karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma
Tortul Birimler
Birinci Zaman ( Paleozoyik )
Sınırlı alanlarda yüzeylenen Paleozoyik yaşlı temel birimler, batıda, kuzeyde ve
kuzeydoğuda olmak üzere, üç ayrı grupta görüntülenmektedir. Bu bölgelerde Kartal
Formasyonu ve Yılanlı Formasyonu yüzeylenmektedir.
Kartal Formasyonu ( Devoniyen )
Mavimsi gri renkli siltli çamurtaşı, boz renkli şeyl, marn, siltli kumlu kireçtaşı
seviyelerinden oluşan ve Alt Devoniyen yaşlı olarak kabul edilen bu seri, Eflani – Araç
arasında yer alan Karadere istifinde görülmektedir. Kurtgelişi Tepe ve Sarı Çiçek Tepe
kuzeyinde ve Karabük Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında da bu temel birimler
yer yer yüzeylenmektedir. Kolay aşınabilir litolojileri ile yumuşak bir topografya sunan
birimin, üst seviyelerinde dolomit katmanlarının kalınlıklarının artması ve ardalanan diğer
litolojilerin kaybolması ile, Kartal Formasyonu Yılanlı Formasyonu’na geçiş gösterir.
Yılanlı Formasyonu ( Devon – Karbonifer )
Koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan Yılanlı
Formasyonu, Kartal Formasyonu ile birlikte, temel birimlerin yüzeylendiği alanlarda,
Kartal Formasyonu’nun üst seviyesi olarak geliştiği görülmektedir. Dolomitik kireçtaşı
olarak tanımlanmıştır. Bu kireçtaşları çok sert, bol kalsit damarlı ve koyu gri renklidir.
Üzerlerine, İnaltı Kireçtaşları ve diğer daha genç birimler uyumsuz olarak gelişir.
İkinci Zaman ( Mezozoyik )
İnaltı Formasyonu ( Jura – Kretase )
İnaltı formasyonu, karstik özellikler gösteren katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur.
Safranbolu’nun doğusunda, Konarı Köyü’nden itibaren, Asarkayası Dere Vadisi boyunca
geniş alanlarda yüzeylenmiştir. Bu yörede kuzey kesimde, kireçtaşı yüzlekleri üzerinde,
düden, mağara, lapiye ve karstik kaynak gibi, yaygın karst oluşumları gözlenmektedir.
Karabük’ün kuzeyinde, Manastır Tepe (1.555m.), Kuru Doruk Tepe (1.378m.), Erenler
Tepe (1.735m.), gibi yüksek topografyayı oluşturan alanlar, tamamen bu karstik
kireçtaşları ile kaplanmıştır. Bu kireçtaşı yüzleklerinin doğu dokanaklarından, Gürleyik,
Hızar ve Mağara Kaynakları boşalmaktadır. Karabük doğusunda, Yenice’ye doğru Filyos
Vadisi boyunca, genç Tersiyer yaşlı tortul birimlerin altında da aynı karstik kireçtaşları yer
almaktadır. İnaltı formasyonu olarak adlandırılan karstik kireçtaşları, mavimsi gri, grimsi
boz, yer yer siyahımsı gri renkli, erime boşluklarının dışında, gözeneksiz, kalın, çok kalın
katmanlıdır. Kireçtaşları midye kabuğu şeklinde kırılmalıdır. Yılanlı Formasyonu’nun
dolomitik kireçtaşları üzerinde açık rengi ile ayırt edilmektedir.
Karst yapısı ile belirgin olan birimin üst dokanağı, Ulus Formasyonu ile uyumsuz
olarak görülür. Devrakani Havzasında bu geçişler uyumlu olarak görülmektedir.
Ulus Formasyonu ( Kretase )
Karabük ve Safranbolu dolayında, İnaltı Formasyonu üzerinde geniş alanlar
kaplamaktadır. Fliş sayesinde gelişmiş olan Ulus Formasyonu; şeyl, marn, silttaşı, kumtaşı,
konglomera ve kireçtaşı litolojilerinden oluşmuştur. Şeyl seviyeleri, gri, mavimsi-yeşilimsi
gri, boz renkli, yer yer alt seviyelerde silisli, üste doğru da karbonatlıdır. Kumtaşı ve
17