1ba2e3e633

““Gelece¤e dönük özlem ve
tasavvurlar›m›z “Her fley”ci bir
yan›lmazl›k ideolojisine dönüflürse,
felaket getirmektedir.”
”
O
başka bir kesimi eleştirmekte ve şöyle bir saptama daha yapmaktadır
Taha Akyol: “Bir teori ‘her şey’ i izah etmeye
kalkıştığında, ‘test edilebilir’ olmaktan çıkar!” diyerek, Karl
Popper’ın Marks’a yönelttiği eleştiriyi de alıntılıyor 152. sayfada:
“Bilim yöntemi sonsuz sayıdaki olaylardan teorimizi
doğrulayacak olanları seçmeyi değil, aksine yanlışlayabilecek
olguları aramayı gerektirir.”
Aslında söylenmek istenen, hangi çağda ve inançta bulunursak
bulunalım, bilimi ve bilimsel düşünme metodlarını doğru
kavramak ve buna göre bir bakış açısı oluşturulması gerektiğidir.
Bunu yapamadığımızda, ya hamasi bir ideolojinin ya
olayları komplo teorileriyle açıklamaya çalışan soyut bir
bakışın ya da astrolojiye endeksli gerçeküstü algıların
büyüsüne kapılacağımız anlatılmaya çalışılmaktadır.
Ama bütün bunlar, günümüz itibariyle olumlu bir gidişata
girmiş gibi algılanmakta olmalı ki geleceğe olan bakış
oldukça pozitif, “Bilim ve Yanılgı”da. Özelde Türkiye, genelde
ise Asya kıtası açısından aydınlık bir gelecek tasavvur
edilmekte, Türkiye’nin 2020’li yıllarda dünyanın en büyük on
ekonomisi arasında yer alacağı, Asya ülkelerinin de 2050’ li
yıllara damgasını vuracağı öngörülmektedir. Çünkü bilim ve
ekonomi arasındaki sıkı ilişki ile üniversitelerin hem
Türkiye’de hem de Çin, Hindistan, Kore gibi Asya ülkelerinde
ne kadar önemsenmeye başladığı kitapta zaten yeterince
anlatılmaktadır.
Kitaptaki içerik ve kaynakça oldukça kabarıktır. Kapitalizm,
Marksizm, Faşizm, piyasa ekonomisi, pragmatizm, pozitivizm,
Hegelci’lik, Platonizm, Freudizm gibi birçok kavram ve ideolojiye
değinilmiş, yerli ve yabancı onlarca müelliften alıntılar
yapılmıştır. Yüz elliye yakın kaynakçaya sahip olan kitapta,
bilim felsefecisi Karl Popper’a özel bir önem atfedilmiştir.
Sonuç olarak, bu kitabın da her kitap gibi eleştiriye açık
olduğu söylenebilirse de “tenkit kolay san’at zordur.” ilkesi
gereğince saygıyı yeterince hak ediyor denilebilir. Sıkılmadan
okunacak, hem içeriğinden, hem de kaynaklarından
fazlasıyla yararlanılabilecek bir kitap “Bilim ve Yanılgı”.
OTOMOB‹L‹N
EKOLOJ‹S‹
tomobilin ortaya çıkışından günümüze kadar
geçen süre içinde, on yedi milyondan fazla insan
kazalarda can vermiş, milyonlarcası da bu kazalar
sonucu sakat kalmıştır. Otomobil kazalarıyla ilgili
haberler, yazılı ve 'görüntülü' basının kanıksanmış bir
üslupla verdiği günlük haberlerden biri haline gelmiştir.
Bu kazaların sorumlusu olarak, hala hatalı otomobil
kullanımı ('Trafik Canavarı') gösterilir ki bu belli bir
ölçüde doğrudur.
Otomobil kazalarının sorumluluğunun tümüyle bireylere
yüklenmesi Peter Freund ile George Martin'e göre
konuyu tek boyutuyla ele almak demektir. Hız
göstergeleriyle ortalama bir yarış arabasını andıran
günümüz otomobillerinin sıkışık bir trafikte bir beygir
hızıyla seyretmek durumunda kalmaları, 'otomobil
merkezli bir ulaşım sistemi'nin tek 'gülünç' çelişkisi
değildir. Trafik tıkanıklıklarını gidermek için inşa edilen
ek yolların, tıkanıklıkların daha da
geniş bir alana yayılmasına neden
olması, sürücülerinin trafiğe
takılma korkusu nedeniyle birçok
arabanın günün büyük bir
bölümünde otoparklarda konaklaması
gibi örnekler, otomobilin
bir ulaşım aracı olarak kendisinden
beklenenleri gereği gibi
yerine getiremediğini hatta hiç
yerine getiremeyeceğini
gösteren bir iki örnektir sadece.
Otomobile bağımlı bir ulaşım
sisteminin kendi içinde yaşadığı
bu çelişkilerin, kısırdöngülerin ve neden olduğu
trajik kazaların yanı sıra ekolojik dengeyi bozması,
gürültü kirliliğine neden olması, erkek egemen söylemi
çoğaltması ve insan sağlığına yaptığı olumsuz etkiler
gözardı edilemeyecek denli büyük boyutludur. İnsanı,
caddelerde beş duyunun beşini de kullanmaya zorlayarak
açık havada hayal kurma zevkinden mahrum
bırakması; sokak hayatını, komşuluk ilişkilerini,
keyfiliği, kısacası insani bir kent hayatını yok etmesi
'otomobil merkezli ulaşımın' en önemli açmazlarıdır.
Otomobilin Ekolojisi'nde, alternatif ulaşım tarzlarının
(trenler, otoraylar, bisiklet vb.) nasıl inşa edileceği, yeni
bir kent yapılaşmasının nasıl olması gerektiği,
halihazırdaki örneklerden yararlanıp geleceğe yönelik
projeler üretilerek irdeleniyor. Hayatımızın hemen her
alanına tecavüz eden otomobilin, birçok insanın
sorgusuz sualsiz kabul ettiği sistemsel doğasını
acımasızca sorgulayan, merkezinde otomobilin yer aldığı
bir ulaşım sisteminin dayattığı ideolojiyi çelişkileriyle
gözler önüne seren bu kitapta daha insani ulaşım tarzlarına
imkan tanıyacak modeller de öneriliyor.
'Maruz kalınan' bir kamusallık yerine 'seçerek, razı
olan' bir kamusallıktan yana olanlar için vazgeçilmez
bir kaynak.
OCAK-fiUBAT 2011 95