karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

T.C. 

Çevre ve Orman 

Bakanlığı 

T.C 

KARABÜK VALİLİĞİ 

İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ 

KARABÜK 

İL ÇEVRE DURUM RAPORU 

KARABÜK-2010

K A R A B Ü K 

2 0 0 9 Y I L I 

İ L Ç E V R E D U R U M R A P O R U 

K A R A B Ü K - 2010

HAZIRLAYANLAR 

Ahmet IŞIK 

Yunus ANKUT 

H.İbrahim KARAKAŞ 

Ahmet KOLKIRAN 

Himmet BAĞ 

Nazan ŞANLI KOLKIRAN 

Asuman GİRGİN 

İl Çevre ve Orman Müdürü 

Çevre Yönetimi ve ÇED Şube Müdürü 

Ziraat Mühendisi 

Y.Çevre Mühendisi 

Çevre Mühendisi 

Çevre Mühendisi 

Biyolog 

Yayınlayan : 

Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 

Esentepe Taşkent Cad. No:7 -KARABÜK 

Tel : 0370 412 48 05- 415 01 05 

Faks: 0370 412 70 72 

http//karabuk.cevreorman.gov.tr

ULUSAL ÇEVRE ANDI 

Şimdiki Ve Gelecek Kuşakların Temiz Ve 

Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkına Sahip 

Olduğu 

Gerçeğinden Hareketle 

Çevreye Duyarlı Bir Kalkınmadan Yana 

Olduğumu Vurgulayarak; 

Doğal Kaynakların Ekonomik Kalkınmanın 

Hem Kaynağını Hem Sınırını Oluşturduğunu 

Bilerek, 

Çevrenin Korunması Ve Geliştirilmesinde 

Bireysel Katkı Ve Katılımın Gereğine Ve 

Önemine İnanarak; 

Çevresel Değerlere Sahip Çıkıp Zarar Verenleri 

Uyaracağıma, 

Doğal Kaynaklardan Faydalanırken 

Tutumlu Davranacağıma, 

Sürdürülebilir Kalkınma İlkeleri Doğrultusunda 

Hareket Edeceğime, 

Bu Yönde İşbirliği Ve Dayanışma Anlayışı İçerisinde 

Hareket Ederek, Çevre Konusunda Herkese 

Örnek Olacağıma 

Söz Veririm.

Çevre, insanların ve diğer canlıların hayatları boyunca birbirleri ile etkileşim içinde 

bulunduğu bir sistemdir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda, hızlı nüfus artışı ve sanayileşme, 

çevrenin kirlenmesini her geçen gün artırmaktadır. 

Yaşanan çevre sorunlarının çeşitliliği ve boyutları dikkate alındığında; günümüzde 

endüstri ve teknoloji alanında meydana gelen hızlı gelişmeler, yaşam düzeyinin yükselmesini 

sağlarken, diğer yandan da doğal dengenin bozulması, kaynakların yok edilmesi ve canlıların 

yaşamını tehdit eden bir durumun oluşması sonucunu doğurmuştur. 

Karabük İlimiz, 1937 yılında Demir-Çelik Fabrikasının kurulması ile ülkemizin en 

önemli sanayi kentlerinden biri olmuş, ağır sanayi kuruluşu olarak adını Türkiye ve daha sonra 

dünyaya duyurmaya başlamıştır. Cumhuriyet kenti İlimizin, ağır sanayinin merkezi olması sebebi 

ile beraberinde çeşitli çevre sorunları da ortaya çıkmıştır. 

Gelecek nesillere daha sağlıklı ve güvenli bir çevre bırakmak için; çevre kirliliğine sebep 

olan etkenlerin önlenmesi, yeşil alanların arttırılarak orman alanlarındaki tahribatın engellenmesi 

ve kamuoyunun bilinçlendirilmesinin sağlanması gerekmektedir. Çünkü çevre kirliliği; çevreden 

geri getirilmesi zor hatta imkansız olan varlıkları da alıp götürmektedir. 

Dünyanın ortak meselesi haline gelen çevre sorunlarının çözümünde hep birlikte çaba sarf 

etmeli; gelecek nesillerin daha güzel bir ortamda yaşayabilecekleri bir dünya oluşturmalıyız. 

Karabük ili 2009 Yılı Çevre Durum Raporu İlimizdeki kamu kurum ve kuruluşlarının 

verileri ile İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanmış bir çevre envanteridir. Yıllık 

olarak hazırlanan ve her yıl geliştirilerek yeniden düzenlenen Çevre Durum Raporunun 

araştırma, planlama, yatırım ve bilgilendirme konularında yararlı olmasını dilerim. 

İzzettin KÜÇÜK 

Karabük Valisi

İnsanoğlu, çevre konusunda sonsuz ihtiyaçların bir sonu olduğunu, tükenmez 

kaynakların ise tükenir olduğunu ve bu kaygı ile soluyabileceği havayı, içebileceği bir yudum 

suyu, ekebileceği bir avuç toprağı aramaya başlamış ve yakın bir gelecekte bunlardan mahrum 

kalacağını anlamıştır. 

Dünyadaki mevcut çevre kirliliğinin %50’sinin son 35 yılda meydana geldiği 

görülmektedir. Hızla artan dünya nüfusu ve sanayileşmede yaşanan gelişmeler neticesinde 

doğal kaynaklar sınırsız ve sorumsuz olarak kullanılmış, doğal denge bozulmaya başlamıştır. 

Bu nedenlerle, çevrenin korunması için çevre bilincinin geliştirilmesi gerekir. Bu 

bilincin geliştirilmesinde ise tüm topluma görevler düşmektedir. Çevre sorunu hepimizin ortak 

sorunudur. Bunun için el birliği ile çalışmalı, çevre korumacılığını önce kendi yaşantımızdan 

başlatmalıyız. İnsan ve çevre arasındaki etkileşimin vazgeçilmez oluşu; ihtiyacı kadar tüketen, 

gelecek nesillere karşı sorumluluk duygusuyla hareket eden ve çevre sorunlarına karşı duyarlı 

bir insan modelini, davranış biçimini ve yeni bir dünya anlayışını da beraberinde getirmektedir. 

Karabük İl Çevre Durum Raporunun yararlı olmasını diler, gelecek nesillere emanet 

edebileceğimiz bir çevre bırakılması dileklerimle saygılar sunarım. 

Ahmet IŞIK 

İl Çevre ve Orman Müdürü

İÇİNDEKİLER 

SAYFA NO 

A. COĞRAFİ KAPSAM 

A.1. Giriş 1 

A.2. İl ve İlçe Sınırları 7 

A.3. İlin Coğrafi Durumu 9 

A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 9 

A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 10 

A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 17 

A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 19 

B. DOĞAL KAYNAKLAR 

B.1. Enerji Kaynakları 21 

B.1.1. Güneş 21 

B.1.2. Su Gücü 21 

B.1.3. Kömür 21 

B.1.4. Doğalgaz 21 

B.1.5. Rüzgar 21 

B.1.6. Biyokütle 21 

B.1.7. Petrol 21 

B.1.8. Jeotermal Sahalar 21 

B.2. Biyolojik Çeşitlilik 22 

B.2.1. Ormanlar 22 

B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 23 

B.2.2. Çayır ve Mera 23 

B.2.3. Sulak Alanlar 24 

B.2.4. Flora 24 

B.2.5. Fauna 24 

B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer 

Hassas Yöreler 25 

B.3. Toprak 26 

B.4. Su Kaynakları 28 

B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 28 

B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları 28 

B.4.3. Akarsular 28 

B.4.4. Göller ve Göletler 28 

B.5. Mineral Kaynaklar 30 

C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM) 

C.1. İklim ve Hava 31 

C.1.1. Doğal Değişkenler 31 

C.1.1.1. Rüzgar 31 

C.1.1.2. Basınç 31 

C.1.1.3. Nem 32 

C.1.1.4. Sıcaklık 32 

C.1.1.5. Buharlaşma 32 

C.1.1.6. Yağışlar 33 

C.1.1.6.1. Yağmur 33 

C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 33 

C.1.1.7. Seller 33 

C.1.1.8. Kuraklık 33 

C.1.1.9. Mikroklima 33 

C.1.2. Yapay Etmenler 34 

C.1.2.1. Plansız Kentleşme 34 

C.1.2.2. Yeşil Alanlar 34 

C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 34 

C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 35 

I

C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 36 

C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 37 

C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 37 

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 37 

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 38 

C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 38 

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 39 

C.3. Atmosferik Kirlilik 39 

C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 39 

C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 39 

C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 40 

C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri 40 

C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 40 

C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 40 

C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 40 

C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 40 

C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 41 

D. SU 

D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı 42 

D.1.1. Yeraltı Suları 42 

D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 43 

D.1.3. Akarsular 43 

D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 44 

D.1.5. Denizler 44 

D.2. Doğal Drenaj Sistemleri 44 

D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 45 

D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik 45 

D.3.2. Akarsularda Kirlilik 47 

D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 48 

D.3.4. Denizlerde Kirlilik 48 

D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 48 

D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 48 

E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI 

E.1. Genel Toprak Yapısı 49 

E.2. Toprak Kirliliği 51 

E.2.1. Kimyasal Kirlenme 51 

E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 51 

E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 51 

E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme 51 

E.3. Arazi 51 

E.3.1. Arazi Varlığı 51 

E.3.1.1. Arazi Sınıfları 52 

E.3.1.2. Kullanma Durumu 54 

E.3.2. Arazi Problemleri 57 

F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER 

F.1. Ekosistem Tipleri 58 

F.1.1. Ormanlar 58 

F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 58 

F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 59 

F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 61 

F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 63 

F.1.2. Çayır ve Meralar 67 

F.1.3. Sulak Alanlar 67 

F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) 67 

F.2. Flora 67 

II

F.2.1. Habitat ve Toplulukları 67 

F.2.2. Türler ve Populasyonları 67 

F.3. Fauna 73 

F.3.1. Habitat ve Toplulukları 75 

F.3.2. Türler ve Populasyonları 75 

F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 79 

F.3.3.1. Evcil Hayvanlar 79 

F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar 79 

F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar 79 

F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar 79 

F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri 80 

F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 80 

F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği Alanlar 80 

F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 80 

F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun 

3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve 

“Tabiat Koruma Alanları” 80 

F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca 

Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” 87 

F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a - Tanımlar” 

Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve 

“Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun 

(2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin 

Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri 

Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 90 

F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları 91 

F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği Kontrol 

Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan 

Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar 91 

F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması 

Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri” 92 

F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından 

“Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar 92 

F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 92 

F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 92 

F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 92 

F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında 

Kanunda Belirtilen Alanlar 92 

F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 92 

F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren 

“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 92 

F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 92 

F.4.3. Korunması Gereken Alanlar 92 

F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen 

ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv 

Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) 94 

F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi Kullanma 

Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf 

İle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı 94 

F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veya Akıntılı, 

Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi 

Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların Yaşama 

Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler İle Bu Alanların 

Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 93 

F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları 94 

F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş veya Düşebilir 

Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer 

Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve 

Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar 94 

F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın Rekrasyonel 

Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden Olmadan 

Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar 94 

III

G. TURİZM 

G.1. Yörenin Turistik Değerleri 101 

G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri 101 

G.1.1.1. Konum 101 

G.1.1.2. Fiziki Özellikler 103 

G.1.2. Kültürel Değerler 106 

G.2. Turizm Çeşitleri 128 

G.3. Turistik Altyapı 129 

G.4. Turist Sayısı 132 

G.5. Turizm Ekonomisi 133 

G.6. Turizm-Çevre İlişkisi 133 

H. TARIM VE HAYVANCILIK 

H.1. Genel Tarımsal Yapı 134 

H.2. Tarımsal Üretim 136 

H.2.1. Bitkisel Üretim 136 

H.2.1.1. Tarla Bitkileri 136 

H.2.1.1.1. Buğdaygiller 136 

H.2.1.1.2. Baklagiller 136 

H.2.1.1.3. Yem Bitkileri 137 

H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler 137 

H.2.1.2. Bahçe Bitkileri 137 

H.2.1.2.1. Meyve Üretimi 137 

H.2.1.2.2. Sebze Üretimi 138 

H.2.1.2.3. Süs Bitkileri 139 

H.2.2. Hayvansal Üretim 140 

H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık 140 

H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık 140 

H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi) 141 

H.2.2.4. Su Ürünleri 141 

H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı 141 

H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböcekçiliği 141 

H.3. Organik Tarım 142 

H.4. Tarımsal İşletmeler 142 

H.4.1. Kamu İşletmeleri 142 

H.4.2. Özel İşletmeler 142 

H.5. Tarımsal Faaliyetler 143 

H.5.1. Pestisit Kullanımı 143 

H.5.2. Gübre Kullanımı 143 

H.5.3. Toprak Kullanımı 144 

I. MADENCİLİK 

I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler 145 

I.1.1. Sanayi Madenleri 146 

I.1.2. Metalik Madenler 149 

I.1.3. Enerji Madenleri 149 

I.1.4. Maden kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler 150 

I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri 156 

I.3. Cevher Zenginleştirme 156 

I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 156 

I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan 

Rehabilitasyon Çalışmaları 157 

J . ENERJİ 

J.1. Birincil Enerji Kaynakları 158 

J.1.1. Taşkömürü 158 

J.1.2. Linyit 158 

IV

J.1.3. Asfaltit 158 

J.1.4. Bitümlü Şist 158 

J.1.5. Hampetrol 158 

J.1.6. Doğalgaz 158 

J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 158 

J.1.8. Orman 158 

J.1.9. Hidrolik 159 

J.1.10. Jeotermal 159 

J.1.11. Güneş 159 

J.1.12. Rüzgar 160 

J.1.13. Biyokütle 160 

J.2. İkincil Enerji Kaynakları 160 

J.2.1. Termik Enerji 160 

J.2.2. Hidrolik Enerji 160 

J.2.3. Nükleer Enerji 161 

J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 161 

J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı 161 

J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar 161 

K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ 

K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 162 

K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması 162 

K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı 163 

K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 163 

K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 163 

K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 170 

K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 170 

K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 170 

K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 170 

K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 170 

K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 171 

K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 171 

L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME 

L.1. Altyapı 172 

L.1.1. Temiz Su Sistemi 172 

L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 173 

L.1.3. Yeşil Alanlar 177 

L.1.4. Elektrik İletim Hatları 177 

L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları 178 

L.2. Ulaşım 178 

L.2.1. Karayolları 178 

L.2.1.1. Karayolları Genel 178 

L.2.1.2. Ulaşım Planlaması 179 

L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri 179 

L.2.1.4. Kent İçi Yollar 180 

L.2.1.5. Araç Sayıları 180 

L.2.2. Demiryolları 181 

L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler 181 

L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 181 

L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı 181 

L.2.3.1. Limanlar 181 

L.2.3.2. Taşımacılık 181 

L.2.4. Havayolları 182 

L.3. Haberleşme 182 

L.4. İlin Plan Durumu 182 

L.5. İldeki Baz İstasyonları 182 

V

M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS 

M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama 186 

M.1.1. Kentsel Alanlar 186 

M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 186 

M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 187 

M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 188 

M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 189 

M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 189 

M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 190 

M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 190 

M.1.2. Kırsal Alanlar 190 

M.1.2.1. Kırsal Yerleşme Deseni 190 

M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 190 

M.2. Altyapı 190 

M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri 190 

M.3.1. Kamu Binaları 190 

M.3.2. Okullar 191 

M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 193 

M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 193 

M.3.5. Endüstriyel Yapılar 194 

M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 194 

M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 194 

M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 194 

M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 194 

M.3.10.Yerel Mimari Özellikler 194 

M.3.11.Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 194 

M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı 195 

M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 195 

M.4.2. Göçler 195 

M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 196 

M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 196 

M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 196 

M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 196 

M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri 196 

M.5.1. Görüntü Kirliliği 196 

M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 196 

M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 196 

M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 197 

M.5.5. Kentsel Atıklar 197 

M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 197 

M.6. Nüfus 197 

M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 197 

M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 198 

M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları 199 

M.6.4. Nüfus Değişim Oranı 199 

N. ATIKLAR 

N.1. Evsel Katı Atıklar 201 

N.2. Tehlikeli Atıklar 202 

N.3. Özel Atıklar 202 

N.3.1. Tıbbi Atıklar 202 

N.3.2. Atık Yağlar 203 

N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 203 

N.3.4. Pil ve Aküler 203 

N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 203 

N.3.6. Tarama Çamurları 203 

N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 203 

N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 203 

N.4. Diğer Atıklar 203 

N.4.1. Ambalaj Atıkları 203 

N.4.2. Hayvan Kadavraları 203 

N.4.3. Mezbaha Atıkları 203 

N.5. Atık Yönetimi 204 

VI

N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 204 

N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri 204 

N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri 204 

N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 204 

N.8.2. Atıkların Yakılması 204 

N.8.3. Kompost 204 

N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi 204 

N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 205 

O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM 

O.1. Gürültü 206 

O.1.1. Gürültü Kaynakları 206 

O.1.1.1. Trafik Gürültüsü 206 

O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 206 

O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü 206 

O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 206 

O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü 206 

O.1.2. Gürültü ile Mücadele 206 

O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 207 

O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 207 

O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 207 

O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 207 

O.1.4.1. Fiziksel Etkileri 207 

O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 207 

O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 207 

O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 208 

O.2. Titreşim 208 

P. AFETLER 

P.1. Doğal Afetler 209 

P.1.1. Depremler 209 

P.1.2. Heyelan ve Çığlar 210 

P.1.3. Seller 210 

P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 211 

P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 211 

P.1.6. Fırtınalar 212 

P.2. Diğer Afetler 213 

P.2.1. Radyoaktif Maddeler 213 

P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar 213 

P.2.3. Tehlikeli Maddeler 213 

P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 213 

P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 214 

P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 214 

P.3.3. İlkyardım Servisleri 214 

P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 214 

P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler 214 

P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 215 

R. SAĞLIK VE ÇEVRE 

R.1. Temel Sağlık Hizmetleri 216 

R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 216 

R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 217 

R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 217 

R.1.2.2. Denizler 218 

R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 218 

R.1.3. Gıda Hijyeni 219 

R.1.4. Aşılama Çalışmaları 219 

R.1.5. Bebek Ölümleri 219 

VII

R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 219 

R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları 220 

R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 220 

R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 220 

R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221 

R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221 

R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222 

R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222 

R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 223 

R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 224 

S. ÇEVRE EĞİTİMİ 

S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri 225 

S.2. Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri 228 

S.2.1. Çevre Vakıfları 228 

S.2.2. Çevre Dernekleri 228 

S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar 228 

T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANLAMA 

T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 224 

T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı, 

Korunması ve Geliştirilmesi 224 

T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini Aşmayacak 

Biçimde Planlanması 224 

T.4. Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 224 

T.5. Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 225 

T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi 225 

VIII

TABLOLARIN LİSTESİ 

B.1 Karabük İli 2008 Yılı Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (dk) 21 

B.2 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2008 23 

C.1 Karabük İli 2009 Yılı Aylık Rüzgar Hızı 31 

C.2 Karabük İli 2009 Yılı Ortalama Basınç Değeri 31 

C.3 Karabük İli 2009 Yıllı Aylık Ortalama Nem Değerleri 32 

C.4 Karabük İli 2009 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C) 32 

C.5 2009 Yılına Ait Buharlaşma Değerleri 32 

C.6 Karabük İli 2009 Yılı Aylara Göre Yağışlar 33 

C.7 2009 Yılına İat Karla Örtülü ve Sisli Gün Sayısı 33 

C.8 2008 Yılı İlimizdeki Sanayi tesilerinin Emisyon Durumları 36 

C.9 İlimizde 2009 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 36 

D.1 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2008 44 

D.2 Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Deney Sonuçları, 2009 46 

D.3 Telekurum Deresi-Çevrikköprü Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 47 

D.4 Araç Çayı-Karıt Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 47 

D.5 Soğanlı Çayı-Karabük Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 47 

D.6 Soğanlı Çayı-Cemaller Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 48 

D.7 Yenice Çayı-Balıkısık Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 48 

E.1 Karabük İli 2009 Yılı Arazi Dağılımı 51 

E.2 Arazi Varlığı, 2009 52 

E.3 Tarım Dışı Arazi Tipleri, 2009 52 

E.4 2009 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı 52 

E.5 Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu (ha) 53 

F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2009 60 

F.2 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere Göre 

Dağılımı (adet) 60 

F.3 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi 61 

F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2009 64 

F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı Dışına 

Çıkarılan (2/B) Alanı, 2009 65 

F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18. 

Maddelerine Göre Verilen İzinler, 2009 66 

F.7 2009 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı 66 

F.8 Karabük İli Mera Çalışmaları, 2009 66 

F.9 Karabük İli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfına Göre Arazilerin İlçelere Göre 

Dağılımı, 2009 93 

G.1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 129 

G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 130 

G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 131 

G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli Konaklama 

Tesisleri, 2009 131 

G.5 Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli Yeme İçme Tesisleri, 2009 132 

G.6 2009 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 132 

H.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 134 

H.2 2009 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 135 

H.3 2009 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım Alanı 135 

H.4 2009 Yılı Kuru Tarım Alanı 135 

H.5 2009 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 136 

H.6 2009 Yılı Baklagiller Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 136 

H.7 2009 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 137 

H.8 2009 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 138 

H.9 2009 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 139 

H.10 İlimizde Büyükbaş Hayvancılık, 2009 140 

H.11 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler 140 

H.12 2009 Yılı Su Ürünleri Üretimi 141 

H.13 2009 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 142 

SAYFA NO : 

IX

H.14 2009 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleri 143 

H.15 2009 Yılı İlaç Tüketimleri 143 

H.16 2009 Yılı Ticari Gübre Tüketimi 143 

J.1 Karabük İlindeki Hidroelektrik Santralleri, 2009 160 

K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2009) 163 

K.2 Demir-Çelik Sanayi Sıcak Hadde,2009 164 

K.3 Demir-Çelik Sanayi Soğuk Çekme-Transmisyon, Tel ,Çivi ;2009 165 

K.4 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler,2009 165 

K.5 Gıda Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler ,2009 166 

K.6 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2009 167 

K.7 Makine İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2009 167 

K.8 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 168 

K.9 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 168 

K.10 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 168 

K.11 Orman Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 169 

K.12 Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faaliyette Bulunan 

İşletmeler, 2009 169 

K.13 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 170 

L.1 İllere Göre Devlet ve İl Yolları Uzunlukları, 2009 178 

L.2 Karabük İli 2009 Yılı Devlet Yolları Trafik-Hacim Değerleri (YOGT) 179 

L.3 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton Km Değerleri (2009) 180 

L.4 İlimizde 2009 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 180 

M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2009 191 

M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2009 192 

M.3 Karabük Üniversitesi Fakülte, Yüksekokul, Enstitü Adları ve Öğrenci Sayıları,2009 193 

M.4 2009 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan Sayıları 195 

M.5 2009 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı İşsiz Sayısı 195 

M.6 2009 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı 195 

M.7 Karabük İli Göç Durumu,2008 195 

M.8 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği,2009 196 

M.9 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2007) 197 

M.10 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2007) 198 

M.11 Karabük İli 2007 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 198 

M.12 2007 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu 199 

M.13 2000 ve 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, 

Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 200 

N.1 İlimizdeki Resmi Sağlık Kuruluşlarına Ait 2009 Yılı Tıbbı Atık Miktarları 202 

N.2 Belediyeler Tarafından Toplanan Tıbbi Atık Miktarı,2009 202 

N.3 2007 Yılı İlimizdeki Atık Yağ Miktarları 194 

P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2007) 210 

P.2 2002-2009 Yılları Arasında Meydana Gelen Yangınlar 211 

P.3 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne Göre 

Mücadele Faaliyetleri 211 

P.4 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları Mücadele 

Yöntemine Göre Faaliyetleri 212 

P.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2009 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat Cetveli 212 

P.6 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2007) 213 

R.1 Bulaşıcı Hastalıkların İlçelere Göre Dağılımı, 2009 217 

R.2 2009 Yılı Su Analiz Sonuçları 217 

R.3 Kuduzla Mücadele Çalışmaları 218 

R.4 Karabük İlinde 2008 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik Hastalıklar 218 

R.5 2009 Yılı Aşı Çalışmaları 219 

R.6 2009 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 219 

T.1 2009 Yılı ÇED Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 230 

X

HARİTALARIN LİSTESİ 

SAYFA NO : 

Karabük İl Haritası (1/20.000) 8 

Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.000) 16 

Karabük İli Deprem Haritası (1/50.000) 20 

Akifer Alanları Haritası (1/100.000) 42 

Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/500.000) 43 

Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.000) 55 

Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.000) 56 

Karabük İli Turistik Harita (1/25.000) 101 

Safranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.000) 102 

Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000) 177 

2006 Yılı Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası (1/25.000) 168 

Karabük İli Yerleşime Uygunluk Haritası (1/25.000) 180 

Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1000000) 202 

ŞEKİLLERİN LİSTESİ 

A.1 Stratigrafik Dikme Kesit 15 

J.1. Yenice Ormanları 159 

L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım Şeması 176 

M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2007 189 

M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2007) 197 

M.3 2007 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı 199 

M.4 2007 Yılı Nüfus Artış Hızı 200 

P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu; 

C- Bugünkü aşınma ile fay izinin konumu ( Saner vd., 1980) 209 

SAYFA NO : 

GRAFİKLERİN LİSTESİ 

C.1 2009 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 37 

C.2 2009 Yılı PM Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 38 

E.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha) 53 

E.2 2009 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 54 

H.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları 134 

SAYFA NO : 

XI

(A). COĞRAFİ KAPSAM 

A.1. Giriş 

Karabük İlinin adının kaynağına ilişkin üç görüş vardır. Bunlardan birincisine göre 

Karabük, “kara” ve “bük” olmak üzere iki unsurdan oluşan bir kent adıdır. Bu görüşü 

savunanlara göre kent, adını üzerine kurulu olduğu coğrafi yapıdan almıştır. Anlatımlara 

bakılacak olursa, kara, tabiat parçaları üzerinde yerleşen ve tabiata damgasını vuran 

insanoğlunun sık başvurduğu bir sıfattır. Bu sıfat Türk toponimisinde çok önemli bir yer 

işgal etmektedir. Bük kavramı ise özellikle Orta Karadeniz’de çok yoğun olarak bulunan 

bir bitki türünün adıdır. Buna göre Karabük adı, çalılık fundalıkların karaltısı anlamına 

gelmektedir. 

İlin adına ilişkin ikinci görüşe göre; Karabük Türkmen cemaatinin adı olup, bugün 

Türkiye’de bu adı taşıyan çeşitli ilçelere bağlı, yedisi köy olmak üzere, onüç adet meskun 

yer adı bulunmaktadır. Taşköprü ile Boyabat arasında doğu–batı yönünde akan çay da 

bugün Karabük Çayı olarak bilinmektedir. 

1547 yılında düzenlenmiş olan Adana Tapu Defterleri üzerinde yapılan 

incelemelerde Yüreğir nahiyesine bağlı, Karabük adını taşıyan Türkmen topluluğu 

saptanmıştır. Safranbolu yöresindeki köylerin büyük ölçüde Türkmen, boy, oymak ve 

topluluklarının adını taşımakta olmaları, Karabük adı için de aynı durumu 

düşündürmektedir. 

Üçüncü görüş ise, daha önce, Karabük Köyünde oturan ancak şimdilerde aynı adla 

anılan mahallede yaşayanlar tarafından iddia edilmektedir. Buna göre; “bük” yerel 

anlamda “üzüm” anlamına gelmektedir. Eskiden Karabük Köyünde bol miktarda üzüm 

bağı bulunmaktadır. Karabük bu anlamda “kara üzümlük” yer anlamına gelmektedir. 

Karabük ve çevresinde tarih öncesi ve tarih devirlerinin aydınlatılması açısından 

önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve 4 büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 

tümülüs, Safranbolu ile Eflani İlçelerimiz arasında, 5 tümülüs Eskipazar İlçemizde ve 3 

tümülüs de Ovacık İlçemizde bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani İlçemizde, 1 

tanesi de Eskipazar İlçemiz sınırları içersinde yer almaktadır. 

Eflani Köle Tepesi Tümülüsü 

1

1998 tarihinde İngiliz arkeolog Dr. Roger Matthews başkanlığındaki bir ekip 

tarafından Ovacık ve Eskipazar yerleşimlerinde yapılan arkeolojik yüzey araştırma 

sonuçlarına göre, Karabük ve çevresinde en eski yerleşme, erken bronz (tunç) devrinde 

başlamaktadır. Eskipazar İlçemize bağlı Yazıboy köyünde bulunan höyük bu anlamda 

Karabük ve çevresinin en eski yerleşim alanı olarak kabul edilmektedir. 

Karabük ve çevresi, Antik Devirde, Homeros’un İlyada destanında adından 

bahsettiği, “Paflagonya” (Paphlagonia) denilen bölgenin sınırları içinde idi. Paflagonya’nın 

batısında Bitinya, doğusunda ise Pontos bölgesi vardır. 

Anadolu’nun antik devirde siyasi, ekonomik ve toplumsal tarihi, Hitit Devletinin 

kuruluşu ile başlamaktadır. Karabük ve çevresi, Antik devirde Hitit’lerin Kuzey–Batı 

Anadolu’yu kontrol altına alma amacına hizmet eden bir ordu yolu geçit bölgesiydi. 

Hitit’lerin, M.Ö. 1200 tarihinde yıkılmasından sonra Karabük ve çevresi, Frig’lerin etkisi 

altına girmiştir. Bu dönemde Anadolu’nun toplumsal ve siyasal yapısı bütünüyle değişti. 

Kuzey–Batı Anadolu’da Kastamonu’ya kadar olan alana yerleşen Frig’lerin yöremizde 

yerleşmiş olarak göründükleri yer, arkeolojik yüzey araştırma sonuçlarına göre, Ovacık 

İlçesine bağlı Kışla Köyüdür. Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısı 

Frig Dönemine aittir. 

Friglerin, Kuzey–Batı Anadolu’da egemenliği M.Ö. 676 tarihine kadar sürdü. M.Ö. 

695’te Kafkaslardaki İskitlerin (Sakalar) kovaladığı Kimmer oymaklarının bir bölümü 

Frigya topraklarına girdi. Bütün Frig yapılarını yerle bir eden bu topluluklar geriye kaya 

mezarlarından ve tümülüslerden başka bir şey bırakmadılar. 

Karabük ve çevresinde Roma döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim 

alanı bulunmaktadır. Roma döneminin yöremizdeki en önemli yerleşim alanı Eskipazar 

İlçemiz sınırlarındaki, Hadrianopolis Kentidir. M.S. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismi 

Kaisareis Proseilemmenitai’dir. Kentin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte 

M.Ö. 64 tarihinde olduğu sanılmaktadır. 

Hadrianopolis -mezar 

İlimiz ve çevresinde Roma döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında, Sipahiler 

köyü Küre Havuzu, Safranbolu Hacılarobası köyünde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı, 

Akveren ve Yörük köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır. 

2

Hacılarobası Kaya mezarı 

Hacılarobası yazıt 

Eskipazar İlçemize bağlı, Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar 

(Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın 

Grekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. 

Eflani Grekçe Mezaryazıtı Roma Dön.I.II.yy 

İç Paflagonya bölgesinin uzun zaman Roma yönetiminde kalması, yöremizde çok 

sayıda Roma döneminden kalma eserin bulunmasına neden olmuştur. 

3

Erken Roma Dönemi Kutsal Amaçlı Kaya Nişi 

Roma Dönemi Kaya Mezarı 

395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca Karabük ve çevresinde bu defa da 

uzun sürecek bir Bizans dönemi başlamıştır. 

Antik dönemin konusu olmamakla birlikte, Bizans, 622 yılında Anadolu’ya 

dolayısıyla Paflagonya’yı, İran (Sasani) istilasından kurtardıktan sonra Anadolu’da 

yeniden askeri ve sivil örgütlenmeye gitti. Bizans İmparatoru Heraklius, Anadolu’yu 17 

Teme (eyalete) ayırdı. Bunlardan birisi de Karabük ve çevresinin içinde bulunduğu 

Paflagonya Temi idi. 

Bizans döneminde Paflagonya’nın tarihi açık ve belirgin değildir. Bildiğimiz tek 

gelişme, bölgenin VII. y.y.’dan başlayarak 922 yılına kadar olan süreçte, Bizans- 

Müslüman Arap çatışmasına konu olmasıdır. Bu çatışmalar sırasında bölgede Roma 

döneminde yapıldığı sanılan Eflani Şatosu, bir akritai olan (Bizans dilinde müstahkem 

kale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karşı verilen mücadeleler 

sırasında bölgede ön plana çıkmışlar ve adlarını duyururlar. Yine Bizans döneminde 

Eskipazar ve Safranbolu birer piskoposluk merkezi olarak yörede etkin dinsel yerleşim 

alanları durumuna gelir. 

Eflani Kilise Harabesi, Sütun Başlıkları (Bizans Dönemi) 

4

Anadolu’nun Türkleşmesi süreci 1071 Malazgirt Savaşından daha öncesine 

dayanmaktadır. Karabük ve çevresinde ilk olarak Türkleşme sürecine giren yerleşim 

birimi, Eskipazar’daki Tamışlar Köyü’dür. 

1197 yılı itibariyle Karabük ve çevresi bütünüyle Selçukluların kontrolü altına 

girmiştir. XIV. Yüzyılın başlarına gelindiğinde Eflani’de oturan Candar ailesinin (1309) bu 

bölgede beylik kurduğuna tanık olmaktayız. Candaroğulları Ali Bey’in Safranbolu’da 

hüküm sürdüğü sırada Gerede üzerinden, 1332 yılında Safranbolu’ya gelen Arap gezgin 

İbn–i Batuta, o yılların Safranbolu’sunu; “Burası tepe üzerine kurulmuş küçük bir 

kasabadır. Tepenin eteklerinde hendek, dağın zirvesinde ise kale inşa edilmiştir.” 

Sözleriyle betimlemiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere Safranbolu’nun gelişmesi yolunda 

ilk adım Candaroğulları döneminde atılmıştır. 

1326 yılından, Safranbolu’nun Osmanlı egemenliğine kesinlikle geçtiği 1416 yılına 

kadar, kentin her iki beylik arasında birkaç kez el değiştirdiği görülmektedir. 

Candaroğulları’nın, Gerede istikametinden gelecek olan Osmanlıları gözetlemek için, çok 

geniş görüş alanına sahip Karabük’e bağlı Kapullu Köyünü tahkim ettikleri, bu köye 

kendilerine sadık bir topluluk yerleştirdikleri, köyde bazı Candaroğlu vakıflarının 

bulunmasından anlaşılmaktadır. Bu köyde aynı zamanda Osmanlı vakıflarının da 

bulunması, Osmanlıların da Candaroğulları gibi aynı siyaseti izlediğinin bir göstergesidir. 

Karabük ve çevresinde Candaroğulları ile Osmanlılar arasında 1326–1416 

tarihlerinde gerçekleşen mücadelelerde, yörede bulunan Türkmen boyları genelde 

Osmanlıların tarafını tutmuştur. Osmanlıların bu bölgede bulunan Türkmen boylarına yeni 

fethedilecek, gaza ve cihad yapılabilecek topraklar vaad etmeleri en önemli etkendir. 

İlimiz ve çevresi, Osmanlıların ilgisini Orhan Bey zamanından itibaren (1324-1361) 

çekmeye başlamıştır. 1326 tarihinde Eflani, Osmanlıların eline geçerken aynı tarihte, 

Candaroğulları Safranbolu’yu alarak buradaki Umuroğulları Beyliğine son verirler. 

Orhan Bey zamanında Karabük ve çevresi, Osmanlıların eline geçer. Ancak 

Rumeli’ye düzenlenen fetihler, bölgeye önem verilmesini engeller. Buna rağmen 

Osmanlılar bölgeye göçebe Türkmenleri yerleştirmeyi ihmal etmezler. Yöredeki bu 

Türkmen topluluklarına Yörükan-ı Taraklı adı verilir. Bu yerleştirmenin Safranbolu, 

Eskipazar ve Yenice üçgeni arasında yoğunluk kazandığı görülmektedir. 1416 yılı 

itibariyle Osmanlı egemenliği Karabük ve çevresinde kurulur. 

Hamamlı Köyü Erken Osmanlı Hamamı 

5

II. Murat’ın tahta geçtiği sırada İsfendiyar Bey Osmanlı egemenliğinden kurtulmak 

ister. (1421) Çankırı, Kalecik ve Tosya Beyi olan oğlu Kasım Bey’i bölgeden uzaklaştırır. 

II. Murat’ın bölgeye ordu göndermesi üzerine; İsfendiyar Bey canını zor kurtarır ve 

Sinop’a çekilmek zorunda kalır. II. Murat’a karşı kardeşi Şehzade Mustafa isyan eder. 

Bundan yararlanmak isteyen İsfendiyar Bey bu defa Karabük üzerine sefer düzenler ve 

Safranbolu’ya girer. Candaroğlu-Osmanlı mücadelesinde sürekli olarak Osmanlının 

tarafını tutmuş olan Safranbolu halkına karşı şiddet uygular. Kenti yerle bir eder. Karşısına 

çıkan her şeyi yakıp yıkar. Halka gözdağı verir ve kendisine sadık kalmayanlara haddini 

bildirir. Safranbolu halkı bir kurul oluşturur ve durumu o sırada Rumeli’de bulunan II. 

Murat’a bildirir. Sultan II. Murat haberi alır almaz, ordusuyla bölgeye hareket eder. Her iki 

ordu 1423 tarihinde Safranbolu’da karşı karşıya gelir. Candaroğlu İsfendiyar Bey savaşı 

kaybeder ve Sinop Kalesine sığınır, 1423 tarihinde taraflar arasında anlaşma imzalanır. 

İsfendiyar Bey anlaşma koşullarına uyar. 

Karabük ve çevresi Osmanlı yönetiminde 1423 tarihinden sonra bir süre barış 

içinde yaşamıştır. Ancak XVI. y.y.’ın ikinci yarısından itibaren başlayarak bozulan 

ekonomik denge beraberinde pek çok sorun getirir. Osmanlı Devletinde 1564 tarihinde 

başlayan zahire kıtlığı uzun sürer. İmparator zahire ihtiyacını karşılamakta olan şu anda 

Karabük iline bağlı olan Safranbolu (Taraklıborlu), Eskipazar (Viranşehir) kaynaklarda 

Bazar olarak da adı geçen Yenice ve Eflani önemli zorluklar yaşar. 

Karabük ve çevresi, 1560’lardan başlayarak XVII. y.y.’ın başlarına kadar Suhte 

İsyanlarının ( medrese öğrencilerinin çıkardığı ayaklanmalar ) etkisi altında kalır. Özellikle 

Taraklıborlu bu isyanlardan etkilenir. 1581 yılından itibaren Karabük ve çevresi bu defa da 

Celali isyanlarının etkisi altına girer. Bu isyan hareketi yörede tarımsal ve hayvansal 

üretimin düşmesine neden olur. XVII. y.y.’da Karabük ve çevresini konu alan diğer bir 

gelişme, Osmanlı Padişahı, IV. Mehmet’in İkinci Lehistan Seferi sırasında olmuştur. 1674 

tarihinde bu sefer için Bolu Sancağı’ndan, 14 kazadan toplanan arpanın miktarı 41. 000 

kiledir. Bu arpa Bartın İskelesi’nden, İstanbul’a gönderilmiştir. İkinci Lehistan Seferi için 

devlete, Viranşehir, 9.000 kile arpa vermek zorunda bırakılırken, Eflani ve Taraklıborlu, 

5.000 kile, Yörükhan-ı Taraklıborlu (Yörük Köyü) 1. 500, Şehabettin (Ovacık) 1.000 kilo 

arpa vermekle yükümlü tutulmuşlardır. 

XIX y.y.’da Karabük ve çevresinde bazı önemli olaylar olmakla birlikte yine de bir 

önceki yüzyıla göre yaşamın sakin geçtiği söylenebilir. XIX y.y.’da herşeyden önce idari 

alanda bir değişiklik yaşandı. 1811 tarihinde Viranşehir Voyvodalığına son verildi. 

Milli Mücadele döneminde Karabük ve çevresindeki olaylar Safranbolu merkezli 

olarak gelişme göstermiş ve tarihe damgasını vurmuştur. I. Dünya savaşı sırasında tümü 

Safranbolu, Karabük, Eflani ve Ulus yöresi askerlerinden oluşturulan, 42. Alay 1914 

yılının Ağustos ayında, Safranbolu’nun Harmanlar mevkiinde, yöre halkının katıldığı 

törenle Çanakkale cephesine uğurlanmıştır. Çanakkale Savaşları sonrasında 42. Alay’dan 

sadece 7 ya da 8 kişi geri dönebilmiştir. I. Dünya Savaşı’nda, Safranbolu Askerlik 

Şubesinden cepheye sevk edilenlerden 1686 vatan evladı şehit olmuştur. Milli Mücadele 

döneminde Karabük ve çevresinde en önemli gelişme bazı araştırmacıların “Safranbolu 

Olayı” ya da “Dayıoğlu Olayı” olarak bilinen vakadır. Milli Mücadele Döneminde 

“Safranbolu Olayı” olarak bilinen hadise 23 Nisan 1920 tarihinde gerçekleşmiştir. 

Mondros Ateşkesi sonrası İtilaf Devletlerinin Anadolu’yu işgal etmeleri tüm yurtta olduğu 

gibi Safranbolu’da da üzüntü ile karşılanmıştır. Nitekim 3 Haziran 1919 tarihinde Mustafa 

Kemal Paşa henüz Havza’da iken, Safranbolu’nun ileri gelenleri, bilinç seviyelerinin 

düzeyini gösterir şekilde telgrafla kanlarının son damlasına kadar düşmanla savaşmak 

istediklerini bildirmişler, işin başından sonuna kadar bazı alanlar dışında bu hareket 

noktasından ödün vermemişlerdir. İstanbul’un 16 Mart 1920’de resmen işgal edilmesi 

sonrasında gösterdikleri tepki bunun en güzel örneğidir. Safranbolulular, 20 Mart 1920’de 

6

düzenledikleri miting hareketi ile İstanbul’un resmen işgal edilmesini protesto etmişlerdir. 

Bu mitingde Safranbolulular, Meclis-i Milli’nin işgal edilmesini kınamışlar; hürriyet, 

insanlık, adalet duygularını kendilerine ilke edinmiş olduklarını belirtmişler ve durumu 

büyük devletler nezdinde tepki ile karşılamışlardır. Kurtuluş Savaşında da Safranbolu, 

Kuva-i Milliye’nin deri ve ayakkabı ihtiyacını karşılamıştır. 

Z. Fahri Fındıkoğlu, 1962 tarihinde basılan, Kuruluşunun XXV. yılında Karabük 

adlı çalışmasında, şu görüşe yer vermiştir. “Önce bir istasyon adı, sonra nahiye ve nihayet 

kaza ismi olan Karabük ve çevresinin Cumhuriyetten önceki devirlerde tarihsiz, mazisiz bir 

yer olduğu zannedilmesin.” Gerçekten de, 1995 tarihinde İl olan Karabük’ün, belki İl 

sınırları içinde olan yerleşim birimleri dolayısıyla tarihi çok eskidir. Ancak, Karabük kenti 

olarak tarihi o kadar eskilere gitmemektedir. Elimizde bulunan en eski belge, Karabük’ün, 

tarihini Candaroğulları döneminde başlatmaktadır. Bu belgede, “Taraklıborlu’da Karabük 

Köyünde Arif Şeyh’in Devletşeh Divanındaki 1979 akça olan yeri meşihatlık için vakıftır. 

Candaroğlu Bayezid Bey’den ve Süleyman Paşa zamanından”. Daha önceden de 

belirtildiği ve bu belgeden de anlaşılacağı üzere, Karabük Köyü Candaroğulları döneminde 

Arif Şeyh adında bir kişiye irşad yani din işlerini yerine getirmek için vakfedilmiştir. 

Karabük Köyünün vakıfsal özelliği Osmanlılar döneminde de devam etmiştir. 1530 

tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defterinde Karabük Köyü 11 hane olarak 

gözükmekte; yaklaşık 100-110 kişi civarında bir nüfusa sahip olduğu anlaşılmaktadır. 

1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir nüfusa sahip 

mahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun açılması ile bir 

istasyon adı olarak ilk kez devlet demiryolu haritasında Cumhuriyet tarihinde adı 

görülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet tarihimizde 

endüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır. 3 Nisan 1937 yılında 

Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleri ile zamanın başbakanı İsmet İnönü tarafından 

Demir-Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonra 

dünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur. Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir-Çelik 

Fabrikasının üretime geçmesi ile hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köyden 

kurtuluşu sağlayan şehirleşme süreci başlamıştır. 

1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeye 

başlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaş 

nahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfus 

sayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir. 

Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasa 

ile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez 

1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına, 

gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun Hükmünde 

Kararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerini 

almıştır. 

A.2. İl ve İlçe Sınırları 

Karabük İline bağlı ilçeler; 

İlçeler: 

Yüzölçümü (km 2 ): 

Merkez 760 

Safranbolu 1.000 

Yenice 620 

Eskipazar 740 

Eflani 587 

Ovacık 402 

7

Karabük İl Haritası (1/20.000) 

Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü 

8

A.3. İlin Coğrafi Durumu 

Karabük İli; Batı Karadeniz bölümünde yer almakta olup, Araç ve Soğanlı 

Çaylarının birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos) Irmağı’nın oluşturduğu vadilerle 

bunların arasındaki platolardan meydana gelen bir coğrafi yapıya sahiptir. 

Coğrafi yapı, engebeli olup büyük düzlükler görülmemektedir. Kuzeyde Bartın (80 

km.), kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu (120 km.), güneydoğuda Çankırı (195 km.), 

güneybatıda Bolu (130 km.), batıda Zonguldak (170 km.) illeriyle komşudur. Ankara'ya 

230 km., İstanbul'a 400 km. uzaklıktadır. 

Karabük İli, Batı Karadeniz Bölgesi’nde 40 0 50 I ve 40 0 15 I kuzey boylamı, 32 0 15 I 

ve 32 0 20 I doğu enlemleri arasında yer alır. Karabük’ün yüzölçümü 4.109 km 2 olup, İl 

merkezinin rakımı 254 m.’dir. 

A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 

Karabük, Araç ve Soğanlı Çayları’nın birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos) 

Çayı’nın oluşturduğu vadilerle bunlar arasında kalan platolardan meydana gelmiş bir 

yapıya sahiptir. Karabük il merkezinde genel olarak eğim oranı oldukça fazladır. Karabük 

şehir merkezinde eğimli (%10-20) ve az eğimli (%0-10) morfoloji göze çarpar. Şehir 

merkezinin dışına doğru ise; dik (%20-40) ve çok dik (>%40) morfolojinin olması 

jeoteknik problemlere yol açar. Mevcut durum yerleşim olanağını kısıtlamaktadır. 

İlimiz etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili bir havza karakteri gösterir. 250–500 m. 

yüksekliğe sahiptir. Kuzeyindeki dağlık alandan kaynaklanan tali dereler, şehre doğru 

taşıdıkları maddelerle alüvyal bir dolgu oluşturmuştur. Doğuda yer alan Safranbolu 

çevresinde yükseklik 600 m.’yi bulur. Buradaki kalker platosu, Gümüş ve Akçasu 

Derelerinin birleşmesinden oluşan Tabakhane Deresi ile Bulak Deresi tarafından 

parçalanmıştır. Bulak ve Tabakhane Dereleri Araç Çayına doğru gömük menderesler 

oluşturarak akmaktadır. 

İlimizin kuzeydoğusunda kalan Eflani İlçesi ve çevresi küçük akarsularla 

parçalanmış bir plato durumundadır. Buradan güneye doğru gidildikçe yükseklik artar. 

Eskipazar İlçemiz çevresindeki arazi, batıdaki Meğri Dağı’ndan doğuya doğru 

eğimlidir. Soğanlı Çayı çevresinde düzlükler yer alırken, sırt olarak isimlendirilen Ovacık- 

Çerkeş sınırına yakın olan alanlarda yükseklik artmaktadır. Eskipazar çevresinde ortalama 

yükseklik 740 m. civarındadır. 

Ortalama yüksekliği 1.130 m. olan Ovacık, vadilerle parçalanmış plato ve düzlükler 

üzerinde bulunur. Bu alanı çevreleyen sırt ve dağlar engebeli bir arazi yapısını ortaya 

çıkarmaktadır. 

Batıda kalan Yenice ise oldukça engebeli ve dağlık bir yapıya sahiptir. Düzlük ve 

ovalık olan kesim bulunmamaktadır. 

Karabük ve Safranbolu’yu kuzeyden kuşatan dağlık alanın tektonizmaya uğraması 

ile kuzeydoğu–güneybatı doğrultulu bir fay hattı meydana gelmiştir. Bu alanın hemen 

güneyinde ise Araç Çayı ve Yenice Irmağının içinde aktığı doğu–batı doğrultulu bir 

senklinal bulunmaktadır. 

Yapı bakımından geçirimsiz, yumuşak ve dirençsiz olan killi formasyonlar 

(kayaçlar topluluğu) heyelanlara uygundur. Eğimin son derece fazla olduğu bu alanlarda 

yağışlardan sonra sık sık heyelan ortaya çıkar. Karabük’te bulunan Yeşil Mahalle, Yeni 

Mahalle, Bayır Mahalle, Çamdibi, Kapullu, Kartaltepe, Kayabaşı ve 100. yıl 

Mahallelerinde heyelanlar büyük zararlara yol açmıştır. 

Karabük’te genelde dağlık olan dalgalı bir arazi yapısının ortaya çıktığı, büyük ova 

ve düzlüklerin olmadığı söylenebilir. 

9

Karabük İli Dağları 

Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçasını oluşturan ildeki dağlar kıvrım dağlarıdır. 

Bu dağların yüksekliği 2000 m.’yi geçmez. Karabük’ün kuzeyinde batıya doğru uzanan 

geniş bir dağlık alan bulunmaktadır. Kuzey Dağları’nın uzantıları niteliğindeki bu alanda, 

ortalama 1400 m. yüksekliğe sahip Çiğdem Tepe, Boyundurluk Tepe, Tekirdağ, İçbel 

Tepe, Döneğen Tepe ve Başköy Dağları yer alır. Bu alanda Karabük’ün ikinci yüksek 

noktasını oluşturan Sarıçiçek Tepesi (1750 m.) bulunmaktadır. Karabük’ün doğusuna 

rastlayan alanda, Araç ve Soğanlı Çaylarının arasında kalan kesimde Bürnük Tepesi (1143 

m.), Esendoğdu Tepesi (1144 m.) ve Tepedağ yer almaktadır. 

Karabük’ün günaybatısında Keltepe, Yenidağ ve Karadağ, güneyde Aladağlar 

(1040 m.), güneydoğuda ise Çakmak Dağları uzanmaktadır. Keltepe 1999 m. yüksekliği ile 

Karabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek noktasıdır. 

Keltepe Bölgesinden Eskipazar’a doğru uzanan alanda Çal Dağı, Kavak Dağı, 

Kurban Tepesi, Dede Tepesi, Eleman Dağları, Kısaç Dağları; Eskipazar Çayına paralel 

uzanan Şerafettin Dağları ve doğuda Kuzören Dağı üzerindeki Dikmen Tepesi (1600 m.), 

Eskipazar’ın kuzeybatısında Hodulca Dağı (1730 m.) en önemli yükseltilerdir. Yenice 

çevresiyle Eskipazar’da yer alan dağlar, Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantılarıdır. 

Safranbolu çevresinde, Araç Çayı ve kollarının parçaladığı platoluk alan üzerinde 

kuzeydoğuya doğru uzanan Sipahi Dağı yer almaktadır. Daha kuzeyde kalan Eflani 

çevresinde düzlükler geniş yer tutar. Burada 1416 m. yüksekliğindeki Göktepe ve Tepedağ 

en önemli yükseltilerdir. 

Ovacık çevresinde en yüksek dağ Çalyayla Dağı (1432 m.)’dır. Bu alanda Ilgaz ve 

Köroğlu Dağlarının devamı olan Kıraç Tepe, Kocadağ, Sivriçam Doruğu, Karadağ, 

Boduroğlu ve Erenler Dağları bulunmaktadır. 

Karabük İli Ovaları 

Oldukça engebeli ve eğimli yapıya sahip olan Karabük’te büyük düzlükler ve 

ovalar yoktur. Araç ve Soğanlı Çaylarının kenarında küçük düzlük alanlar yer almaktadır. 

Eskipazar çevresinde Hamamlı, Bayındır, Sadeyaka Ovaları yer alır. Soğanlı Çayı 

vadisinde, Safranbolu’nun Geren Köyü yakınında Geren Ovası bulunmaktadır. Hamzalar 

Mevkiinde ise Eskipazar Çayının Soğanlı Çayına karıştığı alanda Cemal Ovası yer alır. 

Karabük İli Yaylaları 

Merkez İlçede; Avdan Yaylası (1300 m.), Sorgun Yaylası (1650 m.), Dede Yaylası 

(1670 m.), Büyük Düz Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla, 

Bostancık Düzü Yaylası, Arıcak Yaylası, 

Safranbolu çevresinde; Sarıçiçek Yaylası ve Uluyayla , 

Yenice çevresinde Gökpınar, Göktepe, Meğre, Yassıyurt, Alaboğa, Karaboğa, 

Bağbaşı Yaylaları , 

Eskipazar çevresinde Dede Yaylası, Keltepe’den Eskipazar’a doğru uzanan alanda 

Adiller, Hasanlar, Kulat, Şerafettinler, Eğriova, Sündek, Acemler, Belen Yaylaları , 

Ovacık çevresinde Boduroğlu, Çakıllı, İmanlar ve Göllü Yaylaları bulunmaktadır. 

A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 

Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, Birinci 

zamandan, Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda, pek çok litolojik birim gözlenmektedir. 

10

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası, batıda Bolu kuzeyinden başlayıp doğuda Çelebiler 

ve Kastamonu’ya değin uzanan, genişliği batıda 2-2,5 km’den doğuda 30-35 km’ye değin 

değişen, yaklaşık KD-GB uzanımlı ve hemen tümüyle Eosen yaşlı tortul kayalarla 

doldurulmuş, huni biçimli bir alandır. Havza, güneyden Çağlayan Formasyonu ve Anadolu 

napı ile kuzey ve kuzeybatıdan ise Jura öncesi yaşlı metamorfitler ve yine Çağlayan 

Formasyonu ile sınırlıdır. 

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası ve çevresinde Blumenthal (1948) tarafından 

yapılmıştır. Blumenthal (1948), havzanın kuzeybatı kenarını ‘Karabük Hattı’ olarak 

adlandırmış ve bunun tektonik nitelikli olduğunu vurgulamıştır. 

Bölgede temel birimleri oluşturan, Paleozoyik yaşlı Formasyonlar batıda, kuzeyde 

ve doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen Mezozoyik yaşlı 

birimler, İnaltı Formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak 

temsil edilmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı 

formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en 

genç birimleri oluşturur 

Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, ana çatısı Alp 

Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır. 

Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (Kireçtaşı) araziler geniş yer 

kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. VI. Jeolojik 

zamanda (Kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (Kalker tabaka) alanı oluşmuştur. 

Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur. 

Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya (başkalaşıma) uğramış, 

zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında çakmak taşı ve kömür 

yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı bulunmakta, ara ara gnays ve 

bazaltlara da rastlanmaktadır. Yenice’de dolomit ve kuvarsit, Eflani’de kuvarsit yatakları 

bulunmaktadır. 

İlimizde, farklı devirlere ait Jeolojik birimler geniş alanlarda yayılmıştır. Farklı 

ortamlarda, farklı litolojik özelliklerde oluşan bu birimler, farklı zamanlardaki tektonik 

olaylarla, kıvrılmışlar, kırılmışlar, yer yer yükselimleri, yer yer de çöküntü alanlarını 

meydana getirmişlerdir. 

Stratigrafi : 

Karabük ve yakın dolaylarında Üst Mesozoyik, Alt Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı 

kayalar yüzeyler, Üst Mesozoyik yaşlı kayalar, genelde fliş fasiyesinde olup Tersiyer 

havzasının temelini oluşturur. Havzanın içinde ise egemen olarak Alt Lütesiyen yaşlı 

küçük taneli kırıntılar (silttaşı, kiltaşı, marn), Nummulites’li kumlu kireçtaşları ve 

Kuvaterner yaşlı fakat iki ayrı dönemde oluşmuş akarsu tortulları yüzeyler. 

-Çağlayan Formasyonu 

Birim önce Ketin ve Gümüş (1963) tarafından adlanmış olup, birimin tip yeri 

inceleme alanı dışında olan Çağlayan Köyü’dür. Birim genelde fliş fasiyesi ile temsil 

edilir. 

Çağlayan Formasyonu hemen hemen tüm Pontidler’de yaygın olarak yüzeyler. 

Tabanında Jura öncesi metamorfitleri ve granit-granodiyorit türü sokulum kayalarını 

uyumsuzlukla örten birim, tavanda değişik ilişkiler sunar. 

Çağlayan Formasyonu’nu temsil eden fliş başlıca sarı-kahve renkli türbiditik 

kumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı, gri-siyah renkli şeyl ve marn ardışımından oluşur. 

Bunların yanı sıra gri-beyaz renkli, katmanlanmasız ile iyi katmanlanmalı, metreden birkaç 

11

kilometreye değin değişen boyutlu, Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri ve alacalı 

renkli, hemen tümüyle ofiyolitik gereçli olistostromlar ve değişik tür sedimanter yapı 

içerir. Yeğin sıkışma tektoniğinin bir sonucu olarak gelişen devrik ve bakışımsız kıvrımlar 

birim içinde çok yaygındır. Aynı sıkışma tektoniğinin diğer bir sonucu olarak da Karabük 

ili kuzeybatısında Çağlayan Formasyonu, Alt Lütesiyen yaşlı kaya birimleri üzerine 

kuzeybatıdan güneydoğuya doğru devrilmiştir. 

-Karabük Grubu (Tk) 

Karabük ve yakın dolayında Alt Lütesiyen yaşlı kayalar dört formasyon ve dört 

üyeye ayırtlanmıştır. Tüm bu birimler, birim içinde yer alan en büyük yerleşim alanının 

adıyla Karabük Grubu olarak adlanmıştır. Karabük grubunu oluşturan formasyonlar, alttan 

üste doğru Küpler, Gazez, Hastarla ve Armeşe’dir. 

-Küpler Formasyonu 

Birim, taban çakıltaşı ve onun üzerinde yer alan kumlu kireçtaşı ile temsil edilir. 

Formasyon’un tip yeri Küpler Köyü’dür. 

İnceleme alanının kuzeybatı kesiminde, güneybatıda Kayacık Mahallesi’nden 

kuzeydoğuda Tuzla Tepe ve Bulak Köyü’ne kadar uzanan, dar ve uzun bir korniş 

biçiminde yüzeyler. Ayrıca derince kazılmış olan Bulak Deresi’nin tabanında da gözlenir. 

Birimin taban dokanağı, Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu ile açılı uyumsuz, 

tavan dokanağı ise Gazez Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Armeşe Formasyonu ile de yer 

yer faylıdır. Bulak Deresi ve Küpler Köyü dışında, birimin taban dokanağı güneye 

devriktir. Gerek bu durum, gerekse aşınmaya karşı çevre kayaçlarından daha dayanımlı 

olduğu için Küpler Formasyonu dik ve yüksek bir topografya oluşturur. Bu nedenle de 

uzaktan bile kolayca seçilir. 

Küpler Formasyonu, tip yeri olan Küpler Köyü’nde, Çağlayan Formasyonu üzerine 

taban çakıltaşı ile uyumsuz olarak gelir. Gri-sarı-boz renkli olan taban çakıltaşı, başlıca 

siyah-yeşil,sarı renkli türbiditik kumtaşı, kireçtaşı ve ofiyolitik birimlerden türemiş değişik 

tür ve boyutlu (mm-80 cm) bileşenlerden oluşur. Bu bileşenler iyi yuvarlaklaşmış fakat 

seçilmemiştir. Bunlar, sarı renkli kumtaşından oluşan bir hamur içinde dağınık olara 

bulunur. Taban çakıltaşı ile çağlayan Formasyonu dokanağında yer yer erime tüpleri 

gözlenir. Üste doğru önce sarı renkli kumtaşı, daha sonra da kumlu, bol fosilli, kalın 

katmanlı (75 cm-2 m) kireçtaşlarıyla devam eden birim, daha üstte Gazez Formasyonu’na 

geçer. 

Gerek çakıltaşlarının kumtaşından oluşan hamuru içinde gerekse daha üstteki 

kumlu kireçtaşları içinde 

Assilina exponens ( Sowerby ), 

Nummulites uroniensis A. Hein ( A-formu), 

Alveolina sp. 

Orbitoides sp. 

Cuvillerina sp. 

Acervulina sp. 

Milliolidae 

Victoriellidae 

Gastropoda 

gibi fosiller saptanmış ve Küpler Formasyonu’na Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir. 

Birimin gerek kaya türü gerekse fosil içeriği onun, yüksek enerjili fakat sığ denizel 

bir ortamda oluştuğunu gösterir. 

12

-Gazez Formasyonu ( Tkg ) 

Formasyon kumtaşı, silttaşı, marn ve sucuk yapılı kumlu kireçtaşı ardışımıyla 

temsil edilir. Birimin tip yeri Emek Mahallesi batısındaki Gazez yöresidir. 

Gazez Formasyonu içinde Küpler Formasyonu’ndaki fosil topluluğuna ek olarak 

Lockhartia cf.alveolata Silvestri ve Discocyclina sp. fosilleri de bulunmuş ve birime Alt 

Lütesiyen yaşı verilmiştir. 

-Hastarla Kireçtaşı 

Birim sucuksu yapılı kireçtaşları ile temsil edilir. Bulak Deresi’nin her iki 

yamacında, Armeşe Deresi’nin Araç Çayı ile birleştiği kesimde ve Kayabaşı Mahallesi’nin 

batısında Filyos Çayı’nın güney yamacında dik kornişler şeklinde görülür. Tabanda Gazez, 

tavanda ise Armeşe Formasyonu ile geçişlidir. 

Hastarla kireçtaşı beyaz-boz-sarı renkli, kumlu, oldukça sert, sucuk yapılı, kalın 

tabakalı kireçtaşlarından oluşur. Belirli doğrultularda gelişmiş sistemli kırıklarla tuğla 

biçimli parçalara bölünmüş olup, dik kornişler oluşturur. İçerisindeki fosil içeriğine 

bakılarak birime Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir. 

-Armeşe Formasyonu 

Formasyon genelde küçük taneli kırıntılılarla (silttaşı, kiltaşı, marn ) temsil edilir ve 

tip yeri Armeşe Deresi’dir. 

Armeşe Formasyonu inceleme alanının en yaygın birimidir. Güneybatıda Belen 

Köyü ile Kayacık Mahallesi’nden, kuzeydoğuda Emek Mahallesi’ne değin hemen her 

yerde Armeşe Formasyonu’na rastlanır. Tabanda Hastarla kireçtaşı ile geçişli ve Gazez 

Formasyonu ile faylı iken tavanda değişik ilişkiler sunar. 

Armeşe Formasyonu en altta silttaşı-kiltaşı ardışımı ile başlar ve 10-12 m 

kalınlığındaki bu kesim üzerine, boz renkli, ince-orta-kalın katmanlı (5-15-60 cm), bol 

Nummulites’li kireçtaşı ve mavi marn ardışımı gelir. Yaklaşık 4-6 m kalınlığındaki bu 

düzey ise boz-mavi renkli silttaşı-kiltaşı ve mavi marn ardışımıyla izlenir. Armeşe 

Formasyonu’nun alt kesimini oluşturan ilk iki düzey Köydere Üyesi, üst kesimini oluşturan 

üçüncü düzey ise Beşbinevler Üyesi olarak adlanmıştır. Birimin Armeşe Deresi’nin aşağı 

çığırında ölçülen toplam kalınlığı 29.5 m’dir. 

Armeşe Formasyonu içinde 

Nummulites sp. (granüllü ) 

Assilina sp. 

Discocyclina sp. 

Operculina sp. fosilleri mevcuttur. 

Birimin gerek kaya türü gerekse pelajik fosiller içermesi, kıyıdan uzakta ve yukarda 

sözü edilen diğer üç formasyondan daha derin denizel bir ortamda oluşmuş olduğunu 

gösterir. 

-Açma Formasyonu (Tqa) 

Birim, akarsu ortamı ürünü olan çakıltaşları ile temsil edilir ve tip yeri Yenişehir 

Mahallesi kuzeyindeki Açma Sırtı’dır. Açma Formasyonu, güneyde Filyos ve Araç Çayı 

ile kuzeyde Değirmenci fayı arasında kalan alanda yaygın olarak yüzeyler. Genelde 

Armeşe Formasyonu’nun küçük taneli ve kolayca aşınabilen kırıntılıların içinde, 

kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda gelişmiş vadiler arasında kalan dar ve uzun sırtlar, 

13

hemen tümüyle Açma Formasyonu’ndan oluşur. Birim tabanda Armeşe Formasyonu ile 

uyumsuz, tavanda ise günümüz aşınım yüzeyidir. 

Açma Formasyonu, çoğu iyi seçilmemiş (unsorted) çakıltaşları ile temsil edilir. 

Bileşenleri iyi yuvarlaklaşmış olup, bileşen boyutu birkaç cm’den 70-80 cm’ye değin 

değişir. Başlıca ofiyolitik kayaçlar, Jura yaşlı kireçtaşı, Kretase yaşlı türbiditik kumtaşı ve 

Karabük grubunu oluşturan değişik tür birimlerden türemiş çakıllar, sarı renkli 

kumtaşından oluşan bir hamur içinde gevşek olarak birbirlerine tutturulmuştur. Yer yer de 

örneğin Küpler Köyü dolayında olduğu gibi, çakıltaşları ritmik dereceli katmanlanma ve 

tekne biçimli çapraz katmanlanma sunar ve mercek biçimli kumtaşı düzeyleri içerir. 

Birimin ölçülebilen kalınlığı birkaç metre ile 50 m. arasında değişir. 

Birim içinde herhangi bir fosil bulgusuna rastlanmamıştır. Bu nedenle birimin kesin 

yaşı bilinmemektedir. Bununla birlikte göreli yaşının En Üst Pliyosen-Pliyostesen 

olabileceği varsayılmıştır. 

-Alüvyonlar ( Qaly ) 

Soğanlı, Araç ve Filyos Çayları boyunca geniş alanlar kaplayan alüvyon oluşukları 

başlıca kil, kum ve çakıllardan oluşur. Ayrıca menderesli nehir niteliğindeki bu akarsuların 

yatakları boyunca oldukça geniş taşkın sahaları gelişmiştir. Kalınlıkları 5-20 m arasında 

değişir. Filyos Çayı’nın kuzey yamacında ve Değirmenci fayına yaslanmış olarak yığışmış 

yamaç döküntüleri de diğer bir alüvyon türünü oluşturmaktadır. 

Yapısal Jeoloji : 

Karabük-Safranbolu Tersiyer havzasında yer alan kaya birimlerinin alpin 

hareketinden etkilendiği görülmektedir. Bu etkileşimde daha yaşlı birimler kuzeybatıdan 

güneydoğuya doğru Eosen yaşlı kayalar üzerine itilmiş olduğu görülür. Bu nedenle Alt 

Lütesiyen yaşlı kayaları yer yer Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu altına açılı olarak 

girmiş ve ona yaslanmış olarak bulunur. 

Diğer taraftan Piliyostosen yaşlı Açma Formasyonu da açılı bir uyumsuzlukla Alt 

Lütesiyen yaşlı birimleri örter. 

İnceleme alanında önemli bir kırık olan Değirmenci fayı güneybatıdaki Kayacık 

Mahallesi ile kuzeydoğudaki Tuzla tepe ve Bulak köyü arasında yaklaşık 14 km lik bir 

uzanım gösterir. Fayın güney bloğu 30-40 m kadar düşmüş, 70-80 derece güneye eğimli 

bir makaslama kırığı şeklindedir. 

Büyük olasılıkla Lütesiyen sonunda yaklaşık kuzey-güney doğrultulu sıkışma 

geriliminin etkisinde kalan inceleme alanında Tersiyer havzasının büyük boyutlu, 

bakışımsız bir senklinal oluşturduğu ve ilerideki evrelerde bu senklinal yapının kuzey 

kanadının güneye devrilmiş olduğu ve fayın oluşumunu hazırladığı söylenmektedir. 

14

Şekil A.1 Stratigrafik Dikme Kesit 

Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2005 

15

Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.000) 

Kaynak: Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003 

16

A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 

Tortul Birimler 

Birinci Zaman ( Paleozoyik ) 

Sınırlı alanlarda yüzeylenen Paleozoyik yaşlı temel birimler, batıda, kuzeyde ve 

kuzeydoğuda olmak üzere, üç ayrı grupta görüntülenmektedir. Bu bölgelerde Kartal 

Formasyonu ve Yılanlı Formasyonu yüzeylenmektedir. 

Kartal Formasyonu ( Devoniyen ) 

Mavimsi gri renkli siltli çamurtaşı, boz renkli şeyl, marn, siltli kumlu kireçtaşı 

seviyelerinden oluşan ve Alt Devoniyen yaşlı olarak kabul edilen bu seri, Eflani – Araç 

arasında yer alan Karadere istifinde görülmektedir. Kurtgelişi Tepe ve Sarı Çiçek Tepe 

kuzeyinde ve Karabük Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında da bu temel birimler 

yer yer yüzeylenmektedir. Kolay aşınabilir litolojileri ile yumuşak bir topografya sunan 

birimin, üst seviyelerinde dolomit katmanlarının kalınlıklarının artması ve ardalanan diğer 

litolojilerin kaybolması ile, Kartal Formasyonu Yılanlı Formasyonu’na geçiş gösterir. 

Yılanlı Formasyonu ( Devon – Karbonifer ) 

Koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan Yılanlı 

Formasyonu, Kartal Formasyonu ile birlikte, temel birimlerin yüzeylendiği alanlarda, 

Kartal Formasyonu’nun üst seviyesi olarak geliştiği görülmektedir. Dolomitik kireçtaşı 

olarak tanımlanmıştır. Bu kireçtaşları çok sert, bol kalsit damarlı ve koyu gri renklidir. 

Üzerlerine, İnaltı Kireçtaşları ve diğer daha genç birimler uyumsuz olarak gelişir. 

İkinci Zaman ( Mezozoyik ) 

İnaltı Formasyonu ( Jura – Kretase ) 

İnaltı formasyonu, karstik özellikler gösteren katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur. 

Safranbolu’nun doğusunda, Konarı Köyü’nden itibaren, Asarkayası Dere Vadisi boyunca 

geniş alanlarda yüzeylenmiştir. Bu yörede kuzey kesimde, kireçtaşı yüzlekleri üzerinde, 

düden, mağara, lapiye ve karstik kaynak gibi, yaygın karst oluşumları gözlenmektedir. 

Karabük’ün kuzeyinde, Manastır Tepe (1.555m.), Kuru Doruk Tepe (1.378m.), Erenler 

Tepe (1.735m.), gibi yüksek topografyayı oluşturan alanlar, tamamen bu karstik 

kireçtaşları ile kaplanmıştır. Bu kireçtaşı yüzleklerinin doğu dokanaklarından, Gürleyik, 

Hızar ve Mağara Kaynakları boşalmaktadır. Karabük doğusunda, Yenice’ye doğru Filyos 

Vadisi boyunca, genç Tersiyer yaşlı tortul birimlerin altında da aynı karstik kireçtaşları yer 

almaktadır. İnaltı formasyonu olarak adlandırılan karstik kireçtaşları, mavimsi gri, grimsi 

boz, yer yer siyahımsı gri renkli, erime boşluklarının dışında, gözeneksiz, kalın, çok kalın 

katmanlıdır. Kireçtaşları midye kabuğu şeklinde kırılmalıdır. Yılanlı Formasyonu’nun 

dolomitik kireçtaşları üzerinde açık rengi ile ayırt edilmektedir. 

Karst yapısı ile belirgin olan birimin üst dokanağı, Ulus Formasyonu ile uyumsuz 

olarak görülür. Devrakani Havzasında bu geçişler uyumlu olarak görülmektedir. 

Ulus Formasyonu ( Kretase ) 

Karabük ve Safranbolu dolayında, İnaltı Formasyonu üzerinde geniş alanlar 

kaplamaktadır. Fliş sayesinde gelişmiş olan Ulus Formasyonu; şeyl, marn, silttaşı, kumtaşı, 

konglomera ve kireçtaşı litolojilerinden oluşmuştur. Şeyl seviyeleri, gri, mavimsi-yeşilimsi 

gri, boz renkli, yer yer alt seviyelerde silisli, üste doğru da karbonatlıdır. Kumtaşı ve 

17

silttaşları; boz, gri, kahverengimsi gri renkli, ince – orta kalın katmanlı, keskin köşeli 

kırılmalı, orta – iyi derece boylamalı ve polijenik elemanlıdır. 

Genelde fliş seviyeleri yumuşak dokusuyla yayvan bir topoğrafya oluşturmuştur. 

Bu yayvan topoğrafyada, dallı dağınık bir akarsu şebekesi gelişmiştir. İnaltı Formasyonu 

ve diğer daha eski temel birimler üzerine uyumsuz olarak gelen birimi, daha genç birimler 

örtmektedir. Alt seviyelerde, konglomera hakim litoloji olarak görülür. Üst seviyelerde ise 

çamurtaşı, silttaşı ve kumtaşı hakim birimlerdir. Yer yer birim içinde, İnaltı kireçtaşı 

blokları, olistolitler olarak yer almaktadır. 

Üçüncü Zaman ( Senozoyik ) 

Kılıçlar Formasyonu (Üst Paleosen – Eosen) 

Safranbolu İlçemizde ve doğusunda geniş alanlarda gözlenen, “Safranbolu 

Kireçtaşı” olarak da adlandırılan bu formasyon, kireçtaşı ağırlıklı litolojik birimlerden 

oluşmuştur. 

İnaltı ve Ulus Formasyonları üzerine transgresif olarak gelişmiştir. Üste doğru 

Karabük Formasyonu ile dereceli geçişi olan birim, Neojen yaşlı çökeller tarafından 

örtülmüştür. Kılıçlar Formasyonu tabanda çakıltaşı, kırmızı renkli kumtaşı, karbonatlı 

kumtaşı litolojileri ile başlar ve üste doğru tamamen kireçtaşlarına geçmektedir. 

Kireçtaşları krem, bej, beyaz, gri renkli, alt kesimlerde kalın, çok kalın, üste doğru orta 

kalın tabaka kalınlıklı, düzgün katmanlı, yer yer kumlu, bol fosillidir. Fosilli mikrit, 

istiflenmiş biyomikrit, biyosparit tipli kireçtaşları, tıkız, midye kabuğu şeklinde kırılımlı ve 

belirgin katmanlıdır. 

Karabük Formasyonu (Eosen) 

Karabük’ten başlayarak, doğuya doğru Araç Çayı Vadisi’nin her iki tarafında 

yaygın olarak görülen ve genellikle yeşilimsi marnlardan oluşan seviyeye “Karabük 

Formasyonu” adı verilmiştir. Genelde kolay aşınabilen litolojisinden dolayı, yayvan bir 

topografya oluşturmuştur. 

Genellikle bej, yeşilimsi boz renkli marnlardan oluşan birim içinde, karbonat 

çimentolu, ince-orta katmanlı, gevşek tutturulmuş, yarı yuvarlak, yuvarlak taneli, iyi 

boylanmalı, yer yer çakıllı kumtaşları yer alır. Üst seviyelere doğru, kumtaşları 

konglomeralara geçiş gösterir. En üst seviyelerde, çamurtaşı ve silttaşları ile jipsli 

oluşumlar da gözlenir. 

Araç Formasyonu 

Karabük Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelen çamurtaşı, kiltaşı ve evaporit 

oluşuklarla başlayan bu formasyon, genelde kumtaşı, konglomera, marn, tüf, tüfit ve 

aglomera seviyeleri ardalanmasından oluşmuştur. 

Yataya yakın 3 – 5 derece eğimli katmanlardan oluşur. Soğanlı Çayı güney ve 

kuzeyinde geniş alanlar kaplamıştır. Araç Çayı güney yakasında da, Karabük ile Araç 

arasında sürekli izlenir. 

Soğanlı Formasyonu (Üst Eosen) 

İlimizin güneydoğusunda, Soğanlı Vadisi boyunca görülen kireçtaşları “Soğanlı 

Kireçtaşlar” olarak formasyon aşamasında tanımlanmıştır. Açık turuncu, krem renkli, sert 

köşeli, kırılmalı, altta orta-kalın, üste doğru ince-orta tabakalı kalınlıklı, belirgin katmanlı, 

altta marn ve karbonatlı kiltaşı ara katkılı olan kireçtaşları, seyrek biyomikrit, istiflenmiş 

biyomikrit kaya tiplidir. 

18

Neojen Yaşlı Çökeller 

Araç Çayı kuzeyinde yer yer örtü olarak görülen, Neojen yaşlı çökeller, genelde 

düz ve yayvan sırtlar oluşturmuştur. Birim genelde gevşek tutturulmuş konglomera, 

kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ve yer yer de gölsel kireçtaşı litolojilerinden oluşur. 

Dördüncü Zaman (Kuvaterner) 

Akarsu vadileri boyunca uzanan akarsu alüvyonları, aktüel çökelleri oluşturmuştur. 

Vadi alüvyonları pekişmemiş kum, çakıl, kil karmaşasından oluşmuştur. Soğanlı Çayı ve 

Araç Çayı üzerinde açılan araştırma sondaj kuyuları ve su sondaj kuyuları verilerine göre, 

vadi alüvyonlarının kalınlığı 30-35 m.’yi bulmaktadır. 

Magmatik Kayaçlar : 

Karabük-Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında görülen Dirgene 

Granotoidleri ile Andıraz Granitleri magmatik kayaçları temsil eder. Granotoidler, 

Paleozoyik yaşlı temel birimleri katetmişlerdir. Kestiği birimleri farklı derecelerde 

değişikliğe uğratan magmatik kayaçların, üst dokanağı Üst Jura-Kretase yaşlı İnaltı 

Kireçtaşları tarafından örtülmüştür. Bu ilişkileri nedeniyle Mezozoyik (Dogger) yaşlı 

olarak kabul edilmişlerdir. 

Soğanlı Çayı Vadisinde Andıraz Baraj yeri dolayında yüzeylenen granitler, farklı 

özellik gösterirler. Bu magmatik birim; granit, granodiorit karmaşığı şeklinde görülür. Bu 

bölgedeki magmatik intrüzyonun, Kuzey Anadolu’da yaygın görülen, Kretase sonrası 

Laramiyen Orojenezi ile ilgili intrüzyon grubundan olduğu kabul edilmiştir. 

A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 

Geniş alanlar kaplayan Senezoyik yaşlı tortullarda tektonik hareketler doğu-batı 

doğrultulu olarak izlenir. Karabük-Safranbolu yerleşim bölgesinin kuzeybatısında 

Mezozoyik ve Senozoyik yaşlı formasyonların dokanağı boyunca görülen Karabük fayı, 

Kretase yaşlı birimleri Senozoyik yaşlı genç birimler üzerine iten bir ters faydır. 

Türkiye topraklarının % 96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle Kuzey 

Anadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay Hattı 

Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bu 

bölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmet 

paşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Karabük, I. derece deprem 

kuşağında yer almaktadır. Karabük İli deprem haritası Şekil A.4’te verilmiştir. 

İsmetpaşa–Gerede hattından geçen doğrultu atımlı Kuzey Anadolu Fay Zonu 

günümüzde de aktif bir zondur. Bölgede daha çok doğu-batı uzanımlı bir çok yapısal ve 

morfolojik şekil görülür. Bölge, jeolojik zaman içerisinde meydana gelen orojenik 

hareketlerin etkisinde kıvrımlanma ve faylanmaya uğramıştır. Karabük ve yakın çevresi 

Namuriyen-Dogger arasında karasal ortam koşullarını yaşamıştır. Mesozoyik başından beri 

meydana gelen Erken Alpin hareketleri sonucu kara halindeki Karabük ve çevresi Kretase 

başından itibaren yavaş yavaş su altına girmiş, derin ve hareketli havza özelliği 

göstermektedir. Bölgede ikinci uyumsuzluk Maestrihtiyen sonunda gözlenmektedir. Bu 

dönemde Karabük ve yakın çevresi Alpin orojenezinin Laramiyen fazından etkilenerek 

yükselmiş olabilir. Daha sonra Paleojen birimler Pireniyen ve Helvesyen fazları ile 

kıvrımlanmaya başlamış olup Neojen ve Kuvaterner yaşlı çökeller bu birimlerin üzerine 

uyumsuzlukla yer almıştır. 

19

Karabük Tersiyer Havzasının güneyini sınırlayan Karagöl Fayı olarak bilinen ters 

fay yine Ulus Formasyonunu ve küçük mostralar Tersiyer birimlerini Karabük Havzası 

içine itmiştir. Karabük Tersiyer havzasında Rahmanlar ve Mangaoğlu dolayında 

Safranbolu Formasyonunda 90 0 ’ye varan eğimler ve devrilmeler, Karabük Havzasının 

Kuzeydoğu-Güneybatı alanını sınrlayan ters bir fayın varlığını gerektirir. Ama Karabük 

Havzasındaki Paleozoyik ve Mesozoyik birimleri kuzeyden güneye doğru iten bu ters fay 

örtü altında kalmaktadır. 

Karabük İlinin hemen kuzeyinden geçen ve Tersiyer çökellerini çizgisel olarak 

sınırlayan Karabük Fayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. 60 km izlenen bu çizgisellik 

boyunca kuzey bloktaki Kretase yaşlı Ovacuma grubu çökelleri (Ulus Formasyonu) 

yükselmiştir. Güneydoğu bloktaki Safranbolu kireçtaşının eğimi genellikle 5º-10º iken bu 

zon boyunca sürüme nedeniyle düşey ve devrik konumlar kazanmıştır. Ancak bu fay şu an 

aktif değildir. Karabük Fayı, çıplak gözle çok rahat bir şekilde izlenmektedir. Batı 

Karadeniz Bölgesi orojenik hareketler sonucunda topografik yapısı engebeli bir yapı 

oluşturmuş olup Karabük İli kent merkezi yerleşimi ve gelişimini engellemektedir. 

Karabük İli Deprem Haritası (1/50.000) 

Kaynak: Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 2003 

Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003 

KAYNAKLAR : 

Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 2003 

Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2008 

20

B.1. Enerji Kaynakları 

B.1.1. Güneş 

(B). DOĞAL KAYNAKLAR 

İlimizde güneş enerjisinden bir enerji kaynağı olarak faydalanılmamaktadır. Bazı 

konutlarda gün ısı denilen ve günlük sıcak su elde etmekte kullanılan sistemler vardır. 

B.1.2. Su Gücü 

Konu ile ilgili bilgiler D.Su bölümü ve J.2.2’de verilmiştir. 

B.1.3. Kömür 

İlimiz sınırları içinde kömür rezervi bulunmamaktadır. 

B.1.4. Doğalgaz 

İlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır. 

B.1.5. Rüzgar 

Tablo B.1 Karabük İli 2009 Yılı Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (dk) 

AYLAR 

Rüzgar hızı (dk) 

OCAK 0,7 

ŞUBAT 0,9 

MART 1,0 

NİSAN 0,9 

MAYIS 0,9 

HAZİRAN 1,0 

TEMMUZ 1,0 

AĞUSTOS 0,9 

EYLÜL 0,8 

EKİM 0,7 

KASIM 0,6 

ARALIK 0,8 

Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2009 

B.1.6. Biyokütle 

İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır. 

B.1.7. Petrol 

Karabük ili sınırları dahilinde petrol rezervi bulunmamaktadır. 

B.1.8. Jeotermal Sahalar 

• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışı 

Sarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunun 

dışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısu 

kaynağı daha vardır. 

21

• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su, 

İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak 

bulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından 

başlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, 

ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. su 

çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst 

basamaktadır. 

B.2. Biyolojik Çeşitlilik 

B.2.1. Ormanlar 

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 Ha verimli koru, 

28.161,9 Ha bozuk koru, 9822,4 Ha ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149 982,8 Ha 

ormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, bu 

ormanların tamamında yaklaşık 10.065.000 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğu 

yıllık artım miktarı 250.000 m³ tür. Bu ormanların 8669000 m³ ünü ibreli ağaç türleri 

1.396.000 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türleri Göknar, 

Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir. 

Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık Örgütü 

FAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 100 adet 

sıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini de 

Yenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek az 

ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir arada 

yaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecek 

kuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir. 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 23.649,6 ha. verimli, 4.197,0 

ha. bozuk, 19.274,8 ha. açıklık olmak üzere toplam 47.121,4 ha. ormanlık alanı 


Orman Varlığının Faydaları: 

Kullanılabilir doğal kaynaklar olan ormanların insanlara olduğu gibi tüm canlılara da 

sayısız faydaları vardır. Orman varlığının yararlarından bir kaçını şöyle sıralayabiliriz. 

Orman Ürünlerinin Üretim Fonksiyonu 

Hidrolik Fonksiyon 

Antierrasyonel Fonksiyon 

Klimatik Fonksiyon 

Toplum Sağlığı Fonksiyonu 

Tabiatı Koruma Fonksiyonu 

Estetik Fonksiyonu 

Represyon Fonksiyonu 

Ulusal Savunma Fonksiyonu 

Bilimsel Fonksiyon vb. 

22

Ormanlar; 

*Sel ve taşkınları önler. 

*Erozyonu önler. 

*Ortam sıcaklıklarını ılımanlaştırarak, yağışların 

oluşmasını sağlar. 

*Oksijen üreterek çevresindeki havayı temizler. 

*İçerisinde yer alan flora ve faunayı korur. 

*Doğal güzellik sağlar. 

Yakacak ihtiyacını karşılamada, kağıt üretiminde, 

ev eşyası ve ders araçları üretimi vb. alanlarda kullanılır. 

B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 

İlimizde odun üretimine ayrılan tarım alanları bulunmamaktadır. 

B.2.2. Çayır ve Mera 

İlimiz mera alanları küçük ve çok parçalı yapıdadır. Meraların büyük kısmı zayıf 

karakterli olup, büyük bölümü işgal altındadır. 

Tablo B.2 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2009 

İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ (ha.) ÇAYIR VE MERA 

Miktar (ha.) Oran (%) 

Merkez 70.400 1.129 1,6 

Eflani 53.600 988 1,8 

Eskipazar 65.700 4.984 7,6 

Ovacık 39.300 2.024 5,2 

Safranbolu 102.300 8.029 7,8 

Yenice 83.200 391 0,5 

İl Toplamı 414.500 17.545 4,2 

Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2009 

23

Karabük İli mera çalışmaları ile ilgili ayrıntılı bilgi, F.1.2 bölümünde verilmiştir. 

B.2.3. Sulak Alanlar 

İlimiz sınırları içinde sulak alan bulunmamaktadır. 

B.2.4. Flora 

Safran (Crocus sativus), Türkiye’de sadece Safranbolu Davutobası Köyü’nde dar bir 

alanda (3-4 dekarlık) yetiştiriciliği yapılmaktadır. Safran, soğanlı bir bitkidir. Soğan çapları 

2-4 cm. kadardır. Kendi ağırlığının yüzbin katı oranında bir sıvıyı sarıya boyama özelliği 

olan safran bitkisi sonbaharda çiçek açıp ürün vermektedir. Eflatun-mor taç yaprakları 

arasında sarı-kırmızı lifleriyle çiğdeme benzeyen safranın bir gramı için 150’ye yakın lif 

(tepecik) toplamak gerekiyor. Her çiçekte üç adet lif bulunuyor; güneşe duyarlılığından 

dolayı taç yapraklarıyla liflerini gizleyen ve karanlıkta açan safranın toplanması gün 

doğmadan yapılmaktadır. 

Safran; baharat, boya hammaddesi, ilaç ve kozmetik sanayii ile zerde isimli tatlı ve 

lokum imalatında kullanılmaktadır. 

Safran Çiçeği 

Endemik Bitki Türleri: 

Campanula ptericaula (çan çiçeği) 

Abies bornmuelleriana (göknar) 

Lonicera caucasica subsp. orientalis (hanımeli) 

Astragalus sigmoideus (geven) 

Astragalus anthylloides (geven) 

Lathyrus tukhtensis (fiğ) 

Trifolium pannonicum ssp. elongatum (üçgül) 

Rhamnus thymifolius 

Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı 

altında incelenmiştir. 

B.2.5. Fauna 

İlimiz ormanlarında nesli tükenmekte olan bölge halkı tarafından Elik olarak 

adlandırılan bir tür Yabani Geyik türü yaşamakta olup; koruma altına alınmıştır. Ayrıca 

İlimiz sınırları içersinde yaşayan bazı hayvan türleri şunlardır. 

Mircotus arvalis (Tarla Faresi), Salomendia salomendra (Benekli Toprak 

Semenderi), Passer domesticus (Su Serçesi), Locerta saxidoridis (El Öpen), Testudo graeca 

(Kara Kaplumbağa), Lokarta viridis (Yeşil Kertenkele), Apus apus (Ebabil Kuşu), Ciconia 

24

ciconia (Beyaz Leylek), Athena noctua (Kukumav Kuşu), Caprimulgus unwini (Çoban 

Aldatan), Carduelis carduelis (Saka Kuşu),Acro palustris (Bataklık Bülbülü), Cercotrichas 

galactodes (Dik Kuyruk), Corvus corax (Kuzgun) , Falco t. tinnuculus (Kerkenez) . 

Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı 

altında incelenmiştir. 

B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma 

Alanları ve Diğer Hassas Yöreler 

Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı: 

Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir. 

Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır. 

Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar : 

Çitdere Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar; 

* Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi) 

1.nin Çapı : 2,01 m. Çevresi: 6,30 m. Boyu: 23,0 m. 

2.nin Çapı : 1,90 m. Çevresi: 5,95 m. Boyu: 25,0 m. 

3.nün Çapı : 1,58 m. Çevresi: 4,96 m. Boyu: 18,0 m. 

4.nün Çapı : 1,50 m. Çevresi: 4,70 m. Boyu: 20,0 m. 

* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı) 

Çapı: 1,30 m Çevresi: 3,80 m. Boyu: 30,0 m. 

* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı) 

Çapı: 0,68 m. Çevresi: 3,80 m. Boyu: 23,0 m. 

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar; 

* Taxus baccata (Porsuk) 

Çapı: 2,24 m. Çevresi: 7,00 m Boyu: 24,0 m 

* Taxus baccata (Porsuk) 

Çapı : 2,05 m. Çevresi: 6,45 m. Boyu: 18,0 m. 

* Corylus colurna (Türk Fındığı) 


.* Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç) 


* Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç) 


* Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru) 


25

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı: 

İlimiz, Yenice İlçesi Balıkısık Mevkiinde 334 hektar alan 29.12.1987 yılında Tabiat 

Koruma Alanı olarak tesis edilmiş olup; çok çeşitli bitki ve hayvan türleri ile olağanüstü 

boy ve çapındaki Taxus baccata ( Porsuk Ağacı), fındık, dışbudak türlerini barındırır. 

Çitdere Tabiatı Koruma Alanı: 

İlimiz, Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkiindeki 721,5 hektarlık alan 29.12.1987 yılında 

Tabiat Koruma Alanı ilan edilmiştir. Istranca Meşesinin dünyadaki eşine ender rastlanan 

boy ve çapındaki örnekleri, çok çeşitli ağaç ve hayvan türlerine barınak teşkil eder. 

B.3. Toprak 

İlimizdeki toprak grupları; 

A)Kahverengi Orman Toprakları ( M ) 

Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana madde üzerinde oluşmuştur. Profil, A 

( B ) C şeklindeolup; horizonlar birbirine tedricen geçer. A Horizonu koyu kahverengi, 

dağılgan, furda ve granüler yapıdadır. Reaksiyon genellikle kalevi bazen de nötrdür. 

Horizonu, genellikle daha açık kahverengi ve granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır. 

C horizonundan daha fazla kil ihtiva eder. Bunlar daha çok silikat killeridir. Killerin baz 

saturasyonu orta veya yüksek derecededir. B Horizonunun alt kısımlarında CaCO3 

birikintileri görülür. 

Topraklar genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Drenajları ise 

iyidir. Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılmakta olup; tarım yapılanlarda verim 

yüksektir. 

B)Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları ( N ) 

Bu toprak çeşitleri değişik ana kayalardan oluşmuştur. Renk ve baz durumu ana 

materyal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. A (B) C profilli topraklardır. Bu 

topraklarda B Horizonunu gözle ayırt etmek zordur. B Horizonu bazen silikat, kil 

mineralleri ile hafifçe zenginleşmiş yapı elemanlarına sahip olabilir. Bu Horizon birçok 

kısımlarda yoktur ve Al’in hemen altında C Horizonu bulunmaktadır. 

C)Kireçsiz Kahverengi Topraklar ( U ) 

Bu toprakların oluşumunda zayıf podzollaşma ve birazda kalsifikasyon rol oynar. A 

Horizonu kahverengi, kırmızımsı kahverengi, grimsi kahverengi, sarımsı kahverengi veya 

kırmızıdır. Yumuşak (Tınımsı) kıvamdadır. B Horizonu daha ağır bünyeli, daha sert 

kıvamlı, kahverengi veya kırmızımsı kahverengidir. Burada kırmızılık daha fazladır. Bu 

horizonun, normal olarak kireci yıkanmıştır; fakat reaksiyon nötr veya kalevidir. A’dan 

B’ye geçiş tedricen olmaktadır. 

Bu toprakların ana maddesi değişiktir. Topraklar, asit ana madde üzerinde olduğu 

kadar kireç taşı üzerinde oluşabilir. Doğal drenajları iyidir. 

26

D)Redzina Toprakları ( R ) 

İnterzonal toprakların kalsimorfik grubuna girmesi sebebi ile bütün özelliklerini 

yüksek derecede kirece sahip ana maddeden alır. Zonal topraklara nazaran horizonlar çok 

zayıf olup AC profillidir. 

A Horizonu ince olup; granüler yapıda, koyu renkte ve alkali veya nötr 

reaksiyonludur. 

Organik madde, mineral madde ile iyice karışmıştır. Organik madde miktarı ve 

toprak derinliği, Kalkerli materyal üzerinde teşekkül etmiş litosol ve regosollerden fazladır. 

Bütün profilde, CaCO3 dağılmış durumda olup; baz saturasyonu yüksektir. 

Tabii vejetasyon çalı–fundadır. Serin, Hümid ve Semiarid iklimlerde yer alır. Yıllık 

ortalama Yağış 500–750 mm.dir. Ana Madde Kalker, Dolomit, Marn ve Tebeşirdir. 

E)Alüvyal Topraklar 

Akarsular tarafından askıda taşınarak depolanmış, genellikle yeni tortul depozitler 

üzerindeki (A) C profilli topraklardır. Alüvyal topraklar, akarsu düzlükleri yan derelerin 

yüksek arazilerden vadi tabanlarına, geçiş alanlarında deltalar ve kıyı düzlüklerinde oluşur. 

Mineral bileşimleri, akarsu havzasının özelliklerine, jeolojisine, erozyon ve 

birikme devirlerine bağlı olup; heterojendir. Bu toprakların profilinde horizonlaşma hiç 

yok ya da çok azdır. Buna rağmen değişik özellikte katmanlar görülür. Büyük bir 

çoğunluğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir. 

Alüvyal topraklar, bünyesine ve bulunduğu bölgeye ya da evrim devrelerine göre 

sınıflandırılırlar. Alüvyal topraklarda üst toprak, alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. 

İnce bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve 

organik maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer. 

Kaba bünyeliler iyi drene olduklarından yüzey tabakaları çabuk kurur. Arid iklimlerdeki 

alüvyal ovalarında yüksek taban suyunun varlığında değişik derecede tuzluluk, sodiklik 

veya her ikisi birden görülebilir. 

Alüvyal topraklar iklim şartlarına bağlı olarak bütün bitkilerin yetiştirilebildiği 

yüksek verimli her tür kültür bitkisinin yetiştirilebildiği uygun topraklardır. 

F)Hidromorfik Topraklar 

Bu topraklara sık sık taşkınlara uğrayan, yüksek taban suyuna ve gleylenmiş profile 

sahip alüvyal toprakları diğer alüvyal topraklardan ayırmak için hidromorfik topraklar 

denilmiştir. Doğal bitki örtüsü, çayır, mera otları, saz, kamış ve sulak yerlerde yetişen 

bitkilerdir. 

Topoğrafyaları düz ve çukur, taban suyu yüksek ve alt katmanları yaştır. Taban 

suyundaki alçalma ve yükselmeler, toprak katlarında ard arda gelen yükseltgenme ve 

indirgenmelere neden olur. Dolayısıyla mavi, gri pas rengi lekeler gözlemlenebilir. Bu 

topraklarda derinlik fazla ise de gleyleşmiş katlar kök bölgesini sınırlandırmaktadır. Uzun 

süre yaş kesimlerinde otlatma yapılabilir. 

G)Irmak Taşkın Yatakları 

Akarsuların normal yatakları dışında, fezeyan halinde iken yayıldıkları alanlardır. 

Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları ile sık yıkanan 

alanlardır. Taşkın suları ile sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından, toprak materyali 

27

ihtiva etmezler ve bu nedenledir ki toprak çeşiti değil de arazi sınıfı olarak nitelendirilirler. 

Tarıma elverişli olmadıkları gibi üzerlerinde doğal bitki örtüsü de yoktur. 

H)Çıplak Kaya ve Molozlar 

Üzerinde toprak örtüsü bulunmayan, parçalanmamış veya kısmen parçalanmış sert 

kaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasında 

toprak bulunan kaya çatlaklarında veya topraklı küçük ceplerde yetişen çok seyrek orman 

ağ açları, çalı ve otlar bulunabilir. 

B.4. Su Kaynakları 

B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 

Karabük İlinde Karabük İçme Suyu Projesi ile Karabük İli ve Safranbolu İlçesinin 

içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının 2040 yılına kadar güvenli şekilde 

karşılanması amaçlanmıştır. Söz konusu içme ve kullanma suyu temini Karasu 

Kaynağından sağlanmaktadır. Karabük İçme Suyu Projesi 2007 yılında tamamlanarak 

işletmeye açılmıştır. İçme ve kullanma suyu miktarı 32,37 hm³/yıl dır. Tesis 2007 yılında 

işletmeye açılmış ve işletmesi Karabük Belediyesine bırakılmıştır. Karasu Kaynağına ait 

analiz sonuçları D.3.1 başlığı altında verilmiştir. 

B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları 

DSİ 23. Bölge Müdürlüğünce Hızar Kaynağından 2000-2004 yılları arasında, 

Mağara (Bulak) Kaynağından 1998-2006 yılları arasında gözleme amaçlı su numuneleri 

alınmış ve analizleri yapılmıştır. Sonraki yıllarda bu iki içme suyu amaçlı su kalitesi 

istasyonu kapatılmıştır. Bu nedenle 2009 yılına ait değerler bulunmamaktadır. Karasu 

Kaynağından ise 2002 yılından itibaren su numuneleri alınmaya başlanmış ve izleme 

çalışmaları günümüzde de devam etmektedir. Karasu Kaynağı içme suyu amaçlı kaynak 

suyu olarak kullanılmaktadır. Karabük İçmesuyu Projesinin kaynak suyudur. 

B.4.3. Akarsular 

Konu ile ilgili bilgiler “D.Su” bölümünde verilmiştir. 

B.4.4. Göller ve Göletler 

İlimiz Eflani İlçesinde üç adet gölet bulunmaktadır. 

Bostancılar Göleti: 

Havza 

Alt Havza 

İlçesi 

Yüzölçümü : 260.000 m 2 

Rakım : 935 m. 

Hacim : 1.057.000 m 3 

: Batı Karadeniz 

: Filyos havzası 

: Eflani/KARABÜK 

Derinlik : Max.: 13,00 m. / Min.: 5,50 m. / Seki: 14,40 m. 

Kullanım 

: Sulama amaçlı (350 ha.) 

28

Su özelliği : Tatlı su 

Göl tipi 

: Oligotrofik 

Göle gelen akarsu : Saçak deresi (yıllık ort. debi: 1.087 m 3 ) 

Bostancılar Göleti 

Ortakçılar Göleti: 

Havza 


Alt Havza : Filyos havzası 

İlçesi 




Hacim : 451.000 m 3 

Derinlik : Max.: 14,00 m. / Min.: 7,00 m. / Seki: 15,00 m. 

Kullanım 

: Sulama amaçlı (150 ha.) 


Göl tipi 

: Oligotrofik 

Göle gelen akarsu : Yayla deresi (yıllık ort. debi: 418 m 3 ) 

Ortakçılar Göleti 

Kadıköy Göleti: 

Havza 


29

Alt Havza : Filyos havzası 

İlçesi 




Hacim : 936.000 m 3 

Derinlik : Max.: 14,00 m. / Min.: 6,00 m. / Seki: 15,00 m. 

Kullanım 

: Sulama amaçlı (300 ha.) 


Göl tipi 

: Oligotrofik 

Göle gelen akarsu : Mahşerli Boğaz deresi (yıllık ort. debi: 2.620 m 3 ) 

Kadıköy Göleti 

B.5. Mineral Kaynaklar 

Bu bölüm ile ilgili bilgiler (I).Madencilik konu başlığı altında incelenmiştir. 

Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2009 

KAYNAKLAR : 

Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2009 

Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2009 

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2009 

Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2009 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2009 

30

(C) . HAVA (ATMOSFER ve İKLİM ) 

C.1. İklim ve Hava 

Orta kuşakta yer alan Karabük İli, Türkiye’nin kuzeyinde ve Batı Karadeniz 

Bölgesinde bulunmaktadır. Mutedil iklim kuşağı içersinde yarı kurak sahalar ile yağışlı 

sahalar arasında, yarı kurak sahalara biraz daha yakındır. Yağış rejimi, kıyı ve iç 

kısımlarda kaydedilen yağışların ay ve mevsimler üzerindeki dağılımı çok farklı olmakla 

beraber miktar bakımından da çok büyük değişiklikler göstermektedir. Bu bakımdan kıyı 

bölgelerindeki istasyonlar rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimine uygunluk 

göstermektedir. Fakat kıyı gerisi ve iç kesimler rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimi 

karakteristiğine uymamaktadır. 

C.1.1. Doğal Değişkenler 

C.1.1.1. Rüzgar 

Tablo C.1 Karabük İli 2009 Yılı Aylık Rüzgar Hızı 

AYLAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/sec) Max.Rüzgar Hızı (m/sec) ve Yönü 

OCAK 0,7 8.8/SSE 

ŞUBAT 0,9 15.4/W 

MART 1,0 11.2/NW 

NİSAN 0,9 8.1/W 

MAYIS 0,9 9.1/W 

HAZİRAN 1,0 13.3/WNW 

TEMMUZ 1,0 8.3/SSW 

AĞUSTOS 0,9 8.0/SW 

EYLÜL 0,8 9.8/WSW 

EKİM 0,7 8.3/SSW 

KASIM 0,6 6.5/WNW 

ARALIK 0,8 11.3/W 

Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü,2009 

C.1.1.2. Basınç 

Tablo C.2 Karabük İli 2009 Yılı Ortalama Basınç Değerleri 

AYLAR 

Ortalama Basınç (hPa) 

OCAK 987,5 

ŞUBAT 980,9 

MART 982,1 

NİSAN 984,1 

MAYIS 984,9 

HAZİRAN 982,3 

TEMMUZ 980,7 

AĞUSTOS 983,7 

EYLÜL 984,8 

EKİM 985,1 

KASIM 987,6 

ARALIK 982,4 


31

C.1.1.3 Nem 

Tablo C.3 Karabük İli 2009 Yılı Aylık Ortalama Nem Değerleri (%) 

Aylar Ortalama Nisbi Nem (%) 

OCAK 84,2 

ŞUBAT 81,6 

MART 73,9 

NİSAN 67,6 

MAYIS 68,4 

HAZİRAN 61,3 

TEMMUZ 65,3 

AĞUSTOS 59,6 

EYLÜL 70,4 

EKİM 71,8 

KASIM 84,7 

ARALIK 83,1 


C.1.1.4 Sıcaklık 

Tablo C.4 Karabük İli 2009 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C) 

Aylar Ortalama Sıcaklık Mak. Sıcaklık Min. Sıcaklık 

Ocak 2,9 17,7 -8,0 

Şubat 5,5 18,4 -1,8 

Mart 7,1 25,6 -2,7 

Nisan 12,1 27,1 1,4 

Mayıs 16,3 35,5 3,5 

Haziran 21,9 39,0 9,6 

Temmuz 23,3 37,0 13,0 

Ağustos 22,2 38,8 1,6 

Eylül 18,3 35,4 4,5 

Ekim 16,3 31,3 4,8 

Kasım 7,8 22,3 -1,7 

Aralık 6,4 17,7 -3,2 


C.1.1.5 Buharlaşma 

Tablo C.5 2009 Yılına Ait Buharlaşma Değerleri 

AYLAR 

Ortalama Buhar Basıncı (hPa) 

OCAK 6,4 

ŞUBAT 7,4 

MART 7,3 

NİSAN 9,0 

MAYIS 12,3 

HAZİRAN 15,1 

TEMMUZ 17,8 

AĞUSTOS 15,0 

EYLÜL 14,2 

EKİM 12,8 

KASIM 9,0 

ARALIK 8,1 

Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü,2009 

32

C.1.1.6. Yağışlar 

C.1.1.6.1. Yağmur 

Tablo C.6 Karabük İli 2009 Yılı Aylara Göre Yağışlar 

Aylar Aylık Yağış Toplamı (mm) 

Ocak 33,6 

Şubat 37,6 

Mart 61,6 

Nisan 95,6 

Mayıs 20,8 

Haziran 47,8 

Temmuz 60,8 

Ağustos 29,0 

Eylül 34,0 

Ekim 25,4 

Kasım 29,9 

Aralık 37,9 


C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 

Tablo C.7 2009 Yılına Ait Karla Örtülü ve Sisli Gün Sayısı 

Aylar 

Karla Örtülü 

Gün Sayısı 

Kar Yağışlı 

Gün Sayısı 

Kırağılı 

Gün Sayısı 

Sisli 

Gün Sayısı 

Donlu Gün 

Sayısı 

Ocak 1 8 4 1 16 

Şubat 1 3 1 1 5 

Mart -- 5 -- -- 4 

Nisan -- -- -- -- -- 

Mayıs -- 1 -- -- -- 

Haziran -- -- -- -- -- 

Temmuz -- -- -- -- -- 

Ağustos -- -- -- -- -- 

Eylül -- -- -- -- -- 

Ekim -- -- -- -- -- 

Kasım -- -- -- -- -- 

Aralık -- -- 1 2 3 

Yıllık -- -- 5 7 6 

Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2009 

C.1.1.7. Seller 

Konu ile ilgili bilgiler “Afetler” Bölümünde verilmiştir. 

C.1.1.8 Kuraklık 

Kuraklık İndis değerleri ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 

C.1.1.9 Mikroklima 

İl sınırları içinde mikroklima oluşturan özel alanların yerleri, fonksiyonları ile ilgili 

bir çalışma bulunmamaktadır. 

33

C.1.2. Yapay Etmenler 

C.1.2.1 Plansız Kentleşme 

Ağır sanayi kenti Karabük Yenişehir ve fabrika planlanırken Karabük şehir planı 

yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1950 yıllarda 

özel haddehaneler şehrin ortasında kurulmuştur. Kentin yerleşim yapısı çarpık bir şekle 

dönüşmüştür. 1955 yılından sonra Karabük’te göç yoluyla nüfuslanma süreci hızla devam 

etmiştir. Kısa sürede nüfuslanarak önemli bir konut sorunuyla yüz yüze gelmiştir. 

Bugün Karabük’e olan göçün göreceli olarak stabil bir karakter kazandığı 

söylenebilir. Karabük’ün idari fonksiyonunun gelişimine bağlı olarak tekrar göçler için 

çekim gücü oluşturacağı muhtemeldir. Böylesi bir hareketliliğin mekansal yansıması 

Karabük’ün kontrolünde ancak Safranbolu istikametinde oluşması kaçınılmaz olacaktır. 

Zira Safranbolu, Karabük’ün konut talebinin karşılandığı bir mekan parçası halindedir. 

Bunun en önemli nedeni; Karabük’ün topoğrafik şartlar bakımından en elverişli gelişme 

ekseninin Safranbolu doğrultusunda olmasıdır. 

C.1.2.2. Yeşil Alanlar 

Yeşil alanlar miktar ve alan olarak yetersizdir. Kent içinde büyük alan olarak yalnız 

Çamlık Orman Parkı ve 100.Yıl Parkı yer almaktadır. Çamlık Orman Parkı kent 

bütününden kopuk olduğu için günübirlik yeşil alan ihtiyacından çok hafta sonu piknik 

ihtiyacını karşılayan bir park niteliğindedir. Karabük İli içinde mahalle aralarında giderek 

çoğalan park ve çocuk bahçelerinin çoğu zaman alanları yetersizdir. Merkez kesimlerde ise 

yeşil alan oldukça azdır. Hava ve çevre kirliliği göz önüne alındığında yeşil alanların azlığı 

daha da büyük sorun olarak görülmektedir. Özellikle merkez mahallelerde sıkışık ve yoğun 

dokular arasında yeşil alan ihtiyacı çok büyüktür. 

İl merkezinde kişi başına düşen toplam yeşil alan 1,5 m 2 ; toplam kentsel yeşil alan 

yüzölçümü 150.000 m 2 ’dir. 

C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 

İlimiz Merkez ve İlçelerinde hava kalitesinin korunması ve hava kirliliğinin 

önlenmesi için 2008-2009 kış sezonu süresince kullanılacak olan yakıtların özellikleri İl 

Mahalli Çevre Kurul Kararı ile belirlenmiştir. İlimizde 2004-2005 kış sezonundan itibaren 

ısınma amaçlı olarak getirilen kömürlerin torbalanarak satışı yapılmaktadır. 

*Isınmada Kullanılan Yakıt Türü 

Isınma Amaçlı Yerli Kömürlerde Aranacak Özellikler : 

Alt Isıl Değer (orjinalde) Min. 6.000 kcal/kg (-200kcal/kg tolerans) 

Toplam Kükürt (Kuru bazda) %2 max. 

Toplam Nem (orijinde) 

%25 (max.) 

Kül (kuru bazda) 

%25 (max.) 

Boyut 

18-150 mm. 

(18 mm. altı ve 150 mm. üstü için max. %10 tolerans) 

Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir. 

34

Isınma Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler : 

Alt Isıl Değer (orjinalde) 

Kükürt (kuru bazda) 

Uçucu madde (kuru bazda) 

Toplam nem (orjinalde) 

Kül (kuru bazda) 

Şişme indeksi 

Boyut 

En az 6.200 kcal/kg (-400 kcal/kg tolerans) 

%0.9 (max.) 

%12-28 (+%1 tolerans) 

%10 (max.) 

%14 (max.) (+%1 tolerans) 

1 (max.) 

18-150 mm 

(18 mm altı ve 150 mm üstü için max %10 tolerans) 

Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir. 

Sanayi Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler : 

Alt ısıl değer (orijinalde) 

Kükürt (kuru bazda) 

Uçucu madde (kuru bazda) 

Boyut 

Min. 6.000 kcal/kg. (-500 kcal/kg tolerans) 

Max. %1 (+%0.1 tolerans) 

Max. %36 (+%1 tolerans) 

0-50 mm. 

Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri: 

Özellik Sınıf 1 Sınıf 2 

Alt Isıl Değeri 1 (kcal/kg), en az 5.000 4.000 

Baca gazına geçen kükürt oranı (%), m/m, en fazla 0.8 1.0 

Düşme sağlamlığı (%) m/m, en az 90 80 

Aşınma sağlamlığı (%) m/m, en az 75 65 

Yastık veya yumurta şeklindeki 

briketlerdeki (Kgf), en az 80 60 

Tabanı düzgün geometrik şekilli 

briketlerde (kg/cm 2 ), en az 130 100 

Suya dayanım 2 (%), en az 70 70 

Isıl verimi (%), en az 75 75 

Duman emisyon oranı (g/kg), en fazla 8 12 

1-Bu özellik, orijinal (satışa sunulan) briket bazındadır. 

2-Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz. 

C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 

Kalkınmanın ana sektörlerinden birisi de sanayi ve çevre arasında çok yönlü ve 

birbirini etkileyici nitelikte çok sıkı bir ilişki olup; bu etkileşimin oluşturduğu olumlu 

sonuçlar yanında, çevre koruma açısından gerekli önlemler alınmadığı ve uygun 

teknolojiler kullanılmadığı taktirde çevre üzerinde ve toplumda olumsuz sonuçlar doğuran 

bir dengesizlik ortaya çıkmaktadır. Çevrenin hızla kirlenmesine ve kamuoyunun sanayiden 

beklediği faydaların ikici planda kalmasına ve sanayiyi kendi yaşamlarını olumsuz yönde 

etkileyen bir oluşum olarak görmelerine neden olmaktadır. Diğer İllerde olduğu gibi 

İlimizde de hava kirliliğinin en büyük nedenleri sanayide ve ısınmada kullanılan kalitesiz 

yakıtlar, motorlu araçlardan kaynaklanan egzoz gazları ve diğer endüstriyel kirleticilerdir. 

İlimizde faaliyet gösteren sanayi tesislerine ait liste Tablo K.3-13’te verilmiştir. 

35

Tablo C.8 2008 Yılı İlimizdeki Sanayi Tesislerinin Emisyon Durumları 

Sanayi 

Tesisinin (*) 

Adı 

Faaliyet 

Türü 

Kapasitesi 

Emisyon 

Ön İzni 

Emisyon İzin Belgesi 

Var 

A B 

Grubu Grubu 

Emisyon Emisyon 

İzni İzni 

Aygünsan D.Ç. Sıcak-Soğuk Had. 146829 ton/yıl X 

Başaran Had.San.Tic. Sıcak Demir Had. 38551 ton/yıl X 

Çağ-Çelik End.A.Ş. Sıcak Demir Had. 100000 ton/yıl X 

Çelsantaş Çelik Mam. Sıcak Demir Had. 96768 ton/yıl X 

Çelikoğlu Hadd. Sıcak-Soğuk Had. 59218 ton/yıl X 

Kardemir D.Ç. A.Ş. Sıcak Demir Had. 1059432 ton/yıl X 

Kaptan D.Ç. End.A.Ş. Sıcak Demir Had. 71000 ton/yıl X 

Mescier D.Ç.San. Sıcak Demir Had. 69120 ton/yıl X 

Nomtaş D.Ç.End. A.Ş. Köşebent demiri 65557 ton/yıl Müracaat aşamasında 

Yolbulan D.Ç. Sıcak Demir Had. 57600 ton/yıl X 

Alter D.Ç. Sıcak Hadde 96000 ton/yıl Müracaat aşamasında 

Saka D.Ç. San. Sıca-Soğuk Had. 48000 ton/yıl Müracaat aşamasında 

Saygın Tekstil Ür.Paz. Tekstil 384513 adet/yıl Tabi değil 

Kargisan Giyim San. Tekstil 180000 adet/yıl Tabi değil 

Kalemler Teks.San.Tic Çorap 550000 adet/yıl Tabi değil 

Gonca Tekstil Konfeksiyon 240000 adet/yıl Tabi değil 

Me-Ver D.Ç. Çelik Kons.İm. 1609 ton/yıl Tabi değil 

Gürmen Giyim San. Konfeksiyon im. 732000 adet/yıl Tabi değil 

Yavuz Tekstil San. Konfeksiyon im. 2500000 adet/yıl Tabi değil 

Güzay İnş.San. Hazır beton 103588 m 3 /yıl Tabi değil 

Öz-Müge Tekstil San. Bayan tekstil 240000 adet/yıl Tabi değil 

Yorüs A.Ş. Orman ürün. 19940 m 3 /yıl kereste 

3755 m 3 /yıl kontrplak 

Kaynak: İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2008 

(*) 50 ve üzeri çalışanı bulunan sanayi tesisleri 

Tabi değil 

Yok 

C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 

Taşıt motorları genelde benzin ve dizel olmak üzere iki grup halinde ele alınabilir. 

Benzinli motorlar, genel olarak yanma sonucunda CO, HC ve NO x , dizel motorları ise HC, 

NO x ve PM gibi emisyonları üretirler. Taşıtlarda emisyon oluşumunun aşırı artışı genelde 

motor ayarı ve periyodik bakımın geç yapılmasından kaynaklanmaktadır. Periyodik bakım 

ile birlikte çevre şartları, motor tipi, yakıt tipi, taşıt hızı ve motorun hızı da emisyonları 

artıran faktörlerdir. 

İlimizdeki motorlu taşıtların yıllık akaryakıt tüketimi ile ilgili bilgi 

bulunmamaktadır. 

Tablo C.9 İlimizde 2009 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 

Aracın Cinsi 

Araç Sayısı 

Otomobil 25.591 

Minibüs 1948 

Otobüs 520 

Kamyon 2819 

Traktör 4785 

Kamyonet 5500 

Motosiklet 2350 

Diğer 557 

Toplam 44070 

Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2009 

36

C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 

C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 

Hava kirliliğine sebep olan gaz kirleticiler, normal sıcaklık ve basınç altında gaz 

formunda bulunan maddeler ile normal basınç altında katı veya sıvı halde bulunan 

maddelerin buharları sonucu meydana gelir. Gaz halindeki kirleticilerden karbonmonoksit, 

hidrokarbonlar, hidrojen sülfür, azot oksitler, ozon ve diğer oksitleyiciler ile kükürt 

oksitlerdir. Kükürtdioksit, suda ve dolayısıyla vücut sıvısında büyük ölçüde çözünebilen 

bir gazdır. Bunun en önemli etkisi üst solunum yollarının cidarlarını zedeleyerek hava 

akışına olan mukavemeti azaltmasıdır. Araştırmalar kükürt di oksitin sodyum klorür gibi 

aerosoller ile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiştir. Kükürt 

di oksitin tesiri kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir. 

2872 Sayılı Çevre Kanununa istinaden çıkarılan H.K.K.Y.’de, hava kalitesi sınır 

değerleri verilmektedir. İnsan ve çevre sağlığının korunması, çevrede uzun ve kısa vadeli 

olumsuz etkilerin ortaya çıkmaması için atmosferdeki hava kirleticilerinin bir arada 

bulunduklarında, değişen zararlı etkileri göz önünde bulundurularak tespit edilen bu 

değerler konsantrasyon birimleriyle ifade edilen seviyeler Hava Kalitesi Sınır Değerleridir. 

Aşılmaması gereken bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması uzun vadeli sınır 

değerler olarak tanımlanmaktadır. Maximum günlük ortalama değerler veya istatistik 

olarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre sıralandığında, ölçüm 

sonuçlarının %95’ini aşmaması gereken değerlere de kısa vadeli sınır değerler denilir. Bu 

sınır değerler Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde ükürtdioksit için Kısa Vadeli 

Sınır Değer 400 Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 300 Mikrogram 

/metreküp olarak belirlenmiştir. 

2009 yılında SO 2 ortalama değer 34 µg/m 3 olarak ölçülmüştür. 

2009 Yılı SO2 Aylık Ölçüm Değerleri 

60 

50 

40 

30 

20 

10 

0 

OCAK 

ŞUBAT 

MART 

NİSAN 

MAYIS 

HAZİRAN 

TEMMUZ 

Grafik C.1 2009 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 

Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2009 

C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 

AĞUSTOS 

EYLÜL 

EKİM 

KASIM 

ARALIK 

ORT 

Partikül şeklindeki kirletici emisyonlar iriliklerine, yoğunluklarına ve kimyasal 

yapılarına bağlı olarak aerosol, duman, is ve toz şeklinde isimlendirilmektedir. 

37

Partiküllerin solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takım 

fiziksel faktörlere ve tane büyüklüklerine bağlıdır. 

Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre partikül madde için Kısa Vadeli 

Sınır Değer 300 Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 150 

Mikrogram/metreküptür. 

2009 yılında PM ortalama değer 115 µg/m 3 olarak ölçülmüştür. 

2009 Yılı PM Aylık Ölçüm Değerleri 

250 

200 

150 


50 

0 

OCAK 

ŞUBAT 

MART 

NİSAN 

MAYIS 

HAZİRAN 

TEMMUZ 

AĞUSTOS 

EYLÜL 

EKİM 

KASIM 

ARALIK 

ORT 

Grafik C.2 2009 Yılı PM (partikül madde) Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 

Kaynak: Karabük İl Çevre Orman Müdürlüğü, 2009 

Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye genelinde bir hava kalitesi izleme ağı 

kurulması hedeflenmekte olup, bu kapsamda kükürtdioksit (SO 2 ) ve partikül madde 

(PM)’den oluşan 25 adet hava kirliliği ölçüm istasyonu ihale edilmiştir. Bu istasyonlardan 

bir tanesi İlimizde kurulmuştur. Cihazın ölçtüğü SO 2 ile PM değerleri bilgisayar ortamında 

hem Valiliğimiz hem de Bakanlık tarafından izlenebilmektedir. 

C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 

CO, yakıtın yanması sonucu ortaya çıkan üç üründen (CO, HC, NO x ) en fazla olanı 

olup, çoğu yakıtın eksik yanması sonucunda meydana gelir. Atmosferdeki CO miktarı 

genelde sabittir. Artan kısmı genelde CO 2 ’ye dönüşür. Bu dönüşüm oranı düşük olmakla 

birlikte tam ve net olarak bilinmemektedir. CO renksiz, kokusuz ve çok kararlı bir gazdır. 

Atmosferdeki yayılma süresi 2-4 hafta arasında değişmektedir. 

C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 

Atmosferdeki nitrojen oksitler kararlı ve kararsız olmak üzere iki yapıdadırlar. Bu 

bileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyona girerek fotokimyasal 

reaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluştururlar. Ayrıca atmosferdeki su buharı ile 

reaksiyona girerek asit yağmurlarına sebep olurlar. Bu oksitlerden NO ve NO 2 en önemli 

kirletici gazlardır. 

38

C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 

Fotokimyasal hava kirliliği cisimler arasında hızlı reaksiyon sonucunda ortaya 

çıkar. Doymamış hidrokarbonlar yavaş reaksiyon sonucunda, doymuş hidrokarbonlar, 

aromatikler ve aldehitler olarak ortaya çıkmaktadır. Otomobil egzozu HC üretimi için 

büyük bir kaynaktır. Bununla birlikte hidrokarbonlar ve diğer organik gazlar rafineri 

üretimi ve işlemleri esnasında da oluşurlar. Canlı sağlığına kimyasal oksitleyici rolü görür. 

Aromatikler haricinde HC’ler zehir özelliği içerirler. Polinükleer aromatik hidrokarbonlar 

(PAH’s) kanserojendirler. 

Kurşun, atmosfer içerisinde artan bir zehirdir. İnsan sağlığı için tehlikelidir. 

Yiyecek ve içecekler tarafından %5-%10 kadarı ağız yoluyla mideye geçer ve vücut 

tarafından yok edilir. 

C.3. Atmosferik Kirlilik 

C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 

Ozon yoğunluğunun ultraviola ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalması 

ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına 

karşın gezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer) %10 oranında 

bulunan ozonun yıkıcı etkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren 

ozonun bitki ve hayvanların canlı dokularına zararı vardır. 

Başta floroklorokarbon (CFC) kullanımı olmak üzere halonları, brom ve klor 

türevlerinin ve kombine hidrojene edilmiş maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarar 

görmüştür. Kloroflorokarbon olarak nitelendirilen maddeler günlük yaşamda 

buzdolaplarında soğutucu akışkan ve yalıtım maddesi olarak, aerosollerde itici gaz, 

elektronik ve kuru temizleme sanayiinde çözücü, mobilya ve bina yalıtımında köpüklerde 

üfleyici olarak kullanılmaktadır. Ozon tabakasındaki incelmeyi şu an durdurmak 

imkansızdır. Çünkü CFC ve Halonlar atmosferde uzun yıllar kaldığından şu ana kadar 

atmosfere verilmiş olan bu maddelerin etkisi daha uzun yıllar devam edecektir. Ancak 

atmosfere daha fazla CFC ve Halon vermek, bunların kullanımını azaltmak büyük önem 

taşımaktadır. Bu bağlamda ozon tabakasındaki incelmenin sabit tutulabilmesi için bu 

maddelerin üretim ve tüketiminin azaltılması gerekmektedir.İlimizde ozon tabakasına 

zararlı faaliyetler olmamaktadır. 

C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 

Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil 

yakıtlar, motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları, termik santraller gibi kaynaklardan 

atmosfere salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler atmosferde çeşitli 

kompleks kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerek 

kirletici emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit 

karakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde 

çözünmüş halde taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir. 

Asit yağmurları; göl, akarsularda asit dengesini bozarak canlıları etkilemekte, bazı 

türlerin ölümüne yol açmakta, tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarının 

aşınmasına neden olmaktadır. Asit yağmurlarının en büyük etkisi ormanlar üzerinde 

görülmektedir. Ağaç yapraklarının büyüme ve gelişmesini engellemektedir. Ayrıca suya ve 

toprağa geçerek toprak ve suyla ilişkisi olan canlıları da etkilemektedir. 

39

İlimizde yağmur karakter yüksekliği, iyon konsantrasyonu vb. bilgiler ile ilgili 

çalışma bulunmamaktadır. 

C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 

C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri 

C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 

Hava kirliliğini oluşturan pek çok gaz (SO 2 , SO 3 , NO x ), atmosferde bulunan su 

partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek H 2 SO 3 , H 2 SO 4 , HNO 3 oluştururlar. 

Bunlar yeryüzüne yağmur ve kar şeklinde ulaşır. 

Toprakta bulunan alüminyum, asit yağmurlarının etkisi ile çözündüğünde içme 

sularına karışarak suyun kalitesinin bozulmasına ve toksik olmasına neden olur. Asit 

yağmurları sonucunda akarsu ve yeraltı sularında pH düşmekte, bu durum su ortamında 

yaşayan canlıların yaşamlarını olumsuz olarak etkilemektedir. 

C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 

Atmosfer kirliliğinin sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleşmekte 

ve bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddeler 

toprak ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurlarının da etkisiyle toprak pH’sının 

değişmesine yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde asit yağışlar sonucu toprak 

suyunun asitleşmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaşlatmakta veya onları yok etmektedir. 

Böylece besin maddeleri toprağa ulaşamamaktadır. 

Tozlar, yağış suyu ile toprağın derinliklerine taşınarak toprağın derinlemesine 

kirlenmesine yol açar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına ve geçirgenliğin 

azalmasına neden olmaktadır. 

C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 

Hava kirleticileri, bitkileri doğrudan ve dolaylı olarak etkiler. Doğrudan etki bitki 

yaprağının yüzeylerinde bulunan ve stomata denilen deliklerden girmeleri neticesinde 

meydana gelir. Dolaylı etki ise, toprak ve su kanalı ile bitki köklerini etkilemesi sonucu 

oluşur. Bitkiler üzerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak fitotoksik etki gösteren en 

önemli hava kirleticileri ozon, kükürt dioksit, azot dioksit, florürler, PAN ve 

hidrokarbonlardır. Bunlar, kloroplastların sayısında azalma nedeniyle renk solması veya 

sararması, dış epidermal tabakanın tahribatı neticesinde yaprak yüzeyinin parlaklaşması 

veya yüzeyde benekleşme şeklinde fiziksel etkiler, mekanizmalarında aksaklıklar gibi 

fizyolojik ve biyokimyasal etkiler şeklinde belirir. 

Hava kirliliği orman ağaçları için öldürücü etkiler yapmakta, odun kalitesini 

olumsuz yönde değiştirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaşlaması 

sonucu yıllık halkalar daralır ve odun üretiminde azalma olur. 

C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 

Hava kirleticileri insan vücuduna ağız, burun, nefes borusu ve akciğerler yolu ile 

girerek bu bölgelerden kana karışarak vücudun diğer yerlerine ulaşabilirler. Bunlar, insan 

sağlığını olumsuz etkilemekte, maruz kalma süresine göre insan üzerindeki etkileri 

artmaktadır. 

Bazı hava kirleticilerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri şu şekildedir : 

40

Kirletici : 

CO 

NO 2 

O 3 

PAN ve Aldehitler 

SO 2 ve Partiküller 

Etkileri : 

Kan dolaşımında oksijen taşınımının aksaması, sinir 

sisteminde meydana gelen olumsuz etkiler (görüş 

kabiliyetinin azalması), baş ağrısı, kalp 

rahatsızlıklarında artış. 

Solunum yollarındaki patojenik değişimler. 

Pulmoner fonksiyonlarda aksaklık 

Gözlerde tahriş. 

Akut ve kronik solunum yolları hastalıklarında artış. 

C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 

Isınma amaçlı kullanılan yakıtlardan, taşıtların egzoz gazlarından ve sanayi 

kuruluşlarının baca gazlarından çıkan emisyonlar kış sezonunda yoğunluk kazanarak 

kirlilik meydana getirir. 

PM emisyonlarını şehir içerisinde artıran oldukça fazla boş alanlar mevcuttur. Bitki 

örtüsü kaybolmuş ve çimlendirme işlemi yapılmamış alanlar bu emisyonların artmasına 

neden olmaktadır. Yoğun trafik, bölgesel olarak yüksek PM emisyonlarına neden 

olmaktadır. Evlerin çatıları, yollar ve boş alanlarda zamanla biriken tozlar, rüzgarla tekrar 

havaya karışmakta, PM emisyonlarını artırmaktadır. 

SO 2 , kireçtaşı (CaCO 3 ) ile reaksiyona girerek suda çözünebilen, dolayısıyla 

yapıların zamanla yıpranmasına yol açan, CaSO 4 ve CaSO 4 .2H 2 O meydana getirir. Böylece 

mermer gibi yapılarda yıpranma oluşur. SO 2 ’nin selüloz elyaflar, naylon, pamuk, rayon, 

deri ve kağıt malzemeler üzerinde yıpratıcı etkileri vardır. SO 2 deri tarafından absorbe 

edilerek sülfürik asite dönüşür ve bu da derinin yapısını bozar. Kağıttaki selüloz elyaf, 

SO 2 ’nin etkisi ile zayıflar. 


KAYNAKLAR : 

Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2009 


Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2009 

41

(D). SU 

D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı 

D.1.1. Yeraltı Suları 

23.Bölge Müdürlüğü İlgili Şube Müdürlüğü arşivlerinde yapılan incelemeler 

neticesinde; Karabük İli’ni içine alan bir “Hidrojeolojik Etüt Raporu’nun” mevcut 

olmaması nedeniyle, akiferlerin yerleri, kapasiteleri, kalite durumu ve yeraltısuyu 

rezervleri ile ilgili kesin bilgiler de bulunmamaktadır.Bunun yanı sıra yeraltısuyu envanter 

programında yapılan incelemeler sonucunda; Karabük İli’nde 2009 yılında 8 adet 

Yeraltısuyu Arama Belgesi ile 6 adet yeraltısuyu kullanma belgesi verilmiş olup, toplam 

290.131 ton/yıllık yeraltısuyu tahsisi yapılmıştır. Sözkonusu 8 adet yeraltısuyu Arama 

Belgesinin 5 adeti içme-kullanma, 3 adeti içme amaçlı olup, 6 adet yeraltısuyu kullanma 

belgesinin ise 1 adeti içme-kullanma, 5 adeti içme amaçlıdır. 

Akifer Alanları Haritası (1/100.000) 

Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu ,2008 

42

------ Kretase yaşlı karstik kireçtaşı alanları 

Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/500.000) 

Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2009 

D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 

İlimiz, Safranbolu İlçesi, Bostanbükü Köyü İçme Kaynağı jeotermal bir kaynaktır. 

Bu kaynak florün içeren, sodyumlu, sülfatlı sular sınıfına girmektedir. 1980 yılında yapılan 

ölçüme göre sıcaklığı 16 °C, debisi ise 0.005 lt/sn. olup ekonomik bir kaynak değildir. 

Alan adı 

: Eskipazar 

Sıcak Su Kaynak Adı : Akkaya 

Sıcaklık( C ) : 30-35 

Debi (lt/sn) : 3,5 

Potansiyel (MWt) : -- 

Kullanım Alanı : Kaplıca 

D.1.3. Akarsular 

Karabük İli sınırları içersinde bulunan belli başlı akarsular; Araç Çayı, Soğanlı 

Çayı, Filyos Nehri, Kelemen Deresi, İndere Deresi, Eflani Deresi, Şimşir Dere, Doksan 

Deresi, İnce Dere, Köse Çalık Deresi, Yenice Çayı, Kara Dere, Değirmen Dere, Salihoğlu 

Deresi, Çengelli Dere, Gürleyik Deresi, Kavranlık Dere, Güney Dere, Aksu Deresi ve 

Koca Deredir. İlimizdeki akrsuların rejimleri ve yataklarının topoğrafyası ulaşım, 

taşımacılık ve su sporları için uygun değildir. 

Filyos Irmağı: Karabük İli’nin en önemli akarsuyu Filyos Irmağıdır. Bu ırmağın iki 

önemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır. Filyos 

Irmağı kaynaklandığı yerden denize dökülünceye kadar değişik isimler almaktadır. 

Kaynaklandığı yerde Ulusu ismiyle bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu, 

Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı ile birleştikten sonra Yenice Irmağı adını 

43

alır. Devrek Çayı’nı da alan ırmak, Filyos Irmağı adıyla Karadeniz’e dökülür. 288 km. 

uzunluğundadır. 

Soğanlı Çayı: Gerede’nin güneybatısından kaynaklanarak Eskipazar’ın güney kesimini 

sulayan Gerede Suyu ile Çerkeş’ten gelen Çerkeş Çayı birleşerek Soğanlı Çayını oluşturur. 

Hamamlı Köyü’nün güneyinden itibaren Ovacık’ın doğusunda ve kuzeyinde bir müddet 

akar. Karabük’te Araç Çayı ile birleşerek Yenice Irmağı adını alır. 

Araç Çayı: Ilgaz Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Çok sayıda dere ile 

beslenir. Eflani çevresindeki en önemli akarsu olan Taşçıdeğirmen Çayı ile birleşir. 

Safranbolu’nun güneyinden batıya doğru akarken Ovacuma Deresi’ni alır. Safranbolu’dan 

geçen Gümüş, Akçasu, Tabakhane ve Bulak Derelerini de alarak Karabük’te Soğanlı Çayı 

ile birleşir. 

Eskipazar Çayı: Eskipazar’ın batısındaki Eleman Dağından doğar. Doğu ve kuzey 

yönlerinde bir müddet aktıktan sonra Karabük yakınlarında Soğanlı Çayına karışır. 

D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 

Karabük İli, Eflani İlçesindeki toplam 800 ha sulama sahasına sahip 3 adet gölet 

bulunmaktadır. Bunlar; Bostancılar, Ortakçılar ve Kadıköy göletleridir. 

Tablo D.1 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2008 

ÖZELLİKLERİ 

BOSTANCILAR 

GÖLETİ 

ORTAKÇILAR 

GÖLETİ 

KADIKÖY 

GÖLETİ 

Kullanım Sulama Sulama Sulama 

Akaesu Adı Saçak Deresi Yayla Deresi Mahşerli Boğaz 

Gölet Tipi Toprak Dolgu Toprak Dolgu Toprak Dolgu 

Minimum Su Kotu 926,50 m. 929,00 m, 927,00 m. 

Maksimum Su Kotu 934,00 m. 936,00 m. 985,00 m. 

Normal Su Kotu 933,2 m. 935 m. 931 m. 

Minimum Hacim 0,129 hm 3 0,14 hm 3 0,19 hm 3 

Minimum Alan 60 da. 18 da. 62 da. 

Maksimum Alan 292 da. 120 da. 220 da. 

Normal Su Seviyesi Hacim 1,186 hm 3 590,00 hm 3 1,025 hm 3 

Ortalam Derinlik 4,50 m. 5,6 m 5,0 m. 

Yüksekliği 14.40 m. 15 m. 15 m. 

Göle gelen yıllık su 1.087 hm 3 /yıl 4175,15 hm 3 /yıl 2.62 hm 3 /yıl 

Sulama sahası 350 ha. 150 ha. 300 ha. 

Kret Uzunluğu 272 m. 150 m. 102 m. 


D.1.5. Denizler 

İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır 

D.2. Doğal Drenaj Sistemleri 

A. Akarsular ve Diğer Yerüstü Sular İçin : 

Karabük İlinde bulunan başlıca akarsular olan; Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve Yenice 

Çaylarının hidrolik eğimleri dere yataklarının topoğrafyasının değişken olmasından dolayı, 

farklı kesitlerde değişmektedir. Eğimin az olduğu geniş vadilerde hidrolik eğimler 

düşmekte, sarp ve dar vadi yatakları ile geçiş bölgelerinde hidrolik eğimler 

yükselmektedir. 

44

B. Yeraltı suları için 

Akiferleri dere yataklarında bulunan alüvyonların oluşturması yani beslenimlerinin 

akarsulardan olması ve bölgede geçirimsiz olarak kabul edilen killi birimleri içeren 

flişlerin hakim olarak bulunmasından dolayı, yer altı suları için drenaj alanları, akarsuları 

besleyen drenaj havzalarının dışına çıkmamaktadır. Kaynaklar için drenaj alanları ise 

belenim alanları olan kretase yaşlı karstik kireçtaşlarının bulunduğu alanlardır. 

D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 

D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik 

Yeraltı suyu kirliliğini yüzeysel sular ve toprak kirlenmesinden ayrı tutmak 

mümkün değildir. Yağmur suyu yeryüzüne indiğinden itibaren kirlilik yükünde ani bir artış 

olur. Organik ve anorganik partiküller, hayvansal ve bitkisel artıklar, doğal ve yapay 

gübreler pestisitler ve mikroorganizmalar su ile yeraltına taşınır. Yüzey kısımlarındaki 

toprak tabakasında, kalitede, zemin cinsi özelliklerine bağlı olarak önemli miktarlarda 

iyileşme sağlanabilir. Askıdaki maddeler hemen tamamıyla süzülme yoluyla uzaklaşır, 

organik maddeler ayrışır, mineraller bitkiler tarafından alınır, suyun oksijen özelliği 

azalırken karbondioksit miktarı artar. Yeraltı suyu kirlenmesinin en büyük nedeni evsel ve 

endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesidir. Katı, sıvı ve gaz atıkları ortama 

verildikten sonra iklim durumuna toprağın yapısına topoğrafya yapısına, atığın cinsine ve 

zamana bağlı olarak yeraltı sularına taşınır. Zirai mücadele ilaçlarının da aşırı ve bilinçsiz 

kullanımı büyük bir sorundur. Diğer önemli bir sorun ise evsel atıkların, doğrudan toprağa 

verilmesidir. Kanalizasyon sistemlerinin olmadığı yerlerde fosseptik çukurlardan sızan 

sular yeraltı suyuna taşınabilmektedir. Mikroorganizmalar, yeraltı suyuna taşınım sırasında 

doğal olarak temizlenmeye uğrar. Ancak deterjan gibi parçalanmaya karşı dayanıklı 

bileşikler yeraltı suyuna ulaşarak içme suyu açısından sorun yaratabilmektedir. Çöplerin 

açık alanda depolanması ve kirliliği azaltıcı faaliyetlerin uygulanmaya konmaması önemli 

sorunlara neden olmaktadır. Yeraltı sularının kirlenmesinin önemli nedenleri tarım ilaçları 

ve gübrelerinin bilinçsiz kullanılması, evsel atıkların doğrudan toprağa verilmesi, kentsel 

ve endüstriyel atık-atık suların arıtılmadan çevreye verilmesidir. 

45

Tablo D.2 Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Deney Sonuçları, 2009 

Parametre Birim Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım 

As µg/L 0,48 0,57 0,57 

B mg/L 0,1 0,08 

BOD5 mg/L 4 5 4 

Ca mg/L 117,98 120,31 130,52 

Cd µg/L 0,06 0,03 

Cl mg/L 2,18 4,87 5,04 

COD mg/L 1,71 4,09 0 

Col Pt-Co 5 2 3 

Cr µg/L 0,77 2,69 

Cu µg/L 0 0 

DO mg O2/l 8,1 7,2 7 

EC 

mikromhos/c 

m 

764 774 753 

Fe µg/L 45 11 105 

Hg µg/L 0 0 

K mg/L 1,69 1,42 1,35 

M-Al mg/L 385 376,5 385 

Mg mg/L 20,04 21,1 16,11 

Mn µg/L 1 1 0 

Na mg/L 10,39 11,17 10,73 

NH4-N mg/L 0,114 0,016 0,02 

NO2-N mg/L 0 0 0 

NO3-N mg/L 1,168 2,745 2,792 

o-PO4 mg/L 0 0,003 0 

Pb µg/L 0,3 0,29 0,08 

pH - 0,23 0 

Qanlık m3/s 7,2 7,09 7,48 

SO4 mg/L 0,844 0,437 

T °C 11,57 26,71 24,12 

TDS mg/L 17 23 21 

TH 

mg/l 

CaCO3 

520 526 512 

Top.P mg/L 377,35 387,53 392,54 

Turb NTU 0,3 0,3 0,1 

Zn µg/L 0,27 0,32 0,82 


46

D.3.2. Akarsularda Kirlilik 

Karabük İlinde yer alan akarsularda belli noktalardan su numuneleri alınarak 

kimyasal analizleri yapılmaktadır. Kimyasal analiz deney sonuçları aşağıda verilmiştir. 

Tablo D.3 Telekurum Deresi-Çevrikköprü Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 

Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite 

BOD5 Mg/L 4 1 0,82 2 B 1 

Cl Mg/L 4 2,4 0,71 3,31 A 1 

Cl Mg/L 4 2,4 0,71 3,31 A 1 

COD Mg/L 4 5,3 2,47 8,5 B 1 

Col Pt-Co 3 13 17,9 36 A 2 

DO mg O2/L 4 7,7 0,32 8,1 A 1 

Fe µg/L 4 202 185,2 439 C 2 

Mn µg/L 4 15 13,3 32 C 1 

Na Mg/L 4 4,19 0,849 5,27 A 1 

NH 4 -N Mg/L 4 0,045 0,0497 0,109 A 1 

NO 2 -N Mg/L 4 0 0 0 A 1 

NO 3 -N Mg/L 4 2,1 0,87 3,2 A 1 

o-PO4 Mg/L 3 0 0 0 A 1 

pH -- 3 7,9 0,14 8,1 A 1 

SO4 Mg/L 4 12,2 2,86 15,9 A 1 


Tablo D.4 Araç Çayı-Karıt Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 


BOD5 mg/L 4 1 0,82 2 B 1 

Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1 

Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1 

COD mg/L 4 5,2 4,59 11,1 B 1 

Col Pt-Co 4 9 14,5 28 A 2 

DO mg O2/L 4 7,7 0,5 8,3 A 1 

Fe µg/L 4 756 475,9 1365 C 3 

Mn µg/L 4 54 54,6 124 C 2 

Na mg/L 4 8,69 2,482 11,87 A 1 

NH 4 -N mg/L 4 0,043 0,0562 0,115 A 1 

NO 2 -N mg/L 4 0,041 0,0825 0,147 A 4 

NO 3 -N mg/L 4 1,8 0,6 2,6 A 1 

o-PO4 mg/L 4 0, 0,007 0,01 A 1 

pH -- 4 8,1 0,15 8,3 A 1 

SO4 mg/L 4 22,1 4,74 28,1 A 1 


Tablo D.5 Soğanlı Çayı-Karabük Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2009-2010) 


BOD5 mg/L 4 1 0,82 2 B 1 

Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1 

Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1 

COD mg/L 4 5,2 4,59 11,1 B 1 

Col Pt-Co 4 9 14,5 28 A 2 

DO mg O2/L 4 7,7 0,5 8,3 A 1 

Fe µg/L 4 756 475,9 1365 C 3 

Mn µg/L 4 54 54,6 124 C 2 

Na mg/L 4 8,69 2,482 11,87 A 1 

NH 4 -N mg/L 4 0,043 0,0562 0,115 A 1 

NO 2 -N mg/L 4 0,041 0,0825 0,147 A 4 

NO 3 -N mg/L 4 1,8 0,6 2,6 A 1 

o-PO4 mg/L 4 0 0,007 0,01 A 1 

pH -- 4 8,1 0,15 8,3 A 1 

SO4 mg/L 4 22,1 4,74 28,1 A 1 


47

Tablo D.6 Soğanlı Çayı-Cemaller Kimyasal Analiz Deney Sonuşları (2009-2010) 


BOD5 mg/L 3 1,7 0,58 2,4 B 1 

Cl mg/L 3 24,07 14,974 43,24 A 2 

Cl mg/L 3 24,07 14,974 43,24 A 2 

COD mg/L 3 5,9 2,12 8,6 B 1 

Col Pt-Co 3 16 24,2 47 A 2 

DO mg O2/L 3 7,4 0,36 7,9 A 2 

Fe µg/L 3 2504 3409,6 68,68 C 4 

Mn µg/L 3 91 103,9 22,4 C 2 

Na mg/L 3 27,6 7,798 37,58 A 1 

NH 4 -N mg/L 3 0,043 0,056 0,115 A 1 

NO 2 -N mg/L 3 0 0 0 A 1 

NO 3 -N mg/L 3 2,8 1,05 4,1 A 1 

o-PO4 mg/L 3 0,01 0,011 0,02 A 1 

pH -- 3 8,1 0,02 8,1 A 1 

SO4 mg/L 3 58 21,23 85,2 A 1 


Tablo D.7 Yenice Çayı-Balıkısık Kimyasal Analiz Deney Sonuşları (2009-2010) 


BOD5 mg/L 4 1,5 1 2,8 B 1 

Cl mg/L 4 10,31 4,313 15,83 A 1 

Cl mg/L 4 10,31 4,313 15,83 A 1 

COD mg/L 4 6,3 1,27 7,9 B 1 

Col Pt-Co 4 12 11,8 27 A 2 

DO mg O2/L 4 7,3 0,53 8 A 2 

Fe µg/L 4 22,34 2868,7 5906 C 4 

Mn µg/L 4 92 43,6 148 C 2 

Na mg/L 4 17,75 4,079 22,97 A 1 

NH 4 -N mg/L 4 0,027 0,0217 0,055 A 1 

NO 2 -N mg/L 4 0,232 0,3273 0,65 A 4 

NO 3 -N mg/L 4 4,5 2,3 7,4 A 2 

o-PO4 mg/L 4 0,15 0,258 0,48 A 2 

pH -- 4 17,3 18,01 40,3 A 1 

SO4 mg/L 4 34,3 1,95 36,8 A 1 


D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 

Karabük İlinde yer alan göletlerimizin membalarında rezervuarda kirliliğe yol 

açacak tesisler bulunmamaktadır. Bu göletlerimiz sadece sulama amaçlı olup, içme suyu 

amaçlı olmamalarından dolayı koruma bantları yoktur. 

D.3.4. Denizlerde Kirlilik 

İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır. 

D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 

Konu ile ilgili oluşturulmuş strateji ve politikalar bulunmamaktadır. 

D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 

Bu bölüm ile ilgili alt başlıklarda belirtilen parametreler için bir analiz sonucu 


KAYNAKLAR : 

DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2009 

48

(E). TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI 

E.1. Genel Toprak Yapısı 

Toprak kuşaklarının sınıflandırılmasında, iklim ve bitki örtüsü gibi doğal etkenler 

yönünden homojenlik gösteren ve aynı kökene sahip toprakların yaygın olduğu kesimler 

“Kuşak” olarak tanımlanır. Türkiye Orta Anadolu Kuşağı (1), Güneydoğu Anadolu ve 

Doğu Anadolu’nun büyük bölümünü kapsayan yarı kurak ot–çayır kuşağı (2), Akdeniz, 

Ege ve Marmara’nın güneyini kapsayan nemli orman kuşağı (3), olmak üzere üç ana 

toprak kuşağına ayrılır. Bunun dışında iklim ve bitki örtüsü etkenlerinden çok ana madde, 

engebelilik v.b. özelliklerine bağlı olarak biçimlenen ve her kuşakta görülebilen kuşak dışı 

diye ayırabileceğimiz topraklar vardır ki bunlarda önemli derecede yayılım gösterirler. 

Karabük İlinde yer alan topraklar (büyük toprak gruplarına göre) : 

1-Alüvyal Topraklar 

2-Kolüvyal Topraklar 

3-Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar 

4-Kahverengi Orman Toprakları 

5-Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları 

Alüvyal Topraklar : 

Bu topraklar, akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde oluşan 

(A) c profilli genç tabakalardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile 

jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerine 

bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma yoktur veya çok az belirgindir. Buna 

karşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden kireççe daha zengindir. 

Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere göre sınıflandırılır. Bunlarda 

üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksek 

olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt toprakta 

hafif seyreden bir indirgenme hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzey 

katları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime 

uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır. 

Karabük Merkez İlçede bulunan 990 ha.’lık alüvyal toprakların 828 ha.’lık bölümü 

I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir. 

Kolüvyal Topraklar : 

Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. Yer çekimi, 

toprak kayması, yüzey akışı ve yan derelerde taşınarak biriken materyaller üzerinde 

oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Ana materyalde derecelenme yoktur veya 

yetersizdir. Profilde yağışın veya yüzey akışının yoğunluğuna ve eğim derecesine göre 

değişik parça büyüklüğü içeren katlar görülür. Bu katlar alüvyal topraklarda olduğu gibi 

birbirine paralel durumda olmayıp düzensizdir. Dik eğimliler ve vadi ağızlarında 

bulunanlar çoğunlukla az topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akış hızının 

azaldığı oranda parçaların çapları küçülür. Eğimin azaldığı yerlerde, parçacıklardaki 

küçülme alüvyum parçaları düzeyine geldiğinden bu gibi yerlerde kolüvyal topraklar 

geçişli olarak alüvyal topraklara karışır. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiği 

yöne doğru artmaktadır. Arasıra taşkına maruz kalırlarsa da eğim ve bünye nedeniyle 

drenajları iyidir. Tuzluluk ve sodiklik gibi sorunları yoktur. 

49

Karabük’te bulunan toplam 821 ha.’lık kolüvyal toprakların hemen hemen tamamı 

I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir. Bu topraklardan yağışın yereli olması ve 

sulanmaları halinde oldukça yüksek verim alınmaktadır. 

Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar : 

Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde çoğunlukla yaprağını döken kısmen de iğne 

yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri ABC 

şeklindedir. Oluşumlarında hafif seyreden bir podzolizasyon hüküm sürer. Tipik 

örneklerinde üstte ince ve çürümemiş yaprak katı, bunun altında 5-10 cm. kalınlıkta koyu 

grimsi kahverengi granüler humus katı yer alır. Reaksiyonu hafif asit veya nötrdür. Humus 

katı 5-10 cm.’den sonra geçişli olarak grimsi kahverengi mineral A1 horizonuna dönüşür. 

Kalınlığı 5-6 cm.’dir. Genellikle orta bünyeli ve granüledir. A2 horizonu da A1 gibi orta 

bünyeli, granüler veya pulsu yapıdadır. Renk grimsi kahverengi ile sarımsı kahverengi 

arasında değişir. Yıkanmadan dolayı baz saturasyon yüzdesi ve kil oranı düşüktür. B 

horizonunun üst kısmı sarımsı kahverengiden açık kırmızımsı kahverengiye kadar 

değişmektedir. A horizonundan yıkanan killerin birikmesi nedeniyle bünye genellikle killi, 

yapı çoğunlukla blok ve reaksiyon orta asittir. Bu topraklarda verimlilik, ana maddenin 

cins ve özelliklerine göre önemli ölçüde değişmektedir. Bu topraklar tarım arazisi olarak 

kullanılmamaktadır. 

Kahverengi Orman Toprakları : 

Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde oluşur. Profilleri 

A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirine tedricen geçiş yapar. A horizonu çok gelişmiş 

olduğundan iyice belirgindir. Koyu kahverenginde ve dağılgandır. Gözenekli veya granüler 

bir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de nötrdür. Bu horizonun rengi açık 

kahverengi ile kırmızı arasında değişir. Reaksiyonu A horizonundaki gibidir. Yapı granüler 

veya yuvarlak köşeli bloktur. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağı 

kısımlarında CaCO 3 bulunur. 

Bu topraklar genellikle yapraklı orman örtüsü altında oluşur. Bunlarda etkili olan 

toprak oluşum işlemleri kalsifikasyon ve biraz da podzollaşmadır. Drenajları iyidir. 

Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılırlar. Tarıma alınmış olanların verimleri iyidir. 

Bu topraklar Karabük çevresinde 74104 ha. kaplamaktadır. Bunun 3346 ha.’lık bölümü I., 

II. ve III. derece önemli tarım arazisidir. 

Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları : 

A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısı 

vardır. (B) horizonu zayıf oluşmuştur. Kahverengi veya koyu kahverengi granüler veya 

yuvarlak köşeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikimi yoktur veya çok azdır. 

Horizon sınırları geçişli ve tedricidir. 

Kireçsiz kahverengi orman toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsü 

altında oluşur. Bu topraklar Safranbolu civarında görülmektedir. Toplam 6845 ha.’nın 427 

ha.’lık bölümü II. ve III. derecede önemli tarım arazisidir. Kireçsiz kahverengi orman 

topraklarının eğimleri eğimleri dik ve çok dik, derinlikleri sığ ve çok sığdır. Büyük bir 

bölümü ormanlarla kaplıdır. 

50

E.2. Toprak Kirliliği 

E.2.1. Kimyasal Kirlenme 

İlimizde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve endüstriyel 

atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve/veya tarımsal sulamada kullanılması, 

pestistler, aşırı gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen atıklardır. 

Toprak etüdü yapılmadan gübreleme, gereğinden fazla gübre kullanımı, Toprak veriminin 

düşmesine ve toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Fazla pestisit kullanımı ile kirlenen 

topraklarda yetişen ürünler, pestisit kalıntılarını kökleri vasıtası ile topraktan alarak besin 

zinciri yoluyla hayvan ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca toprak verimliliğini 

artıran önemli bir unsur olan mikroorganizmalar da olumsuz yönde etkilenmektedir. Aşırı 

ve yanlış kullanılan gübreler ve pestisitler sonucu kirlenen topraktan sızan sular ve 

yüzeysel suları kirletmektedir. 

E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 

Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır. 

E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 


E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme 


E.3. Arazi 

E.3.1. Arazi Varlığı 

Tablo E.1 Karabük İli 2009 Yılı Arazi Dağılımı 

Yüzölç. TARIM ALANI TARIM DIŞI ÇAYIR ve ORMAN ve 

İLÇELER (Ha.) 

ARAZİ 

MERA 

FUNDALIK 

Miktar 

( Ha. ) 

Oran 

% 

Miktar 

( Ha.) 

Oran 

% 

Miktar 

(Ha.) 

Oran 

% 

Miktar 

(Ha.) 

Oran 

% 

Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 1.129 1,6 57.157 81,2 

Eflani 53.600 26.921 50,2 612 1,1 988 1,8 25.079 46,8 

Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2 

Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2 

Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6 

Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5 

İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8 


Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam 

yüzölçümünün %22,4’ ünü oluşturmaktadır. Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında 

yetiştirilen en önemli ürünler başta hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri ,sebze ve 

baklagillerdir. 

51

Tablo E.2 Arazi Varlığı, 2009 

İlçeler 

ARAZİ TİPLERİ (Ha) 

TOPLAM 

Eskipazar Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice 

Tarım Arazileri 24.599 8.910 26.921 12.734 19.711 10.199 103.074 

Mera Arazileri 7.154 5.146 3.100 3.528 5.494 1.291 25.713 

Orman Arazileri 37.469 25.055 32.443 59.245 45.872 68.715 268.799 

Tarım Dışı Araziler 951 458 339 1.696 809 253 4.506 

Diğer Araziler 446 1.194 3.595 706 2.038 396 8.375 

Su Yüzeyleri 

(Gölet ve akarsurezervuarı) 

97 39 57 70 92 147 502 

TOPLAM 70.716 40.802 66.455 77.979 74.016 81.001 410.969 


Tablo E.3 Tarım Dışı Arazi Tipleri, 2009 

TARIM DIŞI ARAZİ TİPLERİ (Ha) 

Eskipazar 

İlçeler 

Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice 


Tarım Dışı Araziler 951 458 339 1.696 809 253 4.506 

Diğer Araziler (Kayalık) 446 1.194 3.595 706 2.038 396 8.375 

Su Yüzeyleri (Gölet ve akarsu 

rezervuarı) 

97 39 57 70 92 147 502 

TOPLAM 1.494 1.691 3.991 2.472 2.939 796 13.383 


E.3.1.1. Arazi Sınıfları 

Tablo E.4 2009 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı (ha) 

Arazi 

İ L Ç E L E R 


Sınıfları Eflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu Yenice 

I 3.739 3.093 1.045 592 1.591 742 10.802 

II 4.616 2.587 950 931 1.525 80 10.689 

III 7.784 10.983 3.018 611 6.084 1.587 30.067 

IV 17.466 8.622 8.091 2.056 15.037 1.731 53.003 

V 0 

VI 23.486 4.923 6.900 7.244 15.713 5.587 63.853 

VII 5.712 39.965 55.911 28.135 31.538 70.622 231.883 

VIII 446 1.994 1.194 2.436 505 6.575 

Su Yüzeyi 69 69 

TOPLAM 62.872 70.619 77.909 40.763 73.924 80.854 406.941 


52

Toprak 

Sınıfları 

Tablo E.5 Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu, 2009 

Toprak Sınıflarına Dahil Alanlar (Ha) 

Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer Toplam 

I. Sınıf 10.147 314 119 222 10.802 

II. Sınıf 10.025 196 120 348 10.689 

III. Sınıf 24.232 89 5120 626 30.067 

VI. Sınıf 27.676 181 24.651 495 53.003 

V. Sınıf - - - - - 

VI. Sınıf 15.496 6211 41.677 469 63.853 

VII. Sınıf 15.498 18.722 197.112 551 231.883 

VIII. Sınıf - - - 10.170 10.170 

Sınıflandırılamayanlar 502 

Genel Toplam 410.969 


2009 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha) 

10.170 

502 

10.802 

10.689 

30.067 

53.003 

I 

II 

III 

IV 

V 

VI 

VII 

VIII 

Su Yüzeyleri 

231.883 

63.853 

Grafik E.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha) 


Karabük’te; 231.883 ha VII. sınıf arazi, 63.853 ha VI. sınıf arazi, 53.003 ha IV. 

sınıf arazi, 30.067 ha III. sınıf arazi, 10.802 ha I. sınıf ve 10.689 ha II. sınıf arazi 

bulunmaktadır. İlimizde tarım arazilerinin 72.080 hektarı I-IV. sınıf arasındadır. İlimizde 

tarımsal faaliyet özellikle bu araziler üzerinde yapılmaktadır. Tarım arazilerinin 30.994 ha 

ise, VI-VII. sınıf araziler üzerinde bulunmaktadır. İlimizde, VI-VII. sınıf arazilerin % 

80’ninin üzerinde ormanlık alanlar bulunurken, yaklaşık % 10’nunun üzerinde çayır-mera 

alanları bulunmaktadır. Karabük’te VII. sınıf arazi miktarı en fazla paya sahip olup toplam 

arazi varlığının % 56.4’nü oluşturmaktadır. VII. sınıf arazilerin % 85’ ini orman ve 

fundalık, % 8’ ini çayır- meralar ve % 7’sini tarım arazileri oluşturmaktadır. V-VI. sınıf 

araziler I. alt bölgede yoğunlaşırken, işlemeli tarıma uygun I-IV. sınıf araziler II. alt 

bölgede yoğunlaşmıştır. 

53

E.3.1.2. Kullanma Durumu 

Karabük’te tarım arazilerinin özellikle I., II. ve III. sınıf araziler üzerinde 

yoğunlaştığı, il genelinde en fazla yüzölçümüne sahip orman alanlarının ise VII. sınıf 

araziler üzerinde olduğu görülmektedir. Çayır mera alanları ise VI. ve VII. sınıf araziler 

üzerinde yoğunlaşmıştır. 

2009 Yılı Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 

Oran ( % ) 

120 


80 

60 

40 

20 

0 

I. II. III. VI. V. VI. VII. VIII. 

Toprak Sınıfları 

Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer 

Grafik E.2 2009 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 


54

Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.000) 


55

Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.000) 

Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2009 

56

E.3.2. Arazi Problemleri 

İlimiz topraklarında Kültür bitkilerinin yetiştirilmesinde ve tarımsal kullanımın 

kısıtlanmasında erozyon, taşlılık, kayalılık, drenaj ve sığlık gibi etkinlik dereceleri değişen 

bazı sorunlar bulunmaktadır. 

1.Erozyon : 

İlimizde en yaygın sorunlardan birisi su erozyonudur. Bu sorundan en az etkilenen 

alanlar alüvyal topraklardan oluşan taban araziler ve kolovyal toprakların düze yakın ve 

hafif eğimli alanlarıdır. 

2.Toprak Sığlığı : 

Topraklarda köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin ve suyun temin edildiği 

bölgenin derinliği bitki yetiştirme açısından önemlidir. Bu bölge ne kadar derin olursa 

iklime uyum sağlayabilen bitkilerin yetiştirilmesi o kadar mümkün olur. İlimiz jeolojik 

yapısı itibarı ile dağlık ve dik meyilli bir yapıya sahip olup; genelde orta hafif meyilli bir 

yapıya sahiptir. 

3.Taşlılık ve Kayalılık : 

İlimizde toprak işlemeye ve bitki gelişimine zara verecek derecede taşlılık ve 

kayalılık ihtiva eden topraklar azdır. Taşlılık ve kayalılık faktörü daha çok eğimin Sarp’a 

doğru yükseldiği ve toprağın sığlaştığı alanlarda yoğunluluk arz eder. Topraklar orman, 

funda veya mera örtüsü altında ise taşlılık ve kayalılık fazla bir problem yaratmaz. Çünkü 

buralarda sürüm yapılamamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut bitkileri mevcut 

koşullara uyum sağlayabilmektedir. 

4.Drenaj : 

Alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde 

bitki gelişimine zarar verecek kadar yüksek düzeyde bulunduğu topraklarda İlimizde çok 

az bir paya sahiptir. Bu alanların bir kısmı kuru tarım alanı, bir kısmı sulu tarım ve bağ 

bahçe olarak kullanılmakta geri kalan kısmı ise çayır ve mera olarak kullanılmaktadır. 

KAYNAKLAR : 


57

F.1. Ekosistem Tipleri 

F.1.1. Ormanlar 

(F). FLORA, FAUNA ve HASSAS YÖRELER 

F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 

Dağların yer kapladığı Karabük İlinde yüzölçümün yaklaşık %60’ı ormanlarla 

kaplıdır. İlimiz ormanları, iklimi ve değişik jeolojik yapısıyla çok çeşitli doğal güzelliklere 

sahiptir. Merkez İlçe, Safranbolu, Yenice ve Eskipazar ormanların gür olduğu alanlardır. 

Eflani, Ovacık ve Eskipazar çevresinde karasallık etkili olduğundan bozkırlar yaygın 

olarak görülür. Buralardaki yüksek kesimler ormanlarla kaplıdır. Ağaç yetişme sınırının 

üzerinde ise yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Karabük’ün en yüksek dağı olan 

Keltepe’de iğne yapraklı ağaçlardan kızılçam, yüksekliğin az olduğu yerlerde yaygındır. 

700-800 m. yüksekliğe kadar çıkan kızılçam yerini daha sonraki yükseltilerde göknara 

bırakmaktadır. Karışık ormanlar oluşturan bu üç tür 1600-1700 m.’ye kadar 

çıkabilmektedir. Kayın, meşe, gürgen, dişbudak, akçaağaç, kavak ve yabani kiraz yaygın 

olan türlerdir. 1700 m.’den yukarıda dağ çayırlarında kekik ve adaçayı en çok göze çarpan 

bitki türüdür. Keltepe’deki bu durum, bütün İl genelini de yansıtmaktadır. Karasal iklimin 

daha fazla hissedildiği alanlarda meşe ön plana çıkarken, Eflani çevresinde çayır ve 

otlakların geniş yer kapladığı görülmektedir. 

Yenice ormanlarının Türkiye’de eşi benzeri yoktur. Çok sayıda ağaç türünü 

barındıran bu ormanlarda, bilinen altı ana ağaç türüne 30 önemli ağaç türünü eklemek 

mümkündür. Gökpınar Mevkiinde dört hektarlık bir alan arboretum (Açık Hava Orman 

Müzesi) olarak belirlenmiştir. Yenice Irmağı Vadisinde lokal bir Akdeniz ikliminin 

mevcudiyeti buralarda ladin, sandal, erguvan, menengiç gibi maki türlerinin yetişmesini 

sağlamıştır. Yenice ormanları, çok çeşitli ağaç türlerinin yanında olağanüstü çap ve 

boyutlara ulaşan örneklerini de barındırır. Bu anıt ağaçlarla birlikte orman altı bitkileri ve 

yaban hayvanları ile eşsiz bir ekosistem ortaya çıkmaktadır. 

Yenice İlçesi; arazisi sarp, toprak sığ ve taşlı olduğundan ziraat arazisi çok az olup 

mevcut nüfusu besleyememektedir. Halkın % 89’unun geçim kaynağı ormancılıktır. Arazi, 

karbonifer devrinin (maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya kalker, gre, killişist ve 

konglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlere 

rastlanmaktadır. Bölge; Batı Karadeniz iklim mıntıkası içerisinde bulunmaktadır. Yazları 

serin, kışları soğuk ve yağışlıdır. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yörede yıllık 

ortalama sıcaklık 13,2ºC, yıllık ortalama yağış miktarı 1242 mm., yıllık ortalama nispi nem 

% 75 olarak tespit edilmiştir. Tüm bu yapı Yenice İlçesi orman varlığının çeşitlenmesini 

etkilemiş ve orman varlığı artmaya devam etmiştir. 

Eskipazar İlçesi ormanları; Arazi yapısı genellikle ikinci zaman(Mesozoik), orta , 

Kretase (tebeşir) devrinde oluşmuş olup, toprağın ana taşı Kalker, Konglomera, grelerli 

marn ve kil fildişinden ibarettir. Münferit olarak volkanik taşlara taşlara da 

rastlanılmaktadır. İklim bakımından; Batı Karadeniz iklim bölgesi ile Orta Anadolu iklim 

bölgesinin geçiş alanında bulunmaktadır. Yazları serin, kışları ise sert geçmektedir. 

Normal olarak vejetasyon süresi Nisan ayında başlar ve ekim sonlarına kadar sürer.Su 

kaynakları bakımında bol olmayıp orta derecededir. 

58

F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 ha. verimli koru, 

28.161,9 ha. bozuk koru, 9822,4 ha. ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149.982,8 ha. 

ormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, bu 

ormanların tamamında yaklaşık 10.065.000 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğu 

yıllık artım miktarı 250.000 m³ tür. Bu ormanların 8.669.000 m³ ünü ibreli ağaç türleri 

1.396.000 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türlerimiz Göknar, 

Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir. 

Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık Örgütü 

FAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 100 adet 

sıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini de 

Yenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek az 

ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir arada 

yaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecek 

kuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir. 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün orman alanı genel toplamı 27.846,6 

ha.dır. 

Karabük İli Ağaç Türleri Dağılımı: 

Kayın %33 

Meşe %16 

Göknar %13 

Gürgen %12 

Karaçam %11 

Çınar %2 

Sarıçam %2 

Kızılçam %1 

Dişbudak %1 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü ormanlarındaki ağaç türlerine göre dağılımı : 

Ağaç Türü : Alanı (Ha.) Ağaç Türü : 

Alanı (Ha.) 

Karaçam 12.500,5 Ardıç 912,0 

Sarıçam 4.460,0 Kayın 607,8 

Meşe 6.364,8 Kızılçam 541,3 

Göknar 1.579,0 Ağaçlandırma 802,0 

Sedir 47,8 Dy yapraklı 12,6 

Kavak 18,8 

Toplam: 24.952,1 Toplam: 2.894,5 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün Ormanlarının İşletme Şekli İtibarıyla Dağılımı : 

İşletme Şekli %si 

Alanı 

Koru Ormanı 50 23.649,6 

Bozuk Orman 9 4.197,0 

Orman Toprağı 9 4.064,8 

Mera 1 600,0 

Açıklık 31 14.610,0 

Toplam 47.121,4 

59

Tablo F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2009 

Şeflik Adı 

Merkezi 

Orman Alanı (ha.) 

Verimli Verimsiz Toplam 

Ormancılık 

Dışı Alan (ha.) 

Toplam Alanı 

(ha.) 

Bakraz Yenice 4294,0 34,0 4328,0 - 4328,0 

Balıkısık Yenice 3200,0 635,0 3835,0 5258,5 9093,5 

Camiyanı Yenice 5213,4 615,4 5828,8 1087,3 6916,1 

Çitdere Yenice 5867,9 166,6 6034,5 23,2 6057,7 

Göktepe Yenice 7581,5 43,5 7625,0 1541,5 9166,5 

Karakaya Yenice 8748,0 22,0 8770,0 235,0 9005,0 

Kavaklı Yenice 4014,0 489,5 4503,5 164,5 4668,0 

Kayadibi Yenice 6989,3 14,6 7003,9 1091,7 8095,6 

Kızılkaya Yenice 6566,1 484,5 7050,6 769,9 7820,5 

Sarıot Yenice 7829,3 7829,3 7829,3 

Şimşirdere Yenice 6085,0 43,1 6128,1 53,6 6181,7 

Yenice Yenice 9565,5 364,5 9930,0 2977,4 12907,4 

Yaylacık Yenice 5230,1 36,1 5266,2 1,3 5267,5 

TOPLAM 81184,1 2948,8 84132,9 13203,9 97336,8 

Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2009 

Tablo F.2 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere Göre Dağılımı (adet) 

(1.000) 

İŞLETME 

ŞEFLİĞİ 

İBRELİ AĞAÇLAR 

YAPRAKLI AĞAÇLAR 

Çz Çk Çs G Po Top. Kn M Gn Kv Dş Dy Top. 

Genel 

Top. 

Bakraz 0 35 99 256 3 393 1.006 77 30 0 0 43 1.155 1.548 

Balıkısık-Kızılkaya 0 85 95 554 0 734 1.580 234 0 0 0 82 1.895 2.629 

Camiyanı 5 47 36 21 0 108 537 241 69 0 0 57 904 1.012 

Çitdere 0 49 213 913 1 1.176 1.069 57 69 24 11 27 1.257 2.433 

Göktepe-Kayadibi 6 139 129 66 0 340 1.958 617 164 45 0 78 2.862 3.203 

İncedere-Yenice 3 191 0 1 0 196 675 694 11 0 0 35 1.416 1.612 

Karakaya 30 200 19 308 0 557 739 368 0 0 0 188 1.295 1.853 

Kavaklı 0 47 8 201 0 256 581 32 39 0 0 92 744 1.000 

Sarıot-Yaylacık 0 373 46 419 0 838 2.237 567 5 0 0 224 3.033 3.872 

Şimşirdere 0 52 25 250 30 357 1.000 0 0 0 0 0 1.000 1.357 

TOPLAM 44 1.219 669 2.989 34 4.955 11.381 2.887 388 68 11 827 15.562 20.517 


60

Tablo F.3 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi 

Üretilen 

End.Odun. 

Ürün Çeşiti 

Birimi 2009 

Tomruk m 3 79.526 

Maden Direk m 3 6 

Sanayi Odunu m 3 9.434 

Kağıtlık Odun m 3 39.258 

Lif Yonga m 3 11.723 

Toplam End.Odun m 3 139.947 

Yakacak Odun Ster 16.394 


Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün 2009 Yılında Ürettiği Emvaller; 

Tomruk : 11203 m 3 

Tel Direk : 30 m 3 

Maden Direk : 938 m 3 

Sanayi Odunu : -- 

Kağıtlık Odun : 8288 m 3 

Lif-yonga : 3858 m 3 

Sırık : -- 

Endüstriyel Odun Toplamı : 24317 m 3 

Yakacak Odun 

: 2392 Ster 

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2009 yılında; 87.224 m 3 tomruk, 

1737 m 3 maden direk, 702 m 3 sanayi odunu, 57621 m 3 kağıtlık odun, 61138 m 3 lif yonga 

odunu, 4259 ster yakacak odun ve 6 m 3 sırık üretilmiştir. 

F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 

Ormanlar dünya ekosisteminin düzenli bir şekilde sürdürülebilmesinde önemli bir 

yer taşımaktadır. İklim dengesinin oluşturulması, toprağın su tutma kapasitesinin artması, 

erozyon ve çevre kirliliğinin önlenmesini sağlar. Ormanlar insanlar için iyi bir dinlenme 

ortamıdır. Bunların yanı sıra ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Karabük İlimizin 

%59.2’si ormanlarla kaplıdır. Çok çeşitli ağaç türlerinin yanı sıra bazı ağaç türlerinin 

olağanüstü çap ve boya ulaşması ve zengin bir yaban hayatı potansiyelinin bulunuşu ile 

eşsiz bir ekosistem özelliği göstermektedir. Ormanın yararlarını şu şekilde sıralayabiliriz: 

-Toprak ve toprak verimliliğini koruması, erozyonu önlemesi, 

-Su sağlama ve su varlığını koruma ve düzenlemesi, 

-İklim üzerinde olumlu etki yapması, 

-Odun ve diğer orman ürünleri sağlaması, 

-İş alanı ve geçim kaynağı sağlaması, 

-Sağlık üzerinde etkili olması, 

-Rekreasyon (eğlenme, dinlenme) imkanı sağlaması, 

-Ulusal savunma ve güvenlik bakımından yarar sağlaması 

Ekonomik ve sosyal gelişmelere paralel olarak artan şehirleşme, kentlerde yaşayan 

insanların yoğun bir çalışma ortamında bulunması, kent içinde yaşanan trafik problemleri, 

61

iş ve ev ortamlarının betonlaşması ve çevre kirliliği gibi nedenlerden dolayı insanlar doğal 

ortamları aramaktadır. Bu nedenle sağlıklı bir toplum yapısı oluşturarak insanların daha 

rahat ve düzenli bir hayat sürebilmesi için ormanların toplum sağlığı üzerindeki olumlu 

etkilerini kent insanının hizmetine sunmak önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. İnsanlar boş 

zamanlarında ve tatil günlerinde çevresindeki ormanlara veya sessiz doğal ortamlara 

giderek bedensel ve ruhsal dinlenme ihtiyaçlarını gidermeye çalışmaktadır. Bu yönden 

“Kent Ormanları” projesinin hayata geçmesiyle birlikte İlimizde de Karabük İli Merkez 

Şirinevler mevkiinde, yaklaşık 100 hektar alanda kent ormanı kurularak, halkın hizmetine 

sunulmuştur. 

Karabük Kent Ormanında orman evi, çocuk oyun alanı, tren istasyonu ve ray 

sistemi, tuvaletler, kameriye, ahşap köprü, asma köprü, gözlem kulesi, yangın gözetleme 

kulesi, seyir terasları, yağmur barınağı, dinlenme üniteleri, spor alanı, tiyatro gösteri alanı, 

62

koşu ve bisiklet parkuru, yürüyüş patikaları, çeşmeler, anıt ağaçlar ve 4 adet suni gölet 

tesis edilmiştir. Ayrıca her türlü ormancılık çalışmaları değişik objelerle tanıtılmıştır. 

Şehre yakın olması ile kent ormanı; insanların şehrin yorgunluğunu atarak moral ve 

beden sağlığına katkı sağlamakta, görsel güzellikler sunmakta, kent iklimini iyileştirerek 

hava kalitesini yükseltmekte, orman halk bütünleşmesini sağlamaktadır. 

F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 

2009 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü: 

- Yıl içerisinde yapılacak olan kadastro çalışmalarıyla ilgili programa alınan köy adedi, 

isimleri ve gerçekleşme miktarı; 2009 yılında orman kadastro çalışmalarıyla ilgili 

programa alınan köy bulunmamaktadır. 

- Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı (ha) ; 162.227,9 hektar 

- Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha); Yoktur. 

- Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha) ; 1.745.52 ha 

- Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alanı miktarı (ha); 25.266,83 ha’dır.Tahsise 

alınan orman alanı 156.347 ha’dır. 

- Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı (ha); 0,020 ha’dır. 

- Mevcut özel orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki % 6 lık yapılaşma; mevcut özel 

alan miktarı 4.3726 ha/m 2 ’dir. 

- 6831 sayılı Orman Kanunu’ nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan 

verilen izin adedi miktarı ve alanları (ha) ; 46 adet olup; 87 ha’dır. 

2009 Yılı Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü: 

Yıl içerisinde yapılacak olan orman kadastro çalışmaları ile ilgili programa alınan köy 

adedi ve gerçekleşme miktarı; --- 

Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı; 7968,71 ha. 

Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı ha.; --- 

Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı ;1.522 ha. 

63

Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alını miktarı; 7968,71 ha. (Tescili yapılan) 

Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı; 0,1 ha. 

Mevcut Özel Orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki %6’lık yapılaşma hakkında bilgi 

verilmesi; --- 

6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 16.,17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan 2009 

yılı içerisinde verilen izin adedi 2 olup alanı 1,18 ha.’dır. 

Tablo F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2009 

İŞLETME ŞEFLİĞİ KÖYÜN ADI 

ORMAN KANUNUNUN 

HANE KADASTRO 

31. 32. 

SAYISI DURUMU 

Nüfusu Nüfusu 

Abdullahoğlu 188 209 Yapılmadı 

Akmanlar 751 280 Yapılmadı 

Cihanbey 484 174 Yapılmadı 

Çakıllar 389 129 Yapılmadı 

Değirmenyanı 962 209 Yapılmadı 

Hüseyinbeyoğlu 125 68 Yapılmadı 

BALIKISIK Kadıköy 278 151 Yapılmadı 

Karahasanlar 242 63 Yapılmadı 

Keyfallar 393 116 Yapılmadı 

Nodullar 474 160 Yapılmadı 

Sarayköy 651 241 Yapılmadı 

Satuk 671 233 Devam Ediyor 

Şirinköy 630 124 Yapılmadı 

Yortanpazarı 

2802 Merkze Mah. yapıldı 

Hisar 631 160 Devam Ediyor 

CAMIYANI Tır 716 114 Kesinleşti 

Yazıköy 519 92 Kesinleşti 

Bağbaşı 432 194 Kesinleşti 

GÖKTEPE 

Kale 168 53 Devam Ediyor 

Kayadibi 174 56 Yapılmadı 

Örenköy 242 108 Kesinleşti 

Yamaç 706 190 Devam Ediyor 

Yeşilköy 222 95 Kesinleşti 

Ibrıcak 656 215 Kesinleşti 

KAYADİBİ Kayaarkası 303 130 Yapılmadı 

Yeniköy 320 129 Kesinleşti 

Bolkuş 167 70 Devam Ediyor 

KAVAKLI Kuzdağ 169 53 Devam Ediyor 

Çamlıkköy 149 74 Devam Ediyor 

KIZILKAYA 

Esenköy 173 44 Yapılmadı 

Gökbel 281 126 Devam Ediyor 

Şenköy 184 51 Yapılmadı 

Yirmibeşoğlu 150 49 Yapılmadı 

Güney 488 398 Devam Ediyor 

YENİCE Çeltik 60 60 Kesinleşti 

GENEL TOPLAM 12870 278 4618 


64

Tablo F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı Dışına 

Çıkarılan (2/B) Alanı, 2009 

ORMAN SINIRI DIŞINA ÇIKARILAN (2 - 2/B ) 

TAHDİT KADASTROSU YAPILAN 

ALANI 

Sıra 

No 

KÖY VEYA 

BELDE ADI 

Köy Adı 

Orman Alanı (Ha) 

Tescil Edilen 

Orman Alanı (Ha) 

Tescil Ed. Or. Al. 

Tah. Ed. Or. Al. 

Oranı % 

İlçe Adı 

Köy Veya 

Belde Adı 

Uygulanan Kanun 

No 

Alanı (Ha) 

Orman Sınırı 

Dışına Çıkarılan 

Alanın Tahdit Ed. 

Or. Al. Oranı % 

1 2 3 4 5 6 (5/4) 7 8 9 10 11 (10/4) 

1 Abdullahoğlu - 396,78 396,78 100- - - 5304 - - 

2 Akmanlar - 239,86 239,86 100- - - 5304 - - 

3 Cihanbey - 438,23 438,23 100- - - 5304 - - 

4 Çakıllar - 538,73 538,73 100- - - 5304 - - 

5 Değirmenyanı - 1.143,78 1.143,78 100- - - 5304 - - 

6 H.beyoğlu - 205,18 205,18 100- - - 5304 - - 

7 Kadıköy - 561,32 561,32 100- - - 5304 - - 

8 Karahasanlar - 729,91 729,91 100- - - 5304 - - 

9 Keyfallar - 220,28 220,28 100- - - 5304 - - 

10 Nodullar - 542,38 542,38 100- - - 5304 - - 

11 Sarayköy - 386,92 386,92 100- - - 5304 - - 

12 Satuk - 555,78 555,78 100- - - 5304 0,56 - 

13 Şirinköy - 995,33 995,33 100- - - 5304 - 

14 Tır/Yazıköy Tır 14049,00 14049,00 100- Yenice Tır 3302 0,29 

15 Hisar - 4702,66 4702,66 100- - - 6831 0,47 - 

16 Bağbaşı Bağbaşı 168,50 168,50 100 Yenice Bağbaşı 3402 33,86 

17 Kale Köy - 1604,00 1604,00 100- - - 6831 1,54 - 

18 Kayadibi - 2618 2618 100- - - 5304 - - 

19 Örenköy Örenköy 315,37 315,37 100 Yenice Örenköy 

3402 

6831 

63,45 - 

20 Yamaç - 4878,17 4878,17 100- - - 6831 12,05 - 

21 Yeşilköy Yeşilköy 421,43 421,43 100 - - 

3402 

6831 

45,71 - 

22 Bolkuş - - - - - - - - - 

23 Kuzdağ - 3174,04 3174,04 100- - - 6831 6,05 - 

24 Ibrıcak Ibrıcak 677,05 677,05 100 Yenice Ibrıcak 

3402 

6831 

15,05 

25 Kayaarkası - 2936 2936 100- - - 5304 - - 

26 Yeniköy Yeniköy 33,46 33,46 100 - - 

3402 

6831 

3,26 - 

27 Çamlıköy - 1219,20 1219,20 100- - - 6831 - - 

28 Esenköy - 319,19 319,19 100- - - 5304 - - 

29 Gökbel - 2044,60 2044,60 100- - - 6831 2,54 - 

30 Şenköy - 295,45 295,45 100- - - 5304 - - 

31 Yirmibeşoğlu - 6483,82 6483,82 100- - - 5304 - - 

32 Güney - 13546,15 13546,15 100 - - 5304 - - 

33 Çeltik Çeltik 84,66 84,66 100 

3402 

6831 

2,58 

3302 

34 Yenice İlçe Mer. Mahalleler 820 820 100 Yenice Mahalleler 

3373 

3402 

28,31 

6831 

35 Y.Pazarı Beldesi Y.Paz.Bel. 314,5 314,5 100 - - - - - 

TOPLAM 67659,73 67659,73 100 215,72 


65

Tablo F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18.maddelerine 

Göre Verilen İzinler, 2009 

6831 Sayılı Orman Kanununun Verilen İzin Adedi İzin Verilen Alan (ha.) 

İzin Maddesi 

16. Maddesi 9 185650 

17. Maddesi 82 4297353 

18. Maddesi - -- 

TOPLAM 91 4483003 


F.1.2. Çayır ve Meralar 

Tablo F.7 2009 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı 

ÇAYIR ve MERA 

İLÇELER 

Miktar (Ha.) Oran (%) 

Merkez 1.129 1,6 

Eflani 988 1,8 

Eskipazar 4.984 7,6 

Ovacık 2.024 5,2 

Safranbolu 8.029 7,8 

Yenice 391 0,5 

İl Toplamı 17.545 4,2 


Çayır-meralar, doğal olarak oluşmuş yem bitkisi alanlarıdır. Ülkemizde meralar 

bakımsızlık, aşırı ve kapasitesinin üzerinde otlatıldığından verimleri düşmüş, vasıflarını 

yitirmişlerdir. İlimiz, yeterli yağış aldığından ve meraya bağlı hayvancılığın az olmasından 

dolayı çayır-mera alanları vasfını yitirmemiş, hayvanların otlamalarına elverişliliğini 

korumuştur. İlimizde sulanmayan ve tarıma elverişli alanların büyük bölümü bir yıl ekilip 

bir yıl nadasa bırakıldığından, nadasa bırakılan alanlarda da hayvanlar otlatılmaktadır. 

İlimiz yüzölçümünün %16’sı olan 658040 dekar alan çayır-mera alanlarıdır. 

4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında Karabük il genelinde, 1998 – 2008 yılları 

arasında Merkez ve 5 ilçeye bağlı 281 birimde çalışma yapılmış, toplam 2.136,9 ha alan 

tespit edilmiştir. 182 köyde ise tahdit çalışmaları yapılmış 3.110,686 hektar alanda tahdit 

çalışmaları tamamlanmıştır. 

İlçe Adı 

Tablo F.8 Karabük İli Mera Çalışmaları, 2009 

YERLEŞİM 

Köy 

sayısı 

(Merkez 

mahalle 

dahil) 

Belde 

sayısı 

Tesbit 

(ha) 

Tahdit 

(ha) 

1998-2009 

ÇALIŞMA SONUÇLARI 

Toplam 

Mera 

Varlığı (Ha) 

(Tesbit- 

Tahdit 

Toplamı) 

Tahsis 

Edilen 

Köy 

Sayısı 

Tahsis 

Edilen 

Alan (Ha) 

Çalışma yapılan 

Köy / belediye 

sayısı 

(MerkezMahalle 

Dahil) 

Kadastrolu 

Kadastrosuz 

Toplam 

Tesbiti 

yapılama 

yan 

köy/bel 

sayısı 

Kadastrolu 

(merkezmahalleler) 

Kadastrosuz 

Merası olmayan Köy Say. 


S.Bolu 56 1 27,2 119.,311 146,511 9 67,74 18 38 56 0 1 30 57 

Eflani 55 - 1752.,78 60,1693 1812,9493 0 0 1 54 55 0 0 22 55 

Merkez 42 - - 826,6983 826,6983 7 112,458 39 3 42 0 1 20 42 

Yenice 34 1 0 34,0672 34,0672 0 0 16 18 34 0 1 30 35 

E.Pazar 50 - 97,018 2142,78 2239,798 15 1376,64 35 15 50 0 0 6 50 

Ovacık 43 - 219,1 0 219,1 0 0 1 42 43 0 0 35 43 

280 2 2096,1 3183,026 5279,1238 31 1556,838 110 170 280 0 3 143 283 


66

F.1.3. Sulak Alanlar 

İlimizde sulak alan bulunmamaktadır. 

F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) 

Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 

F.2. Flora 

F.2.1. Habitat ve Toplulukları 

Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır. 

F.2.2. Türler ve Populasyonları 

Red-Data Book Kategorileri: 

Tehlikede (Endangered–E) 

Zarar görebilir (Vulnerable-V) 

Nadir ( Rare–R) Meçhul (Indeterminate–I) 

Yetersiz bilinenler ( Insuf–K) Tehlike dışı (Out of Danger–O) 

Nadir veya tehdit altında olmayanlar (nt) 

Ağaçlar: 

Abies bornmülleriana 

: Uludağ Göknarı 

Pinus silvestris 

: Sarıçam 

Pinus nigra 

: Karaçam 

Pinus nigra subsp. pallasiana : Camiyanı Karaçamı 

Pinus brutia 

: Kızılçam 

Taxus baccata 

: Porsuk 

Fagus orientalis 

: Doğu Kayını 

Quercus petrea subsp.iberica : Sapsız Meşe 

Quercus hartwissiana 

: Istranca Meşesi 

Quercus robur 

: Saplı Meşe 

Quercus macranthera subsp.sypirensis: İspir Meşesi 

Quercus ilex 

: Pırnal Meşesi 

Fraxinus exelcior 

: Dişbudak 

Carpinus betulus 

: Gürgen 

Acer platanoides 

: Çınar yapraklı Akçaağaç 

Acer trautvetteri 

: Kayın Gövdeli Akçaağaç 

Acer campestre 

: Ova Akçaağaçı 

Ostrya carpinifolia 

: Kayacık 

Corylus colurna 

: Türk Fındığı 

Ulmus glabra 

: Dağ Karaağaçı 

Tilia argentea 

: Gümüşi Ihlamur 

Tilia rubra subsp.caucasica : Kafkas Ihlamuru 

Sorbus aucuparia 

: Kuş Üvezi 

Sorbus torminalis 

: Akçaağaç Yapraklı Üvez 

Prunus avium 

: Yabani Kiraz 

Pirus aleagnifolia 

: Ahlat 

67

Salix caprea 

: Keçi Söğüdü 

Populus nigra 

: Kara Kavak 

Populus tremula 

: Titrek Kavak 

Alnus glutinosa subsp.glutinosa : Kızılağaç 

Cerasusu avium 

: Yabani Kiraz 

Pyrus communis 

: Adi Armut 

Pyrus amygdaliformis var.lanceolata : Badem yapraklı Armut 

Ağaççıklar : 

Buxus sempervirens 

Lauraceresus officinalis 

Rhododendron ponticum 

Corylus avellana 

Mespilus germaica 

Sambucus ebulus 

Cornus mas 

Cratagus monogyna 

: Şimşir 

: Laz Kirazı 

: Mor çiçekli ormangülü 

: Adi Fındık 

: Muşmula 

: Mürver 

: Kızılcık 

: Geyik Dikeni 

Geniş Yapraklı Otlar : 

Amaranthus 

Sinapis 

Xantium 

Pastoris 

Polygonum aviculare 

Gallium aparine 

Raphanus raphanistrum 

Panunculus arvensis 

Portucala oleracea 

Merzurus annua 

Plantagio major 

Fumaria spicata 

Asperula arvensis 

Galium aperin 

Vicia alliani 

: Horoz ibiği 

: Hardal 

: Pıtrak 

: Çoban çantası 

: Çoban değneği 

: Yapışkan otu 

: Yalancı turp 

: Düğün çiçeği 

: Semiz otu 

: Yer fesleğeni 

: İri sinir otu 

: Şah tere 



: Kır fiği 

Dar Yapraklı Otlar : 

Cynodon 

Echinoehioa 

Sorghum 

Phalaris 

Cyperus roturdus 

: Köpek dişi ayrığı 

: Darıcan 

: Kanyaş 

: Kuş yemi 

: Topalak 

Çalılar : 

Phillyrea latifolia 

Rubus hirtus 

Daphne pontica 

: Akçakesme 

: Böğürtlen 

: Yalancı Defne 

68

Rhododenron ponticum 

: Orman Gülü 

Pistacia terebinthus subsp. palaestina: Menengiç 

Arbutus andrachne 

: Sandal 


Cotinus coggyria 

: Peruk ağacı 

Genista tinctoria 

Viburnum lantana 

: Kartopu 

Pyracantha coccinea 

: Ateş dikeni 

Colutea cilicica 

: Patlangaç 

Paliurus spina-christi 

: Karaçalı 

Şifalı Bitkiler: 

Galentus nivalis 

Cistus sp. 

Digitalis sp. 

Rosa canina 

Urtica sp. 

Primula elatior 

Ruscus acvelatus 

Vaccinium myrtilus 

Rubus caesius 

Polyganotum multiflorum 

Viscum album 

Atropa belladona 

Frogoria vesca 

Eguisetum arvense 

Tussilago farfara 

Verbascum sp. 

Bitki Türleri : 

Araliceae 

Hedera helix 

Berberidaceae 

Berberis crataegina 

Boraginaceae 

Lithospermum purpurocaeruleum 

Myosotis sylvatica subsp. cyanea 

Trachystemon orientalis 

Buxaceae 

Buxus sempervirens 

: Kardelen 

: Laden 

: Yüksükotu 

: Kuşburnu 

: Isırgan 

: Çuha çiçeği 

: Tavşan memesi 

: Çoban Üzümü 

: Böğürtlen 

: Mührüsüleyman otu 

: Ökse otu 

: Güzel Avrat otu 

: Çilek 

: At kuyruğu 

: Öksürük otu 

: Sığır Kuyruğu 

Sarmaşık 

Hanım tuzluğu 

Unutma beni 

Şimşir 

Campanulaceae 

Campanula ptericaula 

Çan çiçeği (endemik) (R) 

C. latifolia Çan çiçeği 

69

Caprifoliaceae 

Viburnum lantana 

Lonicera causcasica subsp. orientalis 

Cistaceae 

Cistus creticus 

Cistus laurifolius 

Compositae 

Anthemis cotula 

Carlina corymbosa 

Cirsium hypoleucum 

Echinops ritro 

Hieracium medianiforme 

Mycelis muralis 

Xanthium spinosum 

Tanacetum parthenium 

T. poteriifolium 

Telekia speciosa 

Cornaceae 

Cornus mas 

C. australis 

Corylaceae 

Corylus avellana 

Carpinus betulus 

Kartopu 

Hanımeli (endemik) (nt) 

Laden 

Laden 

Papatya 

Köygöçüren 

Kızılcık 

Fındık 

Gürgen 

Crassulaceae 

Alyssum hirsutum 

A.murale 

Cardemine bulbifera 

C.impatiens var. pectinata 

Dipsacaceae 

Dipsacus laciniatus 

Knautia involucrata 

Ericaceae 

Arbutus andrachne 

Orthilio secunda 

Monotropa hypopitys 

Rhododendron ponticum 

Vaccinium arctostaphylos 

Sandal 

Orman gülü 

Fagaceae 

Fagus orientalis 

Kayın 

Quercus cerris var.cerris 

Saçlı meşe 

Q. petraea subsp. iberica Sapsız meşe 

Q. infectoria Mazı meşesi 

Q. pubescens Tüylü meşe 

70

Gentianaceae 

Centaurium erythraea 

Gentiana asclepiadea 

Geraniaceae 

Geranium asphodeloides 

Guttiferae 

Hypericum bithynicum 

Juglandaceae 

Juglans regia 

Gensiyan 

Turna gagası 

Binbirdelik otu 

Ceviz 

Labiatae 

Calamintha grandiflora 

Salvia forskahlei 

Adaçayı 

S. tomentosa Adaçayı 

Teucrium chamaedris 

Thymus longicaulis 

Kekik 

Leguminosae 

Argyrolobium biebersteinii 

Astragalus sigmoideus 

Geven (endemik) (nt) 

A. anhylloides Geven (endemik) (nt) 

A. glycyphyllos ssp. glycyphylloides Geven 

Colutea cilicica 

Patlangaç 

Dorycnium graecum 

D. pentaphyllum ssp. anatolicum 

Coronilla scorpoides 

Galega officinalis 

Genista tinctoria 

Lathyrus laxiflorus ssp. laxiflorus 

Fiğ 

L. tukhtensis Fiğ (endemik) (nt) 

Trifolium medium 

Üçgül 

T. pannonicum ssp. elongatum Üçgül (endemik) (nt) 

Vicia truncatula 

Loranthaceae 

Viscum album 

Ökseotu 

Oleaceae 

Fraxinus ornus 

Dişbudak 

F. excelsior Dişbudak 

Jasminum fruticans 

Yasemin 

Ligustrum vulgare 

Kurtbağı 

Phillyrea latifolia 

Akçakesme 

Onagraceae 

Circaea lutetiana 

71

Polygalaceae 

Polygala supina 

Primulaceae 

Cyclamen coum 

Primula vulgaris 

Ranunculaceae 

Helleborus orientalis 

Clematis vitalba 

Ranunculus brutius 

Rhamnaceae 

Paliurus spina-christi 


Çuha çiçeği 

Çöpleme 

Akasma 

Düğün çiçeği 

Karaçalı 

(endemik) 

Rosaceae 

Cotoneaster mummularia 

Crataegus microphylla 

Alıç 

C. pentagyna Alıç 

Filipendula vulgaris 

Fragaria vesca 

Yabani çilek 

Laurocerasus officinalis 

Taflan 

Potentilla reptans 

Beş parmak otu 

Prunus domestica 

Yabani erik 

Pyracantha coccinea 

Ateş dikeni 

Rosa canina 

Yabani gül 

Rubus hirtus 

Böğürtlen 

Rubiaceae 

Asperula involucrata 

Asperula taurina 

Galium odoratum 

G. rotundifolium 

Rutaceae 

Dictamus albus 

Salicaceae 

Populus alba 

Salix fragilis 

Scrophularıaceae 

Digitalis ferruginea 

Veronica magna 

Veronica officinalis 

Thymelaeaceae 

Daphne pontica 

Kavak 

Söğüt 

Yüksük otu 

Mine çiçeği 

Mine çiçeği 

Yalancı defne 

72

Umbelliferae 

Astrantia maxima 

Chaerophyllum angelicifolium 

C. byzantimum 

Heracleum sphondylium ssp. montanum 

Laser trilobum 

Oenanthe pimpinelloides 

Sanicula europaea 

Urticaceae 

Urtica dioica 

Isırgan 

Valerianaceae 

Valeriana alliariifolia 

Violaceae 

Viola odorata 

Menekşe 

V. sieheana Menekşe 

Gramineae 

Poa nemoralis 

Briza media 

Festuca drymeja 

Brachypodium pinnatum 

Sesleria alba 

Iridaceae 

Iris sintenisii 

Juncaceae 

Luzula sylvatica 

Liliaceae 

Lilium margaton 

Muscari armeniacum 

Polygonatum multiflorum 

Ornithogalum narborense 

Ruscus hypoglossum 

Smilax excelsa 

Tavşan bıyığı 

Yumak otu 

Süsen 

Beyaz zambak 

Misk soğanı 

Yoğurt otu 

Tavşan memesi 

Orchidaceae 

Cephalanthera rubra 

Noettia nidus-avis 

F.3. Fauna 

Fauna türlerinin incelenmesi, yerli halkının gözlemleri ve bilgilerinin 

değerlendirilmesi ve literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmıştır. 

73

Memeli hayvanların beslenme alanları su kenarları ve köylerin civarı olup 

çevredeki ormanlar ise birçok kuş ve memeli hayvan için barınma alanıdır. Yine dağların 

üst kısımlarındaki kayalık ve çıplak alanlar birçok kuş türü için korunma ve yuva yapma 

alanıdır. 

Red-Data Kategorileri : 

Ex : Extinct: Soyu Tükenmiş E: Endangered: Tehlikede 

V : Vulnarable: Zarar görebilir R: Rare: Nadir 

I : Unknown: Bilinmiyor K: Insufficilty known: Yetersiz 

bilinenler 

O : Out of danger nt: Yaygın, bol, tehlikede olmayan 

Yanlarında (*) ile gösterilen türler belli zamanlarda avlanılmasına izin verilen 

türlerdir. Yanlarında (**) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban 

Hayatı Genel Müdürlüğünün 1999-2000 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ile 

koruma altına alınmıştır. Yanlarında (***) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli 

Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün 1998-1999 Av Dönemi Merkez Av 

Komisyonu Kararı ile her vakit avlanabilen türlerdir. 

Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler ve proje alanı ve 

çevresinde tanımlanan kuş türlerinin tehlike kategorileri : 

A.1. : Nesli tükenmiş, tükenme tehlikesi altında olan ve ileride tükenmeye aday türler 

A.1.1. : Şu anda nesli tükenmiş türler 

A.1.2. : Birey sayısı tüm bölgelerde 1-25 arasında kalmış türler 

A.2. : Birey sayıları 26-50 çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmış türler 

A.3. : Birey sayıları 500 çifte ulaşan ancak bazı bölgelerde çok nadir olarak görülen 

türler (51-500) 

A.4. : Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmış türler 

B.1. : Geçici olarak ülkemize gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altında kalan 

türler 

B.1. : Anadolu’yu kışlak olarak kullanan ancak üremeyen türler 

B.2.3. : Transit geçen ve kışlak olarak kullanan risk derecesi düşük türler 

Bern Sözleşmesine göre fauna türleri iki bölüm altında koruma altına alınmıştır. 

Buna göre; 

II-Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri. Listede II olarak belirtilen yabani fauna 

türleri için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanmıştır: 

a-Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri, 

b-Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek, 

c-Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme, 

ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek, 

d-Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu 

yumurtaları alıkoymak, 

e-Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır. 

III-Korunan fauna türleri. Listede III olarak belirtilen yabani faunanın korunmasını 

güvence altına almak için aşağıdaki önlemler alınacaktır: 

a-Kapalı av mevsimleri ve işletmeyi düzenleyen esaslar (Merkez av komisyon kararları), 

b-Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda 

geçici veya bölgesel yasaklama, 

74

c-Yabani hayvanların canlı ve cansız satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve 

nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi. 

F.3.1. Habitat ve Toplulukları 


F.3.2. Türler ve Populasyonları 

REPTILIA (Sürüngenler) 

Red-Data Bern 

Lacertidae (Asıl Kertenkeleler) 

Ophiops elegans (Tarla kertenkelesi) 

Lacerta viridis var. meridionalis (Küçük yeşil kertenkele) (nt) III 

Lacerta saxicola (Kaya kertenkelesi) (nt) III 

Typhlopidae (Kör yılanlar) 

Typhlops vermicularis (Kör yılan) (nt) III 

Anguidae (Yılanımsı kertenkele) 

Anguis fragilis (Yılanımsı kertenkele) (nt) III 

Colubridae 

Coluber caspius (Hazer yılanı) (nt) III 

Coronella austrica (Güney yılanı) (nt) III 

Eirenis modestus (Uysal yılan) (nt) III 

Gekkonidae (Ev kelerleri) 

Hemidactylus turcicus (Geniş parmaklı keler) (nt) III 

Testudinidae 

Testudo graeca (Tosbağa) (nt) II 

Scincidae 

Ablepharus kitaibelli (İnce kertenkele) 

AMFIBILER (İki Yaşamlılar) 

Red-Data Bern 

Bufonidae (Karakurbağaları) 

Bufo viridis (Gece kurbağası) (nt) II 

Bufo bufo (Siğilli karakurbağaları) (nt) III 

Ranidae (Su kurbağaları) 

Rana dalmatina (Çevik kurbağa) (nt) II 

Rana ridibunda (Yeşil kurbağa) (nt) III 

Salamandridae 

Triturus vittatus (Bantlı taraklı semender) (nt) III 

Triturus karelini (Pürtüklü semender) 

Hylidae 

Hyla arborea (Ağaç kurbağası) (nt) II 

75

MAMMALIA (Memeliler) 

Muridae (Faregiller) 

Mus musculus (Ev faresi) 

Rattus rattus (Siyah ev sıçanı) 

Apodemus mystacerus (Kayalık faresi) 

Apodemus flavicollis (Sarı boyunlu orman faresi) 

Apodemus sylvaticus (Orman faresi) 

Red-Data 

(nt) 

(nt) 

(nt) 

(nt) 

(nt) 

Bern 

Soricidae (Sivri Fareler) 

Sorex aroneus (Orman sivri faresi) (nt) III 

Neomys schelkovnikovi (Sivri burunlu su faresi) (nt) III 

Crocidura leucodon (Tarla sivri burunlu faresi) (nt) III 

Sorex minutus (Cüce fare) 

Spalacidae (Kör fareler) 

Spalax leucodon (Körfare) 

Microtinae 

Clethrionomys glareolus (Kırmızı fare) 

Microtus majori (Kısakulaklı fare) 

Microtus subterraneus (Tarla faresi) 

(nt) 

(nt) 

(nt) 

(nt) 

Chiroptera 

Rhinolophus hipposiderus (Küçük nal burunlu yarasa) (V) II 

Myotis blythi (Fare kulaklı küçük yarasa) (V) II 

Pipistrellus pipistrellus (Cüce yarasa) (V) III 

Pipistrellus nathusii (Pürtüklü derili yarasa) (V) II 

Leporidae 

Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III 

Cricetinae 

Cricetulus migratorius (Cüce avurtlak) 

(nt) 

Mustellidae (Sansarlar) 

Mustella nivalis (gelincik) (nt) III 

Mustella erminea (Büyük gelincik) (nt) III 

Vormela peregusna (Benekli kokarca) (V) III 

Martes martes (Ağaç sansarı) (nt) III 

Meles meles (Porsuk) (R) III 

Lutra lutra (Su samuru) (V) II 

Sciuridae (Sincapgiller) 

Sciurus vulgaris (Sincap) 

Sciurus anomalus (Kafkas sincabı) (R/I) II 

Leporidae (Tavşangiller) 

Lepus capensis (Tavşan) 

Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III 

76

Erinaceidae 

Erinaceus concolor (Kirpi) (nt) III 

Ursidae 

Ursus arctos (Boz ayı) (V) II 

Suidae 

Sus scrofa (Yaban domuzu) 

Canidae 

Vulpes vulpes (Tilki) 

(nt) 

(nt) 

INSECTA (Böcekler) 

Diptera 

Muscidae (Karasinekler) 

Musca domestica (Karasinek) 

Culicidae (Sivrisinekler) 

Culex pipiens (Sivrisinek) 

Orthoptera 

Gryllotalpidae 

Gryllus campentris (Siyah çekirge) 

Mantodea 

Mantidae 

Mantis religiosa (Peygamber devesi) 

Coleoptera 

Coccinelidae 

Coccinella septempunedata (7 noktalı gelin böceği) 

Lapidoptera (Kelebekler) 

Malacosoma nemtria (Yüzük kelebeği) 

Lymantria dispus (Sünger kelebeği) 

Hyponomenta malinellus (Ağ kurdu) 

Taumetopoa pyhyocampha (Çam kene kurdu) 

Hymenoptera 

Aphelinidae 

Apis melliphera (Bal arısı) 

77

KUŞ TÜRLERİ 

Red-Data Bern 

Ciconiidae 

Ciconia ciconia (Akleylek) (**) (A3) II 

Columbidae 

Columba livia (Kaya Güvercini) (*) 

Columba oenas (Gökçe güvercin) (*) (A2) III 

Columba palumbus (Tahtalı güvercin) (**) (A4) III 

Streptopelia decaocta (Kumru) (**) 

Streptopelia turtur (Üveyik) (*) (A2) III 

Corvidae 

Corvus corax (Karakarga) (***) 

Pica pica (Saksağan) (***) 

Garrulus glandarius (Alakarga) (***) 

III 

Phasianidae 

Alectoris chukar (Kınalı keklik) (**) (A3) III 

Coturnix coturnix (Bıldırcın) (**) (A4) III 

Cuculidae 

Cuculus canorus (Guguk kuşu) (*) 

III 

Hirundinidae 

Delichon urbica (Kırlangıç) (**) 

(A4) 

Fringillidae 

Fringilla coelebs (İspinoz) (**) 

III 

Carduleis spinus (Karabaşlı iskete) (*) (A4) II 

Alaudidae 

Melanocorypha calandra (Boğmaklı tarla kuşu) (**) 

Galerida cristata (Tepeli toygar) (*) 

III 

Meropidae 

Merops apister (Arı kuşu) (**) 

(A4) 

Oriolidae 

Oriolus oriolus (Sarı asma) (**) 

Passeridae 

Passer domesticus (Ev serçesi) (**) 

Passer montanus (Dağ serçesi) (*) 

Passer moabiticus (Çalı serçesi) 

III 

Picidae 

Pica pica (Saksağan) (***) 

Picus viridis (Ağaçkakan) (**) 

(A2) 

Picus canus (Gri ağaçkakan) (*) (A3) II 

78

Dyrocopus martinus (Kara ağaçkakan) (*) (A3) III 

Scopidae 

Scolopax rusticola (Çulluk) (*) 

(A3) 

Sturnidae 

Sturnus vulgaris (Sığırcık) (**) 

Caprimulgidae 

Caprimulgus europeaus (Çobanaldatan) 

(A2) 

Strigidae 

Bubo bubo (Puhu) (*) (A1-2) II 

Accipintridae 

Accipinter gentilis (Çakır kuşu) (*) (A3) III 

Buteo buteo (Şahin) (*) (A3) III 

Hiereaetus pennatus (Küçük kartal) (*) (A3) III 

Paridae 

Parus ater (Çam baştankarası) (*) (A4) II 

Certhiidae 

Certhia familiaris (Orman kuşu) (*) 

III 

Turdidae 

Turdus merula (Karatavuk) (**) 

Erithacus rubecula (Kızılgerdan) (*) 

Luscina megahynchos (Bülbül) (*) 

(A3) 

F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 

F.3.3.1. Evcil Hayvanlar 

F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar 

Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır. 

F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar 

İlimizde Karabük Belediye Başkanlığı’na yeni hayvan bakımevi İlimiz Merkez 

Pirinçlik mevkiinde kurulmuş olup; aşılama, kısırlaştırma ve sahiplendirme işlemleri 

yapılmaktadır. 

F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve Yaban 

Hayvanlar 


79

F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri 


F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 

01.07.2004 tarih ve 25509 sayılı resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 15. maddesi gereğince ilimizde İl Hayvanları 

Koruma Kurulu oluşturulmuştur. Aynı kanunun 16. maddesi gereğince gerekli çalışmalar 

yapılmakta; hayvan sevgisi ve hayvanların korunmasına dair eğitim çalışmaları 

kapsamında panel düzenlenmiştir. 

F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin 

İsteneceği Alanlar 

F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 

F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan 

ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat 

Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları” 

Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı : 

Eskipazar’da 500 m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir. 

Türbe çamı 300 yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır. 

Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar : 

Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar; 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi) 

İşletme Şefliği : Çitdere 

Bölme No : 56 

Rakım 

: 1320 m 

Adedi : 4 

1.nin Çapı : 2,01 m Çevresi : 6,30 m Boyu : 23,0 m 




olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 29 km. sonra 2.000 m. patika ile 

ulaşılır. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı) 



Rakım 

: 820 m 

Adedi : 1 

Çapı : 1,30 m Çevresi : 3,80 m Boyu : 30,0 m 

80

olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 23 km. sonra 1.000 m. patika ile 

ulaşılır. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı) 



Rakım 

: 900 m 

Adedi : 1 


olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 28 km. sonra 500 m. patika ile 

ulaşılır. 

Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi) 

Ulmus glabra (Dağ Karaağacı) 

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar; 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk) 

İşletme Şefliği : Kavaklı 

Bölme No : 3 

Rakım 

: 525 m 

Adedi : 1 

Çapı : 2,24 m Çevresi : 7,00 m Boyu : 24,0 m 

olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 4 km. sonra 730 m. patika ile 

ulaşılır. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk) 



Rakım 

: 1200 m 

Adedi : 1 


81

olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 14 km. sonra yol üzerindedir. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Corylus colurna (Türk Fındığı) 



Rakım 

: 1150 m 

Adedi : 1 


olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 12,5 km. sonra yol üzerindedir. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç) 



Rakım 


Adedi : 1 



*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç) 



Rakım 


Adedi : 1 



Her iki Akçaağaç; aynı tür farklı cins olup yan yana bulunmalarından dolayı anıt ağaç 

seçilmiş ve tescil edilmişlerdir. 

*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru) 



Rakım 

: 650 m 

Adedi : 1 


olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 8 km. sonra 75 m. patika ile 

ulaşılır. 

82

Corylus colurna (Türk Fındığı) 

Taxus baccata (Porsuk) 

Karabük İli Yenice İlçesinde Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ve Kavaklı Tabiatı 

Koruma Alanı olmak üzere iki adet tabiatı koruma alanı mevcuttur. 

Çitdere Tabiatı Koruma Alanı 

1. Alanın Resmi Adı Yenice Çitdere Tabiatı Koruma Alanı 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları 

Bölge Batı Karadeniz 

İli Karabük 

İlçesi Yenice 

İşletme Şefliği Çitdere 

Mevkii Şekermeşe ve Dibekyanı 

Koordinatları Şekermeşe: Y X 

1. 450344 4548393 

2. 452547 4546810 

3. 450031 4546099 

4. 449211 4548552 

Dibekyanı: Y X 

1. 453242 4545474 

2. 454871 4544374 

3. 452660 4543405 

4. 451398 4545043 

Rakım (Ortalama) 

En Düşük 

En Yüksek 

1230 m. 

750 m. 

1708 m. 

3. Alanı 

3.1. Toplam Alan (km 2 ) 7,243 km 2 (724.3 Ha) 

3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Şekermeşe Mevkii 3,605 km 2 ; Dibekyanı Mevkii 3,638 km 2 

olmak üzere toplam 7,243 km 2 . 

3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) -- 

3.4. Kıyı Uzunluğu (m) -- 

83

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: 

Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmen 

deniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk ve 

yağışlıdır. 

5. Yasal Konumu 

OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-119 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987 tarihli Bakan 

Oluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır. 

Çok çeşitli orman ağacı türlerinin bir arada bulunduğu eşsiz bir ekosistem özelliği, 

Istıranca meşesinin (Quercus hartwvissiana) dünyada eşine ender rastlanan boy ve çaptaki 

örneklerinin varlığı, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de yer aldığı 

eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini oluşturmaktadır. 

6. Yerleşimler ve Nüfusları 

Alanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama 50-100 kişi tarafında ziyaret 

edilmektedir. 

7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler 

Alan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadır 

Özellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyle 

WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunması 

gereken zenginliği 100 sıcak nokta üzerinde yer almıştır. 

8. FİZİKSEL ÖZELLİKLER (Karasal-Denizsel) 

8.1. İklim Özellikleri Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık 

ortalama sıcaklık 13,2 ºC, yıllık ortalama yağış miktarı 1242 

mm , yıllık ortalama nispi nem % 75 olarak tespit 

edilmiştir. 

8.2 Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır. 

özellikler 

8.3. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. 

Ana kaya kalker,gre,killişist ve konglomeralardan meydana 

gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlere 

rastlanmaktadır. 

8.4. Hidroloji- 

- 

Hidrojeolojik öz. 

8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır. 

Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır. 

8.6. Flora: Istıranca meşesi (Quercus hartwvissiana),Kayın (Fagus 

orientalis), Gürgen (Carpinus betilus), Göknar (Abies 

bornmülleriana), Dişbudak (Fraxinus excelsior), Akçaağaç 

(Acer platanoides), Karaçam (Pinus nigra), Sarıçam (Pinus 

sylvestris), Porsuk (Taxus baccata), Ihlamur (Tilia 

tomentosa), Kayacık (Ostrya carpinifolia), Karaağaç (Ulmus 

campestris), Kuşburnu (Rosa canina), 

Üvez(Sorbus aucuparia). 

Fauna: 

Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı 

(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus), 

Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynx 

lynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepus 

europaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulus 

glandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus), 

84

Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), ve 

Karatavuk (Turdus merula) 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu 

Mülkiyeti Devlet Ormanı; 

Çitdere İşletme Şefliği, Şekermeşe ve Dibekyanı mevkiinde yer almaktadır. 

Zonguldak-Ankara devlet karayolunun 39 km.’sinden ayrılan Yenice sapağından 45km lik 

yol ile ulaşılabilir ya da Karabük İlinden 30 km. mesafe de Yenice İlçe merkezinden daha 

kısa sürede ulaşım mümkündür. Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır. 

Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarının 

iyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtı 

ağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması. 

10. Mevcut Sorunlar : --- 

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı: 

1. Alanın Resmi Adı Yenice Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları 

Bölge 

Batı Karadeniz 

İli 

Karabük 

İlçesi 

Yenice 

İşletme Şefliği Kavaklı 

Mevkii 

Gökpınar 

Koordinatları Gökpınar: Y X 

1. 450844 4557911 

2. 451085 4556185 

3. 449014 4556978 

4. 449666 4558687 

Rakım (Ortalama) 

En Düşük 

En Yüksek 

1335 m. 

970 m. 

1700 m. 

3. Alanı: 

3.1. Toplam Alan (km 2 ) 3,422 km 2 

3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Gökpınar Mevkii 3,422 km 2 

3.1. Su Yüzeyi (km 2 ) -- 

3.1. Kıyı Uzunluğu (m) -- 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı 

Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmen 

deniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk ve 

yağışlıdır. 

5. Yasal Konumu 

OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-123 sayılı yazı ekindeki 29.12.1987 tarihli Bakan 

Oluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır. 

Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması, 

olağanüstü boy ve çapta Porsuk (taxus baccata), Fındık (Corylus colurna) ve Dişbudak 

(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de 

yer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini 

oluşturmaktadır. 

85

6. Yerşeşimler ve Nüfusları : 

Alanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama100-150 kişi tarafında ziyaret 

edilmektedir. 

7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler 

Alan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadır. 

Özellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyle 

WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunması 

gereken zenginliği 100 sıcak nokta üzerinde yer almıştır. 

8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel) 

8.1. İklim Özellikleri Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık 

ortalama sıcaklık 13,2 ºC , yıllık ortalama yağış miktarı 

1242 mm. , yıllık ortalama nispi nem %75 olarak tespit 

edilmiştir. 

8.2. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. 

Ana kaya Kumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydana 

gelmektedir. 

8.3. Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır. 

özellikler 

8.4. Hidroloji- 

- 

Hidrojeolojik öz. 

8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır. 

Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır. 

8.6. Flora: Porsuk (Taxus baccata), Fındık (Corylus colurna), Dişbudak 

(Fraxinus excelsior), Kayın (Fagus orientalis), Ihlamur 

(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), Akçaağaç 

Yapraklı Üvez (Sorbus torminalis) 

Çınar Yapraklı Akçaağaç (Acer platanoides), Kayacık 

(Ostrya carpinifolia), Gürgen (Carpinus betulus),Göknar 

(Abies bornmülleriana), Kavak (Populus) ve Şimşir (Buxus 

sempervirens). 

Fauna: 

Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı 

(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus), 

Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynx 

lynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepus 

europaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulus 

glandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus), 

Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), ve 

Karatavuk (Turdus merula) 

9. Alan Kullanımı Ve Mevcut Durumu 


Kavaklı İşletme Şefliği, Gökpınar mevkiinde yer almaktadır. Zonguldak-Ankara 

devlet karayolunun Sapanca dan ayrılan 41. km yol ile ulaşılabilir. Ya da Karabük İlinden 

30 km mesafe de Yenice İlçe merkezinden daha kısa sürede ulaşım mümkündür. 

Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır. 

Yenice İlçesine 17 km., Karabük İl merkezine 40km. mesafededir. Arboretum 

sahasına kadar olan yolun 12 km. lik kısmı stabilizedir. 

Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarının 

iyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtı 

ağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması. 

10. Mevcut Sorunlar : --- 

86

F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman 

Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı 

Yerleştirme Alanları” 

İlimizde Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Yenice Yaban Hayatı 

Geliştirme Sahası mevcuttur. 

Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 

1.Alanın Resmi Adı: Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: 

-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü 

-İli: Karabük 

-İlçesi: Safranbolu 

-İşletme Şefliği: Safranbolu-Sarıçiçek 

-Koordinatları: Grid Koordinatları 

Y 

X 

Nokta 1 482000 4574000 

Nokta 2 483500 4573800 

Nokta 3 481350 4564900 

Nokta 4 484050 4568550 

Nokta 5 479625 4570125 

-Rakım (Ortalama): 750 m. 

3. Alanı : 

3.1 Toplam Alan (km 2 ):1050,00 ha. 

3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):1050,00 ha. 

3.3. Su yüzeyi (km 2 ):-- 

3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):--- 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–903–907– 

909–910–946–947–949–951–952–957–999–1000–1001–1050–1051 nolu bölmeler 

içerisinde kalmaktadır. 

5. Yasal Konumu: Sırçalı Yaban Hayatı Koruma Sahası Orman Bakanlığının 03. 04. 2001 

tarih ve MPG. AYHD.1.KS.02/20 Oluru. 

87

6. Yerleşimler ve Nüfusları: Bölgedeki yerleşimler; Konarı, Sırçalı, Karapınar, Düzce ve 

Yazıköy. 

7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: --- 


8.1 İklim Özellikleri: Sırçalı YHKS’sı Coğrafi bakımdan İç Batı Karadeniz Bölgesinde yer 

almakla birlikte İç Anadolu step iklimi ile Karadeniz ikliminin karışımı şeklinde ve 

ağırlıklı olarak İç Anadolu ikliminin etkisindedir. Ortalama yağış miktarı yıllık 1200 mm. 

Yıllık ortalama nispi nem %76,2 en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 35,2 ºC en düşük 

sıcaklık ise Şubat ayında -16,5 ºC olarak ölçülmüştür. (En yakın meteoroloji istasyonu 

Baklabostan verilerine göre) 

8.2 Jeomorfolojik özellikler: Meyilli ve engebeli arazi yapısı nedeni ile düz arazisi yok 

denecek kadar azdır. 

8.3 Jeolojik özellikler: Genel yapı olarak yüzeye çok yakın çoğunlukla da yüzeyde olabilen 

ve yüzeye parelel şekilde uzanan kaya plakaları bulunmaktadır. Üst dağlık kısımları ikinci 

zamanın kretease devirleri kalkerlerinden oluşmuştur. Yeryer volkanik granit 

görülmektedir. Alçak kısımları üçüncü zamanın eosen devrinde oluşmuştur. Kalker, 

nümulitli kalker ve jipsten oluşmuştur. 

8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: -- 

8.5 Toprak Yapısı: Genel olarak fakir topraklardır. 

8.6 Flora: Flora alan hem orman ekosistemi hem de dağ ekosistemi içerdiği için çeşitlilik 

göstermektedir. Alanda 20’den fazla ağaç türü ve 50’ye yakını endemik tür olmak üzere 

300 yakın bitki türü veya taksonu bulunmaktadır. Ayrıca alan Çitdere ve Kavaklı Tabiatı 

Koruma Alanlarını da bünyesinde bulundurmaktadır. Alana hakim ağaç türleri Kayın, 

Göknardır. 

-Ağaçlar: 

Sarıçam (Pihus Silvestris), Karaçam (Pınus nigra), Kızılçam (Pınus brutira), Ardıç 

(Junipesur sp), Meşe (Quescus sp), Kavak (Populus tremula), Dişbudak (Fraxinus 

exelsior), Karaağaç (Ulmus glabra), Söğüt (Salix Sp), Ceviz (Juglans regia), Fındık 

(Carlylus Sp), Üvez (Sorbus Terminalis), Alıç (Crateagus Sp). Bu türler sahada seyrek 

olarak bulunmaktadır. Verimli Devlet Ormanı bulunmamaktadır. 

-Ağaççıklar ve Çalılar : 

Ahududu (Rubus ideus), Yabani Erik (Prunus domestica), Kuşburnu (Rosa sp.), Orman 

Sarmaşığı (Hedara helix), Mürver (Sambucusnigra), Böğürtlen (Rubus Friticose), Ateş 

Dikeni (Crateagus sp.), Ahlat (Pyrus sp.), Isırgan (Urtica dioica), Ökse Otu (Viscum sp.) 

Fauna: Civarda bulunan köylülerle yapılan görüşmelerde alınan bilgilere göre Karaca, 

geyik, Tavşan, Tilki, Keklik, Sülün, Y.domuzu, tavşan, karatavuk (Turdus merula), üveyik 

(Streptopelia turtur), dağ güvercini (Colimba livia), tahtalı (Colluma palimbus), karga 

(Corvus corax), saksağan (Pica pica), ağaçkakan (Picus viridis), çulluk (Scolopax 

rusticola), atmaca (Accipiter sp.), şahin(Buteo buteo) vb. hayvanların olduğu tahmin 

edilmektedir. Ayrıca sahaya Başmühendisliğimizce 3 adet Geyik ve 4adet Karaca 

bırakılmıştır. 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur. 

10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım ve koruma 

Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 

1.Alanın Resmi Adı: Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: 

-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü 

-İli: Karabük 

88

-İlçesi: Yenice 

-İşletme Şefliği: İncedere’nin tamamı, Bakraz, Camiyanı, Şimşirdere, Çitdere, Sarıot’tan 

birer bölüm. 

-Koordinatları: Pafta Numaraları: Zonguldak F28 c1-c3-c4-d2-d3-d4 

-Rakım (Ortalama): 1000-1700 m. 

3. Alanı : 

3.1 Toplam Alan (km 2 ): 38.140.4 ha.’dan 26.687,78 ha.’a düşürülmüştür, ancak tescil 

edilmemiştir. 

3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):-- 

3.3. Su yüzeyi (km 2 ):-- 

3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):-- 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–903–907– 

909–910–946–947–949–951–952–957–999–1000–1001–1050–1051 nolu bölmeler içinde 

kalmaktadır. 

5.Yasal Konumu: Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel 

Müdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Daire Başkanlığının 21.08.2003 tarih ve 61–1807 sayılı 

yazılarıyla 3167 sayılı mülga KAK’A göre ilan edilmiş olan Yaban Hayatı Koruma 

sahalarıyla ilgili yeniden değerlendirme raporu yapılması ile değerlendirilmiştir.2005 yılı 

itibarla sahanın küçültülmesi istenmiştir. 

6. Yerleşimler ve Nüfusları:-- 

7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: --- 


8.1 İklim Özellikleri: Yenice İlçesi, Batı Karadeniz Bölgesinde olması sebebiyle genellikle 

yağışlıdır. Yaz ayları sıcak, kışları soğuk geçer. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan 

bölgede yıllık ortalama yağış miktarı 1200 mm., yıllık ortalama nispi nem %76.2 olarak 

tespit edilmiştir.Yenice İlçesi, denize göre iç kesimlerde kaldığı için kışlar biraz sert ve kar 

yağışlı geçer.Yıllık karlı günler ortalama 25 gündür. En fazla yağış ilkbaharda görülür. Yaz 

mevsimi ortalama sıcaklığı 30 ºC, ölçülen en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 44 ºC, en 

düşük sıcaklık ise Ocak ayında -11 ºC olarak ölçülmüştür. Yağışlı günlerde yüksek 

kesimlere sis çöker ve ormanlar değişik bir görüntü alır. Bundan dolayı bazıları Yenice 

ormanlarını “Sis Ormanları” olarak adlandırır. 

8.2 Jeomorfolojik özellikler: Arazi yapısı Batı Karadeniz Bölgesi’nin karakteristik 

özelliklerini taşır. Düz ve ova niteliğine haiz arazisi yok denecek kadar azdır. Meyilli ve 

engebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir. Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerek 

ilçenin topraklarını iki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’na 

dökülen akarsu ve derler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğal 

yollardır. Yenice Irmağı vadisinin yüksek tepelerinden başlayarak verimli ormanlık sahalar 

koşu ile ve İlçelerin içine kadar uzanır. Yenice İlçesinin deniz seviyesinden yüksekliği 112 

metredir. Yükseklik, İlçenin hakim noktası Keçikıran Tepesi’nden 1400 metreyi aşar. 

8.3 Jeolojik özellikler: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya 

kalker, gre, kilişist ve konglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit 

ve dasitlere rastlanmaktadır. 

8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerek ilçenin topraklarını 

iki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’na dökülen akarsu ve 

derler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğal yollardır. 

8.5 Toprak Yapısı: Meyilli ve engebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir. 

8.6 Flora: Sarıçam (Pinus sylvestris), Istranca Meşesi (Ouercus frainetto), Adi Gürgen 

(Carpinus betulus), Karaçam (Pinus nigra), Dişbudak (Fraxinus sp.),Sapsız Meşe (Quercus 

robur), Titrek Kavak (Populıs tremula), Karakavak (Populus nigra), Porsuk (Taxus 

baccata), Kavacık(Ostria carpinifolia), Karaağaç (Ulmus glabra ve carpinifolia), Dağ ardıcı 

89

(Juniperfus sp.), Ihlamur (Tilia argentea), Akçaağaç Türleri (Acer Spp.), Huş (Betula sp.), 

Ahlat (Prunus sp.), Kızılağaç (Alnus glutinose), Çınar (Platanus orientalis) gibi odunsu 

türler bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kimi yerde meşcere üst tabakasında karışıma 

katılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı önemli bir biyolojik çeşitliliğe doğal genetik rezerv 

özelliği taşımaktadır. 

Ağaççıklar ve Çalılar: Ayı Üzümü (Vaccinium), Üvez (Sorbus sp.), Sumak (Rhus 

corlarla), Fındık (Corylus culurna ve avellana), Yemişen, Ormangülü (Rhododendron sp.), 

Yaban gülü (Rosa canina), Mürver (sanbucus sp.), Yabanielma (Malus florıbunda), Çakal 

eriği (Prunus), Laz kirazı (Laurocerasus sp), Kızılcık(Cornus mas). 

Otlar ve sazlar: Sahada Graminaelerin yanında yaygın olarak, trifoliumlar, yabani ve diğer 

değerli yem bitkileri mevcuttur. 

Fauna: Alan yalçın kayalık ve eğimli arazilerin çokluğu ve dağ ekosisteminde 

mevcudiyetinden dolayı yaban hayatının fazla müdahale görmediği vahşi bir alandır. 

Alan içersinde; Ayı(ursus arctos), Geyik (Cerves elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), 

Yaban Domuzu (Sus scrofa), Kurt(Canis lupus), Tilki (Vulpes vulpes), Yaban Kedisi (Feis 

sylvestris), Tavşan (Lapus capensis), Sincap (Sciurus vulgaris), Porsuk (Meles meles), 

Çulluk (Scolapax rusticola), Tahtalı (Columba palumbus), Kaya güvercini (Columba 

Livia), Bayuş, Alakarga, Kuzkun, Dağ Horozu, Kirpi ve Küçük Atmaca türleri 

yaşamaktadır. 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur. 

10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım 

F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. 

Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür 

Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve 

Aynı Kanun İle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını 

Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı 

Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili 

Yapılan Alanlar 

İlimizdeki sit alanları ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir. 

90

F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri 

İstihsal ve Üreme Sahaları 

İlimizde mevcut istihsal sahaları ile ilgili envanter çalışması yapılmamış olmakla 

birlikte mevcut tüm iç sular : 

Bostancılar Göleti (Bostancılar Köyü-EFLANİ) 

Alanı: 26 Ha. 

Besleyen Dereler: 

-İncik Deresi 

-Çamdibi Deresi 

-Tokaraltı Deresi 

-Müezzin Deresi 

Ortakçılar Göleti (Halkevli Köyü-EFLANİ) 

Alanı: 10,5 Ha. 


-Karamlık Deresi 

-Çömleklik Deresi 

-Kiren Deresi 

Kadıköy Göleti (Esencik Köyü-EFLANİ) 

Alanı: 20,5 Ha. 


-Çamlık Deresi 

-Manastır Deresi 

-Tokatlı Deresi 

-Küllük Yanı Deresi 

Karagöz (Küçüksu Köyü-OVACIK) 

Alanı: 4 Da. 

Eğriova Göleti (Adiller Köyü-ESKİPAZAR) 

Alanı: 4 Da. 


-Araç Çayı (Safranbolu-Karabük) 

-Soğanlı Çayı (Eskipazar-Ovacık-Karabük) 

-Eskipazar Çayı (Eskipazar –Karabük) 

-Filyos Çayı (Karabük-Yenice_Zonguldak) 

-Örencik Dere (Eflani) 

-Şimşir Dere (Yenice) 

-Karakaya Deresi (Yenice) 

-Kızılkaya Deresi (Yenice) 

-İncedere (Yenice) 

-Kirpidere (Safranbolu) 

F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su 

Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi 

Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan 

Alanlar 

Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır. 

91

F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava 

Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas 

Kirlenme Bölgeleri” 

İlimizde hassas kirlenme bölgeleri bulunmamaktadır. 

F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu 

Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar 

İlimizde “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” bulunmamaktadır. 

F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 

Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır. 

F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 

İlimizde 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince orman alanı sayılan yerler yoktur. 

F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 

İlimizin kıyı bağlantısı yoktur. 

F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması 

Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar 

Yukarıda belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır. 

F.4.1.12. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 

4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında İlimizde yapılan çalışmalar hakkındaki 

bilgiler, F.1.2. bölümünde belirtilmektedir. İlimizde, hassas yöreler kapsamına giren mera 

alanı bulunmamaktadır. 

F.4.1.13. 30.01.2002 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak 

Yürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 


F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması 

Gerekli Alanlar (**) 

Bölüm ve alt başlıkları ile ilgili belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır. 

F.4.3. Korunması Gereken Alanlar (***) 

92

F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan 

Olarak Tesbit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri 

Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) 

Bakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihale 

edilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni 

Planı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi Bilgi 

Teknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. 

tarafından tamamlanmıştır. 

UNESCO tarafından “Dünya Miras Şehri” olarak belirlenen Safranbolu, zengin 

mimari mirası ile öne çıkmaktadır. Yörük Köyü gene benzer mimari mirası korumuş ender 

yerleşimlerdendir. 

Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı (334 ha) ve Çitdere Tabiatı Koruma Alanı (721,5 

ha), içerdiği zengin orman ekosistemleri nedeniyle 1987 yılında koruma altına alınmıştır: 

Alanda ayrıca Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı sınırlan içinde, 4 ha büyüklüğünde Gökpınar 

Arboretumu kurulmuştur. Burası değişik bitki türlerinin bir arada bulunmasının yanı sıra 

çok sayıda hayvanın da yaşam alanı olması nedeniyle 1991 yılında Açık Hava Orman 

Müzesi olarak tescil edilmiştir. 

F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması 

Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa 

Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf İle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının 

Tamamı 

Tablo F.9 Karabük İli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfına Göre Arazilerin İlçelere Göre 

Dağılımı (ha.), 2009 

İLÇELER 

AKK GÖRE SINIFLAR 

(Ha) 

Eskipazar Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice 


I 3.093 592 3.739 1.045 1.591 742 10.802 

II 2.587 931 4.616 950 1.525 80 10.689 

III 10.983 611 7.784 3.018 6.084 1.587 30.067 

IV 8.622 2.056 17.466 8.091 15.037 1.731 53.003 

V 0 0 0 0 0 0 0 

TOPLAM 104.561 

VI 4.923 7.244 23.486 6.900 15.713 5.587 63.853 

VII 39.965 28.135 5.712 55.911 31.538 70.622 231.883 

VIII 446 1.194 3.595 1.994 2.436 505 10.170 

Su Yüzeyleri (Gölet ve 

akarsu 

97 39 57 70 92 147 502 

rezervuarı) 


TOPLAM 70.716 40.802 66.455 77.979 74.016 81.001 410.969 

Kaynak: KHGM, Toprak Su Kaynakları, Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2009 

F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların 

Durgun veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme 

Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları Olmak 

Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık 

ve Turbiyeler İle Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru 

Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 


93

F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları 

Bu alanlar ile ilgili envanter çalışması bulunmamaktadır. 

F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye 

Düşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama 

Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, 

Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar 

Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 

F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın 

Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden 

Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar 

İlimiz Merkezde Çamlık ve Gürleyik Mesire Yerleri, Yenice İlçesinde Şeker C Tipi 

Mesire Yerimevcuttur. 

Çamlık Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Çamlık Mesire Yeri 

2.Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Merkez İlçesi, Yenişehir Mahallesi, 

Çamlık mevkiinde bulunmaktadır. Karabük şehir merkezine 2 km. uzaklıktadır. Karabük 

şehir merkezinin kuzey-batısında yer almaktadır. 

3.Alanı: Sahanın tamamı 21,6 hektardır. 

4.Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı ve kuzey sınırlarını devlet ormanı, doğu ve 

güney sınırını Karabük şehir merkezi belirler. Şimdiki alan kullanım durumu, bitki örtüsü 

ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak 15 hektarlık kısmı planlanmış, 

kuzeyde kalan 6,1 hektarlık kısım ihtiyaç duyulduğu takdirde ve o günün talepleri 

doğrultusunda planlanmak üzere rezerv saha olarak ayrılmıştır. 

5.Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklar 

ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1973 yılında Mesire Yeri olarak 

ayrılmıştır. 

94

6.Yerleşimler ve Nüfusları: Alan Merkez İlçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki 

insanlar tarafından ziyaret edilmektedir. 

7.Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: -- 

8. Fiziksel Özellikler (karasal-denizsel) 

8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük İlinde kısmen 

Karadeniz ikliminin özellikleri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’in 

nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri daha ağır 

basmaktadır. 

8.2.Jeomorfoloji: -- 

8.3.Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer 

kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler, 

kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur. 

8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte Kardemir İşletmelerine ve 

Belediyeye ait su şebekesinden faydalanılmaktadır. 

8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle az da olsa 

sarıçam, meşe türleri ve karaağaç, söğüt türleri, ağaççık ve çalılar olarak; çoban püskülü ve 

karayemiş mevcuttur. 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu 

kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 2 km., Safranbolu 

İlçesine 10 km. Bartın İline 84 km., Zonguldak İline 105 km. ve Kastamonu İline 110 km. 

uzaktadır. Alan 1. derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır. 

10.Mevcut sorunlar: --- 

Gürleyik Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Gürleyik Mesire Yeri 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Safranbolu İlçesi, Kırıklar Köyü, Ahmet 

Usta mevkiinde, Karabük-Bartın karayolu üzerinde bulunan Gürleyik Mesire yeri, Karabük 

İl Merkezine 28 km.’dir. 

3. Alanı: Sahanın tamamı 15 hektardır. 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı, güney ve kuzey sınırlarını devlet ormanı, 

doğu sınırını Karabük-Bartın karayolu belirler. 

5. Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklar 

ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1960 yılında mesire yeri olarak 

ayrılmıştır. 

95

6. Yerleşimler ve Nüfusları:- 

7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: -- 

8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel) 

8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmen 

Karadeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ in 

nemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağır 

basmaktadır. 

8.2. Jeomorfoloji: -- 

8.3. Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş 

yer kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler, 

kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur. Safranbolu ve 

Eflani çevresındeki kalkerli arazi, metamorfizmaya zengin mermer yatakları oluşmuştur. 

8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metre 

mesafede kaynak suyu mevcuttur. Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır. 

8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle göknar, kayın, 

gürgen, karaçam ve meşe türleri. Alt tabakada ise çalılar, fındık türleri, kızılcık ve çayır 

otları yer almaktadır. 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire Yeri olarak ayrılan alanda orman kadastro 

çalışması yapılmamıştır. Saha 6831 sayılı kanun kapsamında ormandır. Gürleyik mesire 

yeri Karabük merkezine 28 km, Safranbolu ilçesine 18 km. ve Bartın iline 66 km. 

uzaklıktadır. Ulaşım özel araçla veya Karabük-Bartın arası minibüs ve otobüslerle 

sağlanmaktadır. Alan 1.derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır. 


96

Kayı Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Kayı Orman İçi Dinlenme Yeri 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Merkez İlçesi, Gaziler mevkiin de 

Karabük-Ankara Karayolu kenarında Karabük iline 21 Km dir. 

3. Alanı: Sahanın tamamı 1,3 hektardır. 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın kuzeyi Devlet Ormanı, güneyi Karabük-Ankara 

karayolu,doğusu Karabük-Ankara karayolu ve devlet ormanı batısını Kayı köyü 

belirler.Şimdiki sahanın kullanım durumu, bitki örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz 

önünde bulundurularak tümü planlanmıştır. 

5. Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’nün teklifi üzerine, Orman 

Genel Müdürlüğünün olurları ile 2006 yılında mesire yeri olarak ayrılmıştır 

6. Alan: Merkez ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından 

ziyaret edilmektedir. Ankara-Karabük karayolu üzerinde olması nedeniyle farklı 

bölgelerden gelen insanlarında dikkatini çekmektedir. 


8. Fiziksel Özellikler 




basmaktadır. 


8.3. Jeoloji: Karabük’ te III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer 

kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır.Vadiler, 


8.4. Hidroloji: Sahada mevcut su kaynağında yapılan çalışmalar sonucu su ihtiyacı 

giderilmiştir. 

8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Kızılçam, 

Karaçam, Meşe, diğer yapraklı türler, Çalı ve Çayırlardan oluşmuştur. 


kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 21 km, Eskipazar 

ilçesine 12 km Burunsuz Köyüne 2 km, uzaktadır. Alan 1. derece deprem bölgesi 

kuşağında yer almaktadır. 

10. Mevcut sorunlar: --- 

Aladağ Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Aladağ Orman İçi Dinlenme Yeri 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Merkez İlçesi Aladağ mevki Karabük 

şehir merkezine 11 Kmdir. 


4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın güneyde Saitler köyü güney mahallesi batısında 

köy yolu kuzey ve doğusunu Devlet Ormanları belirler Şimdiki sahanın kullanım durumu, 

bitki örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak tümü planlanmıştır. 

5. Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’nün teklifi üzerine, Orman 

Genel Müdürlüğünün olurları ile 2010 yılında Orman İçi Dinlenme yeri olarak ayrılmıştır. 

6. Alan : Merkez ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından 

ziyaret edilmektedir. 



97




basmaktadır. 





8.4. Hidroloji: Sahaya Gölveren Köyü mevkinden su transferi yapılarak su ihtiyacı 

karşılanmıştır. 

8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Karaçamdir.9. 

9.Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu 

kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 11 km, uzaktadır. 

Akören ve Saitler köylerine sınırı vardır. Alan 1. derece deprem bölgesi kuşağında yer 

almaktadır. 


Beştepeler Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Beştepeler Orman İçi Dinlenme Yeri 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Safranbolu İlçesi Aşağıdana Köyü 

Beştepeler mevki Safranbolu şehir merkezine 10 Kmdir. 


4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı, güney ve kuzey sınırlarını devlet ormanı, 

doğu sınırını Karabük-Bartın karayolu belirler..Şimdiki sahanın kullanım durumu, bitki 

örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak tümü planlanmıştır. 

5.Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’ nün teklifi üzerine, Orman 

Genel Müdürlüğünün olurları ile 2005 yılında Mesire yeri olarak ayrılmıştır 

6. Alan: Safranbolu ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından 

ziyaret edilmektedir. Ayrıca Safranbolu’ya gelen turistlerinde ilgisini çekmektedir. 






basmaktadır. 





8.4. Hidroloji:Sahaya su transferi yapıldığından .su ihtiyacı karşılanmaktadır. 

8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Karaçamdir.Yer 

yer Meşe de görülür. 


kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri Safranbolu şehir merkezine 10 km, 

uzaktadır. Safranbolu-Bartın karayolunun kenarında bulunmaktadır. Alan 1. derece deprem 

bölgesi kuşağında yer almaktadır. 


98

Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri 

1. Alanın Resmi Adı: Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri 

2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Yenice İlçesi, Şimşirdere İşletme 

Şefliği, Şeker Mevkii. 

Koordinatları: 

Ateşsiz Alan Y X 

1. 446902 4561165 

2. 446883 4561101 

3. 446878 4561141 

4. 446873 4561163 

5. 446891 4561171 

Ateş Yakılabilen Alan 

Y 

X 

1. 447022 4561232 

2. 446957 4561114 

3. 446841 4561073 

4. 446949 4561265 

5. 446997 4561265 

6. 447000 4561255 

3. Alanı: Sahanın toplamı 11.737,306 m 2 (1,17 Ha). 

Ateşsiz Alan 883,149 m 2 (0,88 Ha.), 

Ateş Yakılabilen Alan 10854,157 m 2 (1,09 Ha.) 

4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde 

bulunması nedeniyle kısmen deniz ikliminin, kısmende kara ikliminin etkisi altındadır. 

Yazları serin , kışları soğuk ve yağışlıdır. 

5. Yasal Konumu: OGM 22.03.2007 tarih ve sayılı yazı ekindeki 52 nolu OGM Oluru ile 

C Tipi Mesire Yeri olarak ayrılmıştır. 

Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması, 

olağanüstü boy ve çapta Porsuk(taxus baccata), Fındık(Corylus colurna) ve 

Dişbudak(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir 

türlerin de yer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini 

oluşturan bir alan yakınında olmasından dolayı WWF tarafından gelecek kuşaklara 

aktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunması gereken zenginliği 100 Sıcak 

noktadan biri olması ve Şeker Kanyonun girişinde bulunması nedeniyle yerli ve yabancı 

turistlerin ilgisini çekmesinden dolayı ziyaretçilerin Konaklama, Piknik ve Rekreasyonel 

ihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmıştır. 

6. Yerleşimler ve Nüfusları: Alanın yakınında yerleşim vardır. Yıl içinde mevsiminde ve 

uygun zamanlarda günlük ortalama 100-150 kişi tarafında ziyaret edilmektedir. 

7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: Alan üzerinde Tabiat anıtı ağacı 


Özellikle Yenice Ormanları Flora ve Fauna bakımından zengin olması nedeniyle 

WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunması 

gereken zenginliği 100 Sıcak nokta üzerinde yer almıştır. 

Ayrıca Şeker Kanyon girişinde bulunması nedeniyle önemli bir yerdedir. 

8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel) 

8.1. İklim Özellikleri: Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık 

ortalama sıcaklık 13,2 C 0 , yıllık ortalama yağış miktarı 1242 mm , yıllık ortalama nispi 

nem % 75 olarak tespit edilmiştir. 

99

8.2. Jeomorfoloji: Arazi dağlık, engebeli ve sarptır. Kanyon girişinde yer 

almaktadır. 

8.3. Jeoloji: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya 

Kumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydana gelmektedir. 8.4. Hidroloji: Sahada su 

kaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metre mesafede kaynak suyu mevcuttur. 

Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır. 

8.5. Toprak Yapısı : Toprak sığ ve taşlıdır. Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve 

marn’lıdır. 

8.6. Flora ve Fauna: 

Flora:Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Porsuk(Taxus baccata), 

Fındık(Corylus colurna), Dişbudak(Fraxinus excelsior), Kayın(Fagus orientalis), 

Ihlamur(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), Akçaağaç Yapraklı Üvez (Sorbus 

torminalis)Çınar Yapraklı Akçaağaç(Acer platanoides), Kayacık(Ostrya carpinifolia), 

Gürgen(Carpinus betulus),Göknar(Abies bornmülleriana), Kavak(Populus) ve Şimşir 

(Buxus sempervirens). 

Fauna: Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Geyik(Cervus elaphus), 

Karaca(Capreolus capreolus), Ayı(Ursus arctos), Domuz(Sus scrofa), Kurt(Canis lupus), 

Tilki(Vulpes vulpes), Sansar(Martes sp.), Vaşak(Lynx lynx), Yaban Kedisi(Felis 

sylvestris), Tavşan(Lepus europaeus), Çulluk(Scolopax rusticola), Alakarga(Garrulus 

glandarius), Tahtalı Güvercin(Columba palumbus), Atmaca((Accipiter sp.), 

İspinoz(Fringilla coelebs), ve Karatavuk(Turdus merula) 

9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: 


Şimşirdere İşletme Şefliği, Şeker mevkiinde yer almaktadır. Yenice İlçe merkezinden 4,7 

Km, Karabük İlinden 30 km mesafe de olup Yenice – Karabük karayolundan 700 m içeride 

yer almaktadır. . 

Yenice ormanlarında bulunan TKA, Anıt Ağaçlar ve Şeker Kanyonun yerli ve 

yabancı turistlerin ilgisini çekmesi nedeniyle ziyaretçilerin Çadır, Piknik ve rekreasyonel 

ihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmış bu alanda 

1. Ateşsiz Piknik Alanı 

2. Ateşli Piknik Alanı 

3. Spor Alanı 

4. Çocuk Oyun Alanı 

5. Doğal Yürüyüş Parkuru 

6. Otopark 

7. Tuvaletler 

8. Biri Asma ve diğeri Ahşap Olmak üzere 2 adet Köprü 

9. Üç Adet Çeşme yapılmış olup alan içine Piknik Masaları, Çöp Kutuları ve 

Tanıtım levhaları yerleştirilmiştir. 



KAYNAKLAR : 




100

(G). TURİZM 

G.1. Yörenin Turistik Değerleri 

G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri 

G.1.1.1. Konum 

Karabük İli Turistik Harita (1/25.000) 

Kaynak: Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2008 

101

İlimiz Karabük, çevresindeki tarihi ve doğal güzellikleri ile büyük bir turizm 

merkezi konumundadır. İlimizin Ankara ve İstanbul gibi metropollere yakın olması, 

alternatif turizm olanaklarının bulunması İlimiz için bir avantaj teşkil etmektedir. 

Son yıllarda dünya turizm talebi alternatif turizme yönelmiş, Karabük ve İlçeleri bu 

alanda önemli turizm değerlerine sahiptir. Tarihi evleri ve eserleri, doğal güzellikleri ile 

1994 yılında Safranbolu, UNESCO tarafından Dünya Mimari Miras Listesine alınmıştır. 

Tarihi ev 

Yayla 

Mağara 

Kaya Mezarı 

Mesire yeri 

Çeşme 

Su kemeri 

Tarihi köprü 

Tarihi hamam 

Safran 

Şehirlerarası yol 

Köy yolu 

Kanyon 

Akarsu 

Şehir merkezi 

Göl 

Üzüm bağları 

Canlı balık 

Doğal hayatı 

koruma alanı 

Restorant 

Safranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.000) 

Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2008 

102

G.1.1.2. Fiziki Özellikleri 

İlimiz Merkez ve İlçeleri doğal güzellikleri ormanlar, yaylalar, mağaralar, 

kanyonlar ve yöreye özgü ürünlerden oluşmaktadır. Bölgede yüzey örtüsü büyük ölçüde 

ormandır. Yükselti farklılıkları iklim ve bitki örtüsüne etki ederken bir yandan da çeşitli 

sporlar için uygun bir ortam oluşmuştur. Yoğun orman alanları ve coğrafi yükseltiler 

bölgede yayların oluşumuna imkan sağlamıştır. 

Jeolojik oluşumların yanı sıra derin ve uzun kanyonlar kilometrelerce uzanan 

mağaraların oluşumuna sebep olmuştur. Uluyayla’da henüz yeterince keşfedilmemiş büyük 

bir mağara girişi ile ormanın iç kesimlerinde derin çukurluk biçiminde ilginç jeolojik 

oluşumlar mevcuttur. 

Mağaralar : 

Bulak Mencilis Mağarası: Safranbolu İlçesinin 10 km. kuzeybatısında, Manastırtepe ile 

Mağara deresinin başlangıç noktasında yer alır. Bulak Mencilis Mağarası; kuzey-güney 

doğrultulu yatay olarak gelişmiş, çok katlı, kaynak konumlu, aktif ve fosil bölümlerden 

oluşan bir mağaradır.Bütün kollarıyla 6052 m. olan Mencilis Mağarası, toplam uzunluğu 

ile Türkiye’nin 4. büyük mağarasıdır. Mencilis mağarasının, farklı yükseltilerde bulunan 

ve birbirleriyle bağlantılı olan üç girişi ve alt katta (aktif galeri) bulunan ve zaman zaman 

hızlı akışı olan yer altı deresi nedeniyle farklı değişken bir havası vardır. Tursima açılan 

orta katın sıcaklığı 12-14 ºC ve nemlidir. Ayrıca mağaranın süzülmüş polen ve tozlardan 

arınmış, bol oksijenli havası rahat nefes almayı sağlamaktadır. Mağarada yarasa dışında 

karakteristik bir canlı topluluğuna rastlanmamıştır. 

Mağara sisteminin oluşum mekanizması: Su, mağara atmosferi ile karşılaştığında 

havadaki CO 2 miktarı az olduğundan, su bünyesinde bulunan CO 2 ’yi mağara atmosferine 

bırakırken mağara yüzeyinde CaCO 3 ve MgCO 3 çökelmeleri yani damlataş oluşumları 

gelişir. 


Yaylalar ve Mesire Yerleri : 

İlimiz merkez ilçesinde Avdan Yaylası, Sorgun Yaylası, Dede Yaylası, Büyük Düz 

Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Düzü Yaylası ve 

Arıcak Yaylası bulunmaktadır. 

-Sorgun Yaylası : Karabük-Yenice-Eskipazar arasında kalan Sorgun Yaylası yaklaşık1600 

m. yüksekliktedir. yüksekliktedir. Yayla bol su kaynaklarına sahiptir. Treacking ve çim 

kayağı faaliyetleri için uygundur. 

Safranbolu İlçemizde ; 

-Sarıçiçek Yaylası : 1700 m. yükseklikte olup orman dokusu açısından oldukça zengindir. - 

Uluyayla : 1100 m. yüksekliğindeki yayla 6,5 km. uzunluğunda, 200-300 m. genişliğinde 

düz ve geniş çayırlıklardan oluşmaktadır. Bir gölet ve oldukça büyük bir mağara bulunan 

Uluyayla, sporcular için oldukça elverişlidir. 

Yenice İlçemizde ; 

Göktepe Yaylası, Yatsıyurt Yaylası, Alaboğa Yaylası, Karaboğa Yaylası, Meğre 

Yaylası, Bağbaşı Yaylası bulunmaktadır. 

-Gökpınar Yaylası : 4 hektarlık bir alanın Arboratum sahası olarak tescil edilmesiyle 

genellikle ormancılık alanında araştırma yapan bilim adamlarının dikkatini çekmekte ve 

bilimsel çalışmalar yapılmaktadır. 

-Göktepe Yaylası : Geleneksel Zümrüt Yenice Göktepe Şenliklerinin yapıldığı, Yenice’nin 

en güzide ve halk tarafından yaz ayları boyunca dinlenmek ve piknik yapmak üzere tercih 

edilen orman içi sayfiye yeridir. 

Eskipazar İlçemizde ; 

Belen Yaylası, Kabaarmut Yaylası, Bürnük Yaylası, Elaman Yaylası, Kuyucak 

Yaylası, Yalakuz Eğriova Yaylası, Dede Yaylası bulunmaktadır. 

-Dede Yaylası : Yaklaşık 1600 m. yüksekliktedir. 

-Eğri Ova Mesire Yeri : 12.000 m 2 yüzölçümünde 5 m. derinliğinde suni gölet 


Ovacık İlçemizde ; 

Boduroğlu Yaylası, Eybeliler Yaylası ve Göl Yayla bulunmaktadır. 

104

Şifalı Sular : 

-Acısu : Böbrek ve romatizma hastalarının şifa niyetine kullandıkları acısu kaynaklarından 

en bilineni olan Sarıot, orman bölgesinde olup Yenice’ye 30 km. mesafededir. 

-Akkaya (İmanlar Köyü) Termal Kaynağı : Eskipazar İlçesi’nin doğusunda İmanlar Köyü 

yakınındadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak bulunan ve bir yanı 

oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından başlayarak kayaların basamak 

bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, ortaklama 25 °C sıcaklıktadır. Akkaya 

Termal kaynağında saniyede ortalama 4 lt. su çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu 

havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst basamaktadır. Alkalik bikarbonatlı 

termal suyun bileşiğinde yüksek oranda karbondioksit ve kükürtlü hidrojen bulunmaktadır. 

Kükürt oranı yüksek olduğundan kronik iltihaplı jinekolojik sendromların tedavisinde 

etkili olduğu bilinmektedir. 

Kanyonlar : 

Safranbolu İlçemizde bölgedeki kanyonlar jeolojik uzun ve derin kanyonları 

oluşturmuştur. Tokatlı, Düzce ve Sakaralan kanyonları turizm amaçlı kullanılmaya 

başlanmıştır. Kirpe (Düzce) Kanyonu 3 km. devam etmekte olup küçük çağlayanlar, su 

göletleri ve doğal oluşumlarla bir tabiat harikasıdır. Kanyon Safranbolu’ya 10 km. olup 

Konarı Köyü’ndedir. 

Karabük Yenice Karayolunun 3. km.’sinde yer alan Şeker Mevkiinden başlayan 

Şeker Kanyonu’nun toplam uzunluğu 6,5 km., yüksekliği 100 metreden başlayıp 250 

metreye kadar yükselmektedir. Kanyonun kayaları, kaya tırmanışları için uygun bir yapıya 

sahiptir. İncekaya Kanyonu, üzerinde İncekaya Su Kemeri’nin de bulunduğu oldukça dik 

ve derin yamaçlara sahiptir. 

Düzce Kanyonu 

105

Av Alanları : 

Eskipazar İlçesinde Avcılar ve Atıcılar Derneği haziran, temmuz ve ağustos 

aylarında sürek avcılığı düzenlemektedir. Bölgede bol miktarda yaban domuzu olup az 

sayıda tilki, ayı, keklik, çıran, kara tavuk, çulluk ve bıldırcına rastlanmaktadır. 

G.1.2. Kültürel Değerler 

Karabük ve çevresinde, yazısız kültür dönemini aydınlatmaya yönelik olarak 

yapılan arkeolojik araştırmalar çok yenidir. Önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve 

dört büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 

tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi 

Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe sınırları içinde yer almaktadır. Hititlerin MÖ. 1200 

tarihinde yıkılmasından sonra Frig Karabük ve çevresi etkisi altına girdi. Friglerin 

yöremizde yerleşmiş olarak göründükleri yer Ovacık İlçesine bağlı Kışla Köyü’dür. 

Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısı Frig dönemine aittir. 

Yöremizde, Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı 

bulunmaktadır. Bu dönemin en önemli yerleşim alanı Eskipazar sınırlarındaki 

Hadrianopolis Kentidir. MS. 126 yılında bu adı alan kentin asıl ismi Kaisareis 

Proseilemmenitai’dir. Roma Döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında Sipahiler Köyü 

Küre Havuzu, Safranbolu’da Hacılarobası Köyü’nde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı, 

Akveren ve Yörük Köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır. 

Eskipazar İlçesine bağlı Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (Yahyalar 

Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçe 

yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. Buna göre; merkez Deresamail 

arazisindeki Asar Tepe olmak üzere bu köy ve mahallelerin bulunduğu bölgeye Kimistene 

adı verilmektedir. Kimistene’ye bağlı Endeiron Köyünün bugün Emiroğlu adıyla yaşadığı 

ve bu köyün kurucularının MS. I. yy.’da eski Yugoslavya’nın Dalmaçya bölgesinde 

bulunan Enderondan gelmiş olduğu tapınak yazıtlarından anlaşılmaktadır. 

İlimizde tespit edilebilen 28 adet arkeolojik alan, 5 adet Kentsel Sit Alanı, 4 Adet 

Doğal Sit Alanı, 1417 adet tescilli eser, 693 adet yazma eser, 1088 adet basma eser, 32 adet 

tümülüs, 4 adet höyük, 100’den fazla kaya mezarının yanında, tescili yapılmamış 

envanterleşmemiş binlerce kültür varlığına sahiptir. 

Karabük Merkezdeki Sit Alanları : 

- Karabük Yenişehir Mahallesi Kentsel ve III. Derece Doğal Sit alanı 

- Zopran Köyü Ürküt Bağları Mevkii I. Derece Doğal Sit 

- Bulak Köyü Bulak (Mencilis) Mağarası Doğal Sit 

- Ödemiş Köyü Alman Mezarlığı Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

- Cemaller Köyü I. Derece Arkeolojik sit 

- Çukurca Köyü Kocaağsak Mah. Ademlik Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit 

- Bulak Köyü 1212 parsel I. Arkeolojik Sit 

- Sipahiler Köyü Küre Havuzu Arkeolojik Sit 

- Bürnük Köyü Demirciler mah. Ciğiltepe Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit 

- Üçbaş Köyü Örentarla Mevkii I.-III. Derece Arkeolojik Sit 

- Bulak Köyü yerleşim alanı sit alanı 

- Akören Köyü Dikmen Mevkii I. Derece Arkeolojik sit 

- Üçbaş Köyü Güvenceağzı tepe ile Çakmak tepe arası I. Derece Arkeolojik sit 

106

Eflani İlçesindeki Sit Alanları : 

- Karacapınar Köyü Kentsel Sit 

- Esencik Köyü Saray Mevkii Arkeolojik Sit 

- Alpagut Köyü Kasımaltı Mevkii arkeolojik sit 

- Mezarlıktepe Mevkii arkeolojik sit 

- Hacımedanlar Mevkii arkeolojik sit 

Eskipazar İlçesindeki Sit Alanları 

- Budaklar Köyü Hacamatlar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit 

- Karahasanlar Köyü Kocabağ Mevki I. Derece Arkeolojik Sit 

- Beytarla Köyü Adnan Erkeç Tarlası I. Derece Arkeolojik Sit 

- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit 

- Budaklar Köyü 106 ada 13 parsel I. Derece Arkeolojik Sit 

- Budaklar Köyü 106 ada 119 parsel I. Derece Arkeolojik Sit 

- Deresemail Köyü Asartepe Mevki I. Derece Arkeolojik Sit 

- Kuzviran Köyü Mezarlıkaltı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit 

Yenice İlçesindeki Sit Alanları : 

- Yenice Gökbel Köyü Hamazkırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

- Kale Köyü Alakilise ve Çukurcak Bayırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

- Tır Köyü Üçevler Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

- Merkez Demirciler Mah. 

- Çengeller Köyü Fındıklıtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit 

Safranbolu İlçesindeki Sit Alanları : 

Safranbolu, sahip olduğu kültürel mirası ve burası korumadaki başarısı sayesinde 1994 

yılında UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti” unvanını almış, bu da Safranbolu’nun 

tüm dünyada daha çok ilgi çekmesini sağlamıştır. 

- Safranbolu Bağlar Kesimi ve Çarşı kesimi I. Derece Arkeolojik Sit ve Doğal Sit 

- Yörük Köyü Kentsel Sit 

- Sırçalı Köyü Sağırtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik sit 

- Hacılarobası Sallar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit 

- Aşağı Güney Köyü Aslantaş, Sarıkaya ve Köşklü Pınar mevkii 

Yörük Köyü : Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü, 1997 yılında Kültür ve 

Turizm Bakanlığı tarafından bir Türkmen köyü olması sebebiyle tamamen kentsel sit alanı 

içerisine alınarak korunması kararlaştırılmıştır. Bunlar: 1 adet Çamaşırhane (Sanat Evi 

olarak kullanılmakta), 2 adet Çeşme, Köy Odası, Hamam Kalıntısı, Misafirhane, 2 adet 

Cami, 85 adet Korunması gerekli Sivil Mimari Yapı ile Köy mezarlığında bulunan 51 adet 

mezar taşları tescil edilmiştir. 

16.yüzyılda Safranbolu yöresinde yaşayan göçebe cemaatlere “Yörükan-ı Taraklı” 

yada “Yörükan-ı Taraklıborlu” adı verilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde 

Safranbolu, biri bugünkü İlçe merkezinde “Medine-i Taraklıborlu” diğeri merkezi bugünkü 

Yörük Köyü (Nefa-i Yörük) adını taşıyan aşiretler için kurulmuş olan Yörükan-ı 

Taraklıborlu adını taşıyan iki ayrı kazadır. 

Yörük Köyü ile ilgili yazılı efsanelerde, Yörüklerin 14. ve 15. yüzyıllarda göçer 

durumda oldukları, kendilerine özgü vergi düzeni ile ayrı bir kariye teşkil edecek şekilde 

bir kadıya bağlanıp zaman içerisinde yerleştirildikleri ve bu kazanın merkezi olarak 

107

ugünkü Yörük köyünün tespit edildiği ve uzun sürede, yüzyıllar boyunca konumlarını 

devam ettirdikleri anlaşılmaktadır. Köyün efsanede yer aldığı şekilde Karakeçili aşiretine 

bağlı oymaklar ve Taraklı aşireti mensupları ya da bütününden oluşan biçimde kurulmuş 

olması kesin olmamakla birlikte ihtimal dahilindedir. 

Safranbolu’nun aksine arsa ve engebeli arazi sorunu olmayan Yörük’lüler evlerini 

nerede ise bitişik nizam inşa etmişlerdir. Anadolu köylerinde genellikle görülen ev 

kümelenmesi yerine ana cadde boyunca yapılanmışlardır. Ana cadde sonundaki 

meydandan açılan düzenli sokaklar da bile bitişik nizam havası devam etmektedir. 

Tarihi Yapılar 

İlimiz Merkez Tarihi Yapılar 

Kaya Mezarları 

Bürnük Köyü Kaya Mezarları : Bu köyde mezarlar dört bölgede toplanmıştır . 

*Yazıcılar Mahallesinin on dakika kuzeyinde bulunan Kayalık Mevkiindeki üç adet mezar 

(Kayalık mezarları) 

*Köseköy’deki birisi tamamen kaybolmuş durumdaki 5 adet mezar (Köseköy kaya 

mezarları) 

*Kışla mevkiindeki 6 adet kaya mezarı 

*Kapaklı Mahallesindeki bir adet kaya mezarı 

Yukarı Kızılcaören Kaya Mezarı: Bu köyde üç tane kaya mezarı bulunmaktadır. 

Arkeolojik Değerler : 

24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs 

Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe 

sınırları içinde yer almaktadır. 

Karabük Merkez İlçeye bağlı Üçbaş, Aktaş ve onun yukarısındaki Avdan Yaylasına 

uzanan bölgede Roma Dönemine ait antik bir yerleşim alanının olabileceği 

düşünülmektedir. Yapılacak arkeolojik kazılarda antik kent buluntularının artacağı 

sanılmaktadır. Ayrıca Sipahiler Köyü’nde bir tapınağa ait harabelerin ve buna ait 

sütunların varlığı, burada da eski bir yerleşme yerinin olabileceği düşüncesini 

kuvvetlendirmektedir. 

Safranbolu İlçesi Tarihi Yapılar 

Camiler 

Eski Cami / Gazi Süleyman Paşa Camisi: Cami-ı Kebir Mahallesindeki caminin yazıtı 

bulunmadığından kesin yapım tarihi saptanamamıştır. Mimari açıdan Eski Cami, kare 

planlı, moloz taştan yapılmış beden duvarları bulunan, ahşap örtülü yalın bir yapıdır. 

Mihrabı ahşap mimberi, kadınlar mahfili bulunmaktadır. Caminin içinde özellikle 

belirtebilecek bezeme örneğine rastlanmamaktadır. 

Köprülü Mehmet Paşa Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısı’nın içindedir. 

Bu yapının da yazıtı yoktur. Ancak yapımını sağlayan Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa 

tarafından 1661/1662 yılında ibadete açıldığı anlaşılmaktadır. Çarşıdan büyük kemerli bir 

kapıdan avlusuna girilmektedir. Ayrıca Arasta’ya açılan bir diğer kapısı vardır. Caminin 

ana mekanı kare planlıdır; üstünü tromplarla geçilen bir kubbe örtmektedir. Bu kubbenin 

108

oturduğu sekizgen kasnak dışardan payandalarla desteklenmiştir. Beş bölümlü beşik 

tonozlarla örtülü bir son cemaat yeri vardır. Cami tümüyle XVII. Yüzyılın özelliklerini 

belirgin bir şekilde ortaya koymaktadır. Avlusunda Güneş Saati ile Muvakkithane binası 


Hidayetullah Camisi: Musalla Mahallesinde giriş kapısı üzerinde iki yazıttan 1718/1719 

tarihlisinden Hidayet Ağa tarafından yaptırıldığı, 1873-1874 tarihlisinden ise Hacı 

Süleyman Efendi tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır. Moloz taştan duvarları, ahşap 

örtüsü, yarım kalmış minaresi bulunan bu yapının kareye yakın bir planı vardır. İçeride 

ayrıca altı ahşap direk üzerine oturan kadınlar mahfili bulunmaktadır. Geometrik 

motiflerden oluşan bezemeleri içeren mimberi, yapının bezemeli tek noktasıdır. 

Taş Minare Camisi: Hüseyin Çelebi Mahallesi Taş Minare Sokağındadır. Bu yapının da 

yazıtı yoktur. Kare planlı, beden duvarları moloz taştan, ahşap örtülü, taştan tek şerefeli ve 

yivli minaresi bulunan caminin mimberi de yalın ve ahşaptır. Devrini belirleyecek 

bezemeye rastlanmamaktadır. 

Dağdelen Camisi: Akçasu Mahallesindedir. Giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1767/1768 

tarihinde Hacı Mehmet adlı bir kişi tarafından yaptırıldığı anlaşılan cami, moloz taştan tek 

kubbeli bir yapıdır. Tromplardan sekizgen kasnağa, oradan kubbeye geçilmekte, üstte diğer 

bazı yapılarda olduğu gibi kiremit örtü bulunmaktadır. Son cemaat yeri beş bölümlüdür. 

Kazdağlıoğlu Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısının girişindedir. Giriş 

kapısı üzerindeki yazıttan 1778 tarihinde Borlu Ayanı Hacı Halil Mahallesinde 

Kazdağlıoğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Taş ve tuğladan tek 

kubbeli olarak yapılmış bu yapıda tromplardan kasnağa, oradan kubbeye geçilmektedir. Üç 

bölümlü bir son cemaat yeri vardır. Ortadaki kubbe, yanlarındakiler ise aynalı tonozlarla 

örtülüdür. Şahsa ait olan Kazdağlıoğlu Cami, Safranbolu Belediyesine devredilmiş, devrini 

takiben “Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi” olarak bir süre değerlendirilmiştir. 

Akçasu Lütfiye Camisi: Akçasu Mahallesinde Akçasu Deresinin üzerinde yapılmıştır. 

Caminin giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1878/1879 yılında Hacı Hüseyin Hüsnü tarafından 

yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Akçasu üzerine yapılan bir kemere oturan, moloz taşlardan 

yapılmış, ahşap örtülü bu cami dikdörtgen planlıdır. 

İzzet Mehmet Paşa Camisi: Safranbolu çarşısındadır. Son cemaat yeri sütunları 

üzerindeki yazıdan 1902/1903 yılında onarım gördüğü öğrenilen yapı, III. Selim’in 

Sadrazamı İzzet Mehmet Paşa tarafından 1796 tarihinde yaptırıldığı, kapısı üzerinde 

mermer kabartma sülüs ile yazılmış kitabesinde anlaşılmaktadır. Ortadaki kubbeli, 

yanlardakiler aynalı tonozlu olmak üzere üç bölümden oluşan son cemaat yerinin sağında 

tek şerefeli taştan minare yer alır. 

Yapının bütün örtü elemanları dıştan kurşunla kaplanmış, bu yönden Safranbolu 

camileri içinde tek örnek olarak kalmıştır. Ayrıca yapının bezemeleri devrinin anlayışını 

yansıtacak nitelikle ele alınmıştır. 18. yüzyılda Türk mimarisinde ve bezemesindeki batı 

etkilerinin Anadoluya yansıması konusunda bu yapı oldukça fikir vermektedir. 

Mescit/Zülmiye Camisi: Çeşme Mahallesinde kendi adıyla anılan Mescit Sokak 

üzerindedir. Hattat Mehmet Mahzı tarafından yazılmış kırık yazıtından 1883/1884 yılında 

yapıldığı anlaşılan cami, moloz taştan gövdeye, ahşap örtüye sahiptir. Dikdörtgen planlı, 

girişin sağında tek şerefeli minaresi, içeride üç bölümlü bir kısmı eklenmiştir. 

Kıran (Sen Stefanos) Kilisesi (Ulu Camii): Bu kilise, Miladi 515 yılında inşa edilmiştir. 

1872 yılında bir onarım gören bu kilise, 1956 yılından bu yana cami olarak 

kullanılmaktadır. 

Kaleler 

Safranbolu Kalesi: Bu kalenin sur ve duvarları bütünüyle yıkılmıştır. 20 m. yüksekliğinde 

olduğu tahmin edilen bu kalenin yeri 1976 yılında yanan eski hükümet konağının olduğu 

109

yerdir. Bizans Döneminde yapıldığı ve o dönemde Dadybra Kalesi olarak anıldığı 

bilinmektedir. 

Medreseler 

Gazi Süleyman Paşa Medresesi: Cami-Kebir Mahallesinde, Eski Caminin alt 

kısmındadır. XIV. Yüzyılın ilk çeyreğinde yapılmış olması mümkün bu yapı, değiştirilerek 

bir süre ilkokul, öğretmenler lokali, sinema olarak kullanılmıştır. 

Tekkeler 

Kalealtı Tekkesi: Eski Tekke Mahallesindedir. Bu tekkenin önemli yanı ayaktaki Osmanlı 

devri yapılarının en eski tarihli olmasındandır. Mescitin son cemaat yerindeki yazıttan 

1550 (M.) tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Tekke bölümü günümüze ulaşmadığı için 

plan şeması, mescit kısmıyla ilişkisi konusunda bilgi bulunmamaktadır. 

Ali Baba Tekkesi: Çavuş Mahallesinin Kemer Ağzı Sokağındadır. Güney duvarı 

üzerindeki yazıt 1823/1824 tarihinde yapıldığını göstermektedir. Bu yapıdan ayakta kalan 

mescit kısmı moloz taştan yapılmış, dikdörtgen bir plana sahiptir. 

Haydar Ağa Tekkesi: Bugün mevcut olamayan bu yapı için kaynaklardan edinilen 

bilgilere göre kentin İsmet Paşa Mahallesinde, derenin kenarında olduğu sanılmaktadır. 

Safranbolu’da bir süre kaymakamlık yapan Amasralı Haydar Ağa tarafından yaptırılmıştır. 

Türbeler 

Hasan Paşa Türbesi: Safranbolu’ya egemen Hıdırlık denilen bir tepe üzerinde yer 

almaktadır. Sekizgen planlı ve kesme taştan yapılmıştır. Sandukası yaldızlı ve çok 

görkemli bezemelerle süslenmiştir. 

Şeyh Mustafa Türbesi: Safranbolu-Kastamonu arasındaki Araç yolunun sağına yer alır. 

Yapının üzerinde iki yazıt bulunmaktadır. Kare gövdeli, üstü ahşap çatı ile örtülü bu yalın 

yapıda dikkati çeken nokta içeride iki sıra halinde yerleştirilmiş 5 sandukanın yer 

almasıdır. 

Hacı Emin Efendi Türbesi: Dikdörtgen planlı, moloz taştan yapılmış, ahşap çatıyla 

örtülmüştür. Üç tahta sanduka bulunmaktadır. 

Ali ve Hasan Baba Türbeleri: Çavuş Mahallesinde Kemerağzı sokaktadır. Kesin yapım 

tarihini veren bir yazıt yoktur. Dikdörtgen planlı aynalı tonozla örtülü kesme taştan 

yapılmış, dış köşeler kesilmiş; içeride ise buralara nişler konmuştur. Üç sanduka 


Hanlar 

Cinci Hanı: Çeşme Mahallesinde Akın Sokağında çarşının merkezindedir. Safranbolu’nun 

en anıtsal yapısı olan Cinci Hanı’nın kesin yapım tarihini verecek bir yazıtı yoktur. Sultan 

İbrahim zamanında Cinci Hoca’nın yaptırdığı bu yapının, 1640-1648 tarihleri arasında 

tamamlanmış olması mümkündür. Kesme ve moloz taştan yapılmış olan han iki bölümden 

oluşmaktadır. Ortadaki avluya açılan iki katlı revakların gerisine odalar yerleştirilmiş, 

güneybatısına ise avludan geçilen ahır bölümü konmuştur. Ayrıca, hanın ana kapısı 

üzerinde çıkmalı bir kısım bulunur. Ortadaki havuz, genel çizgilerini bugün de 

korumaktadır. 

110

Eski Hamam: Çeşme Mahallesindedir. Bu yapının büyük bir olasılıkla Bizans 

döneminden kalma bir yapı olduğu, Bizans harflerinden oluşan kitabesinden 

anlaşılmaktadır. Kadınlar ve erkekler için iki ayrı bölüme sahiptir. Halen kapalı olan bu 

hamam restore edilmemiştir. 

Yeni Hamam (Cinci Hamam): Çeşme Mahallesinde çarşının içindedir. Kadınlar ve 

erkekler kısmından oluşmaktadır. İki bölümün planının aynı olduğu bu hamam, haçvari 

sıcaklıklı hamamlar grubuna girer. Türk hamam geleneğinde belirgin bir özellik olarak her 

iki bölümün girişlerinin farklı sokaklara açılmasının dışında farklı bir özellik taşımayan bu 

hamam Safranbolu’nun en özellikli hamamlarının başında gelmektedir. 

Çeşmeler 

İlçedeki kitabeli çeşmelerin isimleri ve yapım tarihleri şu şekildedir: 

Köprülü Çeşmesi 1661-1662 

Taş Minare Çeşmesi 1691-1692 

Hışır Pınarı Çeşmesi 1775-1776 

Paşa Pınarı Çeşmesi 1794-1795 

Hacı Mehmet Ağa 1803-1804 

Antepzade Hacı Mehmet Çeşmesi 1811 

Tuzcu Pınarı Çeşmesi 1813-1814 

Kilci Salih Paşa Çeşmesi 1819-1820 

Çatalpınarı Çeşmesi 1833-1834 

Köprübaşı Çeşmesi 1836-1837 

Alabekir Çeşmesi 1847-1848 

Çalışdar Çeşmesi 1850 

Fatma Hanım Çeşmesi 1862-1863 

Hacı Kamil Efendi Çeşmesi 1863-1864 

Sadullah Çeşmesi 1870-1871 

Karakullukçu Çeşmesi 1874 

Cilbir Pınarı Çeşmesi 1889-1890 

Kadı Efendi Çeşmesi 1896 

Mescit/Hamidiye Çeşmesi 1905 

Ekmekçi Numan Çeşmesi 1906-1907 

Serkatip Çeşmesi 1910 

Şükrü Efendi Çeşmesi 1924 

111

Köprüler 

Taşköprü: Köprünün yapım tarihini belirten yazıtı yoktur. Osmanlılar tarafından yapıldığı 

sanılmaktadır. 34 mm uzunluğunda, iki kemerli, yalın görünüşlü bir yapıdır. 

Tokatlı Köprüsü: 1778 yılında Kazdağlıoğlu tarafından su köprüsü olarak yapıldığı, daha 

sonra 1796-1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından geçit durumuna getirildiği 

söylenmektedir. Bu yapı, 40 metre uzunluğunda, 15 metre açıklıklı tek bir kemerden 

oluşan 6 metre genişliğinde, 30 metre yüksekliğindedir. 

İncekaya Su Kemeri: Sadrazam İzzet Mehmet Paşa’nın yenileyerek kente kazandırdığı 

eserdir. Mimari değer taşıyan Bizans döneminden kalma bu eserin, 1794-1798 tarihlerinde 

tamirat geçirdiği bilinmektedir. 116 metre uzunluğundaki su kemeri yerden yaklaşık 60 

metre yüksekliktedir. Bu kemerin toprak üzerindeki 5 kemerli bölümü tamamen taştan ve 

horasan harcı ile yapılmıştır. Suyun akış hızının dengelenmesi için su kemeri üç 

kıvrımlıdır. Buradan geçen su Asmazlar Havuzlu Konağının bahçesinde bulunan su 

terazisinden kente dağıtılır. 


İncekaya Su Kemeri 


Çatalin Kaya Mezarı: 10 metre yüksekliğinde bir kayaya oyulmuştur. Mezarda iki 

sütunlu bir giriş yeriyle bir oda bulunmaktadır. Sütunlarda başlık ve kaide yoktur. 

Gövdeleri dörder köşelidir. 

Sarıyan Kaya Mezarı: Mezarın önünde atnalı biçiminde giriş yeri vardır. Kapısı kare 

şeklindedir. Odanın boyu 2 m., eni 1.90 m., yüksekliği 1.50 m. olup tonozludur. İçinde üç 

tane ölü sediri vardır. 

Hacılarobası Köyü Kaya Mezarları: Bu mezarların bir tanesinde kitabe vardır. Odanın 

kapısının sağ tarafında bulunan 0.54 x 0.84 m. büyüklüğünde Grek harfleriyle yazılmış altı 

satırlık bu kitabe zamanla okunamayacak hale gelmiştir. 

Üçbölük Köyü Kaya Mezarları: Beş tane kaya mezarı vardır. Bunlardan birincisi köyün 

alt girişinde, yolun kenarındaki bir bahçededir. Diğer mezarlar Yukarıharman, Üzümlüin, 

İncirli Taş, Gölpınarı kaya mezarlarıdır. 

Çavuşlar Köyü Kaya Mezarı: Bu kaya mezarları dört mevkiide toplanmaktadır. Pınarini 

denilen yan yana mezarlar yan yana iki odadan ibarettir. 

Safranbolu’da bu kaya mezarlarından başka Akören (Akveren) Köyünün 200 m. 

kuzeyinde Ambar kaya mezarı; Akveren ve Yörükköyü arasında Kepez denilen kaya 

sinsilesi üzerine oyulmuş beş odadan ibaret Horozini kaya mezarları; Şeyh Mustafa Efendi 

türbesinin on metre batısında Kızlar Kümbeti yer almaktadır. 

113

Hacılarobası Kaya Mezarları 

Çatalin Kaya Mezarı 

Saat Kulesi 

III. Selim’in Sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa tarafından 1794-1798 tarihleri 

arasında yaptırılmıştır. Kiremitli çatısı bulunan saat kulesinin yüksekliği 20 metre kadardır. 

7 günde bir kurulan saat zembereksiz olup, 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışmaktadır. 

Güneş Saati 

Köprülü Mehmet Paşa Camisi avlusundadır. Basit tip, yatay güneş saatleri 

grubundandır. Osmanlı dönemine ait 95 adet güneş saatinden birisidir. Tarihi güneş saati 

mermer levhanın üzerinde bulunan üçgen şeklindeki madeni bir plakanın gölgesi ve 

plakanın teşkil ettiği eşit açılara sahip çok sayıdaki çizgi ile zamanı tayin eder. Mermer 

plakanın üzerindeki çizgiler 10’ar dakikalık zaman dilimini gösterecek şekilde çizilmiştir. 

114

Saat Kulesi 

Güneş Saati 

Güneş Saati 

Müzeler 

Ahmet Demirezen Yemenicilik Müzesi: Yemeniciler Arastası yemeni üreten yemenici 

ustası Ahmet Demirezen, dükkanını içindeki alet ve edevatla müze haline getirmiştir. 

Dükkan içinde yemenicilik mesleğinde kullanılan 40’a yakın alet ve edevatlar 

gösterilmektedir. 

Arkeolojik Değerler 

Safranbolu İle Eflani İlçeleri arasında 24 tümülüs bulunmaktadır. Safranbolu’nun 

kuzeydoğusunda yaklaşık olarak 20 km. uzaklığında bulunan Akören Köyü’nde Roma 

dönemine ait antik bir yerleşim alanı bulunmaktadır. 

İdari Yapılar 

Eski Hükümet Konağı: Eski kalenin üzerinde bulunduğu tepenin üzerine yapılmış, 

mimari değer taşıyan bir binadır. Kapısının üzerinde bulunan yazıttan 1904 yılında devrin 

Kastamonu Valisi Enis Paşa ve kentin Kaymakamı Mir Ahmet Beylerin gayret ve halkın 

da katılımıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. 1976 yılına kadar İlçenin Hükümet Binası 

115

görevini yapan bu eserde fevkalade bir taş işçiliği hakimdir. 1976 yılında bir yangın 

sonucu bugün harap bir halde olan bu eser, şu anki görüntüsüyle dahi görenlerin beğenisini 

kazanmaktadır. 

Yemeniciler Arastası 

Köprülü Mehmet Paşa Camiine bitişik, 48 ahşap dükkandan oluşan ve “yemeni” denilen 

ayakkbının yapıldığı eski lonca çarşısıdır. Restore edilen çarşı turistik amaçlı 


Demirciler Çarşısı : 

İzzet Mehmet paşa Camii altından geçen Akçasu deresinin iki yakasına kurulan çarşı, sıcak 

ve soğuk demircilik el sanatlarının üretildiği yaşayan tek lonca çarşıdır. Bakırcı ve kalaycı 

esnaf, bu çarşı içerisinde çalışmaktadır. 

116

Hıdırlık Tepesi : 

Türklerin, Safranbolu’ya geldikleri vakit, konuşlandığı yerdir ve açık namazgah 

şeklindedir. Yağmur duası ile hıdrellez kutlamaları kurada yapılır. Üzerinde Köstendil 

Kaymakamı Hasan Paşa’nın türbesi (1845), iki namazgah, Hızır (Hıdır) Paşa’nın mezarı ile 

Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Dr.Ali Yaver ATAMAN’ın (1955) anıt mezarı 


Eskipazar İlçesi Tarihi Yapılar 


Delikkaya Mezarları: İki dizi halinde sırlanmıştır. İlk dizi 7, ikincisi ise 6 mezar 

odasından oluşmaktadır. Mezarların boyutları 2-2-1 m. olup aralarında birer ölü sediri 

bulunur. Bunların bir bölümü kubbeli, bir bölümü tonozludur. Roma Devrine ait olduğu 

bulunan kitabelerden anlaşılmaktadır. 

Hisariçi Kaya Mezarları: Romalılar dönemine ait olduğu sanılan mezar, çok düzgün 

işçilik gösteren 3x2 metre ölçülerinde bir oda ve çevresinde üç nişten oluşmaktadır. 

Kaleler 

Asar Kalesi: Eskipazarın kuzeydoğusunda Semail Köyü’ndedir. Doğal bir kale olup, 

yakınında bulunduğu dere seviyesinden 300 metre yüksektedir. 

Asar Roma Dönemi Yazıtlı Silindirik Mezar Taşı 

Asar Tapınağa ait arşitrav bloğu 

117

Hamamlar 

Bahçepınar Hamamı, Kıranköy Hamamı, Kapucular Hamamı, Hamamlı Hamamı, 

Karahasanlar Hamamı. 


Eskipazar’a 3 km. uzaklıkta bulunan antik kent en az dört medeniyete ev sahipliği 

yapmıştır. Eskipazar İlçesi sınırları içerisinde 5 tümülüs ve 1 tane höyük yer almaktadır. 

Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı bulunmaktadır. En önemli 

yerleşim alanı Hadrianopolis Kentidir. İlçeye bağlı Deresamail, Boncuklar ve Tamışlar 

köylerinde yirmiye yakın Grekçe yazıt yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. 

Ovacık İlçesi Tarihi Yapılar 


Gerdek Boğazı Kaya Mezarı: MS. VII. yüzyıl yapısıdır. Mezar, üçgen alınlıklı giriş ve 

birbirine açılan üç odadan meydana gelmiştir. Niş bulunan odalarda tavan süslemesi olarak 

içiçe dikdörtgenler kullanılmış ve ağaç mimarisi taklit edilmiştir. Sütun başlıkları hurma 

yaprağı ile süslü olup doğu mimarisinin etkisi görülmektedir. 

Karain Kaya Mezarı: Kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir. 


Ovacık İlçesi’nde 3 tümülüs ve Karakoyunlu ve Kışla Köyü’nde Bronz Çağı ve 

Bizans-Roma Dönemine ait yerleşim yeri, Yürekören ve Taşoğlu Köylerinde Roma-Bizans 

Dönemi yerleşim yeri, Kışla Köyünde Helenistik Dönemden kalma Değirmen Duvarı ve 

Frig Kapısı. 

Eflani İlçesi Tarihi Yapılar 

Camiler 

Küre-i Hadid Camii: Önündeki kitabeden bu caminin 1451 yılında 

İsfendiyaroğullarından İsmail Bey adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır. 

Küre-i Hadid (İsmail Bey) Camii,1451 Demirli Köyü 

118


Eflani İlçesi sınırları içerisinde kaya mezarları ve 3 tane höyük bulunmaktadır. 

Eflani dendek kaya mezarı 

Eflani Kutluören Köyü kayamezarı.(Roma imp.) 

Yenice İlçesi Tarihi Yapılar 

Yenice Kayaarkası Köyü- Yazıt 

Yenice Hisar Köyü 

Giyim-Kuşam 

Karabük ve İlçelerinde tarih boyunca çeşitli kavimlerin yaşadığı araştırmalarla 

saptanan tarihi, kültürel değer ve unsurlardan anlaşılmaktadır. Bu kültürel zenginlikler göz 

önünde bulundurulduğunda halk oyunları giysilerinde çeşitli örneklere rastlamak 

mümkündür. Giysileri ; 

-Başa giyilen giysiler 

-Gövdeye giyilen giysiler 

-Ayağa giyilen giysiler 

-Aksesuarlar 

119

Safranbolu Geleneksel Giysileri: 

Erkek Giysileri 

Erkekler genelde çuha kumaştan yapılan ve mavi rengin hakim olduğu şalvar, 

cepken, keten (diril) gömlek, yerli tezgahlarda dokunan kuşak, yerli yünden yapılan keçe 

külah, yün çorap ve yemeni giyerler. 

Keçe Külahı (Fes): Yerli kuzu yününden kafaya uygun bir şekilde tas veya benzer 

araçların içine sıkıştırılarak yapılırdı. Bu keçe külahları dikişsizdir. Keçe külahları üzerine 

bağlanan ve kök boya ile renklendirilen kentli sarıklar bağlanırdı. Bağlama biçimi ise yöre 

geleneklerine göre yapılırdı. 

Cepken: Mavi çuha kumaştan uzun kollu bel kemerine kadar uzanan üzerleri yöreye özgü 

motiflerle ekonomik durumlarına göre sim veya diğer renkli ipliklerle yaka, kol ağızları ve 

sırt kısmı süsleme yapılarak işlenen ve yöreye özgü bir dikim biçimi verilirdi. 

Şalvar :Mavi çuha kumaştan yöreye özgü bir şekilde kesimi yapılır. Belden uçkurlu, geniş 

ağlı, ayak bileklerinde cepken motiflerine uygun bir şekilde ayak bilekleri ve cep ağızları 

sim ve diğer ipliklerle işleme yapılır. Yerli dokunan uçkurla bağlanırdı. 

Gömlek: Keten (Diril) kumaştan, hakim yaka(yakasız), uzun kollu, bilekten düğmeli, 

yöreye özgü kesimle yapılır. Çizgili kumaş hakimdir. 

Kuşak : Renkli ipliklerle el tezgahlarında dokunan kuşaklar bele bağlanarak giysiye çok 

güzel bir görünüm kazandırırdı. 

Yemeni: Eskiden giyilen kısa konçlu, hafif erkek ayakkabısı, çoğunlukla sarı yada siyah 

renkte Sahtiyandan yapılırdı. Alçak ölçekli, sayası oldukça küçük olurdu. Tulumbacıların 

giydiği yemenilerin yüzü en ince sahtiyandan(deri), tabanı da çok ince köseleden yapılırdı. 

Sarayda kullanılan yemeniler sırmayla işlenir, değerli taşlarla süslenirdi. 

Yün Çorap: Yerli yünden dokunan yün çoraplar giyilirdi. Erkeklerde beyaz renk takım, 

kadınlarda daha desenli ve renkli biçimler hakimdi. Aksesuar olarak, köstekli saat, ağızlık, 

tütün tabakası ve kama ile süslenirdi. 

Tütün Kesesi: Sağ yana takılır. Boncuk işlemeli ipek saçaklıdır. Yürürken baldırını 

dövecek şekilde sallanır. 

Köstek : Boyundan aşırmalı gümüş savatlıdır. Beline aşağı sallanır. 

Çevreler (Kama): Kınından yarı beline kadar sıyrılmış kabzası ile kını arası sırma 

işlemelidir. 

Kadın Giysileri 

Kadın giysileri bindallı entari, üçetek entari, tepebaş, sırmalı kadife, şeteriye, fistan 

(uzun entari), pamuklu entari, oyalı yazma, silimli çevre, tepelik, çorap, dolak, çarık, 

zelgerde ve takılardan oluşurdu. 

Başa giyilen: Bayanlarda yandan inen Zülüfler(avruka) kadının güzelliğini daha da 

bütünleştirir. Oyalı yazmalar topuzun çevresine bağlanır. Başta serbest bir şekilde başa 

örtülürdü. Kare şeklinde desenli, etrafı oyalıdır. 

Bindallı : Bazı bölgelerde, hazır olarak kutu içinde satıldığından kutu içi entari adıyla 

anılan elbiseler XIX. Asrın başlarından itibaren giyilmiştir. Bu entarilerde çoğunlukla 

kadife, nadiren atlas kumaşlar kullanılmıştır. Boy entarisi şeklinde olan bu elbiseler 

bindallı tarzında sırma ile işlenmiştir. Bu sebeple bu elbiselere bazı bölgelerde “Bindallı” 

da denilmiştir. Topuklara kadar tamamıyla düz inen bu entarilerde eteğe bolluk vermek 

maksadı ile koltuk altından itibaren yanlarına birer ikişer peş konulmuştur. Peşli entari ismi 

ile de anılmıştır. Yaka bazılarında yuvarlak, bazılarında kare şeklindedir. Yuvarlak olanlar 

120

önden bele kadar, kare olanlar ise yandan göğse kadar açık ve parçalıdır. Kolları hafifçe 

bol ve uzundur. Kol ve yenleri bazılarında dilimli, bazılarının yaka, kol ve kenarları iki 

parmak genişliğinde beyaz dantellidir. 

Bu elbiselerle başa yemeni ve krep örtülüp bele gümüş kemer takılırdı. Çoğunlukla 

mor kadifeden, üzerine kabartma olarak sırma ile çeşitli bitki motifleri işlenen ve bindallı 

adıyla adlandırılan elbise çeşidi gelinlerin ve törenlerin en sevilen ve en değerli 

kıyafetlerindendi. Yörede bindallının dışında kadınlar, yöreye özgü Üçetek, Şalvar, Entari 

gibi giysiler giyerlerdi. 

Üçetek Entari: Üç etek denilmesinin sebebi, eteğin üç ayrı dilim biçimde 

yapılmasındandır. Arkası tek parça, ön tarafı ortadan iki parçaya ayrılmış biçimdedir. 

Eteğin üç parça oluşu kişiye hareket kolaylığı sağlamaktadır. Öndeki iki parça kaldırılarak 

beldeki kuşak yada kemere takılarak da kullanılmaktadır. Üç etek entari içine şalvar 

giyilerek de kullanılmaktadır. Üç etek entariler daha sonraları yan ve ön parçaları 

birleştirilerek entari olarak da kullanılmıştır. 

Ayağa giyilen: Ayakta hafif topuklu, tonguraklı kundura veya mesler giyilmiştir. Orta 

yaşlılar yandan açmalı kancalı “sümsüm” adı verilen mesler tercih etmişlerdir. 

Yöresel Yemekler 

Karabük-Bulak Köyü Yemekleri 

Bulak Köyü yöresel yemekleri; ev börekleri ve baklavası, yufka ekmeğine sarılarak 

yapılan yaprak dolma ve taze fasulye dürümü ile dini bayramlarda yapılan çörek ve 

keşkek. 

keşkek 


Safranbolu Yemekleri 

Safranbolu’da çok zengin bir yemek kültürü vardır. Bunlardan en bilinenleri; uzun 

fasulye, dilme fasulye, et yemeği, perohi, sulu yayım, kuru çörek, sini çörek, mayalı 

ekmek, göbü, bükme; tatlı olarak zerde, su muhallebisi, höşmerim, un helvası, delioğlan 

sarığı, oklava dolaması, çingene baklavası, haluşkadır. 

Ovacık Yemekleri 

Ovacık mutfağının çeşitleri arasında tarhana, un çorbası, göçe çorbası, keşkek 

çorbası, yoğurtlu yumurta, çul böreği, bişi, cevizli ekmek, un helvası, bandurma 

(bandırma-yağlı ekmek), cizleme yer alır. 

Yenice Yemekleri 

İlçenin geleneksel yemekleri karalahana (karamancar), malay, şaptak, mısır çorbası, 

ceviz helvası, bazlama (pat pat), katlaç, lokma, muska (hamalibağı) dır. 


Eflani Yemekleri 

İlçede yapılan yemekler genellikle Türk mutfağının zengin örneklerini içerir. İlçeye 

özgü çorba çeşitleri; tarhana, uğmaç, çimdik, göcü, mısır, keşkek, nişastadır. Yöreye has 

yemeklerden bazıları; mıhlama, unlu köfte, perüşke, bandırmadır. Tatlılar ise; çullama, 

nişasta helvası, höşmerim, un helvasıdır. 

Geleneksel El Sanatları 

Usta-çırak ilişkisi ile sürdürülen bu meslekler yavaş yavaş yerini teknolojiye 

bırakmaktadır. Bugün yöremizde geçmişten kalan el sanatları folklorik unsur olmuşlardır. 

Safranbolu el sanatlarının günümüze kadar gelmiş ve günümüzde de yapılmakta 

olan türleri; yemenicilik, deri işlemeciliği, ağaç oymacılığı, semercilik, demircilik ve bakır 

işlemeciliğidir. Safranbolu’da yapılan el işlemelerinden beyaz iş (delik işi) ve iğne oyası işi 

ünlüdür. 


Safranbolu ve köylerinde yaşayan halkın geleneksel olan ürünü bez dokumalardır. 

Yöreye has ince ve kalın olarak dokunmakta ve bu dokumalar halkın günlük kıyafetlerinde 

(iç ve dış giyimde) kullanılmaktadır. Dar tezgahlarda yapılan bu bezlerin bazıları kenar 

şeritlidir. Bu çeşitlemeler köylere göre değişiklik göstermektedir. 

Ovacık’ta unutulmak üzere olan el sanatlarından başta “ip bükme” ve bununla ilgili 

işler yer almaktadır. Yörede kilim tezgahlarında çul kilim ve çuval dokunur. Bu el sanatları 

az da olsa ilçe ve köylerinde yaşatılmaktadır. Ovacık’ta orman ve orman dayalı el sanatları 

konusunda ve taş işlemeciliğinde dikkate değer ürünler görülmektedir. Bunlar; övendire, 

döven, tırmık, yaba, diren, anadut, , el değirmeni taşı, kösüre gibi. Ancak taş işlemeciliği 

sanatı yörede önemini tamamen kaybetmiş bulunmaktadır. 

Eflani’de el sanatlarının üretilen ürünler açısından üç unsuru vardır. Birinci unsuru 

“cember” denilen mahalli başörtüsüdür. Bunlar evlerdeki tezgahlarda dokunmaktadır. 

İkinci unsuru özel olarak örülen çoraplardır. Üçüncü unsuru ise “dokurcun”adıyla anılan 

kadınların entari yerine giydikleri giysidir. Ancak bunların hepsi günümüzde yörede 

işlevini kaybetmiştir. 

Yenice köylerinde 30-40 yıl öncesinde “düzen” adı verilen dokuma tezgahlarında 

keten ipliğinden dokunan göynekler (keten gömleği) yine kadınların giydikleri sırmak 

işlemeli ve belden kuşakla bağlanan “kutnu entariler” yörenin simgesel kıyafetleri 

arasındadır. 

Geleneksel Mimarlık Örnekleri 

Yöresel mimarinin en önemli öğesi Safranbolu Evleridir. Safranbolu, sahip olduğu 

kültürel mirası ve bu mirası korumadaki başarısı sayesinde 1994 yılında UNESCO 

tarafından “Dünya Miras Kenti” ünvanını almıştır. Safranbolu evleri yüzlerce yıllık bir 

süreçte oluşan Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı 

taşlarıdır. İlçe merkezinde 18. ve 19. yy. başlarında yapılmış yaklaşık 2000 geleneksel 


Türk Evi bulunmaktadır. Bu eserlerin 800 kadarı yasal koruma altındadır. Evler 

Safranbolu’nun iki ayrı kesiminde gruplanmış durumdadır. Birincisi “Şehir” diye bilinen 

ve kışlık olarak kullanılan kesim, ikincisi “Bağlar” diye bilinen ve yazlık olarak kullanılan 

kesim. Vadi içinde kalan ve rüzgarlarla kapalı olan “şehir” bölgesi, kışın soğuk 

rüzgarlarından korunmasına karşın, yazlar çok sıcak geçer. Burada evler birbirine yakın, 

sokaklar dardır. “Bağlar” birkaç yüz metre daha yüksekte, hava akımlarına açık ve daha 

geniş araziler üzerindedir. Gerek yazlık evlerde gerekse kışlık evlerde iyi korunmuş küçük 

pencereli kış odaları ile çok pencereli açık, serin yaz odalar düzenlenmiştir. 

“Şehir”de yerleşme dokusunu oluşturan tüm unsurlar topoğrafya ile uyum gösterir. 

Sokak üzerinde taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekan etkileri 

oluşturur. Bu organik sokakları, ahşap payandalı çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen de 

yüksek bahçe ya da avlu duvarları sınırlar. Evlerin tek bir kuruluş ilkesine göre yapılmış 

olması zengin evi, fakir evi ayrımını dışarıdan hissettirmez. Sadelik etkisi gerek mimaride 

gerekse yaşama biçiminde kendini büyük ölçüde hissettirir. 

Safranbolu evinin boyutu ve biçimini belirleyen üç temel unsurdan söz edilebilir: 

Çok nüfuslu büyük aile yapısı, yağışlı iklim, kültürel ve maddi zenginlik. Yağışlı iklim 

nedeni ile kapalı alan ihtiyacı fazladır. İnsan ve hayvan yiyecekleri, yakacak odunlar evin 

uygun bölümünde muhafaza edilir. Yağışların fazlalığı çatıların uzun saçaklı ve 

mükemmel yapılmalarını zorunlu kılmaktadır. Bunun sonucu olarak Safranbolu Evleri için 

“beş cepheli mimari eser” ifadesi kullanılmaktadır. Safranbolu Evlerinin “çevreye saygılı” 

olarak tasarlandığı günümüz mimarlarınca sıklıkla vurgulanır. Çevre, insan, sokak, ev 

ilişkileri son derece düzenli ve dengelidir. Hiçbir ev diğerinin görünüşünü ve aldığı ışığı 

engellemez. Akla ve insana dönük olarak fonksiyonel bir biçimde tasarlanan evlerin 

yapımında taş, kerpiç, ahşap ve alaturka kiremit kullanılmıştır. Evin oturulduğu arsa ne 

şekilde olursa olsun üst katlarda uygun geometri mutlaka sağlanmıştır. Bahçeler sokaktan 

taş duvarlarla ayrılmıştır. Çift kanatlı büyükçe kapılarla bahçeye bazen de doğrudan eve 

girilir. İhtişamı kapıda görmek mümkündür. Her kapının üzerinde kocaman kilitler, 

kilitlerin yanında halkalar, kapının çalınması için demir “şakşak” ve mandal düzeneği 

bulunur. Evlerin saçak köşelerine uğur getirmesi için geyik boynuzu asılması geleneği 

yaygındır. Bir kısım büyük konaklarda havuzlu odalar bulunmaktadır. Bazı konaklarda 

havuzlar selamlık köşkü denilen bahçe içindeki bağımsız binalarda yer almaktadır. 

Evlerde yaşam içe dönüktür. Gerek sokaktan gerekse bahçeden eve girilen yer 

“hayat”tır. Zemin toprak ve taş kaplıdır. Hayattan bir kapı ile ahıra, bir kapı ile de bahçeye 

geçilir. Hayattan çıkan merdiven orta katta sofaya (çardak) çıkar. Orta kattan üst kata çıkış 

yine sofadan bağlantılıdır. Geleneksel Anadolu evi plan şeması üst katta biçimlenir. 

Evlerin tüm öğelerini birleştiren ve bir arada tutan ahşaptır. 

Kent merkezindeki konutlara örnek; Kaymakamlar Evi, Mümtazlar Konağı, 

Kaysalar Evi, Kileciler Konağı, Karaüzümler Evi, Emirhocazade Ahmet Beyler Evi. 

Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü ise 1997 yılında Kültür Bakanlığı 

tarafından bir Türkmen köyü olması nedeni tamamının Kentsel Sit alanı içerisinde alınarak 

korunması kararlaştırılmıştır. Bu amaçla 93 adet yapı korunması gerekli kültür varlığı 

olarak tescillenmiştir. 


Mümtazlar Konağı 

Kaymakamlar Evi 

Kileciler Konağı 

Karaüzümler Evi 

Halk Müziği 

Karabük’ün musiki folkloru bakımından en zengin kaynaklara sahip ilçesi 

Safranbolu’dur. Safranbolu’ya ait türküler konu itibari ile muhabbet, düğün, seymen, 

oturak, oyun, esnaf, uzun havalardan oluşmaktadır. Safranbolu dışında türkü derlemesi 

açısından zengin bir ilçemiz olan Yenice’de, çevre köylerde orak biçme esnasında 

kadınların uzun hava tarzında söylediği türküye “hoy” adı verilmektedir. 

Geleneksel Halk Oyunları 

Safranbolu Halk Oyunları; Aç Kapıyı, Beyleraman, Bozaklı Oyun, Sepetçioğlu, 

Çıtırdak, Genç Osman, Amani, Gınalı Keklik, Mızmız, Entarisi Ala Benziyor, Yeşil İpek 

Bükene Sunam Of, Kaşık Oyunu, Irgalama, Selamlama, Sallama, Meydan Oyunu, Köçek 

Oyunu, Köroğlu, Kol Bastı, Alçak Cevüz Dalları, Çifte Telli oyunlarıdır. Düğün oyunları 

arasında da Kabemin dalları bölük bölüktür, eşim dostum yüklensinler yükümü, yük 

dibinde yerin ettim, entarisi ala benziyor, gale gapısından girdim içeri oyunları sayabiliriz. 

Yenice Halk Oyunları; Köy Göçtü Oyunu, Arap Oyunu, Güvercin Takla ve Kaşık 

Oyunlarıdır. 


Geleneksel Festivaller ve Önemli Günler 

• Etkinlik Adı: 3 Nisan Karabük’ün Kuruluş Yıldönümü 

Etkinlik Tarihi: 3 Nisan 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Karabük Valiliği- KARDEMİR A.Ş 

3 Nisan 1937’de temeli atılan aynı zamanda Türkiye Cumhuriyetinin ilk ağır sanayisi 

olan Demir Çelik Fabrikalarının kuruluşu ve Cumhuriyet Kenti Karabük’ün kuruluş 

yıldönümü olarak kutlanmaktadır. 

• Etkinlik Adı: Aladağ Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: 3 Haziran 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Kar-Der (Karabüklüler Derneği) 

• Etkinlik Adı: Eskipazar Yayla Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: Temmuz 1. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar İlçesi Hamzalar ve Kabaarmut Köyleri 

Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği 

• Etkinlik Adı :Boduroğlu Yayla Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: Temmuz 1-4. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Ovacık Belediye Başkanlığı – Ovacık Kalkındırma ve 

Dayanışma Derneği 

• Etkinlik Adı : Bahattin Gaziyi Anma Günü (Dede Yaylası Şenlikleri) 

Etkinlik Tarihi: Temmuz 4. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Bahattin Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı 

• Etkinlik Adı : Zümrüt Yenice Göktepe Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: Agustos 1. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yenice Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı 

• Etkinlik Adı :Müzik ve Yağlı Güreş Festivali 

Etkinlik Tarihi: Ağustos 2. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı 

• Etkinlik Adı : Uluyayla Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: Ağustos 2. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu- Eflani İlçeleri Ulu Yayla Orman Köylerini 

Kalkındırma ve Koruma Derneği 

• Etkinlik Adı : Altın Safran Belgesel Film Festivali 

Etkinlik Tarihi: 01-05 Ekim 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu Belediye Başkanlığı 

• Etkinlik Adı: Yortanpazarı Kültür Şenlikleri 

Etkinlik Tarihi: 20-21 Ekim 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yortanpazarı Belediye Başkanlığı 

• Etkinlik Adı : Hindi Festivali 

Etkinlik Tarihi: Aralık 2. Haftası 

Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eflani Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı 


İlimizin Yetiştirdiği Ünlü Şahsiyetler 

Kazasker Hüseyin Efendi (Cinci Hoca) : Osmanlı tarihinde Cinci Hoca namı ile 

meşhur olan Hüseyin Efendi, Safranbolu’da doğmuştur. Hamide Hatun adına iki önemli 

eser olan Cinci Hanı ve Cinci Hamamını yaptırmıştır. 

İzzet Mehmet Paşa: Osmanlı tarihinde önemli sadrazamlardan birisidir. 

Kuloğlu Süleyman: Osmanlı devrinin ünlü saz şairidir. IV. Mutar’ın ölümü üzerine yazdığı 

mersiye çok ünlüdür. 

Kayıkçı Kul Mustafa: Çağının olaylarına şiirler, destanlar söylemiş; 17. yüzyılın ilk 

yarısında büyük bir üne kavuşmuştur. 

Mehmet Fehmi Efendi: İstanbul Darülfünun’da müderrislik yapan Türk bilginidir. 

Sadi Yaver Ataman: Halk müziği uzmanı ve folklorcüsüdür. 

G.2. Turizm Çeşitleri 

Sanayi kenti olan Karabük, ilçelerinin ayrı ayrı turizm değerlerinin yanı sıra, 

çevresindeki doğal güzellikleri ile büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ankara ve 

İstanbul gibi metropol kentlere yakınlığı büyük bir avantajdır. Son yıllarda dünya turizm 

talebi alternatif turizme yönelmiştir. Karabük ve ilçelerinin her biri bu alanda turizm 

değerlerine sahiptir. 1994 yılında Dünya Mimari Miras listesine alınan Safranbolu, tarihi 

evleri ve kültürel değerleri ile kültür turizminin odağı haline gelmiştir. Ülkemizin en güzel 

ormanlarına sahip Yenice İlçesi, Hadrianapolis kalıntılarına sahip Eskipazar İlçesi, tabiat 

zenginlikleri ile Ovacık ve Eflani İlçeleri Karabük’ün tüm ülke ve dünyaya adını 

duyurmasını sağlamıştır. İl merkezindeki Bulak Köyünde bulunan “Bulak Mağarası”, 

Safranbolu’daki hızar mağarası dünya mağaralar literatürüne girmiş doğal yapılardır. İl ve 

İlçelerimizde bulunan Sorgun Yaylası, Avdan Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Keltepe, 

Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası doğa sporları, atlı yürüyüşler, çadırlı kamp ve tırmanma için 

turizm çeşitliliği sağlayacak alternatiflerdir. 

Safranbolu’da Turizm : 

Sahip olduğu kültürel mirası koruması ile UNESCO tarafından “Dünya Miras 

Kenti” ilan edilen Safranbolu’da, turistik ve tarihi eserlerinin yoğunlaştığı bölge “Çarşı” 

kesimidir. Bu bölge Kale ve Hıdırlık tepesinden izlenebilir. Kaya mezarları, camileri, Cinci 

Hanı, hamamlar, tarihi çeşmeler ve köprüler, Eski Hükümet Binası, Eski Saat Kulesi bu 

bölgede yer alan tarihi değerlerdir. Safranbolu, ilgi çekici doğal güzelliklere de sahiptir. 

Yoğun orman alanları ve vadiler, piknik yapmaya elverişli olduğu kadar yürüyüş, 

tırmanma ve bisiklet gibi diğer turistik etkinliklere olanak sağlamaktadır. 

Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonu 

ile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Zaten Safranbolu Evleri 

çevreyle uyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk kent kültürünün günümüzde 

yaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binaların 

bir kısmında ısınma kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla(Odun-kömür) 

olmaktadır. 

Eskipazar’da Turizm : 

Tarihi, doğal güzellikleri ve yeryüzü şekillerinin oluşturduğu doğal kaynakları ile 

turistik bir merkezdir. Eskipazar’a 4 km. uzaklıktaki antik kente ait kalıntılardan özellikle 

Roma Dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır. 


Yenice’de Turizm : 

Yenice ormanlarındaki bir çoğu anıtsal boy ve çaplara ulaşmış ağaç türleri, sahip 

olduğu yaban hayatıyla önemli bir turizm bölgesidir. Sahip olduğu kanyonlar, doğal 

güzellikler çeşitli sporlar için oldukça elverişlidir. Gökpınar Dinlenme Tesisi ve Yaylalık 

Dinlenme Tesisi vardır. 

Eflani’de Turizm : 

Eflani, sahip olduğu geniş düzlük alanlar, yaylalar, göletler ve ormanın birarada 

bulunmasıyla dikkat çekmektedir. 

Ovacık’ta Turizm : 

İlimizin ormanları ile yaylalarının birbiri ile harmanlandığı Ovacık, turizm 

açısından henüz değerlendirilemeyen bir ilçedir. Doğal güzellikleri, yayla turizminin 

canlandırılmasıyla alternatif turizm merkezi haline gelebilecek potansiyeldedir. İlçenin 

eski tarihine ait çeşitli kalıntılar bulunmaktadır. 

G.3. Turistik Alt Yapı 

Tablo G.1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 

Tesisin Adı 

Oda 

Sayısı 

Yatak 

(max) 

Rest. 

Kişi 

Bar 

Bahçe 

Kişi 

Genel Özellikler 

Pelenkoğlu Otel 42 83 Turizm işletme Belgeli, 1. Sınıf Otel 

Zalifre Otel (***) 60 126 

150 

Turizm işletme belgeli, 3 yıldızlı, 

X 


yeni yerleşim bölgesinde, yeni bina. 

Uz Otel (**) 30 65 65 65 

Turizm işletme belgeli, 2 yıldızlı, 

yeni yerleşim bölgesinde, yeni bina. 

Çelik Palas Otel (**) 26 60 200 X 600 Turizm işletme Belgeli,yeni bina, 

Cinci Hanı 11 25 300 X 200 

Turizm işletme belgeli.çarşı bölgesinde 

Kadıoğlu Şehzade 

Konakları 

Hatice Hanım 

Konakları 

8 konak 64 155 300 350 

4 konak 35 90 X 200 

Gökçüoğlu Konağı 7 16 X 500 

Paşa Konağı 10 20 X 400 

Arpacıoğlu Otel 2 konak 20 60 

Raşitler Bağ Evi 5 12 30 

Ebrulu Konak 2 konak 23 52 60 100 

Gümüş Konak 7 14 40 X 

Nermin Hanım Konağı 10 33 250 

Bağlar Saray Otel (***) 42 120 150 X 150 

Safbir Asmalı Konak 8 16 33 60 

1-2-4-7-8. KonakTurizm işletme belgeli 

Eski Safranbolu evlerinin restorasyonu 

ile oluşturulmuş, Çarşı bölgesinde 

1. Konak Turizm işletme belgeli, 

eski Safranbolu evleri restorasyonu 

Turizm İşletme belgeli, eski Safranbolu 

evi restoresi ile oluşturulmuş 

Turizm İşletme belgeli, eski Safranbolu 

evi restoresi ile oluşturulmuş 

Turizm Belgeli eski evin restoresi ile 

oluşmuş 


oluşmuş 


oluşmuş 

Turizmi Belgeli 


oluşmuş 

Yeni Bağlar Bölgesinde Turizm Belgeli 


oluşmuş 

Safir Konak 9 21 75 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2009 


Tablo G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 

Tesisin Adı 

Oda Yatak Restoran Bahçe 

Bar 

sayısı sayısı (kişi) 

(kişi) 

Nazar Otel 33 70 1. sınıf otel 

Selvi Otel 28 48 1. sınıf otel 

Saray Otel 24 48 1. sınıf otel 

Ferah Palas Otel 12 24 1. sınıf otel 

Akar Otel 20 30 2. sınıf otel 

Nur Palas 18 40 2. sınıf otel 

Tepe Palas 10 10 3. sınıf otel 

TTOK Asmazlar 

Konağı 

Z.K.Ü Uygulamalı 

Konukevi 

havuzlu konak 11 22 120 X 300 

cevizli konak 6 12 

küçük konak 6 12 

2 konak 12 24 30 X 200 

Gül Evi 5 10 

Selvili Köşk Otelleri 3 konak 26 73 100 

Çeşmeli Konak 19 47 50 30 

Akçe Konak 11 28 50 

Yedekcioğlu Konağı 8 23 30 

Arasna Otel 8 24 X 

Kalafatoğlu Konağı 11 25 30 

Asmalı Konak Hotel 11 24 100 

Konaklar eski Safranbolu evinin 

restorasyonu ile oluşturulmuş, 

Eski Safranbolu evinin 

restorasyonu ile oluşturulmuş. 

Çarşı bölgesinde. 

Eski bir evin restoresi ile 

oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde. 








oluşturulmuş. 



Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Turgut Reis Konak Otel 9 23 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Asmazlar Bağ Evi 10 32 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Değirmenci Konak 7 18 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Kefci Konağı 11 25 150 Yeni Bina Bağlar Bölgesinde 

Muratoğlu Konağı 9 20 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş 

Safranbolu Otel 25 65 

Yeni yerleşim bölgesinde yeni 

bina 

Hotel Uslu 18 42 


bina 

Otel Safran 12 25 


bina 

Kırımlı Otel 12 26 


bina 

Rüya Otel 14 42 


bina 

Bastoncu Pansiyon 4 14 25 

Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı 

bölgesi 

Çakıroğlu Konak 10 25 25 

Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı 

bölgesi 

Sefa Pansiyon 10 22 


bina 

Yorgancı Konak 8 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuş 

İpekyolu Pansiyon 6 17 50 Çarşı bölgesinde yeni bina 

Yavuzlar Konukevi 14 30 


bina 

Çarşı Pansiyon 10 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuş 


130

Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonu 

ile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Safranbolu Evleri çevreyle 

uyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya 

devam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binaların bir 

kısmında ısınma kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla (odun-kömür) 

olmaktadır. Binalarda ve tesislerde kullanma suyu olarak şehir şebekesinden alınan su 


Tablo G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 

Ev Pansiyonunun Adı 

Oda Yatak Bahçe 

Sayısı Sayısı 

Genel Özellikler 

Mehveş Hanım Konağı 8 16 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Tabağ Ahmet Bey Evi 7 18 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Hacı Hüseyinler Evi 3 10 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Lonca Konukevi 3 8 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Ağa Çeşmesi Evi 6 16 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Ahatlar Evi 6 20 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Paşa Mustafa Konağı 5 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Düzce Pansiyon 4 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi 

Şehir Pansiyon 6 16 Çarşı bölgesinde yeni bina 

Alabekirler Evi 3 9 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Deligözler Bağ Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Kabakçılar Evi 4 11 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Palışoğlu Evi 4 10 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Kavuşturucular Konağı 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Vehbizade Evi 5 15 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Nakipoğlu Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Karagözler Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Dibekönü Konak 10 27 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Çamlıca Konağı 11 30 X Bağlar Bölgesinde Yeni bina 

Yalmanlar Evi 3 7 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Tiftik Pansiyon 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Cimbek Pansiyon 3 10 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi 

Şahinler Pansiyon 10 25 Kıranköyde Eski Safranbolu Evi 

Mutaflar Konağı 7 20 X Kıranköyde Eski Safranbolu Evi 

Nazar Pansiyon 4 10 Kıranköyde Eski Safranbolu Evi 

Yörük Pansiyon 3 7 Yörük Köyünde Eski Ev 


Tablo G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2009 

TESİSİN ADI ODA SAYISI YATAK SAYISI 

YENİCE 

Otel 78 18 35 

EFLANİ 

Saray Otel 8 18 

Kervan Otel 4 14 

Öztürkler Otel 4 10 

ESKİPAZAR 

Belediye Oteli 11 25 


131

Tablo G.5 Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli Yeme ve İçme Tesisleri, 2009 

Bakanlık Belgeli Tesisler 

Rest. 

(Kişi) 

Bahçe 

GENEL ÖZELLİKLER 

Çevrikköprü 120 Turizm İşletme Belgeli 

Ersoy Tesisleri 45 Turizm İşletme Belgeli 2.Sınıf Lokanta 

Kadıoğlu Şehzade 150 100 Turizm İşletme Belgeli 


Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Karabük’ün bütün komşu illerle ulaşım 

bağlantısı bulunmaktadır. Güney yönünden Karadeniz ana arterine ve Gerede’den de TEM 

otoyoluna ve E-5 karayoluna bağlıdır. Karayolu ile ulaşım tüm bölgelere otobüs işletmeleri 

tarafından yapılmaktadır. Demiryolu ile ulaşım ise Zonguldak- Çankırı hattıyla olmaktadır. 

Karabük’ten geçen demiryolu Çankırı üzerinden Ankara – Kayseri hattına ulaşmaktadır. 

Karabük’ün Komşu İllere ve Büyük Kentlere Uzaklığı : 

(km) Ankara Bartın Bolu Çankırı İstanbul Kastamonu Zonguldak 

Karabük 217 87 132 195 385 125 167 

Karabük’ün İlçelerine Uzaklığı: 

(km) Safranbolu Eskipazar Yenice Ovacık Eflani 

Karabük 10 35 30 47 48 

G.4. Turist Sayısı 

Tablo G.6 2009 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 

SIRA ÜLKE SAYI SIRA ÜLKE 

SAYI 

NO 

NO 

1 ABD 699 25 İTALYA 565 

2 ALMANYA 1465 26 JAPONYA 3144 

3 AVUSTURALYA 402 27 KANADA 347 

4 AVUSTURYA 102 28 KKTC 494 

5 AZERBEYCAN 18 29 LÜBNAN 7 

6 BELÇİKA 121 30 MACARİSTAN 22 

7 BULGARİSTAN 24 31 MALEZYA 68 

8 ÇEK CUM. 8 32 MISIR 1 

9 ÇİN HALK CUM. 526 33 NORVEÇ 9 

10 DANİMARKA 45 34 PAKİSTAN 10 

11 FİNLANDİYA 3 35 POLONYA 32 

12 FRANSA 1353 36 PORTEKİZ 8 

13 GÜNEY KORE 1723 37 ROMANYA 6 

14 GÜRCİSTAN 97 38 RUSYA 109 

15 HİNDİSTAN 35 39 S.ARABİSTAN 10 

16 HOLLANDA 581 40 SİNGAPUR 54 

17 IRAK 19 41 SLOVENYA 62 

18 İNGİLTERE 275 42 SURİYE 1 

19 İRAN 18 43 TAİWAN 3071 

20 İRLANDA 105 44 TUNUS 14 

21 İSPANYA 268 45 UKRAYNA 7 

22 İSRAİL 35 46 YENİ ZELLANDA 75 

23 İSVEÇ 44 47 YUNANİSTAN 571 

24 İSVİÇRE 100 48 DİĞER ÜLKELER 363 

TOPLAM 17396 

Kaynak: Karabük İl Turizm Müdürlüğü, 2009 

132

G.5. Turizm Ekonomisi 

Bölgemiz özellikle Safranbolu, Osmanlı döneminde en üstün ekonomik ve kültürel 

düzeyine ulaşmıştır. İstanbul-Bolu-Amasya-Tokat-Sivas kervanyolunu Sinop’a bağlayan 

yol, Gerede-Safranbolu-Kastamonu güzergahını izlemekteydi. Safranbolu’nun bu yol 

üzerinde önemli bir konaklama merkezi oluşu, bölgede üretim ve ticaretin gelişimine 

imkan sağlamış ve hızla zenginleştirmiştir. Şehirde lonca geleneği esas alınan çarşılar 

kurulmuş, semercilik, demircilik, bakırcılık-kalaycılık, dericilik, yemenicilik önemli 

meslekler haline gelmiştir. 1937 yılından itibaren Demir Çelik Fabrikalarının kurulması 

yöre insanının fabrikaya rağbet etmesi ile, üretim, ticaret, tarım ve hayvancılık alanlarında 

gerileme olmuştur. 

İlimizde bugün Safranbolu odaklı bir turizm ekonomisinden bahsetmek 

mümkündür. Önceleri günübirlik ziyaretler şeklinde başlayan turizm hareketleri, daha 

sonra hafta sonu gezileri, şehir içi ve çevre turları, doğa aktiviteleri şeklinde birkaç günlük 

konaklamalara dönüşmüştür. Turizm hareketleri ve gelirleri özellikle Mart-Ekim aylarında 

artış göstermektedir. Turizm her alanda olduğu gibi özellikle konaklama, yeme-içme, 

ulaşım ve ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerinde önemli bir gelişme sağlamıştır. Bu durum 

isdihdam konusunda da iyileştirmeyi beraberinde getirmiştir. Turizm gelirlerinin artması, 

kentteki restorasyon çalışmalarına da hız katmıştır. Açılan dükkan sayısı hızla artmıştır. 

Günümüzde el sanatları ürünleri(özellikle iğne oyası, beyaz iş, el örgü işleri), maketçilik, 

bez dokumalar, çeşitli hediyelik eşyalar, ahşap ürünleri, lokum-şekerleme ürünleri, 

kurutulmuş gıda ürünleri(ceviz, salep, elma-erik-dut kurusu vb.), kurutulmuş çeşitli şifalı 

bitkilerin satışı önemli bir yer tutar. 

G.6. Turizm Çevre İlişkisi 

Turizm, hem çevreyi etkileyen ve hem de çevreden etkilenen bir harekettir. Bu 

nedenle çevre bilincinin oluşması ve eğitim çok önemlidir. Çünkü çevre ve kültürel 

değerlere zarar veren, koruyan ve geliştiren de insandır. Çevre kirliliği nedenleri olarak 

doğal nedenler, teknolojik ve ekonomik gelişmeler, hava kirliliği, yeni imar faaliyetleri 

sayılabilir. İlimizin Safranbolu İlçesi kültürel mirasın ve çevre dokusunun korunması 

yönünde örnek bir kent olmuştur. Ancak, İlimizin bir sanayi kenti olması nedeniyle hava 

kirliliği çevre sorunları içersinde ilk sırada yer almaktadır. Kentimizde bulunan sayılı 

demir çelik tesislerinden Kardemir A.Ş. fabrikasının ve irili ufaklı demir çelik endüstrisi 

fabrikalarının atmosfere verdikleri çeşitli baca gazları, duman, SO 2 azot bileşikleri hava 

kirliliğinin en önemli etmenlerindendir. Özellikle kalorifer kullanımı nedeniyle Safranbolu 

ve Karabük İl merkezinde hava kirliliği fazla olmaktadır. İlimizde hava kirliliği ölçümleri 

aralıksız yapılmaktadır. Yakıtlardan kaynaklanan kirliliğin önlenmesi için denetimler 

aralıksız sürdürülmektedir. İlimizde en fazla su kirliliği Araç Çayı ve Filyos Çayı’nda 

olmaktadır. Endüstriyel atıklar, kanalizasyon deşarjı, evsel atıklar kirliliği arttıran en 

önemli etmenlerdir. 

İlimizin zengin tarihi ve kültürel yapısı, ortaya çıkmamış değerleri nedeni ile kaçak 

kazı olayları, tarihi eserlerin tahribatı ile karşılaşılmaktadır. Bunun da önlenmesi için 

bilinçlenme, eğitim ve denetime bağlıdır. 

KAYNAKLAR : 


133

(H). TARIM ve HAYVANCILIK 

H.1. Genel Tarımsal Yapı 

İLÇELER 

Tablo H.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 

Yüzölçümü 

(Ha.) 

TARIM ALANI 

Miktar 

(Ha.) 

Oran 

% 

TAR.DIŞI ARA. 

Miktar 

(Ha.) 

Oran 

% 

ÇAYIR VE 

MERA 

Miktar 

(Ha.) 

Oran 

% 

ORMAN VE FUN. 

Miktar 

(Ha.) 

Merkez 70.400 10.418 14,8 1.696 2,4 1.129 1,6 57.157 81,2 

Eflani 53.600 26.921 50,2 612 1,1 988 1,8 25.079 46,8 

Eskipazar 65.700 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2 

Ovacık 39.300 6.760 17,2 4.500 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2 

Safranbolu 102.300 19.851 19,4 8.312 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6 

Yenice 83.200 10.199 12,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5 

İl Toplamı 414.500 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8 


Oran 

% 

Tarım Alanı 

% 22,4 

Tarım Dışı Arazi 

% 4,5 Çayır ve Mera 

% 4,2 

Orman ve Fundalık 

% 68,8 

Grafik H.1 2009 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları 


Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam yüzölçümünün 

%22,4’ ünü oluşturmaktadır. 

Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında yetiştirilen en önemli ürünler başta 

hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri, sebze ve baklagillerdir. 

134

Tablo H.2 2009 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 

Tarımsal Araziler 

(ha.) 

Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam % 

Hububat Alanı 2.730 4.170 10.805 1.224 4.532 753 24.214 26 

Nadas Alanı 3.400 6.150 5.100 1.250 4.550 2.500 22.950 24,7 

Sebze Alanı 185 21 425 132 304 283 1.349 1,5 

Meyve Alanı 68 8 50 30 189 45 390 0,4 

Bağ Alanı 61 -- 4 3 83 4 155 0,2 

Baklagil Ekim Alanı 41 12 41 48 13 5 158 0,2 

Yem Bitkileri Ekim 

Alanı 

Ekimi Yapılm. Krç. 

Alan 

225 1.962 2.055 1.141 707 102 6.191 6,7 

3.708 14.600 391 2.934 9.473 6.508 37.614 40,4 

Toplam Tarım Alanı 10.418 26.922 18.870 6.760 19.851 10.199 93.020 


Tablo H.3 2009 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım Alanı 

Ekilişi 

Üretim Yapılan 

(Hektar) 

Sulu Tarım Yapılan Alanı 

Kapama meyve alanı 390 

Sebze alanı 1349 

Bağ alanları 155 

Yem bitkileri üretim alanı (Yonca-S.mısır) 357 

Çeltik üretim alanı 50 



2009 yılında yaklaşık 2.301 hektar sulu tarım alanında üretim yapılmıştır. 

İlimizde yaklaşık 18.522 hektar sulu tarım yapılabilecek alan mevcuttur. 

Tablo H.4 2009 Yılı Kuru Tarım Alanı 

Kuru Tarım Alanı 

Ekilişi 

(Hektar) 

Buğday üretim alanı 15.975 

Arpa üretim alanı 6.718 

Yulaf üretim alanı (dane+ot) 123 

Çavdar üretim alanı 8 

Tritikale üretim alanı 691 

Kaplıca üretim alanı 308 

Mısır üretim alanı 449 

Baklagil ekim alanı 158 

Yem Bitkileri ekim alanı (Korunga, Fiğ) 5.727 

Nadas ve Kullanılmayan Tarım Alanı 22.950 

Ekim Yapılmayan Kıraç Alan 37.614 



135

H.2. Tarımsal Üretim 

H.2.1. Bitkisel Üretim 

H.2.1.1.Tarla Bitkileri 

İlimizde tarla ziraatı genellikle hububat ekilişi şeklinde yapılmaktadır. Bazı 

alanlarda kuru fasulye ziraatı yapılmakla beraber, tarla ziraatı olarak baklagil tarımı alanı 

geniş değildir. 

H.2.1.1.1. Buğdaygiller 

Tablo H.5 2009 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 

2009 YILI 

ÜRÜNÜN CİNSİ 

EKİM ALANI 

(ha) 

ÜRETİM 

MİKTARI 

(ton) 

VERİM 

(kg/da) 

HUBUBAT 

Buğday 15.975 41.636 261 

Arpa 6.718 13.036 194 

Çavdar 8 18 224 

Yulaf (dane) 16 27 168 

Kaplıca 308 622 202 

Tritikale (dane) 691 2.620 379 

Mısır (dane) 449 1.093 244 

Çeltik 50 425 850 

TOPLAM 24.214 59.478 


Çeltik hariç diğer ürünler kuru tarla ziraatı şeklinde üretilmektedir. Ürünler 

çoğunlukla çiftçi tarafından kendi ihtiyacı için kullanılmakta, fazlası ise değirmenlere ve 

direk tüketiciye pazarlanmaktadır. 

H.2.1.1.2. Baklagiller 

Tablo H.6 2009 Yılı Baklagiller Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 



EKİM ALANI 

(ha) 

ÜRETİM 

MİKTARI 

(ton) 

VERİM 

(kg/da) 

Bakla (kuru) 21 21 100 

Nohut 12 12 98 

Fasulye (kuru) 126 144 115 


158 177 


BAKLAGİLLER 

136

Baklagillerin kuru tarım ziraatı yapılmakta olup, çiftçilerin kendi ihtiyaçlarını 

karşılamakta veya satılmaktadır. 

H.2.1.1.3. Yem Bitkileri 

Tablo H.7 2009 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 



EKİM ALANI 

(ha) 

ÜRETİM 

MİKTARI 

(ton) 

VERİM 

(kg/da) 

Yonca (yeşil ot+kuru ot) 313 1.603 512 

Korunga (yeşil ot+kuru ot) 510 1.906 374 

YEM 

Fiğ (yeşil ot+kuru ot) 5.218 13.705 263 

BİTKİLERİ 

Diğer 107 450 

Mısır (silajlık) 44 684 2.933 



Yem bitkileri üretimi yonca ve korunga da ot üretimi için, fiğde ise ot ve dane 

üretimi olarak yapılmakta, üretilen yem bitkisini çiftçilerimizin hayvanlarının 

beslenmesinde kaba yem olarak kullanılmaktadır. 

H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler 

İlimizde endüstri bitkileri üretimi yaygın değildir. Bostan olarak tabir edilen; mısır, 

fasulye, ayçiçeği v.b. bitkilerin karışık üretiminin yapıldığı alanlarda üretilen ayçiçeği 

dışında başka endüstri bitkisi yoktur. Çok az miktarda yapılan üretim de endüstride 

kullanılmamaktadır. 

H.2.1.2. Bahçe Bitkileri 

H.2.1.2.1. Meyve Üretimi 

İlimizde Meyvecilik genellikle sınır ağacı şeklinde yapılmaktadır. İl Özel İdaresi ve 

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı destekli kapama meyve bahçeleri tesis 

çalışmaları arttırılmıştır. Özellikle ceviz yetiştiriciliği ilgi görmüştür. İlimizde bağcılık 

özellikle Safranbolu İlçesinde “Safranbolu Çavuş Üzümü” ile yaygın olarak 

yapılmaktayken floksera zararlısı sebebiyle bağ alanlarında azalma olmuştur. Eski sistem 

bağ tesislerinin yenilenmesi ve bağ alanlarının genişletilmesi amacıyla yapılan çalışmalar 

devam etmektedir. 

137

Çavuş üzümü 

2009 yılında 545 ha. meyve alanında 8.439 ton üretim gerçekleşmiştir. 

Tablo H.8 2009 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 

MEYVELER 

Kapama Meyve 

Bahçesi 

Ekim Alanı 

(ha) 

Toplam 

Üretim Mikt. 

(ton) 

2009 

M.Veren Ağaçlar 

Verim Ortalaması 

(kg/ağaç) 

Ağaç/da 

Armut 6 497 16 30 

Elma 125 2.381 20 60 

Kiraz 28 760 23 30 

Şeftali 41 882 23 40 

Vişne 3 255 18 40 

Ceviz 174 974 22 10 

Bağ (asma) 154 712 4 175 

Diğer 15 1.979 

TOPLAM 545 8.439 


Kapama Şeftali Bahçesi 

Bodur Elma 

H.2.1.2.2. Sebze Üretimi 

Karabük İlinde sebzecilik genellikle küçük aile işletmesi şeklinde yapılmaktadır. 

Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliği 1993 yılında başlamıştır. 1995 yılında toplam örtüaltı 

varlığımız 57.840 m 2 iken Karabük’ün İl olmasından sonra yapılan çalışmalarla İl Özel 

138

İdaresi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı mali desteği ile “Plastik Yüksek 

Tünel” yapımlarıyla desteklenmiş ve büyük ölçüde gelişme göstermiştir. Örtü altı 

tarımında genellikle yılda iki ürün yetiştirilmektedir. Birinci ürün olarak hıyar başta olmak 

üzere domates, biber, fasulye; ikinci ürün olarak ıspanak, marul ve yeşil soğan tercih 

edilmektedir. 

2009 yılında 1.390 ha. sebze alanında 23.883 ton üretim gerçekleşmiştir. 

Sera 

Biber tarlası 

Tablo H.9 2009 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 

S E B Z E 


ÜRÜNÜN CİNSİ Ekim Alanı 

(ha) 

Üretim Mikt. 

(ton) 

VERİM 

(kg/da) 

Lahana (beyaz) 103 2.075 2.015 

Lahana (karayaprak) 56 343 614 

Marul (Göbekli) 77 1.211 1.584 

Marul (Kıvırcık) 35 376 1.078 

Ispanak 105 824 782 

Fasulye (taze) 240 1.956 817 

Barbunya fasulye (taze) 72 431 599 

Hıyar 124 4.049 3.255 

Patlıcan 18 343 1.926 

Domates 181 6.134 3.395 

Patates 149 2.838 1.911 

Biber (dolmalık) 22 236 1.097 

Biber (Sivri-Çarliston) 79 1.213 1.546 

Soğan (Taze) 27 243 888 

Diğer 104 1.611 



H.2.1.2.3. Süs Bitkileri 

İlimizde süs bitkileri üretim alanları yaygın olarak yapılmamaktadır. 

139

H.2.2. Hayvansal Üretim 

2009 yılı hayvan varlığı 37.560 adet büyük baş, 11.796 adet küçükbaş, 1.299 adet 

tek tırnaklı, 638.178 adet kanatlı hayvan ve 18.375 adet arı kovanından oluşmaktadır. 

Büyükbaş hayvan grubuna giren sığırların 4.333 başı kültür ırkı, 17.525 başı melez ve 

14.982 başı da yerli ırktan oluşmakta; küçükbaş hayvan grubuna giren koyun toplamının 

ise 4.007 başı merinos, 6.290 başı da yerli ırktır. 

H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık 

İlimizdeki büyükbaş hayvan varlılığının yaklaşık %40’ını yerli ırk 

oluşturmaktadır. Hayvan varlığımızın verim kabiliyetlerini yükseltmek, et ve süt verimi 

yüksek hayvan ırklarımızın devamlılığını sağlamak için ıslah çalışmalarına önem 

verilmektedir. 

Tablo H.10 İlimizde Büyükbaş Hayvancılık, 2009 

BÜYÜK BAŞ HAYVAN MEVCUTLARI 

İLÇELER 

Sığır 

Kül.Ir. Melez Yerli Manda Toplam 

Merkez 933 1.397 1.200 70 3.600 

Eflani 2.100 7.525 1.325 50 11.000 

E.Pazar 353 3.362 3.975 20 7.710 

Ovacık 337 1.417 1.646 0 3.400 

S.bolu 307 2.225 3.473 45 6.050 

Yenice 303 1.599 3.363 535 5.800 

G.Toplam 4.333 17.525 14.982 720 37.560 


Tablo H.11 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler (2009) 

İLÇESİ KOOPERATİF ADI UYGULADIĞI PROJE DURUMU 

Eskipazar Büyükyayalar 100 Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi Gerçekleşmiştir. 

Ovacık Doğanlar 100 Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi İnşaat Bitti 

Ovacık Kışla 50 Aile X 2 Baş Süt Sığırcılığı Gerçekleşmiştir. 

Safranbolu Aşağıgüney 50X4 Baş Damızlık Süt Sığırcılığı Gerçekleşmiştir. 


İlimizde 2009 yılında Büyükbaş Hayvansal Et ve Süt Üretiminde; 

3.738 adet büyükbaş hayvan kesimi yapılmış, 1.167.227 kg. et üretilmiş; 

16.550 adet büyükbaş hayvandan 30.082 ton süt üretimi yapılmıştır. 

H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık 

Anadolu merinosu ve Sakız melezi koyun ırklarının dağıtıldığı İlimizde 

yetiştiricilerimiz kasaplık toklu besisi şeklinde üretim yapmaktadır. İl Tarım 

Müdürlüğünün uyguladığı projeler ile mevcut koyun ırklarının melezleme yolu ile 

verimlerinin arttırılması hedeflenmektedir. 

Yüksek Komiserler Kurulu Fonundan Finanse edilen Koyunculuk Projesi 

kapsamında Ovacık İlçemizde toplam 20 fayda sahibi çiftçimize 20 (19+1)’şer adet olmak 

140

üzere toplam 400 adet koyun dağıtımı yapılmıştır.Toplam proje bedeli 97.162,00 TL olup 

% 10 faizli 5 yıl ödemelidir. 

Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca 2006 yılında 28 adet kıl keçisi sürüsü sahiplerine 

bedelsiz olarak dağıtılmıştır. 2007 yılından itibaren projede değişiklik yapılarak yerine 

merinos koyunculuğu geliştirme projesi uygulanmış ve 41 baş; 2008 yılında 45 baş; 2009 

yılında 58 adet merinos ırkı damızlık koç dağıtılmıştır. 

İlimizde 2009 yılında Küçükbaş Hayvansal Et ve Süt Üretiminde; 

533 adet küçükbaş hayvan kesimi yapılmış, 10.174 kg. et üretilmiş; 

4.600 adet küçükbaş hayvandan 484 ton süt üretimi yapılmıştır. 

H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim) 

İlimizde kanatlı işletme sayısı 23 adettir. Bunlardan etlik kümes işletme sayısı 20 

adet, yumurtacı işletme sayısı 1 adettir. Etlik kümes sayısı 27 adet, yumurtacı kümes 

sayısı 3 adet olup ilimizdeki toplam kümes sayısı 30 adettir. Ayrıca 1 adet tavuk 

kuluçkahanesi mevcuttur. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünün Talimatları 

doğrultusunda bu işletmelerin denetimleri yapılmaktadır. 

İlimizde 2009 yılı içerisinde 207.722 adet tavuk ve 32.780.000 adet yumurta 

üertimi yapılmıştır. 

H.2.2.4. Su Ürünleri 

Tablo H.12 2009 Yılı Su Ürünleri Üretimi 

İLÇE ADI TESİSİN ADI KAPASİTESİ SON DURUMU 

Merkez REMZİ YILMAZ-KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl Faal 

Merkez MUSTAFA YILMAZ--KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl Faal 

Eskipazar ÇETİÖREN SU ÜRÜNLERİ 10 ton/yıl Faal 

Yenice MUZAFFER BİÇEN ALABALIK YTŞ. TES. 2,5 ton /yıl Faal 


Karabük İlinde 2009 yılında üretilen alabalık sayısı 42.500 adet olup, üretilen 

balık eti miktarı 19.000 kg.’dır. 

H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı 

İlimizde kürk hayvanı yetiştiriciliği yapılmamaktadır. 

H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböceği Yetiştiriciliği 

İlimizde 86.050 koloni kapasitesi olmasına rağmen 2009 yılında 18.375 arılı kovan 

mevcuttur. Mevcut bu kovanlardan 201.515 kg. bal üretilmiştir. 

İlimizde ipekböceği yetiştiriciliğ yapılmamaktadır. 

141

H.3. Organik Tarım 

İlimizde organik tarım faaliyeti Safranbolu İlçesinde safran üretim alanlarında 

uygulanmaktadır. Ancak kayıt dışı olarak özellikle İl ve İlçe merkezlerine uzak yüksek 

kesimlerdeki köylerimizde hiçbir ilaçlama yapılmaksızın meyve ve sebze üretimi 


Safran 

H.4. Tarımsal İşletmeler 

H.4.1. Kamu İşletmeleri 

İlimizde tarımsal faaliyet gösteren kamu işletmesi mevcut değildir. 

H.4.2. Özel İşletmeler 

Tablo H.13 2009 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 

İşletmenin Adı 

Kapasitesi Aldığı Süt Miktarı 

(ton/yıl) 

(ton) 

Oylum Süt 3600 98 

KarNur Süt 3600 42 

Safran Süt 4000 233 

TOPLAM 11.200 373 


142

Tablo H.14 2009 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleri 

İşletmenin Adı 

Kaşet et ve et ürünleri imalatı-Safranbolu 

Özkasapoğlu Sucuk İmalathanesi -Safranbolu 

Güven Besi Et Mamülleri -Karabük 

Gerçekci Et ve Et ürünleri - Karabük 

Şeker’aEt ve Et Mamulleri-Safranbolu 

Kapasitesi (ton/yıl) 

200.000 kg Sucuk 35.000 kg Pastırma 

180.000 kg 



600.000 kg 


H.5. Tarımsal Faaliyetler 

H.5.1. Pestisit Kullanımı 

Tablo H.15 2009 Yılı İlaç Tüketimleri 

İNSEKTİSİTLER 2.222 

FUNGİSİTLER 3.288 

HERBİSİTLER 2.986 

RODENDİSİT 9 

MOLLUSİSİTLER 0 

AKARİSİTLER 116 

NEMATOSİT 0 

FUMİGANTLAR 

KIŞLIK VE 

YAZLIK YAĞLAR 0 



H.5.2. Gübre Kullanımı 

Tablo H.16 2009 Yılı Ticari Gübre Tüketimi 

GÜBRE ADI 

2009 YILI (ton) 

A.SÜLFAT %21 290.75 

C.A.N %26 505.2 

A.Nitrat %33 563.5 

ÜRE 241.6 

T.S.P. 34.25 

10.10.10 8.05 

D.A.P 317.5 

20.20.0 677.1 

20.20.0+ ZN 77.4 

15.15.15 52.6 

P.Nitrat 0.65 

15.15.15.%1 ZN 25 

10.25.5+5(SOɜ)+CaO)+15 12.65 

TOPLAM (TON) 2.806,25 


143

H.5.3. Toprak Kullanımı 

Tarımsal faaliyetlerde toprak kaybını engellemek üzere İl Tarım Müdürlüğünce 

eğitim çalışmaları kapsamında tarla günleri, çiftçi toplantıları, çiftçi kursları ve çiftçi 

inceleme gezileri düzenlenmiştir. 

KAYNAKLAR : 


144

(I).MADENCİLİK 

I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler 

Jeolojik yapının bir sonucu olarak ülkemiz önemli sayıda maden çeşitliliğine sahip 

ve maden kaynakları yönünden zengin bir ülkedir. Özellikle bor, mermer, toryum, trona, 

zeolit, pomza, selestit gibi madenlerde ülkemiz önemli rezervlere sahiptir. Ayrıca krom, 

manyezit, feldspat, barit, kil, kömür, altın ve gümüş rezervleri yönünden de dünya 

sıralamasında yer almaktadır. 

DOLOMİT 

Karabük İli maden ve enerji potansiyeli: 

Eskipazar-Sofular sahası 

Tenör : % 30.66 CaO, %20.73 MgO 

Rezerv : 236 250 000 ton görünür + muhtemel rezerv. 

Yenice-Balıkısık dolomit yatağı 

Tenör: % 19.77 MgO, % 1.56 SiO2 

Rezerv: 2 567 000 ton görünür, 4 078 000 ton muhtemel ve 5 327 000 ton mümkün 

olmak üzere toplam 11 972 000 ton rezerv 

TRAVERTEN 

Eskipazar-Kayadibi traverten yatağı 

Kalite : Blok boyutu 2-10 m3 

Rezerv : 1 212 700 m 3 toplam rezerv. 

Eskipazar-Budaklar Köyü traverten yatağı 

Kalite : Blok boyutu 2-10 m3 

Rezerv : 6 040 000 m 3 toplam rezerv. 

Eskipazar-Tamışlar zuhuru 

Kalite : Orta (Beyaz traverten) 

Rezerv : 57 200 m 3 görünür + muhtemel rezerv 

FELDSPAT 

Merkez-Bolkuş 

Tenör : % 5 K 2 O, % 3 NaO, % 0.5 Fe 2 O 3 (teknolojik zenginleştirme sonucu) 

Rezerv : 604 719 ton görünür rezerv. 

145

I.1.1. Sanayi Madenleri 

İlimiz Safranbolu, Eflani, Eskipazar ve Yenice İlçelerinde önemli mermer yatakları 


Sönmezler Mad. Demir Çelik İnş. Temizlik San. Ve Tic. Ltd. Şti 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Safranbolu 

Köyü 

: Pelitören 

Mevkii 

: Eğriyolbaşı 

Erişim No : 3058877 

Ruhsat Numarası : 20051795 

Ruhsat Grubu : II.Grup 

Maden Cinsi : Kalker 

P.1.1.NOKTA P.1.2.NOKTA P.1.3.NOKTA P.1.4.NOKTA P.1.5.NOKTA 

Sağa (Y) 0489400 0489150 0488000 0488000 0488000 

Yukarı (X) 4567000 4566250 4565700 4566000 4566600 

Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.000 Ölçekli ): F29 b4, F29 c1 

İşletme Ruhsat Alanı : 99.25 hektar 

İşletme İzin Koordinatları: 

İ.1.NOKTA İ.2.NOKTA İ.3.NOKTA İ.4.NOKTA 

Sağa (Y) 0488518 0488833 0488822 0488483 

Yukarı(X) 4566686 4566727 4566416 4566382 

Talep Edilen İşletme İzin Alanı 

: 9,96 hektar 

Kalker zonunun ortalama uzunluğu 

: 325 m 

Kalker zonunun ortalama genişliği 

: 305 m 

Kalker zonunun ortalama kalınlığı 

: 10 m 

Ortalama yoğunluğu : 2,6 ton / m 3 

Görünür Rezerv Hacmi : 991.250 m 3 

Görünür Rezerv 

: 2.577,250 ton 

İşletilebilir Kalker Rezervi 

(Görünür rezervin %70’i) 

:1.804.075 ton 

Sönmezler Mad. Demir Çelik İnş. Temizlik San. Ve Tic. Ltd. Şti 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Safranbolu 

Köyü 

: Pelitören 

Mevkii 

: Eğriyolbaşı 

Erişim No : 3052900 



Maden Cinsi : Kalker 

146

P.1.1.Nokta P.1.2.Nokta P.1.3.Nokta P.1.4.Nokta 

Sağa (Y) 0488000 0488000 0488000 0489400 

Yukarı (X) 4566600 4567600 4567600 4567000 

Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.000 Ölçekli ): F29 b4, 

İşletme Ruhsat Alanı : 70 hektar 

İşletme İzin Koordinatları: 

İ.1.Nokta İ.2.Nokta İ.3.Nokta İ.4.Nokta 

Sağa (Y) 0488025 0488366 0488423 0488025 

Yukarı(X) 4566894 4566994 4566740 4566626 

İşletme İzin Alanı: 9,94 hektar 

Kalker zonunun ortalama uzunluğu 

:390 m 

Kalker zonunun ortalama genişliği 

:255 m 

Kalker zonunun ortalama kalınlığı 

: 10 m 

Ortalama yoğunluğu :2,6 ton / m 3 

Görünür Rezerv Hacmi :994.500 m 3 


:2.585,700 ton 

İşletilebilir Kalker Rezervi (Görünür rezervin %70’i):1.809.990 ton 

Acar Nakliyat Ve Ticaret Kolektif Şirketi Halil Acar Ve Ortağı 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Safranbolu 

Köyü 

: Karapınar 

Mevkii 

: Karahandu Tepe 




Maden Cinsi : Mermer (Rustik Yeşil) 

Arama Ruhsatı Sınır Koordinatları : 

1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 

Sağa (Y) 0480237 0481039 0481109 0480596 

Yukarı (X) 4574796 4574193 4573845 4573405 


Sağa (Y) 0480134 0479842 0479981 

Yukarı (X) 4573829 4573963 4574521 

Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.000 Ölçekli ) : f29b4 

Arama Ruhsat Alanı :99.98 hektar 

Talep Edilen İşletme İzin Koordinatlar(Görünür Rezerv Koordinatları): 

1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta 6.Nokta 

Sağa (Y) 0479852 0480014 0480018 0480022 0480351 0480182 

Yukarı (X) 4573959 4574168 4574331 4574385 4574243 4573807 

147

Talep Edilen İşletme İzin Alanı 

: 15.04 hektar 

Mermer zonunun ortalama uzunluğu : 460 m. 

Mermer zonunun ortalama genişliği : 350 m. 

Mermer zonunun ortalama kalınlığı : 8 m 

Mermer ortalama yoğunluğu : 2,5 ton / m 3 

Görünür Rezerv (m 3 olarak) : 1.288.000 m 3 

Muhtemel ve Mümkün Rezerv (m 3 olarak) : 3.500.000 m³ 

Karmonsan Karabük Montaj, İnşaat, Hafriyat, Nakliyat Madenciliimalat San. Ve 

Tic. Ltd. 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Safranbolu 

Köyü 

: Yazı 




Maden Cinsi : Kalkerli-killi Dekoratif Taş 

İşletme Ruhsatı Sınır Koordinatları : 


Sağa (Y) 0477855 0477754 0477665 0477649 

Yukarı (X) 4566625 4566343 4566258 4566337 

P.1.5.Nokta P.1.6.Nokta 

Sağa (Y) 0477613 0477607 

Yukarı (X) 4566547 4566625 

Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.000 Ölçekli ): F29 a3, F29 d2 

İşletme Ruhsat Alanı : 5.52 hektar 

Tespit Edilen Görünür Rezerv Koordinatları: 


Sağa (Y) 0477855 0477754 0477665 0477649 

Yukarı (X) 4566625 4566343 4566258 4566337 

P.1.5.Nokta P.1.6.Nokta 

Sağa (Y) 0477613 0477607 

Yukarı (X) 4566547 4566625 

Talep Edilen Görünür Rezerv Alanı: 5.52 hektar 

Dekoratif taş zonunun ortalama uzunluğu : 357 m 

Dekoratif taş zonunun ortalama genişliği : 155 m 

Dekoratif taş zonunun ortalama kalınlığı : 10 m 

Ortalama yoğunluğu : 2,6 ton / m 3 

Görünür Rezerv Hacmi : 553.350 m 3 


: 1.438,710 ton 

148

Perge Madencilik Dış.Tic.San.Ltd.Şti 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Eskipazar 

Köyü 

: Kapucular 

Mevkii : 

Erişim No : 3000403 



Maden Cinsi : Mermer 

Alan 

: 250.00 hektar 

20052970 Nolu Sahanın Ruhsat Koordinatları 


Sağa (Y) 0459000 0461000 0461000 0459000 

Yukarı(X) 4535500 4535500 4534250 4534250 

Ortalama Uzunluğu : 400 metre 

Ortalama Genişliği : 400 metre 

Ortalama Kalınlığı : 15 metre 

Görünür Rezerv Miktarı : 400 m x 400 m x 15 m = 2.400.000 m³ 

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü 

İli 

: Karabük 

İlçesi 

: Eskipazar 

Köyü : 

Mevkii 

: Yazıkavak 


Ruhsat Numarası : 999902203 


Maden Cinsi : Mermer 

Ruhsat alanı : 3.69 Hektar 


Sağa (Y) 0464650 0464810 0464710 0464550 

Yukarı (X) 4530825 4530800 4530585 4530610 

I.1.2. Metalik Madenler 

İlimizde metalik maden bulunmamaktadır. 

I.1.3. Enerji Madenleri 

İlimizde enerji madenleri bulunmamaktadır. 

149

I.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler 

Kum-Çakıl Ocakları Ruhsat Bilgileri 

AK-HES ENERJİ İNŞAAT A.Ş. 

Ruhsatın İli :Karabük 

Ruhsatın İlçesi :Yenice 

Ruhsatın Mevkii : Kayadibi Mah. Mevkii 

Madenin Cinsi :1(a) Kum 

Ruhsat No :16 

Alanı 

: 9.76 HEK 

Rezerv Miktarı : 97.600 m³ 

Ruhsat koordinatları 

1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta 

Sağa(Y) 0431699,65 0432013,67 0432280,54 0432371,86 0432217,93 

Yukarı(X) 4565164,48 4565200,51 4565507,83 4565408,81 4565266,84 


Sağa(Y) 0432081,67 0431672,23 

Yukarı(X) 4565069,58 4565048,17 


Ruhsatın İli : Karabük 




Ruhsat No :17 

Alanı 

: 9.78 HEK 




Sağa(Y) 0431027,63 0431151,65 0431161,51 0431333,59 0431699,65 

Yukarı(X) 4565571.96 4565639,61 4565276,82 4565122,47 4565164,48 


Sağa(Y) 0431672,23 0431282,12 0431066,84 

Yukarı(X) 4565048,17 4565027,76 4565289,06 

150

ESEN TİC.İNŞ.KUM OCAK.TAAH.NAK.TİC.LTD.ŞTİ. 

Ruhsatın İli 

: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Ocavık 

Ruhsatın Mevkii : Boyalı 

Madenin Cinsi :1(a) Kum-Çakıl 

Ruhsat No :10 

Alanı 

: 3.500m² 



Nokta No: Y X 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

483840.79 

484036.51 


483838.75 

484230.46 

484178.02 

484170.78 

484243.23 

4553928.18 

4553887.43 

4553877.65 

4553918.39 


4554086.76 

4554094.63 


ESEN TİC.İNŞ.KUM OCAK.TAAH.NAK.TİC.LTD.ŞTİ. 


: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Safranbolu 

Ruhsatın Köyü : Geren 


Ruhsat No :18 

Alanı : 40.000 m² 

Rezerv Miktarı : 200.000 m³ 

Ruhsatın Koordinatları 

Nokta No Y (sağa) X(yukarı) Nokta No Y (sağa) X(yukarı) 

1 493405.41 4556762.81 6 494092.95 4557053.06 

2 493570.18 4556905.16 7 494102.71 4557004.02 

3 493734.96 4557047.50 8 493950.78 455973.79 

4 493833.99 4557057.51 9 498862.34 4556997.94 

5 493952.78 4557025.13 10 493739.73 4556985.55 

11 493597.79 4556862.94 12 493455.86 4556740.33 

151

GÜZAY KUM OCAKLARI İŞL.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ 


: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Merkez 

Ruhsatın Köyü :Yukarıkızılcaören 

Ruhsatın Mevkii : Taşsavaklarburnu Mevkii 


Ruhsat No : 04 


Rezerv Miktarı : 200.000 m³ 


Nokta No: Y X 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

474309.83 

474362.56 

474322.55 

474294.03 

474393.59 

474504.77 

474297.41 

474352.44 

474574.25 

474561.43 

474472.21 

474339.62 

4553154.03 

4553253.84 

4553134.51 

4553118.40 

4553096.08 

4553049.32 

4553061.76 

4553044.17 

4552929.07 

4552904.20 

4552976.65 

4553019.29 

GÜZAY İNŞAAT SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ 


: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Ovacık 

Ruhsatın Köyü : Abdullar 

Ruhsatın Mevkii : Saitler M. Taşlı Kavlağan Mevkii 


Ruhsat No :13 

Alanı : 14.998,90 m² 

Rezerv Miktarı : 75.000 m³ 



Sağa (Y) 495558.652 495558.652 495305.355 495305.355 

Yukarı (X) 4556821.256 4556773.695 4556766.473 4556829.139 


Sağa (Y) 495477.000 

Yukarı (X) 4556832.000 

152

YILMAZ KUM SAN VE TİC. LTD. ŞTİ. 


: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Merkez 

Ruhsatın Köyü :Yukarıkızılcaören 

Ruhsatın Mevkii : 106 Mevkii 


Ruhsat No :12 

Alanı : 33865,53 m² 




Sağa (Y) 475250 475285 475420 475460 

Yukarı (X) 4552800 4552875 4552910 4552910 


Sağa (Y) 475570 

Yukarı (X) 4552840 

BAĞBAŞI BİLİŞİM İNŞAAT NAKLİYAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ 


: Karabük 


Ruhsatın Köyü : Bağbaşı Köyü 

Ruhsatın Mevkii : İsmetpaşa Mah. Mevkii 


Ruhsat No : 09 

Alanı : 5.000,87 m² 



Nokta No: Y X 

1 

2 

3 

4 

5 

440600.51 

440661.55 

440722.32 

440726.24 

440605.37 

4562900.42 

4562892.95 

4562891.47 

4562930.48 

4562940.11 

SUNAY YAKA KUM ÇAKIL OCAĞI 


: Karabük 

Ruhsatın İlçesi : Eskipazar 

Ruhsatın Köyü : Hamamlı Köyü 

Ruhsatın Mevkii : İsmetpaşa Mah. Mevkii 


Ruhsat No :14 

Alanı : 29.028 m² 


Ruhsat Koordinatları 

153

SUNAY YAKA KUM ÇAKIL OCAĞI 


Ruhsatın İlçesi 

Ruhsatın Köyü 

: Karabük 

: Eskipazar 

: Bayındır Ve Kuzuören Köyü 

154

Ruhsatın Mevkii : 


Ruhsat No :11 





Sağa (Y) 468284 468388 468458 468674 

Yukarı (X) 4525522 4525539 4525539 4525468 


Sağa (Y) 468780.34 468737 468651 468522 

Yukarı (X) 4525323.20 4525298 4525428 4525474 

9.Nokta 10.Nokta 11.Nokta 12.Nokta 

Sağa (Y) 468450 468404 468267 468217 

Yukarı (X) 4525490 4525492 4525451 4525451 


Ruhsatın İli :Karabük 




Ruhsat No :19 

Alanı 

: 5,27 HEK 

Rezerv Miktarı : 



Sağa(Y) 434208 434255 434311 434391 434536 

Yukarı(X) 4564962 4564988 4564998 4564992 4564943 


Sağa(Y) 434521 434395 434343 434208 434203 

Yukarı(X) 4564853 4564829 4564790 4564804 4564829 

Demirkapılar İnş.San.Ve Tic.Ltd.Şti. 


:Karabük 

Ruhsatın İlçesi :Eskipazar 

Ruhsatın Köyü : Sadeyaka Köyü 

Ruhsatın Mevkii : Karaçalılık Mevkii 


Ruhsat No :06 

Alanı : 56,731 m² 


Koordinatlar 

155


Sağa (Y) 0.0000 150.6671 94.4291 157.8938 158.3932 

Yukarı (X) 519.88 83.93 14.59 125.84 164.65 


Sağa (Y) 163.0034 207.9694 212.4740 168.4025 203.5574 

Yukarı (X) 184.46 193.59 166.41 267.02 231.80 

11.Nokta 12.Nokta 13.Nokta 

Sağa (Y) 203.1250 169.3051 171.1622 

Yukarı (X) 260.94 296.27 310.59 

I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri 

Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, birinci 

zamandan kuvaternere kadar değişik yaşlarda pek çok litolojik birim gözlenmektedir. 

Bölgede temel birimleri oluşturan, paleozoyik yaşlı formasyonlar batıda, kuzeyde ve 

doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen mezozoyik yaşlı 

birimler, inaltı formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak 

temsil edişmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı 

formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en 

genç birimleri oluşturur. Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, 

ana çatısı Alp Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır. 

Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yer 

kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır. VI. Jeolojik 

zamanda (kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (kalker tabaka) alanı oluşmuştur. 

Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip plato yüzeylerini yarmasıyla 

oluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya 

(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında 

çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı 

bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır. 

I.3. Cevher Zenginleştirme 


I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 

Madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak ortaya çıkan çevre sorunlarının 

sınıflandırılması: 

I.Çıkış Aşamalarına Göre: Madenler ile ilgili olarak ortaya çıkan çevre sorunlarını çıkış 

aşamalrına göre şöyle sıralamak mümkündür. 

Üretim sırasında; 

-Maden zenginleştirme süreci sırasında 

-Madenlerin nakliyesi sırasında 

-Madenlerin işlenmesi sırasında 

Bu süreçler sırasında ortaya çıkan çevre sorunlarını da genel olarak şöyle belirtebilirz: 

1-Yüzey madenciliği ve açık işletme sonucu meydana gelen arazi bozulmaları 

2-Yer altı madenciliğine bağlı olarak ocak çökmeleri ve ocak ağızlarında biriken atıkların 

sebep olduğu arazi ve çevre bozulması 

3-Hidrolik etki 

156

4-Hava kirlenmesi 

5-Su kirlenmesi 

6-Sağlık sorunları 

II.Doğrudan Bozulma: Maden ocakları çalışma sahalarındaki örtü ve atık yığınları ile 

madencilik b,nalarının inşa edildiği diğer alanlardaki toprak ve bitki örtüsünün yok 

edilmesi sonucu meydana gelir. 

III.Dolaylı Bozulma: Eski maden hafriyat yerleri, örtü ve atık yığınları maden binaları ile 

zenginleştirme tesislerinin bulunduğu yerlerde toprak yapısı, su ilişkileri, kimyasal 

özellikler, toprak ve bitki örtüsü, yerel iklim insan ve hayvan sağlığının değişime uğraması 

gibi olaylar görülebilir. 

IV.Madencilik Faaliyetlerine Göre: Toprak ve çevre bozulmasının karakteri, madencilik 

yapılan bölgenin doğasına ve uygulanılan madencilik metotlarına bağlıdır. Maden 

işletmelerinde üç ana metot kullanılır. 

-Yerüstü Maden İşletmeleri 

-Yeraltı Maden İşletmeleri 

-Cevher Hazırlama Tesisleri 

I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan 

Rehabilitasyon Çalışmaları 

İlimizde bulunan Maden Kanunu ve Taş Ocakları Nizamnamesi kapsamındaki 

faaliyetlerin (açık-kapalı, yerüstü madencilik işletmelerinin) ekonomik ömürlerinin 

tamamlanmasına müteakiben çevreye vermiş oldukları tahribatların rehabilitesi amacıyla 

rekreasyon gibi geri kazanım faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı Müdürlüğümüz tarafından 

yapılan denetimlerde kontrol edilmektedir.. 

KAYNAKLAR : 

Karabük İl Özel İdaresi , 2009 

157

(J) . ENERJİ 

J.1. Birincil Enerji Kaynakları 

J.1.1. Taşkömürü 

İlimiz sınırlarında taşkömürü rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.2. Linyit 

İlimiz sınırlarında linyit rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.3. Asfaltit 

İlimiz sınırlarında asfaltit rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.4. Bitümlü Şist 

İlimiz sınırlarında bitümlü şist rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.5. Hampetrol 

İlimiz sınırlarında hampetrol rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.6. Doğalgaz 

İlimizde doğalgaz çalışmaları devam etmekte olup , doğalgaz rezervi 


J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 

İlimiz sınırlarında uranyum ve toryum rezervi bulunmamaktadır. 

J.1.8. Orman 

Dünya Ormancılık Örgütü (FAO)’ nın, dünya üzerinde belirlediği “Mutlak 

Korunması Gereken Alanlar” içinde 100 sıcak noktadan 9’u Türkiye’de bulunmaktadır. 

Bunlardan biri de Yenice ormanlarıdır. Bunun nedeni; bu ormanlarda tropik bölgeler 

dışında, dünyada pek az ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yapan 

hayvanının bir arada yaşamakta olduğudur. 

İlimizdeki orman işletme müdürlüklerine ait orman emvalleri F. 1.1.2 bölümünde 

verilmiştir. 

158

Şekil J.1. Yenice Ormanları 

Kaynak: http://www.wwf.org.tr 

J.1.9. Hidrolik 

Konu ile ilgili çalışma bulunmamaktadır. 

J.1.10 Jeotermal 

• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışı 

Sarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunun 

dışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısu 

kaynağı daha vardır. 

• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su, 

İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak 

bulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından 

başlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, 

ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. su 

çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst 

basamaktadır. 

J.1.11. Güneş 

İlimizde, güneş enerjisinden konutlarda güneş kollektörleri şeklinde 

faydalanılmaktadır. İl Müdürlüğümüz tarafından 2009 yılında 21 köyde, 240 üniteye 

(aileye) Güneş Enerjisi ile Su Isıtma Projesi kapsamında çalışma yapılmış olup, projeden 

faydalanan ünite sahiplerine 324.000,00 TL. kredi verilmiştir. 

159

J.1.12. Rüzgar 

İlimizde rüzgar enerjisinden yararlanılmaya yönelik bir çalışma bulunmamaktadır. 

J.1.13. Biyokütle 

İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır. 

J.2. İkincil Enerji Kaynakları 

J.2.1. Termik Enerji 

İlimizde termik enerji santralı bulunmamaktadır. 

J.2.2. Hidrolik Enerji 

Tablo J.1 Karabük İlindeki Hidroelektirk Santralleri, 2009 

Proje Sahibi Projenin Yeri Projenin Türü Karar Karar Tarihi Karar 

Veren 

Kurum 

Filyos Enerji 

Üretim ve 

Ticaret A.Ş. 

Aksu Madencilik 

Sanayi Elektrik 

Üretim Sanayi 

Tic. A.Ş. 

Enbatı Elektrik 

Üretim San ve 

Tic. A.Ş. 

İkiler Enerji 

Üretim San ve 

Tic Ltd. Şti 

Irmak Enerji 

Üretim San. ve 

Tic. Ltd. Şti. 

S.H. Enerji 

Elektrik Üretim 

ve Tic. A.Ş. 

T.M. Enerji 

Üretim Elektrik 

ve Tic. A.Ş. 

Batu Enerji 

Üretim A.Ş. 

Karabük Enerji 

Sanayi ve Tic. 

Ltd. Şti. 

S.H. Enerji 

Elektrik Üretim 

ve Tic. A.Ş. 

Karabük İli Merkez 

İlçe Filyos Çayı 

Üzeri 

Karabük İli Yenice 

İlçesi Kayaarkası 

Mevkii 

Soğanlı Çayı Üzeri 

Karabük 

Karabük İli 

Eskipazar İlçesi 

Bulduk-Deresoplan 

Köyü Mevkii 

Gerede Çayı Üzeri 

Soğanlı Çayı Üzeri 

/ Safranbolu 

İnce Dere Üzeri / 

Yenice 

Şimşir Dere Üzeri / 

Yenice 

Kadıbükü Köyü – 

Kastamonu 

Karabük Merkez ve 

Yenice İlçeleri 

Yenice İlçesi 

Yalnızca 

Regülatörü ve HES 

Tefen Regülatörü 

ve HES 

Pirinçlik 


İkiler HES Projesi 

Eren Regülatörü, 

HES, Malzeme 

Ocakları ve Beton 

Santrali 

Alaboğa 


Şimşir Regülatörü 

ve HES 

Kadıbükü 


Suçatı HES 

13,8 MW 

Gücündeki 

Uzunburun 



ÇED Gerekli 

Değildir 

ÇED Gerekli 

Değildir Belgesi 

ÇED Gerekli 

Değildir 

ÇED Gerekli 

Değildir 

ÇED süreci 

başladı. 

Bakanlık 

olumsuz görüşü 

firmaya 

bildirildi. 

ÇED Gereklidir 

kararı verildi. 

İnceleme 

değerlendirme 

süreci devam 

ediyor. 

İnceleme 

değerlendirme 

süreci devam 

ediyor. 

ÇED Gereklidir 

kararı verildi. 

06.07.2007 Valilik 




Devam ediyor. 

Sonuçlandı 

Bakanlık 

Valilik 

02/08/2010 Valilik 

Devam Ediyor 

Devam ediyor 

Sonuçlandı 

Valilik 

Bakanlık 

Valilik 

160

J.2.3. Nükleer Enerji 

İlimizde nükleer enerji santralı bulunmamaktadır. 

J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 

İlimizde rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle enerji üretimleri yapılmamaktadır. 

J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı 

Tablo ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. 

J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar 

İlimizde enerji kayıplarının azaltılması için mevcut şebekeler devamlı bakım ve 

onarımdan geçirilmekte, eskiyen şebekeler yenilenmektedir. Özellikle İl genelinde, 

karayolu refüj aydınlatmaları 00.00 itibari ile belirli bir oranda söndürülerek enerji 

tasarrufu yapılmaktadır. Kaçak elektrikle bir program dahilinde mücadele edilmekte, kaçak 

kullanım sistem üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indirilmeye çalışılmaktadır. 

Kaynaklar : 

Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2009 

161

(K). SANAYİ ve TEKNOLOJİ 

K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 

Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir ekonomik yapılanmanın oluşturulması 

amacıyla ülke genelinde sanayileşme atılımlarının gerçekleştirilmesi temel hedef olarak 

alınmıştır. Nitekim daha Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün 

önderliğinde toplanan 1. İzmir İktisat Kongresi, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ekonomi 

siyasetinin esasını ve uygulama yöntemlerini belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk on yılında 

hedeflenen sanayileşme çabalarında çeşitli önlemler alınarak saptanan yöntemler 

uygulanmaya konmuştur. 

Devletçi ekonomi model Türkiye’de 17 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe giren 

birinci beş yıllık kalkınma planı ile birlikte uygulamaya konmuştur. Belirlenen bu hedefler 

çerçevesinde 10 Kasım 1936 tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın kurulması için 

İngiliz Hükümeti ile 2,5 milyon sterlinlik bir kredi anlaşması imzalanmıştır. Bu tesislerin 

temeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılmıştır. 

Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika planlanırken serbest şartlarda 

oluşabilecek Karabük şehir planı yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu 

plana uyulmuştur. Bu nedenle Karabük, Cumhuriyetin devletçilik siyaseti çerçevesinde 

sıfırdan başlayan planlı ilk ve tek sanayi kenti olmuştur. Bu özellikler, günümüzde 

Yenişehir Mahallesi, fabrika ve istasyon çevresinde bir bütün olarak yaşamaktadır. 

Denetimsiz olarak “serbest girişimin” teşvik edilmesiyle Demir Çelik Fabrikasının ürettiği 

kütük demiri, inşaat demirine çeviren özel haddehanelerin şehrin ortasında olmasıyla 

kentin yerleşim yapısı çarpık bir biçime dönüşmüştür. 1963-1970 yılları arasında kent, 

hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. İstasyon ve 

Ankara Caddeleri üzerinde apartmanlaşma bu dönemde başlamıştır. 

Karabük, 1970’lerden itibaren önemini yitirmeye başlamıştır. İyice zenginleyen 

Karabük sermayesi daha iyi bir sosyal yaşam için İstanbul ve diğer büyük kentlere 

kaymaya başlamıştır. İskenderun Demir Çelik’in gerek inşaatı gerekse faaliyete başlama 

döneminde artık bir okul haline gelmiş olan Karabük Demir-Çelik, kentin kültürel yapısını 

oluşturan bir çok yetişmiş elemanını İskenderun’a vermiş; bu süreç içinde 1980 yılına 

gelindiğinde Karabük her açıdan eskiyi anımsatmayacak ölçüde hızlı bir biçimde kabuk 

değiştirme süreci içine girmiştir. Daha önce Türkiye Demir Çelik Sanayi ve piyasanın 

kalbi sayılan kent, İsdemir ve Erdemir’in kuruluşları, sayısız özel sektör tesislerinin 

İskenderun, İzmir, Denizli ve İstanbul’da faaliyete geçmesiyle bu önemini kaybetmiştir. 

Günümüzde Karabük özelleştirilmiş bir demir ve çelik fabrikasının ve git gide 

cılızlaşan istihdam olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir sanayi kentidir. 

K.2. Genel Anlamda Sanayi Gruplandırılması 

Küçük Sanayi Sitesi 

Karabük ilinde kurulmuş olan 7 adet Küçük Sanayi Sitesinde 1070 işyeri vardır. Bu 

sanayi sitelerinden 3 adedi merkez ilçede olup, 4 adedi ise diğer ilçelerdedir. 7 adet küçük 

sanayi sitesinden 4 adedi bitmiş olup, biten sanayi sitelerinde 672 işyeri vardır. Bu 

işyerlerinde konfeksiyon imalat atölyeleri, metal eşya ve makine imalathaneleri, orman 

ürünleri ile ilgili imalathaneler (parke, kapı, pencere imalathaneleri, araba bakım servisleri 

vs. gibi) işyerleri vardır. Bu işyerlerinde 3000’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır. 

162

Tablo K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2009) 

Adı 

Faaliyete 

Başladığı 

Yıl 

Toplam 

Alanı 

(m 2 ) 

Toplam İşyeri 

Sayısı 

Dolu 

İşyeri 

Sayısı 

Boş 

İşyeri 

Sayısı 

Dol. 

Oranı 

% 

Mevcut İstih 

Sayısı 

Karabük Küçük S. S. 1989 26500 188 90 98 47 170 

Safranbolu K.S.S 2005 166000 329 150 179 45 300 

Yenice K.S.S 1999 11200 73 60 13 82 139 

Karabük Bağ-Essan K.S.S 1989 28650 250 120 130 48 360 

Karabük Yeni K.S.S 1996 12627 153 42 111 27 109 

Eflani K.S.S 16000 

Toplam 993 462 531 46 1078 

Kaynak: Karabük İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü, 2009 

Organize Sanayi Bölgeleri 

94 KO 90160 No’su ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ve İl Özel 

İdaresi, Karabük Belediyesi ve Ticaret ve Sanayi Odası’ndan oluşan Müteşebbis Heyetin 

öncülüğünde kamulaştırma, Etüt Proje Mühendislik hizmetleri tamamlanarak yapımı 

sürdürülen Organize Sanayi Bölgesi 50 sanayi parseli ile sosyal ve idari tesislerden 

oluşmaktadır. Karabük Organize Sanayi Bölgesi; 7,5 km.’lik yol, içme ve kullanma suyu 

terfi hattı ve şebekesi, kanalizasyon ve yağmur suyu drenaj hatları, su deposu, kuyular, 

trafo merkezi, telefon santral binası ve şebekesi, elektrik enerji nakil hattı ve bölge içi 

elektrik şebekesi ile bölgeyi Ankara-Karabük İl yoluna bağlayan bağlantı yolu da 

tamamlanarak bölgemiz yatırımcılarının hizmetine hazır hale getirilmiştir. 

K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı 

K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 

K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 

Bu bölümler ile ilgili bilgiler Tablo K.2-13’te verilmiştir. 

163

Tablo K.2 Demir-Çelik Sanayi-Sıcak Hadde (2009) 

Şirketin 

Yeri 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

Üretim 

(ton/yıl) 

İstihdam 

(adet) 

Adı 

(ton/yıl) 

Alper Karabük Sıcak Demir Hadde. 3.600 600 12 

Atasan Karabük Sıcak Demir Hadde. 90.554 56.029 59 

Aygünsan Karabük Sıcak-Soğuk Hadde. 146.829 30.000 40 

Başaran Karabük Sıcak Demir Hadde. 55.890 38.551 72 

Boskay Karabük Sıcak Demir Hadde. 75.114 67.447 59 

Besa (Asem Demir Karabük Sıcak Demir Hadde. 10.000 Faaliyeti Yok 34 

Çelik ) 

Beşbaşlar Karabük Sıcak Demir Hadde. 26.496 Faaliyeti Yok Faaliyeti Yok 

Çağ-Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 100.000 40.000 147 

Çelsantaş Karabük Sıcak Demir Hadde. 96768 67597 141 

Çaprazoğlu Karabük Sıcak Demir Hadde. 92.160 65.890 46 

Çelikkoğlu Karabük Sıcak-Soğuk Hadde. 59.218 4.000 80 

Çıkrıkçıoğlu Karabük Sıcak Demir Hadde. 48.000 27.000 9 

Hayat Demir Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 16.256 4.600 25 

Erhallar Karabük Sıcak Demir Hadde. 80.640 42.092 80 

Emas Karabük Sıcak Demir Hadde. 20.772 200 Faaliyeti yok 

Güven Karabük Sıcak Demir Hadde. 35.000 Faaliyeti Yoktur Faaliyeti Yok 

Işık Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 86.657 40.475 56 

Kardemir Karabük Sıcak Demir Hadde. 1.145.000 1.075.670,2 3111 

Kaptan Karabük Sıcak Demir Hadde. 71.000 Faaliyeti yok Faaliyeti Yok 

Kılınç Karabük Sıcak Demir Hadde. 5.000 3.679 Faaliyeti Yok 

Mescier Karabük Sıcak Demir Hadde. 105.161 76.161 200 

Nomtaş Karabük Köşebent Demiri 65.557 58145 70 

Kayıkçı Karabük Sıcak Demir Hadde. 46.816 43.400 37 

Serhat Karabük Sıcak Demir Hadde. 80640 46.600 47 

Saka Karabük Sıcak Demir Hadde. 48.000 26.751 91 

S.Y.M. Karabük Sıcak Demir Hadde. 77477 77477 47 

Safran Demir Çelik. Karabük Sıcak Demir Hadde. 33.239 28.000 16 

Yeşilyurt Karabük Sıcak Demir Hadde. 43.296 36.116 Faaliyeti yok 

Yolbulan Karabük Sıcak Demir Hadde 57600 38.013 71 

Şahin D.Ç Karabük Sıcak Demir Hadde 2.926 1630 23 

Özçelik Metal Karabük Sıcak Demir Hadde. 19498 13.915 46 

Özyılmaz S.Bolu Sıcak Demir Hadde 5510 400 10 

Türkay Metal S.Bolu Ocak-Izgara 750.000 611.500 adet 32 

Alter D.Ç Karabük Sıcak-Hadde 96.000 13491 37 

VE-CA Dış Ticaret Karabük Sıcak Hadde 700.000 679260 10 

Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2009 

164

Tablo K.3 Demir-Çelik Sanayi-Soğuk Çekme-Transmisyon, Tel, Çivi; 2009 

Kurulu 

Kapasite 

(ton/yıl) 

Üretim 

(ton/yıl) 

İstihdam 

(adet) 

Şirketin 

Adı Yeri 

Üretim 

Konusu 

Aygünsan Safranbolu Soğuk Çekme. 

30.000 15 

146.829 

Çiftarslan Karabük Soğuk Çekme. 380 250 4 

Özkaya Safranbolu Soğuk Çekme. 5060 1500 6 

Safçel Çelik 

Sanayi Tic. 

Karabük Sağuk Çekme 5060 1550 16 

Aygür Tel Çivi Safranbolu Soğuk Çekme 532 93 5 

Adalılar Karabük Tel ve Transmisyon 1.210 697 3 


Tablo K.4 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 

Şirketin Adı 

Gürmen 

Yavuz 

Yeri 

Safranbolu 

Safranbolu 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

(adet/yıl) 

Üretim 

(adet/yıl) 

İstihdam 

(adet) 

Tekstil 732.000 475.000 775 

Tekstil 2.500.000 1.200.000 160 

Saygın Karabük Tekstil 384.513 393.377 103 

Kargisan Karabük Tekstil 180.000 1.500 

adettakım/yıl 

240 

Kalemler Karabük Çorap 550.000 428.816 55 

Sun-light Karabük Tekstil 1.944.663 1.944.663 10 

Aymen Safranbolu Tekstil 12.615.715 519.058 Faaliyeti yok 

Öz-Müge Yenice Bayan İş Önlüğü 650.000 650.000 43 

Orsa Deri Safranbolu Deri 650.000 96.000 136 

Gonca Tekstil Karabük Konfeksiyon 240.000 140.000 47 

Safranbolu Pantolon 180.000 adet 4330 adet 24 

Can Tekstil 

Monteks Tekstil Karabük Fason 66350 65500 8 

Enver ÖZENİR 

Karabük Konfeksiyon 28 

Senem Tekstil 

Safranbolu Deri 45 

Odessa Deri 

Karabük Hazır Giyim 20 

Hüssa Tekstil 


165

Tablo K.5 Gıda Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

(ton/yıl) 

Üretim 

(ton/yıl) 

İstih. 

(adet) 

Şirketin 

Adı 

Yeri 

Oylum Karabük Yogurt-Tereyağ- 

Peynir 400 150 10 

Kar-Nur S.Bolu Yoğurt-Tereyağ- 

Kaşar 350.000 Kutu 345.000 Kutu 9 

Safran Süt Karabük Süt Ürün. 433 225 34 

Esko Karabük Şeker. 296.106 18.385 4 

İmren S.Bolu Şeker. 365 95 36 

Özer S.Bolu Şeker-Lokum 15.000 kg 1500 kg 9 

Astat S.Bolu Şeker. 130 45 7 

Safrantat S.Bolu Şeker. 537 248 30 

Kaşet ( Şeker-A) Karabük Sucuk-Pa 70.5 ton/yıl 75 ton/yıl 5 

Özkasapoğlu Karabük Sucuk 300 200 2 

Kalemler Karabük Yumurta 14.400.000 ad/yıl 19.319.570 ad/yıl 14 

Bağlar S.Bolu Sade-Kolalı-Mey. 14.274.000 lt./yıl 132.508 lt/yıl 14 

Gazoz 

Birlik Un San. E.Pazar Un-Kepek 28.800 334 4 

Akbaş oğlu E.Pazar Un-Kepek 25 ton/gün 10 ton/gün 6 

Mermer Un San. E.Pazar Un-Kepek-Kırık 18.850 36 11 

Fazilet Un Fab. Eflani Un-Kepek 3.600 2.120 4 

Güven Besi (Eflani) Karabük Sucuk 73 36,5 4 

Bahar Su Sanayi A:Ş E.Pazar Maden Suyu 6.048.000 lt/yıl 3337028 lt/yıl 28 

Yüksel Ek. Fab. Karabük Ekmek 7850 adet/yıl 423.137 adet/yıl 6 

Belediye Ekmek Fab Karabük Ekmek 2.225.000 adet/yıl 1.162.495 ad/yıl 12 

Uğur Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.533.000 ad/yıl 545.833 ad/yıl 6 

Yiğit Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.606.000 ad/yıl 899.341 ad/yıl 7 

Ender Ekmek Fab. Karabük Ekmek 748.800 ad/yıl 743.250 ad/yıl 9 

5000 Evler Mer. Ek. Karabük Ekmek 3.000.000 1.583.000 9 

Karadeniz Ek. Fab. Karabük Ekmek - 1.500.000 10 

Kervansaray Ek. Fab Karabük Ekmek 562.000 407.419 4 

Güven Ekmek Fab. Karabük Ekmek 962.000 320.016 4 

Demirkır Ltd. Şti. S.Bolu Toplu Yemek 

850.000 850.000 134 

Üretimi 

Derya Restaurant Karabük Toplu Yemek 

1.996.093 1.423.090 103 

Üretimi 

Doruk Unlu Mamül. Karabük Unlu Mamüller 665 18 3 

Başak Ekmek Fab. Karabük Ekmek 3.000.000 l 761680 8 

Güven Pastanesi Karabük Unlu Mamüller 41000 30700 13 

Uğur Yemek Fab. Karabük Toplu Yemek 779.130 tabl./yıl 142.000 tabl./Yıl 12 

Üretimi 

Seçkin Ekmek Safranbolu Ekmek 66500adet/yıl 28100adet/yıl 13 

Merkez Ekmek Fab. Karabük Ekmek 4.000.000 adet 2.118.000 adetl 16 

Erdoğanlar Gıda Safranbolu Lokum- Helva 575452 219.000 7 

Pınar Yemek Üretim Eskipazar Yemek 5000 3500 6 

Nihat Ekemen 

Çankaya Yemek Fab. Safranbolu Toplu Yemek 

Üretimi 

779.130 tabl./yıl 142.000 tabl./Yıl 12 


166

Tablo K.6 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2009 


Üretim 

Yeri 

Konusu 

Gonca Karabük Sentetik Deterjan 

Çamaşır Suyu 

( Unı Prime) Marka 

Rem-Pa Karabük Sentetik Deterjan 


( Vipe ) Marka 

Kurulu 

Kapasite 

ton/yıl 

1.168,92 Sıvı Detejan 

2.203,2 Çamaşır Suyu 

Üretim 

ton/yıl 

İstih. 

(adet) 

2.503 3.5 6 

Sentetik Deterjan 

Şahin 


Karabük (Glare-Kares) Marka 2.5 1 2 

Altınbaşak Safranbolu Çamaşır Suyu 50.000 10.000 1 

Safranbolu Tablet Naftalin 150 71 3 

Akarsu Tic. 

Safranbolu Pul Naftalin 360 10 2 

Gersoy Kimya 

Karabük Poşet-Torba 50 45 2 

Orhan Plastik 

Karabük PVC ve alüminyum doğ. 15.000 mtül 13.000mtül 4 

Özdemir Pen 

Karabük Poşet Torba 72 12 4 

Şahin Ticaret 

Tuğra Plastik Safranbolu Plastik ve Al. Doğrama 390.000 adet/yıl 250.000 adet/yıl 3 

Ambalaj 

Safranbolu PVC Doğrama 60.000 m2/yıl 60.000 m2/yıl 9 

Yıldızlar PVC 

Karabük PVC 20.700 m 2 /yıl 17.600 m 2 /yıl 14 

Seçkin Pen 

Dikmen Teknik Safranbolu PVC Doğrama 35000 m3 /yıl 32000 m3/yıl 11 



5 


Tablo K.7 Makine İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2009 

Üretim 

Kurulu 

Fiili 

İstih. 

(adet) 

Şirketin Adı Yeri 

Konusu 

Kapasite 

Üretim 

K.bük Makine 360 ton/yıl 110 ton/yıl 8 

Gürbüz 

K.bük Makine 3828 ton/yıl 2500 ton/yıl 20 

Çağlar Mak. 

K.bük Makine 740 ton/yıl 700 ton/yıl 24 

Rana D. Çelik 

ME-VER D.Ç K.bük Çelik Konst. Hadde 

1.609 ton/yıl 1600 ton/yıl 28 

İmal. 

K..bük Hidrolik Hortum Başlığı 30.000 mt - 2 

Saylar Hidrolik 


167

Tablo K.8 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 


Yeri 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

ton/yıl 

Üretim 

ton/yıl 

İstihda 

m 

(adet) 

Karçel Karabük Çelik Konstrük. 20.000 9.485 123 

- 12 

Karmonsan Karabük Çelik Konstrük. 15.000 

Karkonsan Karabük Çelik Konstrük. 987 300 12 

Kökoğlu Karabük Çelik Konstrük. 365 365 23 

Aygün Makine Safranbolu Çelik Konstrük. 658.4 350 53 

Demora Karabük Çelik Konstrük 658.4 380 30 

Yerlikaya İnş.Tur. Karabük 

2634 2634 32 

San. Ltd.Şti 

Çelik Konstrük 

Hisar Sac Profil Karabük Çelik Kons. 422.000 200.000 8 


Tablo K.9 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 


Yeri 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

ton/yıl 

Üretim 

ton/yıl 

İstih. 

(adet) 

Gedikoğlu 

Hacıoğlu 

Özsa 

Form Tasarım 

Kardökmak A.Ş 

Karabük Pik - Metal Dök. 1.326 244 4 

Karabük Hafif Metal Dök 60 500 kg/yıl 1 

Karabük Pik-Alümin. Dök. 1539 300 6 

Karabük Pik - Metal Dök. 1680 58 7 

Karabük 

Döküm ve talaşlı 

imalat 

40.000 Ton/yıl 4.000 178 


Tablo K.10 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 

Şirketin Adı Yeri Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

Üretim İstih. 

(adet) 

S.Bolu LPG Tüp Dol. 24.235 ton/yıl 6000 ton/yıl 18 

İpragaz 

S.Bolu LPG Tüp Dol. 30.000 ton/yıl 16.529 ton/yıl 33 

Aygaz 

Karabük Oksijen Tüp Dol. 900.000 m 3 /yıl 550000 m 3 /yıl 7 

Pelenkoğlu 

Karabük Oksijen Tüp Dol 93.000 tüp/yıl 24.737 tüp/yıl 5 

Çağ Çelik 


168

Tablo K.11 Orman Ürünleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 


Kurulu 

Üretim İstih. 

Yeri 

Kapasite 

(adet) 

Eskipazar Orman, İnş.Gıd.Tarım ve E.Pazar 28.800m 3 /yıl 5028 m 3 /yıl 21 

Hay. San.Tic. A.Ş. 

Yenorsan Yenice Orman Ürünleri Yenice 10.800 m 3 /yıl 

5.650 m 3 /yıl 

24 

Ağaç San ve Tic. A Ş. 

26.000 m 2 /yıl 

26.000 m 2 /yıl 

Yeşil Yenice Orman Ürünleri İmalat Yenice 13.600 m 2 /yıl Parke 5870 m 2 /yıl 

5 

Sanayi Ticaret A.Ş. 

Doğ. 

10.000 m 3 /yıl Kreste 

Parke Doğ. 

3.150 m 3 /yıl Kreste 

Yorüs A Ş. Yenice 19.940 m 3 /yıl Kereste 9.862 m 3 /yıl Kereste 34 

Parke 47520 m 2 

3.755 m 3 /yıl Kontrplak 6009 m 3 yıl Kontrplak 

Ören Ticaret Dayanıklı Tüketim Mal. Yenice 15.000 m 3 /yılKreste 7.613 m 3 /yıl 

60 

Ve Orman Ürünleri A.Ş. 

6.000 m 2 /yıl Mobilya Kreste. 

Çiftçiler Demir Ticaret ve kereste K.bük 5.000 m 3 /yıl Faaliyeti yok 1 

Sanayi 

Yılmaz Kerestecilik Sanayi ve Ticaret K.bük 8.600 m 3 /yıl 1.000 m 3 /yıl 1 

LTD.ŞTİ 

Bağdatlı Kerestecilik-Çetin 

S.bolu 1.600 m 3 /yıl 1.590 m 3 /yıl 8 

BAĞDATLI 

Özdemir Ticaret-Nail ÖZDEMİR ve S.bolu 5.400 m 3 /yıl 5.400 m 3 /yıl 6 

Ortakları 

Topaloğlu Orman Ürünleri LTD.ŞTİ. S.bolu 10.955 m 3 /yıl 6.500 m 3 /yıl 13 

Nurta Kerestecilik-Sevgi SÜRMEN K.bük 4.000 m 3 /yıl - - 

Özsafran Orman Ürünleri Kenan S.bolu 5.400 m 3 /yıl - 7.200 m 3 /yıl 5 

TUNCER 

Sevilgen Orman Ürünleri Ahmet S.bolu 2.500 m 3 /yıl 2.500 m 3 /yıl 21 

SEVİLGEN 

Aksan Mobilya Ali Karakaş S.bolu 5.400 m 3 /yıl 1.000 m 3 /yıl 8 

Boyacıoğlu Mobilya S.bolu 15.000 m 3 /yıl 2.000 m 3 /yıl 18 

Şenay Mobilya Safranbolu 5400 m3/yıl 2500 m3/yıl 15 

Bedilim Eğitim Araçları Ltd.Şti Karabük 10000 adet/ay 1000 adet/ay 17 

Yükseller Ker.Mob.Doğ.Ltd.Şti Yenice 3000 m3/yıl 2500 m 3 /yıl 12 

Özer Pazarlama Mob. İml.Satış Eskipazar 2.500 m 3 /yıl 2.500 m 3 /yıl 12 

Seyhoğlu Orman Ürünleri Ali ŞIK Yenice 2.500 m 3 /yıl 2.000 m 3 /yıl 5 

Kayıkçı Mobilya Karabük 2.500 m 3 /yıl 2.000 m 3 /yıl 4 

Aksoy Mobilya Safranbolu 2.500 m 3 /yıl 2.000 m 3 /yıl 16 

Dereli Petro.İnş.Turz.ltd.Şti. Nuri Yenice 15.000m 3 /yıl 5.900 m 3 /yıl 6 

DERELİ 


Tablo K.12 Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 

Şirketin Adı Yeri 

Üretim 

Konusu 

Kurulu 

Kapasite 

Üretim 

İstih 

(adet) 

Karçimsa Karabük Çimento 249.360ton/yıl 254.607 ton/yıl 28 

Çelikkaya Karabük Beton Ele. 18.183.000ad/yıl 7.518.000 ad/yıl 13 

Güzay S.Bolu Hazır Bet. 103.588 m 3 /yıl 103.588 m 3 /yıl 49 

Yılmaz İnşaat Beton Karabük Hazır Bet. 147.456 m 3 /yıl 90.000 m 3 /yıl 39 

Kaynar Karo Karabük Beton Ele. 1.595.400 ad/yıl 667.891 adet/yıl 15 

50.000 m/yıl 21407 m/yıl 

Fil İnşaat E.Pazar Beton Ele. 50.000 m 3 /yıl 5.000 m 3 /yıl 2 

Kiraz Karo Karabük Beton Ele. 80.000 m 2 /yıl 4.516 m 2 /yıl 15 

Safranbolu Cam Moz. S.Bolu Cam Moz. 311.000 m 2 /yıl 118.000 m 2 /yıl 28 


169

Tablo K.13 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2009 

Şirketin 

Üretim 

Kurulu Üretim 

İstih 

(adet) 

Adı 

Yeri 

Konusu 

Kapasite 

Şahinler Eflani Römork 100 adet/yıl 75 adet/yıl 4 

Karçelik Karabük Mutfak Cih. 360 adet/yıl 50 adet/yıl 5 

Cangül Karabük Dorse 147 adet/yıl 88 adet/yıl 21 

Ercan Karabük Dorse İmalatı 20 adet/yıl 4 adet/yıl 6 

Kemsan Karabük Elektrik Mot. 231 adet/yıl 26 adet/yıl 20 

Kar-Pa Karabük Oto Yed. Par. 30.000 ad/yıl 830 adet/yıl 

1 

Regel Karabük Oto Yed. Par. 360.000ad/yıl 82.500 ad/yıl 5 

Öner Dor. Karabük Treyler İmalatı 36 adet/yıl 2 adet/yıl 8 

Azim Damper Karabük Damper-Karoser İma. 24 ad/yıl 3ad/yıl 3 

Güven Hassas Karabük Gazete Kitap Degi 2300670adet/yıl 1840500adet/Yıl 

Kağıt Ofset Mat. 

6 

Menekşe Düğme Safranbolu Düğme İmalatı 7200000 1200000 2 

Teori Elektrik Karabük Elektrik Panosu 96 adet/yıl 37 adet/yıl 13 


K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 

K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 

İl Müdürlüğü olarak İlimizde halihazırda kurulu bulunan sanayi tesisleri sektörel ve 

faaliyet konularına göre gruplandırılarak bir veri tabanı oluşturuldu. Bu kapsamda her 

sanayi kuruluşuna ulaşılarak gerek Çevre Kanunu gerekse ilgili yönetmelikler çerçevesinde 

kuruluşların sorumlulukları belirlenerek, yapmaları gerekenler her sanayiciye tek tek 

anlatılarak çevreye karşı duyarlı olmaları ve gerekli izinleri almaları sağlanmaya başlandı. 

K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 

İlimizde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösteren 

nehirlerimiz Araç Çayı ve Filyos Çayı’dır. Akarsularımızın kirlenmesine yol açan 

etkenlerin başında teknolojik gelişmeye bağlı olarak endüstriyel tesislerden kaynaklanan 

atıkların ve atık suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıkların hiçbir arıtıma tabi 

tutulmadan direkt olarak alıcı su ortamına verilmesi gelmektedir. İlimiz sınırları içerisinde 

bulunan yüzeysel sularımız etrafında kurulmuş olan endüstriyel tesislerin deşarjlarının 

denetimleri yapılmakta, kirliliğe neden olan kurum, kuruluş ve işletmelere arıtma 

tesislerini kurmaları ve deşarj izin belgelerini almaları için gerekli olan çalışmalarımız 

devam etmektedir. 

K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 

İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır. 

K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 

İlimiz yerleşim alanı içerisinde yer alan sanayii kuruluşlarının gürültü düzeyleri 

Bölüm O.1.1.2 , Tablo O.3’te verilmektedir. İşyeri çalışanlarına tesis içi gürültünün 

yapacağı etkilerden korunmaları doğrultusunda alınması gerekli tedbirler için Gürültü 

Kontrol Yönetmeliği çerçevesinde denetim yapılmakta ve kontrol altında tutulmaktadır. 

170

K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 

İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır. 

K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 


KAYNAKLAR : 

Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2009 

171

(L). ALTYAPI , ULAŞIM ve HABERLEŞME 

L.1. Altyapı 

L.1.1. Temiz Su Sistemi 

İlimizin içme ve kullanma suyunu temin eden 2 bölge vardır. Şu an kullanılmakta 

olan birinci bölge İlimiz içme ve kullanma suyunun % 95 civarını karşılamakta olan 

Toprakcuma Karasu bölgesi ve % 5 civarını karşılayan Hamzalar bölgesidir. Toprakcuma 

Karasu Karabük İli ve Safranbolu İlçemizin içme kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını 

karşılamak üzere DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından 17.01.2003 yılında ihale edilmiş olup, 

23.04.2007 tarihinde geçici kabulü 26.02.2009 tarihinde kesin kabulü yapılarak ilgili 

Belediyelere devredilmiştir. 

Proje sahası Batı Karadeniz bölgesinde Araç Çayı yakınında Karabük’e 25.8 km. 

mesafesinde DSİ 23. Bölge Müdürlüğü Kastamonu sınırları içersinde yer almaktadır. Bu 

proje kapsamında Karasu kaynağından bir kaptaj yapısı, Karabük ve Safranbolu’ya kadar 

olan ana isale ve besleme hatları ve pompa istasyonları inşa edilmiştir. 

Toprakcuma Karasu toplam su debisi değişken olmakla birlikte 800 ile 1200 

lt/sn’dir. Toplam bu debinin 450 lt/sn Karabük İlimiz, 50 lt/sn Safranbolu İlçemiz 

kullanmaktadır. Karasu Projesi çerçevesinde yapılan ana isale ile ana besleme hatlarından 

ibaret olup, hatlarda çapı 400 mm kadar PE 100, 400 mm.’den daha büyük çaplarda ise içi 

özel katkılı çimento harcı, dışı polietilen ile kaplı muflu bileşimli, spiral kaynaklı çelik 

borular kullanılmıştır. Boruların temini ve döşenmesi, hatlarda bulunan tahliye, vantuz yol 

geçişi vb. sanat yapıları ile hatların korozyona karşı korunması ile suyun dezenfektesi için 

klorlama ünitesi işleri yapılmıştır. Pompa istasyonları isale hattı üzerinde ve kent merkezi 

içersinde değişik noktalarda inşa edilmiş olup, Karasu kaynağındaki kaptajdan gelen 

suyumuz İlimizdeki pompa istasyonlarına kendi cazibesi ile hiçbir enerji harcamadan 

gelerek, pompa istasyonlarındaki yatay motopomplarla depolarımıza gönderilmektedir. 

Hamzalar Mevkiinden su temin etmek amacı için 1972 senesinde İller bankası 

tarafında yapılan terfi merkez ve 1500 m 3 toplama deposu ile 10 adet değişik derinliklerde 

su kuyumuz yaptırılmış olup, değişik tarihlerde 4 adet kuyu daha açılarak toplam 14 adet 

kuyumuz bulunmaktadır. 

Hamzalar terfi merkez toplam su debisi 350 lt/sn civarında olup, 14 adet dik 

kuyulardan 25 ile 40 mt.derinlikten motopomplarla çekilen suyumuz 1500 m 3 toplama 

deposunda klorlama işlemi yapıldıktan sonra depo yanında bulunan terfi merkez 

istasyonundaki yatay motopomplarla Q 700 mm. çapındaki çelik boru ile Karabük İlimize 

su verebilmektedir. 

Şu anda yalnızca Cumayanı Sanayi Sitesi, Organize Sanayi Sitesi, Belenköy 

Mahallesi, Çerçiler, Dayıslar ve Dursanlar Mahallelerine su verilmektedir. 

İlimizde değişik hacimlerde ve değişik bölgelerde 29 adet su deposu ile 14 adet 

dik kuyu, 1 kaptaj ile 5 adet terfi merkez istasyonu bulunmaktadır. Toplam şebeke 

uzunluğu 450 km. civarındadır. Depolarımızda toplanan içme suyumuz şebeke 

borularımız ile sokak ve caddelerimize gelmektedir. Şebeke borularımızın cinsi çelik, font, 

PVC ve polietilen borulardır. Şebeke borularından abone bağlantı boruları demir ve 

polietilen borular ile evlerimize ve iş yerlerimize ulaştırılmaktadır. 

172

L.1.2 Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 

Karabük’ün coğrafi yapısı ve iklim şarları itibari ile çok yağış alan ve etrafı dik 

dağlar ile çevrili olması, şehir merkezinin ise düşük noktada bulunması nedeni ile yağmur 

ve sel sularına maruz kalmaktadır. Ayrıca aşırı yoğunlukta yağmur yağdığında 

kanalizasyon sistemine karışan kum, çakıl, yaprak, vs. gibi etkenlerden dolayı tıkanmalar 

ve taşmalar meydana gelebilmektedir. 

Şehrimizde yaklaşık olarak 25-30 km. civarında yağmur suları drenaj hattı 

mevcuttur. Bu rakama ilimizin içersinden geçmekte olan ve Karayolları tarafından yapılan 

yağmur suları kanaları dahil değildir. Karabük Belediyesi tarafından 2007 yılında 880 m., 

2008 yılında 960 m., 2009 yılında 1100 m., 2010 yılı altı aylık dönemde ise 754 m., 

yağmur suyu kanalları yapılmıştır. Karabük çevresine yakın köylerimize de taşkınla 

mücadele ve yağmur sularının azami zarar vermesi düşüncesi ile boru ve malzeme 

konusunda belediye tarafından yardımcı olunmaktadır. 

Yağmur sularının toplanması ve arıtılması konusunda bir Karabük Belediyesince 

bir çalışma bulunmamaktadır. 

Yaklaşık olarak 250 ile 300 km. civarında kanalizasyon hattı mevcut olup, 10.000 

adete yakın rögar bacası bulunmaktadır. Kanalizasyon sistemi İlimizin coğrafi yapısı ile 

imar durumuna göre projelendirilmiş, genelde büyük çapta yol geçişleri kullanılmış, yol 

geçişi olmayan bölgelerde dere kenarı ve boş arazileri kullanılmıştır. 

Karabük’ün kuzey kesimindeki 5000 Evler, 100 Yıl ile Kılavuzlar Mahallesi ve 

Safranbolu İlçemizin atık suları da toplayıcı hatta toplanarak Araç Çayı vadisinin sağ ve 

sol sahil kesimlerini takip ederek ve mevcut yollardan da istifade edilerek teşkil edilmiş ve 

Karabük girişindeki 7104 A bacasına bağlantısı sağlanmıştır. Onaylı projede 7104 A 

bacaya eski askeriye bölgesinden gelen Q300 mm. çapındaki boru ile Küçük Sanayi Sitesi 

ve Kardemir içinden gelen Q600 mm. çaplı borunun irtibatı sağlanarak Araç Çayı 

rehabilitasyon çalışmaları göz önünde tutularak Araç Çayına paralel teşkil edilen Q 1000 

mm. çapındaki boru ile demir yolunu geçtikten sonra sifon giriş yapısına getirilmiştir. Biri 

yedek olmak üzere 2 adet Q 800 mm. CTP borudan ibaret sifon ile karşıya geçirilen sifon 

giriş yapısı çıkışa da sifon çıkış yapısı yapılmıştır. Atık sular Q 1000 mm. boru ile 

akıtılarak kot olarak bağlantının sağlanabildiği 4212 nolu mevcut bacada Q 1400 mm.’lik 

hat ile irtibatlandırılmış olup, yaklaşık 4 km. aşağıda bulunan Yenice yolu üzerindeki 

Karabük Belediyesi Evsel Atık Su Arıtma Tesisine girişi sağlanmaktadır. 

Karabük atıksu arıtma tesisi, şehrin 2027 yılına kadar yaklaşık 291.000.000 

nüfuslu olacağı varsayılarak 916 lt/sn kapasiteye göre İller bankası tarafından iki aşamalı 

ve klasik aktif çamur (biyolojik arıtma tesisi olarak 1994 yılında projelendirilmiştir. Tesis, 

Yenice İlçesi yolu üzerinde 4.km’ye inşa edilmiştir. Halen yeni gelişen yerleşim sahaları 

ve ilimize dahil olan köylerimizin kısmi şebeke çalışmaları devam etmektedir. 

Karabük Atıksu Arıtma Tesisinin; 

a)İşletme Üniteleri: 

1-Giriş by-pass yapısı 

2-Kaba ızgara (elle temizlemeli) 

3-Ana terfi merkezi (2 adet 2. kademe için olmak üzere 4 adet burgulu pompa) 

4-Debi dağıtım yapısı 

5-İnce ızgara (mekanik temizlemeli) 

6-Kum tutucu (2 yollu hareketli köprü üzerinde 2 adet dalgıç pompa) 

7-Ön çökeltme havuzları (2 adet havuz sıyırıcı köprülü) 

173

8-Havalandırma havuzları ( 2 adet havuz ve 8 adet havalandırıcı) 

9-Son çökeltme debi dağıtım yapısı 

10-Son çökeltme havuzları (4 adet havuz sıyırıcı köprülü) 

11-Geri devir terfi merkezi (2 adet burgulu pompa) 

12-Çamur yoğunlaştırma havuzu (1 adet taban sıyırıcı havuz) 

13-Çamur çürütme havuzları (2 adet havuz ve 4 adet havalandırıcı) 

14-Belt filtre ünitesi (3 adet belt pres filtre ve pompa ve dozaj tesisatı) 

b)Yardımcı Üniteleri : 

1-İdare binası (kontrol pano odası, yönetici, laboratuar, mutfak) 

2-Atölye ve ambar binası 

3-Trafo ve MMC binaları (1000 kVA) 

4-Bekçi kulübesi 

5-Lojmanlar (kaloriferli 4 adet) 

6-Derinkuyu ve pompası (1,5 lt/sn içme kullanma suyu) 

Atıksular ana giriş terfi merkezinden debi dağıtım yapısına ve oradan da otomatik 

olarak kendi kendini temizleyen mekanik ince ızgara ve kum tutucu yapısına gelmektedir. 

Arıtma tesisinin projesine göre ana kollektör, giriş yapıları ve ana terfi merkezi ile debi 

dağıtım yapısına kadar olan kısım, tesisin 2. aşama kısmına da cevap verecek şekilde inşa 

edilmiştir. İnce ızgarada su içerisindeki kaba ızgarada tutulamayan daha küçük bir takım 

malzemelerin tutulması sağlanır. İnce ızgara, üzerinde tutulan artıkları otomatik olarak 

kendini temizleyecek ve artıkları kendiliğinden mahaldeki çöp bidonuna aktaracak şekilde 

dizayn edilmiştir. Kum tutucu savaklar ise aşağıya doğru daralan betonarme bir yapı olup, 

buradan geçen sular içerisindeki kumsu malzemelerin çöktürülmesi sağlanarak buradaki 

bütün yapı boyunca hareketli köprü üzerindeki dalgıç pompalar yardımıyla kum ve su 

karışımının dışarı alınması sağlanır. Dışarıya alınan kumlu su, direnfleks yapısından 

süsülerek sularının tekrar sisteme dönmesi, kum vs. malzemelerin de dışarıya alınması 

sağlanmış olur. 

Ön çökeltme havuzlarında atıksular içerisindeki ve kum tutucu yapısında 

tutulamayan inorganik ve bazı organik maddeler granite ile çökeltilerek sudan ayrıştırılır 

ve bu kısımdan sonra en çok çamur arıtımı olmaktadır. Burada tabana çöken çamur 

teleskobik vanalardan alınarak çamur yoğunlaştırma havuzuna gitmesi sağlanırken 

nisbeten arıtılmış atıksuyun da oksijen ihtiyacının giderilmesi için havuz üst çevresindeki 

savaklardan havalandırma havuzlarına gönderilir. Ön çöktürme havuzları giriş boru hatları 

üzerinde birer adet debimetre bulunmaktadır. 

Tesisin biyolojik arıtma ünitesi olan havalandırma havuzları her biri dikdörtgen 

prizması şeklindeki iki adet yapıdan oluşup, havuzların her birinde birer adet oksijenmetre 

ve dörder adet havalandırıcı bulunmaktadır. Havalandırıcılar havuzlardaki suyun oksijen 

ihtiyacının istenen seviyede olmasına göre otomatik olarak çalıştırılabilmektedir. 

Havalandırma havuzlarına ön çöktürme havuzundan, geri devir terfi merkezindeki burgulu 

pompalar ile son çöktürme havuzundan ve süzüntü suyu pompası ile belt filtre ünitesi 

yıkama ve süzme suları olmak üzere atıksular gelmektedir. Havalandırma havuzlarında 

askıda büyüyen mikroorganizmalar suyun içerisindeki organik maddeleri parçalayarak 

beslenmekte ve atıksuyu su ve CO 2 ’ye çevirmek suretiyle arıtma işlemini yapmaktadır. 

Havalandırma havuzlarında gereken arıtma veriminin sağlanması amacıyla havuz 

içerisinde faaliyet gösteren mikroorganizma sayısını sabit bir dengede tutmak 

gerekmektedir. Bunu sağlamak amacıyla son çökeltme havuzunun tabanında çökelen aktif 

çamur geri devrettirilir. Konvansiyonel aktif çamur sistemlerinde geri devir oranı %25-50 

oranlarında tutulmaktadır. 

174

Atıksular havalandırma havuzlarından sonra son çöktürme debi dağıtım yapısından 

geçerek her biri aynı büyüklükte olan dört adet son çöktürme havuzuna gelmektedir. 

Havuz içerisinde meydana gelen çökelme sonucu tabandaki çamur yoğunluğundaki sular 

teleskobik vanalardan dışarı alınarak geri devir terfi merkezlerine buradan da burgulu 

pompalarla yaklaşık 3 m. kot yükseltmesi yapılarak kendiliğinden havalandırma havuzları 

girişine akışı sağlanmaktadır. Son çöktürme havuzlarında arıtılmış su, üs çevredeki 

savaklardan toplanarak debi dağıtım yapısında birleşip buradan da Filyos nehrine deşarj 

edilmektedir. 

Ön çöktürme havuzlarından gelen yoğun çamurlu suların yanına geri devir terfi 

merkezi tabanında oluşan çamur da alınarak çamur yoğunlaştırma havuzunda daha da 

yoğunlaştırılıp buradan teleskobik vana ile çamur çürütücü havuzlara alınmaktadır. Çamur 

çürütme havuzları dikdörtgen şeklinde iki gözlü olup, her birinde ikişer adet havalandırıcı 

bulunmaktadır. Buradaki havalandırıcıların belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemleri 

sonunda ürettiği çamurun kek haline gelmesi için belli filtre makinaları bulunmaktadır. 

Buradaki havalandırıcıların amacı yoğunlaştırılmış çamurun tortulaşma ve çökelmesini 

önleyerek akıcılığını sağlamaktır. Belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemleri sonunda 

ürettiği çamurun kek haline gelmesi için belt filtre pres makinaları bulunmaktadır. Burada 

toplam 30 m 3 /h kapasitede kek yapabilecek üç adet belt filtre makinası bulunmaktadır. 

175

Şekil L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım Şeması 


176

L.1.3. Yeşil Alanlar 

Yeşil alanların kentimiz içindeki toplam alanı 222 555,00 m 2 ’dir. Karabük’ün 

merkez nüfusu 108.167 kişi olup, kişi başına düşen yeşil alan miktarı 2,058 m 2 ’dir. 

L.1.4. Elektrik İletim Hatları 

Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.000) 

Kaynak: KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002 

177

L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları 

İlimizde doğal gaz çalışmaları 2009 yılı itibari ile başlamıştır. 

L.2. Ulaşım 

L.2.1. Karayolları 

L.2.1.1. Karayolları Genel 

İlimizin komşu İller ile bağlantısı Güney yönünde Karadeniz ana yolu ve 

Gerede’den TEM otoyoluna ve E–5 Karayoluna bağlıdır. Kuzeydoğusundan Bartın İline, 

güneydoğusundan da Kastamonu İline bağlıdır. Batı yönünden Yenice Vadisini izleyen ve 

yapım aşamasında olan yol ile de Yenice İlçemiz üzerinden Zonguldak İline bağlıdır. 

İlimizden Türkiye’nin bütün İllerine her mevsimde ulaşım sağlanabilir. 

Tablo L1 İllere Göre Devlet ve İl Yolları Uzunlukları, 2009 

Devlet Yolları 

İl Yolları 

Bölünmüs Yollar 

İl Adı 

BSK 

Sathı Kap. 

Bet. Parke 

STB. 

Toprak 

Geç.Verm. 

Topl. 

Asf. % 

BSK 

Sathı Kap. 

Bet. Parke 

STB. 

Toprak 

Geç.Verm. 

Topl. 

Asf. % 

Seb. Topl. 

Asf. % 

Devlet Yolu 

İl Yolu 

Toplam 

Kastamonu 50 654 14 

_ _ _ 

718 100 

_ 

570 2 _ _ 16 588 97 1306 99 148,70 7,80 156,50 

Çankırı 66 168 

_ _ _ 


_ 

285 

_ 11 

_ 25 321 89 555 94 98,70 9,64 108,34 

Zonguldak 38 130 

_ _ _ _ 

168 100 10 223 2 

_ _ 16 

251 94 419 96 88,10 8,82 96,92 

Bartın 

_ 

139 

_ _ _ _ 


_ 

160 

_ _ _ _ 

160 100 299 100 46,45 46,45 

Karabük 

_ 

138 

_ _ _ 

33 171 81 

_ 

199 

_ 5 _ _ 

204 98 375 90 69,05 8,00 77,05 

Toplam 154 1229 14 0 _ 33 1430 98 10 1437 4 16 0 57 1524 95 2954 96 451,00 34,26 485,26 

Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2009 

Türkiye’nin her yeri ile karayolu ulaşımı her mevsimde hiç aksamadan 

yapılmaktadır. Ayrıca merkezin Safranbolu, Eflani ve Eskipazar ilçeleri ile olan bağlantısı 

yeterlidir. 

Karabük İlinin Komşu İl ve İlçelerine Olan Uzaklıkları : 

Ankara : 217 km Safranbolu : 10 km. 

İstanbul : 385 km Eskipazar : 35 km. 

Çankırı : 195 km. Eflani : 48 km. 

Kastamonu : 125 km. Ovacık : 37 km. 

Zonguldak : 167 km. Yenice : 30 km. 

Bolu : 132 km. Bartın : 87 km. 

178

Tablo L.2 Karabük İli 2009 Yılı Devlet Yolları Trafik-Hacim Değerleri (YOGT) 

K.K.NO. YOLUN ADI Km. Otomobil 

Ort.Yük. 

Tic.Taşıt 

Otobüs Kamyon Tır Top. 

030-01 



(Safranbolu-Kastamonu)Ayr.- 

Karabük 

(Karabük-Safranbolu) Ayr.-Kast. 

Ayr. 

(Karabük-Safranbolu) Ayr.-Kast.İl 

Sn. 

3 17162 950 262 1288 558 20220 

6 3497 307 120 662 200 4786 

19 1682 158 99 496 160 2595 

030-12 Zonguldak İl Sn.-Yenice 21 954 116 3 249 107 1429 

030-12 Karabük-Yenice 33 1332 141 4 292 107 1876 

755-02 

(Safranbolu-Eflani)Ayr.-Bartın 

İl Sn. 

28 794 65 8 152 129 1148 

755-02 Safranbolu-Eflani Ayr. 8 1649 139 18 264 143 2213 

755-02 

(Safr.-Bartın.)Ayr.-(Kast.- 

Karab)Ayr. 

6 2391 184 18 237 126 2956 

755-03 Karabük-Ovacık Ayr. 10 4220 362 195 859 438 6074 

755-03 Ovacık Ayr.-Eskipazar Ayr. 25 3472 265 192 686 412 5027 

755-03 Eskipazar Ayr.-İsmetpaşa 12 2828 206 181 613 432 4260 


L.2.1.2. Ulaşım Planlaması 

İlimiz 107.000 nüfusa sahip olup; çevre ilçelerden gelen kişilerle bu sayı 150.000’e 

ulaşmaktadır. Şehir merkezi ve mahallelere çalışan 11 adet özel halk otobüsü, 151 adet 

minibüs ve 203 adet de taksi ile taşımacılık yapılmaktadır. 

Yolcu taşıma sistemleri şehirlerarası otobüs seferleri ile yapılmaktadır. Ulaşım 

ağının yanlış planlanması sonucu hava, su ve toprak kirliliği gibi olumsuzluklar 

yaşanmaktadır. İlimizden yurdumuzun her köşesine her mevsimde ulaşım mümkündür. 

İlimizde Ankara ve İstanbul’a sefer yapan 3 firma (Ulusoy Turizm, Güven Turizm ve 

Metro Turizm) bulunmaktadır. Toplu taşımacılık en fazla belediye otobüsleri, minibüs ve 

taksiler ile yapılmaktadır. İlimiz otobüs terminali günümüz koşullarında yetersiz olduğu 

için yıkılarak yeni bir otobüs terminali yapımı tamamlanmış ve hizmete girmiştir. 

İlçelerimizden Yenice’nin yolu yapım aşamasında olup; Ovacık İlçemizin de yolunun 

bakıma ihtiyacı vardır. 

L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri 

Kent içi taşımacılıkta şehrimizde özel halk otobüsleri ile minibüsler kullanılmakta 

olup, 21 hatta özel halk otobüsü ile 141 adet minibüs mevcuttur. Şehir içi taşımacılık yapan 

179

özel halk otobüsleri günde ortalama 28.000-30.000 km. yol kat etmektedirler. İlimiz 

sınırları içersinde taşımacılıkta minibüs, belediye otobüsleri kullanılmaktadır. İlimizin 

yerleşim alanının kısalığı nedeniyle istediğiniz yere çok kısa bir sürede ulaşabilirsiniz. 

Toplu taşıma hizmetleri hava kirliliğini ve akaryakıt tüketimini azaltması, ucuz olması gibi 

sebeplerden dolayı tercih edilmektedir. Toplu taşımda yıllık olarak tüketilen yakıtların cins 

ve miktarları hakkında bilgi bulunmamaktadır. 

Tablo L.3 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton-Km Değerleri (2009 Yılı) 

TAŞIT - KM YOLCU - KM TON - KM 

PL.NO 

İLLER 

DEVLET YOLU DEVLET YOLU DEVLET YOLU 

18 ÇANKIRI 342632 1312018 973400 

37 KASTAMONU 434741 1376261 1004364 

67 ZONGULDAK 446503 1233523 800385 

74 BARTIN 122829 324882 203106 

78 KARABÜK 229622 677000 569520 


L.2.1.4. Kent İçi Yollar 

İlimiz kent içi yolları imar planlarına göre yapılmış olup; şehir merkezindeki trafik 

arterinin fazla olduğu yollar tek yönlü olarak kullanılmaktadır. 

Şehir Merkezinde bulunan yollarımızın bakımları yapılmakta, büyük çoğunluğunda 

trafiğe yol verilmek suretiyle ulaşım hızlanmış olup, trafik kazalarının en az düzeye 

indirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. 

L.2.1.5. Araç Sayıları 

Ulaşımı sağlayan ve yük taşımacılığı olarak kullanılan araçlar kamyon, kamyonet, 

otobüs, minibüs ve otomobiller olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Tablo L.4 İlimizde 2009 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 

Aracın Cinsi 

Araç Sayısı 

Otomobil 25.591 

Minibüs 1948 

Otobüs 520 

Kamyon 2819 

Traktör 4785 

Kamyonet 5500 

Motosiklet 2350 

Diğer 557 

Toplam 44070 

Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2009 

180

L.2.2. Demiryolları 

L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler 

1934 yılında devlet demiryolları tarafından İlimizde ilk kez demiryolu hattının 

açılmasıyla bir istasyon kurulmuş, 13 hanelik Öğlebeli Köyünün bir mahallesi olan 

Karabük adı bu istasyona verilmiştir. Böylece devlet demiryolları haritasında Karabük adı 

ilk kez resmen yer almış, çeltik tarlasından endüstri kentine doğru geçiş süreci başlamıştır. 

Zonguldak - Karabük 6 tren, Karabük – Zonguldak 4 tren olmak üzere 10 tren 

çalışmaktadır. 2009 yılında 2.916.441 yolcu ve 2.814.996 ton yük taşınmıştır. 

L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 

İl sınırlarının içerisindeki demiryolunun toplam hat uzunluğu 119.800 m. olup, 

yolcu ve yük nakliyatında şebekenin, güney-kuzey irtibatını sağlayan santrallerden biridir. 

2009 yılında demiryolu ile 2.916.441 yolcu taşınmıştır. Yine demiryolu ile Karabük’e 

2.814.996 ton yük gelmiş ve gitmiştir. 

Tablo L.5 2009 Yılı Karabük-Zonguldak Arası Trenlerin Toplam 12 Aylık Taşıma Durumu 

TREN NO 

PARKUR 

TREN 

KAPASİTE 

ÜTİLİZASYON 

(% ) 

YOLCU SAYISI 

KİŞİ 

22601 Zonguldak-Karabük 134.980 54 72.587 

21602 Gökçebey - Zonguldak 134.980 65 87.777 

21603 Zonguldak - Karabük 157.480 46 71.787 

21604 Karabük - Zonguldak 134.980 48 64.794 

21605 Zonguldak - Karabük 134.980 58 77.764 


21621 Zonguldak - Çaycuma 84.664 12 10.459 


21611 Zonguldak-Karabük 112.490 65 73.314 

21612 Karabük - Zonguldak 112.490 78 87.768 


1.299.504 54 703.137 

Kaynak: TCDD 2. Bölge Müdürlüğü, ANKARA, 2009 

L.2.3. Deniz, Göl, Nehir Taşımacılığı 

L.2.3.1. Limanlar 


L.2.3.2. Taşımacılık 


181

L.2.4. Havayolları 

İlimizde havaalanı bulunmamaktadır. 

L.3. Haberleşme 

Karabük İl genelinde ; 

Yer altı kablo oranı : %65 

Havai kablo oranı: %35 

L.4. İlin Plan Durumu 

Bakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihale 

edilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni 

Planı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi Bilgi 

Teknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti. 

Ortak Girişimi tarafından tamamlanmıştır. 

L.5. İldeki Baz İstasyonları 

İlimiz sınırları içerisinde kurulu bulunan 10 kHz-60 GHz Frekans Bandında Çalışan 

Sabit Telekomünikasyon Cihazlarından Kati Onay verilenler ; 

*Aycell İletişim Hiz. A.Ş. 

Kurtuluş Mah. Kurtuluş Cad. Güngör Sok. No:12 Karabük 

*FM 89 Elekt. San. Tic. A.Ş. 

Kayabaşı Yaylacık Mah. Karabük 

*Cine 5 Filmcilik ve Yap. A.Ş. 

Merkez/Karabük 

*Yeni Dünya İletişim A.Ş. 

Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Huzur Radyo ve TV A.Ş. 


*Kar Medya Yay. Tic. A.Ş. 

Karabük Batı TV 

*Satel Sabah Prod. A.Ş. 


*Göktuğ Eletronik Yay. A.Ş. 


*DTV Haber ve Görsel Yay. A.Ş. 


*Teleon Rek. Film. San. Tic. A.Ş. 

Starmax TV Kayabaşı-Merkez / Karabük 

*Karadeniz TV Yay. A.Ş. 

Kanal 78 Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Eksen Dağ.Paz.ve Dış Tic. A.Ş. 

Show TV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Star TV Hizmetleri A.Ş. 

Star TV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Seza TV Hab. Yap. A.Ş. 

182

Seza FM Kayabaşı Yaylacık Mevkii / Karabük 

*Bizim Radyo TV Yay. Tic. A.Ş. 

BRTV Kayabaşı Mevkii / Karabük 

*Yeni Yay. Prod.Tel.San.Tic.A.Ş. 

Yeni TV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Samanyolu Yay. A.Ş. 

STV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Samanyolu Yay. Hiz. A.Ş. 

Burç FM Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Kanal 6 Radyo ve TV Yay. Tic. A.Ş. 

Kanal 6 Kayabaşı Merkez / Karabük 


Kılavuzlar Köyü Kayabaşı Mevkii 8. Pafta 1851 Parsel / Karabük 


Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii Merkez / Karabük 

*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş. 

Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük 

*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş. 

Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük 

*Telsim Mobil Telekom Hizm. A.Ş. 

Gerede Karabük Kavşağı Kesişim Noktası / Karabük 

*Telsim Mobil Telekom Hzm A.Ş. 

Kurbantepe Mevkii Eski Radyo Ver. Yanı 12. Ada 2. parsel Eskipazar / Karabük 

*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş. 

Karabük Şehir Stdaı (Dr.Necmettin Şehyoğlu) / Karabük 


Yenimahalle Sadri Artunç Cad. Safranbolu TT Binası / Karabük 


Karabük İl Telekom Müd. Kılıçarslan Cad. / Karabük 


Sadri Artunç Cad. Belediye İş Merkezi Safranbolu / Karabük 


100. Yıl Mah. Güven Apt. No:84 / Karabük 

*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş. 

Yenişehir Mah. Karabük İl Spor Müdürlüğü / Karabük 


Bayırmah. Gökalp Cad. Çelik Apt. No:26 / Karabük 


İkiyüzevler Alparslan Cad. Şirinevler Camii / Karabük 


Safranbolu TT Binası / Karabük 

*Aycell Haber. ve Paz. Hiz. A.Ş. 

Yıldız Tepesi TRT Telsim Turkcell Kuleleri Yanı / Karabük 


5000 Evler Su Deposu / Karabük 


Esentepe Mah. Merkez Camii Üstü No:38 / Karabük 


Safranbolu Belediye Mezarlığı / Karabük 

*Yapım TV Programcılık A.Ş. 

183

NTV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş. 

TV Vericileri Demir Çelik Üstü / Karabük 


5000 Evler Mah. Merkez Su Deposu yanı / Karabük 


Karakırıklar Mah. Yenice / Karabük 


İmamköy Berberler Mevkii Belediye TV Vericileri / Karabük 


Safranbolu TT Binası / Karabük 


PTT Cad. No:21 / Karabük 


Safranbolu Mezarlık Mevkii Safranbolu / Karabük 


Türktelekom Karabük Başmüdürlüğü / Karabük 


İkiyüzevler Orhangazi Cad. Çavuşoğlu Apt. No:7/11 Karabük 


Karşıyaka Sit. A/Blok 9. Yol No:70 Karabük 


Elmalı Bahçe Cumayanı Köyü Yolu / Karabük 


Karakırıklar Kuran Kursu Yanı / Karabük 


Kurbantepe Eski Radyo Vericileri Eskipazar / Karabük 


Öğlebeli Mah. Bahçelievler Cad. / Karabük 


Üç Çamlık Mezarlığı Su Deposu Yanı / Karabük 


Kurşunluk Mevkii Bayındır Köyü / Karabük 


Esentepe Mevkii Ana Su Deposu Yanı / Karabük 


Akmeşe Mevkii Balıklar Kayası / Karabük 


Çevrikköprü Mevkii Köşeler / Karabük 


Karıt Köyü Girişi Karşısındaki Tarla Safranbolu / Karabük 


R/L İstasyonu / Karabük 


Tabaklar Mah. Eflani / Karabük 


Su Deposu Yanı Ovacuma/ Karabük 


Kısıktepe TV Vericicleri Üstü Mermer Mah. / Karabük 


184

Keten Yukarıçiftlik Köyü / Karabük 


Merkez Mah. Çırakla Köyü / Karabük 


Hürriyet cad. No:100 Karabük 


Aile Mezarlığı Safranbolu / Karabük 


Karabük TT / Karabük 

*Bizim Radyo TV yay. Tic. A.Ş. 

Hürriyet Cad. Aydın Han No:104 Kat:4 Karabük 

*Eko TV Yay. A.Ş. 

CNN Türk TV Kayabaşı Merkez / Karabük 

*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş. 

Zalifre Otel Barış Mah. Araphacı Sok. Kıranköy No:17 Safranbolu/KARABÜK 


Hürriyet Cad. No:155 Şahinler İş Merkezi KARABÜK 


Fevzi Çakmak Cad. No:43 KARABÜK 


Bulak Köyü Mezarlık Yanı Safranbolu/KARABÜK 


Kayabaşı mevkii Doğruyol Mevkii Gürmen Karşısı Bostanbükü/KARABÜK 


Ankara Cad. Köprübaşı Camii Yanı No:85 KARABÜK 


Keltepe TRT Vericileri Sipahiler Köyü Orman İşl. Karşısı Belen Köyü Üstü/KARABÜK 


Eskipazar Yolu Hanköy Mevkii Turkcell Kule Yanı/KARABÜK 


Kurtuluş Mah. Yeni Sanayi Bölgesi Kadıoğlu Madencilik KARABÜK 


Bayırmahalle İstasyon Cad. Şafak Sok. No:13 Kapullu KARABÜK 


Tokatlı Esentepe Mah. Kırmızı Topraklı Mevkii Safranbolu/KARABÜK 

Karabük Belediye Başkanlığı, 2009 

KAYNAKLAR : 

Karabük İl Emniyet Müdürlüğü,2009 

Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2009 

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2009 

TCDD 2. Bölge Müdürlüğü, ANKARA, 2009 

185

(M) . YERLEŞİM ALANLARI ve NÜFUS 

M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama 

İmar planına esas teşkil eden ilk jeolojik etüd 1963 yılında yapılmış, 1980 yılında 

revize edilen imar planında heyelan bölgelerinde gösterilen Yeşilmahalle ve Kurtuluş 

Mahallesinde heyelan sınırlarının kesin tespiti istenmiş, 1983 yılında imar planına esas 

teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir. 

Doğal Afet Konusu ve Şehircilikle İlgili Rapor : 

-İller Bankası Genel Müdürlüğü İmar Planlama Dairesi Başkanlığı’nca 1983 yılında imar 

planına esas teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir. 1988 yılında yine İller 

Bankası tarafından “Bir Kısım Yapı Yasaklı Alana Ait Jeolojik Etüd Raporu tanzim 

edilmiştir. İmar planının hazırlanmasına esas teşkil eden bu raporda arazi kullanımı dört 

ana gruba ayrılmıştır. 

1-Yapılaşmaya Elverişsiz Alanlar : 

Aktif ve potansiyel heyelan alanları olup, iskan dışı bırakılması istenmiştir. 

2-Sondaj yapılması önerilen ve ayrıntılı etüd gerektiren alanlar 

3-Koşullu yerleşime açılabilecek alanlar; 1983 tarihli raporda kısıtlama getirilen 

alanların bir bölümü için, tedbirlerle kullanım koşulu getirilmiştir. 

4-Yapı Yasaklı Alanlar : 

Topoğrafik eğimi fazla olan sahalar ki önemli bölümü iskan edilmiş bulunan bu 

sahalarla bir tehlike görülmemektedir. Mevcut yapıların muhafaza edilmesi, yeni 

yapılaşmaya müsaade edilmemesi önerisi getirilmiştir. Fakat, bununla beraber raporda 

“genelde uygunluk sondajla saptanırsa yapılaşma mümkün olabilir” denilmektedir. 

Kentin imar planı içinde kalan sahalarında yapılan ayrıntılı jeolojik araştırmalar 

sonucunda elde edilen yerüstü ve yer altı verileri değerlendirilerek arazi sınıflaması 

yapılmıştır. Genel olarak arazi kullanımı 1. Örtü birimler ve 2. Temel birimler olarak iki 

kümede toplanmıştır. 

Örtü Birimleri: Ana birimlerin üzerini örten nebati toprak tabakası, alüvyon sahalar, 

yamaç molozu ve yapay dolgulardan oluşur. Temel Birimler: Karabük formasyonu olarak 

adlandırılan dayanımı iyi pekişmiş silttaşı, kiltaşı ve marn ardalanmasından oluşmuştur. 

Kentin, imar planının düzenlenmesinde şehircilikle ilgili jeolojik raporlar dikkate 

alınmış, afet konusunda tavsiyelere uyularak koşullu arazi kullanımı ve sakıncalı alanlar 

tariflenmiştir. Bunlar; Yapılaşmaya Elverişli Olmayan Alanlar: Aktif heyelanlı sahalar ile 

muhtemel heyelanlı sahalar olup kesin yapı yasaklı alanlardır. Ayrıntılı Etüt Gerektiren 

Alanlar: Bu sahaların kullanılabilmesi için, sondajlı-jeoteknik araştırmaların yapılacak 

alanlardır. Koşullu Yerleşime Açılacak Alanlar: Bu sahaların kullanımında, sondajlı temel 

etütlerin yapılması şartı getirilmiştir. Yapı Yasaklı Alanlar: Bu sahalardaki mevcut 

konutların olduğu gibi korunarak, yeniden yapılaşmaya izin verilmeyen alanlar olarak 

tespit edilmiştir. 

M.1.1. Kentsel Alanlar 

M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 

Karabük İl merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 280 m. olmasına rağmen kent 

merkezinde 400 m.’yi bulan mahalleler, kent civarında 2000 m.’yi bulan yükseltiler 

186

ulunmaktadır. Karabük İli, Bolu-Kastamonu karayolu üzerine kurulmuştur. Kent 

topografyası kentin gelişimini engelleyecek niteliktedir. Şehri üçe bölen kuzeydoğu 

yönünden gelen Araç Çayı ile güneydoğudan gelen Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan 

ve güneybatıya devam eden Yenice Çayı doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin 

düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek, düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır. 

Kentin içinden geçen en önemli su kaynağı Yenice Çayı olup Araç ve Soğanlı Çayı ile 

birleşerek Kayabaşı Mahallesinin altında Yenice Çayı adını alır. Araç Çayı kuzeydoğuda 

Safranbolu, Soğanlı Çayı da güneydoğudan Ovacık İlçesi yönünden gelerek batıya doğru 

uzanan Yenice Çayını oluşturur. Bu çayların iki kol şeklinde birleşerek geniş yayılımlı bir 

alan (düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerinde 

kalmasına sebep olmuştur. Ancak kent yerleşimi için sürekli artan nüfusa bu alüvyonal 

düzlükler de yeterli olmamıştır. Yeterli düzlük ve az eğimli alan bulunamaması nedeniyle 

şehir engebeli sahalara kurulmuş olup mahalleler arasında dereler ve yukarıda adı geçen 

çaylar bulunmaktadır. 

Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde uygun yer 

bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine 

yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve can 

kayıplarını arttıracaktır. 

Kısmen Karadeniz ikliminin özellikleri görülen Karabük, kıyıdan içeride kaldığı için, 

Karadeniz'in nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri 

daha ağır basmaktadır. Ancak İç Anadolu'da olduğu gibi şiddetli kış soğukları ile kurak 

yaz sıcakları görülmez. 

Batı Karadeniz bölgesi Türkiye'nin en önde gelen heyelan alanlarından birisidir. 

Özellikle 1985 ve 1998 yıllarında Karabük, Kastamonu, Zonguldak ve Sinop illerini 

kapsayan geniş bir bölgede seri ve bölgesel yayılımlı heyelanlar meydana gelmiştir. Söz 

konusu heyelan olayları sonucu gerek konutlar, gerekse alt yapıda önemli hasarlar 

oluşmuştur. 

Türkiye topraklarının %96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle Kuzey 

Anadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay Hattı 

Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bu 

bölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmet 

paşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında 

7.2 şiddetinde Tosya-Ladik depremi olmuş, 25.000 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can 

kaybı olmuştur. 1944 yılında ise 7.2 şiddetinde Bolu-Gerede depremi olmuş ve Karabük 

İlinde en büyük hasarı bu deprem vermiştir. Bu depremde, 20.865 yıkık ağır hasar ve 3.959 

can kaybı olmuştur. Ayrıca, Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa- 

Safranbolu-Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Karabük İl Merkezi 1.Derece 

Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır. 

M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 

Karabük İli çevresi az eğimli ve engebeli olup, etrafındaki tepeler vadilerle birbirinden 

ayrılmıştır. Yerleşik alan genel olarak düz olan kesimlerde yağ lekesi şeklinde gelişme 

göstermiştir. Düşük eğimlerde yer alan kullanım alanları, gelişme alanlarının azalması 

sonucu meyilli alanlara da atlamıştır. Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika 

planlanırken serbest şartlarda oluşabilecek Karabük şehir planı da yabancı bir uzmana 

çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1937-1970 yılları arasında kent 

büyük bir hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. 

1995 yılında İl olması ile demir sektöründen tekstil ve tarım sektörüne doğru ilgi artmaya 

başlamıştır. 

187

1995 yılında İl olan Karabük genel olarak 1989 tastikli plan hudutlarıyla gelişmesini 

sürdürmekte olup, 1994 ve 2008 yıllarında yerleşimin kuzeyinde yer alan Bulak ve 

Kılavuzlar tarlaları olarak bilinen bölgede yaklaşık 300 ha.alanın konut amaçlı 

planlamasıyla gelişimini sürdürmektedir. Merkez ve civarındaki meskun alanın dolmasıyla 

birlikte vadilerin üzerinde yer alan sınırlı büyüklükteki düzlükler gelişme alanı olarak 

kendini göstermektedir. Kardemir sahası dışında, Kurtuluş Mahallesi ve Ankara yolu 

üzerinde sanayi alanları gelişmekte olup, yanı sıra Üniversiteye bağlı eğitim, hizmetler 

sektörü ve ticaret sektörü etkendir. Çevre Düzeni planı ve raporlarında detaylı olarak 

belirtildiği üzere konut amaçlı gelişme alanı önerilmemekte, şehrin güneyinde yer alan 

mevcut OSB ile Ödemiş köyü-Pirinçlik güzergahında gelişme sanayi alanı Çevre Düzeni 

planlarında önerilmiş durumdadır. 

M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 

Karabük İli, yerleşim alanı içinden geçen çayların etrafına yayılmıştır. Şehir 

doğusunda Tepedağ, kuzeyinde Tekirdağ, güneyinde Aladağ, kuzeybatısında Karakaya, 

güneybatısında Karadağ ve Keltepe dağlarının şehre bakan eteklerine kurulmuştur. Şehre 

bakan etek ve yamaçlardaki sırtlar arasındaki vadiler dik şevler oluşturmaktadır. Bu dik 

şevler ve aşırı eğimli araziler aynı zamanda kent yerleşiminin olduğu alanlardır. Bu yüzden 

çoğunlukla kent yerleşimini sınırlamaktadır. Karabük yerleşimi topografya engeline 

takıldığı için yeni kurulmakta olan Organize Sanayi Bölgesi ve daha önce kurulan Büyük 

Sanayi Sitesi, Karabük’ün 10 km. güneydoğusuna yerleştirilmiştir. Yer sorunundan dolayı 

küçük sanayi sitelerinin bir kısmı şehir içinde bir kısmı da şehir dışında düzensiz olarak 

yer almaktadır. 

Karabük Demir Çelik İşletmelerinin kurulması sonucu Türkiye’nin çeşitli illerinden 

İlimize gelen vatandaşların buraya yerleşmesi ile kozmopolit bir yapıya sahip bir olmuş ve 

her geçen gün sanayinin gelişmesiyle birlikte gerek köyden şehre, gerekse dış göç alımı 

nedeni ile her geçen gün nüfusu artış gösteren bir yerleşim alanı hüviyetine bürünmüştür. 

Nüfus arttıkça konut talebi artmış üretilen konutlar ihtiyaca cevap vermekte zorluklar 

yaşamıştır. Bunun sonucu da kentimizin düzensiz ve çarpık kentleşmesi sonucunu 

doğurmuştur. Ev, arsa ve bunun gibi gayrimenkul fiyatları da her geçen gün hızla 

artmaktadır. 

Yerleşime Uygun Alanlar 

İl merkezinde arazi yapısı düzgün, sel afeti riski bulunmayan, taşıma güçleri açısından 

sorun olmayıp eğimi % 0-10 arası az eğimli yamaç ve düzlükler, eğimi % 10-20 arasında 

değişen yamaçlar yerleşime uygun alan olarak belirlenmiştir. Kampüs-100.Yıl, 5000 Evler, 

Yeşil-Kurtuluş ve Öğlebeli Mahallelerinin % 0-20 arasında eğime sahip alanlar ile 

Yaylacık ve Kayabaşı Mahallelerinin % 20-40 eğime sahip kuzey kısımları yerleşime 

uygun yerlerdir. 

Önlemli Yerleşilebilir Alanlar 

Dik yamaçlardaki heyelanlı sahaların iskana açılması uygun olmayıp, Kartaltepe Mahallesi 

civarındaki eğimli arazinin yüzeydeki çakıllı yüzey malzemenin kazınması şartıyla iskana 

açılmasında sakınca görülmemektedir. Kampüs-100.Yıl Mahallesi Araç Çayı çevresi, 5000 

Evler Mahallesi Bulak ve Armeşe Dereleri çevresi, Kurtuluş Mahallesinin Araç Çayı taşkın 

Bölgesi alanı ve Karabükköyü, Kemiklidere Mevkii ile Fevzi Çakmak Mahallesinin % 20- 

40 eğime sahip alanları önlemli yerleşilebilir alanlardır. 

188

M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 

Şekil M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2007 


Karabük’te nüfus, pek çok örneğinde olduğu gibi merkez mahallelerde 

yoğunlaşmaktadır. Örnek olarak Bayır mahalle, Şirinevler mahallesi, Yeşil mahalle, 5000 

evler ve 100.yıl mahalleleri gibi, imar planının tam uygulanıp gerekli hizmetlerin 

götürüldüğü mahallelerde konut ve nüfus yoğunluğu fazladır. Kayabaşı, Fevzi Çakmak, 

Karabük, Öğlebeli,Soğuksu vb diğer mahallelerse nispeten orta yoğunlukta alanlar olarak 

değerlendirilebilir. Kayabaşının arka kısımları (Belen), 5000 evler Bulak tarlaları, 

Kılavuzlar, Kapullu bölgeleri ise gelişme konut alanları olup, bu kısımlarda nüfus 

yoğunluğu yok denecek kadar azdır. 

M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 

Doğal veya Arkeolojik Sit alanı bulunmayan kentsel alan içinde yalnızca Yenişehir 

mahallesi Kentsel ve III derece doğal Sit alanı bulunmaktadır. 55 ha.lık alanı kapsayan Sit 

alanı için Koruma İmar Planları yapılmış olup, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını 

Koruma Kurulunun 15.05.1996 tarih ve 4595 sayılı kararı ile tastik edilerek yürürlüğe 

girmiştir. Mevcut dokunun sağlıklaştırılması ve modernizasyonu için Kentsel Yenileme 

Alanları ayrılmakta ve TOKİ Belediye işbirliği ile modern kentsel alanlar oluşturulmaya 

çalışılmaktadır. Soğuksu mahallesinde Kentsel Dönüşüm planlaması yapılmış olup, 

yenileme maksadıyla ilerleyen yıllarda Kartaltepe, Namık Kemal, Atatürk ve yeni 

mahallelerde planlama yapılması düşünülmektedir. 

189

Karabük Belediyesi sınırları içinde bulunan ve halihazırda yoğun gecekondu işgali 

altında bulunan 7,3 ha.’lık alan üzerinde gecekondu sahiplerine konut yapımı yolu ile 

Kentsel Dönüşüm gerçekleştirilmesi amacıyla (Cevizlidere mevkii) T.C.Başbakanlık 

Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Karabük Belediye Başkanlığı arasındaki protokole bağlı 

olarak 832 konut, 1 okul, 1 cami, 2 ticaret merkezi yapılmıştır. Ayrıca, Kayacık köyü 

Çayan mevkiinde (Fatih mahallesi) Belediyeye ait 6,8 ha. arazi üzerinde Alt Gelir ve 

Yoksul Gurubuna ait konut üretmek maksadıyla Kentsel Dönüşüm projesi 

gerçekleştirilmiş olup bu kapsamda 476 konut, 1 ilkokul, 1 cami, 1 kütüphane, 1 iş merkezi 

yapılmıştır. 

M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 

“Sanayi ve Teknoloji” konu başlığı altında incelenmiştir. 

M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 

Konu ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir. 

M.1.2. Kırsal Alanlar 

M.1.2.1 Kırsal Yerleşme Deseni 

Karabük İli kırsal alan kullanımı ; 

Tarım Alanı %22,4 

Çayır ve Mera %4,2 

Tarım Dışı Arazi %4,5 

Orman ve Fundalık %68,8 

M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 

Kentte büyük araziler tahsisli kamu arazileridir. Büyük arazi sahibi kuruluşlar 

arasında Kardemir A.Ş., DDY. ve Orman İşletmesi gelmektedir. 

M.2. Alt Yapı 

Bu konu ile ilgili bilgiler “Ulaşım ve Altyapı” başlığı altında incelenmiştir. 

M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri 

M.3.1. Kamu Binaları 

Şehri üçe bölen kuzey doğu yönünden gelen Araç Çayı ile güney doğudan gelen 

Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan ve güneybatıya devam eden Yenice Çayı 

doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek 

düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır. Çayların birleşerek geniş yayılımlı bir alan 

(düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerinde 

kalmasına sebep olmuştur. Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde 

uygun yer bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine 

yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve can 

kayıplarını arttıracaktır. 

190

M.3.2. Okullar 

Tablo M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2009 

İLÇE KURUM ADI Ş/K 

Kamu 

Özel 

Derslik 

Sayısı 

Genel 

Top. 

Merkez Cumayanı İlköğretim Okulu Köy Kamu 17 419 

Merkez Kapullu Vali Nafiz Kayalı İÖO Köy Kamu 17 305 

Merkez Anayasa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 23 1115 

Merkez Aydınlıkevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 22 465 

Merkez Besbınevler Ömer Lütfi Özaytaç İÖ Şehir Kamu 10 329 

Merkez Beşbinevler Şh.Cevdet Çay İÖO Şehir Kamu 10 255 

Merkez Celık Is İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 350 

Merkez Cumhuriyet İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 113 

Merkez Çamkent İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 431 

Merkez Demır Çelık 50.Yıl İÖO Şehir Kamu 9 186 

Merkez Demır Celık İlköğretim Okulu Şehir Kamu 6 305 

Merkez Esentepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu 12 551 

Merkez Fatih İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 349 

Merkez Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 593 

Merkez Gazi Mustafa Kemal İÖO Şehir Kamu 11 551 

Merkez Kartaltepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu 11 334 

Merkez Kayabası İlköğretim Okulu Şehir Kamu 13 553 

Merkez Kazım Karabekir İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 176 

Merkez Karabük Fazıl Yeşilyurt İÖO Şehir Kamu 20 396 

Merkez Kurtuluş Namık Kemal İÖO Şehir Kamu 6 277 

Merkez Mehmet Akif İlköğretim Okulu Şehir Kamu 16 353 

Merkez Merkez Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 10 328 

Merkez Mimar Sinan İlköğretim Okulu Şehir Kamu 38 639 

Merkez Öglebelı Şehit Nazif Topsakal İÖO Şehir Kamu 10 235 

Merkez Sırınevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 20 552 

Merkez Şehit Adem Yavru İÖO Şehir Kamu 24 616 

Merkez Şehit Mehmet Dinçel İÖO Şehir Kamu 22 983 

Merkez Şehit Nurettin Seki İÖO Şehir Kamu 16 377 

Merkez Yenısehır İlköğretim Okulu Şehir Kamu 10 623 

Merkez Yenisehir Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 758 

Merkez Yunus Emre İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 600 

Merkez TOKİ Cevizkent Bahattin Gazi İÖO Şehir Kamu 24 207 

Merkez TED Karabük Koleji Vakfı Özel İÖO Şehir Özel 9 127 

Eflani Şehit Yaşar Semerci İÖO Köy Kamu 8 168 

Eflani Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 386 

Eflani Şehit Ali Şen Korkut İÖO Şehir Kamu 15 404 

Eflani Avni Akyol Yatılı İlköğ. Bölge Okulu Şehir Kamu 12 119 

Eskipazar Şehit Faik Başkaya İÖO Köy Kamu 8 93 

Eskipazar Gazi İlköğretim Okulu Köy Kamu 11 122 

Eskipazar Şehit İsa Eken İÖO Şehir Kamu 8 166 

Eskipazar Şehit Cafer Demirhan İÖO Şehir Kamu 8 202 

Eskipazar E.pazar 60.Yıl Vali Nafiz Kayalı İÖO Şehir Kamu 32 714 

Ovacık Şehit Cemalettin Karagözoğlu İÖO Şehir Kamu 8 185 

S.bolu Yazıköy İlköğretim Okulu Köy Kamu 9 109 

S.bolu Ovacuma İlköğretim Okulu Belde Kamu 15 397 

S.bolu Bostanbükü İlköğretim Okulu Köy Kamu 10 229 

191

S.bolu Konarı Şehit Halil Gözlemeci İÖO Köy Kamu 8 120 

S.bolu Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu Şehir Kamu 20 633 

S.bolu Şehit Mustafa Arık İÖO Şehir Kamu 8 115 

S.bolu Emek İlköğretim Okulu Şehir Kamu 12 483 

S.bolu Mısakı Milli İlköğretim Okulu Şehir Kamu 19 349 

S.bolu Bağlar Şehit Atilla Bodur İÖO Şehir Kamu 20 469 

S.bolu Harmanlar 60.yıl İÖO Şehir Kamu 16 289 

S.bolu Kirkille İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 112 

S.bolu Kalealtı İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 283 

S.bolu Mustafa Antepoğlu İÖO Şehir Kamu 9 222 

S.bolu Zatı Agar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 737 

S.bolu Altın Safran İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 364 

S.bolu Özel Karabük Safran İÖO Köy Özel 23 370 

Yenice Akmanlar İlköğretim Okulu Köy Kamu 2 40 

Yenice Şirinköy İlköğretim Okulu Köy Kamu 12 272 

Yenice Saray Köyü İlköğretim Okulu Köy Kamu 7 109 

Yenice Güney İlköğretim Okulu Köy Kamu 8 124 

Yenice Yortan Pazarı İÖO Belde Kamu 16 332 

Yenice Satuk Balikısık İÖO Köy Kamu 9 135 

Yenice Özal Mah İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 149 

Yenice Ülkü İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 554 

Yenice Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 5 210 

Yenice Kalaycılar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 4 140 

Yenice İsmetpaşa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 235 

İLKÖĞRETİM İL GENEL TOPLAM 981 24591 

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2009 

Tablo M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2009 

Kamu Derslik Genel 

İLÇE KURUM ADI Ş/K Özel Sayısı Top. 

Merkez Demir Çelik Anadolu Lisesi Şehir Kamu 13 263 

Merkez Demirçelik Lisesi Şehir Kamu 15 355 

Merkez Fevzi Cakmak Lisesi Şehir Kamu 17 361 

Merkez Karabük Cumhuriyet Lisesi Şehir Kamu 21 510 

Merkez Mustafa Yazıcı Lisesi Şehir Kamu 11 240 

Merkez 75.Yıl Karabük Anadolu Lisesi Şehir Kamu 23 515 

Merkez Kıymet ve Mustafa Yazıcı Anadolu Lisesi Şehir Kamu 9 184 

Okul Bünyesinde 

Öğr. Kap. 

Merkez Vakıfbank Zübeyde Hanım Anadolu Lisesi Şehir Kamu 24 592 

Merkez Karabük Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir Kamu 24 323 120 

Merkez Karabük Mehmet Vergili Fen Lisesi Şehir Kamu 16 259 200 

Merkez Kız Teknik ve Meslek Lisesi Şehir Kamu 20 694 

Karabük Anadolu Tek. Lisesi, Anadolu Meslek 

Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Şehir Kamu 24 1286 

Merkez 

Merkez İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İ.H.L. Şehir Kamu 25 668 200 

Merkez Merkez Sağlık Meslek Lisesi Şehir Kamu 7 165 

Merkez Ticaret Meslek Lisesi ve Anadolu Tic.M.lis Şehir Kamu 20 584 

Merkez TED Karabük Koleji Vakfı Özel Lisesi Şehir Özel 15 122 

Eflani Eflani İMKB Çok Programlı Lisesi Şehir Kamu 11 219 

Eskipazar Eskipazar Anadolu Lisesi Şehir Kamu 21 175 

Eskipazar Eskipazar Çok Programlı Lise Şehir Kamu 16 372 75 

Ovacık Ovacık Şehit Mustafa Kızılkaya Lisesi Şehir Kamu 7 71 

Ovacık Ovacık Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Şehir Kamu 11 159 174 

Safranbolu Safranbolu Lisesi Şehir Kamu 40 640 

Safranbolu S.bolu Anadolu Otelcilik ve Tur. Mes. Lisesi Şehir Kamu 11 102 

Safranbolu Safranbolu Anadolu Lisesi Şehir Kamu 16 283 

192

Safranbolu Safranbolu Fatih Anadolu Lisesi Şehir Kamu 0 229 Tahsisli 

Safranbolu Safranbolu İMKB An.Güz.Sanatlar Lisesi Şehir Kamu 10 165 144 

Safranbolu Safranbolu Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir Kamu 18 207 

Safranbolu Kız Teknik ve Kız Meslek Lisesi Şehir Kamu 11 375 

Safranbolu 

S.bolu Anadolu Tek. Lisesi Ve End. Meslek 

Lisesi Şehir Kamu 15 408 

Safranbolu Safranbolu İmam Hatip Lisesi Şehir Kamu 5 127 66 

S.bolu Ovacuma Türk Telekom Çok Progr. 

Safranbolu Lisesi Belde Kamu 9 116 

Safranbolu Safranbolu Sağlık Meslek Lisesi Şehir Kamu 6 192 

Safranbolu Safranbolu Ticaret Meslek Lisesi Şehir Kamu 13 261 

Yenice Yortan Pazarı Lisesi Belde Kamu 9 161 40 

Yenice Yenice Anadolu Lisesi Şehir Kamu 15 187 

Yenice Yenice Çok Programlı Lisesi Şehir Kamu 28 571 100 

ORTAÖĞRETİM İL GENEL TOPLAM 556 12141 

Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2009 

Tablo M.3 Karabük Üniversitesi Fakülte, Yüksekokul, Enstitü Adları ve Öğrenci Sayıları, 2009 

Fakülte/Enstitü 

Yüksekokul/Meslek 

Yüksekokulu 

Bulunduğu 

Yerleşke Yeri 

Öğrenci 

Kapasitesi 

Okullar 

Bünyesindeki 

Yurtları 

Yurtlardaki 

Öğrenci 

Kapasiteleri 

Fen Edebiyat Fakültesi Merkez Kampüs 576 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Teknik Eğitim Fakültesi Merkez Kampüs 2000 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Mühendislik Fakültesi Merkez Kampüs 616 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Safranbolu Fethi Toker 

Güzel Sanatlar Ve Tasarım 

Fakültesi Safranbolu 200 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

İktisadi Ve İdari Bilimler 

Fakültesi Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Fen Bilimleri Enstitüsü Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Sosyal Bilimler Enstitüsü Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Karabük Meslek 

Yüksekokulu 

Merkez 100. Yıl 

Mah. 1300 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Safranbolu Meslek 

Yüksekokulu Safranbolu 2500 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır 

Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2009 

M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 

Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi R.1.1. bölümünde verilmiştir. 

M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 

İlimizde 2 adet tesis bulunmaktadır. 

Yenişehir Kültür Merkezi: Mülkiyeti KARDEMİR A.Ş’ye ait olan binanın 

kullanım hakkı 5 yılığına İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine devredilmiştir. 750 koltuk 

193

kapasitesine sahiptir. Vali Nafiz Kayalı Gençlik Merkezi: Gençlik Spor İl Müdürlüğüne 

bağlı tesisin koltuk kapasitesi 331 adettir. 

M.3.5. Endüstriyel Yapılar 

Karabük İli yerleşim alanı içerisinde endüstri alanında hizmet veren tesis ve yapılar 

“Sanayi ve Teknoloji” başlığı altında verilmiştir. 

M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 

Konu başlığı altında İl içerisinde yerleşim bulunmamaktadır. 

M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 


M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 

Kent merkezi içinde alanı 500 m² ile 54000 m² arası arasında değişen büyüklüğe 

sahip iş merkezi binaları bulunmaktadır. Kent merkezinin gelişme yönü Yeşil Mahalle 

Karabük – Safranbolu yolu üzeridir. 

M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 

Karabük İlinde, eski ve düzensiz konut alanları bir çok yerde çok katlı ve düzenli 

konut yapılarıyla iç içedir. Yenişehir ve Şirinevler Mahallelerinde beş katlı dahil çok katlı 

yapılar ve tek katlı planlı lojman alanları yer almaktadır. Hazine arazisi üzerinde 

planlanarak yapılan 5000 Evler, büyük ölçekte plan koşullarına uygun olarak ve gerekli 

donanımı sağlanarak gerçekleşmiştir. Merkez mahallelerde daha fazla olmak üzere tüm 

yerleşme ölçeğinde çok katlı konut yapılaşması çoğalmıştır. 

Karabük’te plan özellikleri bakımından modern şehircilik modeline uyan yerleşme 

ünitesi Yenişehir Mahallesi, Kardemir Sosyal tesisleriyle lojmanlarının yer aldığı bir 

yerleşme sahasıdır. Yerleşme planı içinde yeterince yer ayrılmış, mimari estetiğe dikkat 

edilmiş, cadde ve sokak şebekesi son derece dikkatli planlanmıştır. Karabük’te yerleşme 

düzeni içinde farklı plan özellikleri gösteren yerleşme ünitelerine bakıldığında farklılıklarla 

karşılaşılır. Cadde ve sokakları plansız, dolambaçlı, yoğun yapılaşmanın olduğu, mimari 

estetiğin olmadığı yerleşmeler de Karabük’te bulunmaktadır. 

M.3.10. Yerel Mimari Özellikler 

Kent içerisinde geleneksel konut türleri yerini yeni teknolojiyle inşa edilen 

konutlara bırakmıştır. Eski konutlarda düzensiz olan ıslak hacimler betonarme olarak yeni 

inşaa edilen yapılarda düzenli bir şekilde gerçekleşmektedir. 

Safranbolu İlçesi sahip olduğu tarihi mimarinin yoğunlaştığı Çarşı kesimi ve yeni 

yapılaşmadaki yoğunlaşmadaki mimari özellikler ile farklılık gösterir. 

M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 

Bina yapımında yöreye özgü kullanılan yapı malzemesi hakkında bilgi 


194

M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı 

M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 

Tablo M.4 2009 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan Sayıları 

SEKTÖR İŞYERİ SAYISI ERKEK KADIN TOPLAM 

Hizmet 312 4895 1313 6208 

Sanayi 291 8908 1290 10198 

Tarım 6 193 10 203 

Toplam 609 13996 2613 16609 

Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2009 

Tablo M.5 2009 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı İşsiz Sayısı 

KİŞİSEL DURUMU ERKEK KADIN TOPLAM 

NORMAL 5733 2252 7985 

ÖZÜRLÜ 285 87 372 

ESKİ HÜKÜMLÜ 58 1 59 

TERÖR MAĞDURU -- -- -- 

TOPLAM 6076 2340 8416 


Tablo M.6 2009 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı 

ERKEK BAYAN 

Bilinmeyen 525 178 

Büro Ve Müşteri Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar 328 386 

Hizmet Ve Satış Elemanları 237 132 

Kanun Yapıcılar Üst Düzey Yöneticiler Ve Müdürlerı 18 6 

Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar 3062 895 

Nitelikli Tarım, Hayvancılık,Avcılık, Ormancılık Ve Su 

Ürünleri Çalışanları 

9 2 

Profesyonel Meslek Mensupları 168 156 

Sanatkarlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar 545 51 

Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcıları 619 135 

Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları 565 399 

TOPLAM 6076 2340 


M.4.2. Göçler 

Tablo M.7 Karabük İli Göç Durumu, 2008 

Karabük Aldığı Göç Verdiği Göç 

Toplam 8.383 8.489 

Erkek 4.182 4.229 

Kadın 4.201 4.260 

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2008 

195

M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 


M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 

Tablo M.8 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği,2009 

CİNSİ ADEDİ YÜZÖLÇÜMÜ (m 2 ) 

Arazi 6.943 49.348.165,17 

Arsa 2.172 2.865.208,85 

Bina 358 2.208.747,78 

Bağ-Bahçe 907 1.136.351,15 

Orman 4.988 1.792.500.020,68 

Orta Malı 1.388 10.535.980,12 

Tarla 2.000 47.558.721,46 

Tarihi ve Kültürel Alanlar 3 2.912,49 

Maden ve Ocak Alanları 22 1.620.748,87 

Su Ve Su Ürünleri Alanları 29 36.805,24 

Toplam 18.810 1.907.813.661,81 

Kaynak: Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü, 2009 

M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 

Kentimizdeki konut ihtiyacı genel olarak kooperatifler ve yap-sat tarzı inşaatlar 

yapılarak karşılanmaktadır. Gecekondu yapımına izin verilmemektedir. 

M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 

İlimiz sınırları içinde Kayabaşı, Soğuksu, Fatih ve Kartaltepe Mahallelerinde 

bulunan gecekonduların ıslahı ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır. 

M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri 

M.5.1. Görüntü Kirliliği 

Kentimiz bünyesinde geçmişten gelen Kayabaşı, Soğuksu, Namık Kemal, Yeni 

Mahalle ve Atatürk Mahallesi gibi gecekondu yapılaşmasının yoğun olduğu bölgelerde 

yerleşimden kaynaklanan görüntü kirliliği bulunmaktadır. 

M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 

Binalarda gürültü sorunun çözümü için inşaat aşamasında gerekli önlemler 

alınmaktadır. Konut alnı içerisinde kalan ve kullanım itibari ile çevresel gürültü kaynağı 

oluşturabilecek yapıların ruhsat ve yapı kullanma izni aşamasında Çevresel Gürültünün 

Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uygun raporlar istenmektedir. 

M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 

İlimizde havaalanı bulunmamaktadır. 

196

M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 


M.5.5. Kentsel Atıklar 

Konu başlığı “Atıklar” bölümünde incelenmiştir. 

M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 

Yapı ruhsatı alınması aşamasında Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği 

hükümleri kapsamında ısı yalıtım detay projeleri istenmekte ve uygulama aşamasında 

bunların yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı kontrol edilmekte, 

uygun yapılmayan binalara yapı kullanma izni verilmemektedir. 

M.6. Nüfus 

M.6.1 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 

Yıllara Göre Nüfus Dağılımı 

140000 

120000 

100000 




Merkez 

Eflani 

Eskipazar 

Ovacık 

Safranbolu 

Yenice 


0 

1985 1990 2000 2007 

Şekil M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2007) 

Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007 

Tablo M.9 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2007) 

SAYIM YILI TOPLAM 

1985 236.391 

1990 243.772 

1997 227.093 

2000 225.102 

2007 218.463 


197

Tablo M.10 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2007) 

1985 Nüfusu 1990 Nüfusu 2000 Nüfusu 2007 Nüfusu 

İlçesi 

Şehir Köy Şehir Köy Şehir Köy Şehir Köy 

Merkez 94818 18308 105373 17988 100749 16055 105159 13925 

Eflani 3062 17083 2894 14372 3897 8373 2506 7086 

Eskipazar 7280 16332 8272 14414 8457 7908 7357 5860 

Ovacık 1111 7176 1451 5648 1728 3727 819 2588 

Safranbolu 22404 19374 24351 18464 31697 15560 38334 11487 

Yenice 8477 20966 9840 20705 11228 15723 9897 13445 

Toplam 137152 99239 152181 91591 157756 67346 164072 54391 

Genel Top. 236391 243772 225102 218463 


M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 

Tablo M.11 Karabük İli 2007 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

YAŞ GRUBU ERKEK KADIN TOPLAM 

0-4 6729 6290 13019 

5-9 7949 7403 15352 

10-14 8371 7823 16194 

15-19 8683 8399 17082 

20-24 11298 8010 19308 

25-29 8820 8478 17298 

30-34 7951 8374 16325 

35-39 7871 8103 15974 

40-44 7368 7802 15170 

45-49 6974 7494 14468 

50-54 6814 7070 13884 

55-59 5896 5863 11759 

60-64 4497 4789 9286 

65-69 3537 4306 7843 

70-74 3275 3466 6741 

75-79 2053 3052 5105 

80-84 1022 1697 2719 

85-89 229 403 632 

90+ 92 212 304 

TOPLAM 109429 109034 218463 


198

M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları 

Tablo M.12 2007 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu 

Toplam Şehir Nüfusu Köy Nüfusu 

İlçeler 

Yüzölç. Nüfus 

Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın (km 2 ) Yoğun. 

Merkez 119084 60066 59018 105159 53105 52054 13925 6961 6964 760 157 

Eflani 9592 4497 5095 2506 1216 1290 7086 3281 3805 587 16 

E.Pazar 13217 6507 6710 7357 3653 3704 5860 2854 3006 740 18 

Ovacık 3407 1733 1674 819 461 358 2588 1272 1316 402 8 

S.bolu 49821 25312 24509 38334 19640 18694 11487 5672 5815 1.000 49 

Yenice 23342 11314 12028 9897 4792 5105 13445 6522 6923 620 37 

Toplam 218463 109429 109034 164072 82867 81205 54391 26562 27829 4.109 4 


İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2007) 


120000 

100000 





0 

Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice 

Şehir 105159 2506 7357 819 38334 9897 

Köy 13925 7086 5860 2588 11487 13445 

Toplam 119084 9592 13217 3407 49821 23342 

Şekil M.3 2007 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı 


M.6.4. Nüfus Değişim Oranları 

Karabük’te 1950 yılında giderek gelişen çeşitli fonksiyonlara bağlı olarak (ticaret, 

nakliye, genel hizmetler vb.) nüfus miktarı artmıştır. 1955 nüfusu, 1950 yılı nüfusu ile 

kıyaslandığında merkez nüfusunun %59,7, kır nüfusunun ise %19.6 gibi çok yüksek bir 

nispette arttığı görülmektedir. 1960’ta merkez nüfusu %101.2 , 1960-65 sayım döneminde 

merkez nüfusu %46.9, 1965-70 döneminde merkez nüfusu %40.7, kır nüfusu %1.2 

oranında artmıştır. 1970-75 döneminde ise Karabük şehir merkezi nüfusunun artış hızında 

bir yavaşlama görülmektedir. Buna göre şehir merkezi nüfusu %6.4 oranında artmıştır. Kır 

nüfusunda ise artış hızı yükselerek %20.9 oranında artış kaydedilmiştir. 1975-80 

döneminde Karabük nüfusunun gerek merkez gerekse kır nüfusu bakımından arttığı 

görülmektedir. Şehir nüfusu 1985’te %21.6, kır nüfusu ise %0.6 oranında artmıştır. 1985- 

90 döneminde şehir nüfusu %11.1 oranında arttığı, kır nüfusunun ise %62.3 gibi çok 

yüksek bir oranda azaldığı dikkati çekmektedir. 

199

2007 Yılı Karabük İli Nüfus Artış Hızı (%) 

-13,39 

-2,95 

1,95 

-21,83 

5,43 

-19,24 

-37,54 

Merkez Eflani E.Pazar Ovacık S.bolu Yenice Toplam 

Şekil M.4 2007 Yılı Nüfus Artış Hızı 

Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü 

Tablo M.13 2000 ve 2007 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, 

Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 

2000 2007 Nüfus Artış Hızı (‰) 

İLÇE 

Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy 

Merkez 116.804 100.749 16.055 119084 105159 13925 1,95 4,38 -13,27 

Eflani 12.270 3.897 8.373 9592 2506 7086 -21,83 -35,69 -15,37 

E.Pazar 16.365 8.457 7.908 13217 7357 5860 -19,24 -13,01 -25,90 

Ovacık 5.455 1.728 3.727 3407 819 2588 -37,54 -52,60 -30,56 

S.bolu 47.257 31.697 15.560 49821 38334 11487 5,43 20,94 -26,18 

Yenice 26.951 11.228 15.723 23342 9897 13445 -13,39 -11,85 -14,49 

Toplam 225.102 157.756 67.246 218463 164072 54391 -2,95 4,00 -19,12 

Kaynak:Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2007 

KAYNAKLAR : 

Karabük Belediye Başkanlığı,2009 

Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2009 

Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü,2009 

Karabük Üniversitesi, 2009 

Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2007 

Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2009 


(N). ATIKLAR 

N.1. Evsel Katı Atıklar 

Evsel Katı Atık Miktarı : 

Karabük Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 104.000 

Kış Aylarında Oluşan Katı Atık Miktarı 

Yaz Aylarında Oluşan Katı Atık Miktarı 

92142 kg/gün 

85000 kg/gün 

Oluşan atık miktarının %45 i mutfak atıkları,%4 kağıt atıklar, %0.95 karton atıklar, %3,2 

hacimli karton atıklar , %7.5 plastik atıklar, %2,5 cam atıklar , %2 metal atıklar, %0,2park 

bahçe atıkları, %1 tıbbı atıklar, %0.2 tehlikeli atıklar, %21,5 diğer yanmayanlar (kül, taş, 

kum, toz, seramik), %11,95 diğer yanabilenler(mobilya,tahtadan yapılmış malzeme, tekstil 

ürünleri)oluşturmaktadır. 

Safranbolu Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 31.250 

Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı 

Toplanan Katı Atık Miktarı 

Ekipman Durumu 

Yenice Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 9897 




Eflani Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 3.900 




Ovacık Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 819 

Günlük toplam atık miktarı 


Eskipazar Belediye Başkanlığı 

Nüfus: 7.357 




1,2 kg/gün 

28,6 ton/gün 

3 ad.13 m 3 , 2 ad. 6 m 3 kamyonet 

1 ad. Tıbbi atık aracı 

2 kg/gün 

20,5 ton/gün 

2 adet çöp toplama aracı 

1 adet kamyon 

1,28 kg/gün 

1 ton/gün 

1 ad.çöp arabası, 1 ad. İş makinası,1 ad. traktör 

3500 kg. 

2 adet traktör 

1,3 kg/gün 

7,7 ton gün 

2 adet çöp toplama aracı 

201

N.2. Tehlikeli Atıklar 

İlimizdeki firmalar tarafından, Bakanlığımız Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı’nın 

sitesinde yer alan Tehlikeli Atık Beyan Sistemine tehlikeli atıklarla ilgili bilgi girişi 

yapılmıştır. 

N.3. Özel Atıklar 

N.3.1. Tıbbi Atıklar 

Tablo N.1 İlimizdeki Sağlık Kuruluşlarına Ait 2009 Yılı Tıbbi Atık Miktarları 

KURUMLAR 

Miktar (kg.) 

Karabük TSM 997,50 

Safranbolu TSM 70,00 

Yenice TSM 105,00 

Eskipazar TSM 0,00 

Eflani TSM 830,00 

Ovacık TSM 320,00 

Ağız ve Diş Sağülığı Merkezi 18405,00 

Karabük Devlet Hastanesi 147915,00 

Şirinevler Devlet Hastanesi 52226,00 

Doğum Ve Çocuk Bakımevi Hast. 36288,00 

Safranbolu Devlet Hastanesi 12906,00 

Yenice Devlet Hastanesi 22860,00 

Eskipazar Devlet Hastanesi 2400,00 

TOPLAM 295.322,50 

Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2009 

Belediye 

Adı 

Tablo N.2 Belediyer Tarafından Toplanan Tıbbi Atık Miktarı,2009 

Tıbbi 

Atık 

Yönetim 

Planı 

Tıbbi Atıkların Taşınması 

Özel/Kamu 

Araç 

Sayısı 

(adet) 

Taşıma 

Lisansı 

Toplanan 

Tıbbi 

Atık 

Miktarı 

(kg/yıl) 

Tıbbi 

Atıkların 

Bertaraf 

Yöntemi 

Bertaraf 

Tesislerinin 

Lisansı 

Ovacık Var Kamu 1 Yok 340 Vahşi dep. Yok 

Yenice Var Kamu 1 Yok 22.875 Vahşi dep. Yok 

Safranbolu Var Özel 1 Var 6511 Vahşi dep. Yok 

Karabük Var Özel 1 Var 346.763 Vahşi dep. Yok 

Eskipazar Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok 

Eflani Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok 

Ovacuma Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok 

Yortan Var Kamu 1 Yok 545 Vahşi dep. Yok 


202

N.3.2. Atık Yağlar 

İlimizdeki atık yağlar, işletmeler tarafından yetki belgesi olan firmalara teslim 

edilmektedir. 

N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 

Şehir merkezimizde bulunan konutlar hariç bitkisel atık yağ üreticilerinden 

ürettikleri atık yağları toplamak amacıyla Karabük Belediye Başkanlığı ve lisanslı firma 

Ezici Biyodizel A.Ş arasında protokol imzalanmıştır. Şehir merkezindeki atık yağ 

üreticilerinden toplanan 9290 kg atık bitkisel yağ lisanslı firmaya teslim edilmiştir. 

N.3.4. Pil ve Aküler 

Atık pillerin çevreye zararının önlenmesi ve kaynağında ayrı toplanması amacıyla 

Karabük Belediye Başkanlığı ile TAP arasında protokol imzalanmış olup; bu protokol 

çerçevesinde ilimiz merkezinde 91 noktada 100 toplama kutusu ve 35 toplama bidonu ile 

atık piller toplanmaktadır. 2009 yılında 129 kg, 2010 yılının ilk 6 ayı içerinde 537 kg. atık 

pil toplanmış olup uygun usuller ile TAP’a teslim edilmiştir. 

N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 

İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır. 

N.3.6. Tarama Çamurları 


N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 


N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 

İlimizde bu tür atıkların geri kazanımları yapılmamaktadır. 

N.4. Diğer Atıklar 

N.4.1. Ambalaj Atıkları 

İlimizde ambalaj üretimi yapılmamaktadır. 

N.4.2. Hayvan Kadavraları 

İlimizde bu tür atıkları oluşturan tesisler bulunmamaktadır. 

N.4.3. Mezbaha Atıkları 

İlimizde Karabük Belediyesi mezbahasında yıllık 96000 kg. atık oluşmakta olup, bu 

tür atıkların geri kazanımı yapılmamaktadır. 


N.5. Atık Yönetimi 

N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 

N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma 

Merkezleri 

İlimizde katı atıklar, kaynağında ayrı toplanmamaktadır. 

N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri 

N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 

İlimizde atıkların toplandığı Çöp Deponi Sahası Karabük Belediyesi’ne ait olup, bu 

saha şehir merkezinin 5 km. dışında bulunan en yakın yerleşim merkezine 2 km. 

uzaklıktadır. Bir adet Çöp Deponi Sahası bulunmaktadır. Atıkların toplanması esnasında 

görevli personel elinden azami gayreti göstermekte ve atıkların insan sağlığına ve çevreye 

zarar vermeyecek şekilde toplamaya çalışmaktadır. Tıbbi atıklar ve evsel atıkların 

toplandığı araçların temizliği ve bakımları imkanlar doğrultusunda azami gayret 

gösterilmek koşulu ile yapılmaktadır. 

İlimizde düzensiz depolama yapılmaktadır. Ancak, 31.07.2006 tarih ve 2006/10829 

sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan “Karabük İli Çevre Hizmetleri Birliği 

“KARÇEV” tarafından düzenli katı atık bertaraf tesisi kurma çalışmaları devam etnektedir. 

N.8.2. Atıkların Yakılması 

İlimizde yakma tesisleri bulunmamaktadır. 

N.8.3. Kompost 

İlimizde kompost tesisi bulunmamaktadır. 

N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi 

Atıklar, içerisindeki bir kısım maddelerin geri kazanılması, hammadde 

kaynaklarının korunması, gelir elde edilmesi ve çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılması 

yönünden önemlidir. Katı atıkların bertarafında bazı tekrar kullanılabilir ve geri 

kazanılabilir maddelerin geri kazanılması mümkündür. Böylece tabi kaynakların korunarak 

uzaklaştırılacak katı atık miktarlarının azaltılması gerçekleştirilmiş olur. Dünyada katı 

atıkların bertarafında yaygın olarak yakma, kompostlama, düzenli depolama ve geri 

kazanma metotları kullanılmaktadır. 

İlimizde oluşan atıklar, çöp deponi sahamızda müteahhit firma tarafından 

ayıklanmakta, geri dönüşümü mümkün olan atıklar (cam, plastik, kağıt) çeşitli şekillerde 

değerlendirilmektedir. Bu işlemler ilkel metodlar kullanılarak yapılmaktadır. Kağıt 

toplama işlemi Karabük Belediyesi tarafından yapılmakta olup, toplanan kağıtlar 

depolanmakta ve SEKA Kağıt Fabrikalarına satılmaktadır. Geri kazanılan atık miktarı ile 

ilgili bilgi bulunmamaktadır. 

204

N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 

Atıkların, tekniğine uygun olarak uzaklaştırılmamaları, plansız biriktirilmesi ve 

depolanması toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemekte; yüzeysel ve yer altı sularına, 

toprağa ve havaya olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır. 

İlimizde atıklar yerleşim merkezinden, yer altı içme suyundan uzak bir sahada 

toplanmakta olup; yaz aylarında haşere ve sinekler ile mücadele amacı ile ilaçlama 

yapılmaktadır. Atık alanında çöpten kaynaklanan metan gazı patlaması gibi herhangi bir 

patlama ya da yangın olayı olmamıştır. Atık işi ile uğraşan kişilerde herhangi bir iş 

hastalığına rastlanmamıştır. 

KAYNAKLAR : 

Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2009 


205

(O). GÜRÜLTÜ ve TİTREŞİM 

O.1 Gürültü 

Gürültü, insan ve çevresi üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren istenmeyen ve 

hoşa gitmeyen seslerdir. Şehirlerimizdeki nüfus artışı, buna bağlı olarak çarpık kentleşme, 

taşıma araçlarının sayısındaki artış, trafik yoğunluğu, teknolojik faaliyetler, endüstri 

bölgelerinin oturma alanlarına yakın olması gürültüyü ciddi bir çevre ve sağlık problemi 

haline getirmiştir. 

Gürültü, gelişigüzel yapılı ve birbiri ile uyumlu bir tonal özellik göstermeyen 

karmaşık ses süzenidir. Ses basınç düzeylerinin birimi desibel (dB)’dir. dB, insan kulağının 

en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandığı bir ses birimidir. 

Frekans ise ses dalgalarının birim zamandaki titreşim sayısıdır ve birimi Hertz (Hz.)’dir. 

Gürültü kirliliği; insan üzerinde fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen, 

işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, iş performansını azaltan, 

çevrenin hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli bir çevre 

kirliliğidir. 

O.1.1 Gürültü Kaynakları 

O.1.1.1 Trafik Gürültüsü 


O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 

İlimizdeki endüstriyel tesisler tarafından yetkili firmalara gürültü ölçümleri 

yaptırılmaktadır. 

O.1.1.3 İnşaat Gürültüsü 


0.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 


O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü 

Karabük İlimizde havaalanı bulunmadığından böyle bir gürültü kaynağı yoktur. 

O.1.2. Gürültü ile Mücadele 

Gürültü kaynakları sorun çözümü ile ilgili proje bulunmamaktadır. 

206

O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 

O.1.3.1 Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 

Yerleşim alanlarında gürültü kaynaklarının fazla etki meydana getirmemesi için 

gürültünün yayıldığı çevrede bazı tedbirlerin alınması gerekmektedir. Özellikle trafik 

gürültüsünün azaltılmasında yerleşim yerlerinin seçilmesi, yollarda ve yol kenarlarında 

alınması gereken önlemler ile binaların yola uzaklığı ve yola göre yüksekliği, yol ve bina 

arasındaki çevrede ağaçlık bir alanın bulunması büyük önem taşımaktadır. 

Nüfus yoğunluğunun artması, plansız kentleşme sonucu yeni yerleşim yerlerinin 

tarım ve orman alanlarına yapılanması ekolojik dengenin bozulmasına yol açmaktadır. 

Kentlerin genişlemesi ile hastane, okul, çeşitli eğitim merkezleri gibi yapılar şehir içinde 

yer alarak gürültüye maruz kalmaktadır. Bu gibi yerler ve konut alanları için imar 

planlarında Gürültü Kontrol Yönetmeliği esasları içerisinde gerekli tedbirlerin alınması 

gerekmektedir. Gürültünün cadde kenarındaki yerleşim yerini fazla etkilememesi için 

tampon bölge oluşturulması mevzuatlarda belirtilmiştir. 

O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 

Gürültü kaynaklarına ekonomik bağımlılık özellikle sanayii kuruluşları gibi 

alanlarda çalışan kişilerde görülmektedir. Gürültünün etkisiyle meydana gelen 

konsantrasyon azalması, uyku düzensizliği gibi olumsuzluklar neticesinde çalışmaya karşı 

isteksizlik oluşmakta ve iş verimi düşmektedir. 

O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 

O.1.4.1 Fiziksel Etkileri 

İşitme sisteminde; gürültülü ortamlarda kalma süresi, gürültünün sürekli veya 

kesintili olması gibi nedenlerle kişilerde meydana gelen geçici veya kalıcı etkiler fiziksel 

etkilerdir. Geçici etkilerin en çok karşılaşılanı duyma yorulması olarak bilinen işitme 

duyarlılığındaki geçici kayıptır. Etkilenimin fazla olduğu ve işitme sisteminin eski 

özelliklerine kavuşmadan tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda kalıcı işitme kaybı 

olmaktadır. 

O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 

İnsan vücudu ani ve yüksek seslere karşı otomatik olarak tepki göstermektedir. 

Gürültü kaynaklı fizyolojik etkiler; dolaşım bozuklukları, kan basıncında artış, kalp 

atışlarında değişiklik, solunumda hızlanma, kas gerilmeleri, stres ve ani refleksler gibi 

etkiler başta gelmektedir. 

O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 

Sinir sistemi üzerinde meydana gelen olumsuz etkilerdir. Yorgunluk, uyku 

bozukluğu, tedirginlik, davranış bozukluğu gibi etkiler meydana gelir. 

207

O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 

İşyerlerinde, evlerde ve çeşitli aktiviteler sırasında maruz kalınan gürültünün 

insanların performansları üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bunlar; iş verimliliği ve 

üretkenlik, işitilen seslerin algılanması ve anlaşılması, konsantrasyon vb. üzerinde 

meydana gelen etkilerdir. 

O.2. Titreşim 

İl merkezinde ve ilçelerinde titreşim kaynakları ile ilgili bir çalışma 


KAYNAKLAR : 


208

(P) . AFETLER 

P.1. Doğal Afetler 

P.1.1. Depremler 

Karabük İli 1938,1943, 1944, 1945, 1999 yıllarında oluşan depremlerin tesirinde 

kalmıştır. Kuzey Anadolu Fay Hattı Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta 

bulunmaktadır. Ayrıca Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-Safranbolu- 

Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Kuzey Anadolu Fay Hattı, Bolu-Gerede 

ilçesinden başlayıp, Karabük İl sınırında Eskipazar İlçesi İsmetpaşa mevkiinden, 

Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında 7.2 şiddetinde 

Tosya-Ladik depremi meydana gelmiş, 25.000 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can kaybı 

olmuştur. Özellikle 1944 yılında meydana gelen 7.2 şiddetinde Bolu-Çerkeş depremi 

İlimizi etkilemiş, büyük çaplı toprak kaymalarına; 20.865 yıkık ağır hasara ve 3959 can 

kaybına mal olmuştur. 

Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1000000) 


Karabük İl Merkezi, 1.Derece Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Karabük 

İlinin hemen kuzeyinden geçen ve tersiyer çökellerini çizgisel olarak sınırlayan Karabük 

Fayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. Ancak bu fay şu an aktif değildir. 

209

Şekil P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu; C- Bugünkü aşınma ile fay 

izinin konumu ( Saner vd., 1980). 

Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı ,2005 

Tablo P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2007) 

YERLEŞİM YERİ 

DEPREM BÖLGESİ 

Karabük Merkez 1 

Eflani 1 

Safranbolu 1 

Eskipazar 1 

Yenice 1 

Ovacık 1 

Ovacuma Beldesi 2 

Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2007 

P.1.2. Heyelanlar ve Çığlar 

Yenice İlçesi ve Yortanpazarı Beldesi, kış ve bahar aylarında, yağışın fazla olması, 

dik eğimlerin bulunması, yeraltı su seviyesinin yükselmesi, orman ve bitki örtüsünün 

tahribine, toprağın içindeki tutucu kuvvetlerinin azalmasına ve de topoğrafik ve jeolojik 

koşullar heyelana neden olmaktadır. 1998 yılında İlimizde etkili olan sel afeti sonrası 

özellikle Yenice ve Safranbolu İlçeleri ile Karabük Merkezinde heyelanlar meydana 

gelmiştir. Yenice İlçesi ve köyleri, Safranbolu İlçesi Ovacuma yöresi ve İl Merkezinde 

Atatürk Mahallesi bu alanda özellikle dikkat edilmesi gereken bölgelerdir. 

P.1.3. Seller 

İlimiz ve ilçelerinde irili ufaklı birçok akarsu bulunmaktadır. Bunlardan Araç Çayı, 

Soğanlı Çayı, Ovaçay, Eskipazar Çayı, Eflani Deresi ve Filyos Çayı zaman zaman 

taşkınlara ve sel baskınlarına neden olmaktadır. Toprak yapısı ve yerleşim alanlarının 

düzensizliği sel afeti etkisinin fazla hissedilmesine neden olmaktadır. Özellikle 1998 

yılında Batı Karadeniz Bölgesinde yaşanan sel afeti ilimizde çok etkili olmuş ve büyük 

zarara yol açmıştır. 

2002 yılında TEFER projesi ile taşkınlara neden olan akarsularda ıslah ve tahkimat 

çalışmaları yapılmış, dere yatakları ıslah edilmiş ve tıkanmalara karşı mevcut köprülerde 

iyileştirme ve ek köprü inşaatları yapılmıştır. 

210

P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 

İlimizin %65’i orman ve dağlarla kaplıdır. Bu nedenle sık sık orman ve otlak 

yangınları meydana gelmekte olup, son üç yıllık istatistik rapor aşağıda belirtilmiştir. 

Büyük yangınlar olarak, Karabük merkezde 10.05.2003 tarihinde Karabük Merkez 

Çamlık mevkiinde meydana gelen yangında 45 hektar, 27.08.2003 tarihinde Safranbolu 

İlçesi Yolbaşı-Değirmencik Köyü mevkiinde 45 hektar, 29.08.2003 tarihinde Karabük İli 

Kapaklı Köyünde 500 hektar orman alanı yanmıştır. 

Tablo P.2 2002-2009 Yılları Arasında Meydana Gelen Yangınlar 

YERLEŞİM YERİ YILI YANGIN SAYISI NEDENİ 

Karabük Merkez 

Safranbolu İlçesi 





























8 

1 (Otlak) 

31 

35 

51 

6 

89 

30 


8 


116 

54 

184 

- 

Sigara kibrit (3), Tespit Edilemeyen (5) 

Sigara 

Dikkatsizlik,tedbirsizlik 

Sigara,kibrit(18),Belirlenemeyen(17) 

Dikkatsizlik, tedbirsizlik 

Dikkatsizlik, tedbirsizlik 

Nedeni belirsiz 

Nedeni belirsiz 

Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz 

Sigara,Kibrit, Nedeni Belirsiz 





Kaynak : İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2009 

P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 

Karabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından böcek zararına karşı biyolojik 

mücadele için bir adet laboratuar kurulmuş olup, çalışmalar 2009 yılında da 

sürdürülmüştür. 2009 yılında toplam böcekli saha miktarı 7969 ha. Olup; kar, fırtına, 

yangın, böcek zararı olmak üzere toplam 190652 m 3 olağanüstü hasılat meydana gelmiştir. 

Bu hasılatın 131888 m 3 ’lük kısmını böcek zararı oluşturmuştur. 

Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2009 yılında zararlı böcekler ile 

mücadele için kimyasal mücadele yöntemi kullanılmıştır. 

Tablo P.3 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne Göre Mücadele 

Faaliyetleri 

PROGRAM 

GERÇEKLEŞME 

ZARARLI ADI 

Toplam 

Proje 

Adedi 

Toplam 

Proje 

Alanı 

(Ha) 

Toplam 

Proje 

Tutarı 

(TL) 

Toplam 

Proje 

Adedi 

Toplam 

Proje 

Alanı 

(Ha) 

Toplam 

Proje 

Tutarı 

(TL) 

Uygulama 

Sonucu 

(%) 

Zarara 

Uğrayan 

Orm. 

Emvali 

Çam Kese Böceği - - - - - - - - 

Göknar Kabuk 

Böceği 

12 226,0 13.254,00 12 249,0 8.500,00 110 93.314 

TOPLAM 12 226,0 13.254,00 12 249,0 8.500,00 110 93.314 


211

Tablo P.4 2009 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları Mücadele Yöntemine Göre 

Faaliyetleri 

PROGRAM 

GERÇEKLEŞME 

FAALİYETİN TÜRÜ 

Adet 

Alan 

(Ha) 

Tutar 

(TL) 

Adet 

Alan 

(Ha) 

Tutar 

(TL) 

Biyolojik Mücadele Toplamı 200 200,0 1.400,00 100 100,00 

Mekanik Mücadele 522,7 2.754,00 522,7 2.826,00 

Biyoteknik Mücadele 

(Feromon) 

200,00 22.680,00 260,00 8.209,00 

Toplam 1.182,7 26.834,00 982,7 11.035,00 


Tablo P.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2009 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat Cetveli 

İşletme 

Şefliği 

Yangın 

Zararı 

Fırtına 

Zararı 

Olağanüstü Hasılatın Çeşidi ve Eta Miktarları ( m 3 ) 

Kar Zararı 

Yol ve 

Tesis 

Böcek 

Zararı 

Mantar 

Zararı 

Diğer 

Zararlar 

Top. 

Zarar 

( m 3 ) 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Ster 

m 3 

Bakraz 2.486 4.162 1.676 

8.324 

Balıkısık 

792 367 260 1.419 

Camiyanı 

838 500 767 228 2.333 

Çitdere 

2.533 23.812 897 27.242 

Göktepe 

192 966 1.158 

Karakaya 1.798 7.504 51 13.458 22.811 

Kavaklı 369 526 11.599 563 13.057 

Kayadibi 92 864 761 1.717 

Kızılkaya 1.099 19.655 1.230 21.984 

Sarıot 742 3.511 5.280 9.533 

Şimşirdere 

98 83 5.419 997 6.597 

Yenice 26 3.086 1.742 17 4.871 

Yaylacık 547 6.291 6.838 

TOPLAM 1.798 17.318 8.621 93.313 6.834 

0 

127.884 


P.1.6. Fırtınalar 

İlimizde afet vasfında herhangi bir fırtına olayı gerçekleşmemiştir. 


P.2. Diğer Afetler 

P.2.1. Radyoaktif Maddeler 

İlimizde radyoaktif madde ölçümleri yapılmamaktadır. İlimizde konu ile ilgili 

olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ölçümler yapmaktadır. 

P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar 

İlimizin denize sınırı bulunmamaktadır. 

P.2.3. Tehlikeli Maddeler 

İlimizde halk sağlığına zarar verecek bir olay olmamıştır. 

P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 

İlimizde afetlerin etkileri ve yardım tedbirleri Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce 

hazırlanan Afet Acil Yardım Planında kapsamlı olarak belirtilmiştir.Ayrıca İl Sivil 

Savunma Müdürlüğünce hazırlanan Sivil Savunma Planı ve İl Afet Rehberinde olası afet 

türlerinde yapılacak çalışmalar ve görevliler tespit edilmiştir. 

Bu kapsamda, İl Kurtarma ve Yardım Komitesi, Kriz Merkezi,İl Afet Bürosu ve 

Acil Yardım Hizmet Grupları oluşturularak görevlendirmeleri yapılmıştır. 

İlimizde geçmiş yıllarda yaşanan afetler ve etkileri ile yaşanması muhtemel afetlere 

ilişkin öngörüler şunlardır : 

Tablo P.6 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2009) 

AFET / OLAY 

TÜRÜ 

ETKİLENEBİLECEK 

OLAN YERLEŞİM 

BÖLGESİ 

ETKİLENEBİLECEK 

OLAN YOLLAR 

ALINAN VE ALINMAKTA 

OLAN TEDBİRLER 

Sel Baskını 

Merkez 

Karabük-Ankara Karayolu 

, Yenice-Karabük Merkez, 

Safranbolu -Ovacuma, 

Eflani Yolları 

Merkez , Safranbolu, Yenice 

ilçelerinde TEFER Projesi 

kapsamında dere ıslah 

çalışmaları yapıldı. 

Deprem 

İl içindeki tüm yerleşim yerleri 

(1.Dereceden Deprem Bölgesinde) 

Karabük-Ankara 

Karayolu-Cildikısık 

Tüneli,Karabük-Yenice 

Karayolu ve Demiryolu, 

Safranbolu -Bartın 

Karayolu 

- 

Heyelan 

Merkezde Atatürk, Kayabaşı, 

Yenimahalle, Adatepe, Kurtuluş, 

Kartaltepe, Öğlebeli, 5000Evler, 

100.Yıl 

Yenice ilçe merkezi ve köyleri 

Safranbolu Ovacuma Beldesi 

civarı köyleri 

- 

Çok sayıda ev boşaltılmış ve 

afetkonutları yapılarak burada 

iskanları sağlanmıştır. 

Kaya Düşmesi 

Merkez, Safranbolu Eski Çarşı 

mevkii 

Karabük-Yenice Karayolu 

Kısmen kaya ıslahı çalışmaları 

tamamlanmış. 

Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2009 

213

P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 

İl Sivil Savunma Müdürlüğü ve Afet Şube Müdürlükleri 5902 sayılı kanun 

gereğince 17 Aralık 2009 tarihinde kapatılmış olup, Yerine İl Afet ve Acil Durum 

Müdürlüğü kurulmuştur. İlimizde, Sivil Savunma Arama Kurtarma Ekibinde 1 Arama 

Kurtarma Teknisyeni bulunmaktadır. Arama Kurtarma ekibi trafik kazası vb olaylarda 

Müdürlüğümüzün diger personeli ile takviye edilmektedir. Arama Kurtarma Ekibine 2010 

yılı içerisinde Arama Kurtarma Teknisyeni alınacaktır. 9 Sivil Savunma servisinde 449 

Sivil Savunma Mükellefi mevcuttur. Ayrıca İl Acil Kurtarma ve Yardım Ekibinde 117 

Personel afetlerde İlimiz ve İlçeleri ile komşu il ve ilçelerde meydana gelen afetlerde görev 

yapmaktadır. 

İl Sivil Savunma Müdürlüğünce (Mülga), olası afetlere karşı yıllık eğitim ve 

tatbikat programları uygulanmakta, düzenlenen halk eğitimleri ile afetlere karşı alınacak 

tedbirler konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu 

kapsamda İl Sivil Savunma Müdürlüğünce (mülga) 2009 yılı içerisinde, 12 konferans, 4 

daire ve müessese eğitimi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca olası bir afet durumuna karşı Destek 

İllerle (22 İl) Karşılıklı Yardımlaşma ve İşbirliği Protokolleri yapılmış, İlimiz ve 

İlçelerinde riskli yerler tespit edilmiş, helikopter pistleri, geçici iskan yerleri, ek mezarlık 

yerleri ve enkaz döküm yerleri belirlenmiştir. 

P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 

İlimizde yangın kontrol ve önleme tedbirleri 12.06.2002 tarih ve 2002/4390 sayılı 

“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerinin uygulanmasına 

yardımcı olarak ve 23.08.1985 tarih ve 18851 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İtfaiye 

Teşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümleri 

doğrultusunda verilen yetkilerin uygulanması ile yapılmaktadır. İlimizde meydana gelen 

yangınlar ise yanan cismin nitelik ve miktarı ile mevcut ortam şartlarına göre 

değerlendirilmekte, müdahale tarzı ve şekli tespit edilerek müdahale edilmektedir. 

Personele bu durumlara hazır tutulmak üzere eğitim yaptırılmaktadır. 

P.3.3. İlkyardım Servisleri 

İl Sivil Savunma Müdürlüğünce kurulan ilkyardım servisinde 42 mükellef 

mevcuttur. Ayrıca planlamaya tabi kurum ve kuruluşların ilkyardım servisleri mevcut olup, 

herhangi bir afette ilkyardım hizmetlerini yürütmekle görevlidir. 

P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 

Muhtelif tarihlerde meydana gelen afet olayları sonrası Merkez, Yenice, 

Safranbolu, Ovacık ve Eskipazar’da afet konutları yapılarak afetzedelere teslim edilmiştir. 

;Yakın tarihlerde meydana gelen afetler sonucu hak sahibi olan aileler için arsalar üretilmiş 

olup inşaatlarına devam edilmektedir. 

P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan 

Tedbirler 

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre gerekli tedbirler alınmaktadır. 

214

P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 

Afetler ve büyük endüstri kazaların meydana gelmesi durumunda faaliyete 

geçirilecek olan İl Kriz Merkezince konuya ilişkin planlama ve hazırlıklar doğrultusunda 

başta can ve mal kaybının en aza indirilmesi olmak üzere haberleşme, ulaşım, kurtarma, 

ilkyardım ve sosyal yardım konularında İl Sivil Savunma Müdürlüğünce gerekli çalışmalar 

yapılacaktır. 

KAYNAKLAR : 




Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2009 

215

(R). SAĞLIK ve ÇEVRE 

R.1. Temel Sağlık Hizmetleri 

R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 

Karabük İli ve İlçeleri ASM Merkezleri 

Hürriyet ASM 

Esentepe ASM 

Kurtuluş ASM 

Kayabaşı ASM 

100.Yıl ASM 

Soğuksu ASM 

Makasbaşı ASM 

Yaşam ASM 

Şirinevler ASM 

Cumhuriyet ASM 

Bahçelievler ASM 

Kapullu ASM 

Cumayanı ASM 

Eflani ASM 

Eskipazar ASM 

Ovacık ASM 

Yenimahalle ASM 

Çarşı ASM 

Bağlar ASM 

Kıranköy ASM 

Emek ASM 

Bostanbükü ASM 

Ovacuma ASM 

Yazıköy ASM 

Yenice ASM 

Çengeller ASM 

Merkez / Karabük 













Eflani / Karabük 

Eskipazar / Karabük 

Ovacık / Karabük 

Safranbolu / Karabük 








Yenice / Karabük 

Yenice / Karabük 

Karabük İli Yataklı Tedavi Kurumları ve Özel Sağlık Kuruluşları 

Hastane Adı 

Yatak Sayısı 

Karabük Devlet Hastanesi 258 

Şirinevler Devlet Hastanesi 162 

Doğum ve Çocuk Hastanesi 100 

Özel Vatan Hastanesi 53 

Ağız ve Diş Hastanesi -- 

Safranbolu Devlet Hastanesi 56 

Yenice Devlet Hastanesi 25 

Özel Vitamin Çocuk Sağlık ve Hastanesi -- 

Eskipazar Devlet Hastanesi 25 

Özel Koç Diyaliz Merkezi -- 

Hayat Tıp Merkezi -- 

Safran Tıp Merkezi -- 

216

R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 

Tablo R.1 Bulaşıcı Hastalıkların İlçelere Göre Dağılımı, 2009 

İLÇE 

Entamoeba 

Histolytica 

Giardia 

İntestinalis 

Hepatit A 

Kabakulak 

Akut Kanlı İshal 

Pandemik Grip 

A(H1N1K 

Akut Hemorojik 

Ateş(KKKA) 

TBC 

Merkez İlçe 184 1 1 19 13 37 

Safranbolu 2 2 3 6 13 

Yenice 2 2 2 

Eskipazar 1 12 

Ovacık 1 

Eflani 68 

Toplam 186 1 2 4 3 27 109 37 


R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 

İl genelinde içme ve kullanma suyu olarak kullan 269 adet kaynak ve 121 adet kuyu 

olmak üzere toplam 390 adet kaynak bulunmaktadır. İl Sağlık Müdürlüğü tarafından alınan 

su numunelerinde; 

2009 yılı Ocak- Aralık dönemlerinde alınan toplam 1446 adet su numunesinin 1162 

adedi uygun olup, 284 adedi uygun değildir. Sularda kirlilik oranı ( %20.2) olarak 

değerlendirilmiştir. Uygun çıkmayan yerler ile ilgili olarak klorlama çalışmaları yapılarak 

söz konusu kaynakların sanitasyonu sağlanmıştır. 2009 yılı Ocak-Aralık dönemlerinde 729 

su odak noktasından 7550 adet bakiye klor ölçümü yapılmış olup, 7106 adedi yeterli 

seviyede 444 adedinin ise yetersiz seviyede olduğu tespit edilmiştir. Sularda yetersiz 

bakiye oranı ( %5.8) olarak değerlendirilmiştir. 

Tablo R.2 2009 Yılı Su Analiz Sonuçları 

İlçeler 

Köy 

Sayısı 

Belde 

Sayısı 

Otomatik 

Klor 

Cihazı Sayısı 

Numune 

Alınan 

Odak Sayısı 

Merkez 37 -- 2 147 

Eflani 54 -- 1 123 

Eskipazar 49 -- 1 115 

Safranbolu 52 1 4 155 

Ovacık 42 -- 1 97 

Yenice 33 1 2 92 

İl Geneli 267 2 11 729 


2009 Yılı Su 

Numune Sayısı 

(Uygunsuz/Toplam) 

Uygun:294 

U.Değil:74 

Toplam: 368 

Uygun:160 

U.Değil:28 

Toplam:188 

Uygun:185 

U.Değil:21 

Toplam:206 

Uygun:218 

U.Değil:55 

Toplam:273 

Uygun:134 

U.Değil:21 

Toplam:155 

Uygun:171 

U.Değil:85 

Toplam:256 

Uygun:60 

U.Değil:9 

Toplam:69 

2009 Yılı 

Bakiye Klor 

Ölçüm Sayısı 

1301 






7550 

217

R.1.2.2. Denizler 

İlimizin denize sınırı bulunmadığı için denizler ile ilgili olarak yapılan herhangi bir 

çalışma mevcut değildir. 

R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 

Tablo R.3 Kuduzla Mücadele Çalışmaları (2008) 

Temasa Maruz Kalan 

Kişi Sayısı 

Kuduz Şüpheli Temas Sonrası Profilaksi 

2 Doz Aşı Uygulanan 3 Doz Aşı 

Kişi Sayısı Uygulanan Kişi 

Sayısı 

5 Doz Aşı Uygulanan Kişi 

Sayısı 

658 56 142 461 

Kuduz Şüpheli Temasa Neden Olan Hayvanların Türlerine Göre Dağılımı 

Köpek Sayısı Kedi Sayısı Vahşi Hayvan Sayısı Diğer 

466 168 9 15 


Tablo R.4 Karabük İlinde 2008 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik Hastalıklar 

Hastalığın Adı Tutulan Sayısı Ölen Sayısı 

Kuduz 0 0 

Brusellosis 1 0 

Leptospirosis 0 0 

Anthrax 0 0 

Salmonellosis 0 0 

Tüberkülosis 61 0 

Uyuz 36 0 

Chlamydiosis 0 0 

Listeriosis 0 0 

Q Humması 0 0 

Sıtma 0 0 

Toxoplazma 0 0 

Ekinokokosis 0 0 

Sitiserkoz 0 0 

Distamatosis 0 0 

Kalaazar 0 0 

Trichomoniosis 0 0 

Leishmaniosis 0 0 

Teniasis 3 0 

Ascaridiosis 386 0 

Trişiniosis 0 0 

KKKA 79 8 

Tuleremi 0 0 


218

R.1.3. Gıda Hijyeni 

İl genelinde bulunan gıda üretim yerleri ve gıda satış ve toplu tüketim yerlerinin 

denetim ve kontrolleri, İl Tarım Müdürlüğü ve Belediye Başkanlıkları ekiplerince 


R.1.4. Aşılama Çalışmaları 

Tablo R.5 2009 Yılı Aşı Çalışmaları 

DaBT-İPA-Hib I-AŞISI 

DaBT-İPA-Hib II- 

AŞISI 

DaBT-İPA-Hib III- 

AŞISI 

OPV (Oral Polio) 

MMR 

(Kızamık-Kızamıkçık- 

Kabakulak) 

BCG (Verem) 

HEPATİT-B I 

HEPATİT-B II 

HEPATİT-B III 

TT 2 + 

(Okul Td) 

0 Yaş 2800 2923 2824 2540 2569 2858 2643 2791 

1- Yaş 35 1 2 2654 2807 34 16 21 

2-4 Yaş 19 11 24 5 1 1 

5-9 Yaş 1072 2493 1 7 7 1 

10-14 Yaş 15 6 2 2769 

15 Yaş Üzeri 80 4 3075 2128 1014 2056 


R.1.5. Bebek Ölümleri 

Bebek Ölüm Nedenleri: Prematüre,Asfiksi,Sepsis,Konjenital Anomali,Serebrovasküler 

olay,Mekanyum Aspirasyonu. 

2009 Yılı bebek ölümleri 18 kişi 

2009 Yılı bebek ölüm hızı Binde 8 

R.1.6. Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 

Tablo R.6 2009 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 

ÖLÜMLERİN 

YAŞ VE CİNSE DAĞILIMI 

SAYI 

0-7 Gün Erkek 5 

0-7 Gün Kadın 4 





1-4 yaş Erkek 1 

1-4 yaş Kadın 2 



10-14yaş Erkek 2 






219



50-64 yaş Erkek 125 





70-74yaş Kadın 35 


75-79yaş Kadın 107 

80+ yaş Erkek 170 

80+ yaş Kadın 218 

TOPLAM ÖLEN ERKEK 644 

TOPLAM ÖLEN KADIN 496 

TOPLAM ÖLENLER ( KADIN + ERKEK) 1140 


R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları 

İl genelinde Aile Planlaması çalışmalarında kullanılan yöntemler etkili bir şekilde 

sürdürülmektedir. İlimizde bulunan Doğum ve Çocuk Hastanesi baştabipliği, Toplum 

Sağlığı Merkezleri, Aile Sağlığı Merkezleri, Özel Vatan Hastanesi, İlçelerimizde bulunan 

Toplum Sağlığı Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde Aile Planlaması uygulamaları 

yapılmakta ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir. 

İl Sağlık Müdürlüğünce, Toplum Sağlığı Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde 

Hizmet içi eğitimler yapılmakta, Üreme Sağlığı Eğitim Merkezinde de tüm sağlık 

çalışanlarına aile planlaması yöntemleri hakkında hizmet içi eğitim yapılmaktadır. Türk 

Silahlı Kuvvetleri bünyesinde er ve erbaşlara yılda 4 kez Aile Planlaması ve Üreme Sağlığı 

konularında, Üreme Sağlığı Eğitimi almış personeller tarafından eğitim verilmektedir. 

R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 

R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Hava kirlenmesi genel anlamda sanayi kuruluşlarından meydana gelen 

emisyonların yeteri kadar önlem alınmadan atmosfere bırakılması, konutlarda yakılan fosil 

yakıtlardan ortaya çıkan partikül, duman, is, kükürt, azotoksitler ve hidrokarbonlar, ulaşım 

araçlarından kaynaklanan egzos gazlarının atmosfere verilmesi, ayrıca taşıtlardan 

kaynaklanan, yolların ve açık alanların tozlanmasından oluşmaktadır. 

Hava kirliliğinin çevre üzerindeki etkileri global, bölgesel ve mahalli ölçekte 

meydana gelmektedir. Global ölçekte CO artışının yol açtığı sera etkisi, ozon tabakasının 

delinmesi gibi etkileri atmosfer ve dolayısıyla yeryüzünde önemli ölçüde klimatolojik 

değişmelere yol açacağı yapılan modelleme çalışmaları ile ortaya konmuştur. Bölgesel 

ölçekte asit yağmurları ormanların tahribatı ve göllerin asitlenmesi neticesinde ekolojik 

dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Mahalli ölçekte ise SO2, partikül madde, CO, ozon, 

NOx gibi hava kirletici; insan sağlığı, bitkiler, yapı ve malzemeler üzerinde olumsuz 

etkiler meydana getirmektedir. Atmosferde bulunan hava içerisindeki bileşiklerin canlıların 

yaşaması için belirli sınırlar içinde olması gerekmektedir. Bu sınırların normalden fazla 

değişmesi yaşam sürecini etkiler. 

Karbonmonoksit (CO): İnsan sağlığı için zehir bulundurmakta, kandaki hemoglobin 

ve vücuttaki oksijen miktarının değişmesiyle ilgilidir. 

220

Hidrokarbonlar (HC): Göz ve kulaklarda rahatsızlıklar oluşturur, kanser riski 

bulundurur ve koku yapar. 

Azotoksitler (NOx, NO, NO2) : Canlılar için zehirdir. NOx’in suyla bileşimi Nitrik 

Asidi oluşturur. Diğer egzos ürünleri gibi göz ve kulak rahatsızlıkları yapar. Sinir 

sistemlerini etkiler, duman ve asit oluşturur. 

Kurşun (Pb) : Canlılar için zehirdir. Kanı zehirler ve sinir sistemini bozar. 

R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Su kullanımı; birincil kullanım (içme, yiyecek içecekleri hazırlanması, yıkanma ve 

temizlik), ikincil kulanım (ev ve fabrikalarda atıkların uzaklaştırılması, sanayi suyu 

gerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların söndürülmesi vb. uygulamalar) ve 

üçüncül kullanım (doğal suların balıkçılık, denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama 

ve enerji için kullanımı) olmak üzere üç başlıkta incelenir. Her üç kullanım biçimiyle de su 

toplum sağlığı açısından önemlidir. Nitekim, içme ve kullanma suyu sorununu çözememiş 

olan ülkeler de görülen her dört hastalıktan birisi suyla bulaşan hastalıktır. 

İçme ve kullanma suyunun doğrudan doğadan alınıp, toplumun kullanımına 

sunulması en kolay ve ekonomik olanıdır. Ancak; sanayileşme, kentleşme, uygarlık 

düzeyinin artması gibi etkenler bir yandan ihtiyaç duyulan su miktarını arttırırken, öte 

yandan da su kaynaklarının kirliliğini arttırmakta, kullanılabilir kaynakları azaltmakta veya 

buradan alınacak suyun arıtma işlemlerini zorunlu ve kompleks hale getirmekte ve su 

arıtım maliyetleri her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, kaynağından alınan suyun arıtılması 

yeterli olmamakta, kullanıcının aldığı musluğa kadar güvenli ve temiz bir şekilde 

ulaştırılması gerekmektedir ki; bu diğer bir maliyet öğesi olmaktadır. Kentlerin içmekullanma 

suyu kaynaklarını besleyen havzalarda yerleşme ve yapılaşma engellenmeli, 

mevcut yapılaşmalarda kaldırılmalıdır. 

Dünyanın ekolojik dengesinin korunması ve doğal yaşamın devamında, su 

kaynaklarının çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca, kıt olan kullanılabilir su kaynakları, bu 

kaynaklardaki kirlenme nedeniyle, daha da yetersiz hale gelmekte ve toplumlara içme ve 

kullanma suyu sağlanmasında sıkıntı çekilmektedir. Kirletilmiş doğal sulardan 

kaynaklanan her türlü hastalık ve etkilenimler artmaya devam etmekte ve doğal yaşam her 

gün yok olmaktadır. Su kaynakları kirliliğine neden olan etmenlerin başında ev, tarım, 

hayvancılık ve sanayi atıkları gelmektedir. Ayrıca erozyon gibi çevresel faktörler ile doğal 

afet vb. doğa olayları da su kaynaklarının kirlenmesinde etkili olabilmektedir. Bunlardan, 

evsel atıklar, hayvan kesim yerleri ve sanayi kuruluşları gibi noktasal kirlilik kaynaklarını 

kontrol altına almak daha kolaydır. Buna karşılık, tarımda kullanılan kimyasal gübreler, 

pestisitler ve erozyon gibi yaygın kaynaklardan gelen kirlilikleri kontrol altına almak daha 

da zordur. 

R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Birey ve toplumun sağlıklı olabilmesi için insan ve hayvan atıklarının 

zararsızlaştırılmadan çevreye verilmemesi gerekir. İnsan ve hayvan atıklarının 

kanalizasyon sistemleri ile yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması yeterli değildir. 

Kanalizasyon arıtımı sağlayacak (teknoloji, personel ve örgütleme) sistem bütünüdür. Bu 

bütünlük sağlanamaz ise, kanalizasyon sorunlarının çoğalmasına yol açarak çok daha 

büyük bir tehlike kaynağı haline gelmesini sağlar. Kırsal kesimde, insan ve hayvan atıkları, 

önemli bir çevre sağlığı sorunu olmayı sürdürmekte ve en önemli biyolojik kirlenme 

kaynağı olma özelliği korumaktadır. Su ve besin kirliliğinin temel kaynağı bu tür atıklardır. 

İnsan ve hayvan atıklarının zararsızlaştırılması ile ilgili alt yapı yetersizliği nedeniyle, bir 

çok bulaşıcı hastalığın varlığı sürmektedir. 

221

R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

Akustik kirlilik de denilen gürültü; gelişmiş ülkelerde kişisel ve toplumsal yaşa 

kalitesindeki göstergesi durumundadır. Bir çevre sorunu olarak ele alındığında öncelikle 

gürültünün insan ve toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek en yüksek düzeylerin 

(gürültü ölçüt limitlerini) ortaya konması, daha sonra incelenen çevredeki mevcut gürültü 

koşularının ölçüm ve tahmin yöntemleri ile belirlenmesi ve bunlara bağlı olarak da 

gürültünün bir sistem içinde kontrol altına alınması çalışmalarının yapılması 

gerekmektedir. Gürültünün insanı etkileme oranı; maruz kalma süresi ile çok yakından 

ilişkilidir. Ayrıca sesin cinsi, ortam, alıcının psikolojik yapısı, eğitimi, yaşı, vb. değerlerde 

etkilidir. Ancak genellikle ses seviyesi 35-40 dB’e ulaştığında insanlar gürültüden şikayet 

etmeye başlarlar. Gürültüye uzun süre maruziyetin, kalp atışlarında, kan basıncında, 

solunumda, göz bebeğinde değişiklik yarattığı, kandaki ürik asit ve lipid seviyelerini 

etkilediği belirlenmiştir. Yapılan araştırmalarda, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalan 

insanlarda, özellikle gürültü ile birlikte vibrasyon veya CO gibi zehirleyici maddelere de 

maruz kalındığında (bileşik etki) kan basıncının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gürültü, 

peptik ülser oranını da yükseltmektedir. 

Gürültü önleme konusunda, sesi emme ve yansıtma özelliklerinden dolayı, 

bitkilerin özellikle de ağaçların etkili bir rolü vardır. Havaalanı ve otoyolların çevresinde 

yeşil kuşak oluşturulduğunda, sadece hava kirliliği değil gürültüde büyük ölçüde 

azalmaktadır. Cadde ve yolların kenarına kısa bitkiler (ağaçlar) kullanılarak yeşillendirme 

yapıldığında gürültü önemli oranda azaltılabilmektedir. Aynı şekilde, iki yol arasına çalı 

ağaç karışımı dikim yapıldığında iki taraftan gelen trafik sesi bitkiler tarafından 

yutulmaktadır. 

R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 

İnsanlar yüzyıllarca çevreyi denetim altına almak çabası içerisinde olmuşlardır. 

Ancak günümüzde ürün alma, yaşam standardı, yerleşme vb. açılardan akıl almaz 

olanaklara kavuşurken çevre üzerindeki etkisi geometrik olarak artmış kendi varlığını 

tehlikeye düşürür duruma gelmiştir. 

Böcekler ürün ve yiyeceklerin boyut, verim, depolama ve pazarlama kalitesini 

azaltırken aynı zamanda hastalık taşıyıcı vektörler olarak da etkilerler. Böceklerin 

öldürülmesi amacıyla bir dizi kimyasal geliştirilmiştir. 

Pestisitler çevremizi amaçsız, sınırsız neredeyse kontrolsüz olarak açılan birkaç 

toksik kimyasal grubundan birisidir. Bunlar toksik ve biyositli maddelerdir. Yani canlıları 

öldürmek üzere kullanılan maddelerdir. Her türlü pestisitin bu özelliğinin göz önüne 

alınması doğal yaşamla ilgili değerlendirmelerde bunun anımsanması gerekir. Pestisitler 

hemen hemen her türlü çevresel öğede bulunmaktadır. Havada, suda, toprakta, yağmurda, 

karda, buzda yer alır ve yüzeysel sularda siste bulunabilmektedir. Dünyadaki bütün 

canlılar, bitkiler, hayvanlar pestisitlerden etkilenir. ABD’deki bir yasada pestisitlerden 

“ekonomik zehirler” olarak tanımlanmaktadır. Pestisitler olarak kullanılan ilk maddeler 

arsenik ve kükürttür. Daha sonra botanik kökenli maddeler söz gelimi nikotin kullanılmaya 

başlanılmıştır. Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlarda yapraklarda ve yüzeyde 

kalan pestisitlerden etkilenebilmektedir. Ağaç ve asmaların altındaki çürümüş yaprak v.b. 

de bulaşma nedenleri arasındadır. Bu işçilerin havadan püskürtme, yerden püskürtme 

uygulamaları nedeniylede büyük miktarda etki altında kalmaları mümkündür. 

Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiştirildiği 

alanlara yakın yaşayanlarda mesleki olmayan etkilenimle karşılaşırlar. Pestisitlerin 

başlangıç uygulama bölgesinde bir mil veya daha fazla uzaklığa taşınabilmektedir. Metil 

222

omür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa işlemekte ve burada 

yaşayanların etkilenmesine neden olabilmektedir. Kaliforniya’da gladıola bahçelerinin 

gazlanması sırada meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerinin 

orada taşınması gerekmiştir. 

Pestisitlerin deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktusdan 

alınabilmektedir. Ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir. 

Mesleki etkileri sanıldığının aksine büyük oranda solunum yolu ile değil deri yolu ile 

olmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstü 

satılanlar büyük oranda solunum yolu ile etkilenmektedirler.Böcek kağıtları da aynı şekilde 

solunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır. 

Pestisitlerin kanser yapıcı etkisi nedeniyle yasaklanması giderek artmaktadır. 

Burada iki sorun bulunmaktadır: 

1. Kanserojenik bir pestisitin kullanıma devam edilmesi, 

2. Hatalı olarak kanserojenik olduğu düşünülerek kullanımdan çekilen pestisitin diğer 

bir kanserojenik devreye girmesine yol açılabilmesi. 

R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 

İyonizan ve non-iyonizan radyasyonun neden olduğu çeşitli sağlık sorunları vardır. 

İyonizan radyasyonun kansere neden olduğu kanıtlanmıştır. Ozon tabakasını delinmesine 

bağlı olarak Ultraviyole (UV) radyasyonun neden olduğu sağlık sorunlarında artış, 

teknolojinin hızla ilerlemesi ile kullanılan iletişim araçları, elektrikli araçların yaydığı ve 

yüksek gerilim hatalarına bağlı ortaya çıkan elektromanyetik radyasyondan etkilenimde 

her geçen gün artış olmaktadır. Radyasyon ile etkili bir mücadele yapılabilmesi için; 

sorunun boyutu, kötüleşme ya da yayılma eğilimi olup olmadığı, sağlık ve çevre üzerindeki 

olumsuz etkilerin doğası ve boyutları, çözümün teknik fizibilite ve uygulanabilirliği, etkin 

müdahale çıktılarının karşılığında sağlanacak sağlık ve çevre yararlarının bilinmesi gerekir. 

İyonizan ve non-iyonizan radyasyon ölçme değerlendirme ve izleme sistemi kurulmalıdır. 

Non-iyonizan radyasyon ile ilgili personelin eğitimi yapılamalı ve halkı bilgilendirmek 

amacı ile eğitim etkinlikleri düzenlenmelidir. 

Geliştirilmesi Gereken Eylemler: 

1. Değişik ortamlarda insanların iyonizan ve non-iyonizan radyasyonlarla karşılaşmalarını 

engelleyecek yasal düzenlemeler yapılmalı ve bunların uygulaması konusunda halk 

bilinçli hale getirilmelidir. 

2. Elektromanyetik radyasyondan etkilenimi en aza indirmek üzere, ürün ve mamul 

madde (bilgisayar, mobil telefonlar vb. araçlar için) standartları hazırlanmalıdır. 

3. Elektromanyetik radyasyondan etkilenim düzeyleri belirlenmelidir. Bu nedenle ölçüme 

dayalı saha araştırmaları yapılmalıdır. Şehir planlaması sırasında Yüksek Gerilim 

Hatlarından belirli uzaklıklarda yapılaşmaya izin verilmesi sağlanmalıdır. 

4. Her düzeydeki nükleer atığın güvenli depolanması ve yok edilmesi sağlanmalı bu 

konudaki yasal düzenlemelere uyulması için sıkı bir denetim uygulanmalıdır. 

5. Güneşten gelen Ultraviyole ışınlardan korunması konusunda halk bilinçlendirilmelidir. 

Yapay Ultraviyole uygulamaları denetlenmeli, hekim önerisi ve denetimi olmaksızın 

bu gibi uygulamalar engellenmelidir. 

6. Yetkisiz kişilerin radyoaktif materyale ulaşması engellenmelidir. 

7. Kişilerin ve toplumun, evlerden, topraktan, sudan ve havadan radon maruziyetini 

önleyici önlemler alınmalı, bunlar yasal düzenlemelerle desteklenmelidir. Radon 

kirliliği tehlikesi yüksek olan bölgelerde, bireylerin kendi radon izlemesi yapması 

özendirilerek, bu amaçla radon emici cihazların ölçümünün yapılabileceği merkezlerin 

kurulması sağlanmalıdır. Ulusal veya bölgesel çalışmalar aracılığıyla veri eksikliği 

223

veya yetersizliği olan bölgelerde sürekli olarak izlenmelidir. Konu ile ilgili olarak 

yeterli bir risk iletişim ağı kurulmalı ve toplum bireylerinin konuya duyarlılığı 

arttırılmalıdır. 

8. Yukarıda bahsedilen konularda halkı bilgilendirme ve bilinçlendirme programları 

yürütülmelidir. 

R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine 

Etkileri 


KAYNAKLAR : 


224

(S). ÇEVRE EĞİTİMİ 

S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi İle İlgili Faaliyetleri 

Çevre bilincinin geliştirilmesi, çevreye duyarlı, olumlu, kalıcı davranışların 

kazandırılması, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve çevre sorunlarının 

çözümünde bireylerin aktif katılımlarının sağlanması ve buna paralel olarak kamu 

kurumlarının ve gönüllü kuruluşların faaliyetleri önem taşımaktadır. 

İlimizde; Çevre ve Orman Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında “Çevre 

Eğitimi” konularında yapılacak çalışmalara ilişkin işbirliği protokolü çerçevesinde; 

ilköğretim kurumlarına yönelik olarak çevrenin önemi, orman, bitki ve hayvan 

varlıklarının korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve olumlu tüketim alışkanlıklarının 

kazandırılması konularında görsel materyal destekli ve konu anlatımlı eğitim çalışmaları 


Uygulamalı Çevre Eğitimi Projesi kapsamında 2009-2010 öğretim yılında İlimizde 

eğitim verilen okullar: Misak-ı Milli İlköğretim Okulu, Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu, 

Altın Safran İlköğretim Okulu, Emek İlköğretim Okulu, Bağlar Ş. Atilla İlköğretim Okulu, 

Harmanlar 60.Yıl İÖO, Mustafa Antepoğlu İÖO, Şehit Mustafa Arık İÖO, Esentepe İÖO, 

Ovacuma İÖO, Kalealtı İÖO. 

225

21 Mart Dünya Ormancılık Günü etkinlikleri çerçevesinde hafta boyunca çeşitli 

etkinlikler düzenlenerek, öğrencilerle birlikte ağaç bayramı düzenlendi ve ilköğretim 

kurumlarına yönelik eğitim çalışmaları yapıldı. 

05 Haziran 2008 Dünya Çevre Günü ve Çevre Haftası Etkinlikleri çerçevesinde; 

*Dünya Çevre Günü ve Haftası etkinlikleri çerçevesinde yapılan şiir ve kompozisyon 

yarışmalarında dereceye giren öğrencilere Valilik Toplantı salonunda belge ve hediyeleri 

verildi. 

*Esentepe İÖO, öğretmen ve öğrencileri ile birlikte Çamlık Orman Parkında "Çevre 

Gezisi" gerçekleştirildi. Öğrencilere broşür dağıtıldı. 

*Ovacuma İÖO’nda çevre eğitimi verildi. 

*Öğrencilerle birlikte KARDEMİR A.Ş. ziyaret edildi. 

* Av Doğa Dergisi-Rastgele Derneği tarafından öğrencilere “Doğa ve Çevrenin Korunması 

Konulu Konferans” verildi. 

*Çevre Tırı etkinliklikleri kapsamında çevre ve ormancılık konularında halka ve 

öğrencilere yönelik programlar gerçekleştirildi. 

226

227

S.2. Çevre ile İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri 

S.2.1. Çevre Vakıfları 

Karabük Çevre Koruma Vakfı, yönetim kurulu ve mütevelli heyeti kararı ile 

05.05.2005 tarihinde kapatılmıştır. 

S.2.2. Çevre Dernekleri 

Çevre Koruma Derneği 1995 yılında kurulmuş olup, Zonguldak Çevre Koruma 

Derneğinin şubesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Çevre Koruma Derneğinin 

amaçları arasında çevre bilincinin yerleştirilmesi, çevrenin korunması, toplumun yeşil bir 

çevrede yaşaması yer almaktadır. Karabük Çevre Derneği, 2007 yılında kurulmuş olup, 

çevre değerlerinin korunması, çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik proje çalışmaları ve 

çeşitli etkinliklerde bulunmaktadır. 

S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar 

İlimizde çevreyle ilgili federasyonlar bulunmamaktadır. 

KAYNAKLAR : 


228

(T). ÇEVRE YÖNETİMİ ve PLANLAMA 

T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 

Çevre kirliliği ve çevresel tahribatın önlenmesi için İlimizde çeşitli faaliyetler 

sürdürülmektedir. Hava kirliliği İlimizde önemli bir çevre sorununu teşkil etmektedir. Bu 

kirliliğin başlıca kaynakları; ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar, sanayide kullanılan yakıtlar, 

motorlu taşıtların egzos gazlarıdır. Hava kirliliğinin önlenmesinde İl Mahalli Çevre Kurul 

Kararı ile ısınmada kullanılacak yerli ve ithal kömürle, kömür özellikleri, kömür satışı 

yapacak gerçek ve tüzel kişilerin uyması gereken kurallar, tüketicinin uyması gereken 

kurallar, yakma sistemleri ve kömürlerin tüketimi esnasında yapılacak denetimlerle ilgili 

esaslar belirlenmiştir. 

İlimiz sınırları içinde su kirliliğine neden olan sanayi tesisleri, yerleşim birimleri, 

akaryakıt istasyonları, mandıralar gibi kirliliğe neden olan tüm unsurlar tespit edilmekte, 

gerekli tedbirleri almaları konusunda uyarılmaktadır. Deşarj izin başvuruları 

değerlendirilmeye alınarak eksikliklerini tamamlayan kuruluşlara deşarj izinleri 

verilmektedir. İlimiz ve İlçelerinde katı atık depoları vahşi depolama tabir ettiğimiz 

düzensiz depolama şeklinde yapılmaktadır. İlimizde katı atık düzenli depolama tesisi 

kurma çalışmaları devam etmektedir. 

T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı, 

Korunması ve Geliştirilmesi 

Ekonomik gelişmenin temel amacı insanların refah ve konfor seviyesini 

yükseltmektir. Havası, suyu, toprağı ve doğal yaşamı tahrip olmuş, dengesiz kullanımla 

verimliliğini yitirmiş bir ortamın istenilen ekonomik devamlılığını sağlaması mümkün 

değildir. İlimizde fidan dikimi yapılarak ağaçlandırmaya hız verilmekte, böylece hem 

çevrenin güzelleşmesine katkıda bulunulmakta hem de erozyonun önlenmesine 

çalışılmaktadır. İlimizde doğal kaynaklarımızdan olan güneş enerjisinden bazı konutlarda 

kullanılmaktadır. Ekonomik bir doğal kaynak olan güneş enerjisinden daha fazla 

faydalanılması gerekmektedir. 

T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin, Sonuçlarının Çevrenin Taşıma 

Kapasitesini Aşmayacak Biçimde Planlanması 

Planlı bir kalkınma ve ekonomik büyümeyi gerçekleştirirken insan faaliyetleri ile 

doğal çevrenin bileşenleri arasında iyi ilişkiler kurulmalıdır. Gerek kalkınmanın gerekse 

kaynakları kullanmanın tahrip edici bir şekilde değil, devamlılığı sağlayacak bir anlayış 

içerisinde ele alınması ve yönetilmesi gereklidir. 

T.4. Çevrenin İnsan-Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 

Çevre kirlenmesi sosyal, teknolojik ve global olmak üzere değişik boyutlara 

sahiptir. Çevre kirliliği genellikle fiziksel ağırlıklı olarak ele alınmaktadır. İnsan çevre 

etkilenmesinin bir diğer yönü psikolojik boyuttur. 

Günümüzde insan-çevre ilişkisine yeni bir boyut kazandırılarak “Görsel Kirlilik” 

kavramı ortaya çıkmıştır. Görsel kirlilik; çevresel tüm çirkinlikleri içine alır; özellikle 

kentlerdeki mimarlık ve şehircilik eserlerinin insan ile uyumsuzluğundan, kentsel yeşil 

229

alanların standart ölçütlerin altında kalmasından, tarihi ve kültürel değerlerin 

korunamaması nedeni ile betonlaşmanın içinde kalmasından ve diğer çevreye 

uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır. 

Fiziksel kirlenme insanların biyolojik yaşamını etkilerken, görsel boyuttaki 

kirlenme insanları psikolojik olarak etkilemektedir. İlimizde mümkün olduğunca yeşil alan 

çalışmalarına destek vermekteyiz. 

T.5. Çevreye Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 

Yapay ve doğal çevre süreçleri arasında bir etkileşim söz konusudur. Bu etkileşim 

uyum içerisinde olursa her iki çevre de bundan olumlu yönde etkilenecektir. Ekolojik 

önemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanların, tabi güzelliklerin 

gelecek nesillere ulaşması sağlanmalıdır. İlimizde artan konut sonucu arazilerin en uygun 

şekilde kullanılması konusunda gerekli çalışmalar yapılmaktadır. 

T.6 Çevresel Etki Değerlendirmesi 

Tablo T.1 2009 Yılı ÇED Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 

Faaliyetin Mevkii 

Varsa 

Koordinatı 

Faaliyet Sahibi 

Eskipazar İlçesi --- İkiler (HES) Hidroelektrik 

Santrali 

Karar 

Faaliyet Konusu Tarihi 

Karar No 

Hidroelektrik Santarli 22/05/2009 

Karabük --- KARDEMİR A.Ş. 50 MWGaz Yakıtlı Enerji 27/10/2009 

Santrali 

Kardemir fabrika İçi 

Karabük 

--- Karçimsa Çimento San. Ve 

Tic. A.Ş. 

Çimento Paketleme 02/12/2009 

Cumayanı Sanayi Sitesi 

Karabük 

--- Boran Madenclik Kömür Paketleme Tesisi 04/12/2009 


KAYNAKLAR : 


230

KAYNAKÇA : 

Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 2003 

Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 2003 

Karabük Belediye Başkanlığı, 2009 



Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2009 






Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2009 

DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2009 

Karabük İl Özel İdaresi, 2009 

Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2009 

Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2009 

Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2009 

KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2002 

Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2009 

Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü,2009 

Karabük Üniversitesi, 2009 

Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2007 

Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2009 

Belediyeler,2009 


Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2009 

231

karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?