karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

ulunmaktadır. Karabük İli, Bolu-Kastamonu karayolu üzerine kurulmuştur. Kent
topografyası kentin gelişimini engelleyecek niteliktedir. Şehri üçe bölen kuzeydoğu
yönünden gelen Araç Çayı ile güneydoğudan gelen Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan
ve güneybatıya devam eden Yenice Çayı doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin
düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek, düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır.
Kentin içinden geçen en önemli su kaynağı Yenice Çayı olup Araç ve Soğanlı Çayı ile
birleşerek Kayabaşı Mahallesinin altında Yenice Çayı adını alır. Araç Çayı kuzeydoğuda
Safranbolu, Soğanlı Çayı da güneydoğudan Ovacık İlçesi yönünden gelerek batıya doğru
uzanan Yenice Çayını oluşturur. Bu çayların iki kol şeklinde birleşerek geniş yayılımlı bir
alan (düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerinde
kalmasına sebep olmuştur. Ancak kent yerleşimi için sürekli artan nüfusa bu alüvyonal
düzlükler de yeterli olmamıştır. Yeterli düzlük ve az eğimli alan bulunamaması nedeniyle
şehir engebeli sahalara kurulmuş olup mahalleler arasında dereler ve yukarıda adı geçen
çaylar bulunmaktadır.
Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde uygun yer
bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine
yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve can
kayıplarını arttıracaktır.
Kısmen Karadeniz ikliminin özellikleri görülen Karabük, kıyıdan içeride kaldığı için,
Karadeniz'in nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri
daha ağır basmaktadır. Ancak İç Anadolu'da olduğu gibi şiddetli kış soğukları ile kurak
yaz sıcakları görülmez.
Batı Karadeniz bölgesi Türkiye'nin en önde gelen heyelan alanlarından birisidir.
Özellikle 1985 ve 1998 yıllarında Karabük, Kastamonu, Zonguldak ve Sinop illerini
kapsayan geniş bir bölgede seri ve bölgesel yayılımlı heyelanlar meydana gelmiştir. Söz
konusu heyelan olayları sonucu gerek konutlar, gerekse alt yapıda önemli hasarlar
oluşmuştur.
Türkiye topraklarının %96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle Kuzey
Anadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay Hattı
Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bu
bölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmet
paşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında
7.2 şiddetinde Tosya-Ladik depremi olmuş, 25.000 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can
kaybı olmuştur. 1944 yılında ise 7.2 şiddetinde Bolu-Gerede depremi olmuş ve Karabük
İlinde en büyük hasarı bu deprem vermiştir. Bu depremde, 20.865 yıkık ağır hasar ve 3.959
can kaybı olmuştur. Ayrıca, Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-
Safranbolu-Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Karabük İl Merkezi 1.Derece
Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır.
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni
Karabük İli çevresi az eğimli ve engebeli olup, etrafındaki tepeler vadilerle birbirinden
ayrılmıştır. Yerleşik alan genel olarak düz olan kesimlerde yağ lekesi şeklinde gelişme
göstermiştir. Düşük eğimlerde yer alan kullanım alanları, gelişme alanlarının azalması
sonucu meyilli alanlara da atlamıştır. Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika
planlanırken serbest şartlarda oluşabilecek Karabük şehir planı da yabancı bir uzmana
çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1937-1970 yılları arasında kent
büyük bir hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir.
1995 yılında İl olması ile demir sektöründen tekstil ve tarım sektörüne doğru ilgi artmaya
başlamıştır.
187