You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Ç›lg›nl›k<br />
Ç›lg›nl›k, iyi midir, kötü müdür<br />
Cevab› zor bir soru. Ona nas›l bir<br />
anlam yükledi¤inize ba¤l› asl›nda.<br />
Sözlüklerde, ç›lg›nl›k kelimesinin<br />
karfl›s›nda “delilik, abart›l› davran›fllarda<br />
bulunmak, farkl›l›k” diye<br />
yaz›yor. ‹flin özü, di¤er insanlara<br />
göre “uç” noktada bir farkl›l›k olarak<br />
gözüküyor. ‹nsan› farkl› olmaya<br />
iten nedir Bu nas›l bir zorunluluktur<br />
ki, insana deli olmay› kabullendirir,<br />
hangi zorunluluklard›r ki insan›<br />
“ç›lg›n”laflt›r›r<br />
Düzen, hele ki kapitalist düzen,<br />
çerçevesini kendisinin çizdi¤i farkl›l›klardan<br />
baflkas›n› kabul etmez;<br />
tersine, onlar› afla¤›lar, küçümser.<br />
Toplumlar tarihi boyunca ezenler<br />
hep böyle yapm›flt›r. Farkl› bir düflünceyi,<br />
farkl› davranan› istemez ve<br />
sevmezler. Düzenini de¤ifltirecek,<br />
çarklar›n pürüzsüz dönmesini engelleyecek<br />
farkl› bir sanat›, farkl›<br />
bir kültürü, farkl› bir politikay›,<br />
farkl› bir tavr› istemezler.<br />
Kapitalist düzen içinde yaflamak,<br />
düflünen insan› s›kar, s›k›flt›r›r.<br />
Okul, ifl, ev, suni bir ‘sosyal hayat’<br />
k›s›r döngüsünde ö¤ütülür hayatlar.<br />
Ve hiçbiri, okul, ifl, ev, suni ‘sosyal<br />
hayat’lar, insan›n insan kimli¤ini<br />
besleyemez. Kapitalizmin insan›<br />
bunal›r; ekonomik olarak, kültürel<br />
olarak bunal›r... Ve kapitalizm, her<br />
fleyi oldu¤u gibi, bunu da bir “meta”ya<br />
dönüfltürür;<br />
‹çi boflalt›lm›fl “farkl›l›klar” sunar<br />
kitlelere, içinde bulundu¤u monotonlu¤a<br />
alternatif olarak “ç›lg›nl›klar”<br />
önerir. Bunlar›n ad› bazen<br />
hobi olur, bazen fobi, bazen bir sanat,<br />
bazen “adrenalin art›racak” bir<br />
spor dal›.. “Paraflütü yere 100 metre<br />
kala açmak”tan “en k›sa sürede<br />
en çok coca cola içme”ye, “ç›lg›n<br />
partiler düzenlemekten”, “uyuflturucu<br />
kullanmaya” kadar uzan›r bu<br />
farkl›l›klar ve ç›lg›nl›klar.. Farkl›<br />
olmak, “fark edilir” olmak, bu tür<br />
alanlara s›k›flt›r›l›r.<br />
Burjuvazi çok sever böyle ç›lg›nl›klar›.<br />
Bunlar›n sonucu olan<br />
dramlar› da sever. ‹deolojilere<br />
boflverip “ç›lg›nca hayat›n› yaflayanlar”<br />
öne ç›kar›l›r burjuvazinin<br />
kültür mekanizmalar›nda.<br />
Böyle ç›lg›nl›klar,<br />
böyle farkl›l›klar memnun eder burjuvaziyi.<br />
Bu çizgide ne kadar “ç›lg›nlafl›rlarsa”<br />
ç›lg›nlafls›nlar, bu ç›lg›nl›k<br />
korkutmaz burjuvaziyi.<br />
Neden korksunlar ki!<br />
Kapitalist düzenin ak›fl›n› bozamaz<br />
ki böyle ç›lg›nl›klar.<br />
Ezilenler, d›fllananlar, horlananlar,<br />
öfkelenenler, burjuvazinin empoze<br />
etti¤i “ç›lg›nl›k” yöntemleriyle<br />
eritilirler. Öfkeler, coflkular, heyecanlar,<br />
baflka ve bofluna mecralara<br />
ak›t›l›p heba olur.<br />
Burjuvalar›n korkudan titredikleri,<br />
uykular›n› kaç›ran “ç›lg›nl›klar”<br />
da vard›r. Bu tür ç›lg›nl›klar› ise<br />
duymaktan, okumaktan, seyretmekten<br />
hiç mi hiç hofllanmazlar.<br />
Günde befl kere büyük bafllar<br />
bakar içeriye;<br />
Yüzlerinde tecessüs.<br />
‘Ç›lg›n adam, 3-5 kifli ile koskoca<br />
karanl›klar<br />
‹mparatorlu¤una kafa tutan<br />
adal›lar.’<br />
Ama yine de ‘ç›lg›n adam›n’<br />
karfl›s›nda bir eziklik, bir burukluk<br />
duyuyorlar o baflka.<br />
“Ç›lg›nl›¤›n” bu türü, düzene<br />
meydan okuma fleklinde gösterir<br />
kendini. Burjuvazi onu da bir ç›lg›nl›k<br />
olarak görür. Bu yüzden bask›ya,<br />
zulme, yoksullu¤a bafl<br />
kald›ranlar›, tarihte hep<br />
“ak›llar› bafllar›ndan gitmifl”<br />
topluluklar olarak, “z›nd›k”,<br />
“sapk›n”, “macerac›”, “yoldan<br />
ç›km›fl” gibi s›fatlarla tarif<br />
etmifllerdir.<br />
“Siz ç›ld›rm›fl olmal›s›n›z<br />
üç befl kifli koca devlete kafa<br />
tutuyorsunuz” der, s›radan<br />
insan. Ve asl›nda bu düflünce<br />
ona, egemenler taraf›ndan<br />
empoze edilmifl bir düflüncedir.<br />
Bir yanda muktedirlerin<br />
devasa ordular›, bir yanda bir<br />
avuç “bald›r› ç›plak”... Bir yanda<br />
tam donan›mla, ça¤›n en geliflmifl<br />
silahlar›na sahip da¤lar›, ovalar›<br />
bir hamlede yutan ordular; bir<br />
yanda kendi bedenlerini kalkan yaparak<br />
yürüyenler...<br />
Bir yanda lüks ve sefahat›n bekçileri,<br />
bir yanda “dönen dönsün ben<br />
dönmezem yolumdan” deyip canlar›n›<br />
fütursuzca verenler..<br />
Bir yanda askeri-polisi, tank›-tüfe¤iyle<br />
burjuvazinin kuvvetleri, bir<br />
yanda “biz buraya dönmeye de¤il,<br />
ölmeye geldik” diyen hakikat mirasç›s›<br />
“bir avuç ç›lg›n!”<br />
Gerçe¤i savunmak, ç›lg›nl›kt›r<br />
art›k. Gerçek için savaflmak, katmerli<br />
ç›lg›nl›kt›r belki. Bir söz düfler<br />
bu noktada tarihin not defterine:<br />
“Boyun e¤menin ak›l say›ld›¤› yerde,<br />
soyumuz ezelden delidir bizim.”<br />
Onlara sapk›n, z›nd›k, ak›ls›z,<br />
bald›r› ç›plak, deli, ç›lg›n diyenler,<br />
tarihten silinip giderken, tarihin<br />
yazd›klar› onlar olmufltur.<br />
Düzene karfl› ç›kmak ç›lg›nl›ksa,<br />
ç›lg›n olmak gerek.<br />
Bizi biz yapan, bizi “üç befl ç›lg›n”<br />
olarak tarih sahnesine ç›kartan,<br />
tarihin zorunlulu¤udur.<br />
Bizler zorunlulu¤uyuz tarihin.<br />
Kimi zaman slogan, kimi zaman<br />
kurflun, kimi zaman mürekkep, kimi<br />
zaman pankart, kimi zaman bildiri<br />
olanlar›z. Bize deli diyenlere de,<br />
ç›lg›n diyenlere de ald›rmadan, tarihin<br />
en flaflmaz akl›n›n peflinden yürüyenleriz...<br />
<strong>Say›</strong>: <strong>142</strong><br />
DENEME 43
Change language