br />
panorama<br />
Avrupa’da ulusal sorun ve ulusal<br />
mücadele veren örgütler sözkonusu<br />
olunca, Türkiye’de de akla<br />
ilk gelen örneklerden biri Bask<br />
sorunu ve ETA olmaktadır. İşin<br />
ilginci bu örnek Türkiye’de ulusal<br />
sorunun çözümü için sık sık<br />
gündeme gelmekte ve kimilerinin<br />
“çözüm” önerilerinin örneği<br />
olmaktadır. Türkiye’de örnek<br />
olarak öne sürülse de somut olarak<br />
Bask ülkesinde, İspanya’da<br />
da ulusal sorunun varlığı sürüyor,<br />
gerçek bir çözüm hâlâ ufukta<br />
görünmüyor bile… Bu olgu, son<br />
dönemde Katalanlara daha geniş<br />
bir otonominin tanınmasına<br />
rağmen değişmiyor.<br />
ETA’nın ateşkes<br />
ilanı sorunu<br />
çözecek mi?<br />
Bask ülkesi sözkonusu olunca<br />
gözlerden gizlenen, ya da bilince<br />
çıkarılmayan bir olgu<br />
da, Bask ulusal sorununun sadece<br />
İspanya sorunu olmadığı, aynı zamanda<br />
Fransa’nın da sorunu olduğu<br />
gerçeğidir. Bu gerçeğe dergimizin değişik<br />
sayılarında dikkat çekmemize<br />
rağmen, Türkiye’de egemen yaklaşım,<br />
–basında sık sık olgular yazılsa<br />
da– hâlâ, Bask ve ETA sorununun sadece<br />
İspanya’nın sorunu olduğu biçimindeki<br />
yaklaşımdır. Bunun da doğrudan<br />
sonucu ETA’nın herhangi bir<br />
eylemi veya talebi de esasta sadece<br />
İspanya hükümetinin–yönetiminin<br />
siyaseti ve tavrıyla karşılaştırılmakta<br />
ve sorunun çözümünün arayışı da<br />
sadece bu çerçevede olmaktadır.<br />
“ETA ve Batasuna devlete barış görüşmeleri<br />
ve sorunun çözümü için<br />
önerilerde bulunsalar da devletin<br />
Basklılara karşı baskıları, saldırganlığı<br />
sürmektedir. Onlarca kişi ardı ardına<br />
hiçbir kanıt gösterilmeden ETA<br />
üyesi olmakla suçlanmakta, hapse<br />
atılmakta, mahkemelerde yargılanmaktadır.<br />
Bask kökenli olmaları ve Bask ülkesinin<br />
eşitliğini istemeleri yargılanmak,<br />
suçlanmak ve hapse atılmaları için yeterli<br />
‘kanıt’ olmaktadır. Mahkemeye<br />
çıkarılmadan dört seneye kadar ‘gözaltı’<br />
uygulamaları da yaşanan kimi<br />
uygulamalardır. Hemen hemen her<br />
tutuklanan Basklı’nın işkenceye maruz<br />
kaldığı da tutuklananların verdiği<br />
bilgilerle açığa çıkmaktadır.” (Çağrı,<br />
sayı 88, sayfa 24, 12 Mart 2005)<br />
Evet bunları yaklaşık bir sene önce<br />
yazmıştık. Bu tespitte hem ETA ve<br />
Batasuna’nın devletle barış görüşmelerine<br />
hazır olduğunu, hem de devletin<br />
Basklılara karşı kimi uygulamalarını<br />
bilince çıkarmaya çalışmıştık.<br />
ETA’nın barış görüşmelerine hazır<br />
olduğunu ise esas olarak kimi önderlerinin<br />
cezaevinde yaptığı açıklamalara<br />
dayanarak tespit etme durumundaydık.<br />
Sonradan ortaya çıktığı gibi<br />
ETA kendi içinde hükümetle barış<br />
görüşmelerine hazır olmayan ve silahlı<br />
mücadeleyi sürdürmekten yana<br />
olan kesimi ikna etmek için, durumun<br />
gerçekte ne olduğunu tam olarak<br />
kamuoyuna yansıtmamıştır.<br />
Sözkonusu yazımızda aynı zamanda<br />
Bask halkının kendi kaderini<br />
belirlemek için gündeme gelen<br />
referandum talebinin İspanya meclisinde<br />
büyük çoğunlukla reddedildiğini,<br />
Katalanların otonomilerini<br />
daha fazla hak için reforme etmek istediklerine<br />
değinmiştik.<br />
Gelişmeler, Zapatero hükümetinin<br />
Katalonya’nın otonomisini genişletme<br />
ve ETA ile barış görüşmelerine<br />
hazır olduğunu ortaya koydu.<br />
Bu arada yine perde arkasında taraflar<br />
arasında görüşmelerin sürdüğü de<br />
- İSPANYA -<br />
Sonradan ortaya çıktığı gibi ETA kendi içinde<br />
hükümetle barış görüşmelerine hazır olmayan ve<br />
silahlı mücadeleyi sürdürmekten yana olan kesimi ikna<br />
etmek için, durumun gerçekte ne olduğunu tam olarak<br />
kamuoyuna yansıtmamıştır.<br />
ortaya çıktı, ETA’nın yan örgütü olduğu<br />
iddasıyla yasaklanan Batasuna<br />
ve Bask ülkesinin bağımsızlığını isteyenlere<br />
karşı saldırganlığın sürdürülmesine<br />
paralel olarak ETA ile barış<br />
görüşmelerinin köşe taşları döşendi.<br />
2005 Mayıs ayı ortalarında,<br />
İspanya meclisinde ETA’nın şiddet<br />
eylemlerine son vermesi, silah bırakması<br />
ön koşuluyla görüşmelere başlanabileceğine<br />
onay verildi. Böylece<br />
zaten görüşmelere hazır olan ETA ve<br />
Batasuna ile resmi olarak görüşmelerin<br />
yolu açıldı.<br />
ETA yaptığı açıklamalarda “demokratik<br />
bir sürece entegre olmaya”<br />
hazır olduğunu ifade etse de İspanya<br />
devletinin yöneticileri ETA’nın ciddiyetine<br />
kuşku ile bakıyordu. Bu kuşkuyu<br />
gidermek için ETA, 2003 yılı<br />
Mayıs ayından beri ölümlerin yaşandığı<br />
eylemler yapmadığı olgusunun<br />
yanısıra, 1 Haziran 2005’ten itibaren<br />
İspanyol partilerinin siyasetçilerine<br />
karşı cephe siyasetini değiştirdiklerini,<br />
herhangi bir saldırıda bulunmayacaklarını<br />
ilan ederek kendilerinin<br />
güvenilirliğini sağlamaya çalıştı.<br />
Tüm bu çabalar İspanya devletinin<br />
ETA’ya yakın örgüt ya da kesimlere<br />
karşı yürüttüğü saldırgan siyasetin,<br />
mahkeme kararlarının gölgesinde<br />
kaldı. Bask ülkesinin ve halkının<br />
haklarından yana olanlara karşı devletin<br />
terörü tüm hızıyla sürüyordu.<br />
Bu süreçte ETA ile görüşmelerin yakında<br />
başlayacağı tahminleri yapılsa<br />
da, ETA’nın Mart ayında ateşkes ilan<br />
etmesine kadar gerçekte ne olacağı<br />
pek bilinmiyordu.<br />
ATEŞKES İLANI…<br />
22 Mart’ta video görüntülü yayınla<br />
yapılan ateşkes açıklamasına göre,<br />
süresi belli olmayan, kalıcı ya da sürekli<br />
ateşkes süreci 24 Mart’tan itibaren<br />
başlayacaktı. Ateşkesin amacı ise,<br />
“Bask ülkesinde demokratik bir sürecin<br />
önünü açmak”, başlatmaktır.<br />
Yine yapılan açıklamaya göre bu sürecin<br />
sonunda, “Bask halkının kendi<br />
geleceği üzerine kendisinin karar<br />
verme hakkının” elde edildiği bir sonuç<br />
isteniyordu. Bunun için de Bask<br />
ülkesinin sömürgeci güçlerine, yani<br />
İspanya ve Fransa’nın hükümetlerine<br />
yeni sürece olumlu yaklaşmaları ve<br />
saldırganlıklarına son vermeleri çağrısında<br />
bulunuluyordu. Böylesi bir durumda<br />
bu ülkelerin Basklılarla olan<br />
çelişkinin, kavganın aşılabileceğinin<br />
altı çiziliyordu yapılan açıklamada.<br />
Açıklamanın yapıldığı günlerde<br />
İspanya Meclisi Anayasa Komisyonu<br />
Katalanların bir ulus olduğunu kabul<br />
ettiği ve Katalan halkına kimi hakları<br />
tanıdığı yasa tasarısını kabul etmişti.<br />
Sözkonusu barış görüşmelerinin<br />
başlaması sürecinde öne sürülen talepler<br />
arasında Batasuna’nın yasaklanması<br />
kararının kaldırılması, tutuklu<br />
ETA ve Batasuna üyelerinin<br />
serbest bırakılması gibi temel talepler<br />
de var. ETA’nın ateşkes ilanı açıklamasına<br />
bakıldığında, Bask ülkesinin<br />
ayrı bir devlet olarak “bağımsızlığı”<br />
düşüncesinden vazgeçilmediği; ama<br />
ayrı bir devlet olabilmek için alınacak<br />
yolun silahlı reformizm yerine silahsız<br />
reformizm yolu, görüşmelerle anlaşma<br />
yolu seçilmiştir. ETA daha önce<br />
de birkaç kez ateşkes ilan etmiş ve görüşmeler<br />
yapılmıştı. Görüşmelerin<br />
çıkmaza girmesi ETA’nın yeniden silahlı<br />
eylemlere başlamasını beraberinde<br />
getirmişti. Bu bağlamda ateşkes<br />
ilanı ilk değil. İlk olan şey, bu seferki<br />
ateşkese “sürekli-kalıcı” ateşkes demeleridir.<br />
ETA’nın cezaevindeki kimi<br />
temsilcilerinin anda verilen silahlı
Change language