karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM
karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM
karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
T.C.<br />
Çevre ve Orman<br />
Bakanlığı<br />
T.C<br />
KARABÜK VALİLİĞİ<br />
İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ<br />
KARABÜK<br />
İL ÇEVRE DURUM RAPORU<br />
KARABÜK-2010
K A R A B Ü K<br />
2 0 0 9 Y I L I<br />
İ L Ç E V R E D U R U M R A P O R U<br />
K A R A B Ü K - 2010
HAZIRLAYANLAR<br />
Ahmet IŞIK<br />
Yunus ANKUT<br />
H.İbrahim KARAKAŞ<br />
Ahmet KOLKIRAN<br />
Himmet BAĞ<br />
Nazan ŞANLI KOLKIRAN<br />
Asuman GİRGİN<br />
İl Çevre ve Orman Müdürü<br />
Çevre Yönetimi ve ÇED Şube Müdürü<br />
Ziraat Mühendisi<br />
Y.Çevre Mühendisi<br />
Çevre Mühendisi<br />
Çevre Mühendisi<br />
Biyolog<br />
Yayınlayan :<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü<br />
Esentepe Taşkent Cad. No:7 -KARABÜK<br />
Tel : <strong>03</strong>70 4<strong>12</strong> 48 05- 415 01 05<br />
Faks: <strong>03</strong>70 4<strong>12</strong> 70 72<br />
http//karabuk.cevreorman.gov.tr
ULUSAL ÇEVRE ANDI<br />
Şimdiki Ve Gelecek Kuşakların Temiz Ve<br />
Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkına Sahip<br />
Olduğu<br />
Gerçeğinden Hareketle<br />
Çevreye Duyarlı Bir Kalkınmadan Yana<br />
Olduğumu Vurgulayarak;<br />
Doğal Kaynakların Ekonomik Kalkınmanın<br />
Hem Kaynağını Hem Sınırını Oluşturduğunu<br />
Bilerek,<br />
Çevrenin Korunması Ve Geliştirilmesinde<br />
Bireysel Katkı Ve Katılımın Gereğine Ve<br />
Önemine İnanarak;<br />
Çevresel Değerlere Sahip Çıkıp Zarar Verenleri<br />
Uyaracağıma,<br />
Doğal Kaynaklardan Faydalanırken<br />
Tutumlu Davranacağıma,<br />
Sürdürülebilir Kalkınma İlkeleri Doğrultusunda<br />
Hareket Edeceğime,<br />
Bu Yönde İşbirliği Ve Dayanışma Anlayışı İçerisinde<br />
Hareket Ederek, Çevre Konusunda Herkese<br />
Örnek Olacağıma<br />
Söz Veririm.
Çevre, insanların ve diğer canlıların hayatları boyunca birbirleri ile etkileşim içinde<br />
bulunduğu bir sistemdir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda, hızlı nüfus artışı ve sanayileşme,<br />
çevrenin kirlenmesini her geçen gün artırmaktadır.<br />
Yaşanan çevre sorunlarının çeşitliliği ve boyutları dikkate alındığında; günümüzde<br />
endüstri ve teknoloji alanında meydana gelen hızlı gelişmeler, yaşam düzeyinin yükselmesini<br />
sağlarken, diğer yandan da doğal dengenin bozulması, kaynakların yok edilmesi ve canlıların<br />
yaşamını tehdit eden bir durumun oluşması sonucunu doğurmuştur.<br />
Karabük İlimiz, 1937 yılında Demir-Çelik Fabrikasının kurulması ile ülkemizin en<br />
önemli sanayi kentlerinden biri olmuş, ağır sanayi kuruluşu olarak adını Türkiye ve daha sonra<br />
dünyaya duyurmaya başlamıştır. Cumhuriyet kenti İlimizin, ağır sanayinin merkezi olması sebebi<br />
ile beraberinde çeşitli çevre sorunları da ortaya çıkmıştır.<br />
Gelecek nesillere daha sağlıklı ve güvenli bir çevre bırakmak için; çevre kirliliğine sebep<br />
olan etkenlerin önlenmesi, yeşil alanların arttırılarak orman alanlarındaki tahribatın engellenmesi<br />
ve kamuoyunun bilinçlendirilmesinin sağlanması gerekmektedir. Çünkü çevre kirliliği; çevreden<br />
geri getirilmesi zor hatta imkansız olan varlıkları da alıp götürmektedir.<br />
Dünyanın ortak meselesi haline gelen çevre sorunlarının çözümünde hep birlikte çaba sarf<br />
etmeli; gelecek nesillerin daha güzel bir ortamda yaşayabilecekleri bir dünya oluşturmalıyız.<br />
Karabük ili 2<strong>00</strong>9 Yılı Çevre Durum Raporu İlimizdeki kamu kurum ve kuruluşlarının<br />
verileri ile İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından hazırlanmış bir çevre envanteridir. Yıllık<br />
olarak hazırlanan ve her yıl geliştirilerek yeniden düzenlenen Çevre Durum Raporunun<br />
araştırma, planlama, yatırım ve bilgilendirme konularında yararlı olmasını dilerim.<br />
İzzettin KÜÇÜK<br />
Karabük Valisi
İnsanoğlu, çevre konusunda sonsuz ihtiyaçların bir sonu olduğunu, tükenmez<br />
kaynakların ise tükenir olduğunu ve bu kaygı ile soluyabileceği havayı, içebileceği bir yudum<br />
suyu, ekebileceği bir avuç toprağı aramaya başlamış ve yakın bir gelecekte bunlardan mahrum<br />
kalacağını anlamıştır.<br />
Dünyadaki mevcut çevre kirliliğinin %50’sinin son 35 yılda meydana geldiği<br />
görülmektedir. Hızla artan dünya nüfusu ve sanayileşmede yaşanan gelişmeler neticesinde<br />
doğal kaynaklar sınırsız ve sorumsuz olarak kullanılmış, doğal denge bozulmaya başlamıştır.<br />
Bu nedenlerle, çevrenin korunması için çevre bilincinin geliştirilmesi gerekir. Bu<br />
bilincin geliştirilmesinde ise tüm topluma görevler düşmektedir. Çevre sorunu hepimizin ortak<br />
sorunudur. Bunun için el birliği ile çalışmalı, çevre korumacılığını önce kendi yaşantımızdan<br />
başlatmalıyız. İnsan ve çevre arasındaki etkileşimin vazgeçilmez oluşu; ihtiyacı kadar tüketen,<br />
gelecek nesillere karşı sorumluluk duygusuyla hareket eden ve çevre sorunlarına karşı duyarlı<br />
bir insan modelini, davranış biçimini ve yeni bir dünya anlayışını da beraberinde getirmektedir.<br />
Karabük İl Çevre Durum Raporunun yararlı olmasını diler, gelecek nesillere emanet<br />
edebileceğimiz bir çevre bırakılması dileklerimle saygılar sunarım.<br />
Ahmet IŞIK<br />
İl Çevre ve Orman Müdürü
İÇİNDEKİLER<br />
SAYFA NO<br />
A. COĞRAFİ KAPS<strong>AM</strong><br />
A.1. Giriş 1<br />
A.2. İl ve İlçe Sınırları 7<br />
A.3. İlin Coğrafi Durumu 9<br />
A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu 9<br />
A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi 10<br />
A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma 17<br />
A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya 19<br />
B. DOĞAL KAYNAKLAR<br />
B.1. Enerji Kaynakları 21<br />
B.1.1. Güneş 21<br />
B.1.2. Su Gücü 21<br />
B.1.3. Kömür 21<br />
B.1.4. Doğalgaz 21<br />
B.1.5. Rüzgar 21<br />
B.1.6. Biyokütle 21<br />
B.1.7. Petrol 21<br />
B.1.8. Jeotermal Sahalar 21<br />
B.2. Biyolojik Çeşitlilik 22<br />
B.2.1. Ormanlar 22<br />
B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları 23<br />
B.2.2. Çayır ve Mera 23<br />
B.2.3. Sulak Alanlar 24<br />
B.2.4. Flora 24<br />
B.2.5. Fauna 24<br />
B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı, Tabiatı Koruma Alanları ve Diğer<br />
Hassas Yöreler 25<br />
B.3. Toprak 26<br />
B.4. Su Kaynakları 28<br />
B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar 28<br />
B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları 28<br />
B.4.3. Akarsular 28<br />
B.4.4. Göller ve Göletler 28<br />
B.5. Mineral Kaynaklar 30<br />
C. HAVA (ATMOSFER VE İKLİM)<br />
C.1. İklim ve Hava 31<br />
C.1.1. Doğal Değişkenler 31<br />
C.1.1.1. Rüzgar 31<br />
C.1.1.2. Basınç 31<br />
C.1.1.3. Nem 32<br />
C.1.1.4. Sıcaklık 32<br />
C.1.1.5. Buharlaşma 32<br />
C.1.1.6. Yağışlar 33<br />
C.1.1.6.1. Yağmur 33<br />
C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı 33<br />
C.1.1.7. Seller 33<br />
C.1.1.8. Kuraklık 33<br />
C.1.1.9. Mikroklima 33<br />
C.1.2. Yapay Etmenler 34<br />
C.1.2.1. Plansız Kentleşme 34<br />
C.1.2.2. Yeşil Alanlar 34<br />
C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar 34<br />
C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar 35<br />
I
C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 36<br />
C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları 37<br />
C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman 37<br />
C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları 37<br />
C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları 38<br />
C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları 38<br />
C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları 39<br />
C.3. Atmosferik Kirlilik 39<br />
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri 39<br />
C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri 39<br />
C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 40<br />
C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri 40<br />
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri 40<br />
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri 40<br />
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 40<br />
C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri 40<br />
C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri 41<br />
D. SU<br />
D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı 42<br />
D.1.1. Yeraltı Suları 42<br />
D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 43<br />
D.1.3. Akarsular 43<br />
D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 44<br />
D.1.5. Denizler 44<br />
D.2. Doğal Drenaj Sistemleri 44<br />
D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri 45<br />
D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik 45<br />
D.3.2. Akarsularda Kirlilik 47<br />
D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 48<br />
D.3.4. Denizlerde Kirlilik 48<br />
D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları 48<br />
D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri 48<br />
E. TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI<br />
E.1. Genel Toprak Yapısı 49<br />
E.2. Toprak Kirliliği 51<br />
E.2.1. Kimyasal Kirlenme 51<br />
E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme 51<br />
E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme 51<br />
E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme 51<br />
E.3. Arazi 51<br />
E.3.1. Arazi Varlığı 51<br />
E.3.1.1. Arazi Sınıfları 52<br />
E.3.1.2. Kullanma Durumu 54<br />
E.3.2. Arazi Problemleri 57<br />
F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER<br />
F.1. Ekosistem Tipleri 58<br />
F.1.1. Ormanlar 58<br />
F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı 58<br />
F.1.1.2. İlin Orman Envanteri 59<br />
F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları 61<br />
F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları 63<br />
F.1.2. Çayır ve Meralar 67<br />
F.1.3. Sulak Alanlar 67<br />
F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.) 67<br />
F.2. Flora 67<br />
II
F.2.1. Habitat ve Toplulukları 67<br />
F.2.2. Türler ve Populasyonları 67<br />
F.3. Fauna 73<br />
F.3.1. Habitat ve Toplulukları 75<br />
F.3.2. Türler ve Populasyonları 75<br />
F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları 79<br />
F.3.3.1. Evcil Hayvanlar 79<br />
F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar 79<br />
F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar 79<br />
F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar 79<br />
F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri 80<br />
F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği 80<br />
F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin İsteneceği Alanlar 80<br />
F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 80<br />
F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan ve Bu Kanunun<br />
3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve<br />
“Tabiat Koruma Alanları” 80<br />
F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman Bakanlığı’nca<br />
Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı Yerleştirme Alanları” 87<br />
F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2. Maddesinin “a - Tanımlar”<br />
Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve<br />
“Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve Aynı Kanun ile 3386 Sayılı Kanunun<br />
(2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin<br />
Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri<br />
Uyarınca Tespiti ve Tescili Yapılan Alanlar 90<br />
F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri İstihsal ve Üreme Sahaları 91<br />
F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su Kirliliği Kontrol<br />
Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan<br />
Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan Alanlar 91<br />
F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava Kalitesinin Korunması<br />
Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas Kirlenme Bölgeleri” 92<br />
F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu Tarafından<br />
“Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar 92<br />
F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar 92<br />
F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler 92<br />
F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar 92<br />
F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında<br />
Kanunda Belirtilen Alanlar 92<br />
F.4.1.<strong>12</strong>. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 92<br />
F.4.1.13. 30.01.2<strong>00</strong>2 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak Yürürlüğe Giren<br />
“Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar 92<br />
F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar 92<br />
F.4.3. Korunması Gereken Alanlar 92<br />
F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen<br />
ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv<br />
Alanları, Jeotermal Alanlar vb.) 94<br />
F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması Mümkün ve Arazi Kullanma<br />
Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf<br />
İle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının Tamamı 94<br />
F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların Durgun veya Akıntılı,<br />
Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi<br />
Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları Olmak Üzere Canlıların Yaşama<br />
Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık ve Turbiyeler İle Bu Alanların<br />
Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler 93<br />
F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları 94<br />
F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Düşmüş veya Düşebilir<br />
Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer<br />
Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve<br />
Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar 94<br />
F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın Rekrasyonel<br />
Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden Olmadan<br />
Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar 94<br />
III
G. TURİZM<br />
G.1. Yörenin Turistik Değerleri 101<br />
G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri 101<br />
G.1.1.1. Konum 101<br />
G.1.1.2. Fiziki Özellikler 1<strong>03</strong><br />
G.1.2. Kültürel Değerler 106<br />
G.2. Turizm Çeşitleri <strong>12</strong>8<br />
G.3. Turistik Altyapı <strong>12</strong>9<br />
G.4. Turist Sayısı 132<br />
G.5. Turizm Ekonomisi 133<br />
G.6. Turizm-Çevre İlişkisi 133<br />
H. TARIM VE HAYVANCILIK<br />
H.1. Genel Tarımsal Yapı 134<br />
H.2. Tarımsal Üretim 136<br />
H.2.1. Bitkisel Üretim 136<br />
H.2.1.1. Tarla Bitkileri 136<br />
H.2.1.1.1. Buğdaygiller 136<br />
H.2.1.1.2. Baklagiller 136<br />
H.2.1.1.3. Yem Bitkileri 137<br />
H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler 137<br />
H.2.1.2. Bahçe Bitkileri 137<br />
H.2.1.2.1. Meyve Üretimi 137<br />
H.2.1.2.2. Sebze Üretimi 138<br />
H.2.1.2.3. Süs Bitkileri 139<br />
H.2.2. Hayvansal Üretim 140<br />
H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık 140<br />
H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık 140<br />
H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı ( Kanatlı Üretimi) 141<br />
H.2.2.4. Su Ürünleri 141<br />
H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı 141<br />
H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböcekçiliği 141<br />
H.3. Organik Tarım 142<br />
H.4. Tarımsal İşletmeler 142<br />
H.4.1. Kamu İşletmeleri 142<br />
H.4.2. Özel İşletmeler 142<br />
H.5. Tarımsal Faaliyetler 143<br />
H.5.1. Pestisit Kullanımı 143<br />
H.5.2. Gübre Kullanımı 143<br />
H.5.3. Toprak Kullanımı 144<br />
I. MADENCİLİK<br />
I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler 145<br />
I.1.1. Sanayi Madenleri 146<br />
I.1.2. Metalik Madenler 149<br />
I.1.3. Enerji Madenleri 149<br />
I.1.4. Maden kanunu’na Tabi Olan Doğal Malzemeler 150<br />
I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri 156<br />
I.3. Cevher Zenginleştirme 156<br />
I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 156<br />
I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan<br />
Rehabilitasyon Çalışmaları 157<br />
J . ENERJİ<br />
J.1. Birincil Enerji Kaynakları 158<br />
J.1.1. Taşkömürü 158<br />
J.1.2. Linyit 158<br />
IV
J.1.3. Asfaltit 158<br />
J.1.4. Bitümlü Şist 158<br />
J.1.5. Hampetrol 158<br />
J.1.6. Doğalgaz 158<br />
J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 158<br />
J.1.8. Orman 158<br />
J.1.9. Hidrolik 159<br />
J.1.10. Jeotermal 159<br />
J.1.11. Güneş 159<br />
J.1.<strong>12</strong>. Rüzgar 160<br />
J.1.13. Biyokütle 160<br />
J.2. İkincil Enerji Kaynakları 160<br />
J.2.1. Termik Enerji 160<br />
J.2.2. Hidrolik Enerji 160<br />
J.2.3. Nükleer Enerji 161<br />
J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 161<br />
J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dağılımı 161<br />
J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar 161<br />
K. SANAYİ VE TEKNOLOJİ<br />
K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 162<br />
K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandırılması 162<br />
K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı 163<br />
K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu 163<br />
K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı 163<br />
K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler 170<br />
K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği 170<br />
K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği 170<br />
K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği 170<br />
K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği 170<br />
K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar 171<br />
K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı 171<br />
L. ALTYAPI, ULAŞIM VE HABERLEŞME<br />
L.1. Altyapı 172<br />
L.1.1. Temiz Su Sistemi 172<br />
L.1.2. Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi 173<br />
L.1.3. Yeşil Alanlar 177<br />
L.1.4. Elektrik İletim Hatları 177<br />
L.1.5. Doğalgaz Boru Hatları 178<br />
L.2. Ulaşım 178<br />
L.2.1. Karayolları 178<br />
L.2.1.1. Karayolları Genel 178<br />
L.2.1.2. Ulaşım Planlaması 179<br />
L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri 179<br />
L.2.1.4. Kent İçi Yollar 180<br />
L.2.1.5. Araç Sayıları 180<br />
L.2.2. Demiryolları 181<br />
L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler 181<br />
L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları 181<br />
L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Taşımacılığı 181<br />
L.2.3.1. Limanlar 181<br />
L.2.3.2. Taşımacılık 181<br />
L.2.4. Havayolları 182<br />
L.3. Haberleşme 182<br />
L.4. İlin Plan Durumu 182<br />
L.5. İldeki Baz İstasyonları 182<br />
V
M. YERLEŞİM ALANLARI VE NÜFUS<br />
M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama 186<br />
M.1.1. Kentsel Alanlar 186<br />
M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 186<br />
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni 187<br />
M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları 188<br />
M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk 189<br />
M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları 189<br />
M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi 190<br />
M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 190<br />
M.1.2. Kırsal Alanlar 190<br />
M.1.2.1. Kırsal Yerleşme Deseni 190<br />
M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti 190<br />
M.2. Altyapı 190<br />
M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri 190<br />
M.3.1. Kamu Binaları 190<br />
M.3.2. Okullar 191<br />
M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri 193<br />
M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 193<br />
M.3.5. Endüstriyel Yapılar 194<br />
M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar 194<br />
M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar 194<br />
M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 194<br />
M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma 194<br />
M.3.10.Yerel Mimari Özellikler 194<br />
M.3.11.Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller 194<br />
M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı 195<br />
M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik 195<br />
M.4.2. Göçler 195<br />
M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik) 196<br />
M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı 196<br />
M.4.5. Konut Yapım Süreçleri 196<br />
M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 196<br />
M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri 196<br />
M.5.1. Görüntü Kirliliği 196<br />
M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu 196<br />
M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları 196<br />
M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 197<br />
M.5.5. Kentsel Atıklar 197<br />
M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı 197<br />
M.6. Nüfus 197<br />
M.6.1. Nüfusun Yıllara Göre Değişimi 197<br />
M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı 198<br />
M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları 199<br />
M.6.4. Nüfus Değişim Oranı 199<br />
N. ATIKLAR<br />
N.1. Evsel Katı Atıklar 201<br />
N.2. Tehlikeli Atıklar 202<br />
N.3. Özel Atıklar 202<br />
N.3.1. Tıbbi Atıklar 202<br />
N.3.2. Atık Yağlar 2<strong>03</strong><br />
N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar 2<strong>03</strong><br />
N.3.4. Pil ve Aküler 2<strong>03</strong><br />
N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller 2<strong>03</strong><br />
N.3.6. Tarama Çamurları 2<strong>03</strong><br />
N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar 2<strong>03</strong><br />
N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar 2<strong>03</strong><br />
N.4. Diğer Atıklar 2<strong>03</strong><br />
N.4.1. Ambalaj Atıkları 2<strong>03</strong><br />
N.4.2. Hayvan Kadavraları 2<strong>03</strong><br />
N.4.3. Mezbaha Atıkları 2<strong>03</strong><br />
N.5. Atık Yönetimi 204<br />
VI
N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu 204<br />
N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma Merkezleri 204<br />
N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri 204<br />
N.8.1. Katı Atıkların Depolanması 204<br />
N.8.2. Atıkların Yakılması 204<br />
N.8.3. Kompost 204<br />
N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi 204<br />
N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri 205<br />
O. GÜRÜLTÜ VE TİTREŞİM<br />
O.1. Gürültü 206<br />
O.1.1. Gürültü Kaynakları 206<br />
O.1.1.1. Trafik Gürültüsü 206<br />
O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü 206<br />
O.1.1.3. İnşaat Gürültüsü 206<br />
O.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler 206<br />
O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü 206<br />
O.1.2. Gürültü ile Mücadele 206<br />
O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 207<br />
O.1.3.1. Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 207<br />
O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 207<br />
O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri 207<br />
O.1.4.1. Fiziksel Etkileri 207<br />
O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri 207<br />
O.1.4.3. Psikolojik Etkileri 207<br />
O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri 208<br />
O.2. Titreşim 208<br />
P. AFETLER<br />
P.1. Doğal Afetler 209<br />
P.1.1. Depremler 209<br />
P.1.2. Heyelan ve Çığlar 210<br />
P.1.3. Seller 210<br />
P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları 211<br />
P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 211<br />
P.1.6. Fırtınalar 2<strong>12</strong><br />
P.2. Diğer Afetler 213<br />
P.2.1. Radyoaktif Maddeler 213<br />
P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar 213<br />
P.2.3. Tehlikeli Maddeler 213<br />
P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri 213<br />
P.3.1. Sivil Savunma Birimleri 214<br />
P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri 214<br />
P.3.3. İlkyardım Servisleri 214<br />
P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı 214<br />
P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan Tedbirler 214<br />
P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar 215<br />
R. SAĞLIK VE ÇEVRE<br />
R.1. Temel Sağlık Hizmetleri 216<br />
R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı 216<br />
R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar 217<br />
R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları 217<br />
R.1.2.2. Denizler 218<br />
R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar 218<br />
R.1.3. Gıda Hijyeni 219<br />
R.1.4. Aşılama Çalışmaları 219<br />
R.1.5. Bebek Ölümleri 219<br />
VII
R.1.6. Ölümlerin Hastalık, Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı 219<br />
R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları 220<br />
R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri 220<br />
R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 220<br />
R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221<br />
R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 221<br />
R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222<br />
R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 222<br />
R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma 223<br />
R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri 224<br />
S. ÇEVRE EĞİTİMİ<br />
S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi ile İlgili Faaliyetleri 225<br />
S.2. Çevre İle İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri 228<br />
S.2.1. Çevre Vakıfları 228<br />
S.2.2. Çevre Dernekleri 228<br />
S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar 228<br />
T. ÇEVRE YÖNETİMİ VE PLANL<strong>AM</strong>A<br />
T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi 224<br />
T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,<br />
Korunması ve Geliştirilmesi 224<br />
T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Taşıma Kapasitesini Aşmayacak<br />
Biçimde Planlanması 224<br />
T.4. Çevrenin İnsan- Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması 224<br />
T.5. Çevre Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması 225<br />
T.6. Çevresel Etki Değerlendirmesi 225<br />
VIII
TABLOLARIN LİSTESİ<br />
B.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>8 Yılı Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (dk) 21<br />
B.2 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2<strong>00</strong>8 23<br />
C.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylık Rüzgar Hızı 31<br />
C.2 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Ortalama Basınç Değeri 31<br />
C.3 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yıllı Aylık Ortalama Nem Değerleri 32<br />
C.4 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C) 32<br />
C.5 2<strong>00</strong>9 Yılına Ait Buharlaşma Değerleri 32<br />
C.6 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylara Göre Yağışlar 33<br />
C.7 2<strong>00</strong>9 Yılına İat Karla Örtülü ve Sisli Gün Sayısı 33<br />
C.8 2<strong>00</strong>8 Yılı İlimizdeki Sanayi tesilerinin Emisyon Durumları 36<br />
C.9 İlimizde 2<strong>00</strong>9 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 36<br />
D.1 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2<strong>00</strong>8 44<br />
D.2 Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Deney Sonuçları, 2<strong>00</strong>9 46<br />
D.3 Telekurum Deresi-Çevrikköprü Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010) 47<br />
D.4 Araç Çayı-Karıt Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010) 47<br />
D.5 Soğanlı Çayı-Karabük Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010) 47<br />
D.6 Soğanlı Çayı-Cemaller Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010) 48<br />
D.7 Yenice Çayı-Balıkısık Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010) 48<br />
E.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Arazi Dağılımı 51<br />
E.2 Arazi Varlığı, 2<strong>00</strong>9 52<br />
E.3 Tarım Dışı Arazi Tipleri, 2<strong>00</strong>9 52<br />
E.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı 52<br />
E.5 Karabük İli Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu (ha) 53<br />
F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2<strong>00</strong>9 60<br />
F.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere Göre<br />
Dağılımı (adet) 60<br />
F.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi 61<br />
F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2<strong>00</strong>9 64<br />
F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı Dışına<br />
Çıkarılan (2/B) Alanı, 2<strong>00</strong>9 65<br />
F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18.<br />
Maddelerine Göre Verilen İzinler, 2<strong>00</strong>9 66<br />
F.7 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı 66<br />
F.8 Karabük İli Mera Çalışmaları, 2<strong>00</strong>9 66<br />
F.9 Karabük İli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfına Göre Arazilerin İlçelere Göre<br />
Dağılımı, 2<strong>00</strong>9 93<br />
G.1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9 <strong>12</strong>9<br />
G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9 130<br />
G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9 131<br />
G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli Konaklama<br />
Tesisleri, 2<strong>00</strong>9 131<br />
G.5 Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli Yeme İçme Tesisleri, 2<strong>00</strong>9 132<br />
G.6 2<strong>00</strong>9 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları 132<br />
H.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı 134<br />
H.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu 135<br />
H.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım Alanı 135<br />
H.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Kuru Tarım Alanı 135<br />
H.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 136<br />
H.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Baklagiller Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 136<br />
H.7 2<strong>00</strong>9 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 137<br />
H.8 2<strong>00</strong>9 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 138<br />
H.9 2<strong>00</strong>9 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri 139<br />
H.10 İlimizde Büyükbaş Hayvancılık, 2<strong>00</strong>9 140<br />
H.11 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler 140<br />
H.<strong>12</strong> 2<strong>00</strong>9 Yılı Su Ürünleri Üretimi 141<br />
H.13 2<strong>00</strong>9 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri 142<br />
SAYFA NO :<br />
IX
H.14 2<strong>00</strong>9 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleri 143<br />
H.15 2<strong>00</strong>9 Yılı İlaç Tüketimleri 143<br />
H.16 2<strong>00</strong>9 Yılı Ticari Gübre Tüketimi 143<br />
J.1 Karabük İlindeki Hidroelektrik Santralleri, 2<strong>00</strong>9 160<br />
K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2<strong>00</strong>9) 163<br />
K.2 Demir-Çelik Sanayi Sıcak Hadde,2<strong>00</strong>9 164<br />
K.3 Demir-Çelik Sanayi Soğuk Çekme-Transmisyon, Tel ,Çivi ;2<strong>00</strong>9 165<br />
K.4 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler,2<strong>00</strong>9 165<br />
K.5 Gıda Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler ,2<strong>00</strong>9 166<br />
K.6 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2<strong>00</strong>9 167<br />
K.7 Makine İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2<strong>00</strong>9 167<br />
K.8 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 168<br />
K.9 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 168<br />
K.10 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 168<br />
K.11 Orman Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 169<br />
K.<strong>12</strong> Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faaliyette Bulunan<br />
İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 169<br />
K.13 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9 170<br />
L.1 İllere Göre Devlet ve İl Yolları Uzunlukları, 2<strong>00</strong>9 178<br />
L.2 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Devlet Yolları Trafik-Hacim Değerleri (YOGT) 179<br />
L.3 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton Km Değerleri (2<strong>00</strong>9) 180<br />
L.4 İlimizde 2<strong>00</strong>9 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar 180<br />
M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2<strong>00</strong>9 191<br />
M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2<strong>00</strong>9 192<br />
M.3 Karabük Üniversitesi Fakülte, Yüksekokul, Enstitü Adları ve Öğrenci Sayıları,2<strong>00</strong>9 193<br />
M.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan Sayıları 195<br />
M.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı İşsiz Sayısı 195<br />
M.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı 195<br />
M.7 Karabük İli Göç Durumu,2<strong>00</strong>8 195<br />
M.8 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği,2<strong>00</strong>9 196<br />
M.9 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2<strong>00</strong>7) 197<br />
M.10 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2<strong>00</strong>7) 198<br />
M.11 Karabük İli 2<strong>00</strong>7 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 198<br />
M.<strong>12</strong> 2<strong>00</strong>7 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu 199<br />
M.13 2<strong>00</strong>0 ve 2<strong>00</strong>7 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,<br />
Yıllık Nüfus Artış Hızı (%) 2<strong>00</strong><br />
N.1 İlimizdeki Resmi Sağlık Kuruluşlarına Ait 2<strong>00</strong>9 Yılı Tıbbı Atık Miktarları 202<br />
N.2 Belediyeler Tarafından Toplanan Tıbbi Atık Miktarı,2<strong>00</strong>9 202<br />
N.3 2<strong>00</strong>7 Yılı İlimizdeki Atık Yağ Miktarları 194<br />
P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2<strong>00</strong>7) 210<br />
P.2 2<strong>00</strong>2-2<strong>00</strong>9 Yılları Arasında Meydana Gelen Yangınlar 211<br />
P.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne Göre<br />
Mücadele Faaliyetleri 211<br />
P.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları Mücadele<br />
Yöntemine Göre Faaliyetleri 2<strong>12</strong><br />
P.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2<strong>00</strong>9 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat Cetveli 2<strong>12</strong><br />
P.6 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2<strong>00</strong>7) 213<br />
R.1 Bulaşıcı Hastalıkların İlçelere Göre Dağılımı, 2<strong>00</strong>9 217<br />
R.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Su Analiz Sonuçları 217<br />
R.3 Kuduzla Mücadele Çalışmaları 218<br />
R.4 Karabük İlinde 2<strong>00</strong>8 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik Hastalıklar 218<br />
R.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Aşı Çalışmaları 219<br />
R.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı 219<br />
T.1 2<strong>00</strong>9 Yılı ÇED Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi 230<br />
X
HARİTALARIN LİSTESİ<br />
SAYFA NO :<br />
Karabük İl Haritası (1/20.<strong>00</strong>0) 8<br />
Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.<strong>00</strong>0) 16<br />
Karabük İli Deprem Haritası (1/50.<strong>00</strong>0) 20<br />
Akifer Alanları Haritası (1/1<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0) 42<br />
Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/5<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0) 43<br />
Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.<strong>00</strong>0) 55<br />
Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.<strong>00</strong>0) 56<br />
Karabük İli Turistik Harita (1/25.<strong>00</strong>0) 101<br />
Safranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.<strong>00</strong>0) 102<br />
Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.<strong>00</strong>0) 177<br />
2<strong>00</strong>6 Yılı Karabük İli Yol Ağı Durumu Haritası (1/25.<strong>00</strong>0) 168<br />
Karabük İli Yerleşime Uygunluk Haritası (1/25.<strong>00</strong>0) 180<br />
Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1<strong>00</strong><strong>00</strong><strong>00</strong>) 202<br />
ŞEKİLLERİN LİSTESİ<br />
A.1 Stratigrafik Dikme Kesit 15<br />
J.1. Yenice Ormanları 159<br />
L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım Şeması 176<br />
M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2<strong>00</strong>7 189<br />
M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2<strong>00</strong>7) 197<br />
M.3 2<strong>00</strong>7 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı 199<br />
M.4 2<strong>00</strong>7 Yılı Nüfus Artış Hızı 2<strong>00</strong><br />
P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu;<br />
C- Bugünkü aşınma ile fay izinin konumu ( Saner vd., 1980) 209<br />
SAYFA NO :<br />
GRAFİKLERİN LİSTESİ<br />
C.1 2<strong>00</strong>9 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 37<br />
C.2 2<strong>00</strong>9 Yılı PM Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri 38<br />
E.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha) 53<br />
E.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu 54<br />
H.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları 134<br />
SAYFA NO :<br />
XI
(A). COĞRAFİ KAPS<strong>AM</strong><br />
A.1. Giriş<br />
Karabük İlinin adının kaynağına ilişkin üç görüş vardır. Bunlardan birincisine göre<br />
Karabük, “kara” ve “bük” olmak üzere iki unsurdan oluşan bir kent adıdır. Bu görüşü<br />
savunanlara göre kent, adını üzerine kurulu olduğu coğrafi yapıdan almıştır. Anlatımlara<br />
bakılacak olursa, kara, tabiat parçaları üzerinde yerleşen ve tabiata damgasını vuran<br />
insanoğlunun sık başvurduğu bir sıfattır. Bu sıfat Türk toponimisinde çok önemli bir yer<br />
işgal etmektedir. Bük kavramı ise özellikle Orta Karadeniz’de çok yoğun olarak bulunan<br />
bir bitki türünün adıdır. Buna göre Karabük adı, çalılık fundalıkların karaltısı anlamına<br />
gelmektedir.<br />
İlin adına ilişkin ikinci görüşe göre; Karabük Türkmen cemaatinin adı olup, bugün<br />
Türkiye’de bu adı taşıyan çeşitli ilçelere bağlı, yedisi köy olmak üzere, onüç adet meskun<br />
yer adı bulunmaktadır. Taşköprü ile Boyabat arasında doğu–batı yönünde akan çay da<br />
bugün Karabük Çayı olarak bilinmektedir.<br />
1547 yılında düzenlenmiş olan Adana Tapu Defterleri üzerinde yapılan<br />
incelemelerde Yüreğir nahiyesine bağlı, Karabük adını taşıyan Türkmen topluluğu<br />
saptanmıştır. Safranbolu yöresindeki köylerin büyük ölçüde Türkmen, boy, oymak ve<br />
topluluklarının adını taşımakta olmaları, Karabük adı için de aynı durumu<br />
düşündürmektedir.<br />
Üçüncü görüş ise, daha önce, Karabük Köyünde oturan ancak şimdilerde aynı adla<br />
anılan mahallede yaşayanlar tarafından iddia edilmektedir. Buna göre; “bük” yerel<br />
anlamda “üzüm” anlamına gelmektedir. Eskiden Karabük Köyünde bol miktarda üzüm<br />
bağı bulunmaktadır. Karabük bu anlamda “kara üzümlük” yer anlamına gelmektedir.<br />
Karabük ve çevresinde tarih öncesi ve tarih devirlerinin aydınlatılması açısından<br />
önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve 4 büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24<br />
tümülüs, Safranbolu ile Eflani İlçelerimiz arasında, 5 tümülüs Eskipazar İlçemizde ve 3<br />
tümülüs de Ovacık İlçemizde bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani İlçemizde, 1<br />
tanesi de Eskipazar İlçemiz sınırları içersinde yer almaktadır.<br />
Eflani Köle Tepesi Tümülüsü<br />
1
1998 tarihinde İngiliz arkeolog Dr. Roger Matthews başkanlığındaki bir ekip<br />
tarafından Ovacık ve Eskipazar yerleşimlerinde yapılan arkeolojik yüzey araştırma<br />
sonuçlarına göre, Karabük ve çevresinde en eski yerleşme, erken bronz (tunç) devrinde<br />
başlamaktadır. Eskipazar İlçemize bağlı Yazıboy köyünde bulunan höyük bu anlamda<br />
Karabük ve çevresinin en eski yerleşim alanı olarak kabul edilmektedir.<br />
Karabük ve çevresi, Antik Devirde, Homeros’un İlyada destanında adından<br />
bahsettiği, “Paflagonya” (Paphlagonia) denilen bölgenin sınırları içinde idi. Paflagonya’nın<br />
batısında Bitinya, doğusunda ise Pontos bölgesi vardır.<br />
Anadolu’nun antik devirde siyasi, ekonomik ve toplumsal tarihi, Hitit Devletinin<br />
kuruluşu ile başlamaktadır. Karabük ve çevresi, Antik devirde Hitit’lerin Kuzey–Batı<br />
Anadolu’yu kontrol altına alma amacına hizmet eden bir ordu yolu geçit bölgesiydi.<br />
Hitit’lerin, M.Ö. <strong>12</strong><strong>00</strong> tarihinde yıkılmasından sonra Karabük ve çevresi, Frig’lerin etkisi<br />
altına girmiştir. Bu dönemde Anadolu’nun toplumsal ve siyasal yapısı bütünüyle değişti.<br />
Kuzey–Batı Anadolu’da Kastamonu’ya kadar olan alana yerleşen Frig’lerin yöremizde<br />
yerleşmiş olarak göründükleri yer, arkeolojik yüzey araştırma sonuçlarına göre, Ovacık<br />
İlçesine bağlı Kışla Köyüdür. Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısı<br />
Frig Dönemine aittir.<br />
Friglerin, Kuzey–Batı Anadolu’da egemenliği M.Ö. 676 tarihine kadar sürdü. M.Ö.<br />
695’te Kafkaslardaki İskitlerin (Sakalar) kovaladığı Kimmer oymaklarının bir bölümü<br />
Frigya topraklarına girdi. Bütün Frig yapılarını yerle bir eden bu topluluklar geriye kaya<br />
mezarlarından ve tümülüslerden başka bir şey bırakmadılar.<br />
Karabük ve çevresinde Roma döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim<br />
alanı bulunmaktadır. Roma döneminin yöremizdeki en önemli yerleşim alanı Eskipazar<br />
İlçemiz sınırlarındaki, Hadrianopolis Kentidir. M.S. <strong>12</strong>6 yılında bu adı alan kentin asıl ismi<br />
Kaisareis Proseilemmenitai’dir. Kentin kuruluş tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte<br />
M.Ö. 64 tarihinde olduğu sanılmaktadır.<br />
Hadrianopolis -mezar<br />
İlimiz ve çevresinde Roma döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında, Sipahiler<br />
köyü Küre Havuzu, Safranbolu Hacılarobası köyünde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı,<br />
Akveren ve Yörük köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır.<br />
2
Hacılarobası Kaya mezarı<br />
Hacılarobası yazıt<br />
Eskipazar İlçemize bağlı, Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar<br />
(Yahyalar Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın<br />
Grekçe yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir.<br />
Eflani Grekçe Mezaryazıtı Roma Dön.I.II.yy<br />
İç Paflagonya bölgesinin uzun zaman Roma yönetiminde kalması, yöremizde çok<br />
sayıda Roma döneminden kalma eserin bulunmasına neden olmuştur.<br />
3
Erken Roma Dönemi Kutsal Amaçlı Kaya Nişi<br />
Roma Dönemi Kaya Mezarı<br />
395 yılında Roma İmparatorluğu ikiye ayrılınca Karabük ve çevresinde bu defa da<br />
uzun sürecek bir Bizans dönemi başlamıştır.<br />
Antik dönemin konusu olmamakla birlikte, Bizans, 622 yılında Anadolu’ya<br />
dolayısıyla Paflagonya’yı, İran (Sasani) istilasından kurtardıktan sonra Anadolu’da<br />
yeniden askeri ve sivil örgütlenmeye gitti. Bizans İmparatoru Heraklius, Anadolu’yu 17<br />
Teme (eyalete) ayırdı. Bunlardan birisi de Karabük ve çevresinin içinde bulunduğu<br />
Paflagonya Temi idi.<br />
Bizans döneminde Paflagonya’nın tarihi açık ve belirgin değildir. Bildiğimiz tek<br />
gelişme, bölgenin VII. y.y.’dan başlayarak 922 yılına kadar olan süreçte, Bizans-<br />
Müslüman Arap çatışmasına konu olmasıdır. Bu çatışmalar sırasında bölgede Roma<br />
döneminde yapıldığı sanılan Eflani Şatosu, bir akritai olan (Bizans dilinde müstahkem<br />
kale) Safranbolu ve Kastamonu kaleleri, Müslüman Araplara karşı verilen mücadeleler<br />
sırasında bölgede ön plana çıkmışlar ve adlarını duyururlar. Yine Bizans döneminde<br />
Eskipazar ve Safranbolu birer piskoposluk merkezi olarak yörede etkin dinsel yerleşim<br />
alanları durumuna gelir.<br />
Eflani Kilise Harabesi, Sütun Başlıkları (Bizans Dönemi)<br />
4
Anadolu’nun Türkleşmesi süreci 1071 Malazgirt Savaşından daha öncesine<br />
dayanmaktadır. Karabük ve çevresinde ilk olarak Türkleşme sürecine giren yerleşim<br />
birimi, Eskipazar’daki Tamışlar Köyü’dür.<br />
1197 yılı itibariyle Karabük ve çevresi bütünüyle Selçukluların kontrolü altına<br />
girmiştir. XIV. Yüzyılın başlarına gelindiğinde Eflani’de oturan Candar ailesinin (1309) bu<br />
bölgede beylik kurduğuna tanık olmaktayız. Candaroğulları Ali Bey’in Safranbolu’da<br />
hüküm sürdüğü sırada Gerede üzerinden, 1332 yılında Safranbolu’ya gelen Arap gezgin<br />
İbn–i Batuta, o yılların Safranbolu’sunu; “Burası tepe üzerine kurulmuş küçük bir<br />
kasabadır. Tepenin eteklerinde hendek, dağın zirvesinde ise kale inşa edilmiştir.”<br />
Sözleriyle betimlemiştir. Buradan da anlaşılacağı üzere Safranbolu’nun gelişmesi yolunda<br />
ilk adım Candaroğulları döneminde atılmıştır.<br />
1326 yılından, Safranbolu’nun Osmanlı egemenliğine kesinlikle geçtiği 1416 yılına<br />
kadar, kentin her iki beylik arasında birkaç kez el değiştirdiği görülmektedir.<br />
Candaroğulları’nın, Gerede istikametinden gelecek olan Osmanlıları gözetlemek için, çok<br />
geniş görüş alanına sahip Karabük’e bağlı Kapullu Köyünü tahkim ettikleri, bu köye<br />
kendilerine sadık bir topluluk yerleştirdikleri, köyde bazı Candaroğlu vakıflarının<br />
bulunmasından anlaşılmaktadır. Bu köyde aynı zamanda Osmanlı vakıflarının da<br />
bulunması, Osmanlıların da Candaroğulları gibi aynı siyaseti izlediğinin bir göstergesidir.<br />
Karabük ve çevresinde Candaroğulları ile Osmanlılar arasında 1326–1416<br />
tarihlerinde gerçekleşen mücadelelerde, yörede bulunan Türkmen boyları genelde<br />
Osmanlıların tarafını tutmuştur. Osmanlıların bu bölgede bulunan Türkmen boylarına yeni<br />
fethedilecek, gaza ve cihad yapılabilecek topraklar vaad etmeleri en önemli etkendir.<br />
İlimiz ve çevresi, Osmanlıların ilgisini Orhan Bey zamanından itibaren (1324-1361)<br />
çekmeye başlamıştır. 1326 tarihinde Eflani, Osmanlıların eline geçerken aynı tarihte,<br />
Candaroğulları Safranbolu’yu alarak buradaki Umuroğulları Beyliğine son verirler.<br />
Orhan Bey zamanında Karabük ve çevresi, Osmanlıların eline geçer. Ancak<br />
Rumeli’ye düzenlenen fetihler, bölgeye önem verilmesini engeller. Buna rağmen<br />
Osmanlılar bölgeye göçebe Türkmenleri yerleştirmeyi ihmal etmezler. Yöredeki bu<br />
Türkmen topluluklarına Yörükan-ı Taraklı adı verilir. Bu yerleştirmenin Safranbolu,<br />
Eskipazar ve Yenice üçgeni arasında yoğunluk kazandığı görülmektedir. 1416 yılı<br />
itibariyle Osmanlı egemenliği Karabük ve çevresinde kurulur.<br />
Hamamlı Köyü Erken Osmanlı Hamamı<br />
5
II. Murat’ın tahta geçtiği sırada İsfendiyar Bey Osmanlı egemenliğinden kurtulmak<br />
ister. (1421) Çankırı, Kalecik ve Tosya Beyi olan oğlu Kasım Bey’i bölgeden uzaklaştırır.<br />
II. Murat’ın bölgeye ordu göndermesi üzerine; İsfendiyar Bey canını zor kurtarır ve<br />
Sinop’a çekilmek zorunda kalır. II. Murat’a karşı kardeşi Şehzade Mustafa isyan eder.<br />
Bundan yararlanmak isteyen İsfendiyar Bey bu defa Karabük üzerine sefer düzenler ve<br />
Safranbolu’ya girer. Candaroğlu-Osmanlı mücadelesinde sürekli olarak Osmanlının<br />
tarafını tutmuş olan Safranbolu halkına karşı şiddet uygular. Kenti yerle bir eder. Karşısına<br />
çıkan her şeyi yakıp yıkar. Halka gözdağı verir ve kendisine sadık kalmayanlara haddini<br />
bildirir. Safranbolu halkı bir kurul oluşturur ve durumu o sırada Rumeli’de bulunan II.<br />
Murat’a bildirir. Sultan II. Murat haberi alır almaz, ordusuyla bölgeye hareket eder. Her iki<br />
ordu 1423 tarihinde Safranbolu’da karşı karşıya gelir. Candaroğlu İsfendiyar Bey savaşı<br />
kaybeder ve Sinop Kalesine sığınır, 1423 tarihinde taraflar arasında anlaşma imzalanır.<br />
İsfendiyar Bey anlaşma koşullarına uyar.<br />
Karabük ve çevresi Osmanlı yönetiminde 1423 tarihinden sonra bir süre barış<br />
içinde yaşamıştır. Ancak XVI. y.y.’ın ikinci yarısından itibaren başlayarak bozulan<br />
ekonomik denge beraberinde pek çok sorun getirir. Osmanlı Devletinde 1564 tarihinde<br />
başlayan zahire kıtlığı uzun sürer. İmparator zahire ihtiyacını karşılamakta olan şu anda<br />
Karabük iline bağlı olan Safranbolu (Taraklıborlu), Eskipazar (Viranşehir) kaynaklarda<br />
Bazar olarak da adı geçen Yenice ve Eflani önemli zorluklar yaşar.<br />
Karabük ve çevresi, 1560’lardan başlayarak XVII. y.y.’ın başlarına kadar Suhte<br />
İsyanlarının ( medrese öğrencilerinin çıkardığı ayaklanmalar ) etkisi altında kalır. Özellikle<br />
Taraklıborlu bu isyanlardan etkilenir. 1581 yılından itibaren Karabük ve çevresi bu defa da<br />
Celali isyanlarının etkisi altına girer. Bu isyan hareketi yörede tarımsal ve hayvansal<br />
üretimin düşmesine neden olur. XVII. y.y.’da Karabük ve çevresini konu alan diğer bir<br />
gelişme, Osmanlı Padişahı, IV. Mehmet’in İkinci Lehistan Seferi sırasında olmuştur. 1674<br />
tarihinde bu sefer için Bolu Sancağı’ndan, 14 kazadan toplanan arpanın miktarı 41. <strong>00</strong>0<br />
kiledir. Bu arpa Bartın İskelesi’nden, İstanbul’a gönderilmiştir. İkinci Lehistan Seferi için<br />
devlete, Viranşehir, 9.<strong>00</strong>0 kile arpa vermek zorunda bırakılırken, Eflani ve Taraklıborlu,<br />
5.<strong>00</strong>0 kile, Yörükhan-ı Taraklıborlu (Yörük Köyü) 1. 5<strong>00</strong>, Şehabettin (Ovacık) 1.<strong>00</strong>0 kilo<br />
arpa vermekle yükümlü tutulmuşlardır.<br />
XIX y.y.’da Karabük ve çevresinde bazı önemli olaylar olmakla birlikte yine de bir<br />
önceki yüzyıla göre yaşamın sakin geçtiği söylenebilir. XIX y.y.’da herşeyden önce idari<br />
alanda bir değişiklik yaşandı. 1811 tarihinde Viranşehir Voyvodalığına son verildi.<br />
Milli Mücadele döneminde Karabük ve çevresindeki olaylar Safranbolu merkezli<br />
olarak gelişme göstermiş ve tarihe damgasını vurmuştur. I. Dünya savaşı sırasında tümü<br />
Safranbolu, Karabük, Eflani ve Ulus yöresi askerlerinden oluşturulan, 42. Alay 1914<br />
yılının Ağustos ayında, Safranbolu’nun Harmanlar mevkiinde, yöre halkının katıldığı<br />
törenle Çanakkale cephesine uğurlanmıştır. Çanakkale Savaşları sonrasında 42. Alay’dan<br />
sadece 7 ya da 8 kişi geri dönebilmiştir. I. Dünya Savaşı’nda, Safranbolu Askerlik<br />
Şubesinden cepheye sevk edilenlerden 1686 vatan evladı şehit olmuştur. Milli Mücadele<br />
döneminde Karabük ve çevresinde en önemli gelişme bazı araştırmacıların “Safranbolu<br />
Olayı” ya da “Dayıoğlu Olayı” olarak bilinen vakadır. Milli Mücadele Döneminde<br />
“Safranbolu Olayı” olarak bilinen hadise 23 Nisan 1920 tarihinde gerçekleşmiştir.<br />
Mondros Ateşkesi sonrası İtilaf Devletlerinin Anadolu’yu işgal etmeleri tüm yurtta olduğu<br />
gibi Safranbolu’da da üzüntü ile karşılanmıştır. Nitekim 3 Haziran 1919 tarihinde Mustafa<br />
Kemal Paşa henüz Havza’da iken, Safranbolu’nun ileri gelenleri, bilinç seviyelerinin<br />
düzeyini gösterir şekilde telgrafla kanlarının son damlasına kadar düşmanla savaşmak<br />
istediklerini bildirmişler, işin başından sonuna kadar bazı alanlar dışında bu hareket<br />
noktasından ödün vermemişlerdir. İstanbul’un 16 Mart 1920’de resmen işgal edilmesi<br />
sonrasında gösterdikleri tepki bunun en güzel örneğidir. Safranbolulular, 20 Mart 1920’de<br />
6
düzenledikleri miting hareketi ile İstanbul’un resmen işgal edilmesini protesto etmişlerdir.<br />
Bu mitingde Safranbolulular, Meclis-i Milli’nin işgal edilmesini kınamışlar; hürriyet,<br />
insanlık, adalet duygularını kendilerine ilke edinmiş olduklarını belirtmişler ve durumu<br />
büyük devletler nezdinde tepki ile karşılamışlardır. Kurtuluş Savaşında da Safranbolu,<br />
Kuva-i Milliye’nin deri ve ayakkabı ihtiyacını karşılamıştır.<br />
Z. Fahri Fındıkoğlu, 1962 tarihinde basılan, Kuruluşunun XXV. yılında Karabük<br />
adlı çalışmasında, şu görüşe yer vermiştir. “Önce bir istasyon adı, sonra nahiye ve nihayet<br />
kaza ismi olan Karabük ve çevresinin Cumhuriyetten önceki devirlerde tarihsiz, mazisiz bir<br />
yer olduğu zannedilmesin.” Gerçekten de, 1995 tarihinde İl olan Karabük’ün, belki İl<br />
sınırları içinde olan yerleşim birimleri dolayısıyla tarihi çok eskidir. Ancak, Karabük kenti<br />
olarak tarihi o kadar eskilere gitmemektedir. Elimizde bulunan en eski belge, Karabük’ün,<br />
tarihini Candaroğulları döneminde başlatmaktadır. Bu belgede, “Taraklıborlu’da Karabük<br />
Köyünde Arif Şeyh’in Devletşeh Divanındaki 1979 akça olan yeri meşihatlık için vakıftır.<br />
Candaroğlu Bayezid Bey’den ve Süleyman Paşa zamanından”. Daha önceden de<br />
belirtildiği ve bu belgeden de anlaşılacağı üzere, Karabük Köyü Candaroğulları döneminde<br />
Arif Şeyh adında bir kişiye irşad yani din işlerini yerine getirmek için vakfedilmiştir.<br />
Karabük Köyünün vakıfsal özelliği Osmanlılar döneminde de devam etmiştir. 1530<br />
tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defterinde Karabük Köyü 11 hane olarak<br />
gözükmekte; yaklaşık 1<strong>00</strong>-110 kişi civarında bir nüfusa sahip olduğu anlaşılmaktadır.<br />
1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir nüfusa sahip<br />
mahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun açılması ile bir<br />
istasyon adı olarak ilk kez devlet demiryolu haritasında Cumhuriyet tarihinde adı<br />
görülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet tarihimizde<br />
endüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır. 3 Nisan 1937 yılında<br />
Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleri ile zamanın başbakanı İsmet İnönü tarafından<br />
Demir-Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonra<br />
dünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur. Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir-Çelik<br />
Fabrikasının üretime geçmesi ile hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köyden<br />
kurtuluşu sağlayan şehirleşme süreci başlamıştır.<br />
1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeye<br />
başlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaş<br />
nahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfus<br />
sayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir.<br />
Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasa<br />
ile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez<br />
1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına,<br />
gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun Hükmünde<br />
Kararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerini<br />
almıştır.<br />
A.2. İl ve İlçe Sınırları<br />
Karabük İline bağlı ilçeler;<br />
İlçeler:<br />
Yüzölçümü (km 2 ):<br />
Merkez 760<br />
Safranbolu 1.<strong>00</strong>0<br />
Yenice 620<br />
Eskipazar 740<br />
Eflani 587<br />
Ovacık 402<br />
7
Karabük İl Haritası (1/20.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü<br />
8
A.3. İlin Coğrafi Durumu<br />
Karabük İli; Batı Karadeniz bölümünde yer almakta olup, Araç ve Soğanlı<br />
Çaylarının birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos) Irmağı’nın oluşturduğu vadilerle<br />
bunların arasındaki platolardan meydana gelen bir coğrafi yapıya sahiptir.<br />
Coğrafi yapı, engebeli olup büyük düzlükler görülmemektedir. Kuzeyde Bartın (80<br />
km.), kuzeydoğu ve doğuda Kastamonu (<strong>12</strong>0 km.), güneydoğuda Çankırı (195 km.),<br />
güneybatıda Bolu (130 km.), batıda Zonguldak (170 km.) illeriyle komşudur. Ankara'ya<br />
230 km., İstanbul'a 4<strong>00</strong> km. uzaklıktadır.<br />
Karabük İli, Batı Karadeniz Bölgesi’nde 40 0 50 I ve 40 0 15 I kuzey boylamı, 32 0 15 I<br />
ve 32 0 20 I doğu enlemleri arasında yer alır. Karabük’ün yüzölçümü 4.109 km 2 olup, İl<br />
merkezinin rakımı 254 m.’dir.<br />
A.4. İlin Topoğrafyası ve Jeomorfolojik Durumu<br />
Karabük, Araç ve Soğanlı Çayları’nın birleşmesiyle meydana gelen Yenice (Filyos)<br />
Çayı’nın oluşturduğu vadilerle bunlar arasında kalan platolardan meydana gelmiş bir<br />
yapıya sahiptir. Karabük il merkezinde genel olarak eğim oranı oldukça fazladır. Karabük<br />
şehir merkezinde eğimli (%10-20) ve az eğimli (%0-10) morfoloji göze çarpar. Şehir<br />
merkezinin dışına doğru ise; dik (%20-40) ve çok dik (>%40) morfolojinin olması<br />
jeoteknik problemlere yol açar. Mevcut durum yerleşim olanağını kısıtlamaktadır.<br />
İlimiz etrafı yüksek dağ ve tepelerle çevrili bir havza karakteri gösterir. 250–5<strong>00</strong> m.<br />
yüksekliğe sahiptir. Kuzeyindeki dağlık alandan kaynaklanan tali dereler, şehre doğru<br />
taşıdıkları maddelerle alüvyal bir dolgu oluşturmuştur. Doğuda yer alan Safranbolu<br />
çevresinde yükseklik 6<strong>00</strong> m.’yi bulur. Buradaki kalker platosu, Gümüş ve Akçasu<br />
Derelerinin birleşmesinden oluşan Tabakhane Deresi ile Bulak Deresi tarafından<br />
parçalanmıştır. Bulak ve Tabakhane Dereleri Araç Çayına doğru gömük menderesler<br />
oluşturarak akmaktadır.<br />
İlimizin kuzeydoğusunda kalan Eflani İlçesi ve çevresi küçük akarsularla<br />
parçalanmış bir plato durumundadır. Buradan güneye doğru gidildikçe yükseklik artar.<br />
Eskipazar İlçemiz çevresindeki arazi, batıdaki Meğri Dağı’ndan doğuya doğru<br />
eğimlidir. Soğanlı Çayı çevresinde düzlükler yer alırken, sırt olarak isimlendirilen Ovacık-<br />
Çerkeş sınırına yakın olan alanlarda yükseklik artmaktadır. Eskipazar çevresinde ortalama<br />
yükseklik 740 m. civarındadır.<br />
Ortalama yüksekliği 1.130 m. olan Ovacık, vadilerle parçalanmış plato ve düzlükler<br />
üzerinde bulunur. Bu alanı çevreleyen sırt ve dağlar engebeli bir arazi yapısını ortaya<br />
çıkarmaktadır.<br />
Batıda kalan Yenice ise oldukça engebeli ve dağlık bir yapıya sahiptir. Düzlük ve<br />
ovalık olan kesim bulunmamaktadır.<br />
Karabük ve Safranbolu’yu kuzeyden kuşatan dağlık alanın tektonizmaya uğraması<br />
ile kuzeydoğu–güneybatı doğrultulu bir fay hattı meydana gelmiştir. Bu alanın hemen<br />
güneyinde ise Araç Çayı ve Yenice Irmağının içinde aktığı doğu–batı doğrultulu bir<br />
senklinal bulunmaktadır.<br />
Yapı bakımından geçirimsiz, yumuşak ve dirençsiz olan killi formasyonlar<br />
(kayaçlar topluluğu) heyelanlara uygundur. Eğimin son derece fazla olduğu bu alanlarda<br />
yağışlardan sonra sık sık heyelan ortaya çıkar. Karabük’te bulunan Yeşil Mahalle, Yeni<br />
Mahalle, Bayır Mahalle, Çamdibi, Kapullu, Kartaltepe, Kayabaşı ve 1<strong>00</strong>. yıl<br />
Mahallelerinde heyelanlar büyük zararlara yol açmıştır.<br />
Karabük’te genelde dağlık olan dalgalı bir arazi yapısının ortaya çıktığı, büyük ova<br />
ve düzlüklerin olmadığı söylenebilir.<br />
9
Karabük İli Dağları<br />
Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçasını oluşturan ildeki dağlar kıvrım dağlarıdır.<br />
Bu dağların yüksekliği 2<strong>00</strong>0 m.’yi geçmez. Karabük’ün kuzeyinde batıya doğru uzanan<br />
geniş bir dağlık alan bulunmaktadır. Kuzey Dağları’nın uzantıları niteliğindeki bu alanda,<br />
ortalama 14<strong>00</strong> m. yüksekliğe sahip Çiğdem Tepe, Boyundurluk Tepe, Tekirdağ, İçbel<br />
Tepe, Döneğen Tepe ve Başköy Dağları yer alır. Bu alanda Karabük’ün ikinci yüksek<br />
noktasını oluşturan Sarıçiçek Tepesi (1750 m.) bulunmaktadır. Karabük’ün doğusuna<br />
rastlayan alanda, Araç ve Soğanlı Çaylarının arasında kalan kesimde Bürnük Tepesi (1143<br />
m.), Esendoğdu Tepesi (1144 m.) ve Tepedağ yer almaktadır.<br />
Karabük’ün günaybatısında Keltepe, Yenidağ ve Karadağ, güneyde Aladağlar<br />
(1040 m.), güneydoğuda ise Çakmak Dağları uzanmaktadır. Keltepe 1999 m. yüksekliği ile<br />
Karabük’ün ve Batı Karadeniz Bölgesi’nin en yüksek noktasıdır.<br />
Keltepe Bölgesinden Eskipazar’a doğru uzanan alanda Çal Dağı, Kavak Dağı,<br />
Kurban Tepesi, Dede Tepesi, Eleman Dağları, Kısaç Dağları; Eskipazar Çayına paralel<br />
uzanan Şerafettin Dağları ve doğuda Kuzören Dağı üzerindeki Dikmen Tepesi (16<strong>00</strong> m.),<br />
Eskipazar’ın kuzeybatısında Hodulca Dağı (1730 m.) en önemli yükseltilerdir. Yenice<br />
çevresiyle Eskipazar’da yer alan dağlar, Bolu ve Köroğlu Dağlarının uzantılarıdır.<br />
Safranbolu çevresinde, Araç Çayı ve kollarının parçaladığı platoluk alan üzerinde<br />
kuzeydoğuya doğru uzanan Sipahi Dağı yer almaktadır. Daha kuzeyde kalan Eflani<br />
çevresinde düzlükler geniş yer tutar. Burada 1416 m. yüksekliğindeki Göktepe ve Tepedağ<br />
en önemli yükseltilerdir.<br />
Ovacık çevresinde en yüksek dağ Çalyayla Dağı (1432 m.)’dır. Bu alanda Ilgaz ve<br />
Köroğlu Dağlarının devamı olan Kıraç Tepe, Kocadağ, Sivriçam Doruğu, Karadağ,<br />
Boduroğlu ve Erenler Dağları bulunmaktadır.<br />
Karabük İli Ovaları<br />
Oldukça engebeli ve eğimli yapıya sahip olan Karabük’te büyük düzlükler ve<br />
ovalar yoktur. Araç ve Soğanlı Çaylarının kenarında küçük düzlük alanlar yer almaktadır.<br />
Eskipazar çevresinde Hamamlı, Bayındır, Sadeyaka Ovaları yer alır. Soğanlı Çayı<br />
vadisinde, Safranbolu’nun Geren Köyü yakınında Geren Ovası bulunmaktadır. Hamzalar<br />
Mevkiinde ise Eskipazar Çayının Soğanlı Çayına karıştığı alanda Cemal Ovası yer alır.<br />
Karabük İli Yaylaları<br />
Merkez İlçede; Avdan Yaylası (13<strong>00</strong> m.), Sorgun Yaylası (1650 m.), Dede Yaylası<br />
(1670 m.), Büyük Düz Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla,<br />
Bostancık Düzü Yaylası, Arıcak Yaylası,<br />
Safranbolu çevresinde; Sarıçiçek Yaylası ve Uluyayla ,<br />
Yenice çevresinde Gökpınar, Göktepe, Meğre, Yassıyurt, Alaboğa, Karaboğa,<br />
Bağbaşı Yaylaları ,<br />
Eskipazar çevresinde Dede Yaylası, Keltepe’den Eskipazar’a doğru uzanan alanda<br />
Adiller, Hasanlar, Kulat, Şerafettinler, Eğriova, Sündek, Acemler, Belen Yaylaları ,<br />
Ovacık çevresinde Boduroğlu, Çakıllı, İmanlar ve Göllü Yaylaları bulunmaktadır.<br />
A.5. Jeolojik Yapı ve Stratigrafi<br />
Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, Birinci<br />
zamandan, Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda, pek çok litolojik birim gözlenmektedir.<br />
10
Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası, batıda Bolu kuzeyinden başlayıp doğuda Çelebiler<br />
ve Kastamonu’ya değin uzanan, genişliği batıda 2-2,5 km’den doğuda 30-35 km’ye değin<br />
değişen, yaklaşık KD-GB uzanımlı ve hemen tümüyle Eosen yaşlı tortul kayalarla<br />
doldurulmuş, huni biçimli bir alandır. Havza, güneyden Çağlayan Formasyonu ve Anadolu<br />
napı ile kuzey ve kuzeybatıdan ise Jura öncesi yaşlı metamorfitler ve yine Çağlayan<br />
Formasyonu ile sınırlıdır.<br />
Karabük-Safranbolu Tersiyer havzası ve çevresinde Blumenthal (1948) tarafından<br />
yapılmıştır. Blumenthal (1948), havzanın kuzeybatı kenarını ‘Karabük Hattı’ olarak<br />
adlandırmış ve bunun tektonik nitelikli olduğunu vurgulamıştır.<br />
Bölgede temel birimleri oluşturan, Paleozoyik yaşlı Formasyonlar batıda, kuzeyde<br />
ve doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen Mezozoyik yaşlı<br />
birimler, İnaltı Formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak<br />
temsil edilmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı<br />
formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en<br />
genç birimleri oluşturur<br />
Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar, ana çatısı Alp<br />
Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.<br />
Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (Kireçtaşı) araziler geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. VI. Jeolojik<br />
zamanda (Kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (Kalker tabaka) alanı oluşmuştur.<br />
Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.<br />
Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya (başkalaşıma) uğramış,<br />
zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında çakmak taşı ve kömür<br />
yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı bulunmakta, ara ara gnays ve<br />
bazaltlara da rastlanmaktadır. Yenice’de dolomit ve kuvarsit, Eflani’de kuvarsit yatakları<br />
bulunmaktadır.<br />
İlimizde, farklı devirlere ait Jeolojik birimler geniş alanlarda yayılmıştır. Farklı<br />
ortamlarda, farklı litolojik özelliklerde oluşan bu birimler, farklı zamanlardaki tektonik<br />
olaylarla, kıvrılmışlar, kırılmışlar, yer yer yükselimleri, yer yer de çöküntü alanlarını<br />
meydana getirmişlerdir.<br />
Stratigrafi :<br />
Karabük ve yakın dolaylarında Üst Mesozoyik, Alt Tersiyer ve Kuvaterner yaşlı<br />
kayalar yüzeyler, Üst Mesozoyik yaşlı kayalar, genelde fliş fasiyesinde olup Tersiyer<br />
havzasının temelini oluşturur. Havzanın içinde ise egemen olarak Alt Lütesiyen yaşlı<br />
küçük taneli kırıntılar (silttaşı, kiltaşı, marn), Nummulites’li kumlu kireçtaşları ve<br />
Kuvaterner yaşlı fakat iki ayrı dönemde oluşmuş akarsu tortulları yüzeyler.<br />
-Çağlayan Formasyonu<br />
Birim önce Ketin ve Gümüş (1963) tarafından adlanmış olup, birimin tip yeri<br />
inceleme alanı dışında olan Çağlayan Köyü’dür. Birim genelde fliş fasiyesi ile temsil<br />
edilir.<br />
Çağlayan Formasyonu hemen hemen tüm Pontidler’de yaygın olarak yüzeyler.<br />
Tabanında Jura öncesi metamorfitleri ve granit-granodiyorit türü sokulum kayalarını<br />
uyumsuzlukla örten birim, tavanda değişik ilişkiler sunar.<br />
Çağlayan Formasyonu’nu temsil eden fliş başlıca sarı-kahve renkli türbiditik<br />
kumtaşı, silttaşı, kumlu kireçtaşı, gri-siyah renkli şeyl ve marn ardışımından oluşur.<br />
Bunların yanı sıra gri-beyaz renkli, katmanlanmasız ile iyi katmanlanmalı, metreden birkaç<br />
11
kilometreye değin değişen boyutlu, Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı olistolitleri ve alacalı<br />
renkli, hemen tümüyle ofiyolitik gereçli olistostromlar ve değişik tür sedimanter yapı<br />
içerir. Yeğin sıkışma tektoniğinin bir sonucu olarak gelişen devrik ve bakışımsız kıvrımlar<br />
birim içinde çok yaygındır. Aynı sıkışma tektoniğinin diğer bir sonucu olarak da Karabük<br />
ili kuzeybatısında Çağlayan Formasyonu, Alt Lütesiyen yaşlı kaya birimleri üzerine<br />
kuzeybatıdan güneydoğuya doğru devrilmiştir.<br />
-Karabük Grubu (Tk)<br />
Karabük ve yakın dolayında Alt Lütesiyen yaşlı kayalar dört formasyon ve dört<br />
üyeye ayırtlanmıştır. Tüm bu birimler, birim içinde yer alan en büyük yerleşim alanının<br />
adıyla Karabük Grubu olarak adlanmıştır. Karabük grubunu oluşturan formasyonlar, alttan<br />
üste doğru Küpler, Gazez, Hastarla ve Armeşe’dir.<br />
-Küpler Formasyonu<br />
Birim, taban çakıltaşı ve onun üzerinde yer alan kumlu kireçtaşı ile temsil edilir.<br />
Formasyon’un tip yeri Küpler Köyü’dür.<br />
İnceleme alanının kuzeybatı kesiminde, güneybatıda Kayacık Mahallesi’nden<br />
kuzeydoğuda Tuzla Tepe ve Bulak Köyü’ne kadar uzanan, dar ve uzun bir korniş<br />
biçiminde yüzeyler. Ayrıca derince kazılmış olan Bulak Deresi’nin tabanında da gözlenir.<br />
Birimin taban dokanağı, Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu ile açılı uyumsuz,<br />
tavan dokanağı ise Gazez Formasyonu ile geçişlidir. Ayrıca Armeşe Formasyonu ile de yer<br />
yer faylıdır. Bulak Deresi ve Küpler Köyü dışında, birimin taban dokanağı güneye<br />
devriktir. Gerek bu durum, gerekse aşınmaya karşı çevre kayaçlarından daha dayanımlı<br />
olduğu için Küpler Formasyonu dik ve yüksek bir topografya oluşturur. Bu nedenle de<br />
uzaktan bile kolayca seçilir.<br />
Küpler Formasyonu, tip yeri olan Küpler Köyü’nde, Çağlayan Formasyonu üzerine<br />
taban çakıltaşı ile uyumsuz olarak gelir. Gri-sarı-boz renkli olan taban çakıltaşı, başlıca<br />
siyah-yeşil,sarı renkli türbiditik kumtaşı, kireçtaşı ve ofiyolitik birimlerden türemiş değişik<br />
tür ve boyutlu (mm-80 cm) bileşenlerden oluşur. Bu bileşenler iyi yuvarlaklaşmış fakat<br />
seçilmemiştir. Bunlar, sarı renkli kumtaşından oluşan bir hamur içinde dağınık olara<br />
bulunur. Taban çakıltaşı ile çağlayan Formasyonu dokanağında yer yer erime tüpleri<br />
gözlenir. Üste doğru önce sarı renkli kumtaşı, daha sonra da kumlu, bol fosilli, kalın<br />
katmanlı (75 cm-2 m) kireçtaşlarıyla devam eden birim, daha üstte Gazez Formasyonu’na<br />
geçer.<br />
Gerek çakıltaşlarının kumtaşından oluşan hamuru içinde gerekse daha üstteki<br />
kumlu kireçtaşları içinde<br />
Assilina exponens ( Sowerby ),<br />
Nummulites uroniensis A. Hein ( A-formu),<br />
Alveolina sp.<br />
Orbitoides sp.<br />
Cuvillerina sp.<br />
Acervulina sp.<br />
Milliolidae<br />
Victoriellidae<br />
Gastropoda<br />
gibi fosiller saptanmış ve Küpler Formasyonu’na Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir.<br />
Birimin gerek kaya türü gerekse fosil içeriği onun, yüksek enerjili fakat sığ denizel<br />
bir ortamda oluştuğunu gösterir.<br />
<strong>12</strong>
-Gazez Formasyonu ( Tkg )<br />
Formasyon kumtaşı, silttaşı, marn ve sucuk yapılı kumlu kireçtaşı ardışımıyla<br />
temsil edilir. Birimin tip yeri Emek Mahallesi batısındaki Gazez yöresidir.<br />
Gazez Formasyonu içinde Küpler Formasyonu’ndaki fosil topluluğuna ek olarak<br />
Lockhartia cf.alveolata Silvestri ve Discocyclina sp. fosilleri de bulunmuş ve birime Alt<br />
Lütesiyen yaşı verilmiştir.<br />
-Hastarla Kireçtaşı<br />
Birim sucuksu yapılı kireçtaşları ile temsil edilir. Bulak Deresi’nin her iki<br />
yamacında, Armeşe Deresi’nin Araç Çayı ile birleştiği kesimde ve Kayabaşı Mahallesi’nin<br />
batısında Filyos Çayı’nın güney yamacında dik kornişler şeklinde görülür. Tabanda Gazez,<br />
tavanda ise Armeşe Formasyonu ile geçişlidir.<br />
Hastarla kireçtaşı beyaz-boz-sarı renkli, kumlu, oldukça sert, sucuk yapılı, kalın<br />
tabakalı kireçtaşlarından oluşur. Belirli doğrultularda gelişmiş sistemli kırıklarla tuğla<br />
biçimli parçalara bölünmüş olup, dik kornişler oluşturur. İçerisindeki fosil içeriğine<br />
bakılarak birime Alt Lütesiyen yaşı verilmiştir.<br />
-Armeşe Formasyonu<br />
Formasyon genelde küçük taneli kırıntılılarla (silttaşı, kiltaşı, marn ) temsil edilir ve<br />
tip yeri Armeşe Deresi’dir.<br />
Armeşe Formasyonu inceleme alanının en yaygın birimidir. Güneybatıda Belen<br />
Köyü ile Kayacık Mahallesi’nden, kuzeydoğuda Emek Mahallesi’ne değin hemen her<br />
yerde Armeşe Formasyonu’na rastlanır. Tabanda Hastarla kireçtaşı ile geçişli ve Gazez<br />
Formasyonu ile faylı iken tavanda değişik ilişkiler sunar.<br />
Armeşe Formasyonu en altta silttaşı-kiltaşı ardışımı ile başlar ve 10-<strong>12</strong> m<br />
kalınlığındaki bu kesim üzerine, boz renkli, ince-orta-kalın katmanlı (5-15-60 cm), bol<br />
Nummulites’li kireçtaşı ve mavi marn ardışımı gelir. Yaklaşık 4-6 m kalınlığındaki bu<br />
düzey ise boz-mavi renkli silttaşı-kiltaşı ve mavi marn ardışımıyla izlenir. Armeşe<br />
Formasyonu’nun alt kesimini oluşturan ilk iki düzey Köydere Üyesi, üst kesimini oluşturan<br />
üçüncü düzey ise Beşbinevler Üyesi olarak adlanmıştır. Birimin Armeşe Deresi’nin aşağı<br />
çığırında ölçülen toplam kalınlığı 29.5 m’dir.<br />
Armeşe Formasyonu içinde<br />
Nummulites sp. (granüllü )<br />
Assilina sp.<br />
Discocyclina sp.<br />
Operculina sp. fosilleri mevcuttur.<br />
Birimin gerek kaya türü gerekse pelajik fosiller içermesi, kıyıdan uzakta ve yukarda<br />
sözü edilen diğer üç formasyondan daha derin denizel bir ortamda oluşmuş olduğunu<br />
gösterir.<br />
-Açma Formasyonu (Tqa)<br />
Birim, akarsu ortamı ürünü olan çakıltaşları ile temsil edilir ve tip yeri Yenişehir<br />
Mahallesi kuzeyindeki Açma Sırtı’dır. Açma Formasyonu, güneyde Filyos ve Araç Çayı<br />
ile kuzeyde Değirmenci fayı arasında kalan alanda yaygın olarak yüzeyler. Genelde<br />
Armeşe Formasyonu’nun küçük taneli ve kolayca aşınabilen kırıntılıların içinde,<br />
kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda gelişmiş vadiler arasında kalan dar ve uzun sırtlar,<br />
13
hemen tümüyle Açma Formasyonu’ndan oluşur. Birim tabanda Armeşe Formasyonu ile<br />
uyumsuz, tavanda ise günümüz aşınım yüzeyidir.<br />
Açma Formasyonu, çoğu iyi seçilmemiş (unsorted) çakıltaşları ile temsil edilir.<br />
Bileşenleri iyi yuvarlaklaşmış olup, bileşen boyutu birkaç cm’den 70-80 cm’ye değin<br />
değişir. Başlıca ofiyolitik kayaçlar, Jura yaşlı kireçtaşı, Kretase yaşlı türbiditik kumtaşı ve<br />
Karabük grubunu oluşturan değişik tür birimlerden türemiş çakıllar, sarı renkli<br />
kumtaşından oluşan bir hamur içinde gevşek olarak birbirlerine tutturulmuştur. Yer yer de<br />
örneğin Küpler Köyü dolayında olduğu gibi, çakıltaşları ritmik dereceli katmanlanma ve<br />
tekne biçimli çapraz katmanlanma sunar ve mercek biçimli kumtaşı düzeyleri içerir.<br />
Birimin ölçülebilen kalınlığı birkaç metre ile 50 m. arasında değişir.<br />
Birim içinde herhangi bir fosil bulgusuna rastlanmamıştır. Bu nedenle birimin kesin<br />
yaşı bilinmemektedir. Bununla birlikte göreli yaşının En Üst Pliyosen-Pliyostesen<br />
olabileceği varsayılmıştır.<br />
-Alüvyonlar ( Qaly )<br />
Soğanlı, Araç ve Filyos Çayları boyunca geniş alanlar kaplayan alüvyon oluşukları<br />
başlıca kil, kum ve çakıllardan oluşur. Ayrıca menderesli nehir niteliğindeki bu akarsuların<br />
yatakları boyunca oldukça geniş taşkın sahaları gelişmiştir. Kalınlıkları 5-20 m arasında<br />
değişir. Filyos Çayı’nın kuzey yamacında ve Değirmenci fayına yaslanmış olarak yığışmış<br />
yamaç döküntüleri de diğer bir alüvyon türünü oluşturmaktadır.<br />
Yapısal Jeoloji :<br />
Karabük-Safranbolu Tersiyer havzasında yer alan kaya birimlerinin alpin<br />
hareketinden etkilendiği görülmektedir. Bu etkileşimde daha yaşlı birimler kuzeybatıdan<br />
güneydoğuya doğru Eosen yaşlı kayalar üzerine itilmiş olduğu görülür. Bu nedenle Alt<br />
Lütesiyen yaşlı kayaları yer yer Alt Kretase yaşlı Çağlayan Formasyonu altına açılı olarak<br />
girmiş ve ona yaslanmış olarak bulunur.<br />
Diğer taraftan Piliyostosen yaşlı Açma Formasyonu da açılı bir uyumsuzlukla Alt<br />
Lütesiyen yaşlı birimleri örter.<br />
İnceleme alanında önemli bir kırık olan Değirmenci fayı güneybatıdaki Kayacık<br />
Mahallesi ile kuzeydoğudaki Tuzla tepe ve Bulak köyü arasında yaklaşık 14 km lik bir<br />
uzanım gösterir. Fayın güney bloğu 30-40 m kadar düşmüş, 70-80 derece güneye eğimli<br />
bir makaslama kırığı şeklindedir.<br />
Büyük olasılıkla Lütesiyen sonunda yaklaşık kuzey-güney doğrultulu sıkışma<br />
geriliminin etkisinde kalan inceleme alanında Tersiyer havzasının büyük boyutlu,<br />
bakışımsız bir senklinal oluşturduğu ve ilerideki evrelerde bu senklinal yapının kuzey<br />
kanadının güneye devrilmiş olduğu ve fayın oluşumunu hazırladığı söylenmektedir.<br />
14
Şekil A.1 Stratigrafik Dikme Kesit<br />
Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>5<br />
15
Karabük İli Jeoloji Haritası (1/50.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 20<strong>03</strong><br />
16
A.5.1. Metamorfizma ve Mağmatizma<br />
Tortul Birimler<br />
Birinci Zaman ( Paleozoyik )<br />
Sınırlı alanlarda yüzeylenen Paleozoyik yaşlı temel birimler, batıda, kuzeyde ve<br />
kuzeydoğuda olmak üzere, üç ayrı grupta görüntülenmektedir. Bu bölgelerde Kartal<br />
Formasyonu ve Yılanlı Formasyonu yüzeylenmektedir.<br />
Kartal Formasyonu ( Devoniyen )<br />
Mavimsi gri renkli siltli çamurtaşı, boz renkli şeyl, marn, siltli kumlu kireçtaşı<br />
seviyelerinden oluşan ve Alt Devoniyen yaşlı olarak kabul edilen bu seri, Eflani – Araç<br />
arasında yer alan Karadere istifinde görülmektedir. Kurtgelişi Tepe ve Sarı Çiçek Tepe<br />
kuzeyinde ve Karabük Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında da bu temel birimler<br />
yer yer yüzeylenmektedir. Kolay aşınabilir litolojileri ile yumuşak bir topografya sunan<br />
birimin, üst seviyelerinde dolomit katmanlarının kalınlıklarının artması ve ardalanan diğer<br />
litolojilerin kaybolması ile, Kartal Formasyonu Yılanlı Formasyonu’na geçiş gösterir.<br />
Yılanlı Formasyonu ( Devon – Karbonifer )<br />
Koyu gri, siyahımsı gri renkli dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan Yılanlı<br />
Formasyonu, Kartal Formasyonu ile birlikte, temel birimlerin yüzeylendiği alanlarda,<br />
Kartal Formasyonu’nun üst seviyesi olarak geliştiği görülmektedir. Dolomitik kireçtaşı<br />
olarak tanımlanmıştır. Bu kireçtaşları çok sert, bol kalsit damarlı ve koyu gri renklidir.<br />
Üzerlerine, İnaltı Kireçtaşları ve diğer daha genç birimler uyumsuz olarak gelişir.<br />
İkinci Zaman ( Mezozoyik )<br />
İnaltı Formasyonu ( Jura – Kretase )<br />
İnaltı formasyonu, karstik özellikler gösteren katmanlı kireçtaşlarından oluşmuştur.<br />
Safranbolu’nun doğusunda, Konarı Köyü’nden itibaren, Asarkayası Dere Vadisi boyunca<br />
geniş alanlarda yüzeylenmiştir. Bu yörede kuzey kesimde, kireçtaşı yüzlekleri üzerinde,<br />
düden, mağara, lapiye ve karstik kaynak gibi, yaygın karst oluşumları gözlenmektedir.<br />
Karabük’ün kuzeyinde, Manastır Tepe (1.555m.), Kuru Doruk Tepe (1.378m.), Erenler<br />
Tepe (1.735m.), gibi yüksek topografyayı oluşturan alanlar, tamamen bu karstik<br />
kireçtaşları ile kaplanmıştır. Bu kireçtaşı yüzleklerinin doğu dokanaklarından, Gürleyik,<br />
Hızar ve Mağara Kaynakları boşalmaktadır. Karabük doğusunda, Yenice’ye doğru Filyos<br />
Vadisi boyunca, genç Tersiyer yaşlı tortul birimlerin altında da aynı karstik kireçtaşları yer<br />
almaktadır. İnaltı formasyonu olarak adlandırılan karstik kireçtaşları, mavimsi gri, grimsi<br />
boz, yer yer siyahımsı gri renkli, erime boşluklarının dışında, gözeneksiz, kalın, çok kalın<br />
katmanlıdır. Kireçtaşları midye kabuğu şeklinde kırılmalıdır. Yılanlı Formasyonu’nun<br />
dolomitik kireçtaşları üzerinde açık rengi ile ayırt edilmektedir.<br />
Karst yapısı ile belirgin olan birimin üst dokanağı, Ulus Formasyonu ile uyumsuz<br />
olarak görülür. Devrakani Havzasında bu geçişler uyumlu olarak görülmektedir.<br />
Ulus Formasyonu ( Kretase )<br />
Karabük ve Safranbolu dolayında, İnaltı Formasyonu üzerinde geniş alanlar<br />
kaplamaktadır. Fliş sayesinde gelişmiş olan Ulus Formasyonu; şeyl, marn, silttaşı, kumtaşı,<br />
konglomera ve kireçtaşı litolojilerinden oluşmuştur. Şeyl seviyeleri, gri, mavimsi-yeşilimsi<br />
gri, boz renkli, yer yer alt seviyelerde silisli, üste doğru da karbonatlıdır. Kumtaşı ve<br />
17
silttaşları; boz, gri, kahverengimsi gri renkli, ince – orta kalın katmanlı, keskin köşeli<br />
kırılmalı, orta – iyi derece boylamalı ve polijenik elemanlıdır.<br />
Genelde fliş seviyeleri yumuşak dokusuyla yayvan bir topoğrafya oluşturmuştur.<br />
Bu yayvan topoğrafyada, dallı dağınık bir akarsu şebekesi gelişmiştir. İnaltı Formasyonu<br />
ve diğer daha eski temel birimler üzerine uyumsuz olarak gelen birimi, daha genç birimler<br />
örtmektedir. Alt seviyelerde, konglomera hakim litoloji olarak görülür. Üst seviyelerde ise<br />
çamurtaşı, silttaşı ve kumtaşı hakim birimlerdir. Yer yer birim içinde, İnaltı kireçtaşı<br />
blokları, olistolitler olarak yer almaktadır.<br />
Üçüncü Zaman ( Senozoyik )<br />
Kılıçlar Formasyonu (Üst Paleosen – Eosen)<br />
Safranbolu İlçemizde ve doğusunda geniş alanlarda gözlenen, “Safranbolu<br />
Kireçtaşı” olarak da adlandırılan bu formasyon, kireçtaşı ağırlıklı litolojik birimlerden<br />
oluşmuştur.<br />
İnaltı ve Ulus Formasyonları üzerine transgresif olarak gelişmiştir. Üste doğru<br />
Karabük Formasyonu ile dereceli geçişi olan birim, Neojen yaşlı çökeller tarafından<br />
örtülmüştür. Kılıçlar Formasyonu tabanda çakıltaşı, kırmızı renkli kumtaşı, karbonatlı<br />
kumtaşı litolojileri ile başlar ve üste doğru tamamen kireçtaşlarına geçmektedir.<br />
Kireçtaşları krem, bej, beyaz, gri renkli, alt kesimlerde kalın, çok kalın, üste doğru orta<br />
kalın tabaka kalınlıklı, düzgün katmanlı, yer yer kumlu, bol fosillidir. Fosilli mikrit,<br />
istiflenmiş biyomikrit, biyosparit tipli kireçtaşları, tıkız, midye kabuğu şeklinde kırılımlı ve<br />
belirgin katmanlıdır.<br />
Karabük Formasyonu (Eosen)<br />
Karabük’ten başlayarak, doğuya doğru Araç Çayı Vadisi’nin her iki tarafında<br />
yaygın olarak görülen ve genellikle yeşilimsi marnlardan oluşan seviyeye “Karabük<br />
Formasyonu” adı verilmiştir. Genelde kolay aşınabilen litolojisinden dolayı, yayvan bir<br />
topografya oluşturmuştur.<br />
Genellikle bej, yeşilimsi boz renkli marnlardan oluşan birim içinde, karbonat<br />
çimentolu, ince-orta katmanlı, gevşek tutturulmuş, yarı yuvarlak, yuvarlak taneli, iyi<br />
boylanmalı, yer yer çakıllı kumtaşları yer alır. Üst seviyelere doğru, kumtaşları<br />
konglomeralara geçiş gösterir. En üst seviyelerde, çamurtaşı ve silttaşları ile jipsli<br />
oluşumlar da gözlenir.<br />
Araç Formasyonu<br />
Karabük Formasyonu üzerine uyumlu olarak gelen çamurtaşı, kiltaşı ve evaporit<br />
oluşuklarla başlayan bu formasyon, genelde kumtaşı, konglomera, marn, tüf, tüfit ve<br />
aglomera seviyeleri ardalanmasından oluşmuştur.<br />
Yataya yakın 3 – 5 derece eğimli katmanlardan oluşur. Soğanlı Çayı güney ve<br />
kuzeyinde geniş alanlar kaplamıştır. Araç Çayı güney yakasında da, Karabük ile Araç<br />
arasında sürekli izlenir.<br />
Soğanlı Formasyonu (Üst Eosen)<br />
İlimizin güneydoğusunda, Soğanlı Vadisi boyunca görülen kireçtaşları “Soğanlı<br />
Kireçtaşlar” olarak formasyon aşamasında tanımlanmıştır. Açık turuncu, krem renkli, sert<br />
köşeli, kırılmalı, altta orta-kalın, üste doğru ince-orta tabakalı kalınlıklı, belirgin katmanlı,<br />
altta marn ve karbonatlı kiltaşı ara katkılı olan kireçtaşları, seyrek biyomikrit, istiflenmiş<br />
biyomikrit kaya tiplidir.<br />
18
Neojen Yaşlı Çökeller<br />
Araç Çayı kuzeyinde yer yer örtü olarak görülen, Neojen yaşlı çökeller, genelde<br />
düz ve yayvan sırtlar oluşturmuştur. Birim genelde gevşek tutturulmuş konglomera,<br />
kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı ve yer yer de gölsel kireçtaşı litolojilerinden oluşur.<br />
Dördüncü Zaman (Kuvaterner)<br />
Akarsu vadileri boyunca uzanan akarsu alüvyonları, aktüel çökelleri oluşturmuştur.<br />
Vadi alüvyonları pekişmemiş kum, çakıl, kil karmaşasından oluşmuştur. Soğanlı Çayı ve<br />
Araç Çayı üzerinde açılan araştırma sondaj kuyuları ve su sondaj kuyuları verilerine göre,<br />
vadi alüvyonlarının kalınlığı 30-35 m.’yi bulmaktadır.<br />
Magmatik Kayaçlar :<br />
Karabük-Yenice arasında, Filyos Vadisi yamaçlarında görülen Dirgene<br />
Granotoidleri ile Andıraz Granitleri magmatik kayaçları temsil eder. Granotoidler,<br />
Paleozoyik yaşlı temel birimleri katetmişlerdir. Kestiği birimleri farklı derecelerde<br />
değişikliğe uğratan magmatik kayaçların, üst dokanağı Üst Jura-Kretase yaşlı İnaltı<br />
Kireçtaşları tarafından örtülmüştür. Bu ilişkileri nedeniyle Mezozoyik (Dogger) yaşlı<br />
olarak kabul edilmişlerdir.<br />
Soğanlı Çayı Vadisinde Andıraz Baraj yeri dolayında yüzeylenen granitler, farklı<br />
özellik gösterirler. Bu magmatik birim; granit, granodiorit karmaşığı şeklinde görülür. Bu<br />
bölgedeki magmatik intrüzyonun, Kuzey Anadolu’da yaygın görülen, Kretase sonrası<br />
Laramiyen Orojenezi ile ilgili intrüzyon grubundan olduğu kabul edilmiştir.<br />
A.5.2. Tektonik ve Paleocoğrafya<br />
Geniş alanlar kaplayan Senezoyik yaşlı tortullarda tektonik hareketler doğu-batı<br />
doğrultulu olarak izlenir. Karabük-Safranbolu yerleşim bölgesinin kuzeybatısında<br />
Mezozoyik ve Senozoyik yaşlı formasyonların dokanağı boyunca görülen Karabük fayı,<br />
Kretase yaşlı birimleri Senozoyik yaşlı genç birimler üzerine iten bir ters faydır.<br />
Türkiye topraklarının % 96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle Kuzey<br />
Anadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay Hattı<br />
Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bu<br />
bölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmet<br />
paşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Karabük, I. derece deprem<br />
kuşağında yer almaktadır. Karabük İli deprem haritası Şekil A.4’te verilmiştir.<br />
İsmetpaşa–Gerede hattından geçen doğrultu atımlı Kuzey Anadolu Fay Zonu<br />
günümüzde de aktif bir zondur. Bölgede daha çok doğu-batı uzanımlı bir çok yapısal ve<br />
morfolojik şekil görülür. Bölge, jeolojik zaman içerisinde meydana gelen orojenik<br />
hareketlerin etkisinde kıvrımlanma ve faylanmaya uğramıştır. Karabük ve yakın çevresi<br />
Namuriyen-Dogger arasında karasal ortam koşullarını yaşamıştır. Mesozoyik başından beri<br />
meydana gelen Erken Alpin hareketleri sonucu kara halindeki Karabük ve çevresi Kretase<br />
başından itibaren yavaş yavaş su altına girmiş, derin ve hareketli havza özelliği<br />
göstermektedir. Bölgede ikinci uyumsuzluk Maestrihtiyen sonunda gözlenmektedir. Bu<br />
dönemde Karabük ve yakın çevresi Alpin orojenezinin Laramiyen fazından etkilenerek<br />
yükselmiş olabilir. Daha sonra Paleojen birimler Pireniyen ve Helvesyen fazları ile<br />
kıvrımlanmaya başlamış olup Neojen ve Kuvaterner yaşlı çökeller bu birimlerin üzerine<br />
uyumsuzlukla yer almıştır.<br />
19
Karabük Tersiyer Havzasının güneyini sınırlayan Karagöl Fayı olarak bilinen ters<br />
fay yine Ulus Formasyonunu ve küçük mostralar Tersiyer birimlerini Karabük Havzası<br />
içine itmiştir. Karabük Tersiyer havzasında Rahmanlar ve Mangaoğlu dolayında<br />
Safranbolu Formasyonunda 90 0 ’ye varan eğimler ve devrilmeler, Karabük Havzasının<br />
Kuzeydoğu-Güneybatı alanını sınrlayan ters bir fayın varlığını gerektirir. Ama Karabük<br />
Havzasındaki Paleozoyik ve Mesozoyik birimleri kuzeyden güneye doğru iten bu ters fay<br />
örtü altında kalmaktadır.<br />
Karabük İlinin hemen kuzeyinden geçen ve Tersiyer çökellerini çizgisel olarak<br />
sınırlayan Karabük Fayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. 60 km izlenen bu çizgisellik<br />
boyunca kuzey bloktaki Kretase yaşlı Ovacuma grubu çökelleri (Ulus Formasyonu)<br />
yükselmiştir. Güneydoğu bloktaki Safranbolu kireçtaşının eğimi genellikle 5º-10º iken bu<br />
zon boyunca sürüme nedeniyle düşey ve devrik konumlar kazanmıştır. Ancak bu fay şu an<br />
aktif değildir. Karabük Fayı, çıplak gözle çok rahat bir şekilde izlenmektedir. Batı<br />
Karadeniz Bölgesi orojenik hareketler sonucunda topografik yapısı engebeli bir yapı<br />
oluşturmuş olup Karabük İli kent merkezi yerleşimi ve gelişimini engellemektedir.<br />
Karabük İli Deprem Haritası (1/50.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: Deprem Araştırma Dairesi ANKARA, 20<strong>03</strong><br />
Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 20<strong>03</strong><br />
KAYNAKLAR :<br />
Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 20<strong>03</strong><br />
Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
20
B.1. Enerji Kaynakları<br />
B.1.1. Güneş<br />
(B). DOĞAL KAYNAKLAR<br />
İlimizde güneş enerjisinden bir enerji kaynağı olarak faydalanılmamaktadır. Bazı<br />
konutlarda gün ısı denilen ve günlük sıcak su elde etmekte kullanılan sistemler vardır.<br />
B.1.2. Su Gücü<br />
Konu ile ilgili bilgiler D.Su bölümü ve J.2.2’de verilmiştir.<br />
B.1.3. Kömür<br />
İlimiz sınırları içinde kömür rezervi bulunmamaktadır.<br />
B.1.4. Doğalgaz<br />
İlimiz sınırları içinde doğalgaz rezervi bulunmamaktadır.<br />
B.1.5. Rüzgar<br />
Tablo B.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylık Ortalama Rüzgar Hızı (dk)<br />
AYLAR<br />
Rüzgar hızı (dk)<br />
OCAK 0,7<br />
ŞUBAT 0,9<br />
MART 1,0<br />
NİSAN 0,9<br />
MAYIS 0,9<br />
HAZİRAN 1,0<br />
TEMMUZ 1,0<br />
AĞUSTOS 0,9<br />
EYLÜL 0,8<br />
EKİM 0,7<br />
KASIM 0,6<br />
ARALIK 0,8<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
B.1.6. Biyokütle<br />
İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.<br />
B.1.7. Petrol<br />
Karabük ili sınırları dahilinde petrol rezervi bulunmamaktadır.<br />
B.1.8. Jeotermal Sahalar<br />
• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışı<br />
Sarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunun<br />
dışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısu<br />
kaynağı daha vardır.<br />
21
• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su,<br />
İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak<br />
bulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından<br />
başlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları,<br />
ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. su<br />
çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst<br />
basamaktadır.<br />
B.2. Biyolojik Çeşitlilik<br />
B.2.1. Ormanlar<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 Ha verimli koru,<br />
28.161,9 Ha bozuk koru, 9822,4 Ha ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149 982,8 Ha<br />
ormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, bu<br />
ormanların tamamında yaklaşık 10.065.<strong>00</strong>0 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğu<br />
yıllık artım miktarı 250.<strong>00</strong>0 m³ tür. Bu ormanların 8669<strong>00</strong>0 m³ ünü ibreli ağaç türleri<br />
1.396.<strong>00</strong>0 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türleri Göknar,<br />
Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir.<br />
Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık Örgütü<br />
FAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 1<strong>00</strong> adet<br />
sıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini de<br />
Yenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek az<br />
ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir arada<br />
yaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecek<br />
kuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir.<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 23.649,6 ha. verimli, 4.197,0<br />
ha. bozuk, 19.274,8 ha. açıklık olmak üzere toplam 47.<strong>12</strong>1,4 ha. ormanlık alanı<br />
bulunmaktadır.<br />
Orman Varlığının Faydaları:<br />
Kullanılabilir doğal kaynaklar olan ormanların insanlara olduğu gibi tüm canlılara da<br />
sayısız faydaları vardır. Orman varlığının yararlarından bir kaçını şöyle sıralayabiliriz.<br />
Orman Ürünlerinin Üretim Fonksiyonu<br />
Hidrolik Fonksiyon<br />
Antierrasyonel Fonksiyon<br />
Klimatik Fonksiyon<br />
Toplum Sağlığı Fonksiyonu<br />
Tabiatı Koruma Fonksiyonu<br />
Estetik Fonksiyonu<br />
Represyon Fonksiyonu<br />
Ulusal Savunma Fonksiyonu<br />
Bilimsel Fonksiyon vb.<br />
22
Ormanlar;<br />
*Sel ve taşkınları önler.<br />
*Erozyonu önler.<br />
*Ortam sıcaklıklarını ılımanlaştırarak, yağışların<br />
oluşmasını sağlar.<br />
*Oksijen üreterek çevresindeki havayı temizler.<br />
*İçerisinde yer alan flora ve faunayı korur.<br />
*Doğal güzellik sağlar.<br />
Yakacak ihtiyacını karşılamada, kağıt üretiminde,<br />
ev eşyası ve ders araçları üretimi vb. alanlarda kullanılır.<br />
B.2.1.1. Odun Üretimine Ayrılan Tarım Alanları<br />
İlimizde odun üretimine ayrılan tarım alanları bulunmamaktadır.<br />
B.2.2. Çayır ve Mera<br />
İlimiz mera alanları küçük ve çok parçalı yapıdadır. Meraların büyük kısmı zayıf<br />
karakterli olup, büyük bölümü işgal altındadır.<br />
Tablo B.2 Karabük İli Çayır ve Mera Varlığı, 2<strong>00</strong>9<br />
İLÇELER YÜZÖLÇÜMÜ (ha.) ÇAYIR VE MERA<br />
Miktar (ha.) Oran (%)<br />
Merkez 70.4<strong>00</strong> 1.<strong>12</strong>9 1,6<br />
Eflani 53.6<strong>00</strong> 988 1,8<br />
Eskipazar 65.7<strong>00</strong> 4.984 7,6<br />
Ovacık 39.3<strong>00</strong> 2.024 5,2<br />
Safranbolu 102.3<strong>00</strong> 8.029 7,8<br />
Yenice 83.2<strong>00</strong> 391 0,5<br />
İl Toplamı 414.5<strong>00</strong> 17.545 4,2<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
23
Karabük İli mera çalışmaları ile ilgili ayrıntılı bilgi, F.1.2 bölümünde verilmiştir.<br />
B.2.3. Sulak Alanlar<br />
İlimiz sınırları içinde sulak alan bulunmamaktadır.<br />
B.2.4. Flora<br />
Safran (Crocus sativus), Türkiye’de sadece Safranbolu Davutobası Köyü’nde dar bir<br />
alanda (3-4 dekarlık) yetiştiriciliği yapılmaktadır. Safran, soğanlı bir bitkidir. Soğan çapları<br />
2-4 cm. kadardır. Kendi ağırlığının yüzbin katı oranında bir sıvıyı sarıya boyama özelliği<br />
olan safran bitkisi sonbaharda çiçek açıp ürün vermektedir. Eflatun-mor taç yaprakları<br />
arasında sarı-kırmızı lifleriyle çiğdeme benzeyen safranın bir gramı için 150’ye yakın lif<br />
(tepecik) toplamak gerekiyor. Her çiçekte üç adet lif bulunuyor; güneşe duyarlılığından<br />
dolayı taç yapraklarıyla liflerini gizleyen ve karanlıkta açan safranın toplanması gün<br />
doğmadan yapılmaktadır.<br />
Safran; baharat, boya hammaddesi, ilaç ve kozmetik sanayii ile zerde isimli tatlı ve<br />
lokum imalatında kullanılmaktadır.<br />
Safran Çiçeği<br />
Endemik Bitki Türleri:<br />
Campanula ptericaula (çan çiçeği)<br />
Abies bornmuelleriana (göknar)<br />
Lonicera caucasica subsp. orientalis (hanımeli)<br />
Astragalus sigmoideus (geven)<br />
Astragalus anthylloides (geven)<br />
Lathyrus tukhtensis (fiğ)<br />
Trifolium pannonicum ssp. elongatum (üçgül)<br />
Rhamnus thymifolius<br />
Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı<br />
altında incelenmiştir.<br />
B.2.5. Fauna<br />
İlimiz ormanlarında nesli tükenmekte olan bölge halkı tarafından Elik olarak<br />
adlandırılan bir tür Yabani Geyik türü yaşamakta olup; koruma altına alınmıştır. Ayrıca<br />
İlimiz sınırları içersinde yaşayan bazı hayvan türleri şunlardır.<br />
Mircotus arvalis (Tarla Faresi), Salomendia salomendra (Benekli Toprak<br />
Semenderi), Passer domesticus (Su Serçesi), Locerta saxidoridis (El Öpen), Testudo graeca<br />
(Kara Kaplumbağa), Lokarta viridis (Yeşil Kertenkele), Apus apus (Ebabil Kuşu), Ciconia<br />
24
ciconia (Beyaz Leylek), Athena noctua (Kukumav Kuşu), Caprimulgus unwini (Çoban<br />
Aldatan), Carduelis carduelis (Saka Kuşu),Acro palustris (Bataklık Bülbülü), Cercotrichas<br />
galactodes (Dik Kuyruk), Corvus corax (Kuzgun) , Falco t. tinnuculus (Kerkenez) .<br />
Bu bölüm ile ilgili ayrıntılı bilgiler F.Flora-Fauna ve Hassas Yöreler konu başlığı<br />
altında incelenmiştir.<br />
B.2.6. Milli Parklar, Tabiat Parkları, Tabiat Anıtı ve Tabiatı Koruma<br />
Alanları ve Diğer Hassas Yöreler<br />
Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı:<br />
Eskipazar’da 5<strong>00</strong> m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir.<br />
Türbe çamı 3<strong>00</strong> yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır.<br />
Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar :<br />
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar;<br />
* Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)<br />
1.nin Çapı : 2,01 m. Çevresi: 6,30 m. Boyu: 23,0 m.<br />
2.nin Çapı : 1,90 m. Çevresi: 5,95 m. Boyu: 25,0 m.<br />
3.nün Çapı : 1,58 m. Çevresi: 4,96 m. Boyu: 18,0 m.<br />
4.nün Çapı : 1,50 m. Çevresi: 4,70 m. Boyu: 20,0 m.<br />
* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)<br />
Çapı: 1,30 m Çevresi: 3,80 m. Boyu: 30,0 m.<br />
* Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)<br />
Çapı: 0,68 m. Çevresi: 3,80 m. Boyu: 23,0 m.<br />
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı içinde olanlar;<br />
* Taxus baccata (Porsuk)<br />
Çapı: 2,24 m. Çevresi: 7,<strong>00</strong> m Boyu: 24,0 m<br />
* Taxus baccata (Porsuk)<br />
Çapı : 2,05 m. Çevresi: 6,45 m. Boyu: 18,0 m.<br />
* Corylus colurna (Türk Fındığı)<br />
Çapı : 0,90 m. Çevresi: 2,80 m. Boyu: 20,0 m.<br />
.* Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)<br />
Çapı : 0,94 m. Çevresi: 2,95 m. Boyu: 19,0 m.<br />
* Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç)<br />
Çapı : 0,70 m. Çevresi: 2,20 m. Boyu: 18,0 m.<br />
* Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru)<br />
Çapı : 1,45 m. Çevresi: 4,60 m. Boyu: 18,0 m.<br />
25
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı:<br />
İlimiz, Yenice İlçesi Balıkısık Mevkiinde 334 hektar alan 29.<strong>12</strong>.1987 yılında Tabiat<br />
Koruma Alanı olarak tesis edilmiş olup; çok çeşitli bitki ve hayvan türleri ile olağanüstü<br />
boy ve çapındaki Taxus baccata ( Porsuk Ağacı), fındık, dışbudak türlerini barındırır.<br />
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı:<br />
İlimiz, Yenice İlçesi, Balıkısık Mevkiindeki 721,5 hektarlık alan 29.<strong>12</strong>.1987 yılında<br />
Tabiat Koruma Alanı ilan edilmiştir. Istranca Meşesinin dünyadaki eşine ender rastlanan<br />
boy ve çapındaki örnekleri, çok çeşitli ağaç ve hayvan türlerine barınak teşkil eder.<br />
B.3. Toprak<br />
İlimizdeki toprak grupları;<br />
A)Kahverengi Orman Toprakları ( M )<br />
Bu topraklar yüksek kireç içeriğine sahip ana madde üzerinde oluşmuştur. Profil, A<br />
( B ) C şeklindeolup; horizonlar birbirine tedricen geçer. A Horizonu koyu kahverengi,<br />
dağılgan, furda ve granüler yapıdadır. Reaksiyon genellikle kalevi bazen de nötrdür.<br />
Horizonu, genellikle daha açık kahverengi ve granüler veya yuvarlak köşeli blok yapıdadır.<br />
C horizonundan daha fazla kil ihtiva eder. Bunlar daha çok silikat killeridir. Killerin baz<br />
saturasyonu orta veya yüksek derecededir. B Horizonunun alt kısımlarında CaCO3<br />
birikintileri görülür.<br />
Topraklar genellikle yaprağını döken orman örtüsü altında oluşur. Drenajları ise<br />
iyidir. Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılmakta olup; tarım yapılanlarda verim<br />
yüksektir.<br />
B)Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları ( N )<br />
Bu toprak çeşitleri değişik ana kayalardan oluşmuştur. Renk ve baz durumu ana<br />
materyal ve organik madde miktarına bağlı olarak değişir. A (B) C profilli topraklardır. Bu<br />
topraklarda B Horizonunu gözle ayırt etmek zordur. B Horizonu bazen silikat, kil<br />
mineralleri ile hafifçe zenginleşmiş yapı elemanlarına sahip olabilir. Bu Horizon birçok<br />
kısımlarda yoktur ve Al’in hemen altında C Horizonu bulunmaktadır.<br />
C)Kireçsiz Kahverengi Topraklar ( U )<br />
Bu toprakların oluşumunda zayıf podzollaşma ve birazda kalsifikasyon rol oynar. A<br />
Horizonu kahverengi, kırmızımsı kahverengi, grimsi kahverengi, sarımsı kahverengi veya<br />
kırmızıdır. Yumuşak (Tınımsı) kıvamdadır. B Horizonu daha ağır bünyeli, daha sert<br />
kıvamlı, kahverengi veya kırmızımsı kahverengidir. Burada kırmızılık daha fazladır. Bu<br />
horizonun, normal olarak kireci yıkanmıştır; fakat reaksiyon nötr veya kalevidir. A’dan<br />
B’ye geçiş tedricen olmaktadır.<br />
Bu toprakların ana maddesi değişiktir. Topraklar, asit ana madde üzerinde olduğu<br />
kadar kireç taşı üzerinde oluşabilir. Doğal drenajları iyidir.<br />
26
D)Redzina Toprakları ( R )<br />
İnterzonal toprakların kalsimorfik grubuna girmesi sebebi ile bütün özelliklerini<br />
yüksek derecede kirece sahip ana maddeden alır. Zonal topraklara nazaran horizonlar çok<br />
zayıf olup AC profillidir.<br />
A Horizonu ince olup; granüler yapıda, koyu renkte ve alkali veya nötr<br />
reaksiyonludur.<br />
Organik madde, mineral madde ile iyice karışmıştır. Organik madde miktarı ve<br />
toprak derinliği, Kalkerli materyal üzerinde teşekkül etmiş litosol ve regosollerden fazladır.<br />
Bütün profilde, CaCO3 dağılmış durumda olup; baz saturasyonu yüksektir.<br />
Tabii vejetasyon çalı–fundadır. Serin, Hümid ve Semiarid iklimlerde yer alır. Yıllık<br />
ortalama Yağış 5<strong>00</strong>–750 mm.dir. Ana Madde Kalker, Dolomit, Marn ve Tebeşirdir.<br />
E)Alüvyal Topraklar<br />
Akarsular tarafından askıda taşınarak depolanmış, genellikle yeni tortul depozitler<br />
üzerindeki (A) C profilli topraklardır. Alüvyal topraklar, akarsu düzlükleri yan derelerin<br />
yüksek arazilerden vadi tabanlarına, geçiş alanlarında deltalar ve kıyı düzlüklerinde oluşur.<br />
Mineral bileşimleri, akarsu havzasının özelliklerine, jeolojisine, erozyon ve<br />
birikme devirlerine bağlı olup; heterojendir. Bu toprakların profilinde horizonlaşma hiç<br />
yok ya da çok azdır. Buna rağmen değişik özellikte katmanlar görülür. Büyük bir<br />
çoğunluğu yukarı arazilerden yıkanan kireççe zengindir.<br />
Alüvyal topraklar, bünyesine ve bulunduğu bölgeye ya da evrim devrelerine göre<br />
sınıflandırılırlar. Alüvyal topraklarda üst toprak, alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar.<br />
İnce bünyeli ve taban suyu yüksek olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve<br />
organik maddece zengindir. Alt toprakta hafif seyreden bir indirgenme olayı hüküm sürer.<br />
Kaba bünyeliler iyi drene olduklarından yüzey tabakaları çabuk kurur. Arid iklimlerdeki<br />
alüvyal ovalarında yüksek taban suyunun varlığında değişik derecede tuzluluk, sodiklik<br />
veya her ikisi birden görülebilir.<br />
Alüvyal topraklar iklim şartlarına bağlı olarak bütün bitkilerin yetiştirilebildiği<br />
yüksek verimli her tür kültür bitkisinin yetiştirilebildiği uygun topraklardır.<br />
F)Hidromorfik Topraklar<br />
Bu topraklara sık sık taşkınlara uğrayan, yüksek taban suyuna ve gleylenmiş profile<br />
sahip alüvyal toprakları diğer alüvyal topraklardan ayırmak için hidromorfik topraklar<br />
denilmiştir. Doğal bitki örtüsü, çayır, mera otları, saz, kamış ve sulak yerlerde yetişen<br />
bitkilerdir.<br />
Topoğrafyaları düz ve çukur, taban suyu yüksek ve alt katmanları yaştır. Taban<br />
suyundaki alçalma ve yükselmeler, toprak katlarında ard arda gelen yükseltgenme ve<br />
indirgenmelere neden olur. Dolayısıyla mavi, gri pas rengi lekeler gözlemlenebilir. Bu<br />
topraklarda derinlik fazla ise de gleyleşmiş katlar kök bölgesini sınırlandırmaktadır. Uzun<br />
süre yaş kesimlerinde otlatma yapılabilir.<br />
G)Irmak Taşkın Yatakları<br />
Akarsuların normal yatakları dışında, fezeyan halinde iken yayıldıkları alanlardır.<br />
Genellikle kumlu, çakıllı ve molozlu malzeme ile kaplıdır. Taşkın suları ile sık yıkanan<br />
alanlardır. Taşkın suları ile sık sık yıkanmaya maruz kaldıklarından, toprak materyali<br />
27
ihtiva etmezler ve bu nedenledir ki toprak çeşiti değil de arazi sınıfı olarak nitelendirilirler.<br />
Tarıma elverişli olmadıkları gibi üzerlerinde doğal bitki örtüsü de yoktur.<br />
H)Çıplak Kaya ve Molozlar<br />
Üzerinde toprak örtüsü bulunmayan, parçalanmamış veya kısmen parçalanmış sert<br />
kaya ve taşlarla kaplı sahalardır. Genellikle bitki örtüsünden yoksundurlar. Bazen arasında<br />
toprak bulunan kaya çatlaklarında veya topraklı küçük ceplerde yetişen çok seyrek orman<br />
ağ açları, çalı ve otlar bulunabilir.<br />
B.4. Su Kaynakları<br />
B.4.1. İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar<br />
Karabük İlinde Karabük İçme Suyu Projesi ile Karabük İli ve Safranbolu İlçesinin<br />
içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının 2040 yılına kadar güvenli şekilde<br />
karşılanması amaçlanmıştır. Söz konusu içme ve kullanma suyu temini Karasu<br />
Kaynağından sağlanmaktadır. Karabük İçme Suyu Projesi 2<strong>00</strong>7 yılında tamamlanarak<br />
işletmeye açılmıştır. İçme ve kullanma suyu miktarı 32,37 hm³/yıl dır. Tesis 2<strong>00</strong>7 yılında<br />
işletmeye açılmış ve işletmesi Karabük Belediyesine bırakılmıştır. Karasu Kaynağına ait<br />
analiz sonuçları D.3.1 başlığı altında verilmiştir.<br />
B.4.2. Yeraltı Su Kaynakları<br />
DSİ 23. Bölge Müdürlüğünce Hızar Kaynağından 2<strong>00</strong>0-2<strong>00</strong>4 yılları arasında,<br />
Mağara (Bulak) Kaynağından 1998-2<strong>00</strong>6 yılları arasında gözleme amaçlı su numuneleri<br />
alınmış ve analizleri yapılmıştır. Sonraki yıllarda bu iki içme suyu amaçlı su kalitesi<br />
istasyonu kapatılmıştır. Bu nedenle 2<strong>00</strong>9 yılına ait değerler bulunmamaktadır. Karasu<br />
Kaynağından ise 2<strong>00</strong>2 yılından itibaren su numuneleri alınmaya başlanmış ve izleme<br />
çalışmaları günümüzde de devam etmektedir. Karasu Kaynağı içme suyu amaçlı kaynak<br />
suyu olarak kullanılmaktadır. Karabük İçmesuyu Projesinin kaynak suyudur.<br />
B.4.3. Akarsular<br />
Konu ile ilgili bilgiler “D.Su” bölümünde verilmiştir.<br />
B.4.4. Göller ve Göletler<br />
İlimiz Eflani İlçesinde üç adet gölet bulunmaktadır.<br />
Bostancılar Göleti:<br />
Havza<br />
Alt Havza<br />
İlçesi<br />
Yüzölçümü : 260.<strong>00</strong>0 m 2<br />
Rakım : 935 m.<br />
Hacim : 1.057.<strong>00</strong>0 m 3<br />
: Batı Karadeniz<br />
: Filyos havzası<br />
: Eflani/KARABÜK<br />
Derinlik : Max.: 13,<strong>00</strong> m. / Min.: 5,50 m. / Seki: 14,40 m.<br />
Kullanım<br />
: Sulama amaçlı (350 ha.)<br />
28
Su özelliği : Tatlı su<br />
Göl tipi<br />
: Oligotrofik<br />
Göle gelen akarsu : Saçak deresi (yıllık ort. debi: 1.087 m 3 )<br />
Bostancılar Göleti<br />
Ortakçılar Göleti:<br />
Havza<br />
: Batı Karadeniz<br />
Alt Havza : Filyos havzası<br />
İlçesi<br />
: Eflani/KARABÜK<br />
Yüzölçümü : 105.<strong>00</strong>0 m 2<br />
Rakım : 937 m.<br />
Hacim : 451.<strong>00</strong>0 m 3<br />
Derinlik : Max.: 14,<strong>00</strong> m. / Min.: 7,<strong>00</strong> m. / Seki: 15,<strong>00</strong> m.<br />
Kullanım<br />
: Sulama amaçlı (150 ha.)<br />
Su özelliği : Tatlı su<br />
Göl tipi<br />
: Oligotrofik<br />
Göle gelen akarsu : Yayla deresi (yıllık ort. debi: 418 m 3 )<br />
Ortakçılar Göleti<br />
Kadıköy Göleti:<br />
Havza<br />
: Batı Karadeniz<br />
29
Alt Havza : Filyos havzası<br />
İlçesi<br />
: Eflani/KARABÜK<br />
Yüzölçümü : 205.<strong>00</strong>0 m 2<br />
Rakım : 936 m.<br />
Hacim : 936.<strong>00</strong>0 m 3<br />
Derinlik : Max.: 14,<strong>00</strong> m. / Min.: 6,<strong>00</strong> m. / Seki: 15,<strong>00</strong> m.<br />
Kullanım<br />
: Sulama amaçlı (3<strong>00</strong> ha.)<br />
Su özelliği : Tatlı su<br />
Göl tipi<br />
: Oligotrofik<br />
Göle gelen akarsu : Mahşerli Boğaz deresi (yıllık ort. debi: 2.620 m 3 )<br />
Kadıköy Göleti<br />
B.5. Mineral Kaynaklar<br />
Bu bölüm ile ilgili bilgiler (I).Madencilik konu başlığı altında incelenmiştir.<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
KAYNAKLAR :<br />
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
30
(C) . HAVA (ATMOSFER ve İKLİM )<br />
C.1. İklim ve Hava<br />
Orta kuşakta yer alan Karabük İli, Türkiye’nin kuzeyinde ve Batı Karadeniz<br />
Bölgesinde bulunmaktadır. Mutedil iklim kuşağı içersinde yarı kurak sahalar ile yağışlı<br />
sahalar arasında, yarı kurak sahalara biraz daha yakındır. Yağış rejimi, kıyı ve iç<br />
kısımlarda kaydedilen yağışların ay ve mevsimler üzerindeki dağılımı çok farklı olmakla<br />
beraber miktar bakımından da çok büyük değişiklikler göstermektedir. Bu bakımdan kıyı<br />
bölgelerindeki istasyonlar rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimine uygunluk<br />
göstermektedir. Fakat kıyı gerisi ve iç kesimler rejim bakımından Karadeniz Yağış Rejimi<br />
karakteristiğine uymamaktadır.<br />
C.1.1. Doğal Değişkenler<br />
C.1.1.1. Rüzgar<br />
Tablo C.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylık Rüzgar Hızı<br />
AYLAR Ortalama Rüzgar Hızı (m/sec) Max.Rüzgar Hızı (m/sec) ve Yönü<br />
OCAK 0,7 8.8/SSE<br />
ŞUBAT 0,9 15.4/W<br />
MART 1,0 11.2/NW<br />
NİSAN 0,9 8.1/W<br />
MAYIS 0,9 9.1/W<br />
HAZİRAN 1,0 13.3/WNW<br />
TEMMUZ 1,0 8.3/SSW<br />
AĞUSTOS 0,9 8.0/SW<br />
EYLÜL 0,8 9.8/WSW<br />
EKİM 0,7 8.3/SSW<br />
KASIM 0,6 6.5/WNW<br />
ARALIK 0,8 11.3/W<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
C.1.1.2. Basınç<br />
Tablo C.2 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Ortalama Basınç Değerleri<br />
AYLAR<br />
Ortalama Basınç (hPa)<br />
OCAK 987,5<br />
ŞUBAT 980,9<br />
MART 982,1<br />
NİSAN 984,1<br />
MAYIS 984,9<br />
HAZİRAN 982,3<br />
TEMMUZ 980,7<br />
AĞUSTOS 983,7<br />
EYLÜL 984,8<br />
EKİM 985,1<br />
KASIM 987,6<br />
ARALIK 982,4<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
31
C.1.1.3 Nem<br />
Tablo C.3 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylık Ortalama Nem Değerleri (%)<br />
Aylar Ortalama Nisbi Nem (%)<br />
OCAK 84,2<br />
ŞUBAT 81,6<br />
MART 73,9<br />
NİSAN 67,6<br />
MAYIS 68,4<br />
HAZİRAN 61,3<br />
TEMMUZ 65,3<br />
AĞUSTOS 59,6<br />
EYLÜL 70,4<br />
EKİM 71,8<br />
KASIM 84,7<br />
ARALIK 83,1<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
C.1.1.4 Sıcaklık<br />
Tablo C.4 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Sıcaklık Değerleri (°C)<br />
Aylar Ortalama Sıcaklık Mak. Sıcaklık Min. Sıcaklık<br />
Ocak 2,9 17,7 -8,0<br />
Şubat 5,5 18,4 -1,8<br />
Mart 7,1 25,6 -2,7<br />
Nisan <strong>12</strong>,1 27,1 1,4<br />
<strong>May</strong>ıs 16,3 35,5 3,5<br />
Haziran 21,9 39,0 9,6<br />
Temmuz 23,3 37,0 13,0<br />
Ağustos 22,2 38,8 1,6<br />
Eylül 18,3 35,4 4,5<br />
Ekim 16,3 31,3 4,8<br />
Kasım 7,8 22,3 -1,7<br />
Aralık 6,4 17,7 -3,2<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
C.1.1.5 Buharlaşma<br />
Tablo C.5 2<strong>00</strong>9 Yılına Ait Buharlaşma Değerleri<br />
AYLAR<br />
Ortalama Buhar Basıncı (hPa)<br />
OCAK 6,4<br />
ŞUBAT 7,4<br />
MART 7,3<br />
NİSAN 9,0<br />
MAYIS <strong>12</strong>,3<br />
HAZİRAN 15,1<br />
TEMMUZ 17,8<br />
AĞUSTOS 15,0<br />
EYLÜL 14,2<br />
EKİM <strong>12</strong>,8<br />
KASIM 9,0<br />
ARALIK 8,1<br />
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
32
C.1.1.6. Yağışlar<br />
C.1.1.6.1. Yağmur<br />
Tablo C.6 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Aylara Göre Yağışlar<br />
Aylar Aylık Yağış Toplamı (mm)<br />
Ocak 33,6<br />
Şubat 37,6<br />
Mart 61,6<br />
Nisan 95,6<br />
<strong>May</strong>ıs 20,8<br />
Haziran 47,8<br />
Temmuz 60,8<br />
Ağustos 29,0<br />
Eylül 34,0<br />
Ekim 25,4<br />
Kasım 29,9<br />
Aralık 37,9<br />
Kaynak: Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
C.1.1.6.2. Kar, Dolu, Sis ve Kırağı<br />
Tablo C.7 2<strong>00</strong>9 Yılına Ait Karla Örtülü ve Sisli Gün Sayısı<br />
Aylar<br />
Karla Örtülü<br />
Gün Sayısı<br />
Kar Yağışlı<br />
Gün Sayısı<br />
Kırağılı<br />
Gün Sayısı<br />
Sisli<br />
Gün Sayısı<br />
Donlu Gün<br />
Sayısı<br />
Ocak 1 8 4 1 16<br />
Şubat 1 3 1 1 5<br />
Mart -- 5 -- -- 4<br />
Nisan -- -- -- -- --<br />
<strong>May</strong>ıs -- 1 -- -- --<br />
Haziran -- -- -- -- --<br />
Temmuz -- -- -- -- --<br />
Ağustos -- -- -- -- --<br />
Eylül -- -- -- -- --<br />
Ekim -- -- -- -- --<br />
Kasım -- -- -- -- --<br />
Aralık -- -- 1 2 3<br />
Yıllık -- -- 5 7 6<br />
Kaynak: Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
C.1.1.7. Seller<br />
Konu ile ilgili bilgiler “Afetler” Bölümünde verilmiştir.<br />
C.1.1.8 Kuraklık<br />
Kuraklık İndis değerleri ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.<br />
C.1.1.9 Mikroklima<br />
İl sınırları içinde mikroklima oluşturan özel alanların yerleri, fonksiyonları ile ilgili<br />
bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
33
C.1.2. Yapay Etmenler<br />
C.1.2.1 Plansız Kentleşme<br />
Ağır sanayi kenti Karabük Yenişehir ve fabrika planlanırken Karabük şehir planı<br />
yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1950 yıllarda<br />
özel haddehaneler şehrin ortasında kurulmuştur. Kentin yerleşim yapısı çarpık bir şekle<br />
dönüşmüştür. 1955 yılından sonra Karabük’te göç yoluyla nüfuslanma süreci hızla devam<br />
etmiştir. Kısa sürede nüfuslanarak önemli bir konut sorunuyla yüz yüze gelmiştir.<br />
Bugün Karabük’e olan göçün göreceli olarak stabil bir karakter kazandığı<br />
söylenebilir. Karabük’ün idari fonksiyonunun gelişimine bağlı olarak tekrar göçler için<br />
çekim gücü oluşturacağı muhtemeldir. Böylesi bir hareketliliğin mekansal yansıması<br />
Karabük’ün kontrolünde ancak Safranbolu istikametinde oluşması kaçınılmaz olacaktır.<br />
Zira Safranbolu, Karabük’ün konut talebinin karşılandığı bir mekan parçası halindedir.<br />
Bunun en önemli nedeni; Karabük’ün topoğrafik şartlar bakımından en elverişli gelişme<br />
ekseninin Safranbolu doğrultusunda olmasıdır.<br />
C.1.2.2. Yeşil Alanlar<br />
Yeşil alanlar miktar ve alan olarak yetersizdir. Kent içinde büyük alan olarak yalnız<br />
Çamlık Orman Parkı ve 1<strong>00</strong>.Yıl Parkı yer almaktadır. Çamlık Orman Parkı kent<br />
bütününden kopuk olduğu için günübirlik yeşil alan ihtiyacından çok hafta sonu piknik<br />
ihtiyacını karşılayan bir park niteliğindedir. Karabük İli içinde mahalle aralarında giderek<br />
çoğalan park ve çocuk bahçelerinin çoğu zaman alanları yetersizdir. Merkez kesimlerde ise<br />
yeşil alan oldukça azdır. Hava ve çevre kirliliği göz önüne alındığında yeşil alanların azlığı<br />
daha da büyük sorun olarak görülmektedir. Özellikle merkez mahallelerde sıkışık ve yoğun<br />
dokular arasında yeşil alan ihtiyacı çok büyüktür.<br />
İl merkezinde kişi başına düşen toplam yeşil alan 1,5 m 2 ; toplam kentsel yeşil alan<br />
yüzölçümü 150.<strong>00</strong>0 m 2 ’dir.<br />
C.1.2.3. Isınmada Kullanılan Yakıtlar<br />
İlimiz Merkez ve İlçelerinde hava kalitesinin korunması ve hava kirliliğinin<br />
önlenmesi için 2<strong>00</strong>8-2<strong>00</strong>9 kış sezonu süresince kullanılacak olan yakıtların özellikleri İl<br />
Mahalli Çevre Kurul Kararı ile belirlenmiştir. İlimizde 2<strong>00</strong>4-2<strong>00</strong>5 kış sezonundan itibaren<br />
ısınma amaçlı olarak getirilen kömürlerin torbalanarak satışı yapılmaktadır.<br />
*Isınmada Kullanılan Yakıt Türü<br />
Isınma Amaçlı Yerli Kömürlerde Aranacak Özellikler :<br />
Alt Isıl Değer (orjinalde) Min. 6.<strong>00</strong>0 kcal/kg (-2<strong>00</strong>kcal/kg tolerans)<br />
Toplam Kükürt (Kuru bazda) %2 max.<br />
Toplam Nem (orijinde)<br />
%25 (max.)<br />
Kül (kuru bazda)<br />
%25 (max.)<br />
Boyut<br />
18-150 mm.<br />
(18 mm. altı ve 150 mm. üstü için max. %10 tolerans)<br />
Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir.<br />
34
Isınma Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler :<br />
Alt Isıl Değer (orjinalde)<br />
Kükürt (kuru bazda)<br />
Uçucu madde (kuru bazda)<br />
Toplam nem (orjinalde)<br />
Kül (kuru bazda)<br />
Şişme indeksi<br />
Boyut<br />
En az 6.2<strong>00</strong> kcal/kg (-4<strong>00</strong> kcal/kg tolerans)<br />
%0.9 (max.)<br />
%<strong>12</strong>-28 (+%1 tolerans)<br />
%10 (max.)<br />
%14 (max.) (+%1 tolerans)<br />
1 (max.)<br />
18-150 mm<br />
(18 mm altı ve 150 mm üstü için max %10 tolerans)<br />
Mekanik beslemeli yakma tesisleri için kömür boyutu 10-18 mm. olabilir.<br />
Sanayi Amaçlı İthal Edilecek Kömürlerde Aranacak Özellikler :<br />
Alt ısıl değer (orijinalde)<br />
Kükürt (kuru bazda)<br />
Uçucu madde (kuru bazda)<br />
Boyut<br />
Min. 6.<strong>00</strong>0 kcal/kg. (-5<strong>00</strong> kcal/kg tolerans)<br />
Max. %1 (+%0.1 tolerans)<br />
Max. %36 (+%1 tolerans)<br />
0-50 mm.<br />
Kömür Briketlerinin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri:<br />
Özellik Sınıf 1 Sınıf 2<br />
Alt Isıl Değeri 1 (kcal/kg), en az 5.<strong>00</strong>0 4.<strong>00</strong>0<br />
Baca gazına geçen kükürt oranı (%), m/m, en fazla 0.8 1.0<br />
Düşme sağlamlığı (%) m/m, en az 90 80<br />
Aşınma sağlamlığı (%) m/m, en az 75 65<br />
Yastık veya yumurta şeklindeki<br />
briketlerdeki (Kgf), en az 80 60<br />
Tabanı düzgün geometrik şekilli<br />
briketlerde (kg/cm 2 ), en az 130 1<strong>00</strong><br />
Suya dayanım 2 (%), en az 70 70<br />
Isıl verimi (%), en az 75 75<br />
Duman emisyon oranı (g/kg), en fazla 8 <strong>12</strong><br />
1-Bu özellik, orijinal (satışa sunulan) briket bazındadır.<br />
2-Su geçirmeyen torbalar içerisinde satılan briketlerde bu özellik aranmaz.<br />
C.1.2.4. Endüstriyel Emisyonlar<br />
Kalkınmanın ana sektörlerinden birisi de sanayi ve çevre arasında çok yönlü ve<br />
birbirini etkileyici nitelikte çok sıkı bir ilişki olup; bu etkileşimin oluşturduğu olumlu<br />
sonuçlar yanında, çevre koruma açısından gerekli önlemler alınmadığı ve uygun<br />
teknolojiler kullanılmadığı taktirde çevre üzerinde ve toplumda olumsuz sonuçlar doğuran<br />
bir dengesizlik ortaya çıkmaktadır. Çevrenin hızla kirlenmesine ve kamuoyunun sanayiden<br />
beklediği faydaların ikici planda kalmasına ve sanayiyi kendi yaşamlarını olumsuz yönde<br />
etkileyen bir oluşum olarak görmelerine neden olmaktadır. Diğer İllerde olduğu gibi<br />
İlimizde de hava kirliliğinin en büyük nedenleri sanayide ve ısınmada kullanılan kalitesiz<br />
yakıtlar, motorlu araçlardan kaynaklanan egzoz gazları ve diğer endüstriyel kirleticilerdir.<br />
İlimizde faaliyet gösteren sanayi tesislerine ait liste Tablo K.3-13’te verilmiştir.<br />
35
Tablo C.8 2<strong>00</strong>8 Yılı İlimizdeki Sanayi Tesislerinin Emisyon Durumları<br />
Sanayi<br />
Tesisinin (*)<br />
Adı<br />
Faaliyet<br />
Türü<br />
Kapasitesi<br />
Emisyon<br />
Ön İzni<br />
Emisyon İzin Belgesi<br />
Var<br />
A B<br />
Grubu Grubu<br />
Emisyon Emisyon<br />
İzni İzni<br />
Aygünsan D.Ç. Sıcak-Soğuk Had. 146829 ton/yıl X<br />
Başaran Had.San.Tic. Sıcak Demir Had. 38551 ton/yıl X<br />
Çağ-Çelik End.A.Ş. Sıcak Demir Had. 1<strong>00</strong><strong>00</strong>0 ton/yıl X<br />
Çelsantaş Çelik Mam. Sıcak Demir Had. 96768 ton/yıl X<br />
Çelikoğlu Hadd. Sıcak-Soğuk Had. 59218 ton/yıl X<br />
Kardemir D.Ç. A.Ş. Sıcak Demir Had. 1059432 ton/yıl X<br />
Kaptan D.Ç. End.A.Ş. Sıcak Demir Had. 71<strong>00</strong>0 ton/yıl X<br />
Mescier D.Ç.San. Sıcak Demir Had. 69<strong>12</strong>0 ton/yıl X<br />
Nomtaş D.Ç.End. A.Ş. Köşebent demiri 65557 ton/yıl Müracaat aşamasında<br />
Yolbulan D.Ç. Sıcak Demir Had. 576<strong>00</strong> ton/yıl X<br />
Alter D.Ç. Sıcak Hadde 96<strong>00</strong>0 ton/yıl Müracaat aşamasında<br />
Saka D.Ç. San. Sıca-Soğuk Had. 48<strong>00</strong>0 ton/yıl Müracaat aşamasında<br />
Saygın Tekstil Ür.Paz. Tekstil 384513 adet/yıl Tabi değil<br />
Kargisan Giyim San. Tekstil 18<strong>00</strong><strong>00</strong> adet/yıl Tabi değil<br />
Kalemler Teks.San.Tic Çorap 55<strong>00</strong><strong>00</strong> adet/yıl Tabi değil<br />
Gonca Tekstil Konfeksiyon 24<strong>00</strong><strong>00</strong> adet/yıl Tabi değil<br />
Me-Ver D.Ç. Çelik Kons.İm. 1609 ton/yıl Tabi değil<br />
Gürmen Giyim San. Konfeksiyon im. 732<strong>00</strong>0 adet/yıl Tabi değil<br />
Yavuz Tekstil San. Konfeksiyon im. 25<strong>00</strong><strong>00</strong>0 adet/yıl Tabi değil<br />
Güzay İnş.San. Hazır beton 1<strong>03</strong>588 m 3 /yıl Tabi değil<br />
Öz-Müge Tekstil San. Bayan tekstil 24<strong>00</strong><strong>00</strong> adet/yıl Tabi değil<br />
Yorüs A.Ş. Orman ürün. 19940 m 3 /yıl kereste<br />
3755 m 3 /yıl kontrplak<br />
Kaynak: İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
(*) 50 ve üzeri çalışanı bulunan sanayi tesisleri<br />
Tabi değil<br />
Yok<br />
C.1.2.5. Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar<br />
Taşıt motorları genelde benzin ve dizel olmak üzere iki grup halinde ele alınabilir.<br />
Benzinli motorlar, genel olarak yanma sonucunda CO, HC ve NO x , dizel motorları ise HC,<br />
NO x ve PM gibi emisyonları üretirler. Taşıtlarda emisyon oluşumunun aşırı artışı genelde<br />
motor ayarı ve periyodik bakımın geç yapılmasından kaynaklanmaktadır. Periyodik bakım<br />
ile birlikte çevre şartları, motor tipi, yakıt tipi, taşıt hızı ve motorun hızı da emisyonları<br />
artıran faktörlerdir.<br />
İlimizdeki motorlu taşıtların yıllık akaryakıt tüketimi ile ilgili bilgi<br />
bulunmamaktadır.<br />
Tablo C.9 İlimizde 2<strong>00</strong>9 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar<br />
Aracın Cinsi<br />
Araç Sayısı<br />
Otomobil 25.591<br />
Minibüs 1948<br />
Otobüs 520<br />
Kamyon 2819<br />
Traktör 4785<br />
Kamyonet 55<strong>00</strong><br />
Motosiklet 2350<br />
Diğer 557<br />
Toplam 44070<br />
Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
36
C.2. Havayı Kirletici Gazlar ve Kaynakları<br />
C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman<br />
Hava kirliliğine sebep olan gaz kirleticiler, normal sıcaklık ve basınç altında gaz<br />
formunda bulunan maddeler ile normal basınç altında katı veya sıvı halde bulunan<br />
maddelerin buharları sonucu meydana gelir. Gaz halindeki kirleticilerden karbonmonoksit,<br />
hidrokarbonlar, hidrojen sülfür, azot oksitler, ozon ve diğer oksitleyiciler ile kükürt<br />
oksitlerdir. Kükürtdioksit, suda ve dolayısıyla vücut sıvısında büyük ölçüde çözünebilen<br />
bir gazdır. Bunun en önemli etkisi üst solunum yollarının cidarlarını zedeleyerek hava<br />
akışına olan mukavemeti azaltmasıdır. Araştırmalar kükürt di oksitin sodyum klorür gibi<br />
aerosoller ile birlikte bulunması halinde çok daha tehlikeli olduğunu göstermiştir. Kükürt<br />
di oksitin tesiri kronik olmaktan ziyade akut olarak meydana gelmektedir.<br />
2872 Sayılı Çevre Kanununa istinaden çıkarılan H.K.K.Y.’de, hava kalitesi sınır<br />
değerleri verilmektedir. İnsan ve çevre sağlığının korunması, çevrede uzun ve kısa vadeli<br />
olumsuz etkilerin ortaya çıkmaması için atmosferdeki hava kirleticilerinin bir arada<br />
bulunduklarında, değişen zararlı etkileri göz önünde bulundurularak tespit edilen bu<br />
değerler konsantrasyon birimleriyle ifade edilen seviyeler Hava Kalitesi Sınır Değerleridir.<br />
Aşılmaması gereken bütün ölçüm sonuçlarının aritmetik ortalaması uzun vadeli sınır<br />
değerler olarak tanımlanmaktadır. Maximum günlük ortalama değerler veya istatistik<br />
olarak bütün ölçüm sonuçları sayısal değerlerinin büyüklüğüne göre sıralandığında, ölçüm<br />
sonuçlarının %95’ini aşmaması gereken değerlere de kısa vadeli sınır değerler denilir. Bu<br />
sınır değerler Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğinde ükürtdioksit için Kısa Vadeli<br />
Sınır Değer 4<strong>00</strong> Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 3<strong>00</strong> Mikrogram<br />
/metreküp olarak belirlenmiştir.<br />
2<strong>00</strong>9 yılında SO 2 ortalama değer 34 µg/m 3 olarak ölçülmüştür.<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı SO2 Aylık Ölçüm Değerleri<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
OCAK<br />
ŞUBAT<br />
MART<br />
NİSAN<br />
MAYIS<br />
HAZİRAN<br />
TEMMUZ<br />
Grafik C.1 2<strong>00</strong>9 Yılı SO 2 Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonları<br />
AĞUSTOS<br />
EYLÜL<br />
EKİM<br />
KASIM<br />
ARALIK<br />
ORT<br />
Partikül şeklindeki kirletici emisyonlar iriliklerine, yoğunluklarına ve kimyasal<br />
yapılarına bağlı olarak aerosol, duman, is ve toz şeklinde isimlendirilmektedir.<br />
37
Partiküllerin solunum organlarındaki birikme yerleri ve buradaki kalma süreleri bir takım<br />
fiziksel faktörlere ve tane büyüklüklerine bağlıdır.<br />
Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre partikül madde için Kısa Vadeli<br />
Sınır Değer 3<strong>00</strong> Mikrogram/metreküp, Uzun Vadeli Sınır Değer ise 150<br />
Mikrogram/metreküptür.<br />
2<strong>00</strong>9 yılında PM ortalama değer 115 µg/m 3 olarak ölçülmüştür.<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı PM Aylık Ölçüm Değerleri<br />
250<br />
2<strong>00</strong><br />
150<br />
1<strong>00</strong><br />
50<br />
0<br />
OCAK<br />
ŞUBAT<br />
MART<br />
NİSAN<br />
MAYIS<br />
HAZİRAN<br />
TEMMUZ<br />
AĞUSTOS<br />
EYLÜL<br />
EKİM<br />
KASIM<br />
ARALIK<br />
ORT<br />
Grafik C.2 2<strong>00</strong>9 Yılı PM (partikül madde) Aylık Ortalama Ölçüm Değerleri<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından Türkiye genelinde bir hava kalitesi izleme ağı<br />
kurulması hedeflenmekte olup, bu kapsamda kükürtdioksit (SO 2 ) ve partikül madde<br />
(PM)’den oluşan 25 adet hava kirliliği ölçüm istasyonu ihale edilmiştir. Bu istasyonlardan<br />
bir tanesi İlimizde kurulmuştur. Cihazın ölçtüğü SO 2 ile PM değerleri bilgisayar ortamında<br />
hem Valiliğimiz hem de Bakanlık tarafından izlenebilmektedir.<br />
C.2.3. Karbonmonoksit Emisyonları<br />
CO, yakıtın yanması sonucu ortaya çıkan üç üründen (CO, HC, NO x ) en fazla olanı<br />
olup, çoğu yakıtın eksik yanması sonucunda meydana gelir. Atmosferdeki CO miktarı<br />
genelde sabittir. Artan kısmı genelde CO 2 ’ye dönüşür. Bu dönüşüm oranı düşük olmakla<br />
birlikte tam ve net olarak bilinmemektedir. CO renksiz, kokusuz ve çok kararlı bir gazdır.<br />
Atmosferdeki yayılma süresi 2-4 hafta arasında değişmektedir.<br />
C.2.4. Azot Oksit (NOx) Emisyonları<br />
Atmosferdeki nitrojen oksitler kararlı ve kararsız olmak üzere iki yapıdadırlar. Bu<br />
bileşikler atmosferdeki oksitleyici maddeler ile reaksiyona girerek fotokimyasal<br />
reaksiyonlar sonucu fotokimyasal sisi oluştururlar. Ayrıca atmosferdeki su buharı ile<br />
reaksiyona girerek asit yağmurlarına sebep olurlar. Bu oksitlerden NO ve NO 2 en önemli<br />
kirletici gazlardır.<br />
38
C.2.5. Hidrokarbon ve Kurşun Emisyonları<br />
Fotokimyasal hava kirliliği cisimler arasında hızlı reaksiyon sonucunda ortaya<br />
çıkar. Doymamış hidrokarbonlar yavaş reaksiyon sonucunda, doymuş hidrokarbonlar,<br />
aromatikler ve aldehitler olarak ortaya çıkmaktadır. Otomobil egzozu HC üretimi için<br />
büyük bir kaynaktır. Bununla birlikte hidrokarbonlar ve diğer organik gazlar rafineri<br />
üretimi ve işlemleri esnasında da oluşurlar. Canlı sağlığına kimyasal oksitleyici rolü görür.<br />
Aromatikler haricinde HC’ler zehir özelliği içerirler. Polinükleer aromatik hidrokarbonlar<br />
(PAH’s) kanserojendirler.<br />
Kurşun, atmosfer içerisinde artan bir zehirdir. İnsan sağlığı için tehlikelidir.<br />
Yiyecek ve içecekler tarafından %5-%10 kadarı ağız yoluyla mideye geçer ve vücut<br />
tarafından yok edilir.<br />
C.3. Atmosferik Kirlilik<br />
C.3.1. Ozon Tabakasının İncelmesinin Etkileri<br />
Ozon yoğunluğunun ultraviola ışınlarını tutma görevi yapamayacak kadar azalması<br />
ozon tabakasındaki incelme olayıdır. Stratosfer tabakasındaki ozonun yararlı olmasına<br />
karşın gezegenimizin yüzeyine yakın atmosfer tabakasında (traposfer) %10 oranında<br />
bulunan ozonun yıkıcı etkisi vardır. Atmosferdeki diğer moleküllerle reaksiyona giren<br />
ozonun bitki ve hayvanların canlı dokularına zararı vardır.<br />
Başta floroklorokarbon (CFC) kullanımı olmak üzere halonları, brom ve klor<br />
türevlerinin ve kombine hidrojene edilmiş maddelerin etkileri ile ozon tabakası zarar<br />
görmüştür. Kloroflorokarbon olarak nitelendirilen maddeler günlük yaşamda<br />
buzdolaplarında soğutucu akışkan ve yalıtım maddesi olarak, aerosollerde itici gaz,<br />
elektronik ve kuru temizleme sanayiinde çözücü, mobilya ve bina yalıtımında köpüklerde<br />
üfleyici olarak kullanılmaktadır. Ozon tabakasındaki incelmeyi şu an durdurmak<br />
imkansızdır. Çünkü CFC ve Halonlar atmosferde uzun yıllar kaldığından şu ana kadar<br />
atmosfere verilmiş olan bu maddelerin etkisi daha uzun yıllar devam edecektir. Ancak<br />
atmosfere daha fazla CFC ve Halon vermek, bunların kullanımını azaltmak büyük önem<br />
taşımaktadır. Bu bağlamda ozon tabakasındaki incelmenin sabit tutulabilmesi için bu<br />
maddelerin üretim ve tüketiminin azaltılması gerekmektedir.İlimizde ozon tabakasına<br />
zararlı faaliyetler olmamaktadır.<br />
C.3.2. Asit Yağışlarının Etkileri<br />
Çeşitli endüstriyel faaliyetler, konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil<br />
yakıtlar, motorlu taşıtlardan kaynaklanan egzoz gazları, termik santraller gibi kaynaklardan<br />
atmosfere salınan kükürt, azot, oksitler, hidrokarbonlar gibi kirleticiler atmosferde çeşitli<br />
kompleks kimyasal ve fiziksel reaksiyonlara uğramak suretiyle yeni ürünlere dönüşerek<br />
kirletici emisyonların fazlalığı asit yağmurlarına neden olmaktadır. Söz konusu asit<br />
karakterli yeni ürünlerin yeryüzüne geri dönmeleri çoğunlukla yağmur ve kar içinde<br />
çözünmüş halde taşınmak suretiyle gerçekleşmektedir.<br />
Asit yağmurları; göl, akarsularda asit dengesini bozarak canlıları etkilemekte, bazı<br />
türlerin ölümüne yol açmakta, tarihsel kalıntıların çelik köprülerin, demiryollarının<br />
aşınmasına neden olmaktadır. Asit yağmurlarının en büyük etkisi ormanlar üzerinde<br />
görülmektedir. Ağaç yapraklarının büyüme ve gelişmesini engellemektedir. Ayrıca suya ve<br />
toprağa geçerek toprak ve suyla ilişkisi olan canlıları da etkilemektedir.<br />
39
İlimizde yağmur karakter yüksekliği, iyon konsantrasyonu vb. bilgiler ile ilgili<br />
çalışma bulunmamaktadır.<br />
C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri<br />
C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri<br />
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri<br />
Hava kirliliğini oluşturan pek çok gaz (SO 2 , SO 3 , NO x ), atmosferde bulunan su<br />
partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek H 2 SO 3 , H 2 SO 4 , HNO 3 oluştururlar.<br />
Bunlar yeryüzüne yağmur ve kar şeklinde ulaşır.<br />
Toprakta bulunan alüminyum, asit yağmurlarının etkisi ile çözündüğünde içme<br />
sularına karışarak suyun kalitesinin bozulmasına ve toksik olmasına neden olur. Asit<br />
yağmurları sonucunda akarsu ve yeraltı sularında pH düşmekte, bu durum su ortamında<br />
yaşayan canlıların yaşamlarını olumsuz olarak etkilemektedir.<br />
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri<br />
Atmosfer kirliliğinin sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleşmekte<br />
ve bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddeler<br />
toprak ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurlarının da etkisiyle toprak pH’sının<br />
değişmesine yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde asit yağışlar sonucu toprak<br />
suyunun asitleşmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaşlatmakta veya onları yok etmektedir.<br />
Böylece besin maddeleri toprağa ulaşamamaktadır.<br />
Tozlar, yağış suyu ile toprağın derinliklerine taşınarak toprağın derinlemesine<br />
kirlenmesine yol açar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına ve geçirgenliğin<br />
azalmasına neden olmaktadır.<br />
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri<br />
Hava kirleticileri, bitkileri doğrudan ve dolaylı olarak etkiler. Doğrudan etki bitki<br />
yaprağının yüzeylerinde bulunan ve stomata denilen deliklerden girmeleri neticesinde<br />
meydana gelir. Dolaylı etki ise, toprak ve su kanalı ile bitki köklerini etkilemesi sonucu<br />
oluşur. Bitkiler üzerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak fitotoksik etki gösteren en<br />
önemli hava kirleticileri ozon, kükürt dioksit, azot dioksit, florürler, PAN ve<br />
hidrokarbonlardır. Bunlar, kloroplastların sayısında azalma nedeniyle renk solması veya<br />
sararması, dış epidermal tabakanın tahribatı neticesinde yaprak yüzeyinin parlaklaşması<br />
veya yüzeyde benekleşme şeklinde fiziksel etkiler, mekanizmalarında aksaklıklar gibi<br />
fizyolojik ve biyokimyasal etkiler şeklinde belirir.<br />
Hava kirliliği orman ağaçları için öldürücü etkiler yapmakta, odun kalitesini<br />
olumsuz yönde değiştirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaşlaması<br />
sonucu yıllık halkalar daralır ve odun üretiminde azalma olur.<br />
C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri<br />
Hava kirleticileri insan vücuduna ağız, burun, nefes borusu ve akciğerler yolu ile<br />
girerek bu bölgelerden kana karışarak vücudun diğer yerlerine ulaşabilirler. Bunlar, insan<br />
sağlığını olumsuz etkilemekte, maruz kalma süresine göre insan üzerindeki etkileri<br />
artmaktadır.<br />
Bazı hava kirleticilerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri şu şekildedir :<br />
40
Kirletici :<br />
CO<br />
NO 2<br />
O 3<br />
PAN ve Aldehitler<br />
SO 2 ve Partiküller<br />
Etkileri :<br />
Kan dolaşımında oksijen taşınımının aksaması, sinir<br />
sisteminde meydana gelen olumsuz etkiler (görüş<br />
kabiliyetinin azalması), baş ağrısı, kalp<br />
rahatsızlıklarında artış.<br />
Solunum yollarındaki patojenik değişimler.<br />
Pulmoner fonksiyonlarda aksaklık<br />
Gözlerde tahriş.<br />
Akut ve kronik solunum yolları hastalıklarında artış.<br />
C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirliliği Üzerine) Etkileri<br />
Isınma amaçlı kullanılan yakıtlardan, taşıtların egzoz gazlarından ve sanayi<br />
kuruluşlarının baca gazlarından çıkan emisyonlar kış sezonunda yoğunluk kazanarak<br />
kirlilik meydana getirir.<br />
PM emisyonlarını şehir içerisinde artıran oldukça fazla boş alanlar mevcuttur. Bitki<br />
örtüsü kaybolmuş ve çimlendirme işlemi yapılmamış alanlar bu emisyonların artmasına<br />
neden olmaktadır. Yoğun trafik, bölgesel olarak yüksek PM emisyonlarına neden<br />
olmaktadır. Evlerin çatıları, yollar ve boş alanlarda zamanla biriken tozlar, rüzgarla tekrar<br />
havaya karışmakta, PM emisyonlarını artırmaktadır.<br />
SO 2 , kireçtaşı (CaCO 3 ) ile reaksiyona girerek suda çözünebilen, dolayısıyla<br />
yapıların zamanla yıpranmasına yol açan, CaSO 4 ve CaSO 4 .2H 2 O meydana getirir. Böylece<br />
mermer gibi yapılarda yıpranma oluşur. SO 2 ’nin selüloz elyaflar, naylon, pamuk, rayon,<br />
deri ve kağıt malzemeler üzerinde yıpratıcı etkileri vardır. SO 2 deri tarafından absorbe<br />
edilerek sülfürik asite dönüşür ve bu da derinin yapısını bozar. Kağıttaki selüloz elyaf,<br />
SO 2 ’nin etkisi ile zayıflar.<br />
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
41
(D). SU<br />
D.1. Su Kaynaklarının Kullanımı<br />
D.1.1. Yeraltı Suları<br />
23.Bölge Müdürlüğü İlgili Şube Müdürlüğü arşivlerinde yapılan incelemeler<br />
neticesinde; Karabük İli’ni içine alan bir “Hidrojeolojik Etüt Raporu’nun” mevcut<br />
olmaması nedeniyle, akiferlerin yerleri, kapasiteleri, kalite durumu ve yeraltısuyu<br />
rezervleri ile ilgili kesin bilgiler de bulunmamaktadır.Bunun yanı sıra yeraltısuyu envanter<br />
programında yapılan incelemeler sonucunda; Karabük İli’nde 2<strong>00</strong>9 yılında 8 adet<br />
Yeraltısuyu Arama Belgesi ile 6 adet yeraltısuyu kullanma belgesi verilmiş olup, toplam<br />
290.131 ton/yıllık yeraltısuyu tahsisi yapılmıştır. Sözkonusu 8 adet yeraltısuyu Arama<br />
Belgesinin 5 adeti içme-kullanma, 3 adeti içme amaçlı olup, 6 adet yeraltısuyu kullanma<br />
belgesinin ise 1 adeti içme-kullanma, 5 adeti içme amaçlıdır.<br />
Akifer Alanları Haritası (1/1<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu ,2<strong>00</strong>8<br />
42
------ Kretase yaşlı karstik kireçtaşı alanları<br />
Kretase Yaşlı Karstik Kireçtaşı Alanları Haritası (1/5<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
D.1.2. Jeotermal Kaynaklar<br />
İlimiz, Safranbolu İlçesi, Bostanbükü Köyü İçme Kaynağı jeotermal bir kaynaktır.<br />
Bu kaynak florün içeren, sodyumlu, sülfatlı sular sınıfına girmektedir. 1980 yılında yapılan<br />
ölçüme göre sıcaklığı 16 °C, debisi ise 0.<strong>00</strong>5 lt/sn. olup ekonomik bir kaynak değildir.<br />
Alan adı<br />
: Eskipazar<br />
Sıcak Su Kaynak Adı : Akkaya<br />
Sıcaklık( C ) : 30-35<br />
Debi (lt/sn) : 3,5<br />
Potansiyel (MWt) : --<br />
Kullanım Alanı : Kaplıca<br />
D.1.3. Akarsular<br />
Karabük İli sınırları içersinde bulunan belli başlı akarsular; Araç Çayı, Soğanlı<br />
Çayı, Filyos Nehri, Kelemen Deresi, İndere Deresi, Eflani Deresi, Şimşir Dere, Doksan<br />
Deresi, İnce Dere, Köse Çalık Deresi, Yenice Çayı, Kara Dere, Değirmen Dere, Salihoğlu<br />
Deresi, Çengelli Dere, Gürleyik Deresi, Kavranlık Dere, Güney Dere, Aksu Deresi ve<br />
Koca Deredir. İlimizdeki akrsuların rejimleri ve yataklarının topoğrafyası ulaşım,<br />
taşımacılık ve su sporları için uygun değildir.<br />
Filyos Irmağı: Karabük İli’nin en önemli akarsuyu Filyos Irmağıdır. Bu ırmağın iki<br />
önemli kolu olan Araç ve Soğanlı Çayları il topraklarındaki önemli akarsulardır. Filyos<br />
Irmağı kaynaklandığı yerden denize dökülünceye kadar değişik isimler almaktadır.<br />
Kaynaklandığı yerde Ulusu ismiyle bilinen akarsu, Gerede yakınlarında Gerede Suyu,<br />
Eskipazar yakınlarında Soğanlı Çayı, Araç Çayı ile birleştikten sonra Yenice Irmağı adını<br />
43
alır. Devrek Çayı’nı da alan ırmak, Filyos Irmağı adıyla Karadeniz’e dökülür. 288 km.<br />
uzunluğundadır.<br />
Soğanlı Çayı: Gerede’nin güneybatısından kaynaklanarak Eskipazar’ın güney kesimini<br />
sulayan Gerede Suyu ile Çerkeş’ten gelen Çerkeş Çayı birleşerek Soğanlı Çayını oluşturur.<br />
Hamamlı Köyü’nün güneyinden itibaren Ovacık’ın doğusunda ve kuzeyinde bir müddet<br />
akar. Karabük’te Araç Çayı ile birleşerek Yenice Irmağı adını alır.<br />
Araç Çayı: Ilgaz Dağlarının kuzey yamaçlarından kaynaklanır. Çok sayıda dere ile<br />
beslenir. Eflani çevresindeki en önemli akarsu olan Taşçıdeğirmen Çayı ile birleşir.<br />
Safranbolu’nun güneyinden batıya doğru akarken Ovacuma Deresi’ni alır. Safranbolu’dan<br />
geçen Gümüş, Akçasu, Tabakhane ve Bulak Derelerini de alarak Karabük’te Soğanlı Çayı<br />
ile birleşir.<br />
Eskipazar Çayı: Eskipazar’ın batısındaki Eleman Dağından doğar. Doğu ve kuzey<br />
yönlerinde bir müddet aktıktan sonra Karabük yakınlarında Soğanlı Çayına karışır.<br />
D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar<br />
Karabük İli, Eflani İlçesindeki toplam 8<strong>00</strong> ha sulama sahasına sahip 3 adet gölet<br />
bulunmaktadır. Bunlar; Bostancılar, Ortakçılar ve Kadıköy göletleridir.<br />
Tablo D.1 Karabük İli Eflani İlçesinde Bulunan Göletler, 2<strong>00</strong>8<br />
ÖZELLİKLERİ<br />
BOSTANCILAR<br />
GÖLETİ<br />
ORTAKÇILAR<br />
GÖLETİ<br />
KADIKÖY<br />
GÖLETİ<br />
Kullanım Sulama Sulama Sulama<br />
Akaesu Adı Saçak Deresi Yayla Deresi Mahşerli Boğaz<br />
Gölet Tipi Toprak Dolgu Toprak Dolgu Toprak Dolgu<br />
Minimum Su Kotu 926,50 m. 929,<strong>00</strong> m, 927,<strong>00</strong> m.<br />
Maksimum Su Kotu 934,<strong>00</strong> m. 936,<strong>00</strong> m. 985,<strong>00</strong> m.<br />
Normal Su Kotu 933,2 m. 935 m. 931 m.<br />
Minimum Hacim 0,<strong>12</strong>9 hm 3 0,14 hm 3 0,19 hm 3<br />
Minimum Alan 60 da. 18 da. 62 da.<br />
Maksimum Alan 292 da. <strong>12</strong>0 da. 220 da.<br />
Normal Su Seviyesi Hacim 1,186 hm 3 590,<strong>00</strong> hm 3 1,025 hm 3<br />
Ortalam Derinlik 4,50 m. 5,6 m 5,0 m.<br />
Yüksekliği 14.40 m. 15 m. 15 m.<br />
Göle gelen yıllık su 1.087 hm 3 /yıl 4175,15 hm 3 /yıl 2.62 hm 3 /yıl<br />
Sulama sahası 350 ha. 150 ha. 3<strong>00</strong> ha.<br />
Kret Uzunluğu 272 m. 150 m. 102 m.<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>8<br />
D.1.5. Denizler<br />
İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır<br />
D.2. Doğal Drenaj Sistemleri<br />
A. Akarsular ve Diğer Yerüstü Sular İçin :<br />
Karabük İlinde bulunan başlıca akarsular olan; Araç Çayı, Soğanlı Çayı ve Yenice<br />
Çaylarının hidrolik eğimleri dere yataklarının topoğrafyasının değişken olmasından dolayı,<br />
farklı kesitlerde değişmektedir. Eğimin az olduğu geniş vadilerde hidrolik eğimler<br />
düşmekte, sarp ve dar vadi yatakları ile geçiş bölgelerinde hidrolik eğimler<br />
yükselmektedir.<br />
44
B. Yeraltı suları için<br />
Akiferleri dere yataklarında bulunan alüvyonların oluşturması yani beslenimlerinin<br />
akarsulardan olması ve bölgede geçirimsiz olarak kabul edilen killi birimleri içeren<br />
flişlerin hakim olarak bulunmasından dolayı, yer altı suları için drenaj alanları, akarsuları<br />
besleyen drenaj havzalarının dışına çıkmamaktadır. Kaynaklar için drenaj alanları ise<br />
belenim alanları olan kretase yaşlı karstik kireçtaşlarının bulunduğu alanlardır.<br />
D.3. Su Kaynaklarının Kirliliği ve Çevreye Etkileri<br />
D.3.1. Yeraltı Suları ve Kirlilik<br />
Yeraltı suyu kirliliğini yüzeysel sular ve toprak kirlenmesinden ayrı tutmak<br />
mümkün değildir. Yağmur suyu yeryüzüne indiğinden itibaren kirlilik yükünde ani bir artış<br />
olur. Organik ve anorganik partiküller, hayvansal ve bitkisel artıklar, doğal ve yapay<br />
gübreler pestisitler ve mikroorganizmalar su ile yeraltına taşınır. Yüzey kısımlarındaki<br />
toprak tabakasında, kalitede, zemin cinsi özelliklerine bağlı olarak önemli miktarlarda<br />
iyileşme sağlanabilir. Askıdaki maddeler hemen tamamıyla süzülme yoluyla uzaklaşır,<br />
organik maddeler ayrışır, mineraller bitkiler tarafından alınır, suyun oksijen özelliği<br />
azalırken karbondioksit miktarı artar. Yeraltı suyu kirlenmesinin en büyük nedeni evsel ve<br />
endüstriyel atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesidir. Katı, sıvı ve gaz atıkları ortama<br />
verildikten sonra iklim durumuna toprağın yapısına topoğrafya yapısına, atığın cinsine ve<br />
zamana bağlı olarak yeraltı sularına taşınır. Zirai mücadele ilaçlarının da aşırı ve bilinçsiz<br />
kullanımı büyük bir sorundur. Diğer önemli bir sorun ise evsel atıkların, doğrudan toprağa<br />
verilmesidir. Kanalizasyon sistemlerinin olmadığı yerlerde fosseptik çukurlardan sızan<br />
sular yeraltı suyuna taşınabilmektedir. Mikroorganizmalar, yeraltı suyuna taşınım sırasında<br />
doğal olarak temizlenmeye uğrar. Ancak deterjan gibi parçalanmaya karşı dayanıklı<br />
bileşikler yeraltı suyuna ulaşarak içme suyu açısından sorun yaratabilmektedir. Çöplerin<br />
açık alanda depolanması ve kirliliği azaltıcı faaliyetlerin uygulanmaya konmaması önemli<br />
sorunlara neden olmaktadır. Yeraltı sularının kirlenmesinin önemli nedenleri tarım ilaçları<br />
ve gübrelerinin bilinçsiz kullanılması, evsel atıkların doğrudan toprağa verilmesi, kentsel<br />
ve endüstriyel atık-atık suların arıtılmadan çevreye verilmesidir.<br />
45
Tablo D.2 Karasu Kaynağı Kimyasal Analiz Deney Sonuçları, 2<strong>00</strong>9<br />
Parametre Birim Ocak Şubat Mart Nisan <strong>May</strong>ıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım<br />
As µg/L 0,48 0,57 0,57<br />
B mg/L 0,1 0,08<br />
BOD5 mg/L 4 5 4<br />
Ca mg/L 117,98 <strong>12</strong>0,31 130,52<br />
Cd µg/L 0,06 0,<strong>03</strong><br />
Cl mg/L 2,18 4,87 5,04<br />
COD mg/L 1,71 4,09 0<br />
Col Pt-Co 5 2 3<br />
Cr µg/L 0,77 2,69<br />
Cu µg/L 0 0<br />
DO mg O2/l 8,1 7,2 7<br />
EC<br />
mikromhos/c<br />
m<br />
764 774 753<br />
Fe µg/L 45 11 105<br />
Hg µg/L 0 0<br />
K mg/L 1,69 1,42 1,35<br />
M-Al mg/L 385 376,5 385<br />
Mg mg/L 20,04 21,1 16,11<br />
Mn µg/L 1 1 0<br />
Na mg/L 10,39 11,17 10,73<br />
NH4-N mg/L 0,114 0,016 0,02<br />
NO2-N mg/L 0 0 0<br />
NO3-N mg/L 1,168 2,745 2,792<br />
o-PO4 mg/L 0 0,0<strong>03</strong> 0<br />
Pb µg/L 0,3 0,29 0,08<br />
pH - 0,23 0<br />
Qanlık m3/s 7,2 7,09 7,48<br />
SO4 mg/L 0,844 0,437<br />
T °C 11,57 26,71 24,<strong>12</strong><br />
TDS mg/L 17 23 21<br />
TH<br />
mg/l<br />
CaCO3<br />
520 526 5<strong>12</strong><br />
Top.P mg/L 377,35 387,53 392,54<br />
Turb NTU 0,3 0,3 0,1<br />
Zn µg/L 0,27 0,32 0,82<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
46
D.3.2. Akarsularda Kirlilik<br />
Karabük İlinde yer alan akarsularda belli noktalardan su numuneleri alınarak<br />
kimyasal analizleri yapılmaktadır. Kimyasal analiz deney sonuçları aşağıda verilmiştir.<br />
Tablo D.3 Telekurum Deresi-Çevrikköprü Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010)<br />
Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite<br />
BOD5 Mg/L 4 1 0,82 2 B 1<br />
Cl Mg/L 4 2,4 0,71 3,31 A 1<br />
Cl Mg/L 4 2,4 0,71 3,31 A 1<br />
COD Mg/L 4 5,3 2,47 8,5 B 1<br />
Col Pt-Co 3 13 17,9 36 A 2<br />
DO mg O2/L 4 7,7 0,32 8,1 A 1<br />
Fe µg/L 4 202 185,2 439 C 2<br />
Mn µg/L 4 15 13,3 32 C 1<br />
Na Mg/L 4 4,19 0,849 5,27 A 1<br />
NH 4 -N Mg/L 4 0,045 0,0497 0,109 A 1<br />
NO 2 -N Mg/L 4 0 0 0 A 1<br />
NO 3 -N Mg/L 4 2,1 0,87 3,2 A 1<br />
o-PO4 Mg/L 3 0 0 0 A 1<br />
pH -- 3 7,9 0,14 8,1 A 1<br />
SO4 Mg/L 4 <strong>12</strong>,2 2,86 15,9 A 1<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo D.4 Araç Çayı-Karıt Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010)<br />
Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite<br />
BOD5 mg/L 4 1 0,82 2 B 1<br />
Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1<br />
Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1<br />
COD mg/L 4 5,2 4,59 11,1 B 1<br />
Col Pt-Co 4 9 14,5 28 A 2<br />
DO mg O2/L 4 7,7 0,5 8,3 A 1<br />
Fe µg/L 4 756 475,9 1365 C 3<br />
Mn µg/L 4 54 54,6 <strong>12</strong>4 C 2<br />
Na mg/L 4 8,69 2,482 11,87 A 1<br />
NH 4 -N mg/L 4 0,043 0,0562 0,115 A 1<br />
NO 2 -N mg/L 4 0,041 0,0825 0,147 A 4<br />
NO 3 -N mg/L 4 1,8 0,6 2,6 A 1<br />
o-PO4 mg/L 4 0, 0,<strong>00</strong>7 0,01 A 1<br />
pH -- 4 8,1 0,15 8,3 A 1<br />
SO4 mg/L 4 22,1 4,74 28,1 A 1<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo D.5 Soğanlı Çayı-Karabük Kimyasal Analiz Deney Sonuçları (2<strong>00</strong>9-2010)<br />
Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite<br />
BOD5 mg/L 4 1 0,82 2 B 1<br />
Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1<br />
Cl mg/L 3 3,48 1,531 5,44 A 1<br />
COD mg/L 4 5,2 4,59 11,1 B 1<br />
Col Pt-Co 4 9 14,5 28 A 2<br />
DO mg O2/L 4 7,7 0,5 8,3 A 1<br />
Fe µg/L 4 756 475,9 1365 C 3<br />
Mn µg/L 4 54 54,6 <strong>12</strong>4 C 2<br />
Na mg/L 4 8,69 2,482 11,87 A 1<br />
NH 4 -N mg/L 4 0,043 0,0562 0,115 A 1<br />
NO 2 -N mg/L 4 0,041 0,0825 0,147 A 4<br />
NO 3 -N mg/L 4 1,8 0,6 2,6 A 1<br />
o-PO4 mg/L 4 0 0,<strong>00</strong>7 0,01 A 1<br />
pH -- 4 8,1 0,15 8,3 A 1<br />
SO4 mg/L 4 22,1 4,74 28,1 A 1<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
47
Tablo D.6 Soğanlı Çayı-Cemaller Kimyasal Analiz Deney Sonuşları (2<strong>00</strong>9-2010)<br />
Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite<br />
BOD5 mg/L 3 1,7 0,58 2,4 B 1<br />
Cl mg/L 3 24,07 14,974 43,24 A 2<br />
Cl mg/L 3 24,07 14,974 43,24 A 2<br />
COD mg/L 3 5,9 2,<strong>12</strong> 8,6 B 1<br />
Col Pt-Co 3 16 24,2 47 A 2<br />
DO mg O2/L 3 7,4 0,36 7,9 A 2<br />
Fe µg/L 3 2504 3409,6 68,68 C 4<br />
Mn µg/L 3 91 1<strong>03</strong>,9 22,4 C 2<br />
Na mg/L 3 27,6 7,798 37,58 A 1<br />
NH 4 -N mg/L 3 0,043 0,056 0,115 A 1<br />
NO 2 -N mg/L 3 0 0 0 A 1<br />
NO 3 -N mg/L 3 2,8 1,05 4,1 A 1<br />
o-PO4 mg/L 3 0,01 0,011 0,02 A 1<br />
pH -- 3 8,1 0,02 8,1 A 1<br />
SO4 mg/L 3 58 21,23 85,2 A 1<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo D.7 Yenice Çayı-Balıkısık Kimyasal Analiz Deney Sonuşları (2<strong>00</strong>9-2010)<br />
Parametre Birim n X Ortalama Standart Sapma %90 Grup Kalite<br />
BOD5 mg/L 4 1,5 1 2,8 B 1<br />
Cl mg/L 4 10,31 4,313 15,83 A 1<br />
Cl mg/L 4 10,31 4,313 15,83 A 1<br />
COD mg/L 4 6,3 1,27 7,9 B 1<br />
Col Pt-Co 4 <strong>12</strong> 11,8 27 A 2<br />
DO mg O2/L 4 7,3 0,53 8 A 2<br />
Fe µg/L 4 22,34 2868,7 5906 C 4<br />
Mn µg/L 4 92 43,6 148 C 2<br />
Na mg/L 4 17,75 4,079 22,97 A 1<br />
NH 4 -N mg/L 4 0,027 0,0217 0,055 A 1<br />
NO 2 -N mg/L 4 0,232 0,3273 0,65 A 4<br />
NO 3 -N mg/L 4 4,5 2,3 7,4 A 2<br />
o-PO4 mg/L 4 0,15 0,258 0,48 A 2<br />
pH -- 4 17,3 18,01 40,3 A 1<br />
SO4 mg/L 4 34,3 1,95 36,8 A 1<br />
Kaynak: DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik<br />
Karabük İlinde yer alan göletlerimizin membalarında rezervuarda kirliliğe yol<br />
açacak tesisler bulunmamaktadır. Bu göletlerimiz sadece sulama amaçlı olup, içme suyu<br />
amaçlı olmamalarından dolayı koruma bantları yoktur.<br />
D.3.4. Denizlerde Kirlilik<br />
İlimizin denize kıyısı bulunmamaktadır.<br />
D.4. Su ve Kıyı Yönetimi, Strateji ve Politikaları<br />
Konu ile ilgili oluşturulmuş strateji ve politikalar bulunmamaktadır.<br />
D.5. Su Kaynaklarında Kirlilik Etkenleri<br />
Bu bölüm ile ilgili alt başlıklarda belirtilen parametreler için bir analiz sonucu<br />
bulunmamaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
48
(E). TOPRAK VE ARAZİ KULLANIMI<br />
E.1. Genel Toprak Yapısı<br />
Toprak kuşaklarının sınıflandırılmasında, iklim ve bitki örtüsü gibi doğal etkenler<br />
yönünden homojenlik gösteren ve aynı kökene sahip toprakların yaygın olduğu kesimler<br />
“Kuşak” olarak tanımlanır. Türkiye Orta Anadolu Kuşağı (1), Güneydoğu Anadolu ve<br />
Doğu Anadolu’nun büyük bölümünü kapsayan yarı kurak ot–çayır kuşağı (2), Akdeniz,<br />
Ege ve Marmara’nın güneyini kapsayan nemli orman kuşağı (3), olmak üzere üç ana<br />
toprak kuşağına ayrılır. Bunun dışında iklim ve bitki örtüsü etkenlerinden çok ana madde,<br />
engebelilik v.b. özelliklerine bağlı olarak biçimlenen ve her kuşakta görülebilen kuşak dışı<br />
diye ayırabileceğimiz topraklar vardır ki bunlarda önemli derecede yayılım gösterirler.<br />
Karabük İlinde yer alan topraklar (büyük toprak gruplarına göre) :<br />
1-Alüvyal Topraklar<br />
2-Kolüvyal Topraklar<br />
3-Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar<br />
4-Kahverengi Orman Toprakları<br />
5-Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları<br />
Alüvyal Topraklar :<br />
Bu topraklar, akarsular tarafından taşınıp depolanan materyaller üzerinde oluşan<br />
(A) c profilli genç tabakalardır. Mineral bileşimleri akarsu havzasının litolojik bileşimi ile<br />
jeolojik periyotlarda yer alan toprak gelişimi sırasındaki erozyon ve birikme devirlerine<br />
bağlı olup heterojendir. Profillerinde horizonlaşma yoktur veya çok az belirgindir. Buna<br />
karşılık değişik özellikte katlar görülür. Çoğu yukarı arazilerden kireççe daha zengindir.<br />
Alüvyal topraklar, bünyelerine veya bulundukları bölgelere göre sınıflandırılır. Bunlarda<br />
üst toprak alt toprağa belirsiz olarak geçiş yapar. İnce bünyeli ve taban suyu yüksek<br />
olanlarda düşey geçirgenlik azdır. Yüzey nemli ve organik maddece zengindir. Alt toprakta<br />
hafif seyreden bir indirgenme hüküm sürer. Kaba bünyeliler iyi drene olduğundan yüzey<br />
katları çabuk kurur. Üzerlerindeki bitki örtüsü iklime bağlıdır. Bulundukları iklime<br />
uyabilen her türlü kültür bitkisinin yetiştirilmesine elverişli ve üretken topraklardır.<br />
Karabük Merkez İlçede bulunan 990 ha.’lık alüvyal toprakların 828 ha.’lık bölümü<br />
I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir.<br />
Kolüvyal Topraklar :<br />
Genellikle dik eğimlerin eteklerinde ve vadi ağızlarında yer alırlar. Yer çekimi,<br />
toprak kayması, yüzey akışı ve yan derelerde taşınarak biriken materyaller üzerinde<br />
oluşmuş (A) C profilli genç topraklardır. Ana materyalde derecelenme yoktur veya<br />
yetersizdir. Profilde yağışın veya yüzey akışının yoğunluğuna ve eğim derecesine göre<br />
değişik parça büyüklüğü içeren katlar görülür. Bu katlar alüvyal topraklarda olduğu gibi<br />
birbirine paralel durumda olmayıp düzensizdir. Dik eğimliler ve vadi ağızlarında<br />
bulunanlar çoğunlukla az topraklı olup kaba taş ve molozları içerirler. Yüzey akış hızının<br />
azaldığı oranda parçaların çapları küçülür. Eğimin azaldığı yerlerde, parçacıklardaki<br />
küçülme alüvyum parçaları düzeyine geldiğinden bu gibi yerlerde kolüvyal topraklar<br />
geçişli olarak alüvyal topraklara karışır. Bunlarda eğim tek tip olup materyalin geldiği<br />
yöne doğru artmaktadır. Arasıra taşkına maruz kalırlarsa da eğim ve bünye nedeniyle<br />
drenajları iyidir. Tuzluluk ve sodiklik gibi sorunları yoktur.<br />
49
Karabük’te bulunan toplam 821 ha.’lık kolüvyal toprakların hemen hemen tamamı<br />
I., II. ve III. derece önemli tarım arazileridir. Bu topraklardan yağışın yereli olması ve<br />
sulanmaları halinde oldukça yüksek verim alınmaktadır.<br />
Gri-Kahverengi Podzolik Topraklar :<br />
Bu topraklar serin ve yağışlı iklimlerde çoğunlukla yaprağını döken kısmen de iğne<br />
yapraklı orman örtüsü altında ve değişik ana madde üzerinde oluşurlar. Profilleri ABC<br />
şeklindedir. Oluşumlarında hafif seyreden bir podzolizasyon hüküm sürer. Tipik<br />
örneklerinde üstte ince ve çürümemiş yaprak katı, bunun altında 5-10 cm. kalınlıkta koyu<br />
grimsi kahverengi granüler humus katı yer alır. Reaksiyonu hafif asit veya nötrdür. Humus<br />
katı 5-10 cm.’den sonra geçişli olarak grimsi kahverengi mineral A1 horizonuna dönüşür.<br />
Kalınlığı 5-6 cm.’dir. Genellikle orta bünyeli ve granüledir. A2 horizonu da A1 gibi orta<br />
bünyeli, granüler veya pulsu yapıdadır. Renk grimsi kahverengi ile sarımsı kahverengi<br />
arasında değişir. Yıkanmadan dolayı baz saturasyon yüzdesi ve kil oranı düşüktür. B<br />
horizonunun üst kısmı sarımsı kahverengiden açık kırmızımsı kahverengiye kadar<br />
değişmektedir. A horizonundan yıkanan killerin birikmesi nedeniyle bünye genellikle killi,<br />
yapı çoğunlukla blok ve reaksiyon orta asittir. Bu topraklarda verimlilik, ana maddenin<br />
cins ve özelliklerine göre önemli ölçüde değişmektedir. Bu topraklar tarım arazisi olarak<br />
kullanılmamaktadır.<br />
Kahverengi Orman Toprakları :<br />
Kahverengi orman toprakları kireççe zengin ana madde üzerinde oluşur. Profilleri<br />
A (B) C şeklinde olup, horizonlar birbirine tedricen geçiş yapar. A horizonu çok gelişmiş<br />
olduğundan iyice belirgindir. Koyu kahverenginde ve dağılgandır. Gözenekli veya granüler<br />
bir yapıya sahiptir. Reaksiyonu genellikle kalevi bazen de nötrdür. Bu horizonun rengi açık<br />
kahverengi ile kırmızı arasında değişir. Reaksiyonu A horizonundaki gibidir. Yapı granüler<br />
veya yuvarlak köşeli bloktur. Çok az miktarda kil birikmesi olabilir. Horizonun aşağı<br />
kısımlarında CaCO 3 bulunur.<br />
Bu topraklar genellikle yapraklı orman örtüsü altında oluşur. Bunlarda etkili olan<br />
toprak oluşum işlemleri kalsifikasyon ve biraz da podzollaşmadır. Drenajları iyidir.<br />
Çoğunlukla orman veya otlak olarak kullanılırlar. Tarıma alınmış olanların verimleri iyidir.<br />
Bu topraklar Karabük çevresinde 74104 ha. kaplamaktadır. Bunun 3346 ha.’lık bölümü I.,<br />
II. ve III. derece önemli tarım arazisidir.<br />
Kireçsiz Kahverengi Orman Toprakları :<br />
A (B) C profilli topraklardır. A horizonu iyi oluşmuştur ve gözenekli bir yapısı<br />
vardır. (B) horizonu zayıf oluşmuştur. Kahverengi veya koyu kahverengi granüler veya<br />
yuvarlak köşeli blok yapıdadır. (B) horizonunda kil birikimi yoktur veya çok azdır.<br />
Horizon sınırları geçişli ve tedricidir.<br />
Kireçsiz kahverengi orman toprakları genellikle yaprağını döken orman örtüsü<br />
altında oluşur. Bu topraklar Safranbolu civarında görülmektedir. Toplam 6845 ha.’nın 427<br />
ha.’lık bölümü II. ve III. derecede önemli tarım arazisidir. Kireçsiz kahverengi orman<br />
topraklarının eğimleri eğimleri dik ve çok dik, derinlikleri sığ ve çok sığdır. Büyük bir<br />
bölümü ormanlarla kaplıdır.<br />
50
E.2. Toprak Kirliliği<br />
E.2.1. Kimyasal Kirlenme<br />
İlimizde toprak kirliliğine neden olan en önemli kaynaklar evsel ve endüstriyel<br />
atıkların arıtılmadan alıcı ortama verilmesi ve/veya tarımsal sulamada kullanılması,<br />
pestistler, aşırı gübre kullanımı ve mevzuata uygun olmadan bertaraf edilen atıklardır.<br />
Toprak etüdü yapılmadan gübreleme, gereğinden fazla gübre kullanımı, Toprak veriminin<br />
düşmesine ve toprağın kirlenmesine neden olmaktadır. Fazla pestisit kullanımı ile kirlenen<br />
topraklarda yetişen ürünler, pestisit kalıntılarını kökleri vasıtası ile topraktan alarak besin<br />
zinciri yoluyla hayvan ve insan sağlığını tehdit etmektedir. Ayrıca toprak verimliliğini<br />
artıran önemli bir unsur olan mikroorganizmalar da olumsuz yönde etkilenmektedir. Aşırı<br />
ve yanlış kullanılan gübreler ve pestisitler sonucu kirlenen topraktan sızan sular ve<br />
yüzeysel suları kirletmektedir.<br />
E.2.1.1. Atmosferik Kirlenme<br />
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.<br />
E.2.1.2. Atıklardan Kirlenme<br />
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.<br />
E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme<br />
Konu ile ilgili herhangi bir araştırma yapılmamıştır.<br />
E.3. Arazi<br />
E.3.1. Arazi Varlığı<br />
Tablo E.1 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Arazi Dağılımı<br />
Yüzölç. TARIM ALANI TARIM DIŞI ÇAYIR ve ORMAN ve<br />
İLÇELER (Ha.)<br />
ARAZİ<br />
MERA<br />
FUNDALIK<br />
Miktar<br />
( Ha. )<br />
Oran<br />
%<br />
Miktar<br />
( Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
Merkez 70.4<strong>00</strong> 10.418 14,8 1.696 2,4 1.<strong>12</strong>9 1,6 57.157 81,2<br />
Eflani 53.6<strong>00</strong> 26.921 50,2 6<strong>12</strong> 1,1 988 1,8 25.079 46,8<br />
Eskipazar 65.7<strong>00</strong> 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2<br />
Ovacık 39.3<strong>00</strong> 6.760 17,2 4.5<strong>00</strong> 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2<br />
Safranbolu 102.3<strong>00</strong> 19.851 19,4 8.3<strong>12</strong> 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6<br />
Yenice 83.2<strong>00</strong> 10.199 <strong>12</strong>,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5<br />
İl Toplamı 414.5<strong>00</strong> 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam<br />
yüzölçümünün %22,4’ ünü oluşturmaktadır. Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında<br />
yetiştirilen en önemli ürünler başta hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri ,sebze ve<br />
baklagillerdir.<br />
51
Tablo E.2 Arazi Varlığı, 2<strong>00</strong>9<br />
İlçeler<br />
ARAZİ TİPLERİ (Ha)<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
Eskipazar Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice<br />
Tarım Arazileri 24.599 8.910 26.921 <strong>12</strong>.734 19.711 10.199 1<strong>03</strong>.074<br />
Mera Arazileri 7.154 5.146 3.1<strong>00</strong> 3.528 5.494 1.291 25.713<br />
Orman Arazileri 37.469 25.055 32.443 59.245 45.872 68.715 268.799<br />
Tarım Dışı Araziler 951 458 339 1.696 809 253 4.506<br />
Diğer Araziler 446 1.194 3.595 706 2.<strong>03</strong>8 396 8.375<br />
Su Yüzeyleri<br />
(Gölet ve akarsurezervuarı)<br />
97 39 57 70 92 147 502<br />
TOPL<strong>AM</strong> 70.716 40.802 66.455 77.979 74.016 81.<strong>00</strong>1 410.969<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo E.3 Tarım Dışı Arazi Tipleri, 2<strong>00</strong>9<br />
TARIM DIŞI ARAZİ TİPLERİ (Ha)<br />
Eskipazar<br />
İlçeler<br />
Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
Tarım Dışı Araziler 951 458 339 1.696 809 253 4.506<br />
Diğer Araziler (Kayalık) 446 1.194 3.595 706 2.<strong>03</strong>8 396 8.375<br />
Su Yüzeyleri (Gölet ve akarsu<br />
rezervuarı)<br />
97 39 57 70 92 147 502<br />
TOPL<strong>AM</strong> 1.494 1.691 3.991 2.472 2.939 796 13.383<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
E.3.1.1. Arazi Sınıfları<br />
Tablo E.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli İlçelere Göre Arazi Sınıfları Dağılımı (ha)<br />
Arazi<br />
İ L Ç E L E R<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
Sınıfları Eflani Eskipazar Merkez Ovacık Safranbolu Yenice<br />
I 3.739 3.093 1.045 592 1.591 742 10.802<br />
II 4.616 2.587 950 931 1.525 80 10.689<br />
III 7.784 10.983 3.018 611 6.084 1.587 30.067<br />
IV 17.466 8.622 8.091 2.056 15.<strong>03</strong>7 1.731 53.0<strong>03</strong><br />
V 0<br />
VI 23.486 4.923 6.9<strong>00</strong> 7.244 15.713 5.587 63.853<br />
VII 5.7<strong>12</strong> 39.965 55.911 28.135 31.538 70.622 231.883<br />
VIII 446 1.994 1.194 2.436 505 6.575<br />
Su Yüzeyi 69 69<br />
TOPL<strong>AM</strong> 62.872 70.619 77.909 40.763 73.924 80.854 406.941<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
52
Toprak<br />
Sınıfları<br />
Tablo E.5 Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu, 2<strong>00</strong>9<br />
Toprak Sınıflarına Dahil Alanlar (Ha)<br />
Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer Toplam<br />
I. Sınıf 10.147 314 119 222 10.802<br />
II. Sınıf 10.025 196 <strong>12</strong>0 348 10.689<br />
III. Sınıf 24.232 89 5<strong>12</strong>0 626 30.067<br />
VI. Sınıf 27.676 181 24.651 495 53.0<strong>03</strong><br />
V. Sınıf - - - - -<br />
VI. Sınıf 15.496 6211 41.677 469 63.853<br />
VII. Sınıf 15.498 18.722 197.1<strong>12</strong> 551 231.883<br />
VIII. Sınıf - - - 10.170 10.170<br />
Sınıflandırılamayanlar 502<br />
Genel Toplam 410.969<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)<br />
10.170<br />
502<br />
10.802<br />
10.689<br />
30.067<br />
53.0<strong>03</strong><br />
I<br />
II<br />
III<br />
IV<br />
V<br />
VI<br />
VII<br />
VIII<br />
Su Yüzeyleri<br />
231.883<br />
63.853<br />
Grafik E.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Kabiliyet Sınıfları ve Dağılımı (ha)<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük’te; 231.883 ha VII. sınıf arazi, 63.853 ha VI. sınıf arazi, 53.0<strong>03</strong> ha IV.<br />
sınıf arazi, 30.067 ha III. sınıf arazi, 10.802 ha I. sınıf ve 10.689 ha II. sınıf arazi<br />
bulunmaktadır. İlimizde tarım arazilerinin 72.080 hektarı I-IV. sınıf arasındadır. İlimizde<br />
tarımsal faaliyet özellikle bu araziler üzerinde yapılmaktadır. Tarım arazilerinin 30.994 ha<br />
ise, VI-VII. sınıf araziler üzerinde bulunmaktadır. İlimizde, VI-VII. sınıf arazilerin %<br />
80’ninin üzerinde ormanlık alanlar bulunurken, yaklaşık % 10’nunun üzerinde çayır-mera<br />
alanları bulunmaktadır. Karabük’te VII. sınıf arazi miktarı en fazla paya sahip olup toplam<br />
arazi varlığının % 56.4’nü oluşturmaktadır. VII. sınıf arazilerin % 85’ ini orman ve<br />
fundalık, % 8’ ini çayır- meralar ve % 7’sini tarım arazileri oluşturmaktadır. V-VI. sınıf<br />
araziler I. alt bölgede yoğunlaşırken, işlemeli tarıma uygun I-IV. sınıf araziler II. alt<br />
bölgede yoğunlaşmıştır.<br />
53
E.3.1.2. Kullanma Durumu<br />
Karabük’te tarım arazilerinin özellikle I., II. ve III. sınıf araziler üzerinde<br />
yoğunlaştığı, il genelinde en fazla yüzölçümüne sahip orman alanlarının ise VII. sınıf<br />
araziler üzerinde olduğu görülmektedir. Çayır mera alanları ise VI. ve VII. sınıf araziler<br />
üzerinde yoğunlaşmıştır.<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İlinde Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu<br />
Oran ( % )<br />
<strong>12</strong>0<br />
1<strong>00</strong><br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
I. II. III. VI. V. VI. VII. VIII.<br />
Toprak Sınıfları<br />
Tarım Arazileri Çayır-Mera Orman-Funda Diğer<br />
Grafik E.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Toprak Sınıflarına Göre Arazi Kullanım Durumu<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
54
Karabük İli Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfı Haritası (1/25.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
55
Karabük İli Arazi Kullanım Durumu Haritası (1/25.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
56
E.3.2. Arazi Problemleri<br />
İlimiz topraklarında Kültür bitkilerinin yetiştirilmesinde ve tarımsal kullanımın<br />
kısıtlanmasında erozyon, taşlılık, kayalılık, drenaj ve sığlık gibi etkinlik dereceleri değişen<br />
bazı sorunlar bulunmaktadır.<br />
1.Erozyon :<br />
İlimizde en yaygın sorunlardan birisi su erozyonudur. Bu sorundan en az etkilenen<br />
alanlar alüvyal topraklardan oluşan taban araziler ve kolovyal toprakların düze yakın ve<br />
hafif eğimli alanlarıdır.<br />
2.Toprak Sığlığı :<br />
Topraklarda köklerin geliştiği ve bitki besin maddelerinin ve suyun temin edildiği<br />
bölgenin derinliği bitki yetiştirme açısından önemlidir. Bu bölge ne kadar derin olursa<br />
iklime uyum sağlayabilen bitkilerin yetiştirilmesi o kadar mümkün olur. İlimiz jeolojik<br />
yapısı itibarı ile dağlık ve dik meyilli bir yapıya sahip olup; genelde orta hafif meyilli bir<br />
yapıya sahiptir.<br />
3.Taşlılık ve Kayalılık :<br />
İlimizde toprak işlemeye ve bitki gelişimine zara verecek derecede taşlılık ve<br />
kayalılık ihtiva eden topraklar azdır. Taşlılık ve kayalılık faktörü daha çok eğimin Sarp’a<br />
doğru yükseldiği ve toprağın sığlaştığı alanlarda yoğunluluk arz eder. Topraklar orman,<br />
funda veya mera örtüsü altında ise taşlılık ve kayalılık fazla bir problem yaratmaz. Çünkü<br />
buralarda sürüm yapılamamakta ve çevrenin doğal bitkileri mevcut bitkileri mevcut<br />
koşullara uyum sağlayabilmektedir.<br />
4.Drenaj :<br />
Alüvyal düzlüklerde görülen ve taban suyunun her zaman veya yılın bir bölümünde<br />
bitki gelişimine zarar verecek kadar yüksek düzeyde bulunduğu topraklarda İlimizde çok<br />
az bir paya sahiptir. Bu alanların bir kısmı kuru tarım alanı, bir kısmı sulu tarım ve bağ<br />
bahçe olarak kullanılmakta geri kalan kısmı ise çayır ve mera olarak kullanılmaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
57
F.1. Ekosistem Tipleri<br />
F.1.1. Ormanlar<br />
(F). FLORA, FAUNA ve HASSAS YÖRELER<br />
F.1.1.1. Ormanların Ekolojik Yapısı<br />
Dağların yer kapladığı Karabük İlinde yüzölçümün yaklaşık %60’ı ormanlarla<br />
kaplıdır. İlimiz ormanları, iklimi ve değişik jeolojik yapısıyla çok çeşitli doğal güzelliklere<br />
sahiptir. Merkez İlçe, Safranbolu, Yenice ve Eskipazar ormanların gür olduğu alanlardır.<br />
Eflani, Ovacık ve Eskipazar çevresinde karasallık etkili olduğundan bozkırlar yaygın<br />
olarak görülür. Buralardaki yüksek kesimler ormanlarla kaplıdır. Ağaç yetişme sınırının<br />
üzerinde ise yüksek dağ çayırları yer almaktadır. Karabük’ün en yüksek dağı olan<br />
Keltepe’de iğne yapraklı ağaçlardan kızılçam, yüksekliğin az olduğu yerlerde yaygındır.<br />
7<strong>00</strong>-8<strong>00</strong> m. yüksekliğe kadar çıkan kızılçam yerini daha sonraki yükseltilerde göknara<br />
bırakmaktadır. Karışık ormanlar oluşturan bu üç tür 16<strong>00</strong>-17<strong>00</strong> m.’ye kadar<br />
çıkabilmektedir. Kayın, meşe, gürgen, dişbudak, akçaağaç, kavak ve yabani kiraz yaygın<br />
olan türlerdir. 17<strong>00</strong> m.’den yukarıda dağ çayırlarında kekik ve adaçayı en çok göze çarpan<br />
bitki türüdür. Keltepe’deki bu durum, bütün İl genelini de yansıtmaktadır. Karasal iklimin<br />
daha fazla hissedildiği alanlarda meşe ön plana çıkarken, Eflani çevresinde çayır ve<br />
otlakların geniş yer kapladığı görülmektedir.<br />
Yenice ormanlarının Türkiye’de eşi benzeri yoktur. Çok sayıda ağaç türünü<br />
barındıran bu ormanlarda, bilinen altı ana ağaç türüne 30 önemli ağaç türünü eklemek<br />
mümkündür. Gökpınar Mevkiinde dört hektarlık bir alan arboretum (Açık Hava Orman<br />
Müzesi) olarak belirlenmiştir. Yenice Irmağı Vadisinde lokal bir Akdeniz ikliminin<br />
mevcudiyeti buralarda ladin, sandal, erguvan, menengiç gibi maki türlerinin yetişmesini<br />
sağlamıştır. Yenice ormanları, çok çeşitli ağaç türlerinin yanında olağanüstü çap ve<br />
boyutlara ulaşan örneklerini de barındırır. Bu anıt ağaçlarla birlikte orman altı bitkileri ve<br />
yaban hayvanları ile eşsiz bir ekosistem ortaya çıkmaktadır.<br />
Yenice İlçesi; arazisi sarp, toprak sığ ve taşlı olduğundan ziraat arazisi çok az olup<br />
mevcut nüfusu besleyememektedir. Halkın % 89’unun geçim kaynağı ormancılıktır. Arazi,<br />
karbonifer devrinin (maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya kalker, gre, killişist ve<br />
konglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlere<br />
rastlanmaktadır. Bölge; Batı Karadeniz iklim mıntıkası içerisinde bulunmaktadır. Yazları<br />
serin, kışları soğuk ve yağışlıdır. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yörede yıllık<br />
ortalama sıcaklık 13,2ºC, yıllık ortalama yağış miktarı <strong>12</strong>42 mm., yıllık ortalama nispi nem<br />
% 75 olarak tespit edilmiştir. Tüm bu yapı Yenice İlçesi orman varlığının çeşitlenmesini<br />
etkilemiş ve orman varlığı artmaya devam etmiştir.<br />
Eskipazar İlçesi ormanları; Arazi yapısı genellikle ikinci zaman(Mesozoik), orta ,<br />
Kretase (tebeşir) devrinde oluşmuş olup, toprağın ana taşı Kalker, Konglomera, grelerli<br />
marn ve kil fildişinden ibarettir. Münferit olarak volkanik taşlara taşlara da<br />
rastlanılmaktadır. İklim bakımından; Batı Karadeniz iklim bölgesi ile Orta Anadolu iklim<br />
bölgesinin geçiş alanında bulunmaktadır. Yazları serin, kışları ise sert geçmektedir.<br />
Normal olarak vejetasyon süresi Nisan ayında başlar ve ekim sonlarına kadar sürer.Su<br />
kaynakları bakımında bol olmayıp orta derecededir.<br />
58
F.1.1.2. İlin Orman Envanteri<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü sınırları içerisinde 111.998,5 ha. verimli koru,<br />
28.161,9 ha. bozuk koru, 9822,4 ha. ormaniçi açıklık olmak üzere toplam 149.982,8 ha.<br />
ormanlık alan bulunmaktadır. Mülkiyet biçimine göre tamamı devlet ormanı olup, bu<br />
ormanların tamamında yaklaşık 10.065.<strong>00</strong>0 m³ servet bulunmakta, bu servetin oluşturduğu<br />
yıllık artım miktarı 250.<strong>00</strong>0 m³ tür. Bu ormanların 8.669.<strong>00</strong>0 m³ ünü ibreli ağaç türleri<br />
1.396.<strong>00</strong>0 m³’ünü de yapraklı ağaç türleri oluşturmaktadır. Asli ağaç türlerimiz Göknar,<br />
Karaçam, Sarıçam, Kızılçam, Kayın, Meşe ve Gürgen’dir.<br />
Yenice ormanları sıradan orman alanları içinde olmayıp; Dünya Ormancılık Örgütü<br />
FAO’nun dünya üzerinde belirlediği mutlak korunması gereken alanlar içinde 1<strong>00</strong> adet<br />
sıcak noktadan 9 adeti Türkiye’de bulunmakta ve bu mutlak koruma sahasının birini de<br />
Yenice ormanlarını almıştır. Nedeni, ormanlarda tropik bölgeler dışında, dünyada pek az<br />
ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yaban hayvanının bir arada<br />
yaşamakta olmasıdır. Artık, dünya bu ormana kendi ormanı gözü ile bakmakta ve gelecek<br />
kuşaklar ve genlerin devamını sağlamak için mutlak korunması gerektiğine karar vermiştir.<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün orman alanı genel toplamı 27.846,6<br />
ha.dır.<br />
Karabük İli Ağaç Türleri Dağılımı:<br />
Kayın %33<br />
Meşe %16<br />
Göknar %13<br />
Gürgen %<strong>12</strong><br />
Karaçam %11<br />
Çınar %2<br />
Sarıçam %2<br />
Kızılçam %1<br />
Dişbudak %1<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü ormanlarındaki ağaç türlerine göre dağılımı :<br />
Ağaç Türü : Alanı (Ha.) Ağaç Türü :<br />
Alanı (Ha.)<br />
Karaçam <strong>12</strong>.5<strong>00</strong>,5 Ardıç 9<strong>12</strong>,0<br />
Sarıçam 4.460,0 Kayın 607,8<br />
Meşe 6.364,8 Kızılçam 541,3<br />
Göknar 1.579,0 Ağaçlandırma 802,0<br />
Sedir 47,8 Dy yapraklı <strong>12</strong>,6<br />
Kavak 18,8<br />
Toplam: 24.952,1 Toplam: 2.894,5<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün Ormanlarının İşletme Şekli İtibarıyla Dağılımı :<br />
İşletme Şekli %si<br />
Alanı<br />
Koru Ormanı 50 23.649,6<br />
Bozuk Orman 9 4.197,0<br />
Orman Toprağı 9 4.064,8<br />
Mera 1 6<strong>00</strong>,0<br />
Açıklık 31 14.610,0<br />
Toplam 47.<strong>12</strong>1,4<br />
59
Tablo F.1 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ormanlık Alanları, 2<strong>00</strong>9<br />
Şeflik Adı<br />
Merkezi<br />
Orman Alanı (ha.)<br />
Verimli Verimsiz Toplam<br />
Ormancılık<br />
Dışı Alan (ha.)<br />
Toplam Alanı<br />
(ha.)<br />
Bakraz Yenice 4294,0 34,0 4328,0 - 4328,0<br />
Balıkısık Yenice 32<strong>00</strong>,0 635,0 3835,0 5258,5 9093,5<br />
Camiyanı Yenice 5213,4 615,4 5828,8 1087,3 6916,1<br />
Çitdere Yenice 5867,9 166,6 6<strong>03</strong>4,5 23,2 6057,7<br />
Göktepe Yenice 7581,5 43,5 7625,0 1541,5 9166,5<br />
Karakaya Yenice 8748,0 22,0 8770,0 235,0 9<strong>00</strong>5,0<br />
Kavaklı Yenice 4014,0 489,5 45<strong>03</strong>,5 164,5 4668,0<br />
Kayadibi Yenice 6989,3 14,6 70<strong>03</strong>,9 1091,7 8095,6<br />
Kızılkaya Yenice 6566,1 484,5 7050,6 769,9 7820,5<br />
Sarıot Yenice 7829,3 7829,3 7829,3<br />
Şimşirdere Yenice 6085,0 43,1 6<strong>12</strong>8,1 53,6 6181,7<br />
Yenice Yenice 9565,5 364,5 9930,0 2977,4 <strong>12</strong>907,4<br />
Yaylacık Yenice 5230,1 36,1 5266,2 1,3 5267,5<br />
TOPL<strong>AM</strong> 81184,1 2948,8 84132,9 132<strong>03</strong>,9 97336,8<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo F.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Ağaç Servetinin İşletmelere Göre Dağılımı (adet)<br />
(1.<strong>00</strong>0)<br />
İŞLETME<br />
ŞEFLİĞİ<br />
İBRELİ AĞAÇLAR<br />
YAPRAKLI AĞAÇLAR<br />
Çz Çk Çs G Po Top. Kn M Gn Kv Dş Dy Top.<br />
Genel<br />
Top.<br />
Bakraz 0 35 99 256 3 393 1.<strong>00</strong>6 77 30 0 0 43 1.155 1.548<br />
Balıkısık-Kızılkaya 0 85 95 554 0 734 1.580 234 0 0 0 82 1.895 2.629<br />
Camiyanı 5 47 36 21 0 108 537 241 69 0 0 57 904 1.0<strong>12</strong><br />
Çitdere 0 49 213 913 1 1.176 1.069 57 69 24 11 27 1.257 2.433<br />
Göktepe-Kayadibi 6 139 <strong>12</strong>9 66 0 340 1.958 617 164 45 0 78 2.862 3.2<strong>03</strong><br />
İncedere-Yenice 3 191 0 1 0 196 675 694 11 0 0 35 1.416 1.6<strong>12</strong><br />
Karakaya 30 2<strong>00</strong> 19 308 0 557 739 368 0 0 0 188 1.295 1.853<br />
Kavaklı 0 47 8 201 0 256 581 32 39 0 0 92 744 1.<strong>00</strong>0<br />
Sarıot-Yaylacık 0 373 46 419 0 838 2.237 567 5 0 0 224 3.<strong>03</strong>3 3.872<br />
Şimşirdere 0 52 25 250 30 357 1.<strong>00</strong>0 0 0 0 0 0 1.<strong>00</strong>0 1.357<br />
TOPL<strong>AM</strong> 44 1.219 669 2.989 34 4.955 11.381 2.887 388 68 11 827 15.562 20.517<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
60
Tablo F.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Üretimi<br />
Üretilen<br />
End.Odun.<br />
Ürün Çeşiti<br />
Birimi 2<strong>00</strong>9<br />
Tomruk m 3 79.526<br />
Maden Direk m 3 6<br />
Sanayi Odunu m 3 9.434<br />
Kağıtlık Odun m 3 39.258<br />
Lif Yonga m 3 11.723<br />
Toplam End.Odun m 3 139.947<br />
Yakacak Odun Ster 16.394<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğünün 2<strong>00</strong>9 Yılında Ürettiği Emvaller;<br />
Tomruk : 1<strong>12</strong><strong>03</strong> m 3<br />
Tel Direk : 30 m 3<br />
Maden Direk : 938 m 3<br />
Sanayi Odunu : --<br />
Kağıtlık Odun : 8288 m 3<br />
Lif-yonga : 3858 m 3<br />
Sırık : --<br />
Endüstriyel Odun Toplamı : 24317 m 3<br />
Yakacak Odun<br />
: 2392 Ster<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2<strong>00</strong>9 yılında; 87.224 m 3 tomruk,<br />
1737 m 3 maden direk, 702 m 3 sanayi odunu, 57621 m 3 kağıtlık odun, 61138 m 3 lif yonga<br />
odunu, 4259 ster yakacak odun ve 6 m 3 sırık üretilmiştir.<br />
F.1.1.3. Orman Varlığının Yararları<br />
Ormanlar dünya ekosisteminin düzenli bir şekilde sürdürülebilmesinde önemli bir<br />
yer taşımaktadır. İklim dengesinin oluşturulması, toprağın su tutma kapasitesinin artması,<br />
erozyon ve çevre kirliliğinin önlenmesini sağlar. Ormanlar insanlar için iyi bir dinlenme<br />
ortamıdır. Bunların yanı sıra ekonomik açıdan oldukça önemlidir. Karabük İlimizin<br />
%59.2’si ormanlarla kaplıdır. Çok çeşitli ağaç türlerinin yanı sıra bazı ağaç türlerinin<br />
olağanüstü çap ve boya ulaşması ve zengin bir yaban hayatı potansiyelinin bulunuşu ile<br />
eşsiz bir ekosistem özelliği göstermektedir. Ormanın yararlarını şu şekilde sıralayabiliriz:<br />
-Toprak ve toprak verimliliğini koruması, erozyonu önlemesi,<br />
-Su sağlama ve su varlığını koruma ve düzenlemesi,<br />
-İklim üzerinde olumlu etki yapması,<br />
-Odun ve diğer orman ürünleri sağlaması,<br />
-İş alanı ve geçim kaynağı sağlaması,<br />
-Sağlık üzerinde etkili olması,<br />
-Rekreasyon (eğlenme, dinlenme) imkanı sağlaması,<br />
-Ulusal savunma ve güvenlik bakımından yarar sağlaması<br />
Ekonomik ve sosyal gelişmelere paralel olarak artan şehirleşme, kentlerde yaşayan<br />
insanların yoğun bir çalışma ortamında bulunması, kent içinde yaşanan trafik problemleri,<br />
61
iş ve ev ortamlarının betonlaşması ve çevre kirliliği gibi nedenlerden dolayı insanlar doğal<br />
ortamları aramaktadır. Bu nedenle sağlıklı bir toplum yapısı oluşturarak insanların daha<br />
rahat ve düzenli bir hayat sürebilmesi için ormanların toplum sağlığı üzerindeki olumlu<br />
etkilerini kent insanının hizmetine sunmak önemli bir ihtiyaç haline gelmiştir. İnsanlar boş<br />
zamanlarında ve tatil günlerinde çevresindeki ormanlara veya sessiz doğal ortamlara<br />
giderek bedensel ve ruhsal dinlenme ihtiyaçlarını gidermeye çalışmaktadır. Bu yönden<br />
“Kent Ormanları” projesinin hayata geçmesiyle birlikte İlimizde de Karabük İli Merkez<br />
Şirinevler mevkiinde, yaklaşık 1<strong>00</strong> hektar alanda kent ormanı kurularak, halkın hizmetine<br />
sunulmuştur.<br />
Karabük Kent Ormanında orman evi, çocuk oyun alanı, tren istasyonu ve ray<br />
sistemi, tuvaletler, kameriye, ahşap köprü, asma köprü, gözlem kulesi, yangın gözetleme<br />
kulesi, seyir terasları, yağmur barınağı, dinlenme üniteleri, spor alanı, tiyatro gösteri alanı,<br />
62
koşu ve bisiklet parkuru, yürüyüş patikaları, çeşmeler, anıt ağaçlar ve 4 adet suni gölet<br />
tesis edilmiştir. Ayrıca her türlü ormancılık çalışmaları değişik objelerle tanıtılmıştır.<br />
Şehre yakın olması ile kent ormanı; insanların şehrin yorgunluğunu atarak moral ve<br />
beden sağlığına katkı sağlamakta, görsel güzellikler sunmakta, kent iklimini iyileştirerek<br />
hava kalitesini yükseltmekte, orman halk bütünleşmesini sağlamaktadır.<br />
F.1.1.4. Orman Kadastro ve Mülkiyet Konuları<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük Orman İşletme Müdürlüğü:<br />
- Yıl içerisinde yapılacak olan kadastro çalışmalarıyla ilgili programa alınan köy adedi,<br />
isimleri ve gerçekleşme miktarı; 2<strong>00</strong>9 yılında orman kadastro çalışmalarıyla ilgili<br />
programa alınan köy bulunmamaktadır.<br />
- Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı (ha) ; 162.227,9 hektar<br />
- Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha); Yoktur.<br />
- Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı (ha) ; 1.745.52 ha<br />
- Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alanı miktarı (ha); 25.266,83 ha’dır.Tahsise<br />
alınan orman alanı 156.347 ha’dır.<br />
- Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı (ha); 0,020 ha’dır.<br />
- Mevcut özel orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki % 6 lık yapılaşma; mevcut özel<br />
alan miktarı 4.3726 ha/m 2 ’dir.<br />
- 6831 sayılı Orman Kanunu’ nun 16., 17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan<br />
verilen izin adedi miktarı ve alanları (ha) ; 46 adet olup; 87 ha’dır.<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü:<br />
Yıl içerisinde yapılacak olan orman kadastro çalışmaları ile ilgili programa alınan köy<br />
adedi ve gerçekleşme miktarı; ---<br />
Kadastrosu tamamlanmış orman alanı miktarı; 7968,71 ha.<br />
Yıl içerisinde 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı ha.; ---<br />
Şimdiye kadar 2/B ile orman sınırı dışına çıkarılan alan miktarı ;1.522 ha.<br />
63
Tescili yapılmış ve tahsise alınan orman alını miktarı; 7968,71 ha. (Tescili yapılan)<br />
Yıl içerisinde yapılan tapulu kesim miktarı; 0,1 ha.<br />
Mevcut Özel Orman alanları miktarı ve özel ormanlardaki %6’lık yapılaşma hakkında bilgi<br />
verilmesi; ---<br />
6831 Sayılı Orman Kanunu’nun 16.,17. ve 18. maddelerine göre ormanlık sahalardan 2<strong>00</strong>9<br />
yılı içerisinde verilen izin adedi 2 olup alanı 1,18 ha.’dır.<br />
Tablo F.4 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Köylerinin Kadastro Durumu, 2<strong>00</strong>9<br />
İŞLETME ŞEFLİĞİ KÖYÜN ADI<br />
ORMAN KANUNUNUN<br />
HANE KADASTRO<br />
31. 32.<br />
SAYISI DURUMU<br />
Nüfusu Nüfusu<br />
Abdullahoğlu 188 209 Yapılmadı<br />
Akmanlar 751 280 Yapılmadı<br />
Cihanbey 484 174 Yapılmadı<br />
Çakıllar 389 <strong>12</strong>9 Yapılmadı<br />
Değirmenyanı 962 209 Yapılmadı<br />
Hüseyinbeyoğlu <strong>12</strong>5 68 Yapılmadı<br />
BALIKISIK Kadıköy 278 151 Yapılmadı<br />
Karahasanlar 242 63 Yapılmadı<br />
Keyfallar 393 116 Yapılmadı<br />
Nodullar 474 160 Yapılmadı<br />
Sarayköy 651 241 Yapılmadı<br />
Satuk 671 233 Devam Ediyor<br />
Şirinköy 630 <strong>12</strong>4 Yapılmadı<br />
Yortanpazarı<br />
2802 Merkze Mah. yapıldı<br />
Hisar 631 160 Devam Ediyor<br />
C<strong>AM</strong>IYANI Tır 716 114 Kesinleşti<br />
Yazıköy 519 92 Kesinleşti<br />
Bağbaşı 432 194 Kesinleşti<br />
GÖKTEPE<br />
Kale 168 53 Devam Ediyor<br />
Kayadibi 174 56 Yapılmadı<br />
Örenköy 242 108 Kesinleşti<br />
Yamaç 706 190 Devam Ediyor<br />
Yeşilköy 222 95 Kesinleşti<br />
Ibrıcak 656 215 Kesinleşti<br />
KAYADİBİ Kayaarkası 3<strong>03</strong> 130 Yapılmadı<br />
Yeniköy 320 <strong>12</strong>9 Kesinleşti<br />
Bolkuş 167 70 Devam Ediyor<br />
KAVAKLI Kuzdağ 169 53 Devam Ediyor<br />
Çamlıkköy 149 74 Devam Ediyor<br />
KIZILKAYA<br />
Esenköy 173 44 Yapılmadı<br />
Gökbel 281 <strong>12</strong>6 Devam Ediyor<br />
Şenköy 184 51 Yapılmadı<br />
Yirmibeşoğlu 150 49 Yapılmadı<br />
Güney 488 398 Devam Ediyor<br />
YENİCE Çeltik 60 60 Kesinleşti<br />
GENEL TOPL<strong>AM</strong> <strong>12</strong>870 278 4618<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
64
Tablo F.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Tahdit Kadastrosu Yapılan ve Orman Sınırı Dışına<br />
Çıkarılan (2/B) Alanı, 2<strong>00</strong>9<br />
ORMAN SINIRI DIŞINA ÇIKARILAN (2 - 2/B )<br />
TAHDİT KADASTROSU YAPILAN<br />
ALANI<br />
Sıra<br />
No<br />
KÖY VEYA<br />
BELDE ADI<br />
Köy Adı<br />
Orman Alanı (Ha)<br />
Tescil Edilen<br />
Orman Alanı (Ha)<br />
Tescil Ed. Or. Al.<br />
Tah. Ed. Or. Al.<br />
Oranı %<br />
İlçe Adı<br />
Köy Veya<br />
Belde Adı<br />
Uygulanan Kanun<br />
No<br />
Alanı (Ha)<br />
Orman Sınırı<br />
Dışına Çıkarılan<br />
Alanın Tahdit Ed.<br />
Or. Al. Oranı %<br />
1 2 3 4 5 6 (5/4) 7 8 9 10 11 (10/4)<br />
1 Abdullahoğlu - 396,78 396,78 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
2 Akmanlar - 239,86 239,86 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
3 Cihanbey - 438,23 438,23 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
4 Çakıllar - 538,73 538,73 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
5 Değirmenyanı - 1.143,78 1.143,78 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
6 H.beyoğlu - 205,18 205,18 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
7 Kadıköy - 561,32 561,32 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
8 Karahasanlar - 729,91 729,91 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
9 Keyfallar - 220,28 220,28 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
10 Nodullar - 542,38 542,38 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
11 Sarayköy - 386,92 386,92 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
<strong>12</strong> Satuk - 555,78 555,78 1<strong>00</strong>- - - 5304 0,56 -<br />
13 Şirinköy - 995,33 995,33 1<strong>00</strong>- - - 5304 -<br />
14 Tır/Yazıköy Tır 14049,<strong>00</strong> 14049,<strong>00</strong> 1<strong>00</strong>- Yenice Tır 3302 0,29<br />
15 Hisar - 4702,66 4702,66 1<strong>00</strong>- - - 6831 0,47 -<br />
16 Bağbaşı Bağbaşı 168,50 168,50 1<strong>00</strong> Yenice Bağbaşı 3402 33,86<br />
17 Kale Köy - 1604,<strong>00</strong> 1604,<strong>00</strong> 1<strong>00</strong>- - - 6831 1,54 -<br />
18 Kayadibi - 2618 2618 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
19 Örenköy Örenköy 315,37 315,37 1<strong>00</strong> Yenice Örenköy<br />
3402<br />
6831<br />
63,45 -<br />
20 Yamaç - 4878,17 4878,17 1<strong>00</strong>- - - 6831 <strong>12</strong>,05 -<br />
21 Yeşilköy Yeşilköy 421,43 421,43 1<strong>00</strong> - -<br />
3402<br />
6831<br />
45,71 -<br />
22 Bolkuş - - - - - - - - -<br />
23 Kuzdağ - 3174,04 3174,04 1<strong>00</strong>- - - 6831 6,05 -<br />
24 Ibrıcak Ibrıcak 677,05 677,05 1<strong>00</strong> Yenice Ibrıcak<br />
3402<br />
6831<br />
15,05<br />
25 Kayaarkası - 2936 2936 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
26 Yeniköy Yeniköy 33,46 33,46 1<strong>00</strong> - -<br />
3402<br />
6831<br />
3,26 -<br />
27 Çamlıköy - <strong>12</strong>19,20 <strong>12</strong>19,20 1<strong>00</strong>- - - 6831 - -<br />
28 Esenköy - 319,19 319,19 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
29 Gökbel - 2044,60 2044,60 1<strong>00</strong>- - - 6831 2,54 -<br />
30 Şenköy - 295,45 295,45 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
31 Yirmibeşoğlu - 6483,82 6483,82 1<strong>00</strong>- - - 5304 - -<br />
32 Güney - 13546,15 13546,15 1<strong>00</strong> - - 5304 - -<br />
33 Çeltik Çeltik 84,66 84,66 1<strong>00</strong><br />
3402<br />
6831<br />
2,58<br />
3302<br />
34 Yenice İlçe Mer. Mahalleler 820 820 1<strong>00</strong> Yenice Mahalleler<br />
3373<br />
3402<br />
28,31<br />
6831<br />
35 Y.Pazarı Beldesi Y.Paz.Bel. 314,5 314,5 1<strong>00</strong> - - - - -<br />
TOPL<strong>AM</strong> 67659,73 67659,73 1<strong>00</strong> 215,72<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
65
Tablo F.6 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 6831 Sayılı Orman Kanununun 16,17 ve 18.maddelerine<br />
Göre Verilen İzinler, 2<strong>00</strong>9<br />
6831 Sayılı Orman Kanununun Verilen İzin Adedi İzin Verilen Alan (ha.)<br />
İzin Maddesi<br />
16. Maddesi 9 185650<br />
17. Maddesi 82 4297353<br />
18. Maddesi - --<br />
TOPL<strong>AM</strong> 91 44830<strong>03</strong><br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
F.1.2. Çayır ve Meralar<br />
Tablo F.7 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İlinin İlçelere Göre Çayır ve Mera Varlığı<br />
ÇAYIR ve MERA<br />
İLÇELER<br />
Miktar (Ha.) Oran (%)<br />
Merkez 1.<strong>12</strong>9 1,6<br />
Eflani 988 1,8<br />
Eskipazar 4.984 7,6<br />
Ovacık 2.024 5,2<br />
Safranbolu 8.029 7,8<br />
Yenice 391 0,5<br />
İl Toplamı 17.545 4,2<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Çayır-meralar, doğal olarak oluşmuş yem bitkisi alanlarıdır. Ülkemizde meralar<br />
bakımsızlık, aşırı ve kapasitesinin üzerinde otlatıldığından verimleri düşmüş, vasıflarını<br />
yitirmişlerdir. İlimiz, yeterli yağış aldığından ve meraya bağlı hayvancılığın az olmasından<br />
dolayı çayır-mera alanları vasfını yitirmemiş, hayvanların otlamalarına elverişliliğini<br />
korumuştur. İlimizde sulanmayan ve tarıma elverişli alanların büyük bölümü bir yıl ekilip<br />
bir yıl nadasa bırakıldığından, nadasa bırakılan alanlarda da hayvanlar otlatılmaktadır.<br />
İlimiz yüzölçümünün %16’sı olan 658040 dekar alan çayır-mera alanlarıdır.<br />
4342 Sayılı Mera Kanunu kapsamında Karabük il genelinde, 1998 – 2<strong>00</strong>8 yılları<br />
arasında Merkez ve 5 ilçeye bağlı 281 birimde çalışma yapılmış, toplam 2.136,9 ha alan<br />
tespit edilmiştir. 182 köyde ise tahdit çalışmaları yapılmış 3.110,686 hektar alanda tahdit<br />
çalışmaları tamamlanmıştır.<br />
İlçe Adı<br />
Tablo F.8 Karabük İli Mera Çalışmaları, 2<strong>00</strong>9<br />
YERLEŞİM<br />
Köy<br />
sayısı<br />
(Merkez<br />
mahalle<br />
dahil)<br />
Belde<br />
sayısı<br />
Tesbit<br />
(ha)<br />
Tahdit<br />
(ha)<br />
1998-2<strong>00</strong>9<br />
ÇALIŞMA SONUÇLARI<br />
Toplam<br />
Mera<br />
Varlığı (Ha)<br />
(Tesbit-<br />
Tahdit<br />
Toplamı)<br />
Tahsis<br />
Edilen<br />
Köy<br />
Sayısı<br />
Tahsis<br />
Edilen<br />
Alan (Ha)<br />
Çalışma yapılan<br />
Köy / belediye<br />
sayısı<br />
(MerkezMahalle<br />
Dahil)<br />
Kadastrolu<br />
Kadastrosuz<br />
Toplam<br />
Tesbiti<br />
yapılama<br />
yan<br />
köy/bel<br />
sayısı<br />
Kadastrolu<br />
(merkezmahalleler)<br />
Kadastrosuz<br />
Merası olmayan Köy Say.<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
S.Bolu 56 1 27,2 119.,311 146,511 9 67,74 18 38 56 0 1 30 57<br />
Eflani 55 - 1752.,78 60,1693 18<strong>12</strong>,9493 0 0 1 54 55 0 0 22 55<br />
Merkez 42 - - 826,6983 826,6983 7 1<strong>12</strong>,458 39 3 42 0 1 20 42<br />
Yenice 34 1 0 34,0672 34,0672 0 0 16 18 34 0 1 30 35<br />
E.Pazar 50 - 97,018 2142,78 2239,798 15 1376,64 35 15 50 0 0 6 50<br />
Ovacık 43 - 219,1 0 219,1 0 0 1 42 43 0 0 35 43<br />
280 2 2096,1 3183,026 5279,<strong>12</strong>38 31 1556,838 110 170 280 0 3 143 283<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
66
F.1.3. Sulak Alanlar<br />
İlimizde sulak alan bulunmamaktadır.<br />
F.1.4. Diğer Alanlar (Stepler vb.)<br />
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.<br />
F.2. Flora<br />
F.2.1. Habitat ve Toplulukları<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
F.2.2. Türler ve Populasyonları<br />
Red-Data Book Kategorileri:<br />
Tehlikede (Endangered–E)<br />
Zarar görebilir (Vulnerable-V)<br />
Nadir ( Rare–R) Meçhul (Indeterminate–I)<br />
Yetersiz bilinenler ( Insuf–K) Tehlike dışı (Out of Danger–O)<br />
Nadir veya tehdit altında olmayanlar (nt)<br />
Ağaçlar:<br />
Abies bornmülleriana<br />
: Uludağ Göknarı<br />
Pinus silvestris<br />
: Sarıçam<br />
Pinus nigra<br />
: Karaçam<br />
Pinus nigra subsp. pallasiana : Camiyanı Karaçamı<br />
Pinus brutia<br />
: Kızılçam<br />
Taxus baccata<br />
: Porsuk<br />
Fagus orientalis<br />
: Doğu Kayını<br />
Quercus petrea subsp.iberica : Sapsız Meşe<br />
Quercus hartwissiana<br />
: Istranca Meşesi<br />
Quercus robur<br />
: Saplı Meşe<br />
Quercus macranthera subsp.sypirensis: İspir Meşesi<br />
Quercus ilex<br />
: Pırnal Meşesi<br />
Fraxinus exelcior<br />
: Dişbudak<br />
Carpinus betulus<br />
: Gürgen<br />
Acer platanoides<br />
: Çınar yapraklı Akçaağaç<br />
Acer trautvetteri<br />
: Kayın Gövdeli Akçaağaç<br />
Acer campestre<br />
: Ova Akçaağaçı<br />
Ostrya carpinifolia<br />
: Kayacık<br />
Corylus colurna<br />
: Türk Fındığı<br />
Ulmus glabra<br />
: Dağ Karaağaçı<br />
Tilia argentea<br />
: Gümüşi Ihlamur<br />
Tilia rubra subsp.caucasica : Kafkas Ihlamuru<br />
Sorbus aucuparia<br />
: Kuş Üvezi<br />
Sorbus torminalis<br />
: Akçaağaç Yapraklı Üvez<br />
Prunus avium<br />
: Yabani Kiraz<br />
Pirus aleagnifolia<br />
: Ahlat<br />
67
Salix caprea<br />
: Keçi Söğüdü<br />
Populus nigra<br />
: Kara Kavak<br />
Populus tremula<br />
: Titrek Kavak<br />
Alnus glutinosa subsp.glutinosa : Kızılağaç<br />
Cerasusu avium<br />
: Yabani Kiraz<br />
Pyrus communis<br />
: Adi Armut<br />
Pyrus amygdaliformis var.lanceolata : Badem yapraklı Armut<br />
Ağaççıklar :<br />
Buxus sempervirens<br />
Lauraceresus officinalis<br />
Rhododendron ponticum<br />
Corylus avellana<br />
Mespilus germaica<br />
Sambucus ebulus<br />
Cornus mas<br />
Cratagus monogyna<br />
: Şimşir<br />
: Laz Kirazı<br />
: Mor çiçekli ormangülü<br />
: Adi Fındık<br />
: Muşmula<br />
: Mürver<br />
: Kızılcık<br />
: Geyik Dikeni<br />
Geniş Yapraklı Otlar :<br />
Amaranthus<br />
Sinapis<br />
Xantium<br />
Pastoris<br />
Polygonum aviculare<br />
Gallium aparine<br />
Raphanus raphanistrum<br />
Panunculus arvensis<br />
Portucala oleracea<br />
Merzurus annua<br />
Plantagio major<br />
Fumaria spicata<br />
Asperula arvensis<br />
Galium aperin<br />
Vicia alliani<br />
: Horoz ibiği<br />
: Hardal<br />
: Pıtrak<br />
: Çoban çantası<br />
: Çoban değneği<br />
: Yapışkan otu<br />
: Yalancı turp<br />
: Düğün çiçeği<br />
: Semiz otu<br />
: Yer fesleğeni<br />
: İri sinir otu<br />
: Şah tere<br />
: Yapışkan otu<br />
: Yapışkan otu<br />
: Kır fiği<br />
Dar Yapraklı Otlar :<br />
Cynodon<br />
Echinoehioa<br />
Sorghum<br />
Phalaris<br />
Cyperus roturdus<br />
: Köpek dişi ayrığı<br />
: Darıcan<br />
: Kanyaş<br />
: Kuş yemi<br />
: Topalak<br />
Çalılar :<br />
Phillyrea latifolia<br />
Rubus hirtus<br />
Daphne pontica<br />
: Akçakesme<br />
: Böğürtlen<br />
: Yalancı Defne<br />
68
Rhododenron ponticum<br />
: Orman Gülü<br />
Pistacia terebinthus subsp. palaestina: Menengiç<br />
Arbutus andrachne<br />
: Sandal<br />
Rhamnus thymifolius<br />
Cotinus coggyria<br />
: Peruk ağacı<br />
Genista tinctoria<br />
Viburnum lantana<br />
: Kartopu<br />
Pyracantha coccinea<br />
: Ateş dikeni<br />
Colutea cilicica<br />
: Patlangaç<br />
Paliurus spina-christi<br />
: Karaçalı<br />
Şifalı Bitkiler:<br />
Galentus nivalis<br />
Cistus sp.<br />
Digitalis sp.<br />
Rosa canina<br />
Urtica sp.<br />
Primula elatior<br />
Ruscus acvelatus<br />
Vaccinium myrtilus<br />
Rubus caesius<br />
Polyganotum multiflorum<br />
Viscum album<br />
Atropa belladona<br />
Frogoria vesca<br />
Eguisetum arvense<br />
Tussilago farfara<br />
Verbascum sp.<br />
Bitki Türleri :<br />
Araliceae<br />
Hedera helix<br />
Berberidaceae<br />
Berberis crataegina<br />
Boraginaceae<br />
Lithospermum purpurocaeruleum<br />
Myosotis sylvatica subsp. cyanea<br />
Trachystemon orientalis<br />
Buxaceae<br />
Buxus sempervirens<br />
: Kardelen<br />
: Laden<br />
: Yüksükotu<br />
: Kuşburnu<br />
: Isırgan<br />
: Çuha çiçeği<br />
: Tavşan memesi<br />
: Çoban Üzümü<br />
: Böğürtlen<br />
: Mührüsüleyman otu<br />
: Ökse otu<br />
: Güzel Avrat otu<br />
: Çilek<br />
: At kuyruğu<br />
: Öksürük otu<br />
: Sığır Kuyruğu<br />
Sarmaşık<br />
Hanım tuzluğu<br />
Unutma beni<br />
Şimşir<br />
Campanulaceae<br />
Campanula ptericaula<br />
Çan çiçeği (endemik) (R)<br />
C. latifolia Çan çiçeği<br />
69
Caprifoliaceae<br />
Viburnum lantana<br />
Lonicera causcasica subsp. orientalis<br />
Cistaceae<br />
Cistus creticus<br />
Cistus laurifolius<br />
Compositae<br />
Anthemis cotula<br />
Carlina corymbosa<br />
Cirsium hypoleucum<br />
Echinops ritro<br />
Hieracium medianiforme<br />
Mycelis muralis<br />
Xanthium spinosum<br />
Tanacetum parthenium<br />
T. poteriifolium<br />
Telekia speciosa<br />
Cornaceae<br />
Cornus mas<br />
C. australis<br />
Corylaceae<br />
Corylus avellana<br />
Carpinus betulus<br />
Kartopu<br />
Hanımeli (endemik) (nt)<br />
Laden<br />
Laden<br />
Papatya<br />
Köygöçüren<br />
Kızılcık<br />
Fındık<br />
Gürgen<br />
Crassulaceae<br />
Alyssum hirsutum<br />
A.murale<br />
Cardemine bulbifera<br />
C.impatiens var. pectinata<br />
Dipsacaceae<br />
Dipsacus laciniatus<br />
Knautia involucrata<br />
Ericaceae<br />
Arbutus andrachne<br />
Orthilio secunda<br />
Monotropa hypopitys<br />
Rhododendron ponticum<br />
Vaccinium arctostaphylos<br />
Sandal<br />
Orman gülü<br />
Fagaceae<br />
Fagus orientalis<br />
Kayın<br />
Quercus cerris var.cerris<br />
Saçlı meşe<br />
Q. petraea subsp. iberica Sapsız meşe<br />
Q. infectoria Mazı meşesi<br />
Q. pubescens Tüylü meşe<br />
70
Gentianaceae<br />
Centaurium erythraea<br />
Gentiana asclepiadea<br />
Geraniaceae<br />
Geranium asphodeloides<br />
Guttiferae<br />
Hypericum bithynicum<br />
Juglandaceae<br />
Juglans regia<br />
Gensiyan<br />
Turna gagası<br />
Binbirdelik otu<br />
Ceviz<br />
Labiatae<br />
Calamintha grandiflora<br />
Salvia forskahlei<br />
Adaçayı<br />
S. tomentosa Adaçayı<br />
Teucrium chamaedris<br />
Thymus longicaulis<br />
Kekik<br />
Leguminosae<br />
Argyrolobium biebersteinii<br />
Astragalus sigmoideus<br />
Geven (endemik) (nt)<br />
A. anhylloides Geven (endemik) (nt)<br />
A. glycyphyllos ssp. glycyphylloides Geven<br />
Colutea cilicica<br />
Patlangaç<br />
Dorycnium graecum<br />
D. pentaphyllum ssp. anatolicum<br />
Coronilla scorpoides<br />
Galega officinalis<br />
Genista tinctoria<br />
Lathyrus laxiflorus ssp. laxiflorus<br />
Fiğ<br />
L. tukhtensis Fiğ (endemik) (nt)<br />
Trifolium medium<br />
Üçgül<br />
T. pannonicum ssp. elongatum Üçgül (endemik) (nt)<br />
Vicia truncatula<br />
Loranthaceae<br />
Viscum album<br />
Ökseotu<br />
Oleaceae<br />
Fraxinus ornus<br />
Dişbudak<br />
F. excelsior Dişbudak<br />
Jasminum fruticans<br />
Yasemin<br />
Ligustrum vulgare<br />
Kurtbağı<br />
Phillyrea latifolia<br />
Akçakesme<br />
Onagraceae<br />
Circaea lutetiana<br />
71
Polygalaceae<br />
Polygala supina<br />
Primulaceae<br />
Cyclamen coum<br />
Primula vulgaris<br />
Ranunculaceae<br />
Helleborus orientalis<br />
Clematis vitalba<br />
Ranunculus brutius<br />
Rhamnaceae<br />
Paliurus spina-christi<br />
Rhamnus thymifolius<br />
Çuha çiçeği<br />
Çöpleme<br />
Akasma<br />
Düğün çiçeği<br />
Karaçalı<br />
(endemik)<br />
Rosaceae<br />
Cotoneaster mummularia<br />
Crataegus microphylla<br />
Alıç<br />
C. pentagyna Alıç<br />
Filipendula vulgaris<br />
Fragaria vesca<br />
Yabani çilek<br />
Laurocerasus officinalis<br />
Taflan<br />
Potentilla reptans<br />
Beş parmak otu<br />
Prunus domestica<br />
Yabani erik<br />
Pyracantha coccinea<br />
Ateş dikeni<br />
Rosa canina<br />
Yabani gül<br />
Rubus hirtus<br />
Böğürtlen<br />
Rubiaceae<br />
Asperula involucrata<br />
Asperula taurina<br />
Galium odoratum<br />
G. rotundifolium<br />
Rutaceae<br />
Dictamus albus<br />
Salicaceae<br />
Populus alba<br />
Salix fragilis<br />
Scrophularıaceae<br />
Digitalis ferruginea<br />
Veronica magna<br />
Veronica officinalis<br />
Thymelaeaceae<br />
Daphne pontica<br />
Kavak<br />
Söğüt<br />
Yüksük otu<br />
Mine çiçeği<br />
Mine çiçeği<br />
Yalancı defne<br />
72
Umbelliferae<br />
Astrantia maxima<br />
Chaerophyllum angelicifolium<br />
C. byzantimum<br />
Heracleum sphondylium ssp. montanum<br />
Laser trilobum<br />
Oenanthe pimpinelloides<br />
Sanicula europaea<br />
Urticaceae<br />
Urtica dioica<br />
Isırgan<br />
Valerianaceae<br />
Valeriana alliariifolia<br />
Violaceae<br />
Viola odorata<br />
Menekşe<br />
V. sieheana Menekşe<br />
Gramineae<br />
Poa nemoralis<br />
Briza media<br />
Festuca drymeja<br />
Brachypodium pinnatum<br />
Sesleria alba<br />
Iridaceae<br />
Iris sintenisii<br />
Juncaceae<br />
Luzula sylvatica<br />
Liliaceae<br />
Lilium margaton<br />
Muscari armeniacum<br />
Polygonatum multiflorum<br />
Ornithogalum narborense<br />
Ruscus hypoglossum<br />
Smilax excelsa<br />
Tavşan bıyığı<br />
Yumak otu<br />
Süsen<br />
Beyaz zambak<br />
Misk soğanı<br />
Yoğurt otu<br />
Tavşan memesi<br />
Orchidaceae<br />
Cephalanthera rubra<br />
Noettia nidus-avis<br />
F.3. Fauna<br />
Fauna türlerinin incelenmesi, yerli halkının gözlemleri ve bilgilerinin<br />
değerlendirilmesi ve literatür bilgilerine dayanılarak hazırlanmıştır.<br />
73
Memeli hayvanların beslenme alanları su kenarları ve köylerin civarı olup<br />
çevredeki ormanlar ise birçok kuş ve memeli hayvan için barınma alanıdır. Yine dağların<br />
üst kısımlarındaki kayalık ve çıplak alanlar birçok kuş türü için korunma ve yuva yapma<br />
alanıdır.<br />
Red-Data Kategorileri :<br />
Ex : Extinct: Soyu Tükenmiş E: Endangered: Tehlikede<br />
V : Vulnarable: Zarar görebilir R: Rare: Nadir<br />
I : Unknown: Bilinmiyor K: Insufficilty known: Yetersiz<br />
bilinenler<br />
O : Out of danger nt: Yaygın, bol, tehlikede olmayan<br />
Yanlarında (*) ile gösterilen türler belli zamanlarda avlanılmasına izin verilen<br />
türlerdir. Yanlarında (**) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli Parklar ve Av-Yaban<br />
Hayatı Genel Müdürlüğünün 1999-2<strong>00</strong>0 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı ile<br />
koruma altına alınmıştır. Yanlarında (***) ile gösterilen türler Orman Bakanlığı Milli<br />
Parklar ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğünün 1998-1999 Av Dönemi Merkez Av<br />
Komisyonu Kararı ile her vakit avlanabilen türlerdir.<br />
Ulusal ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler ve proje alanı ve<br />
çevresinde tanımlanan kuş türlerinin tehlike kategorileri :<br />
A.1. : Nesli tükenmiş, tükenme tehlikesi altında olan ve ileride tükenmeye aday türler<br />
A.1.1. : Şu anda nesli tükenmiş türler<br />
A.1.2. : Birey sayısı tüm bölgelerde 1-25 arasında kalmış türler<br />
A.2. : Birey sayıları 26-50 çift arasında olan bazı bölgelerde oldukça azalmış türler<br />
A.3. : Birey sayıları 5<strong>00</strong> çifte ulaşan ancak bazı bölgelerde çok nadir olarak görülen<br />
türler (51-5<strong>00</strong>)<br />
A.4. : Birey sayıları fazla olmakla birlikte bazı bölgelerde azalmış türler<br />
B.1. : Geçici olarak ülkemize gelen ve biyotopların yok edilmesi ile risk altında kalan<br />
türler<br />
B.1. : Anadolu’yu kışlak olarak kullanan ancak üremeyen türler<br />
B.2.3. : Transit geçen ve kışlak olarak kullanan risk derecesi düşük türler<br />
Bern Sözleşmesine göre fauna türleri iki bölüm altında koruma altına alınmıştır.<br />
Buna göre;<br />
II-Kesin olarak koruma altına alınan fauna türleri. Listede II olarak belirtilen yabani fauna<br />
türleri için özellikle aşağıdaki hususlar yasaklanmıştır:<br />
a-Her türlü kasıtlı yakalama ve alıkoyma, kasıtlı öldürme şekilleri,<br />
b-Üreme veya dinlenme yerlerine kasıtlı olarak zarar vermek veya buraları tahrip etmek,<br />
c-Yabani faunayı bu sözleşmenin amacına ters düşecek şekilde özellikle üreme, geliştirme,<br />
ve kış uykusu dönemlerinde kasıtlı olarak rahatsız etmek,<br />
d-Yabani çevreden yumurta toplamak veya kasten tahrip etmek veya boş dahi olsa bu<br />
yumurtaları alıkoymak,<br />
e-Fauna türlerinin canlı veya cansız olarak elde bulundurulması ve iç ticareti yasaktır.<br />
III-Korunan fauna türleri. Listede III olarak belirtilen yabani faunanın korunmasını<br />
güvence altına almak için aşağıdaki önlemler alınacaktır:<br />
a-Kapalı av mevsimleri ve işletmeyi düzenleyen esaslar (Merkez av komisyon kararları),<br />
b-Yabani faunayı yeterli populasyon düzeylerine ulaştırmak amacıyla, uygun durumlarda<br />
geçici veya bölgesel yasaklama,<br />
74
c-Yabani hayvanların canlı ve cansız satışının, satmak amacıyla elde bulundurulmasının ve<br />
nakledilmesinin veya satışa çıkarılmasının uygun şekilde düzenlenmesi.<br />
F.3.1. Habitat ve Toplulukları<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
F.3.2. Türler ve Populasyonları<br />
REPTILIA (Sürüngenler)<br />
Red-Data Bern<br />
Lacertidae (Asıl Kertenkeleler)<br />
Ophiops elegans (Tarla kertenkelesi)<br />
Lacerta viridis var. meridionalis (Küçük yeşil kertenkele) (nt) III<br />
Lacerta saxicola (Kaya kertenkelesi) (nt) III<br />
Typhlopidae (Kör yılanlar)<br />
Typhlops vermicularis (Kör yılan) (nt) III<br />
Anguidae (Yılanımsı kertenkele)<br />
Anguis fragilis (Yılanımsı kertenkele) (nt) III<br />
Colubridae<br />
Coluber caspius (Hazer yılanı) (nt) III<br />
Coronella austrica (Güney yılanı) (nt) III<br />
Eirenis modestus (Uysal yılan) (nt) III<br />
Gekkonidae (Ev kelerleri)<br />
Hemidactylus turcicus (Geniş parmaklı keler) (nt) III<br />
Testudinidae<br />
Testudo graeca (Tosbağa) (nt) II<br />
Scincidae<br />
Ablepharus kitaibelli (İnce kertenkele)<br />
<strong>AM</strong>FIBILER (İki Yaşamlılar)<br />
Red-Data Bern<br />
Bufonidae (Karakurbağaları)<br />
Bufo viridis (Gece kurbağası) (nt) II<br />
Bufo bufo (Siğilli karakurbağaları) (nt) III<br />
Ranidae (Su kurbağaları)<br />
Rana dalmatina (Çevik kurbağa) (nt) II<br />
Rana ridibunda (Yeşil kurbağa) (nt) III<br />
Salamandridae<br />
Triturus vittatus (Bantlı taraklı semender) (nt) III<br />
Triturus karelini (Pürtüklü semender)<br />
Hylidae<br />
Hyla arborea (Ağaç kurbağası) (nt) II<br />
75
M<strong>AM</strong>MALIA (Memeliler)<br />
Muridae (Faregiller)<br />
Mus musculus (Ev faresi)<br />
Rattus rattus (Siyah ev sıçanı)<br />
Apodemus mystacerus (Kayalık faresi)<br />
Apodemus flavicollis (Sarı boyunlu orman faresi)<br />
Apodemus sylvaticus (Orman faresi)<br />
Red-Data<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
Bern<br />
Soricidae (Sivri Fareler)<br />
Sorex aroneus (Orman sivri faresi) (nt) III<br />
Neomys schelkovnikovi (Sivri burunlu su faresi) (nt) III<br />
Crocidura leucodon (Tarla sivri burunlu faresi) (nt) III<br />
Sorex minutus (Cüce fare)<br />
Spalacidae (Kör fareler)<br />
Spalax leucodon (Körfare)<br />
Microtinae<br />
Clethrionomys glareolus (Kırmızı fare)<br />
Microtus majori (Kısakulaklı fare)<br />
Microtus subterraneus (Tarla faresi)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
Chiroptera<br />
Rhinolophus hipposiderus (Küçük nal burunlu yarasa) (V) II<br />
Myotis blythi (Fare kulaklı küçük yarasa) (V) II<br />
Pipistrellus pipistrellus (Cüce yarasa) (V) III<br />
Pipistrellus nathusii (Pürtüklü derili yarasa) (V) II<br />
Leporidae<br />
Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III<br />
Cricetinae<br />
Cricetulus migratorius (Cüce avurtlak)<br />
(nt)<br />
Mustellidae (Sansarlar)<br />
Mustella nivalis (gelincik) (nt) III<br />
Mustella erminea (Büyük gelincik) (nt) III<br />
Vormela peregusna (Benekli kokarca) (V) III<br />
Martes martes (Ağaç sansarı) (nt) III<br />
Meles meles (Porsuk) (R) III<br />
Lutra lutra (Su samuru) (V) II<br />
Sciuridae (Sincapgiller)<br />
Sciurus vulgaris (Sincap)<br />
Sciurus anomalus (Kafkas sincabı) (R/I) II<br />
Leporidae (Tavşangiller)<br />
Lepus capensis (Tavşan)<br />
Lepus europaeus (Yabani tavşan) (nt) III<br />
76
Erinaceidae<br />
Erinaceus concolor (Kirpi) (nt) III<br />
Ursidae<br />
Ursus arctos (Boz ayı) (V) II<br />
Suidae<br />
Sus scrofa (Yaban domuzu)<br />
Canidae<br />
Vulpes vulpes (Tilki)<br />
(nt)<br />
(nt)<br />
INSECTA (Böcekler)<br />
Diptera<br />
Muscidae (Karasinekler)<br />
Musca domestica (Karasinek)<br />
Culicidae (Sivrisinekler)<br />
Culex pipiens (Sivrisinek)<br />
Orthoptera<br />
Gryllotalpidae<br />
Gryllus campentris (Siyah çekirge)<br />
Mantodea<br />
Mantidae<br />
Mantis religiosa (Peygamber devesi)<br />
Coleoptera<br />
Coccinelidae<br />
Coccinella septempunedata (7 noktalı gelin böceği)<br />
Lapidoptera (Kelebekler)<br />
Malacosoma nemtria (Yüzük kelebeği)<br />
Lymantria dispus (Sünger kelebeği)<br />
Hyponomenta malinellus (Ağ kurdu)<br />
Taumetopoa pyhyocampha (Çam kene kurdu)<br />
Hymenoptera<br />
Aphelinidae<br />
Apis melliphera (Bal arısı)<br />
77
KUŞ TÜRLERİ<br />
Red-Data Bern<br />
Ciconiidae<br />
Ciconia ciconia (Akleylek) (**) (A3) II<br />
Columbidae<br />
Columba livia (Kaya Güvercini) (*)<br />
Columba oenas (Gökçe güvercin) (*) (A2) III<br />
Columba palumbus (Tahtalı güvercin) (**) (A4) III<br />
Streptopelia decaocta (Kumru) (**)<br />
Streptopelia turtur (Üveyik) (*) (A2) III<br />
Corvidae<br />
Corvus corax (Karakarga) (***)<br />
Pica pica (Saksağan) (***)<br />
Garrulus glandarius (Alakarga) (***)<br />
III<br />
Phasianidae<br />
Alectoris chukar (Kınalı keklik) (**) (A3) III<br />
Coturnix coturnix (Bıldırcın) (**) (A4) III<br />
Cuculidae<br />
Cuculus canorus (Guguk kuşu) (*)<br />
III<br />
Hirundinidae<br />
Delichon urbica (Kırlangıç) (**)<br />
(A4)<br />
Fringillidae<br />
Fringilla coelebs (İspinoz) (**)<br />
III<br />
Carduleis spinus (Karabaşlı iskete) (*) (A4) II<br />
Alaudidae<br />
Melanocorypha calandra (Boğmaklı tarla kuşu) (**)<br />
Galerida cristata (Tepeli toygar) (*)<br />
III<br />
Meropidae<br />
Merops apister (Arı kuşu) (**)<br />
(A4)<br />
Oriolidae<br />
Oriolus oriolus (Sarı asma) (**)<br />
Passeridae<br />
Passer domesticus (Ev serçesi) (**)<br />
Passer montanus (Dağ serçesi) (*)<br />
Passer moabiticus (Çalı serçesi)<br />
III<br />
Picidae<br />
Pica pica (Saksağan) (***)<br />
Picus viridis (Ağaçkakan) (**)<br />
(A2)<br />
Picus canus (Gri ağaçkakan) (*) (A3) II<br />
78
Dyrocopus martinus (Kara ağaçkakan) (*) (A3) III<br />
Scopidae<br />
Scolopax rusticola (Çulluk) (*)<br />
(A3)<br />
Sturnidae<br />
Sturnus vulgaris (Sığırcık) (**)<br />
Caprimulgidae<br />
Caprimulgus europeaus (Çobanaldatan)<br />
(A2)<br />
Strigidae<br />
Bubo bubo (Puhu) (*) (A1-2) II<br />
Accipintridae<br />
Accipinter gentilis (Çakır kuşu) (*) (A3) III<br />
Buteo buteo (Şahin) (*) (A3) III<br />
Hiereaetus pennatus (Küçük kartal) (*) (A3) III<br />
Paridae<br />
Parus ater (Çam baştankarası) (*) (A4) II<br />
Certhiidae<br />
Certhia familiaris (Orman kuşu) (*)<br />
III<br />
Turdidae<br />
Turdus merula (Karatavuk) (**)<br />
Erithacus rubecula (Kızılgerdan) (*)<br />
Luscina megahynchos (Bülbül) (*)<br />
(A3)<br />
F.3.3. Hayvan Yaşama Hakları<br />
F.3.3.1. Evcil Hayvanlar<br />
F.3.3.1.1. Sahipli Hayvanlar<br />
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
F.3.3.1.2. Sahipsiz Hayvanlar<br />
İlimizde Karabük Belediye Başkanlığı’na yeni hayvan bakımevi İlimiz Merkez<br />
Pirinçlik mevkiinde kurulmuş olup; aşılama, kısırlaştırma ve sahiplendirme işlemleri<br />
yapılmaktadır.<br />
F.3.3.2. Nesli Tehlike Altında Olan ve Olması Muhtemel Olan Evcil ve Yaban<br />
Hayvanlar<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
79
F.3.3.3. Hayvan Hakları İhlalleri<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
F.3.3.4. Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kuruluşlarla İşbirliği<br />
01.07.2<strong>00</strong>4 tarih ve 25509 sayılı resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren<br />
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 15. maddesi gereğince ilimizde İl Hayvanları<br />
Koruma Kurulu oluşturulmuştur. Aynı kanunun 16. maddesi gereğince gerekli çalışmalar<br />
yapılmakta; hayvan sevgisi ve hayvanların korunmasına dair eğitim çalışmaları<br />
kapsamında panel düzenlenmiştir.<br />
F.4. Hassas Yöreler Kapsamında Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin<br />
İsteneceği Alanlar<br />
F.4.1. Ülkemiz Mevzuatı Uyarınca Korunması Gerekli Alanlar<br />
F.4.1.1. 2873 Sayılı Milli Parklar Kanunu’nun 2. Maddesinde Tanımlanan<br />
ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarınca Belirlenen “Milli Parklar”, “Tabiat<br />
Parkları”, “Tabiat Anıtları” ve “Tabiat Koruma Alanları”<br />
Eskipazar Türbe Çamı Tabiat Parkı :<br />
Eskipazar’da 5<strong>00</strong> m 2 alan içinde 27.09.1994 tarihinde tabiat parkı ilan edilmiştir.<br />
Türbe çamı 3<strong>00</strong> yaşında, 7.5 m. boyunda ve 1.40 cm. çapındadır.<br />
Tabiat Anıtı ve Anıt Ağaçlar :<br />
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar;<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)<br />
İşletme Şefliği : Çitdere<br />
Bölme No : 56<br />
Rakım<br />
: 1320 m<br />
Adedi : 4<br />
1.nin Çapı : 2,01 m Çevresi : 6,30 m Boyu : 23,0 m<br />
2.nin Çapı : 1,90 m Çevresi : 5,95 m Boyu : 25,0 m<br />
3.nin Çapı : 1,58 m Çevresi : 4,96 m Boyu : 18,0 m<br />
4.nin Çapı : 1,50 m Çevresi : 4,70 m Boyu : 20,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 29 km. sonra 2.<strong>00</strong>0 m. patika ile<br />
ulaşılır.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)<br />
İşletme Şefliği : Çitdere<br />
Bölme No : 17<br />
Rakım<br />
: 820 m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 1,30 m Çevresi : 3,80 m Boyu : 30,0 m<br />
80
olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 23 km. sonra 1.<strong>00</strong>0 m. patika ile<br />
ulaşılır.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)<br />
İşletme Şefliği : Çitdere<br />
Bölme No : 53<br />
Rakım<br />
: 9<strong>00</strong> m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 0,68 m Çevresi : 3,80 m Boyu : 23,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 4. kilometresinden itibaren 28 km. sonra 5<strong>00</strong> m. patika ile<br />
ulaşılır.<br />
Quercus hartwissiana (Istıranca Meşesi)<br />
Ulmus glabra (Dağ Karaağacı)<br />
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı ( T.K.A ) içinde olanlar;<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 3<br />
Rakım<br />
: 525 m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 2,24 m Çevresi : 7,<strong>00</strong> m Boyu : 24,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 4 km. sonra 730 m. patika ile<br />
ulaşılır.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Taxus baccata (Porsuk)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 27<br />
Rakım<br />
: <strong>12</strong><strong>00</strong> m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 2,05 m Çevresi : 6,45 m Boyu : 18,0 m<br />
81
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 14 km. sonra yol üzerindedir.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Corylus colurna (Türk Fındığı)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 29<br />
Rakım<br />
: 1150 m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 0,90 m Çevresi : 2,80 m Boyu : 20,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren <strong>12</strong>,5 km. sonra yol üzerindedir.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer platanoides (Çınar Yapraklı Akçaağaç)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 14<br />
Rakım<br />
: 9<strong>00</strong> m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 0,94 m Çevresi : 2,95 m Boyu : 19,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 13 km. sonra yol üzerindedir.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Acer trautvetteri (Kayın Gövdeli Akçaağaç)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 14<br />
Rakım<br />
: 9<strong>00</strong> m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 0,70 m Çevresi : 2,20 m Boyu : 18,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 13 km. sonra yol üzerindedir.<br />
Her iki Akçaağaç; aynı tür farklı cins olup yan yana bulunmalarından dolayı anıt ağaç<br />
seçilmiş ve tescil edilmişlerdir.<br />
*Tabiat Anıtı Ağacın Adı : Tilia rubra subsp.caucasica (Kafkas Ihlamuru)<br />
İşletme Şefliği : Kavaklı<br />
Bölme No : 11<br />
Rakım<br />
: 650 m<br />
Adedi : 1<br />
Çapı : 1,45 m Çevresi : 4,60 m Boyu : 18,0 m<br />
olup; Yenice-Karabük yolunun 5. kilometresinden itibaren 8 km. sonra 75 m. patika ile<br />
ulaşılır.<br />
82
Corylus colurna (Türk Fındığı)<br />
Taxus baccata (Porsuk)<br />
Karabük İli Yenice İlçesinde Çitdere Tabiatı Koruma Alanı ve Kavaklı Tabiatı<br />
Koruma Alanı olmak üzere iki adet tabiatı koruma alanı mevcuttur.<br />
Çitdere Tabiatı Koruma Alanı<br />
1. Alanın Resmi Adı Yenice Çitdere Tabiatı Koruma Alanı<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları<br />
Bölge Batı Karadeniz<br />
İli Karabük<br />
İlçesi Yenice<br />
İşletme Şefliği Çitdere<br />
Mevkii Şekermeşe ve Dibekyanı<br />
Koordinatları Şekermeşe: Y X<br />
1. 45<strong>03</strong>44 4548393<br />
2. 452547 4546810<br />
3. 450<strong>03</strong>1 4546099<br />
4. 449211 4548552<br />
Dibekyanı: Y X<br />
1. 453242 4545474<br />
2. 454871 4544374<br />
3. 452660 4543405<br />
4. 451398 4545043<br />
Rakım (Ortalama)<br />
En Düşük<br />
En Yüksek<br />
<strong>12</strong>30 m.<br />
750 m.<br />
1708 m.<br />
3. Alanı<br />
3.1. Toplam Alan (km 2 ) 7,243 km 2 (724.3 Ha)<br />
3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Şekermeşe Mevkii 3,605 km 2 ; Dibekyanı Mevkii 3,638 km 2<br />
olmak üzere toplam 7,243 km 2 .<br />
3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) --<br />
3.4. Kıyı Uzunluğu (m) --<br />
83
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı:<br />
Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmen<br />
deniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk ve<br />
yağışlıdır.<br />
5. Yasal Konumu<br />
OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-119 sayılı yazı ekindeki 29.<strong>12</strong>.1987 tarihli Bakan<br />
Oluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır.<br />
Çok çeşitli orman ağacı türlerinin bir arada bulunduğu eşsiz bir ekosistem özelliği,<br />
Istıranca meşesinin (Quercus hartwvissiana) dünyada eşine ender rastlanan boy ve çaptaki<br />
örneklerinin varlığı, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de yer aldığı<br />
eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini oluşturmaktadır.<br />
6. Yerleşimler ve Nüfusları<br />
Alanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama 50-1<strong>00</strong> kişi tarafında ziyaret<br />
edilmektedir.<br />
7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler<br />
Alan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadır<br />
Özellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyle<br />
WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunması<br />
gereken zenginliği 1<strong>00</strong> sıcak nokta üzerinde yer almıştır.<br />
8. FİZİKSEL ÖZELLİKLER (Karasal-Denizsel)<br />
8.1. İklim Özellikleri Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık<br />
ortalama sıcaklık 13,2 ºC, yıllık ortalama yağış miktarı <strong>12</strong>42<br />
mm , yıllık ortalama nispi nem % 75 olarak tespit<br />
edilmiştir.<br />
8.2 Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır.<br />
özellikler<br />
8.3. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir.<br />
Ana kaya kalker,gre,killişist ve konglomeralardan meydana<br />
gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit ve dasitlere<br />
rastlanmaktadır.<br />
8.4. Hidroloji-<br />
-<br />
Hidrojeolojik öz.<br />
8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır.<br />
Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır.<br />
8.6. Flora: Istıranca meşesi (Quercus hartwvissiana),Kayın (Fagus<br />
orientalis), Gürgen (Carpinus betilus), Göknar (Abies<br />
bornmülleriana), Dişbudak (Fraxinus excelsior), Akçaağaç<br />
(Acer platanoides), Karaçam (Pinus nigra), Sarıçam (Pinus<br />
sylvestris), Porsuk (Taxus baccata), Ihlamur (Tilia<br />
tomentosa), Kayacık (Ostrya carpinifolia), Karaağaç (Ulmus<br />
campestris), Kuşburnu (Rosa canina),<br />
Üvez(Sorbus aucuparia).<br />
Fauna:<br />
Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı<br />
(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus),<br />
Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynx<br />
lynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepus<br />
europaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulus<br />
glandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus),<br />
84
Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), ve<br />
Karatavuk (Turdus merula)<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu<br />
Mülkiyeti Devlet Ormanı;<br />
Çitdere İşletme Şefliği, Şekermeşe ve Dibekyanı mevkiinde yer almaktadır.<br />
Zonguldak-Ankara devlet karayolunun 39 km.’sinden ayrılan Yenice sapağından 45km lik<br />
yol ile ulaşılabilir ya da Karabük İlinden 30 km. mesafe de Yenice İlçe merkezinden daha<br />
kısa sürede ulaşım mümkündür. Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır.<br />
Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarının<br />
iyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtı<br />
ağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması.<br />
10. Mevcut Sorunlar : ---<br />
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı:<br />
1. Alanın Resmi Adı Yenice Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları<br />
Bölge<br />
Batı Karadeniz<br />
İli<br />
Karabük<br />
İlçesi<br />
Yenice<br />
İşletme Şefliği Kavaklı<br />
Mevkii<br />
Gökpınar<br />
Koordinatları Gökpınar: Y X<br />
1. 450844 4557911<br />
2. 451085 4556185<br />
3. 449014 4556978<br />
4. 449666 4558687<br />
Rakım (Ortalama)<br />
En Düşük<br />
En Yüksek<br />
1335 m.<br />
970 m.<br />
17<strong>00</strong> m.<br />
3. Alanı:<br />
3.1. Toplam Alan (km 2 ) 3,422 km 2<br />
3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) Gökpınar Mevkii 3,422 km 2<br />
3.1. Su Yüzeyi (km 2 ) --<br />
3.1. Kıyı Uzunluğu (m) --<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı<br />
Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde bulunması nedeniyle kısmen<br />
deniz ikliminin, kısmen de kara ikliminin etkisi altındadır. Yazları serin, kışları soğuk ve<br />
yağışlıdır.<br />
5. Yasal Konumu<br />
OGM-MP-1-4.No-TKAV-23 b-<strong>12</strong>3 sayılı yazı ekindeki 29.<strong>12</strong>.1987 tarihli Bakan<br />
Oluru ile T.K.A. olarak ayrılmıştır.<br />
Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması,<br />
olağanüstü boy ve çapta Porsuk (taxus baccata), Fındık (Corylus colurna) ve Dişbudak<br />
(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir türlerin de<br />
yer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini<br />
oluşturmaktadır.<br />
85
6. Yerşeşimler ve Nüfusları :<br />
Alanın yakınında yerleşim yoktur. Yıl içinde ortalama1<strong>00</strong>-150 kişi tarafında ziyaret<br />
edilmektedir.<br />
7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler<br />
Alan üzerinde Tabiat anıtı ağaçlar bulunmaktadır.<br />
Özellikle Yenice Ormanları flora ve fauna bakımından zengin olması nedeniyle<br />
WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere dünya üzerinde Mutlak Korunması<br />
gereken zenginliği 1<strong>00</strong> sıcak nokta üzerinde yer almıştır.<br />
8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)<br />
8.1. İklim Özellikleri Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık<br />
ortalama sıcaklık 13,2 ºC , yıllık ortalama yağış miktarı<br />
<strong>12</strong>42 mm. , yıllık ortalama nispi nem %75 olarak tespit<br />
edilmiştir.<br />
8.2. Jeolojik özellikler Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir.<br />
Ana kaya Kumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydana<br />
gelmektedir.<br />
8.3. Jeomorfolojik Arazi dağlık, engebeli ve sarptır.<br />
özellikler<br />
8.4. Hidroloji-<br />
-<br />
Hidrojeolojik öz.<br />
8.5. Toprak Yapısı Toprak sığ ve taşlıdır.<br />
Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve marn’lıdır.<br />
8.6. Flora: Porsuk (Taxus baccata), Fındık (Corylus colurna), Dişbudak<br />
(Fraxinus excelsior), Kayın (Fagus orientalis), Ihlamur<br />
(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), Akçaağaç<br />
Yapraklı Üvez (Sorbus torminalis)<br />
Çınar Yapraklı Akçaağaç (Acer platanoides), Kayacık<br />
(Ostrya carpinifolia), Gürgen (Carpinus betulus),Göknar<br />
(Abies bornmülleriana), Kavak (Populus) ve Şimşir (Buxus<br />
sempervirens).<br />
Fauna:<br />
Geyik (Cervus elaphus), Karaca (Capreolus capreolus), Ayı<br />
(Ursus arctos), Domuz (Sus scrofa), Kurt (Canis lupus),<br />
Tilki (Vulpes vulpes), Sansar (Martes sp.), Vaşak (Lynx<br />
lynx), Yaban Kedisi (Felis sylvestris), Tavşan (Lepus<br />
europaeus), Çulluk (Scolopax rusticola), Alakarga (Garrulus<br />
glandarius), Tahtalı Güvercin (Columba palumbus),<br />
Atmaca (Accipiter sp.), İspinoz (Fringilla coelebs), ve<br />
Karatavuk (Turdus merula)<br />
9. Alan Kullanımı Ve Mevcut Durumu<br />
Mülkiyeti Devlet Ormanı;<br />
Kavaklı İşletme Şefliği, Gökpınar mevkiinde yer almaktadır. Zonguldak-Ankara<br />
devlet karayolunun Sapanca dan ayrılan 41. km yol ile ulaşılabilir. Ya da Karabük İlinden<br />
30 km mesafe de Yenice İlçe merkezinden daha kısa sürede ulaşım mümkündür.<br />
Karabük’e Eğriova İşletme Şefliğinden sınırdır.<br />
Yenice İlçesine 17 km., Karabük İl merkezine 40km. mesafededir. Arboretum<br />
sahasına kadar olan yolun <strong>12</strong> km. lik kısmı stabilizedir.<br />
Sosyal baskı yoktur. Sahanın gezilmesi için mevcut patika yollarının<br />
iyileştirilmesi, yeni patika yollarının açılması ve sahada mevcut olan tabiat anıtı<br />
ağaçlarının tanıtım levhalarının yeniden yapılması.<br />
10. Mevcut Sorunlar : ---<br />
86
F.4.1.2. 3167 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu Uyarınca Çevre ve Orman<br />
Bakanlığı’nca Belirlenen “Yaban Hayatı Koruma Sahaları ve Yaban Hayvanı<br />
Yerleştirme Alanları”<br />
İlimizde Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası ve Yenice Yaban Hayatı<br />
Geliştirme Sahası mevcuttur.<br />
Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası<br />
1.Alanın Resmi Adı: Sırçalı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları:<br />
-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü<br />
-İli: Karabük<br />
-İlçesi: Safranbolu<br />
-İşletme Şefliği: Safranbolu-Sarıçiçek<br />
-Koordinatları: Grid Koordinatları<br />
Y<br />
X<br />
Nokta 1 482<strong>00</strong>0 4574<strong>00</strong>0<br />
Nokta 2 4835<strong>00</strong> 45738<strong>00</strong><br />
Nokta 3 481350 45649<strong>00</strong><br />
Nokta 4 484050 4568550<br />
Nokta 5 479625 4570<strong>12</strong>5<br />
-Rakım (Ortalama): 750 m.<br />
3. Alanı :<br />
3.1 Toplam Alan (km 2 ):1050,<strong>00</strong> ha.<br />
3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):1050,<strong>00</strong> ha.<br />
3.3. Su yüzeyi (km 2 ):--<br />
3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):---<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–9<strong>03</strong>–907–<br />
909–910–946–947–949–951–952–957–999–1<strong>00</strong>0–1<strong>00</strong>1–1050–1051 nolu bölmeler<br />
içerisinde kalmaktadır.<br />
5. Yasal Konumu: Sırçalı Yaban Hayatı Koruma Sahası Orman Bakanlığının <strong>03</strong>. 04. 2<strong>00</strong>1<br />
tarih ve MPG. AYHD.1.KS.02/20 Oluru.<br />
87
6. Yerleşimler ve Nüfusları: Bölgedeki yerleşimler; Konarı, Sırçalı, Karapınar, Düzce ve<br />
Yazıköy.<br />
7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: ---<br />
8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)<br />
8.1 İklim Özellikleri: Sırçalı YHKS’sı Coğrafi bakımdan İç Batı Karadeniz Bölgesinde yer<br />
almakla birlikte İç Anadolu step iklimi ile Karadeniz ikliminin karışımı şeklinde ve<br />
ağırlıklı olarak İç Anadolu ikliminin etkisindedir. Ortalama yağış miktarı yıllık <strong>12</strong><strong>00</strong> mm.<br />
Yıllık ortalama nispi nem %76,2 en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 35,2 ºC en düşük<br />
sıcaklık ise Şubat ayında -16,5 ºC olarak ölçülmüştür. (En yakın meteoroloji istasyonu<br />
Baklabostan verilerine göre)<br />
8.2 Jeomorfolojik özellikler: Meyilli ve engebeli arazi yapısı nedeni ile düz arazisi yok<br />
denecek kadar azdır.<br />
8.3 Jeolojik özellikler: Genel yapı olarak yüzeye çok yakın çoğunlukla da yüzeyde olabilen<br />
ve yüzeye parelel şekilde uzanan kaya plakaları bulunmaktadır. Üst dağlık kısımları ikinci<br />
zamanın kretease devirleri kalkerlerinden oluşmuştur. Yeryer volkanik granit<br />
görülmektedir. Alçak kısımları üçüncü zamanın eosen devrinde oluşmuştur. Kalker,<br />
nümulitli kalker ve jipsten oluşmuştur.<br />
8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: --<br />
8.5 Toprak Yapısı: Genel olarak fakir topraklardır.<br />
8.6 Flora: Flora alan hem orman ekosistemi hem de dağ ekosistemi içerdiği için çeşitlilik<br />
göstermektedir. Alanda 20’den fazla ağaç türü ve 50’ye yakını endemik tür olmak üzere<br />
3<strong>00</strong> yakın bitki türü veya taksonu bulunmaktadır. Ayrıca alan Çitdere ve Kavaklı Tabiatı<br />
Koruma Alanlarını da bünyesinde bulundurmaktadır. Alana hakim ağaç türleri Kayın,<br />
Göknardır.<br />
-Ağaçlar:<br />
Sarıçam (Pihus Silvestris), Karaçam (Pınus nigra), Kızılçam (Pınus brutira), Ardıç<br />
(Junipesur sp), Meşe (Quescus sp), Kavak (Populus tremula), Dişbudak (Fraxinus<br />
exelsior), Karaağaç (Ulmus glabra), Söğüt (Salix Sp), Ceviz (Juglans regia), Fındık<br />
(Carlylus Sp), Üvez (Sorbus Terminalis), Alıç (Crateagus Sp). Bu türler sahada seyrek<br />
olarak bulunmaktadır. Verimli Devlet Ormanı bulunmamaktadır.<br />
-Ağaççıklar ve Çalılar :<br />
Ahududu (Rubus ideus), Yabani Erik (Prunus domestica), Kuşburnu (Rosa sp.), Orman<br />
Sarmaşığı (Hedara helix), Mürver (Sambucusnigra), Böğürtlen (Rubus Friticose), Ateş<br />
Dikeni (Crateagus sp.), Ahlat (Pyrus sp.), Isırgan (Urtica dioica), Ökse Otu (Viscum sp.)<br />
Fauna: Civarda bulunan köylülerle yapılan görüşmelerde alınan bilgilere göre Karaca,<br />
geyik, Tavşan, Tilki, Keklik, Sülün, Y.domuzu, tavşan, karatavuk (Turdus merula), üveyik<br />
(Streptopelia turtur), dağ güvercini (Colimba livia), tahtalı (Colluma palimbus), karga<br />
(Corvus corax), saksağan (Pica pica), ağaçkakan (Picus viridis), çulluk (Scolopax<br />
rusticola), atmaca (Accipiter sp.), şahin(Buteo buteo) vb. hayvanların olduğu tahmin<br />
edilmektedir. Ayrıca sahaya Başmühendisliğimizce 3 adet Geyik ve 4adet Karaca<br />
bırakılmıştır.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur.<br />
10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım ve koruma<br />
Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası<br />
1.Alanın Resmi Adı: Yenice Yaban Hayatı Geliştirme Sahası<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları:<br />
-Bölge: Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü<br />
-İli: Karabük<br />
88
-İlçesi: Yenice<br />
-İşletme Şefliği: İncedere’nin tamamı, Bakraz, Camiyanı, Şimşirdere, Çitdere, Sarıot’tan<br />
birer bölüm.<br />
-Koordinatları: Pafta Numaraları: Zonguldak F28 c1-c3-c4-d2-d3-d4<br />
-Rakım (Ortalama): 1<strong>00</strong>0-17<strong>00</strong> m.<br />
3. Alanı :<br />
3.1 Toplam Alan (km 2 ): 38.140.4 ha.’dan 26.687,78 ha.’a düşürülmüştür, ancak tescil<br />
edilmemiştir.<br />
3.2.Kara yüzeyi(km 2 ):--<br />
3.3. Su yüzeyi (km 2 ):--<br />
3.4 Kıyı uzunluğu(km 2 ):--<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Karabük serisi amenajman planına göre saha 902–9<strong>03</strong>–907–<br />
909–910–946–947–949–951–952–957–999–1<strong>00</strong>0–1<strong>00</strong>1–1050–1051 nolu bölmeler içinde<br />
kalmaktadır.<br />
5.Yasal Konumu: Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel<br />
Müdürlüğü Av ve Yaban Hayatı Daire Başkanlığının 21.08.20<strong>03</strong> tarih ve 61–1807 sayılı<br />
yazılarıyla 3167 sayılı mülga KAK’A göre ilan edilmiş olan Yaban Hayatı Koruma<br />
sahalarıyla ilgili yeniden değerlendirme raporu yapılması ile değerlendirilmiştir.2<strong>00</strong>5 yılı<br />
itibarla sahanın küçültülmesi istenmiştir.<br />
6. Yerleşimler ve Nüfusları:--<br />
7. Sosyo-Ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler: ---<br />
8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel)<br />
8.1 İklim Özellikleri: Yenice İlçesi, Batı Karadeniz Bölgesinde olması sebebiyle genellikle<br />
yağışlıdır. Yaz ayları sıcak, kışları soğuk geçer. Nemli, yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan<br />
bölgede yıllık ortalama yağış miktarı <strong>12</strong><strong>00</strong> mm., yıllık ortalama nispi nem %76.2 olarak<br />
tespit edilmiştir.Yenice İlçesi, denize göre iç kesimlerde kaldığı için kışlar biraz sert ve kar<br />
yağışlı geçer.Yıllık karlı günler ortalama 25 gündür. En fazla yağış ilkbaharda görülür. Yaz<br />
mevsimi ortalama sıcaklığı 30 ºC, ölçülen en yüksek sıcaklık Ağustos ayında 44 ºC, en<br />
düşük sıcaklık ise Ocak ayında -11 ºC olarak ölçülmüştür. Yağışlı günlerde yüksek<br />
kesimlere sis çöker ve ormanlar değişik bir görüntü alır. Bundan dolayı bazıları Yenice<br />
ormanlarını “Sis Ormanları” olarak adlandırır.<br />
8.2 Jeomorfolojik özellikler: Arazi yapısı Batı Karadeniz Bölgesi’nin karakteristik<br />
özelliklerini taşır. Düz ve ova niteliğine haiz arazisi yok denecek kadar azdır. Meyilli ve<br />
engebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir. Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerek<br />
ilçenin topraklarını iki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’na<br />
dökülen akarsu ve derler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğal<br />
yollardır. Yenice Irmağı vadisinin yüksek tepelerinden başlayarak verimli ormanlık sahalar<br />
koşu ile ve İlçelerin içine kadar uzanır. Yenice İlçesinin deniz seviyesinden yüksekliği 1<strong>12</strong><br />
metredir. Yükseklik, İlçenin hakim noktası Keçikıran Tepesi’nden 14<strong>00</strong> metreyi aşar.<br />
8.3 Jeolojik özellikler: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya<br />
kalker, gre, kilişist ve konglomeralardan meydana gelmektedir. Volkanik olarak kuvarsit<br />
ve dasitlere rastlanmaktadır.<br />
8.4 Hidroloji-Hidrojeoloji: Yenice Irmağı, İlçe merkezinden geçerek ilçenin topraklarını<br />
iki eşit parçaya böler. İlçe sınırları içinde doğup Yenice Irmağı’na dökülen akarsu ve<br />
derler, yöre köylerini ve orman bölgelerini Yenice’ye bağlayan doğal yollardır.<br />
8.5 Toprak Yapısı: Meyilli ve engebeli arazi yapısı tarıma elverişli değildir.<br />
8.6 Flora: Sarıçam (Pinus sylvestris), Istranca Meşesi (Ouercus frainetto), Adi Gürgen<br />
(Carpinus betulus), Karaçam (Pinus nigra), Dişbudak (Fraxinus sp.),Sapsız Meşe (Quercus<br />
robur), Titrek Kavak (Populıs tremula), Karakavak (Populus nigra), Porsuk (Taxus<br />
baccata), Kavacık(Ostria carpinifolia), Karaağaç (Ulmus glabra ve carpinifolia), Dağ ardıcı<br />
89
(Juniperfus sp.), Ihlamur (Tilia argentea), Akçaağaç Türleri (Acer Spp.), Huş (Betula sp.),<br />
Ahlat (Prunus sp.), Kızılağaç (Alnus glutinose), Çınar (Platanus orientalis) gibi odunsu<br />
türler bulunmaktadır. Bunların bir kısmı kimi yerde meşcere üst tabakasında karışıma<br />
katılmaktadır. Bu özelliğinden dolayı önemli bir biyolojik çeşitliliğe doğal genetik rezerv<br />
özelliği taşımaktadır.<br />
Ağaççıklar ve Çalılar: Ayı Üzümü (Vaccinium), Üvez (Sorbus sp.), Sumak (Rhus<br />
corlarla), Fındık (Corylus culurna ve avellana), Yemişen, Ormangülü (Rhododendron sp.),<br />
Yaban gülü (Rosa canina), Mürver (sanbucus sp.), Yabanielma (Malus florıbunda), Çakal<br />
eriği (Prunus), Laz kirazı (Laurocerasus sp), Kızılcık(Cornus mas).<br />
Otlar ve sazlar: Sahada Graminaelerin yanında yaygın olarak, trifoliumlar, yabani ve diğer<br />
değerli yem bitkileri mevcuttur.<br />
Fauna: Alan yalçın kayalık ve eğimli arazilerin çokluğu ve dağ ekosisteminde<br />
mevcudiyetinden dolayı yaban hayatının fazla müdahale görmediği vahşi bir alandır.<br />
Alan içersinde; Ayı(ursus arctos), Geyik (Cerves elaphus), Karaca (Capreolus capreolus),<br />
Yaban Domuzu (Sus scrofa), Kurt(Canis lupus), Tilki (Vulpes vulpes), Yaban Kedisi (Feis<br />
sylvestris), Tavşan (Lapus capensis), Sincap (Sciurus vulgaris), Porsuk (Meles meles),<br />
Çulluk (Scolapax rusticola), Tahtalı (Columba palumbus), Kaya güvercini (Columba<br />
Livia), Bayuş, Alakarga, Kuzkun, Dağ Horozu, Kirpi ve Küçük Atmaca türleri<br />
yaşamaktadır.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Asfalt ve stabilize yollar mevcuttur.<br />
10. Mevcut Sorunlar: Tanıtım<br />
F.4.1.3. 2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun 2.<br />
Maddesinin “a - Tanımlar” Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde “Kültür<br />
Varlıkları”, “Tabiat Varlıkları”, “Sit” ve “Koruma Alanı” Olarak Tanımlanan ve<br />
Aynı Kanun İle 3386 Sayılı Kanunun (2863 Sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını<br />
Koruma Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bazı<br />
Maddelerin Eklenmesi Hakkında Kanun) İlgili Maddeleri Uyarınca Tespiti ve Tescili<br />
Yapılan Alanlar<br />
İlimizdeki sit alanları ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir.<br />
90
F.4.1.4. 1380 Sayılı Su Ürünleri Kanunu Kapsamında Olan Su Ürünleri<br />
İstihsal ve Üreme Sahaları<br />
İlimizde mevcut istihsal sahaları ile ilgili envanter çalışması yapılmamış olmakla<br />
birlikte mevcut tüm iç sular :<br />
Bostancılar Göleti (Bostancılar Köyü-EFLANİ)<br />
Alanı: 26 Ha.<br />
Besleyen Dereler:<br />
-İncik Deresi<br />
-Çamdibi Deresi<br />
-Tokaraltı Deresi<br />
-Müezzin Deresi<br />
Ortakçılar Göleti (Halkevli Köyü-EFLANİ)<br />
Alanı: 10,5 Ha.<br />
Besleyen Dereler:<br />
-Karamlık Deresi<br />
-Çömleklik Deresi<br />
-Kiren Deresi<br />
Kadıköy Göleti (Esencik Köyü-EFLANİ)<br />
Alanı: 20,5 Ha.<br />
Besleyen Dereler:<br />
-Çamlık Deresi<br />
-Manastır Deresi<br />
-Tokatlı Deresi<br />
-Küllük Yanı Deresi<br />
Karagöz (Küçüksu Köyü-OVACIK)<br />
Alanı: 4 Da.<br />
Eğriova Göleti (Adiller Köyü-ESKİPAZAR)<br />
Alanı: 4 Da.<br />
Besleyen Dereler:<br />
-Araç Çayı (Safranbolu-Karabük)<br />
-Soğanlı Çayı (Eskipazar-Ovacık-Karabük)<br />
-Eskipazar Çayı (Eskipazar –Karabük)<br />
-Filyos Çayı (Karabük-Yenice_Zonguldak)<br />
-Örencik Dere (Eflani)<br />
-Şimşir Dere (Yenice)<br />
-Karakaya Deresi (Yenice)<br />
-Kızılkaya Deresi (Yenice)<br />
-İncedere (Yenice)<br />
-Kirpidere (Safranbolu)<br />
F.4.1.5. 4/9/1988 Tarihli ve 19919 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Su<br />
Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve 23742 Sayılı Resmi<br />
Gazete’de Yayımlanan Yönetmelikle Değişik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanımlanan<br />
Alanlar<br />
Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.<br />
91
F.4.1.6. 2/11/1986 Tarihli ve 19269 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanan Hava<br />
Kalitesinin Korunması Yönetmeliği’nin 49. Maddesinde Tanımlanan “Hassas<br />
Kirlenme Bölgeleri”<br />
İlimizde hassas kirlenme bölgeleri bulunmamaktadır.<br />
F.4.1.7. 2872 Sayılı Çevre Kanunu’nun 9. Maddesi Uyarınca Bakanlar Kurulu<br />
Tarafından “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” Olarak Tespit ve İlan Edilen Alanlar<br />
İlimizde “Özel Çevre Koruma Bölgeleri” bulunmamaktadır.<br />
F.4.1.8. 2960 Sayılı Boğaziçi Kanunu’na Göre Koruma Altına Alınan Alanlar<br />
Bölüm ile ilgili tanımlanan alanlar İlimizde bulunmamaktadır.<br />
F.4.1.9. 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince Orman Alanı Sayılan Yerler<br />
İlimizde 6831 Sayılı Orman Kanunu Gereğince orman alanı sayılan yerler yoktur.<br />
F.4.1.10. 3621 Sayılı Kıyı Kanunu Gereğince Yapı Yasağı Getirilen Alanlar<br />
İlimizin kıyı bağlantısı yoktur.<br />
F.4.1.11. 3573 Sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması<br />
Hakkında Kanunda Belirtilen Alanlar<br />
Yukarıda belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.<br />
F.4.1.<strong>12</strong>. 4342 Sayılı Mera Kanununda Belirtilen Alanlar<br />
4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında İlimizde yapılan çalışmalar hakkındaki<br />
bilgiler, F.1.2. bölümünde belirtilmektedir. İlimizde, hassas yöreler kapsamına giren mera<br />
alanı bulunmamaktadır.<br />
F.4.1.13. 30.01.2<strong>00</strong>2 Tarih ve 24656 Sayılı Resmi Gazete’de Yayımlanarak<br />
Yürürlüğe Giren “Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği”nde Belirtilen Alanlar<br />
İlimizde sulak alan bulunmamaktadır.<br />
F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduğu Uluslararası Sözleşmeler Uyarınca Korunması<br />
Gerekli Alanlar (**)<br />
Bölüm ve alt başlıkları ile ilgili belirtilen alanlar İlimizde bulunmamaktadır.<br />
F.4.3. Korunması Gereken Alanlar (***)<br />
92
F.4.3.1. Onaylı Çevre Düzeni Planlarında, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan<br />
Olarak Tesbit Edilen ve Yapılaşma Yasağı Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri<br />
Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanları, Jeotermal Alanlar vb.)<br />
Bakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihale<br />
edilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/1<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 ölçekli Çevre Düzeni<br />
Planı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi Bilgi<br />
Teknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.<br />
tarafından tamamlanmıştır.<br />
UNESCO tarafından “Dünya Miras Şehri” olarak belirlenen Safranbolu, zengin<br />
mimari mirası ile öne çıkmaktadır. Yörük Köyü gene benzer mimari mirası korumuş ender<br />
yerleşimlerdendir.<br />
Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı (334 ha) ve Çitdere Tabiatı Koruma Alanı (721,5<br />
ha), içerdiği zengin orman ekosistemleri nedeniyle 1987 yılında koruma altına alınmıştır:<br />
Alanda ayrıca Kavaklı Tabiatı Koruma Alanı sınırlan içinde, 4 ha büyüklüğünde Gökpınar<br />
Arboretumu kurulmuştur. Burası değişik bitki türlerinin bir arada bulunmasının yanı sıra<br />
çok sayıda hayvanın da yaşam alanı olması nedeniyle 1991 yılında Açık Hava Orman<br />
Müzesi olarak tescil edilmiştir.<br />
F.4.3.2. Tarım Alanları: Tarımsal Kalkınma Alanları, Sulanan, Sulanması<br />
Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfları I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yağışa<br />
Bağlı Tarımda Kullanılan I. ve II. Sınıf İle, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarının<br />
Tamamı<br />
Tablo F.9 Karabük İli Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfına Göre Arazilerin İlçelere Göre<br />
Dağılımı (ha.), 2<strong>00</strong>9<br />
İLÇELER<br />
AKK GÖRE SINIFLAR<br />
(Ha)<br />
Eskipazar Ovacık Eflani Karabük Safranbolu Yenice<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
I 3.093 592 3.739 1.045 1.591 742 10.802<br />
II 2.587 931 4.616 950 1.525 80 10.689<br />
III 10.983 611 7.784 3.018 6.084 1.587 30.067<br />
IV 8.622 2.056 17.466 8.091 15.<strong>03</strong>7 1.731 53.0<strong>03</strong><br />
V 0 0 0 0 0 0 0<br />
TOPL<strong>AM</strong> 104.561<br />
VI 4.923 7.244 23.486 6.9<strong>00</strong> 15.713 5.587 63.853<br />
VII 39.965 28.135 5.7<strong>12</strong> 55.911 31.538 70.622 231.883<br />
VIII 446 1.194 3.595 1.994 2.436 505 10.170<br />
Su Yüzeyleri (Gölet ve<br />
akarsu<br />
97 39 57 70 92 147 502<br />
rezervuarı)<br />
TOPL<strong>AM</strong> 306.408<br />
TOPL<strong>AM</strong> 70.716 40.802 66.455 77.979 74.016 81.<strong>00</strong>1 410.969<br />
Kaynak: KHGM, Toprak Su Kaynakları, Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
F.4.3.3. Sulak Alanlar: Doğal veya Yapay, Devamlı veya Geçici, Suların<br />
Durgun veya Akıntılı, Tatlı, Acı veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme<br />
Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Başta Su Kuşları Olmak<br />
Üzere Canlıların Yaşama Ortamı Olarak Önem Taşıyan Bütün Sular, Bataklık Sazlık<br />
ve Turbiyeler İle Bu Alanların Kıyı Kenar Çizgisinden İtibaren Kara Tarafına Doğru<br />
Ekolojik Açıdan Sulak Alan Kalan Yerler<br />
İlimizde sulak alan bulunmamaktadır.<br />
93
F.4.3.4. Göller, Akarsular, Yeraltısuyu İşletme Sahaları<br />
Bu alanlar ile ilgili envanter çalışması bulunmamaktadır.<br />
F.4.3.5. Bilimsel Araştırmalar İçin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye<br />
Düşmüş veya Düşebilir Türler ve Ülkemiz İçin Endemik Olan Türlerin Yaşama<br />
Ortamı Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanları,<br />
Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluşumların Bulunduğu Alanlar<br />
Konu ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.<br />
F.4.3.6. Mesire Yerleri; 6831 Sayılı Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkın<br />
Rekrasyonel Kullanımını Düzenleyip, Kullanımının Doğal Yapının Tahribine Neden<br />
Olmadan Yönlendirilmesini Sağlamak Üzere Ayrılan Alanlar<br />
İlimiz Merkezde Çamlık ve Gürleyik Mesire Yerleri, Yenice İlçesinde Şeker C Tipi<br />
Mesire Yerimevcuttur.<br />
Çamlık Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Çamlık Mesire Yeri<br />
2.Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Merkez İlçesi, Yenişehir Mahallesi,<br />
Çamlık mevkiinde bulunmaktadır. Karabük şehir merkezine 2 km. uzaklıktadır. Karabük<br />
şehir merkezinin kuzey-batısında yer almaktadır.<br />
3.Alanı: Sahanın tamamı 21,6 hektardır.<br />
4.Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı ve kuzey sınırlarını devlet ormanı, doğu ve<br />
güney sınırını Karabük şehir merkezi belirler. Şimdiki alan kullanım durumu, bitki örtüsü<br />
ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak 15 hektarlık kısmı planlanmış,<br />
kuzeyde kalan 6,1 hektarlık kısım ihtiyaç duyulduğu takdirde ve o günün talepleri<br />
doğrultusunda planlanmak üzere rezerv saha olarak ayrılmıştır.<br />
5.Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklar<br />
ve Av-Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1973 yılında Mesire Yeri olarak<br />
ayrılmıştır.<br />
94
6.Yerleşimler ve Nüfusları: Alan Merkez İlçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki<br />
insanlar tarafından ziyaret edilmektedir.<br />
7.Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --<br />
8. Fiziksel Özellikler (karasal-denizsel)<br />
8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük İlinde kısmen<br />
Karadeniz ikliminin özellikleri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’in<br />
nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri daha ağır<br />
basmaktadır.<br />
8.2.Jeomorfoloji: --<br />
8.3.Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler,<br />
kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.<br />
8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte Kardemir İşletmelerine ve<br />
Belediyeye ait su şebekesinden faydalanılmaktadır.<br />
8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle az da olsa<br />
sarıçam, meşe türleri ve karaağaç, söğüt türleri, ağaççık ve çalılar olarak; çoban püskülü ve<br />
karayemiş mevcuttur.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu<br />
kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 2 km., Safranbolu<br />
İlçesine 10 km. Bartın İline 84 km., Zonguldak İline 105 km. ve Kastamonu İline 110 km.<br />
uzaktadır. Alan 1. derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır.<br />
10.Mevcut sorunlar: ---<br />
Gürleyik Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Gürleyik Mesire Yeri<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Safranbolu İlçesi, Kırıklar Köyü, Ahmet<br />
Usta mevkiinde, Karabük-Bartın karayolu üzerinde bulunan Gürleyik Mesire yeri, Karabük<br />
İl Merkezine 28 km.’dir.<br />
3. Alanı: Sahanın tamamı 15 hektardır.<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı, güney ve kuzey sınırlarını devlet ormanı,<br />
doğu sınırını Karabük-Bartın karayolu belirler.<br />
5. Yasal Konumu: Saha, Batı Karadeniz Bölge Müdürlüğünün teklifi üzerine, Milli Parklar<br />
ve Av Yaban Hayatı Genel Müdürlüğü’ nün olurları ile 1960 yılında mesire yeri olarak<br />
ayrılmıştır.<br />
95
6. Yerleşimler ve Nüfusları:-<br />
7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --<br />
8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel)<br />
8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmen<br />
Karadeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ in<br />
nemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağır<br />
basmaktadır.<br />
8.2. Jeomorfoloji: --<br />
8.3. Jeoloji: Karabük İlinde, III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş<br />
yer kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır. Vadiler,<br />
kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur. Safranbolu ve<br />
Eflani çevresındeki kalkerli arazi, metamorfizmaya zengin mermer yatakları oluşmuştur.<br />
8.4. Hidroloji: Sahada su kaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metre<br />
mesafede kaynak suyu mevcuttur. Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır.<br />
8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle göknar, kayın,<br />
gürgen, karaçam ve meşe türleri. Alt tabakada ise çalılar, fındık türleri, kızılcık ve çayır<br />
otları yer almaktadır.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire Yeri olarak ayrılan alanda orman kadastro<br />
çalışması yapılmamıştır. Saha 6831 sayılı kanun kapsamında ormandır. Gürleyik mesire<br />
yeri Karabük merkezine 28 km, Safranbolu ilçesine 18 km. ve Bartın iline 66 km.<br />
uzaklıktadır. Ulaşım özel araçla veya Karabük-Bartın arası minibüs ve otobüslerle<br />
sağlanmaktadır. Alan 1.derece deprem bölgesi kuşağında yer almaktadır.<br />
10.Mevcut sorunlar: ---<br />
96
Kayı Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Kayı Orman İçi Dinlenme Yeri<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Merkez İlçesi, Gaziler mevkiin de<br />
Karabük-Ankara Karayolu kenarında Karabük iline 21 Km dir.<br />
3. Alanı: Sahanın tamamı 1,3 hektardır.<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın kuzeyi Devlet Ormanı, güneyi Karabük-Ankara<br />
karayolu,doğusu Karabük-Ankara karayolu ve devlet ormanı batısını Kayı köyü<br />
belirler.Şimdiki sahanın kullanım durumu, bitki örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz<br />
önünde bulundurularak tümü planlanmıştır.<br />
5. Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’nün teklifi üzerine, Orman<br />
Genel Müdürlüğünün olurları ile 2<strong>00</strong>6 yılında mesire yeri olarak ayrılmıştır<br />
6. Alan: Merkez ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından<br />
ziyaret edilmektedir. Ankara-Karabük karayolu üzerinde olması nedeniyle farklı<br />
bölgelerden gelen insanlarında dikkatini çekmektedir.<br />
7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --<br />
8. Fiziksel Özellikler<br />
8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmen<br />
Karadeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ in<br />
nemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağır<br />
basmaktadır.<br />
8.2. Jeomorfoloji: --<br />
8.3. Jeoloji: Karabük’ te III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır.Vadiler,<br />
kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.<br />
8.4. Hidroloji: Sahada mevcut su kaynağında yapılan çalışmalar sonucu su ihtiyacı<br />
giderilmiştir.<br />
8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Kızılçam,<br />
Karaçam, Meşe, diğer yapraklı türler, Çalı ve Çayırlardan oluşmuştur.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu<br />
kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 21 km, Eskipazar<br />
ilçesine <strong>12</strong> km Burunsuz Köyüne 2 km, uzaktadır. Alan 1. derece deprem bölgesi<br />
kuşağında yer almaktadır.<br />
10. Mevcut sorunlar: ---<br />
Aladağ Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Aladağ Orman İçi Dinlenme Yeri<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Merkez İlçesi Aladağ mevki Karabük<br />
şehir merkezine 11 Kmdir.<br />
3. Alanı: Sahanın tamamı 9,1 hektardır.<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın güneyde Saitler köyü güney mahallesi batısında<br />
köy yolu kuzey ve doğusunu Devlet Ormanları belirler Şimdiki sahanın kullanım durumu,<br />
bitki örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak tümü planlanmıştır.<br />
5. Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’nün teklifi üzerine, Orman<br />
Genel Müdürlüğünün olurları ile 2010 yılında Orman İçi Dinlenme yeri olarak ayrılmıştır.<br />
6. Alan : Merkez ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından<br />
ziyaret edilmektedir.<br />
7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --<br />
8. Fiziksel Özellikler<br />
97
8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmen<br />
Karadeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ in<br />
nemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağır<br />
basmaktadır.<br />
8.2. Jeomorfoloji: --<br />
8.3. Jeoloji: Karabük’ te III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır.Vadiler,<br />
kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.<br />
8.4. Hidroloji: Sahaya Gölveren Köyü mevkinden su transferi yapılarak su ihtiyacı<br />
karşılanmıştır.<br />
8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Karaçamdir.9.<br />
9.Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu<br />
kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri şehir merkezine 11 km, uzaktadır.<br />
Akören ve Saitler köylerine sınırı vardır. Alan 1. derece deprem bölgesi kuşağında yer<br />
almaktadır.<br />
10. Mevcut sorunlar: ---<br />
Beştepeler Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Beştepeler Orman İçi Dinlenme Yeri<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük ili, Safranbolu İlçesi Aşağıdana Köyü<br />
Beştepeler mevki Safranbolu şehir merkezine 10 Kmdir.<br />
3. Alanı: Sahanın tamamı 5,0 hektardır.<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Sahanın batı, güney ve kuzey sınırlarını devlet ormanı,<br />
doğu sınırını Karabük-Bartın karayolu belirler..Şimdiki sahanın kullanım durumu, bitki<br />
örtüsü ve alan üzerindeki talepler göz önünde bulundurularak tümü planlanmıştır.<br />
5.Yasal Konum: Saha,. Zonguldak Orman Bölge Müdürlüğü’ nün teklifi üzerine, Orman<br />
Genel Müdürlüğünün olurları ile 2<strong>00</strong>5 yılında Mesire yeri olarak ayrılmıştır<br />
6. Alan: Safranbolu ilçe sınırları içerisinde kaldığından bu bölgedeki insanlar tarafından<br />
ziyaret edilmektedir. Ayrıca Safranbolu’ya gelen turistlerinde ilgisini çekmektedir.<br />
7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: --<br />
8. Fiziksel Özellikler<br />
8.1. İklim Özellikleri: Batı Karadeniz Bölümünde yer alan Karabük’ te kısmen<br />
Karadeniz ikliminin özellikelri görülmektedir. İl, kıyıdan içeride kaldığı için, Karadeniz’ in<br />
nemli havasından yeterince yararlanamamakta karasal iklimin özellikleri daha ağır<br />
basmaktadır.<br />
8.2. Jeomorfoloji: --<br />
8.3. Jeoloji: Karabük’ te III. Jeolojik zamanda oluşan, kalkerli arazileri geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalarda bulunmaktadır.Vadiler,<br />
kuvarternerde akarsuların gelişip, plato yüzeylerini yarmasıyla oluşmuştur.<br />
8.4. Hidroloji:Sahaya su transferi yapıldığından .su ihtiyacı karşılanmaktadır.<br />
8.5. Flora ve Fauna: Saha genelinde hakim bitki örtüsü; genellikle Karaçamdir.Yer<br />
yer Meşe de görülür.<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu: Mesire yeri olarak ayrılan alanda orman ve tapu<br />
kadastro çalışması yapılmıştır. Ulaşım; mesire yeri Safranbolu şehir merkezine 10 km,<br />
uzaktadır. Safranbolu-Bartın karayolunun kenarında bulunmaktadır. Alan 1. derece deprem<br />
bölgesi kuşağında yer almaktadır.<br />
10. Mevcut sorunlar: ---<br />
98
Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri<br />
1. Alanın Resmi Adı: Yenice Şeker C Tipi Mesire Yeri<br />
2. Coğrafi Konumu ve Koordinatları: Karabük İli, Yenice İlçesi, Şimşirdere İşletme<br />
Şefliği, Şeker Mevkii.<br />
Koordinatları:<br />
Ateşsiz Alan Y X<br />
1. 446902 4561165<br />
2. 446883 4561101<br />
3. 446878 4561141<br />
4. 446873 4561163<br />
5. 446891 4561171<br />
Ateş Yakılabilen Alan<br />
Y<br />
X<br />
1. 447022 456<strong>12</strong>32<br />
2. 446957 4561114<br />
3. 446841 4561073<br />
4. 446949 456<strong>12</strong>65<br />
5. 446997 456<strong>12</strong>65<br />
6. 447<strong>00</strong>0 456<strong>12</strong>55<br />
3. Alanı: Sahanın toplamı 11.737,306 m 2 (1,17 Ha).<br />
Ateşsiz Alan 883,149 m 2 (0,88 Ha.),<br />
Ateş Yakılabilen Alan 10854,157 m 2 (1,09 Ha.)<br />
4. Alanın Açıklamalı Tanıtımı: Kuzey Anadolu sahil mıntıkasındaki dağlar üzerinde<br />
bulunması nedeniyle kısmen deniz ikliminin, kısmende kara ikliminin etkisi altındadır.<br />
Yazları serin , kışları soğuk ve yağışlıdır.<br />
5. Yasal Konumu: OGM 22.<strong>03</strong>.2<strong>00</strong>7 tarih ve sayılı yazı ekindeki 52 nolu OGM Oluru ile<br />
C Tipi Mesire Yeri olarak ayrılmıştır.<br />
Çok çeşitli ağaç, ağaçcık ve çalının yer aldığı bir ekosistem özelliği taşıması,<br />
olağanüstü boy ve çapta Porsuk(taxus baccata), Fındık(Corylus colurna) ve<br />
Dişbudak(Fraxinus excelsior) bulunması, aralarında nesli tehlikeye düşmüş veya düşebilir<br />
türlerin de yer aldığı eşsiz yaban hayvanları topluluğuna sahip olması kaynak değerlerini<br />
oluşturan bir alan yakınında olmasından dolayı WWF tarafından gelecek kuşaklara<br />
aktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunması gereken zenginliği 1<strong>00</strong> Sıcak<br />
noktadan biri olması ve Şeker Kanyonun girişinde bulunması nedeniyle yerli ve yabancı<br />
turistlerin ilgisini çekmesinden dolayı ziyaretçilerin Konaklama, Piknik ve Rekreasyonel<br />
ihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmıştır.<br />
6. Yerleşimler ve Nüfusları: Alanın yakınında yerleşim vardır. Yıl içinde mevsiminde ve<br />
uygun zamanlarda günlük ortalama 1<strong>00</strong>-150 kişi tarafında ziyaret edilmektedir.<br />
7. Sosyo-ekonomik-kültürel-tarihsel özellikler: Alan üzerinde Tabiat anıtı ağacı<br />
bulunmaktadır.<br />
Özellikle Yenice Ormanları Flora ve Fauna bakımından zengin olması nedeniyle<br />
WWF tarafından gelecek kuşaklara aktarılmak üzere Dünya üzerinde mutlak korunması<br />
gereken zenginliği 1<strong>00</strong> Sıcak nokta üzerinde yer almıştır.<br />
Ayrıca Şeker Kanyon girişinde bulunması nedeniyle önemli bir yerdedir.<br />
8. Fiziksel Özellikler(karasal-denizsel)<br />
8.1. İklim Özellikleri: Nemli , yağışlı ve sisli bir iklime sahip olan yöremizde yıllık<br />
ortalama sıcaklık 13,2 C 0 , yıllık ortalama yağış miktarı <strong>12</strong>42 mm , yıllık ortalama nispi<br />
nem % 75 olarak tespit edilmiştir.<br />
99
8.2. Jeomorfoloji: Arazi dağlık, engebeli ve sarptır. Kanyon girişinde yer<br />
almaktadır.<br />
8.3. Jeoloji: Karbonifer devrinin (Maritine) denizsel fasiline aittir. Ana kaya<br />
Kumtaşı, kalker ve konglomeralardan meydana gelmektedir. 8.4. Hidroloji: Sahada su<br />
kaynağı bulunmamakla birlikte sahaya 750 metre mesafede kaynak suyu mevcuttur.<br />
Sahanın su ihtiyacı bu kaynaktan sağlanmaktadır.<br />
8.5. Toprak Yapısı : Toprak sığ ve taşlıdır. Genellikle kumlu kil, kumlu kireç ve<br />
marn’lıdır.<br />
8.6. Flora ve Fauna:<br />
Flora:Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Porsuk(Taxus baccata),<br />
Fındık(Corylus colurna), Dişbudak(Fraxinus excelsior), Kayın(Fagus orientalis),<br />
Ihlamur(Tilia tomentosa), Kuş Üvezi (Sorbus aucuparia), Akçaağaç Yapraklı Üvez (Sorbus<br />
torminalis)Çınar Yapraklı Akçaağaç(Acer platanoides), Kayacık(Ostrya carpinifolia),<br />
Gürgen(Carpinus betulus),Göknar(Abies bornmülleriana), Kavak(Populus) ve Şimşir<br />
(Buxus sempervirens).<br />
Fauna: Bulunduğu alan üzerinde ve çevresinde Geyik(Cervus elaphus),<br />
Karaca(Capreolus capreolus), Ayı(Ursus arctos), Domuz(Sus scrofa), Kurt(Canis lupus),<br />
Tilki(Vulpes vulpes), Sansar(Martes sp.), Vaşak(Lynx lynx), Yaban Kedisi(Felis<br />
sylvestris), Tavşan(Lepus europaeus), Çulluk(Scolopax rusticola), Alakarga(Garrulus<br />
glandarius), Tahtalı Güvercin(Columba palumbus), Atmaca((Accipiter sp.),<br />
İspinoz(Fringilla coelebs), ve Karatavuk(Turdus merula)<br />
9. Alan Kullanımı ve Mevcut Durumu:<br />
Mülkiyeti Devlet Ormanı;<br />
Şimşirdere İşletme Şefliği, Şeker mevkiinde yer almaktadır. Yenice İlçe merkezinden 4,7<br />
Km, Karabük İlinden 30 km mesafe de olup Yenice – Karabük karayolundan 7<strong>00</strong> m içeride<br />
yer almaktadır. .<br />
Yenice ormanlarında bulunan TKA, Anıt Ağaçlar ve Şeker Kanyonun yerli ve<br />
yabancı turistlerin ilgisini çekmesi nedeniyle ziyaretçilerin Çadır, Piknik ve rekreasyonel<br />
ihtiyaçlarını karşılamak için ayrılmış bu alanda<br />
1. Ateşsiz Piknik Alanı<br />
2. Ateşli Piknik Alanı<br />
3. Spor Alanı<br />
4. Çocuk Oyun Alanı<br />
5. Doğal Yürüyüş Parkuru<br />
6. Otopark<br />
7. Tuvaletler<br />
8. Biri Asma ve diğeri Ahşap Olmak üzere 2 adet Köprü<br />
9. Üç Adet Çeşme yapılmış olup alan içine Piknik Masaları, Çöp Kutuları ve<br />
Tanıtım levhaları yerleştirilmiştir.<br />
10.Mevcut sorunlar: ---<br />
Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
1<strong>00</strong>
(G). TURİZM<br />
G.1. Yörenin Turistik Değerleri<br />
G.1.1. Yörenin Doğal Değerleri<br />
G.1.1.1. Konum<br />
Karabük İli Turistik Harita (1/25.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
101
İlimiz Karabük, çevresindeki tarihi ve doğal güzellikleri ile büyük bir turizm<br />
merkezi konumundadır. İlimizin Ankara ve İstanbul gibi metropollere yakın olması,<br />
alternatif turizm olanaklarının bulunması İlimiz için bir avantaj teşkil etmektedir.<br />
Son yıllarda dünya turizm talebi alternatif turizme yönelmiş, Karabük ve İlçeleri bu<br />
alanda önemli turizm değerlerine sahiptir. Tarihi evleri ve eserleri, doğal güzellikleri ile<br />
1994 yılında Safranbolu, UNESCO tarafından Dünya Mimari Miras Listesine alınmıştır.<br />
Tarihi ev<br />
Yayla<br />
Mağara<br />
Kaya Mezarı<br />
Mesire yeri<br />
Çeşme<br />
Su kemeri<br />
Tarihi köprü<br />
Tarihi hamam<br />
Safran<br />
Şehirlerarası yol<br />
Köy yolu<br />
Kanyon<br />
Akarsu<br />
Şehir merkezi<br />
Göl<br />
Üzüm bağları<br />
Canlı balık<br />
Doğal hayatı<br />
koruma alanı<br />
Restorant<br />
Safranbolu İlçesi Turistik Harita (1/25.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
102
G.1.1.2. Fiziki Özellikleri<br />
İlimiz Merkez ve İlçeleri doğal güzellikleri ormanlar, yaylalar, mağaralar,<br />
kanyonlar ve yöreye özgü ürünlerden oluşmaktadır. Bölgede yüzey örtüsü büyük ölçüde<br />
ormandır. Yükselti farklılıkları iklim ve bitki örtüsüne etki ederken bir yandan da çeşitli<br />
sporlar için uygun bir ortam oluşmuştur. Yoğun orman alanları ve coğrafi yükseltiler<br />
bölgede yayların oluşumuna imkan sağlamıştır.<br />
Jeolojik oluşumların yanı sıra derin ve uzun kanyonlar kilometrelerce uzanan<br />
mağaraların oluşumuna sebep olmuştur. Uluyayla’da henüz yeterince keşfedilmemiş büyük<br />
bir mağara girişi ile ormanın iç kesimlerinde derin çukurluk biçiminde ilginç jeolojik<br />
oluşumlar mevcuttur.<br />
Mağaralar :<br />
Bulak Mencilis Mağarası: Safranbolu İlçesinin 10 km. kuzeybatısında, Manastırtepe ile<br />
Mağara deresinin başlangıç noktasında yer alır. Bulak Mencilis Mağarası; kuzey-güney<br />
doğrultulu yatay olarak gelişmiş, çok katlı, kaynak konumlu, aktif ve fosil bölümlerden<br />
oluşan bir mağaradır.Bütün kollarıyla 6052 m. olan Mencilis Mağarası, toplam uzunluğu<br />
ile Türkiye’nin 4. büyük mağarasıdır. Mencilis mağarasının, farklı yükseltilerde bulunan<br />
ve birbirleriyle bağlantılı olan üç girişi ve alt katta (aktif galeri) bulunan ve zaman zaman<br />
hızlı akışı olan yer altı deresi nedeniyle farklı değişken bir havası vardır. Tursima açılan<br />
orta katın sıcaklığı <strong>12</strong>-14 ºC ve nemlidir. Ayrıca mağaranın süzülmüş polen ve tozlardan<br />
arınmış, bol oksijenli havası rahat nefes almayı sağlamaktadır. Mağarada yarasa dışında<br />
karakteristik bir canlı topluluğuna rastlanmamıştır.<br />
Mağara sisteminin oluşum mekanizması: Su, mağara atmosferi ile karşılaştığında<br />
havadaki CO 2 miktarı az olduğundan, su bünyesinde bulunan CO 2 ’yi mağara atmosferine<br />
bırakırken mağara yüzeyinde CaCO 3 ve MgCO 3 çökelmeleri yani damlataş oluşumları<br />
gelişir.<br />
1<strong>03</strong>
Yaylalar ve Mesire Yerleri :<br />
İlimiz merkez ilçesinde Avdan Yaylası, Sorgun Yaylası, Dede Yaylası, Büyük Düz<br />
Yaylası, Küçük Düz Yaylası, Çakıören Yaylası, Küçük Yayla, Bostancık Düzü Yaylası ve<br />
Arıcak Yaylası bulunmaktadır.<br />
-Sorgun Yaylası : Karabük-Yenice-Eskipazar arasında kalan Sorgun Yaylası yaklaşık16<strong>00</strong><br />
m. yüksekliktedir. yüksekliktedir. Yayla bol su kaynaklarına sahiptir. Treacking ve çim<br />
kayağı faaliyetleri için uygundur.<br />
Safranbolu İlçemizde ;<br />
-Sarıçiçek Yaylası : 17<strong>00</strong> m. yükseklikte olup orman dokusu açısından oldukça zengindir. -<br />
Uluyayla : 11<strong>00</strong> m. yüksekliğindeki yayla 6,5 km. uzunluğunda, 2<strong>00</strong>-3<strong>00</strong> m. genişliğinde<br />
düz ve geniş çayırlıklardan oluşmaktadır. Bir gölet ve oldukça büyük bir mağara bulunan<br />
Uluyayla, sporcular için oldukça elverişlidir.<br />
Yenice İlçemizde ;<br />
Göktepe Yaylası, Yatsıyurt Yaylası, Alaboğa Yaylası, Karaboğa Yaylası, Meğre<br />
Yaylası, Bağbaşı Yaylası bulunmaktadır.<br />
-Gökpınar Yaylası : 4 hektarlık bir alanın Arboratum sahası olarak tescil edilmesiyle<br />
genellikle ormancılık alanında araştırma yapan bilim adamlarının dikkatini çekmekte ve<br />
bilimsel çalışmalar yapılmaktadır.<br />
-Göktepe Yaylası : Geleneksel Zümrüt Yenice Göktepe Şenliklerinin yapıldığı, Yenice’nin<br />
en güzide ve halk tarafından yaz ayları boyunca dinlenmek ve piknik yapmak üzere tercih<br />
edilen orman içi sayfiye yeridir.<br />
Eskipazar İlçemizde ;<br />
Belen Yaylası, Kabaarmut Yaylası, Bürnük Yaylası, Elaman Yaylası, Kuyucak<br />
Yaylası, Yalakuz Eğriova Yaylası, Dede Yaylası bulunmaktadır.<br />
-Dede Yaylası : Yaklaşık 16<strong>00</strong> m. yüksekliktedir.<br />
-Eğri Ova Mesire Yeri : <strong>12</strong>.<strong>00</strong>0 m 2 yüzölçümünde 5 m. derinliğinde suni gölet<br />
bulunmaktadır.<br />
Ovacık İlçemizde ;<br />
Boduroğlu Yaylası, Eybeliler Yaylası ve Göl Yayla bulunmaktadır.<br />
104
Şifalı Sular :<br />
-Acısu : Böbrek ve romatizma hastalarının şifa niyetine kullandıkları acısu kaynaklarından<br />
en bilineni olan Sarıot, orman bölgesinde olup Yenice’ye 30 km. mesafededir.<br />
-Akkaya (İmanlar Köyü) Termal Kaynağı : Eskipazar İlçesi’nin doğusunda İmanlar Köyü<br />
yakınındadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak bulunan ve bir yanı<br />
oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından başlayarak kayaların basamak<br />
bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları, ortaklama 25 °C sıcaklıktadır. Akkaya<br />
Termal kaynağında saniyede ortalama 4 lt. su çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu<br />
havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst basamaktadır. Alkalik bikarbonatlı<br />
termal suyun bileşiğinde yüksek oranda karbondioksit ve kükürtlü hidrojen bulunmaktadır.<br />
Kükürt oranı yüksek olduğundan kronik iltihaplı jinekolojik sendromların tedavisinde<br />
etkili olduğu bilinmektedir.<br />
Kanyonlar :<br />
Safranbolu İlçemizde bölgedeki kanyonlar jeolojik uzun ve derin kanyonları<br />
oluşturmuştur. Tokatlı, Düzce ve Sakaralan kanyonları turizm amaçlı kullanılmaya<br />
başlanmıştır. Kirpe (Düzce) Kanyonu 3 km. devam etmekte olup küçük çağlayanlar, su<br />
göletleri ve doğal oluşumlarla bir tabiat harikasıdır. Kanyon Safranbolu’ya 10 km. olup<br />
Konarı Köyü’ndedir.<br />
Karabük Yenice Karayolunun 3. km.’sinde yer alan Şeker Mevkiinden başlayan<br />
Şeker Kanyonu’nun toplam uzunluğu 6,5 km., yüksekliği 1<strong>00</strong> metreden başlayıp 250<br />
metreye kadar yükselmektedir. Kanyonun kayaları, kaya tırmanışları için uygun bir yapıya<br />
sahiptir. İncekaya Kanyonu, üzerinde İncekaya Su Kemeri’nin de bulunduğu oldukça dik<br />
ve derin yamaçlara sahiptir.<br />
Düzce Kanyonu<br />
105
Av Alanları :<br />
Eskipazar İlçesinde Avcılar ve Atıcılar Derneği haziran, temmuz ve ağustos<br />
aylarında sürek avcılığı düzenlemektedir. Bölgede bol miktarda yaban domuzu olup az<br />
sayıda tilki, ayı, keklik, çıran, kara tavuk, çulluk ve bıldırcına rastlanmaktadır.<br />
G.1.2. Kültürel Değerler<br />
Karabük ve çevresinde, yazısız kültür dönemini aydınlatmaya yönelik olarak<br />
yapılan arkeolojik araştırmalar çok yenidir. Önemli sayılabilecek toplam 32 tümülüs ve<br />
dört büyük höyük bulunmaktadır. Bunlardan 24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5<br />
tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi<br />
Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe sınırları içinde yer almaktadır. Hititlerin MÖ. <strong>12</strong><strong>00</strong><br />
tarihinde yıkılmasından sonra Frig Karabük ve çevresi etkisi altına girdi. Friglerin<br />
yöremizde yerleşmiş olarak göründükleri yer Ovacık İlçesine bağlı Kışla Köyü’dür.<br />
Burada bulunan Hesem Değirmen adı verilen yapının kapısı Frig dönemine aittir.<br />
Yöremizde, Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı<br />
bulunmaktadır. Bu dönemin en önemli yerleşim alanı Eskipazar sınırlarındaki<br />
Hadrianopolis Kentidir. MS. <strong>12</strong>6 yılında bu adı alan kentin asıl ismi Kaisareis<br />
Proseilemmenitai’dir. Roma Döneminden kalma ünlü yapıtlar arasında Sipahiler Köyü<br />
Küre Havuzu, Safranbolu’da Hacılarobası Köyü’nde bulunan İnkaya Kaya Mezarlığı,<br />
Akveren ve Yörük Köyleri arasında kalan Horozini Kaya Mezarları yer almaktadır.<br />
Eskipazar İlçesine bağlı Deresamail (Değirmendere Mahallesi), Boncuklar (Yahyalar<br />
Mahallesi) ve Tamışlar (Emiroğlu Mahallesi) köylerinde bulunan 20’ye yakın Grekçe<br />
yazıt, yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir. Buna göre; merkez Deresamail<br />
arazisindeki Asar Tepe olmak üzere bu köy ve mahallelerin bulunduğu bölgeye Kimistene<br />
adı verilmektedir. Kimistene’ye bağlı Endeiron Köyünün bugün Emiroğlu adıyla yaşadığı<br />
ve bu köyün kurucularının MS. I. yy.’da eski Yugoslavya’nın Dalmaçya bölgesinde<br />
bulunan Enderondan gelmiş olduğu tapınak yazıtlarından anlaşılmaktadır.<br />
İlimizde tespit edilebilen 28 adet arkeolojik alan, 5 adet Kentsel Sit Alanı, 4 Adet<br />
Doğal Sit Alanı, 1417 adet tescilli eser, 693 adet yazma eser, 1088 adet basma eser, 32 adet<br />
tümülüs, 4 adet höyük, 1<strong>00</strong>’den fazla kaya mezarının yanında, tescili yapılmamış<br />
envanterleşmemiş binlerce kültür varlığına sahiptir.<br />
Karabük Merkezdeki Sit Alanları :<br />
- Karabük Yenişehir Mahallesi Kentsel ve III. Derece Doğal Sit alanı<br />
- Zopran Köyü Ürküt Bağları Mevkii I. Derece Doğal Sit<br />
- Bulak Köyü Bulak (Mencilis) Mağarası Doğal Sit<br />
- Ödemiş Köyü Alman Mezarlığı Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Cemaller Köyü I. Derece Arkeolojik sit<br />
- Çukurca Köyü Kocaağsak Mah. Ademlik Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit<br />
- Bulak Köyü <strong>12</strong><strong>12</strong> parsel I. Arkeolojik Sit<br />
- Sipahiler Köyü Küre Havuzu Arkeolojik Sit<br />
- Bürnük Köyü Demirciler mah. Ciğiltepe Mevkii I. Derece (Nekropal) Arkeolojik sit<br />
- Üçbaş Köyü Örentarla Mevkii I.-III. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Bulak Köyü yerleşim alanı sit alanı<br />
- Akören Köyü Dikmen Mevkii I. Derece Arkeolojik sit<br />
- Üçbaş Köyü Güvenceağzı tepe ile Çakmak tepe arası I. Derece Arkeolojik sit<br />
106
Eflani İlçesindeki Sit Alanları :<br />
- Karacapınar Köyü Kentsel Sit<br />
- Esencik Köyü Saray Mevkii Arkeolojik Sit<br />
- Alpagut Köyü Kasımaltı Mevkii arkeolojik sit<br />
- Mezarlıktepe Mevkii arkeolojik sit<br />
- Hacımedanlar Mevkii arkeolojik sit<br />
Eskipazar İlçesindeki Sit Alanları<br />
- Budaklar Köyü Hacamatlar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Karahasanlar Köyü Kocabağ Mevki I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Beytarla Köyü Adnan Erkeç Tarlası I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Budaklar Köyü 106 ada 13 parsel I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Budaklar Köyü 106 ada 119 parsel I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Deresemail Köyü Asartepe Mevki I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Kuzviran Köyü Mezarlıkaltı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Büyükyayalar Köyü I. Derece Arkeolojik Sit<br />
Yenice İlçesindeki Sit Alanları :<br />
- Yenice Gökbel Köyü Hamazkırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Kale Köyü Alakilise ve Çukurcak Bayırı mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Tır Köyü Üçevler Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Merkez Demirciler Mah.<br />
- Çengeller Köyü Fındıklıtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik Sit<br />
Safranbolu İlçesindeki Sit Alanları :<br />
Safranbolu, sahip olduğu kültürel mirası ve burası korumadaki başarısı sayesinde 1994<br />
yılında UNESCO tarafından “Dünya Miras Kenti” unvanını almış, bu da Safranbolu’nun<br />
tüm dünyada daha çok ilgi çekmesini sağlamıştır.<br />
- Safranbolu Bağlar Kesimi ve Çarşı kesimi I. Derece Arkeolojik Sit ve Doğal Sit<br />
- Yörük Köyü Kentsel Sit<br />
- Sırçalı Köyü Sağırtepe Mevkii I. Derece Arkeolojik sit<br />
- Hacılarobası Sallar Mah. I. Derece Arkeolojik Sit<br />
- Aşağı Güney Köyü Aslantaş, Sarıkaya ve Köşklü Pınar mevkii<br />
Yörük Köyü : Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü, 1997 yılında Kültür ve<br />
Turizm Bakanlığı tarafından bir Türkmen köyü olması sebebiyle tamamen kentsel sit alanı<br />
içerisine alınarak korunması kararlaştırılmıştır. Bunlar: 1 adet Çamaşırhane (Sanat Evi<br />
olarak kullanılmakta), 2 adet Çeşme, Köy Odası, Hamam Kalıntısı, Misafirhane, 2 adet<br />
Cami, 85 adet Korunması gerekli Sivil Mimari Yapı ile Köy mezarlığında bulunan 51 adet<br />
mezar taşları tescil edilmiştir.<br />
16.yüzyılda Safranbolu yöresinde yaşayan göçebe cemaatlere “Yörükan-ı Taraklı”<br />
yada “Yörükan-ı Taraklıborlu” adı verilmektedir. Osmanlı İmparatorluğu döneminde<br />
Safranbolu, biri bugünkü İlçe merkezinde “Medine-i Taraklıborlu” diğeri merkezi bugünkü<br />
Yörük Köyü (Nefa-i Yörük) adını taşıyan aşiretler için kurulmuş olan Yörükan-ı<br />
Taraklıborlu adını taşıyan iki ayrı kazadır.<br />
Yörük Köyü ile ilgili yazılı efsanelerde, Yörüklerin 14. ve 15. yüzyıllarda göçer<br />
durumda oldukları, kendilerine özgü vergi düzeni ile ayrı bir kariye teşkil edecek şekilde<br />
bir kadıya bağlanıp zaman içerisinde yerleştirildikleri ve bu kazanın merkezi olarak<br />
107
ugünkü Yörük köyünün tespit edildiği ve uzun sürede, yüzyıllar boyunca konumlarını<br />
devam ettirdikleri anlaşılmaktadır. Köyün efsanede yer aldığı şekilde Karakeçili aşiretine<br />
bağlı oymaklar ve Taraklı aşireti mensupları ya da bütününden oluşan biçimde kurulmuş<br />
olması kesin olmamakla birlikte ihtimal dahilindedir.<br />
Safranbolu’nun aksine arsa ve engebeli arazi sorunu olmayan Yörük’lüler evlerini<br />
nerede ise bitişik nizam inşa etmişlerdir. Anadolu köylerinde genellikle görülen ev<br />
kümelenmesi yerine ana cadde boyunca yapılanmışlardır. Ana cadde sonundaki<br />
meydandan açılan düzenli sokaklar da bile bitişik nizam havası devam etmektedir.<br />
Tarihi Yapılar<br />
İlimiz Merkez Tarihi Yapılar<br />
Kaya Mezarları<br />
Bürnük Köyü Kaya Mezarları : Bu köyde mezarlar dört bölgede toplanmıştır .<br />
*Yazıcılar Mahallesinin on dakika kuzeyinde bulunan Kayalık Mevkiindeki üç adet mezar<br />
(Kayalık mezarları)<br />
*Köseköy’deki birisi tamamen kaybolmuş durumdaki 5 adet mezar (Köseköy kaya<br />
mezarları)<br />
*Kışla mevkiindeki 6 adet kaya mezarı<br />
*Kapaklı Mahallesindeki bir adet kaya mezarı<br />
Yukarı Kızılcaören Kaya Mezarı: Bu köyde üç tane kaya mezarı bulunmaktadır.<br />
Arkeolojik Değerler :<br />
24 tümülüs Safranbolu ile Eflani arasında, 5 tümülüs Eskipazar’da ve 3 tümülüs<br />
Ovacık’ta bulunmaktadır. Höyüklerden 3 tanesi Eflani’de, 1 tanesi de Eskipazar İlçe<br />
sınırları içinde yer almaktadır.<br />
Karabük Merkez İlçeye bağlı Üçbaş, Aktaş ve onun yukarısındaki Avdan Yaylasına<br />
uzanan bölgede Roma Dönemine ait antik bir yerleşim alanının olabileceği<br />
düşünülmektedir. Yapılacak arkeolojik kazılarda antik kent buluntularının artacağı<br />
sanılmaktadır. Ayrıca Sipahiler Köyü’nde bir tapınağa ait harabelerin ve buna ait<br />
sütunların varlığı, burada da eski bir yerleşme yerinin olabileceği düşüncesini<br />
kuvvetlendirmektedir.<br />
Safranbolu İlçesi Tarihi Yapılar<br />
Camiler<br />
Eski Cami / Gazi Süleyman Paşa Camisi: Cami-ı Kebir Mahallesindeki caminin yazıtı<br />
bulunmadığından kesin yapım tarihi saptanamamıştır. Mimari açıdan Eski Cami, kare<br />
planlı, moloz taştan yapılmış beden duvarları bulunan, ahşap örtülü yalın bir yapıdır.<br />
Mihrabı ahşap mimberi, kadınlar mahfili bulunmaktadır. Caminin içinde özellikle<br />
belirtebilecek bezeme örneğine rastlanmamaktadır.<br />
Köprülü Mehmet Paşa Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısı’nın içindedir.<br />
Bu yapının da yazıtı yoktur. Ancak yapımını sağlayan Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa<br />
tarafından 1661/1662 yılında ibadete açıldığı anlaşılmaktadır. Çarşıdan büyük kemerli bir<br />
kapıdan avlusuna girilmektedir. Ayrıca Arasta’ya açılan bir diğer kapısı vardır. Caminin<br />
ana mekanı kare planlıdır; üstünü tromplarla geçilen bir kubbe örtmektedir. Bu kubbenin<br />
108
oturduğu sekizgen kasnak dışardan payandalarla desteklenmiştir. Beş bölümlü beşik<br />
tonozlarla örtülü bir son cemaat yeri vardır. Cami tümüyle XVII. Yüzyılın özelliklerini<br />
belirgin bir şekilde ortaya koymaktadır. Avlusunda Güneş Saati ile Muvakkithane binası<br />
bulunmaktadır.<br />
Hidayetullah Camisi: Musalla Mahallesinde giriş kapısı üzerinde iki yazıttan 1718/1719<br />
tarihlisinden Hidayet Ağa tarafından yaptırıldığı, 1873-1874 tarihlisinden ise Hacı<br />
Süleyman Efendi tarafından onarıldığı anlaşılmaktadır. Moloz taştan duvarları, ahşap<br />
örtüsü, yarım kalmış minaresi bulunan bu yapının kareye yakın bir planı vardır. İçeride<br />
ayrıca altı ahşap direk üzerine oturan kadınlar mahfili bulunmaktadır. Geometrik<br />
motiflerden oluşan bezemeleri içeren mimberi, yapının bezemeli tek noktasıdır.<br />
Taş Minare Camisi: Hüseyin Çelebi Mahallesi Taş Minare Sokağındadır. Bu yapının da<br />
yazıtı yoktur. Kare planlı, beden duvarları moloz taştan, ahşap örtülü, taştan tek şerefeli ve<br />
yivli minaresi bulunan caminin mimberi de yalın ve ahşaptır. Devrini belirleyecek<br />
bezemeye rastlanmamaktadır.<br />
Dağdelen Camisi: Akçasu Mahallesindedir. Giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1767/1768<br />
tarihinde Hacı Mehmet adlı bir kişi tarafından yaptırıldığı anlaşılan cami, moloz taştan tek<br />
kubbeli bir yapıdır. Tromplardan sekizgen kasnağa, oradan kubbeye geçilmekte, üstte diğer<br />
bazı yapılarda olduğu gibi kiremit örtü bulunmaktadır. Son cemaat yeri beş bölümlüdür.<br />
Kazdağlıoğlu Camisi: Çeşme Mahallesinde Safranbolu Çarşısının girişindedir. Giriş<br />
kapısı üzerindeki yazıttan 1778 tarihinde Borlu Ayanı Hacı Halil Mahallesinde<br />
Kazdağlıoğlu Mehmet Ağa tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Taş ve tuğladan tek<br />
kubbeli olarak yapılmış bu yapıda tromplardan kasnağa, oradan kubbeye geçilmektedir. Üç<br />
bölümlü bir son cemaat yeri vardır. Ortadaki kubbe, yanlarındakiler ise aynalı tonozlarla<br />
örtülüdür. Şahsa ait olan Kazdağlıoğlu Cami, Safranbolu Belediyesine devredilmiş, devrini<br />
takiben “Yazma ve Basma Eserler Kütüphanesi” olarak bir süre değerlendirilmiştir.<br />
Akçasu Lütfiye Camisi: Akçasu Mahallesinde Akçasu Deresinin üzerinde yapılmıştır.<br />
Caminin giriş kapısı üzerindeki yazıttan 1878/1879 yılında Hacı Hüseyin Hüsnü tarafından<br />
yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Akçasu üzerine yapılan bir kemere oturan, moloz taşlardan<br />
yapılmış, ahşap örtülü bu cami dikdörtgen planlıdır.<br />
İzzet Mehmet Paşa Camisi: Safranbolu çarşısındadır. Son cemaat yeri sütunları<br />
üzerindeki yazıdan 1902/19<strong>03</strong> yılında onarım gördüğü öğrenilen yapı, III. Selim’in<br />
Sadrazamı İzzet Mehmet Paşa tarafından 1796 tarihinde yaptırıldığı, kapısı üzerinde<br />
mermer kabartma sülüs ile yazılmış kitabesinde anlaşılmaktadır. Ortadaki kubbeli,<br />
yanlardakiler aynalı tonozlu olmak üzere üç bölümden oluşan son cemaat yerinin sağında<br />
tek şerefeli taştan minare yer alır.<br />
Yapının bütün örtü elemanları dıştan kurşunla kaplanmış, bu yönden Safranbolu<br />
camileri içinde tek örnek olarak kalmıştır. Ayrıca yapının bezemeleri devrinin anlayışını<br />
yansıtacak nitelikle ele alınmıştır. 18. yüzyılda Türk mimarisinde ve bezemesindeki batı<br />
etkilerinin Anadoluya yansıması konusunda bu yapı oldukça fikir vermektedir.<br />
Mescit/Zülmiye Camisi: Çeşme Mahallesinde kendi adıyla anılan Mescit Sokak<br />
üzerindedir. Hattat Mehmet Mahzı tarafından yazılmış kırık yazıtından 1883/1884 yılında<br />
yapıldığı anlaşılan cami, moloz taştan gövdeye, ahşap örtüye sahiptir. Dikdörtgen planlı,<br />
girişin sağında tek şerefeli minaresi, içeride üç bölümlü bir kısmı eklenmiştir.<br />
Kıran (Sen Stefanos) Kilisesi (Ulu Camii): Bu kilise, Miladi 515 yılında inşa edilmiştir.<br />
1872 yılında bir onarım gören bu kilise, 1956 yılından bu yana cami olarak<br />
kullanılmaktadır.<br />
Kaleler<br />
Safranbolu Kalesi: Bu kalenin sur ve duvarları bütünüyle yıkılmıştır. 20 m. yüksekliğinde<br />
olduğu tahmin edilen bu kalenin yeri 1976 yılında yanan eski hükümet konağının olduğu<br />
109
yerdir. Bizans Döneminde yapıldığı ve o dönemde Dadybra Kalesi olarak anıldığı<br />
bilinmektedir.<br />
Medreseler<br />
Gazi Süleyman Paşa Medresesi: Cami-Kebir Mahallesinde, Eski Caminin alt<br />
kısmındadır. XIV. Yüzyılın ilk çeyreğinde yapılmış olması mümkün bu yapı, değiştirilerek<br />
bir süre ilkokul, öğretmenler lokali, sinema olarak kullanılmıştır.<br />
Tekkeler<br />
Kalealtı Tekkesi: Eski Tekke Mahallesindedir. Bu tekkenin önemli yanı ayaktaki Osmanlı<br />
devri yapılarının en eski tarihli olmasındandır. Mescitin son cemaat yerindeki yazıttan<br />
1550 (M.) tarihinde yapıldığı anlaşılmaktadır. Tekke bölümü günümüze ulaşmadığı için<br />
plan şeması, mescit kısmıyla ilişkisi konusunda bilgi bulunmamaktadır.<br />
Ali Baba Tekkesi: Çavuş Mahallesinin Kemer Ağzı Sokağındadır. Güney duvarı<br />
üzerindeki yazıt 1823/1824 tarihinde yapıldığını göstermektedir. Bu yapıdan ayakta kalan<br />
mescit kısmı moloz taştan yapılmış, dikdörtgen bir plana sahiptir.<br />
Haydar Ağa Tekkesi: Bugün mevcut olamayan bu yapı için kaynaklardan edinilen<br />
bilgilere göre kentin İsmet Paşa Mahallesinde, derenin kenarında olduğu sanılmaktadır.<br />
Safranbolu’da bir süre kaymakamlık yapan Amasralı Haydar Ağa tarafından yaptırılmıştır.<br />
Türbeler<br />
Hasan Paşa Türbesi: Safranbolu’ya egemen Hıdırlık denilen bir tepe üzerinde yer<br />
almaktadır. Sekizgen planlı ve kesme taştan yapılmıştır. Sandukası yaldızlı ve çok<br />
görkemli bezemelerle süslenmiştir.<br />
Şeyh Mustafa Türbesi: Safranbolu-Kastamonu arasındaki Araç yolunun sağına yer alır.<br />
Yapının üzerinde iki yazıt bulunmaktadır. Kare gövdeli, üstü ahşap çatı ile örtülü bu yalın<br />
yapıda dikkati çeken nokta içeride iki sıra halinde yerleştirilmiş 5 sandukanın yer<br />
almasıdır.<br />
Hacı Emin Efendi Türbesi: Dikdörtgen planlı, moloz taştan yapılmış, ahşap çatıyla<br />
örtülmüştür. Üç tahta sanduka bulunmaktadır.<br />
Ali ve Hasan Baba Türbeleri: Çavuş Mahallesinde Kemerağzı sokaktadır. Kesin yapım<br />
tarihini veren bir yazıt yoktur. Dikdörtgen planlı aynalı tonozla örtülü kesme taştan<br />
yapılmış, dış köşeler kesilmiş; içeride ise buralara nişler konmuştur. Üç sanduka<br />
bulunmaktadır.<br />
Hanlar<br />
Cinci Hanı: Çeşme Mahallesinde Akın Sokağında çarşının merkezindedir. Safranbolu’nun<br />
en anıtsal yapısı olan Cinci Hanı’nın kesin yapım tarihini verecek bir yazıtı yoktur. Sultan<br />
İbrahim zamanında Cinci Hoca’nın yaptırdığı bu yapının, 1640-1648 tarihleri arasında<br />
tamamlanmış olması mümkündür. Kesme ve moloz taştan yapılmış olan han iki bölümden<br />
oluşmaktadır. Ortadaki avluya açılan iki katlı revakların gerisine odalar yerleştirilmiş,<br />
güneybatısına ise avludan geçilen ahır bölümü konmuştur. Ayrıca, hanın ana kapısı<br />
üzerinde çıkmalı bir kısım bulunur. Ortadaki havuz, genel çizgilerini bugün de<br />
korumaktadır.<br />
110
Eski Hamam: Çeşme Mahallesindedir. Bu yapının büyük bir olasılıkla Bizans<br />
döneminden kalma bir yapı olduğu, Bizans harflerinden oluşan kitabesinden<br />
anlaşılmaktadır. Kadınlar ve erkekler için iki ayrı bölüme sahiptir. Halen kapalı olan bu<br />
hamam restore edilmemiştir.<br />
Yeni Hamam (Cinci Hamam): Çeşme Mahallesinde çarşının içindedir. Kadınlar ve<br />
erkekler kısmından oluşmaktadır. İki bölümün planının aynı olduğu bu hamam, haçvari<br />
sıcaklıklı hamamlar grubuna girer. Türk hamam geleneğinde belirgin bir özellik olarak her<br />
iki bölümün girişlerinin farklı sokaklara açılmasının dışında farklı bir özellik taşımayan bu<br />
hamam Safranbolu’nun en özellikli hamamlarının başında gelmektedir.<br />
Çeşmeler<br />
İlçedeki kitabeli çeşmelerin isimleri ve yapım tarihleri şu şekildedir:<br />
Köprülü Çeşmesi 1661-1662<br />
Taş Minare Çeşmesi 1691-1692<br />
Hışır Pınarı Çeşmesi 1775-1776<br />
Paşa Pınarı Çeşmesi 1794-1795<br />
Hacı Mehmet Ağa 18<strong>03</strong>-1804<br />
Antepzade Hacı Mehmet Çeşmesi 1811<br />
Tuzcu Pınarı Çeşmesi 1813-1814<br />
Kilci Salih Paşa Çeşmesi 1819-1820<br />
Çatalpınarı Çeşmesi 1833-1834<br />
Köprübaşı Çeşmesi 1836-1837<br />
Alabekir Çeşmesi 1847-1848<br />
Çalışdar Çeşmesi 1850<br />
Fatma Hanım Çeşmesi 1862-1863<br />
Hacı Kamil Efendi Çeşmesi 1863-1864<br />
Sadullah Çeşmesi 1870-1871<br />
Karakullukçu Çeşmesi 1874<br />
Cilbir Pınarı Çeşmesi 1889-1890<br />
Kadı Efendi Çeşmesi 1896<br />
Mescit/Hamidiye Çeşmesi 1905<br />
Ekmekçi Numan Çeşmesi 1906-1907<br />
Serkatip Çeşmesi 1910<br />
Şükrü Efendi Çeşmesi 1924<br />
111
Köprüler<br />
Taşköprü: Köprünün yapım tarihini belirten yazıtı yoktur. Osmanlılar tarafından yapıldığı<br />
sanılmaktadır. 34 mm uzunluğunda, iki kemerli, yalın görünüşlü bir yapıdır.<br />
Tokatlı Köprüsü: 1778 yılında Kazdağlıoğlu tarafından su köprüsü olarak yapıldığı, daha<br />
sonra 1796-1797 yılında İzzet Mehmet Paşa tarafından geçit durumuna getirildiği<br />
söylenmektedir. Bu yapı, 40 metre uzunluğunda, 15 metre açıklıklı tek bir kemerden<br />
oluşan 6 metre genişliğinde, 30 metre yüksekliğindedir.<br />
İncekaya Su Kemeri: Sadrazam İzzet Mehmet Paşa’nın yenileyerek kente kazandırdığı<br />
eserdir. Mimari değer taşıyan Bizans döneminden kalma bu eserin, 1794-1798 tarihlerinde<br />
tamirat geçirdiği bilinmektedir. 116 metre uzunluğundaki su kemeri yerden yaklaşık 60<br />
metre yüksekliktedir. Bu kemerin toprak üzerindeki 5 kemerli bölümü tamamen taştan ve<br />
horasan harcı ile yapılmıştır. Suyun akış hızının dengelenmesi için su kemeri üç<br />
kıvrımlıdır. Buradan geçen su Asmazlar Havuzlu Konağının bahçesinde bulunan su<br />
terazisinden kente dağıtılır.<br />
1<strong>12</strong>
İncekaya Su Kemeri<br />
Kaya Mezarları<br />
Çatalin Kaya Mezarı: 10 metre yüksekliğinde bir kayaya oyulmuştur. Mezarda iki<br />
sütunlu bir giriş yeriyle bir oda bulunmaktadır. Sütunlarda başlık ve kaide yoktur.<br />
Gövdeleri dörder köşelidir.<br />
Sarıyan Kaya Mezarı: Mezarın önünde atnalı biçiminde giriş yeri vardır. Kapısı kare<br />
şeklindedir. Odanın boyu 2 m., eni 1.90 m., yüksekliği 1.50 m. olup tonozludur. İçinde üç<br />
tane ölü sediri vardır.<br />
Hacılarobası Köyü Kaya Mezarları: Bu mezarların bir tanesinde kitabe vardır. Odanın<br />
kapısının sağ tarafında bulunan 0.54 x 0.84 m. büyüklüğünde Grek harfleriyle yazılmış altı<br />
satırlık bu kitabe zamanla okunamayacak hale gelmiştir.<br />
Üçbölük Köyü Kaya Mezarları: Beş tane kaya mezarı vardır. Bunlardan birincisi köyün<br />
alt girişinde, yolun kenarındaki bir bahçededir. Diğer mezarlar Yukarıharman, Üzümlüin,<br />
İncirli Taş, Gölpınarı kaya mezarlarıdır.<br />
Çavuşlar Köyü Kaya Mezarı: Bu kaya mezarları dört mevkiide toplanmaktadır. Pınarini<br />
denilen yan yana mezarlar yan yana iki odadan ibarettir.<br />
Safranbolu’da bu kaya mezarlarından başka Akören (Akveren) Köyünün 2<strong>00</strong> m.<br />
kuzeyinde Ambar kaya mezarı; Akveren ve Yörükköyü arasında Kepez denilen kaya<br />
sinsilesi üzerine oyulmuş beş odadan ibaret Horozini kaya mezarları; Şeyh Mustafa Efendi<br />
türbesinin on metre batısında Kızlar Kümbeti yer almaktadır.<br />
113
Hacılarobası Kaya Mezarları<br />
Çatalin Kaya Mezarı<br />
Saat Kulesi<br />
III. Selim’in Sadrazamlarından İzzet Mehmet Paşa tarafından 1794-1798 tarihleri<br />
arasında yaptırılmıştır. Kiremitli çatısı bulunan saat kulesinin yüksekliği 20 metre kadardır.<br />
7 günde bir kurulan saat zembereksiz olup, 60 kg.’lık bir ağırlıkla çalışmaktadır.<br />
Güneş Saati<br />
Köprülü Mehmet Paşa Camisi avlusundadır. Basit tip, yatay güneş saatleri<br />
grubundandır. Osmanlı dönemine ait 95 adet güneş saatinden birisidir. Tarihi güneş saati<br />
mermer levhanın üzerinde bulunan üçgen şeklindeki madeni bir plakanın gölgesi ve<br />
plakanın teşkil ettiği eşit açılara sahip çok sayıdaki çizgi ile zamanı tayin eder. Mermer<br />
plakanın üzerindeki çizgiler 10’ar dakikalık zaman dilimini gösterecek şekilde çizilmiştir.<br />
114
Saat Kulesi<br />
Güneş Saati<br />
Güneş Saati<br />
Müzeler<br />
Ahmet Demirezen Yemenicilik Müzesi: Yemeniciler Arastası yemeni üreten yemenici<br />
ustası Ahmet Demirezen, dükkanını içindeki alet ve edevatla müze haline getirmiştir.<br />
Dükkan içinde yemenicilik mesleğinde kullanılan 40’a yakın alet ve edevatlar<br />
gösterilmektedir.<br />
Arkeolojik Değerler<br />
Safranbolu İle Eflani İlçeleri arasında 24 tümülüs bulunmaktadır. Safranbolu’nun<br />
kuzeydoğusunda yaklaşık olarak 20 km. uzaklığında bulunan Akören Köyü’nde Roma<br />
dönemine ait antik bir yerleşim alanı bulunmaktadır.<br />
İdari Yapılar<br />
Eski Hükümet Konağı: Eski kalenin üzerinde bulunduğu tepenin üzerine yapılmış,<br />
mimari değer taşıyan bir binadır. Kapısının üzerinde bulunan yazıttan 1904 yılında devrin<br />
Kastamonu Valisi Enis Paşa ve kentin Kaymakamı Mir Ahmet Beylerin gayret ve halkın<br />
da katılımıyla yapıldığı anlaşılmaktadır. 1976 yılına kadar İlçenin Hükümet Binası<br />
115
görevini yapan bu eserde fevkalade bir taş işçiliği hakimdir. 1976 yılında bir yangın<br />
sonucu bugün harap bir halde olan bu eser, şu anki görüntüsüyle dahi görenlerin beğenisini<br />
kazanmaktadır.<br />
Yemeniciler Arastası<br />
Köprülü Mehmet Paşa Camiine bitişik, 48 ahşap dükkandan oluşan ve “yemeni” denilen<br />
ayakkbının yapıldığı eski lonca çarşısıdır. Restore edilen çarşı turistik amaçlı<br />
kullanılmaktadır.<br />
Demirciler Çarşısı :<br />
İzzet Mehmet paşa Camii altından geçen Akçasu deresinin iki yakasına kurulan çarşı, sıcak<br />
ve soğuk demircilik el sanatlarının üretildiği yaşayan tek lonca çarşıdır. Bakırcı ve kalaycı<br />
esnaf, bu çarşı içerisinde çalışmaktadır.<br />
116
Hıdırlık Tepesi :<br />
Türklerin, Safranbolu’ya geldikleri vakit, konuşlandığı yerdir ve açık namazgah<br />
şeklindedir. Yağmur duası ile hıdrellez kutlamaları kurada yapılır. Üzerinde Köstendil<br />
Kaymakamı Hasan Paşa’nın türbesi (1845), iki namazgah, Hızır (Hıdır) Paşa’nın mezarı ile<br />
Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Dr.Ali Yaver AT<strong>AM</strong>AN’ın (1955) anıt mezarı<br />
bulunmaktadır.<br />
Eskipazar İlçesi Tarihi Yapılar<br />
Kaya Mezarları<br />
Delikkaya Mezarları: İki dizi halinde sırlanmıştır. İlk dizi 7, ikincisi ise 6 mezar<br />
odasından oluşmaktadır. Mezarların boyutları 2-2-1 m. olup aralarında birer ölü sediri<br />
bulunur. Bunların bir bölümü kubbeli, bir bölümü tonozludur. Roma Devrine ait olduğu<br />
bulunan kitabelerden anlaşılmaktadır.<br />
Hisariçi Kaya Mezarları: Romalılar dönemine ait olduğu sanılan mezar, çok düzgün<br />
işçilik gösteren 3x2 metre ölçülerinde bir oda ve çevresinde üç nişten oluşmaktadır.<br />
Kaleler<br />
Asar Kalesi: Eskipazarın kuzeydoğusunda Semail Köyü’ndedir. Doğal bir kale olup,<br />
yakınında bulunduğu dere seviyesinden 3<strong>00</strong> metre yüksektedir.<br />
Asar Roma Dönemi Yazıtlı Silindirik Mezar Taşı<br />
Asar Tapınağa ait arşitrav bloğu<br />
117
Hamamlar<br />
Bahçepınar Hamamı, Kıranköy Hamamı, Kapucular Hamamı, Hamamlı Hamamı,<br />
Karahasanlar Hamamı.<br />
Arkeolojik Değerler<br />
Eskipazar’a 3 km. uzaklıkta bulunan antik kent en az dört medeniyete ev sahipliği<br />
yapmıştır. Eskipazar İlçesi sınırları içerisinde 5 tümülüs ve 1 tane höyük yer almaktadır.<br />
Roma Döneminden kalma birçok yapı, mezar ve yerleşim alanı bulunmaktadır. En önemli<br />
yerleşim alanı Hadrianopolis Kentidir. İlçeye bağlı Deresamail, Boncuklar ve Tamışlar<br />
köylerinde yirmiye yakın Grekçe yazıt yöreye ilişkin önemli bilgiler vermektedir.<br />
Ovacık İlçesi Tarihi Yapılar<br />
Kaya Mezarları<br />
Gerdek Boğazı Kaya Mezarı: MS. VII. yüzyıl yapısıdır. Mezar, üçgen alınlıklı giriş ve<br />
birbirine açılan üç odadan meydana gelmiştir. Niş bulunan odalarda tavan süslemesi olarak<br />
içiçe dikdörtgenler kullanılmış ve ağaç mimarisi taklit edilmiştir. Sütun başlıkları hurma<br />
yaprağı ile süslü olup doğu mimarisinin etkisi görülmektedir.<br />
Karain Kaya Mezarı: Kayalara oyulmuş dört odadan meydana gelmiştir.<br />
Arkeolojik Değerler<br />
Ovacık İlçesi’nde 3 tümülüs ve Karakoyunlu ve Kışla Köyü’nde Bronz Çağı ve<br />
Bizans-Roma Dönemine ait yerleşim yeri, Yürekören ve Taşoğlu Köylerinde Roma-Bizans<br />
Dönemi yerleşim yeri, Kışla Köyünde Helenistik Dönemden kalma Değirmen Duvarı ve<br />
Frig Kapısı.<br />
Eflani İlçesi Tarihi Yapılar<br />
Camiler<br />
Küre-i Hadid Camii: Önündeki kitabeden bu caminin 1451 yılında<br />
İsfendiyaroğullarından İsmail Bey adına yaptırıldığı anlaşılmaktadır.<br />
Küre-i Hadid (İsmail Bey) Camii,1451 Demirli Köyü<br />
118
Arkeolojik Değerler<br />
Eflani İlçesi sınırları içerisinde kaya mezarları ve 3 tane höyük bulunmaktadır.<br />
Eflani dendek kaya mezarı<br />
Eflani Kutluören Köyü kayamezarı.(Roma imp.)<br />
Yenice İlçesi Tarihi Yapılar<br />
Yenice Kayaarkası Köyü- Yazıt<br />
Yenice Hisar Köyü<br />
Giyim-Kuşam<br />
Karabük ve İlçelerinde tarih boyunca çeşitli kavimlerin yaşadığı araştırmalarla<br />
saptanan tarihi, kültürel değer ve unsurlardan anlaşılmaktadır. Bu kültürel zenginlikler göz<br />
önünde bulundurulduğunda halk oyunları giysilerinde çeşitli örneklere rastlamak<br />
mümkündür. Giysileri ;<br />
-Başa giyilen giysiler<br />
-Gövdeye giyilen giysiler<br />
-Ayağa giyilen giysiler<br />
-Aksesuarlar<br />
119
Safranbolu Geleneksel Giysileri:<br />
Erkek Giysileri<br />
Erkekler genelde çuha kumaştan yapılan ve mavi rengin hakim olduğu şalvar,<br />
cepken, keten (diril) gömlek, yerli tezgahlarda dokunan kuşak, yerli yünden yapılan keçe<br />
külah, yün çorap ve yemeni giyerler.<br />
Keçe Külahı (Fes): Yerli kuzu yününden kafaya uygun bir şekilde tas veya benzer<br />
araçların içine sıkıştırılarak yapılırdı. Bu keçe külahları dikişsizdir. Keçe külahları üzerine<br />
bağlanan ve kök boya ile renklendirilen kentli sarıklar bağlanırdı. Bağlama biçimi ise yöre<br />
geleneklerine göre yapılırdı.<br />
Cepken: Mavi çuha kumaştan uzun kollu bel kemerine kadar uzanan üzerleri yöreye özgü<br />
motiflerle ekonomik durumlarına göre sim veya diğer renkli ipliklerle yaka, kol ağızları ve<br />
sırt kısmı süsleme yapılarak işlenen ve yöreye özgü bir dikim biçimi verilirdi.<br />
Şalvar :Mavi çuha kumaştan yöreye özgü bir şekilde kesimi yapılır. Belden uçkurlu, geniş<br />
ağlı, ayak bileklerinde cepken motiflerine uygun bir şekilde ayak bilekleri ve cep ağızları<br />
sim ve diğer ipliklerle işleme yapılır. Yerli dokunan uçkurla bağlanırdı.<br />
Gömlek: Keten (Diril) kumaştan, hakim yaka(yakasız), uzun kollu, bilekten düğmeli,<br />
yöreye özgü kesimle yapılır. Çizgili kumaş hakimdir.<br />
Kuşak : Renkli ipliklerle el tezgahlarında dokunan kuşaklar bele bağlanarak giysiye çok<br />
güzel bir görünüm kazandırırdı.<br />
Yemeni: Eskiden giyilen kısa konçlu, hafif erkek ayakkabısı, çoğunlukla sarı yada siyah<br />
renkte Sahtiyandan yapılırdı. Alçak ölçekli, sayası oldukça küçük olurdu. Tulumbacıların<br />
giydiği yemenilerin yüzü en ince sahtiyandan(deri), tabanı da çok ince köseleden yapılırdı.<br />
Sarayda kullanılan yemeniler sırmayla işlenir, değerli taşlarla süslenirdi.<br />
Yün Çorap: Yerli yünden dokunan yün çoraplar giyilirdi. Erkeklerde beyaz renk takım,<br />
kadınlarda daha desenli ve renkli biçimler hakimdi. Aksesuar olarak, köstekli saat, ağızlık,<br />
tütün tabakası ve kama ile süslenirdi.<br />
Tütün Kesesi: Sağ yana takılır. Boncuk işlemeli ipek saçaklıdır. Yürürken baldırını<br />
dövecek şekilde sallanır.<br />
Köstek : Boyundan aşırmalı gümüş savatlıdır. Beline aşağı sallanır.<br />
Çevreler (Kama): Kınından yarı beline kadar sıyrılmış kabzası ile kını arası sırma<br />
işlemelidir.<br />
Kadın Giysileri<br />
Kadın giysileri bindallı entari, üçetek entari, tepebaş, sırmalı kadife, şeteriye, fistan<br />
(uzun entari), pamuklu entari, oyalı yazma, silimli çevre, tepelik, çorap, dolak, çarık,<br />
zelgerde ve takılardan oluşurdu.<br />
Başa giyilen: Bayanlarda yandan inen Zülüfler(avruka) kadının güzelliğini daha da<br />
bütünleştirir. Oyalı yazmalar topuzun çevresine bağlanır. Başta serbest bir şekilde başa<br />
örtülürdü. Kare şeklinde desenli, etrafı oyalıdır.<br />
Bindallı : Bazı bölgelerde, hazır olarak kutu içinde satıldığından kutu içi entari adıyla<br />
anılan elbiseler XIX. Asrın başlarından itibaren giyilmiştir. Bu entarilerde çoğunlukla<br />
kadife, nadiren atlas kumaşlar kullanılmıştır. Boy entarisi şeklinde olan bu elbiseler<br />
bindallı tarzında sırma ile işlenmiştir. Bu sebeple bu elbiselere bazı bölgelerde “Bindallı”<br />
da denilmiştir. Topuklara kadar tamamıyla düz inen bu entarilerde eteğe bolluk vermek<br />
maksadı ile koltuk altından itibaren yanlarına birer ikişer peş konulmuştur. Peşli entari ismi<br />
ile de anılmıştır. Yaka bazılarında yuvarlak, bazılarında kare şeklindedir. Yuvarlak olanlar<br />
<strong>12</strong>0
önden bele kadar, kare olanlar ise yandan göğse kadar açık ve parçalıdır. Kolları hafifçe<br />
bol ve uzundur. Kol ve yenleri bazılarında dilimli, bazılarının yaka, kol ve kenarları iki<br />
parmak genişliğinde beyaz dantellidir.<br />
Bu elbiselerle başa yemeni ve krep örtülüp bele gümüş kemer takılırdı. Çoğunlukla<br />
mor kadifeden, üzerine kabartma olarak sırma ile çeşitli bitki motifleri işlenen ve bindallı<br />
adıyla adlandırılan elbise çeşidi gelinlerin ve törenlerin en sevilen ve en değerli<br />
kıyafetlerindendi. Yörede bindallının dışında kadınlar, yöreye özgü Üçetek, Şalvar, Entari<br />
gibi giysiler giyerlerdi.<br />
Üçetek Entari: Üç etek denilmesinin sebebi, eteğin üç ayrı dilim biçimde<br />
yapılmasındandır. Arkası tek parça, ön tarafı ortadan iki parçaya ayrılmış biçimdedir.<br />
Eteğin üç parça oluşu kişiye hareket kolaylığı sağlamaktadır. Öndeki iki parça kaldırılarak<br />
beldeki kuşak yada kemere takılarak da kullanılmaktadır. Üç etek entari içine şalvar<br />
giyilerek de kullanılmaktadır. Üç etek entariler daha sonraları yan ve ön parçaları<br />
birleştirilerek entari olarak da kullanılmıştır.<br />
Ayağa giyilen: Ayakta hafif topuklu, tonguraklı kundura veya mesler giyilmiştir. Orta<br />
yaşlılar yandan açmalı kancalı “sümsüm” adı verilen mesler tercih etmişlerdir.<br />
Yöresel Yemekler<br />
Karabük-Bulak Köyü Yemekleri<br />
Bulak Köyü yöresel yemekleri; ev börekleri ve baklavası, yufka ekmeğine sarılarak<br />
yapılan yaprak dolma ve taze fasulye dürümü ile dini bayramlarda yapılan çörek ve<br />
keşkek.<br />
keşkek<br />
<strong>12</strong>1
Safranbolu Yemekleri<br />
Safranbolu’da çok zengin bir yemek kültürü vardır. Bunlardan en bilinenleri; uzun<br />
fasulye, dilme fasulye, et yemeği, perohi, sulu yayım, kuru çörek, sini çörek, mayalı<br />
ekmek, göbü, bükme; tatlı olarak zerde, su muhallebisi, höşmerim, un helvası, delioğlan<br />
sarığı, oklava dolaması, çingene baklavası, haluşkadır.<br />
Ovacık Yemekleri<br />
Ovacık mutfağının çeşitleri arasında tarhana, un çorbası, göçe çorbası, keşkek<br />
çorbası, yoğurtlu yumurta, çul böreği, bişi, cevizli ekmek, un helvası, bandurma<br />
(bandırma-yağlı ekmek), cizleme yer alır.<br />
Yenice Yemekleri<br />
İlçenin geleneksel yemekleri karalahana (karamancar), malay, şaptak, mısır çorbası,<br />
ceviz helvası, bazlama (pat pat), katlaç, lokma, muska (hamalibağı) dır.<br />
<strong>12</strong>2
Eflani Yemekleri<br />
İlçede yapılan yemekler genellikle Türk mutfağının zengin örneklerini içerir. İlçeye<br />
özgü çorba çeşitleri; tarhana, uğmaç, çimdik, göcü, mısır, keşkek, nişastadır. Yöreye has<br />
yemeklerden bazıları; mıhlama, unlu köfte, perüşke, bandırmadır. Tatlılar ise; çullama,<br />
nişasta helvası, höşmerim, un helvasıdır.<br />
Geleneksel El Sanatları<br />
Usta-çırak ilişkisi ile sürdürülen bu meslekler yavaş yavaş yerini teknolojiye<br />
bırakmaktadır. Bugün yöremizde geçmişten kalan el sanatları folklorik unsur olmuşlardır.<br />
Safranbolu el sanatlarının günümüze kadar gelmiş ve günümüzde de yapılmakta<br />
olan türleri; yemenicilik, deri işlemeciliği, ağaç oymacılığı, semercilik, demircilik ve bakır<br />
işlemeciliğidir. Safranbolu’da yapılan el işlemelerinden beyaz iş (delik işi) ve iğne oyası işi<br />
ünlüdür.<br />
<strong>12</strong>3
Safranbolu ve köylerinde yaşayan halkın geleneksel olan ürünü bez dokumalardır.<br />
Yöreye has ince ve kalın olarak dokunmakta ve bu dokumalar halkın günlük kıyafetlerinde<br />
(iç ve dış giyimde) kullanılmaktadır. Dar tezgahlarda yapılan bu bezlerin bazıları kenar<br />
şeritlidir. Bu çeşitlemeler köylere göre değişiklik göstermektedir.<br />
Ovacık’ta unutulmak üzere olan el sanatlarından başta “ip bükme” ve bununla ilgili<br />
işler yer almaktadır. Yörede kilim tezgahlarında çul kilim ve çuval dokunur. Bu el sanatları<br />
az da olsa ilçe ve köylerinde yaşatılmaktadır. Ovacık’ta orman ve orman dayalı el sanatları<br />
konusunda ve taş işlemeciliğinde dikkate değer ürünler görülmektedir. Bunlar; övendire,<br />
döven, tırmık, yaba, diren, anadut, , el değirmeni taşı, kösüre gibi. Ancak taş işlemeciliği<br />
sanatı yörede önemini tamamen kaybetmiş bulunmaktadır.<br />
Eflani’de el sanatlarının üretilen ürünler açısından üç unsuru vardır. Birinci unsuru<br />
“cember” denilen mahalli başörtüsüdür. Bunlar evlerdeki tezgahlarda dokunmaktadır.<br />
İkinci unsuru özel olarak örülen çoraplardır. Üçüncü unsuru ise “dokurcun”adıyla anılan<br />
kadınların entari yerine giydikleri giysidir. Ancak bunların hepsi günümüzde yörede<br />
işlevini kaybetmiştir.<br />
Yenice köylerinde 30-40 yıl öncesinde “düzen” adı verilen dokuma tezgahlarında<br />
keten ipliğinden dokunan göynekler (keten gömleği) yine kadınların giydikleri sırmak<br />
işlemeli ve belden kuşakla bağlanan “kutnu entariler” yörenin simgesel kıyafetleri<br />
arasındadır.<br />
Geleneksel Mimarlık Örnekleri<br />
Yöresel mimarinin en önemli öğesi Safranbolu Evleridir. Safranbolu, sahip olduğu<br />
kültürel mirası ve bu mirası korumadaki başarısı sayesinde 1994 yılında UNESCO<br />
tarafından “Dünya Miras Kenti” ünvanını almıştır. Safranbolu evleri yüzlerce yıllık bir<br />
süreçte oluşan Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya devam eden en önemli yapı<br />
taşlarıdır. İlçe merkezinde 18. ve 19. yy. başlarında yapılmış yaklaşık 2<strong>00</strong>0 geleneksel<br />
<strong>12</strong>4
Türk Evi bulunmaktadır. Bu eserlerin 8<strong>00</strong> kadarı yasal koruma altındadır. Evler<br />
Safranbolu’nun iki ayrı kesiminde gruplanmış durumdadır. Birincisi “Şehir” diye bilinen<br />
ve kışlık olarak kullanılan kesim, ikincisi “Bağlar” diye bilinen ve yazlık olarak kullanılan<br />
kesim. Vadi içinde kalan ve rüzgarlarla kapalı olan “şehir” bölgesi, kışın soğuk<br />
rüzgarlarından korunmasına karşın, yazlar çok sıcak geçer. Burada evler birbirine yakın,<br />
sokaklar dardır. “Bağlar” birkaç yüz metre daha yüksekte, hava akımlarına açık ve daha<br />
geniş araziler üzerindedir. Gerek yazlık evlerde gerekse kışlık evlerde iyi korunmuş küçük<br />
pencereli kış odaları ile çok pencereli açık, serin yaz odalar düzenlenmiştir.<br />
“Şehir”de yerleşme dokusunu oluşturan tüm unsurlar topoğrafya ile uyum gösterir.<br />
Sokak üzerinde taşan saçaklar kapalı, samimi ve değişken perspektifli mekan etkileri<br />
oluşturur. Bu organik sokakları, ahşap payandalı çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen de<br />
yüksek bahçe ya da avlu duvarları sınırlar. Evlerin tek bir kuruluş ilkesine göre yapılmış<br />
olması zengin evi, fakir evi ayrımını dışarıdan hissettirmez. Sadelik etkisi gerek mimaride<br />
gerekse yaşama biçiminde kendini büyük ölçüde hissettirir.<br />
Safranbolu evinin boyutu ve biçimini belirleyen üç temel unsurdan söz edilebilir:<br />
Çok nüfuslu büyük aile yapısı, yağışlı iklim, kültürel ve maddi zenginlik. Yağışlı iklim<br />
nedeni ile kapalı alan ihtiyacı fazladır. İnsan ve hayvan yiyecekleri, yakacak odunlar evin<br />
uygun bölümünde muhafaza edilir. Yağışların fazlalığı çatıların uzun saçaklı ve<br />
mükemmel yapılmalarını zorunlu kılmaktadır. Bunun sonucu olarak Safranbolu Evleri için<br />
“beş cepheli mimari eser” ifadesi kullanılmaktadır. Safranbolu Evlerinin “çevreye saygılı”<br />
olarak tasarlandığı günümüz mimarlarınca sıklıkla vurgulanır. Çevre, insan, sokak, ev<br />
ilişkileri son derece düzenli ve dengelidir. Hiçbir ev diğerinin görünüşünü ve aldığı ışığı<br />
engellemez. Akla ve insana dönük olarak fonksiyonel bir biçimde tasarlanan evlerin<br />
yapımında taş, kerpiç, ahşap ve alaturka kiremit kullanılmıştır. Evin oturulduğu arsa ne<br />
şekilde olursa olsun üst katlarda uygun geometri mutlaka sağlanmıştır. Bahçeler sokaktan<br />
taş duvarlarla ayrılmıştır. Çift kanatlı büyükçe kapılarla bahçeye bazen de doğrudan eve<br />
girilir. İhtişamı kapıda görmek mümkündür. Her kapının üzerinde kocaman kilitler,<br />
kilitlerin yanında halkalar, kapının çalınması için demir “şakşak” ve mandal düzeneği<br />
bulunur. Evlerin saçak köşelerine uğur getirmesi için geyik boynuzu asılması geleneği<br />
yaygındır. Bir kısım büyük konaklarda havuzlu odalar bulunmaktadır. Bazı konaklarda<br />
havuzlar selamlık köşkü denilen bahçe içindeki bağımsız binalarda yer almaktadır.<br />
Evlerde yaşam içe dönüktür. Gerek sokaktan gerekse bahçeden eve girilen yer<br />
“hayat”tır. Zemin toprak ve taş kaplıdır. Hayattan bir kapı ile ahıra, bir kapı ile de bahçeye<br />
geçilir. Hayattan çıkan merdiven orta katta sofaya (çardak) çıkar. Orta kattan üst kata çıkış<br />
yine sofadan bağlantılıdır. Geleneksel Anadolu evi plan şeması üst katta biçimlenir.<br />
Evlerin tüm öğelerini birleştiren ve bir arada tutan ahşaptır.<br />
Kent merkezindeki konutlara örnek; Kaymakamlar Evi, Mümtazlar Konağı,<br />
Kaysalar Evi, Kileciler Konağı, Karaüzümler Evi, Emirhocazade Ahmet Beyler Evi.<br />
Safranbolu’nun küçük bir modeli olan Yörük Köyü ise 1997 yılında Kültür Bakanlığı<br />
tarafından bir Türkmen köyü olması nedeni tamamının Kentsel Sit alanı içerisinde alınarak<br />
korunması kararlaştırılmıştır. Bu amaçla 93 adet yapı korunması gerekli kültür varlığı<br />
olarak tescillenmiştir.<br />
<strong>12</strong>5
Mümtazlar Konağı<br />
Kaymakamlar Evi<br />
Kileciler Konağı<br />
Karaüzümler Evi<br />
Halk Müziği<br />
Karabük’ün musiki folkloru bakımından en zengin kaynaklara sahip ilçesi<br />
Safranbolu’dur. Safranbolu’ya ait türküler konu itibari ile muhabbet, düğün, seymen,<br />
oturak, oyun, esnaf, uzun havalardan oluşmaktadır. Safranbolu dışında türkü derlemesi<br />
açısından zengin bir ilçemiz olan Yenice’de, çevre köylerde orak biçme esnasında<br />
kadınların uzun hava tarzında söylediği türküye “hoy” adı verilmektedir.<br />
Geleneksel Halk Oyunları<br />
Safranbolu Halk Oyunları; Aç Kapıyı, Beyleraman, Bozaklı Oyun, Sepetçioğlu,<br />
Çıtırdak, Genç Osman, Amani, Gınalı Keklik, Mızmız, Entarisi Ala Benziyor, Yeşil İpek<br />
Bükene Sunam Of, Kaşık Oyunu, Irgalama, Selamlama, Sallama, Meydan Oyunu, Köçek<br />
Oyunu, Köroğlu, Kol Bastı, Alçak Cevüz Dalları, Çifte Telli oyunlarıdır. Düğün oyunları<br />
arasında da Kabemin dalları bölük bölüktür, eşim dostum yüklensinler yükümü, yük<br />
dibinde yerin ettim, entarisi ala benziyor, gale gapısından girdim içeri oyunları sayabiliriz.<br />
Yenice Halk Oyunları; Köy Göçtü Oyunu, Arap Oyunu, Güvercin Takla ve Kaşık<br />
Oyunlarıdır.<br />
<strong>12</strong>6
Geleneksel Festivaller ve Önemli Günler<br />
• Etkinlik Adı: 3 Nisan Karabük’ün Kuruluş Yıldönümü<br />
Etkinlik Tarihi: 3 Nisan<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Karabük Valiliği- KARDEMİR A.Ş<br />
3 Nisan 1937’de temeli atılan aynı zamanda Türkiye Cumhuriyetinin ilk ağır sanayisi<br />
olan Demir Çelik Fabrikalarının kuruluşu ve Cumhuriyet Kenti Karabük’ün kuruluş<br />
yıldönümü olarak kutlanmaktadır.<br />
• Etkinlik Adı: Aladağ Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: 3 Haziran<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Kar-Der (Karabüklüler Derneği)<br />
• Etkinlik Adı: Eskipazar Yayla Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: Temmuz 1. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar İlçesi Hamzalar ve Kabaarmut Köyleri<br />
Kalkındırma ve Yardımlaşma Derneği<br />
• Etkinlik Adı :Boduroğlu Yayla Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: Temmuz 1-4. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Ovacık Belediye Başkanlığı – Ovacık Kalkındırma ve<br />
Dayanışma Derneği<br />
• Etkinlik Adı : Bahattin Gaziyi Anma Günü (Dede Yaylası Şenlikleri)<br />
Etkinlik Tarihi: Temmuz 4. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Bahattin Gazi Eğitim ve Kültür Vakfı<br />
• Etkinlik Adı : Zümrüt Yenice Göktepe Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: Agustos 1. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yenice Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı<br />
• Etkinlik Adı :Müzik ve Yağlı Güreş Festivali<br />
Etkinlik Tarihi: Ağustos 2. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eskipazar Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı<br />
• Etkinlik Adı : Uluyayla Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: Ağustos 2. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu- Eflani İlçeleri Ulu Yayla Orman Köylerini<br />
Kalkındırma ve Koruma Derneği<br />
• Etkinlik Adı : Altın Safran Belgesel Film Festivali<br />
Etkinlik Tarihi: 01-05 Ekim<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Safranbolu Belediye Başkanlığı<br />
• Etkinlik Adı: Yortanpazarı Kültür Şenlikleri<br />
Etkinlik Tarihi: 20-21 Ekim<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Yortanpazarı Belediye Başkanlığı<br />
• Etkinlik Adı : Hindi Festivali<br />
Etkinlik Tarihi: Aralık 2. Haftası<br />
Düzenleyen Kişi yada Kuruluş: Eflani Kaymakamlığı-Belediye Başkanlığı<br />
<strong>12</strong>7
İlimizin Yetiştirdiği Ünlü Şahsiyetler<br />
Kazasker Hüseyin Efendi (Cinci Hoca) : Osmanlı tarihinde Cinci Hoca namı ile<br />
meşhur olan Hüseyin Efendi, Safranbolu’da doğmuştur. Hamide Hatun adına iki önemli<br />
eser olan Cinci Hanı ve Cinci Hamamını yaptırmıştır.<br />
İzzet Mehmet Paşa: Osmanlı tarihinde önemli sadrazamlardan birisidir.<br />
Kuloğlu Süleyman: Osmanlı devrinin ünlü saz şairidir. IV. Mutar’ın ölümü üzerine yazdığı<br />
mersiye çok ünlüdür.<br />
Kayıkçı Kul Mustafa: Çağının olaylarına şiirler, destanlar söylemiş; 17. yüzyılın ilk<br />
yarısında büyük bir üne kavuşmuştur.<br />
Mehmet Fehmi Efendi: İstanbul Darülfünun’da müderrislik yapan Türk bilginidir.<br />
Sadi Yaver Ataman: Halk müziği uzmanı ve folklorcüsüdür.<br />
G.2. Turizm Çeşitleri<br />
Sanayi kenti olan Karabük, ilçelerinin ayrı ayrı turizm değerlerinin yanı sıra,<br />
çevresindeki doğal güzellikleri ile büyük bir turizm potansiyeline sahiptir. Ankara ve<br />
İstanbul gibi metropol kentlere yakınlığı büyük bir avantajdır. Son yıllarda dünya turizm<br />
talebi alternatif turizme yönelmiştir. Karabük ve ilçelerinin her biri bu alanda turizm<br />
değerlerine sahiptir. 1994 yılında Dünya Mimari Miras listesine alınan Safranbolu, tarihi<br />
evleri ve kültürel değerleri ile kültür turizminin odağı haline gelmiştir. Ülkemizin en güzel<br />
ormanlarına sahip Yenice İlçesi, Hadrianapolis kalıntılarına sahip Eskipazar İlçesi, tabiat<br />
zenginlikleri ile Ovacık ve Eflani İlçeleri Karabük’ün tüm ülke ve dünyaya adını<br />
duyurmasını sağlamıştır. İl merkezindeki Bulak Köyünde bulunan “Bulak Mağarası”,<br />
Safranbolu’daki hızar mağarası dünya mağaralar literatürüne girmiş doğal yapılardır. İl ve<br />
İlçelerimizde bulunan Sorgun Yaylası, Avdan Yaylası, Boduroğlu Yaylası, Keltepe,<br />
Uluyayla, Sarıçiçek Yaylası doğa sporları, atlı yürüyüşler, çadırlı kamp ve tırmanma için<br />
turizm çeşitliliği sağlayacak alternatiflerdir.<br />
Safranbolu’da Turizm :<br />
Sahip olduğu kültürel mirası koruması ile UNESCO tarafından “Dünya Miras<br />
Kenti” ilan edilen Safranbolu’da, turistik ve tarihi eserlerinin yoğunlaştığı bölge “Çarşı”<br />
kesimidir. Bu bölge Kale ve Hıdırlık tepesinden izlenebilir. Kaya mezarları, camileri, Cinci<br />
Hanı, hamamlar, tarihi çeşmeler ve köprüler, Eski Hükümet Binası, Eski Saat Kulesi bu<br />
bölgede yer alan tarihi değerlerdir. Safranbolu, ilgi çekici doğal güzelliklere de sahiptir.<br />
Yoğun orman alanları ve vadiler, piknik yapmaya elverişli olduğu kadar yürüyüş,<br />
tırmanma ve bisiklet gibi diğer turistik etkinliklere olanak sağlamaktadır.<br />
Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonu<br />
ile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Zaten Safranbolu Evleri<br />
çevreyle uyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk kent kültürünün günümüzde<br />
yaşamaya devam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binaların<br />
bir kısmında ısınma kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla(Odun-kömür)<br />
olmaktadır.<br />
Eskipazar’da Turizm :<br />
Tarihi, doğal güzellikleri ve yeryüzü şekillerinin oluşturduğu doğal kaynakları ile<br />
turistik bir merkezdir. Eskipazar’a 4 km. uzaklıktaki antik kente ait kalıntılardan özellikle<br />
Roma Dönemine ait kalıntılar bulunmaktadır.<br />
<strong>12</strong>8
Yenice’de Turizm :<br />
Yenice ormanlarındaki bir çoğu anıtsal boy ve çaplara ulaşmış ağaç türleri, sahip<br />
olduğu yaban hayatıyla önemli bir turizm bölgesidir. Sahip olduğu kanyonlar, doğal<br />
güzellikler çeşitli sporlar için oldukça elverişlidir. Gökpınar Dinlenme Tesisi ve Yaylalık<br />
Dinlenme Tesisi vardır.<br />
Eflani’de Turizm :<br />
Eflani, sahip olduğu geniş düzlük alanlar, yaylalar, göletler ve ormanın birarada<br />
bulunmasıyla dikkat çekmektedir.<br />
Ovacık’ta Turizm :<br />
İlimizin ormanları ile yaylalarının birbiri ile harmanlandığı Ovacık, turizm<br />
açısından henüz değerlendirilemeyen bir ilçedir. Doğal güzellikleri, yayla turizminin<br />
canlandırılmasıyla alternatif turizm merkezi haline gelebilecek potansiyeldedir. İlçenin<br />
eski tarihine ait çeşitli kalıntılar bulunmaktadır.<br />
G.3. Turistik Alt Yapı<br />
Tablo G.1 Karabük İli Turizm İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Tesisin Adı<br />
Oda<br />
Sayısı<br />
Yatak<br />
(max)<br />
Rest.<br />
Kişi<br />
Bar<br />
Bahçe<br />
Kişi<br />
Genel Özellikler<br />
Pelenkoğlu Otel 42 83 Turizm işletme Belgeli, 1. Sınıf Otel<br />
Zalifre Otel (***) 60 <strong>12</strong>6<br />
150<br />
Turizm işletme belgeli, 3 yıldızlı,<br />
X<br />
4<strong>00</strong><br />
yeni yerleşim bölgesinde, yeni bina.<br />
Uz Otel (**) 30 65 65 65<br />
Turizm işletme belgeli, 2 yıldızlı,<br />
yeni yerleşim bölgesinde, yeni bina.<br />
Çelik Palas Otel (**) 26 60 2<strong>00</strong> X 6<strong>00</strong> Turizm işletme Belgeli,yeni bina,<br />
Cinci Hanı 11 25 3<strong>00</strong> X 2<strong>00</strong><br />
Turizm işletme belgeli.çarşı bölgesinde<br />
Kadıoğlu Şehzade<br />
Konakları<br />
Hatice Hanım<br />
Konakları<br />
8 konak 64 155 3<strong>00</strong> 350<br />
4 konak 35 90 X 2<strong>00</strong><br />
Gökçüoğlu Konağı 7 16 X 5<strong>00</strong><br />
Paşa Konağı 10 20 X 4<strong>00</strong><br />
Arpacıoğlu Otel 2 konak 20 60<br />
Raşitler Bağ Evi 5 <strong>12</strong> 30<br />
Ebrulu Konak 2 konak 23 52 60 1<strong>00</strong><br />
Gümüş Konak 7 14 40 X<br />
Nermin Hanım Konağı 10 33 250<br />
Bağlar Saray Otel (***) 42 <strong>12</strong>0 150 X 150<br />
Safbir Asmalı Konak 8 16 33 60<br />
1-2-4-7-8. KonakTurizm işletme belgeli<br />
Eski Safranbolu evlerinin restorasyonu<br />
ile oluşturulmuş, Çarşı bölgesinde<br />
1. Konak Turizm işletme belgeli,<br />
eski Safranbolu evleri restorasyonu<br />
Turizm İşletme belgeli, eski Safranbolu<br />
evi restoresi ile oluşturulmuş<br />
Turizm İşletme belgeli, eski Safranbolu<br />
evi restoresi ile oluşturulmuş<br />
Turizm Belgeli eski evin restoresi ile<br />
oluşmuş<br />
Turizm Belgeli eski evin restoresi ile<br />
oluşmuş<br />
Turizm Belgeli eski evin restoresi ile<br />
oluşmuş<br />
Turizmi Belgeli<br />
Turizm Belgeli eski evin restoresi ile<br />
oluşmuş<br />
Yeni Bağlar Bölgesinde Turizm Belgeli<br />
Turizm Belgeli eski evin restoresi ile<br />
oluşmuş<br />
Safir Konak 9 21 75 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
<strong>12</strong>9
Tablo G.2 Karabük İli Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Tesisin Adı<br />
Oda Yatak Restoran Bahçe<br />
Bar<br />
sayısı sayısı (kişi)<br />
(kişi)<br />
Nazar Otel 33 70 1. sınıf otel<br />
Selvi Otel 28 48 1. sınıf otel<br />
Saray Otel 24 48 1. sınıf otel<br />
Ferah Palas Otel <strong>12</strong> 24 1. sınıf otel<br />
Akar Otel 20 30 2. sınıf otel<br />
Nur Palas 18 40 2. sınıf otel<br />
Tepe Palas 10 10 3. sınıf otel<br />
TTOK Asmazlar<br />
Konağı<br />
Z.K.Ü Uygulamalı<br />
Konukevi<br />
havuzlu konak 11 22 <strong>12</strong>0 X 3<strong>00</strong><br />
cevizli konak 6 <strong>12</strong><br />
küçük konak 6 <strong>12</strong><br />
2 konak <strong>12</strong> 24 30 X 2<strong>00</strong><br />
Gül Evi 5 10<br />
Selvili Köşk Otelleri 3 konak 26 73 1<strong>00</strong><br />
Çeşmeli Konak 19 47 50 30<br />
Akçe Konak 11 28 50<br />
Yedekcioğlu Konağı 8 23 30<br />
Arasna Otel 8 24 X<br />
Kalafatoğlu Konağı 11 25 30<br />
Asmalı Konak Hotel 11 24 1<strong>00</strong><br />
Konaklar eski Safranbolu evinin<br />
restorasyonu ile oluşturulmuş,<br />
Eski Safranbolu evinin<br />
restorasyonu ile oluşturulmuş.<br />
Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş.<br />
Eski bir evin restoresi ile<br />
oluşturulmuş. Çarşı bölgesinde.<br />
Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Turgut Reis Konak Otel 9 23 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Asmazlar Bağ Evi 10 32 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Değirmenci Konak 7 18 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Kefci Konağı 11 25 150 Yeni Bina Bağlar Bölgesinde<br />
Muratoğlu Konağı 9 20 Eski bir evin restoresi ile oluşmuş<br />
Safranbolu Otel 25 65<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Hotel Uslu 18 42<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Otel Safran <strong>12</strong> 25<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Kırımlı Otel <strong>12</strong> 26<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Rüya Otel 14 42<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Bastoncu Pansiyon 4 14 25<br />
Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı<br />
bölgesi<br />
Çakıroğlu Konak 10 25 25<br />
Eski bir evin rest.ile oluş.Çarşı<br />
bölgesi<br />
Sefa Pansiyon 10 22<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Yorgancı Konak 8 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuş<br />
İpekyolu Pansiyon 6 17 50 Çarşı bölgesinde yeni bina<br />
Yavuzlar Konukevi 14 30<br />
Yeni yerleşim bölgesinde yeni<br />
bina<br />
Çarşı Pansiyon 10 23 Eski bir evin rest. ile oluşturulmuş<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
130
Safranbolu’daki turistik tesisler genellikle eski konak tipindeki evlerin restorasyonu<br />
ile yeme-içme, konaklama tesisleri haline dönüştürülmüştür. Safranbolu Evleri çevreyle<br />
uyumlu, örnek mimari tarzda yapılar olup, Türk kent kültürünün günümüzde yaşamaya<br />
devam eden en önemli yapı taşlarıdır. Pansiyon şeklinde hizmet veren binaların bir<br />
kısmında ısınma kaloriferli, bazılarında ise elektrikli ve katı yakıtla (odun-kömür)<br />
olmaktadır. Binalarda ve tesislerde kullanma suyu olarak şehir şebekesinden alınan su<br />
kullanılmaktadır.<br />
Tablo G.3 Safranbolu İlçesi Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Ev Pansiyonunun Adı<br />
Oda Yatak Bahçe<br />
Sayısı Sayısı<br />
Genel Özellikler<br />
Mehveş Hanım Konağı 8 16 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Tabağ Ahmet Bey Evi 7 18 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Hacı Hüseyinler Evi 3 10 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Lonca Konukevi 3 8 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Ağa Çeşmesi Evi 6 16 X Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Ahatlar Evi 6 20 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Paşa Mustafa Konağı 5 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Düzce Pansiyon 4 10 Çarşı bölgesinde Eski Safranbolu evi<br />
Şehir Pansiyon 6 16 Çarşı bölgesinde yeni bina<br />
Alabekirler Evi 3 9 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Deligözler Bağ Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Kabakçılar Evi 4 11 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Palışoğlu Evi 4 10 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Kavuşturucular Konağı 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Vehbizade Evi 5 15 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Nakipoğlu Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Karagözler Evi 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Dibekönü Konak 10 27 Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Çamlıca Konağı 11 30 X Bağlar Bölgesinde Yeni bina<br />
Yalmanlar Evi 3 7 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Tiftik Pansiyon 3 6 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Cimbek Pansiyon 3 10 X Bağlar bölgesinde eski Safranbolu Evi<br />
Şahinler Pansiyon 10 25 Kıranköyde Eski Safranbolu Evi<br />
Mutaflar Konağı 7 20 X Kıranköyde Eski Safranbolu Evi<br />
Nazar Pansiyon 4 10 Kıranköyde Eski Safranbolu Evi<br />
Yörük Pansiyon 3 7 Yörük Köyünde Eski Ev<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo G.4 Yenice, Eflani ve Eskipazar İlçeleri Belediye İşletme Belgeli Konaklama Tesisleri, 2<strong>00</strong>9<br />
TESİSİN ADI ODA SAYISI YATAK SAYISI<br />
YENİCE<br />
Otel 78 18 35<br />
EFLANİ<br />
Saray Otel 8 18<br />
Kervan Otel 4 14<br />
Öztürkler Otel 4 10<br />
ESKİPAZAR<br />
Belediye Oteli 11 25<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
131
Tablo G.5 Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli Yeme ve İçme Tesisleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Bakanlık Belgeli Tesisler<br />
Rest.<br />
(Kişi)<br />
Bahçe<br />
GENEL ÖZELLİKLER<br />
Çevrikköprü <strong>12</strong>0 Turizm İşletme Belgeli<br />
Ersoy Tesisleri 45 Turizm İşletme Belgeli 2.Sınıf Lokanta<br />
Kadıoğlu Şehzade 150 1<strong>00</strong> Turizm İşletme Belgeli<br />
Kaynak: İl Kültür ve Turzim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Batı Karadeniz Bölgesinde bulunan Karabük’ün bütün komşu illerle ulaşım<br />
bağlantısı bulunmaktadır. Güney yönünden Karadeniz ana arterine ve Gerede’den de TEM<br />
otoyoluna ve E-5 karayoluna bağlıdır. Karayolu ile ulaşım tüm bölgelere otobüs işletmeleri<br />
tarafından yapılmaktadır. Demiryolu ile ulaşım ise Zonguldak- Çankırı hattıyla olmaktadır.<br />
Karabük’ten geçen demiryolu Çankırı üzerinden Ankara – Kayseri hattına ulaşmaktadır.<br />
Karabük’ün Komşu İllere ve Büyük Kentlere Uzaklığı :<br />
(km) Ankara Bartın Bolu Çankırı İstanbul Kastamonu Zonguldak<br />
Karabük 217 87 132 195 385 <strong>12</strong>5 167<br />
Karabük’ün İlçelerine Uzaklığı:<br />
(km) Safranbolu Eskipazar Yenice Ovacık Eflani<br />
Karabük 10 35 30 47 48<br />
G.4. Turist Sayısı<br />
Tablo G.6 2<strong>00</strong>9 Yılında Konaklama Yapan Yabancı Turist Sayıları<br />
SIRA ÜLKE SAYI SIRA ÜLKE<br />
SAYI<br />
NO<br />
NO<br />
1 ABD 699 25 İTALYA 565<br />
2 ALMANYA 1465 26 JAPONYA 3144<br />
3 AVUSTURALYA 402 27 KANADA 347<br />
4 AVUSTURYA 102 28 KKTC 494<br />
5 AZERBEYCAN 18 29 LÜBNAN 7<br />
6 BELÇİKA <strong>12</strong>1 30 MACARİSTAN 22<br />
7 BULGARİSTAN 24 31 MALEZYA 68<br />
8 ÇEK CUM. 8 32 MISIR 1<br />
9 ÇİN HALK CUM. 526 33 NORVEÇ 9<br />
10 DANİMARKA 45 34 PAKİSTAN 10<br />
11 FİNLANDİYA 3 35 POLONYA 32<br />
<strong>12</strong> FRANSA 1353 36 PORTEKİZ 8<br />
13 GÜNEY KORE 1723 37 ROMANYA 6<br />
14 GÜRCİSTAN 97 38 RUSYA 109<br />
15 HİNDİSTAN 35 39 S.ARABİSTAN 10<br />
16 HOLLANDA 581 40 SİNGAPUR 54<br />
17 IRAK 19 41 SLOVENYA 62<br />
18 İNGİLTERE 275 42 SURİYE 1<br />
19 İRAN 18 43 TAİWAN 3071<br />
20 İRLANDA 105 44 TUNUS 14<br />
21 İSPANYA 268 45 UKRAYNA 7<br />
22 İSRAİL 35 46 YENİ ZELLANDA 75<br />
23 İSVEÇ 44 47 YUNANİSTAN 571<br />
24 İSVİÇRE 1<strong>00</strong> 48 DİĞER ÜLKELER 363<br />
TOPL<strong>AM</strong> 17396<br />
Kaynak: Karabük İl Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
132
G.5. Turizm Ekonomisi<br />
Bölgemiz özellikle Safranbolu, Osmanlı döneminde en üstün ekonomik ve kültürel<br />
düzeyine ulaşmıştır. İstanbul-Bolu-Amasya-Tokat-Sivas kervanyolunu Sinop’a bağlayan<br />
yol, Gerede-Safranbolu-Kastamonu güzergahını izlemekteydi. Safranbolu’nun bu yol<br />
üzerinde önemli bir konaklama merkezi oluşu, bölgede üretim ve ticaretin gelişimine<br />
imkan sağlamış ve hızla zenginleştirmiştir. Şehirde lonca geleneği esas alınan çarşılar<br />
kurulmuş, semercilik, demircilik, bakırcılık-kalaycılık, dericilik, yemenicilik önemli<br />
meslekler haline gelmiştir. 1937 yılından itibaren Demir Çelik Fabrikalarının kurulması<br />
yöre insanının fabrikaya rağbet etmesi ile, üretim, ticaret, tarım ve hayvancılık alanlarında<br />
gerileme olmuştur.<br />
İlimizde bugün Safranbolu odaklı bir turizm ekonomisinden bahsetmek<br />
mümkündür. Önceleri günübirlik ziyaretler şeklinde başlayan turizm hareketleri, daha<br />
sonra hafta sonu gezileri, şehir içi ve çevre turları, doğa aktiviteleri şeklinde birkaç günlük<br />
konaklamalara dönüşmüştür. Turizm hareketleri ve gelirleri özellikle Mart-Ekim aylarında<br />
artış göstermektedir. Turizm her alanda olduğu gibi özellikle konaklama, yeme-içme,<br />
ulaşım ve ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerinde önemli bir gelişme sağlamıştır. Bu durum<br />
isdihdam konusunda da iyileştirmeyi beraberinde getirmiştir. Turizm gelirlerinin artması,<br />
kentteki restorasyon çalışmalarına da hız katmıştır. Açılan dükkan sayısı hızla artmıştır.<br />
Günümüzde el sanatları ürünleri(özellikle iğne oyası, beyaz iş, el örgü işleri), maketçilik,<br />
bez dokumalar, çeşitli hediyelik eşyalar, ahşap ürünleri, lokum-şekerleme ürünleri,<br />
kurutulmuş gıda ürünleri(ceviz, salep, elma-erik-dut kurusu vb.), kurutulmuş çeşitli şifalı<br />
bitkilerin satışı önemli bir yer tutar.<br />
G.6. Turizm Çevre İlişkisi<br />
Turizm, hem çevreyi etkileyen ve hem de çevreden etkilenen bir harekettir. Bu<br />
nedenle çevre bilincinin oluşması ve eğitim çok önemlidir. Çünkü çevre ve kültürel<br />
değerlere zarar veren, koruyan ve geliştiren de insandır. Çevre kirliliği nedenleri olarak<br />
doğal nedenler, teknolojik ve ekonomik gelişmeler, hava kirliliği, yeni imar faaliyetleri<br />
sayılabilir. İlimizin Safranbolu İlçesi kültürel mirasın ve çevre dokusunun korunması<br />
yönünde örnek bir kent olmuştur. Ancak, İlimizin bir sanayi kenti olması nedeniyle hava<br />
kirliliği çevre sorunları içersinde ilk sırada yer almaktadır. Kentimizde bulunan sayılı<br />
demir çelik tesislerinden Kardemir A.Ş. fabrikasının ve irili ufaklı demir çelik endüstrisi<br />
fabrikalarının atmosfere verdikleri çeşitli baca gazları, duman, SO 2 azot bileşikleri hava<br />
kirliliğinin en önemli etmenlerindendir. Özellikle kalorifer kullanımı nedeniyle Safranbolu<br />
ve Karabük İl merkezinde hava kirliliği fazla olmaktadır. İlimizde hava kirliliği ölçümleri<br />
aralıksız yapılmaktadır. Yakıtlardan kaynaklanan kirliliğin önlenmesi için denetimler<br />
aralıksız sürdürülmektedir. İlimizde en fazla su kirliliği Araç Çayı ve Filyos Çayı’nda<br />
olmaktadır. Endüstriyel atıklar, kanalizasyon deşarjı, evsel atıklar kirliliği arttıran en<br />
önemli etmenlerdir.<br />
İlimizin zengin tarihi ve kültürel yapısı, ortaya çıkmamış değerleri nedeni ile kaçak<br />
kazı olayları, tarihi eserlerin tahribatı ile karşılaşılmaktadır. Bunun da önlenmesi için<br />
bilinçlenme, eğitim ve denetime bağlıdır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
133
(H). TARIM ve HAYVANCILIK<br />
H.1. Genel Tarımsal Yapı<br />
İLÇELER<br />
Tablo H.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı<br />
Yüzölçümü<br />
(Ha.)<br />
TARIM ALANI<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
TAR.DIŞI ARA.<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
ÇAYIR VE<br />
MERA<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Oran<br />
%<br />
ORMAN VE FUN.<br />
Miktar<br />
(Ha.)<br />
Merkez 70.4<strong>00</strong> 10.418 14,8 1.696 2,4 1.<strong>12</strong>9 1,6 57.157 81,2<br />
Eflani 53.6<strong>00</strong> 26.921 50,2 6<strong>12</strong> 1,1 988 1,8 25.079 46,8<br />
Eskipazar 65.7<strong>00</strong> 18.871 28,7 2.973 4,5 4.984 7,6 38.872 59,2<br />
Ovacık 39.3<strong>00</strong> 6.760 17,2 4.5<strong>00</strong> 11,5 2.024 5,2 26.016 66,2<br />
Safranbolu 102.3<strong>00</strong> 19.851 19,4 8.3<strong>12</strong> 8,1 8.029 7,8 66.108 64,6<br />
Yenice 83.2<strong>00</strong> 10.199 <strong>12</strong>,3 678 0,8 391 0,5 71.932 86,5<br />
İl Toplamı 414.5<strong>00</strong> 93.020 22,4 18.771 4,5 17.545 4,2 285.164 68,8<br />
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Oran<br />
%<br />
Tarım Alanı<br />
% 22,4<br />
Tarım Dışı Arazi<br />
% 4,5 Çayır ve Mera<br />
% 4,2<br />
Orman ve Fundalık<br />
% 68,8<br />
Grafik H.1 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Dağılımı Oranları<br />
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İlinin tarımda kullanılan 93.020 hektar arazi varlığı toplam yüzölçümünün<br />
%22,4’ ünü oluşturmaktadır.<br />
Karabük'te kuru ve sulu tarım koşullarında yetiştirilen en önemli ürünler başta<br />
hububat olmak üzere sırasıyla yem bitkileri, sebze ve baklagillerdir.<br />
134
Tablo H.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük İli Arazi Kullanım Durumu<br />
Tarımsal Araziler<br />
(ha.)<br />
Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice Toplam %<br />
Hububat Alanı 2.730 4.170 10.805 1.224 4.532 753 24.214 26<br />
Nadas Alanı 3.4<strong>00</strong> 6.150 5.1<strong>00</strong> 1.250 4.550 2.5<strong>00</strong> 22.950 24,7<br />
Sebze Alanı 185 21 425 132 304 283 1.349 1,5<br />
Meyve Alanı 68 8 50 30 189 45 390 0,4<br />
Bağ Alanı 61 -- 4 3 83 4 155 0,2<br />
Baklagil Ekim Alanı 41 <strong>12</strong> 41 48 13 5 158 0,2<br />
Yem Bitkileri Ekim<br />
Alanı<br />
Ekimi Yapılm. Krç.<br />
Alan<br />
225 1.962 2.055 1.141 707 102 6.191 6,7<br />
3.708 14.6<strong>00</strong> 391 2.934 9.473 6.508 37.614 40,4<br />
Toplam Tarım Alanı 10.418 26.922 18.870 6.760 19.851 10.199 93.020<br />
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo H.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Üretim Yapılan Sulu Tarım Alanı<br />
Ekilişi<br />
Üretim Yapılan<br />
(Hektar)<br />
Sulu Tarım Yapılan Alanı<br />
Kapama meyve alanı 390<br />
Sebze alanı 1349<br />
Bağ alanları 155<br />
Yem bitkileri üretim alanı (Yonca-S.mısır) 357<br />
Çeltik üretim alanı 50<br />
TOPL<strong>AM</strong> 2.301<br />
Kaynak : Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
2<strong>00</strong>9 yılında yaklaşık 2.301 hektar sulu tarım alanında üretim yapılmıştır.<br />
İlimizde yaklaşık 18.522 hektar sulu tarım yapılabilecek alan mevcuttur.<br />
Tablo H.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Kuru Tarım Alanı<br />
Kuru Tarım Alanı<br />
Ekilişi<br />
(Hektar)<br />
Buğday üretim alanı 15.975<br />
Arpa üretim alanı 6.718<br />
Yulaf üretim alanı (dane+ot) <strong>12</strong>3<br />
Çavdar üretim alanı 8<br />
Tritikale üretim alanı 691<br />
Kaplıca üretim alanı 308<br />
Mısır üretim alanı 449<br />
Baklagil ekim alanı 158<br />
Yem Bitkileri ekim alanı (Korunga, Fiğ) 5.727<br />
Nadas ve Kullanılmayan Tarım Alanı 22.950<br />
Ekim Yapılmayan Kıraç Alan 37.614<br />
TOPL<strong>AM</strong> 90.719<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
135
H.2. Tarımsal Üretim<br />
H.2.1. Bitkisel Üretim<br />
H.2.1.1.Tarla Bitkileri<br />
İlimizde tarla ziraatı genellikle hububat ekilişi şeklinde yapılmaktadır. Bazı<br />
alanlarda kuru fasulye ziraatı yapılmakla beraber, tarla ziraatı olarak baklagil tarımı alanı<br />
geniş değildir.<br />
H.2.1.1.1. Buğdaygiller<br />
Tablo H.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Tarla Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri<br />
2<strong>00</strong>9 YILI<br />
ÜRÜNÜN CİNSİ<br />
EKİM ALANI<br />
(ha)<br />
ÜRETİM<br />
MİKTARI<br />
(ton)<br />
VERİM<br />
(kg/da)<br />
HUBUBAT<br />
Buğday 15.975 41.636 261<br />
Arpa 6.718 13.<strong>03</strong>6 194<br />
Çavdar 8 18 224<br />
Yulaf (dane) 16 27 168<br />
Kaplıca 308 622 202<br />
Tritikale (dane) 691 2.620 379<br />
Mısır (dane) 449 1.093 244<br />
Çeltik 50 425 850<br />
TOPL<strong>AM</strong> 24.214 59.478<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Çeltik hariç diğer ürünler kuru tarla ziraatı şeklinde üretilmektedir. Ürünler<br />
çoğunlukla çiftçi tarafından kendi ihtiyacı için kullanılmakta, fazlası ise değirmenlere ve<br />
direk tüketiciye pazarlanmaktadır.<br />
H.2.1.1.2. Baklagiller<br />
Tablo H.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Baklagiller Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri<br />
2<strong>00</strong>9 YILI<br />
ÜRÜNÜN CİNSİ<br />
EKİM ALANI<br />
(ha)<br />
ÜRETİM<br />
MİKTARI<br />
(ton)<br />
VERİM<br />
(kg/da)<br />
Bakla (kuru) 21 21 1<strong>00</strong><br />
Nohut <strong>12</strong> <strong>12</strong> 98<br />
Fasulye (kuru) <strong>12</strong>6 144 115<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
158 177<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
BAKLAGİLLER<br />
136
Baklagillerin kuru tarım ziraatı yapılmakta olup, çiftçilerin kendi ihtiyaçlarını<br />
karşılamakta veya satılmaktadır.<br />
H.2.1.1.3. Yem Bitkileri<br />
Tablo H.7 2<strong>00</strong>9 Yılı Yem Bitkileri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri<br />
2<strong>00</strong>9 YILI<br />
ÜRÜNÜN CİNSİ<br />
EKİM ALANI<br />
(ha)<br />
ÜRETİM<br />
MİKTARI<br />
(ton)<br />
VERİM<br />
(kg/da)<br />
Yonca (yeşil ot+kuru ot) 313 1.6<strong>03</strong> 5<strong>12</strong><br />
Korunga (yeşil ot+kuru ot) 510 1.906 374<br />
YEM<br />
Fiğ (yeşil ot+kuru ot) 5.218 13.705 263<br />
BİTKİLERİ<br />
Diğer 107 450<br />
Mısır (silajlık) 44 684 2.933<br />
TOPL<strong>AM</strong> 6.191 18.348<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Yem bitkileri üretimi yonca ve korunga da ot üretimi için, fiğde ise ot ve dane<br />
üretimi olarak yapılmakta, üretilen yem bitkisini çiftçilerimizin hayvanlarının<br />
beslenmesinde kaba yem olarak kullanılmaktadır.<br />
H.2.1.1.4. Endüstriyel Bitkiler<br />
İlimizde endüstri bitkileri üretimi yaygın değildir. Bostan olarak tabir edilen; mısır,<br />
fasulye, ayçiçeği v.b. bitkilerin karışık üretiminin yapıldığı alanlarda üretilen ayçiçeği<br />
dışında başka endüstri bitkisi yoktur. Çok az miktarda yapılan üretim de endüstride<br />
kullanılmamaktadır.<br />
H.2.1.2. Bahçe Bitkileri<br />
H.2.1.2.1. Meyve Üretimi<br />
İlimizde Meyvecilik genellikle sınır ağacı şeklinde yapılmaktadır. İl Özel İdaresi ve<br />
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı destekli kapama meyve bahçeleri tesis<br />
çalışmaları arttırılmıştır. Özellikle ceviz yetiştiriciliği ilgi görmüştür. İlimizde bağcılık<br />
özellikle Safranbolu İlçesinde “Safranbolu Çavuş Üzümü” ile yaygın olarak<br />
yapılmaktayken floksera zararlısı sebebiyle bağ alanlarında azalma olmuştur. Eski sistem<br />
bağ tesislerinin yenilenmesi ve bağ alanlarının genişletilmesi amacıyla yapılan çalışmalar<br />
devam etmektedir.<br />
137
Çavuş üzümü<br />
2<strong>00</strong>9 yılında 545 ha. meyve alanında 8.439 ton üretim gerçekleşmiştir.<br />
Tablo H.8 2<strong>00</strong>9 Yılı Meyve Ürünleri Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri<br />
MEYVELER<br />
Kapama Meyve<br />
Bahçesi<br />
Ekim Alanı<br />
(ha)<br />
Toplam<br />
Üretim Mikt.<br />
(ton)<br />
2<strong>00</strong>9<br />
M.Veren Ağaçlar<br />
Verim Ortalaması<br />
(kg/ağaç)<br />
Ağaç/da<br />
Armut 6 497 16 30<br />
Elma <strong>12</strong>5 2.381 20 60<br />
Kiraz 28 760 23 30<br />
Şeftali 41 882 23 40<br />
Vişne 3 255 18 40<br />
Ceviz 174 974 22 10<br />
Bağ (asma) 154 7<strong>12</strong> 4 175<br />
Diğer 15 1.979<br />
TOPL<strong>AM</strong> 545 8.439<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Kapama Şeftali Bahçesi<br />
Bodur Elma<br />
H.2.1.2.2. Sebze Üretimi<br />
Karabük İlinde sebzecilik genellikle küçük aile işletmesi şeklinde yapılmaktadır.<br />
Örtü Altı Sebze Yetiştiriciliği 1993 yılında başlamıştır. 1995 yılında toplam örtüaltı<br />
varlığımız 57.840 m 2 iken Karabük’ün İl olmasından sonra yapılan çalışmalarla İl Özel<br />
138
İdaresi ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı mali desteği ile “Plastik Yüksek<br />
Tünel” yapımlarıyla desteklenmiş ve büyük ölçüde gelişme göstermiştir. Örtü altı<br />
tarımında genellikle yılda iki ürün yetiştirilmektedir. Birinci ürün olarak hıyar başta olmak<br />
üzere domates, biber, fasulye; ikinci ürün olarak ıspanak, marul ve yeşil soğan tercih<br />
edilmektedir.<br />
2<strong>00</strong>9 yılında 1.390 ha. sebze alanında 23.883 ton üretim gerçekleşmiştir.<br />
Sera<br />
Biber tarlası<br />
Tablo H.9 2<strong>00</strong>9 Yılı Sebze Ekim Alanı ve Üretim Miktarı Değerleri<br />
S E B Z E<br />
2<strong>00</strong>9<br />
ÜRÜNÜN CİNSİ Ekim Alanı<br />
(ha)<br />
Üretim Mikt.<br />
(ton)<br />
VERİM<br />
(kg/da)<br />
Lahana (beyaz) 1<strong>03</strong> 2.075 2.015<br />
Lahana (karayaprak) 56 343 614<br />
Marul (Göbekli) 77 1.211 1.584<br />
Marul (Kıvırcık) 35 376 1.078<br />
Ispanak 105 824 782<br />
Fasulye (taze) 240 1.956 817<br />
Barbunya fasulye (taze) 72 431 599<br />
Hıyar <strong>12</strong>4 4.049 3.255<br />
Patlıcan 18 343 1.926<br />
Domates 181 6.134 3.395<br />
Patates 149 2.838 1.911<br />
Biber (dolmalık) 22 236 1.097<br />
Biber (Sivri-Çarliston) 79 1.213 1.546<br />
Soğan (Taze) 27 243 888<br />
Diğer 104 1.611<br />
TOPL<strong>AM</strong> 1.390 23.883<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
H.2.1.2.3. Süs Bitkileri<br />
İlimizde süs bitkileri üretim alanları yaygın olarak yapılmamaktadır.<br />
139
H.2.2. Hayvansal Üretim<br />
2<strong>00</strong>9 yılı hayvan varlığı 37.560 adet büyük baş, 11.796 adet küçükbaş, 1.299 adet<br />
tek tırnaklı, 638.178 adet kanatlı hayvan ve 18.375 adet arı kovanından oluşmaktadır.<br />
Büyükbaş hayvan grubuna giren sığırların 4.333 başı kültür ırkı, 17.525 başı melez ve<br />
14.982 başı da yerli ırktan oluşmakta; küçükbaş hayvan grubuna giren koyun toplamının<br />
ise 4.<strong>00</strong>7 başı merinos, 6.290 başı da yerli ırktır.<br />
H.2.2.1. Büyükbaş Hayvancılık<br />
İlimizdeki büyükbaş hayvan varlılığının yaklaşık %40’ını yerli ırk<br />
oluşturmaktadır. Hayvan varlığımızın verim kabiliyetlerini yükseltmek, et ve süt verimi<br />
yüksek hayvan ırklarımızın devamlılığını sağlamak için ıslah çalışmalarına önem<br />
verilmektedir.<br />
Tablo H.10 İlimizde Büyükbaş Hayvancılık, 2<strong>00</strong>9<br />
BÜYÜK BAŞ HAYVAN MEVCUTLARI<br />
İLÇELER<br />
Sığır<br />
Kül.Ir. Melez Yerli Manda Toplam<br />
Merkez 933 1.397 1.2<strong>00</strong> 70 3.6<strong>00</strong><br />
Eflani 2.1<strong>00</strong> 7.525 1.325 50 11.<strong>00</strong>0<br />
E.Pazar 353 3.362 3.975 20 7.710<br />
Ovacık 337 1.417 1.646 0 3.4<strong>00</strong><br />
S.bolu 307 2.225 3.473 45 6.050<br />
Yenice 3<strong>03</strong> 1.599 3.363 535 5.8<strong>00</strong><br />
G.Toplam 4.333 17.525 14.982 720 37.560<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo H.11 İlimizde Hayvancılığın Geliştirilmesine Paralel Olarak Kurulan Kooperatifler (2<strong>00</strong>9)<br />
İLÇESİ KOOPERATİF ADI UYGULADIĞI PROJE DURUMU<br />
Eskipazar Büyükyayalar 1<strong>00</strong> Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi Gerçekleşmiştir.<br />
Ovacık Doğanlar 1<strong>00</strong> Aile x 2 Baş Süt Sığırcılığı Projesi İnşaat Bitti<br />
Ovacık Kışla 50 Aile X 2 Baş Süt Sığırcılığı Gerçekleşmiştir.<br />
Safranbolu Aşağıgüney 50X4 Baş Damızlık Süt Sığırcılığı Gerçekleşmiştir.<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
İlimizde 2<strong>00</strong>9 yılında Büyükbaş Hayvansal Et ve Süt Üretiminde;<br />
3.738 adet büyükbaş hayvan kesimi yapılmış, 1.167.227 kg. et üretilmiş;<br />
16.550 adet büyükbaş hayvandan 30.082 ton süt üretimi yapılmıştır.<br />
H.2.2.2. Küçükbaş Hayvancılık<br />
Anadolu merinosu ve Sakız melezi koyun ırklarının dağıtıldığı İlimizde<br />
yetiştiricilerimiz kasaplık toklu besisi şeklinde üretim yapmaktadır. İl Tarım<br />
Müdürlüğünün uyguladığı projeler ile mevcut koyun ırklarının melezleme yolu ile<br />
verimlerinin arttırılması hedeflenmektedir.<br />
Yüksek Komiserler Kurulu Fonundan Finanse edilen Koyunculuk Projesi<br />
kapsamında Ovacık İlçemizde toplam 20 fayda sahibi çiftçimize 20 (19+1)’şer adet olmak<br />
140
üzere toplam 4<strong>00</strong> adet koyun dağıtımı yapılmıştır.Toplam proje bedeli 97.162,<strong>00</strong> TL olup<br />
% 10 faizli 5 yıl ödemelidir.<br />
Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca 2<strong>00</strong>6 yılında 28 adet kıl keçisi sürüsü sahiplerine<br />
bedelsiz olarak dağıtılmıştır. 2<strong>00</strong>7 yılından itibaren projede değişiklik yapılarak yerine<br />
merinos koyunculuğu geliştirme projesi uygulanmış ve 41 baş; 2<strong>00</strong>8 yılında 45 baş; 2<strong>00</strong>9<br />
yılında 58 adet merinos ırkı damızlık koç dağıtılmıştır.<br />
İlimizde 2<strong>00</strong>9 yılında Küçükbaş Hayvansal Et ve Süt Üretiminde;<br />
533 adet küçükbaş hayvan kesimi yapılmış, 10.174 kg. et üretilmiş;<br />
4.6<strong>00</strong> adet küçükbaş hayvandan 484 ton süt üretimi yapılmıştır.<br />
H.2.2.3. Kümes Hayvancılığı (Kanatlı Üretim)<br />
İlimizde kanatlı işletme sayısı 23 adettir. Bunlardan etlik kümes işletme sayısı 20<br />
adet, yumurtacı işletme sayısı 1 adettir. Etlik kümes sayısı 27 adet, yumurtacı kümes<br />
sayısı 3 adet olup ilimizdeki toplam kümes sayısı 30 adettir. Ayrıca 1 adet tavuk<br />
kuluçkahanesi mevcuttur. Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünün Talimatları<br />
doğrultusunda bu işletmelerin denetimleri yapılmaktadır.<br />
İlimizde 2<strong>00</strong>9 yılı içerisinde 207.722 adet tavuk ve 32.780.<strong>00</strong>0 adet yumurta<br />
üertimi yapılmıştır.<br />
H.2.2.4. Su Ürünleri<br />
Tablo H.<strong>12</strong> 2<strong>00</strong>9 Yılı Su Ürünleri Üretimi<br />
İLÇE ADI TESİSİN ADI KAPASİTESİ SON DURUMU<br />
Merkez REMZİ YILMAZ-KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl Faal<br />
Merkez MUSTAFA YILMAZ--KÜÇÜK AİLE İŞLT. 2,5 ton/yıl Faal<br />
Eskipazar ÇETİÖREN SU ÜRÜNLERİ 10 ton/yıl Faal<br />
Yenice MUZAFFER BİÇEN ALABALIK YTŞ. TES. 2,5 ton /yıl Faal<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İlinde 2<strong>00</strong>9 yılında üretilen alabalık sayısı 42.5<strong>00</strong> adet olup, üretilen<br />
balık eti miktarı 19.<strong>00</strong>0 kg.’dır.<br />
H.2.2.5. Kürk Hayvancılığı<br />
İlimizde kürk hayvanı yetiştiriciliği yapılmamaktadır.<br />
H.2.2.6. Arıcılık ve İpekböceği Yetiştiriciliği<br />
İlimizde 86.050 koloni kapasitesi olmasına rağmen 2<strong>00</strong>9 yılında 18.375 arılı kovan<br />
mevcuttur. Mevcut bu kovanlardan 201.515 kg. bal üretilmiştir.<br />
İlimizde ipekböceği yetiştiriciliğ yapılmamaktadır.<br />
141
H.3. Organik Tarım<br />
İlimizde organik tarım faaliyeti Safranbolu İlçesinde safran üretim alanlarında<br />
uygulanmaktadır. Ancak kayıt dışı olarak özellikle İl ve İlçe merkezlerine uzak yüksek<br />
kesimlerdeki köylerimizde hiçbir ilaçlama yapılmaksızın meyve ve sebze üretimi<br />
yapılmaktadır.<br />
Safran<br />
H.4. Tarımsal İşletmeler<br />
H.4.1. Kamu İşletmeleri<br />
İlimizde tarımsal faaliyet gösteren kamu işletmesi mevcut değildir.<br />
H.4.2. Özel İşletmeler<br />
Tablo H.13 2<strong>00</strong>9 Yılı Süt ve Süt Ürünleri İşletmeleri<br />
İşletmenin Adı<br />
Kapasitesi Aldığı Süt Miktarı<br />
(ton/yıl)<br />
(ton)<br />
Oylum Süt 36<strong>00</strong> 98<br />
KarNur Süt 36<strong>00</strong> 42<br />
Safran Süt 4<strong>00</strong>0 233<br />
TOPL<strong>AM</strong> 11.2<strong>00</strong> 373<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
142
Tablo H.14 2<strong>00</strong>9 Yılı Et ve Et Ürünleri İşletmeleri<br />
İşletmenin Adı<br />
Kaşet et ve et ürünleri imalatı-Safranbolu<br />
Özkasapoğlu Sucuk İmalathanesi -Safranbolu<br />
Güven Besi Et Mamülleri -Karabük<br />
Gerçekci Et ve Et ürünleri - Karabük<br />
Şeker’aEt ve Et Mamulleri-Safranbolu<br />
Kapasitesi (ton/yıl)<br />
2<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 kg Sucuk 35.<strong>00</strong>0 kg Pastırma<br />
180.<strong>00</strong>0 kg<br />
116.<strong>00</strong>0 kg<br />
60.<strong>00</strong>0 kg<br />
6<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 kg<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
H.5. Tarımsal Faaliyetler<br />
H.5.1. Pestisit Kullanımı<br />
Tablo H.15 2<strong>00</strong>9 Yılı İlaç Tüketimleri<br />
İNSEKTİSİTLER 2.222<br />
FUNGİSİTLER 3.288<br />
HERBİSİTLER 2.986<br />
RODENDİSİT 9<br />
MOLLUSİSİTLER 0<br />
AKARİSİTLER 116<br />
NEMATOSİT 0<br />
FUMİGANTLAR<br />
KIŞLIK VE<br />
YAZLIK YAĞLAR 0<br />
TOPL<strong>AM</strong> 8.621<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
H.5.2. Gübre Kullanımı<br />
Tablo H.16 2<strong>00</strong>9 Yılı Ticari Gübre Tüketimi<br />
GÜBRE ADI<br />
2<strong>00</strong>9 YILI (ton)<br />
A.SÜLFAT %21 290.75<br />
C.A.N %26 505.2<br />
A.Nitrat %33 563.5<br />
ÜRE 241.6<br />
T.S.P. 34.25<br />
10.10.10 8.05<br />
D.A.P 317.5<br />
20.20.0 677.1<br />
20.20.0+ ZN 77.4<br />
15.15.15 52.6<br />
P.Nitrat 0.65<br />
15.15.15.%1 ZN 25<br />
10.25.5+5(SOɜ)+CaO)+15 <strong>12</strong>.65<br />
TOPL<strong>AM</strong> (TON) 2.806,25<br />
Kaynak: Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
143
H.5.3. Toprak Kullanımı<br />
Tarımsal faaliyetlerde toprak kaybını engellemek üzere İl Tarım Müdürlüğünce<br />
eğitim çalışmaları kapsamında tarla günleri, çiftçi toplantıları, çiftçi kursları ve çiftçi<br />
inceleme gezileri düzenlenmiştir.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
144
(I).MADENCİLİK<br />
I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Doğal Malzemeler<br />
Jeolojik yapının bir sonucu olarak ülkemiz önemli sayıda maden çeşitliliğine sahip<br />
ve maden kaynakları yönünden zengin bir ülkedir. Özellikle bor, mermer, toryum, trona,<br />
zeolit, pomza, selestit gibi madenlerde ülkemiz önemli rezervlere sahiptir. Ayrıca krom,<br />
manyezit, feldspat, barit, kil, kömür, altın ve gümüş rezervleri yönünden de dünya<br />
sıralamasında yer almaktadır.<br />
DOLOMİT<br />
Karabük İli maden ve enerji potansiyeli:<br />
Eskipazar-Sofular sahası<br />
Tenör : % 30.66 CaO, %20.73 MgO<br />
Rezerv : 236 250 <strong>00</strong>0 ton görünür + muhtemel rezerv.<br />
Yenice-Balıkısık dolomit yatağı<br />
Tenör: % 19.77 MgO, % 1.56 SiO2<br />
Rezerv: 2 567 <strong>00</strong>0 ton görünür, 4 078 <strong>00</strong>0 ton muhtemel ve 5 327 <strong>00</strong>0 ton mümkün<br />
olmak üzere toplam 11 972 <strong>00</strong>0 ton rezerv<br />
TRAVERTEN<br />
Eskipazar-Kayadibi traverten yatağı<br />
Kalite : Blok boyutu 2-10 m3<br />
Rezerv : 1 2<strong>12</strong> 7<strong>00</strong> m 3 toplam rezerv.<br />
Eskipazar-Budaklar Köyü traverten yatağı<br />
Kalite : Blok boyutu 2-10 m3<br />
Rezerv : 6 040 <strong>00</strong>0 m 3 toplam rezerv.<br />
Eskipazar-Tamışlar zuhuru<br />
Kalite : Orta (Beyaz traverten)<br />
Rezerv : 57 2<strong>00</strong> m 3 görünür + muhtemel rezerv<br />
FELDSPAT<br />
Merkez-Bolkuş<br />
Tenör : % 5 K 2 O, % 3 NaO, % 0.5 Fe 2 O 3 (teknolojik zenginleştirme sonucu)<br />
Rezerv : 604 719 ton görünür rezerv.<br />
145
I.1.1. Sanayi Madenleri<br />
İlimiz Safranbolu, Eflani, Eskipazar ve Yenice İlçelerinde önemli mermer yatakları<br />
bulunmaktadır.<br />
Sönmezler Mad. Demir Çelik İnş. Temizlik San. Ve Tic. Ltd. Şti<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Safranbolu<br />
Köyü<br />
: Pelitören<br />
Mevkii<br />
: Eğriyolbaşı<br />
Erişim No : 3058877<br />
Ruhsat Numarası : 2<strong>00</strong>51795<br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Kalker<br />
P.1.1.NOKTA P.1.2.NOKTA P.1.3.NOKTA P.1.4.NOKTA P.1.5.NOKTA<br />
Sağa (Y) 04894<strong>00</strong> 0489150 0488<strong>00</strong>0 0488<strong>00</strong>0 0488<strong>00</strong>0<br />
Yukarı (X) 4567<strong>00</strong>0 4566250 45657<strong>00</strong> 4566<strong>00</strong>0 45666<strong>00</strong><br />
Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.<strong>00</strong>0 Ölçekli ): F29 b4, F29 c1<br />
İşletme Ruhsat Alanı : 99.25 hektar<br />
İşletme İzin Koordinatları:<br />
İ.1.NOKTA İ.2.NOKTA İ.3.NOKTA İ.4.NOKTA<br />
Sağa (Y) 0488518 0488833 0488822 0488483<br />
Yukarı(X) 4566686 4566727 4566416 4566382<br />
Talep Edilen İşletme İzin Alanı<br />
: 9,96 hektar<br />
Kalker zonunun ortalama uzunluğu<br />
: 325 m<br />
Kalker zonunun ortalama genişliği<br />
: 305 m<br />
Kalker zonunun ortalama kalınlığı<br />
: 10 m<br />
Ortalama yoğunluğu : 2,6 ton / m 3<br />
Görünür Rezerv Hacmi : 991.250 m 3<br />
Görünür Rezerv<br />
: 2.577,250 ton<br />
İşletilebilir Kalker Rezervi<br />
(Görünür rezervin %70’i)<br />
:1.804.075 ton<br />
Sönmezler Mad. Demir Çelik İnş. Temizlik San. Ve Tic. Ltd. Şti<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Safranbolu<br />
Köyü<br />
: Pelitören<br />
Mevkii<br />
: Eğriyolbaşı<br />
Erişim No : 30529<strong>00</strong><br />
Ruhsat Numarası : 2<strong>00</strong>50154<br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Kalker<br />
146
P.1.1.Nokta P.1.2.Nokta P.1.3.Nokta P.1.4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0488<strong>00</strong>0 0488<strong>00</strong>0 0488<strong>00</strong>0 04894<strong>00</strong><br />
Yukarı (X) 45666<strong>00</strong> 45676<strong>00</strong> 45676<strong>00</strong> 4567<strong>00</strong>0<br />
Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.<strong>00</strong>0 Ölçekli ): F29 b4,<br />
İşletme Ruhsat Alanı : 70 hektar<br />
İşletme İzin Koordinatları:<br />
İ.1.Nokta İ.2.Nokta İ.3.Nokta İ.4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0488025 0488366 0488423 0488025<br />
Yukarı(X) 4566894 4566994 4566740 4566626<br />
İşletme İzin Alanı: 9,94 hektar<br />
Kalker zonunun ortalama uzunluğu<br />
:390 m<br />
Kalker zonunun ortalama genişliği<br />
:255 m<br />
Kalker zonunun ortalama kalınlığı<br />
: 10 m<br />
Ortalama yoğunluğu :2,6 ton / m 3<br />
Görünür Rezerv Hacmi :994.5<strong>00</strong> m 3<br />
Görünür Rezerv<br />
:2.585,7<strong>00</strong> ton<br />
İşletilebilir Kalker Rezervi (Görünür rezervin %70’i):1.809.990 ton<br />
Acar Nakliyat Ve Ticaret Kolektif Şirketi Halil Acar Ve Ortağı<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Safranbolu<br />
Köyü<br />
: Karapınar<br />
Mevkii<br />
: Karahandu Tepe<br />
Erişim No : 3143706<br />
Ruhsat Numarası : 2<strong>00</strong>705472<br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Mermer (Rustik Yeşil)<br />
Arama Ruhsatı Sınır Koordinatları :<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0480237 0481<strong>03</strong>9 0481109 0480596<br />
Yukarı (X) 4574796 4574193 4573845 4573405<br />
5.Nokta 6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta<br />
Sağa (Y) 0480134 0479842 0479981<br />
Yukarı (X) 4573829 4573963 4574521<br />
Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.<strong>00</strong>0 Ölçekli ) : f29b4<br />
Arama Ruhsat Alanı :99.98 hektar<br />
Talep Edilen İşletme İzin Koordinatlar(Görünür Rezerv Koordinatları):<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta 6.Nokta<br />
Sağa (Y) 0479852 048<strong>00</strong>14 048<strong>00</strong>18 048<strong>00</strong>22 048<strong>03</strong>51 0480182<br />
Yukarı (X) 4573959 4574168 4574331 4574385 4574243 4573807<br />
147
Talep Edilen İşletme İzin Alanı<br />
: 15.04 hektar<br />
Mermer zonunun ortalama uzunluğu : 460 m.<br />
Mermer zonunun ortalama genişliği : 350 m.<br />
Mermer zonunun ortalama kalınlığı : 8 m<br />
Mermer ortalama yoğunluğu : 2,5 ton / m 3<br />
Görünür Rezerv (m 3 olarak) : 1.288.<strong>00</strong>0 m 3<br />
Muhtemel ve Mümkün Rezerv (m 3 olarak) : 3.5<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 m³<br />
Karmonsan Karabük Montaj, İnşaat, Hafriyat, Nakliyat Madenciliimalat San. Ve<br />
Tic. Ltd.<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Safranbolu<br />
Köyü<br />
: Yazı<br />
Erişim No : 3064537<br />
Ruhsat Numarası : 2<strong>00</strong>53824<br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Kalkerli-killi Dekoratif Taş<br />
İşletme Ruhsatı Sınır Koordinatları :<br />
P.1.1.Nokta P.1.2.Nokta P.1.3.Nokta P.1.4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0477855 0477754 0477665 0477649<br />
Yukarı (X) 4566625 4566343 4566258 4566337<br />
P.1.5.Nokta P.1.6.Nokta<br />
Sağa (Y) 0477613 0477607<br />
Yukarı (X) 4566547 4566625<br />
Ruhsatın ait olduğu pafta veya paftaların adı ( 1/25.<strong>00</strong>0 Ölçekli ): F29 a3, F29 d2<br />
İşletme Ruhsat Alanı : 5.52 hektar<br />
Tespit Edilen Görünür Rezerv Koordinatları:<br />
P.1.1.Nokta P.1.2.Nokta P.1.3.Nokta P.1.4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0477855 0477754 0477665 0477649<br />
Yukarı (X) 4566625 4566343 4566258 4566337<br />
P.1.5.Nokta P.1.6.Nokta<br />
Sağa (Y) 0477613 0477607<br />
Yukarı (X) 4566547 4566625<br />
Talep Edilen Görünür Rezerv Alanı: 5.52 hektar<br />
Dekoratif taş zonunun ortalama uzunluğu : 357 m<br />
Dekoratif taş zonunun ortalama genişliği : 155 m<br />
Dekoratif taş zonunun ortalama kalınlığı : 10 m<br />
Ortalama yoğunluğu : 2,6 ton / m 3<br />
Görünür Rezerv Hacmi : 553.350 m 3<br />
Görünür Rezerv<br />
: 1.438,710 ton<br />
148
Perge Madencilik Dış.Tic.San.Ltd.Şti<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Eskipazar<br />
Köyü<br />
: Kapucular<br />
Mevkii :<br />
Erişim No : 3<strong>00</strong>04<strong>03</strong><br />
Ruhsat Numarası : 2<strong>00</strong>52970<br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Mermer<br />
Alan<br />
: 250.<strong>00</strong> hektar<br />
2<strong>00</strong>52970 Nolu Sahanın Ruhsat Koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0459<strong>00</strong>0 0461<strong>00</strong>0 0461<strong>00</strong>0 0459<strong>00</strong>0<br />
Yukarı(X) 45355<strong>00</strong> 45355<strong>00</strong> 4534250 4534250<br />
Ortalama Uzunluğu : 4<strong>00</strong> metre<br />
Ortalama Genişliği : 4<strong>00</strong> metre<br />
Ortalama Kalınlığı : 15 metre<br />
Görünür Rezerv Miktarı : 4<strong>00</strong> m x 4<strong>00</strong> m x 15 m = 2.4<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 m³<br />
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü<br />
İli<br />
: Karabük<br />
İlçesi<br />
: Eskipazar<br />
Köyü :<br />
Mevkii<br />
: Yazıkavak<br />
Erişim No : 3111363<br />
Ruhsat Numarası : 9999022<strong>03</strong><br />
Ruhsat Grubu : II.Grup<br />
Maden Cinsi : Mermer<br />
Ruhsat alanı : 3.69 Hektar<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 0464650 0464810 0464710 0464550<br />
Yukarı (X) 4530825 45308<strong>00</strong> 4530585 4530610<br />
I.1.2. Metalik Madenler<br />
İlimizde metalik maden bulunmamaktadır.<br />
I.1.3. Enerji Madenleri<br />
İlimizde enerji madenleri bulunmamaktadır.<br />
149
I.1.4. Maden Kanununa Tabi Olan Doğal Malzemeler<br />
Kum-Çakıl Ocakları Ruhsat Bilgileri<br />
AK-HES ENERJİ İNŞAAT A.Ş.<br />
Ruhsatın İli :Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi :Yenice<br />
Ruhsatın Mevkii : Kayadibi Mah. Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :16<br />
Alanı<br />
: 9.76 HEK<br />
Rezerv Miktarı : 97.6<strong>00</strong> m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta<br />
Sağa(Y) 0431699,65 0432013,67 0432280,54 0432371,86 0432217,93<br />
Yukarı(X) 4565164,48 45652<strong>00</strong>,51 4565507,83 4565408,81 4565266,84<br />
6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta 9.Nokta 10.Nokta<br />
Sağa(Y) 0432081,67 0431672,23<br />
Yukarı(X) 4565069,58 4565048,17<br />
AK-HES ENERJİ İNŞAAT A.Ş.<br />
Ruhsatın İli : Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi :Yenice<br />
Ruhsatın Mevkii : Kayadibi Mah. Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :17<br />
Alanı<br />
: 9.78 HEK<br />
Rezerv Miktarı : 97.8<strong>00</strong> m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta<br />
Sağa(Y) 0431027,63 0431151,65 0431161,51 0431333,59 0431699,65<br />
Yukarı(X) 4565571.96 4565639,61 4565276,82 4565<strong>12</strong>2,47 4565164,48<br />
6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta 9.Nokta 10.Nokta<br />
Sağa(Y) 0431672,23 043<strong>12</strong>82,<strong>12</strong> 0431066,84<br />
Yukarı(X) 4565048,17 4565027,76 4565289,06<br />
150
ESEN TİC.İNŞ.KUM OCAK.TAAH.NAK.TİC.LTD.ŞTİ.<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Ocavık<br />
Ruhsatın Mevkii : Boyalı<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum-Çakıl<br />
Ruhsat No :10<br />
Alanı<br />
: 3.5<strong>00</strong>m²<br />
Rezerv Miktarı : 17.5<strong>00</strong> m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
Nokta No: Y X<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
483840.79<br />
484<strong>03</strong>6.51<br />
484<strong>03</strong>4.47<br />
483838.75<br />
484230.46<br />
484178.02<br />
484170.78<br />
484243.23<br />
4553928.18<br />
4553887.43<br />
4553877.65<br />
4553918.39<br />
4554<strong>00</strong>1.66<br />
4554086.76<br />
4554094.63<br />
4554<strong>00</strong>9.53<br />
ESEN TİC.İNŞ.KUM OCAK.TAAH.NAK.TİC.LTD.ŞTİ.<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Safranbolu<br />
Ruhsatın Köyü : Geren<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum-Çakıl<br />
Ruhsat No :18<br />
Alanı : 40.<strong>00</strong>0 m²<br />
Rezerv Miktarı : 2<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsatın Koordinatları<br />
Nokta No Y (sağa) X(yukarı) Nokta No Y (sağa) X(yukarı)<br />
1 493405.41 4556762.81 6 494092.95 4557053.06<br />
2 493570.18 4556905.16 7 494102.71 4557<strong>00</strong>4.02<br />
3 493734.96 4557047.50 8 493950.78 455973.79<br />
4 493833.99 4557057.51 9 498862.34 4556997.94<br />
5 493952.78 4557025.13 10 493739.73 4556985.55<br />
11 493597.79 4556862.94 <strong>12</strong> 493455.86 4556740.33<br />
151
GÜZAY KUM OCAKLARI İŞL.SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Merkez<br />
Ruhsatın Köyü :Yukarıkızılcaören<br />
Ruhsatın Mevkii : Taşsavaklarburnu Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum-Çakıl<br />
Ruhsat No : 04<br />
Alanı : 40.<strong>00</strong>0 m²<br />
Rezerv Miktarı : 2<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
Nokta No: Y X<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
7<br />
8<br />
9<br />
10<br />
11<br />
<strong>12</strong><br />
474309.83<br />
474362.56<br />
474322.55<br />
474294.<strong>03</strong><br />
474393.59<br />
474504.77<br />
474297.41<br />
474352.44<br />
474574.25<br />
474561.43<br />
474472.21<br />
474339.62<br />
4553154.<strong>03</strong><br />
4553253.84<br />
4553134.51<br />
4553118.40<br />
4553096.08<br />
4553049.32<br />
4553061.76<br />
4553044.17<br />
4552929.07<br />
4552904.20<br />
4552976.65<br />
4553019.29<br />
GÜZAY İNŞAAT SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Ovacık<br />
Ruhsatın Köyü : Abdullar<br />
Ruhsatın Mevkii : Saitler M. Taşlı Kavlağan Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :13<br />
Alanı : 14.998,90 m²<br />
Rezerv Miktarı : 75.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 495558.652 495558.652 495305.355 495305.355<br />
Yukarı (X) 4556821.256 4556773.695 4556766.473 4556829.139<br />
5.Nokta 6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta<br />
Sağa (Y) 495477.<strong>00</strong>0<br />
Yukarı (X) 4556832.<strong>00</strong>0<br />
152
YILMAZ KUM SAN VE TİC. LTD. ŞTİ.<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Merkez<br />
Ruhsatın Köyü :Yukarıkızılcaören<br />
Ruhsatın Mevkii : 106 Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :<strong>12</strong><br />
Alanı : 33865,53 m²<br />
Rezerv Miktarı : 165.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 475250 475285 475420 475460<br />
Yukarı (X) 45528<strong>00</strong> 4552875 4552910 4552910<br />
5.Nokta 6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta<br />
Sağa (Y) 475570<br />
Yukarı (X) 4552840<br />
BAĞBAŞI BİLİŞİM İNŞAAT NAKLİYAT SANAYİ VE TİC. LTD. ŞTİ<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi :Yenice<br />
Ruhsatın Köyü : Bağbaşı Köyü<br />
Ruhsatın Mevkii : İsmetpaşa Mah. Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No : 09<br />
Alanı : 5.<strong>00</strong>0,87 m²<br />
Rezerv Miktarı : 25.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
Nokta No: Y X<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
4406<strong>00</strong>.51<br />
440661.55<br />
440722.32<br />
440726.24<br />
440605.37<br />
45629<strong>00</strong>.42<br />
4562892.95<br />
4562891.47<br />
4562930.48<br />
4562940.11<br />
SUNAY YAKA KUM ÇAKIL OCAĞI<br />
Ruhsatın İli<br />
: Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi : Eskipazar<br />
Ruhsatın Köyü : Hamamlı Köyü<br />
Ruhsatın Mevkii : İsmetpaşa Mah. Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :14<br />
Alanı : 29.028 m²<br />
Rezerv Miktarı : 150.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat Koordinatları<br />
153
SUNAY YAKA KUM ÇAKIL OCAĞI<br />
Ruhsatın İli<br />
Ruhsatın İlçesi<br />
Ruhsatın Köyü<br />
: Karabük<br />
: Eskipazar<br />
: Bayındır Ve Kuzuören Köyü<br />
154
Ruhsatın Mevkii :<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :11<br />
Alanı : 10.<strong>00</strong>0 m²<br />
Rezerv Miktarı : 50.<strong>00</strong>0 m³<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta<br />
Sağa (Y) 468284 468388 468458 468674<br />
Yukarı (X) 4525522 4525539 4525539 4525468<br />
5.Nokta 6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta<br />
Sağa (Y) 468780.34 468737 468651 468522<br />
Yukarı (X) 4525323.20 4525298 4525428 4525474<br />
9.Nokta 10.Nokta 11.Nokta <strong>12</strong>.Nokta<br />
Sağa (Y) 468450 468404 468267 468217<br />
Yukarı (X) 4525490 4525492 4525451 4525451<br />
AK-HES ENERJİ İNŞAAT A.Ş.<br />
Ruhsatın İli :Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi :Yenice<br />
Ruhsatın Mevkii : Kayadibi Mah. Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :19<br />
Alanı<br />
: 5,27 HEK<br />
Rezerv Miktarı :<br />
Ruhsat koordinatları<br />
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta<br />
Sağa(Y) 434208 434255 434311 434391 434536<br />
Yukarı(X) 4564962 4564988 4564998 4564992 4564943<br />
6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta 9.Nokta 10.Nokta<br />
Sağa(Y) 434521 434395 434343 434208 4342<strong>03</strong><br />
Yukarı(X) 4564853 4564829 4564790 4564804 4564829<br />
Demirkapılar İnş.San.Ve Tic.Ltd.Şti.<br />
Ruhsatın İli<br />
:Karabük<br />
Ruhsatın İlçesi :Eskipazar<br />
Ruhsatın Köyü : Sadeyaka Köyü<br />
Ruhsatın Mevkii : Karaçalılık Mevkii<br />
Madenin Cinsi :1(a) Kum<br />
Ruhsat No :06<br />
Alanı : 56,731 m²<br />
Rezerv Miktarı : 50.<strong>00</strong>0 m³<br />
Koordinatlar<br />
155
1.Nokta 2.Nokta 3.Nokta 4.Nokta 5.Nokta<br />
Sağa (Y) 0.<strong>00</strong><strong>00</strong> 150.6671 94.4291 157.8938 158.3932<br />
Yukarı (X) 519.88 83.93 14.59 <strong>12</strong>5.84 164.65<br />
6.Nokta 7.Nokta 8.Nokta 9.Nokta 10.Nokta<br />
Sağa (Y) 163.0<strong>03</strong>4 207.9694 2<strong>12</strong>.4740 168.4025 2<strong>03</strong>.5574<br />
Yukarı (X) 184.46 193.59 166.41 267.02 231.80<br />
11.Nokta <strong>12</strong>.Nokta 13.Nokta<br />
Sağa (Y) 2<strong>03</strong>.<strong>12</strong>50 169.3051 171.1622<br />
Yukarı (X) 260.94 296.27 310.59<br />
I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapıldığı Yerlerin Özellikleri<br />
Karadeniz Bölgesi batı bölümünde yer alan Karabük ve çevresinde, birinci<br />
zamandan kuvaternere kadar değişik yaşlarda pek çok litolojik birim gözlenmektedir.<br />
Bölgede temel birimleri oluşturan, paleozoyik yaşlı formasyonlar batıda, kuzeyde ve<br />
doğuda sınırlı alanlarda yüzeylenmiştir. Temel birimler üzerine gelen mezozoyik yaşlı<br />
birimler, inaltı formasyonu kireçtaşları olarak ve Ulus Formasyonu da fliş serisi olarak<br />
temsil edişmişlerdir. En üstte yatay ve yataya yakın katmanlı birimler, senozoyik yaşlı<br />
formasyonlardan oluşmuştur. Akarsu vadilerinde kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri en<br />
genç birimleri oluşturur. Kuzey Anadolu Dağlarının bir parçası olan Karabük’teki dağlar,<br />
ana çatısı Alp Orojeniziyle ortaya çıkan kıvrım dağlarıdır.<br />
Karabük’te III. Jeolojik zamanda oluşan kalkerli (kireçtaşı) araziler geniş yer<br />
kaplar. Kireçtaşları arasında killi ve kumlu tabakalar da bulunmaktadır. VI. Jeolojik<br />
zamanda (kuvaterner) Ovacık çevresindeki traverten (kalker tabaka) alanı oluşmuştur.<br />
Vadiler ise kuvaternerde akarsuların gelişip plato yüzeylerini yarmasıyla<br />
oluşmuştur. Safranbolu ve Eflani çevresindeki kalkerli arazi metamorfizmaya<br />
(başkalaşıma) uğramış, zengin mermer yatakları oluşmuştur. Eflani’de mermer dışında<br />
çakmak taşı ve kömür yatakları da bulunmaktadır. Ovacık’ta bol miktarda alçı taşı<br />
bulunmakta, ara ara gnays ve bazaltlara da rastlanmaktadır.<br />
I.3. Cevher Zenginleştirme<br />
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri<br />
Madencilik faaliyetleri ile ilgili olarak ortaya çıkan çevre sorunlarının<br />
sınıflandırılması:<br />
I.Çıkış Aşamalarına Göre: Madenler ile ilgili olarak ortaya çıkan çevre sorunlarını çıkış<br />
aşamalrına göre şöyle sıralamak mümkündür.<br />
Üretim sırasında;<br />
-Maden zenginleştirme süreci sırasında<br />
-Madenlerin nakliyesi sırasında<br />
-Madenlerin işlenmesi sırasında<br />
Bu süreçler sırasında ortaya çıkan çevre sorunlarını da genel olarak şöyle belirtebilirz:<br />
1-Yüzey madenciliği ve açık işletme sonucu meydana gelen arazi bozulmaları<br />
2-Yer altı madenciliğine bağlı olarak ocak çökmeleri ve ocak ağızlarında biriken atıkların<br />
sebep olduğu arazi ve çevre bozulması<br />
3-Hidrolik etki<br />
156
4-Hava kirlenmesi<br />
5-Su kirlenmesi<br />
6-Sağlık sorunları<br />
II.Doğrudan Bozulma: Maden ocakları çalışma sahalarındaki örtü ve atık yığınları ile<br />
madencilik b,nalarının inşa edildiği diğer alanlardaki toprak ve bitki örtüsünün yok<br />
edilmesi sonucu meydana gelir.<br />
III.Dolaylı Bozulma: Eski maden hafriyat yerleri, örtü ve atık yığınları maden binaları ile<br />
zenginleştirme tesislerinin bulunduğu yerlerde toprak yapısı, su ilişkileri, kimyasal<br />
özellikler, toprak ve bitki örtüsü, yerel iklim insan ve hayvan sağlığının değişime uğraması<br />
gibi olaylar görülebilir.<br />
IV.Madencilik Faaliyetlerine Göre: Toprak ve çevre bozulmasının karakteri, madencilik<br />
yapılan bölgenin doğasına ve uygulanılan madencilik metotlarına bağlıdır. Maden<br />
işletmelerinde üç ana metot kullanılır.<br />
-Yerüstü Maden İşletmeleri<br />
-Yeraltı Maden İşletmeleri<br />
-Cevher Hazırlama Tesisleri<br />
I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanım Amacıyla Yapılan<br />
Rehabilitasyon Çalışmaları<br />
İlimizde bulunan Maden Kanunu ve Taş Ocakları Nizamnamesi kapsamındaki<br />
faaliyetlerin (açık-kapalı, yerüstü madencilik işletmelerinin) ekonomik ömürlerinin<br />
tamamlanmasına müteakiben çevreye vermiş oldukları tahribatların rehabilitesi amacıyla<br />
rekreasyon gibi geri kazanım faaliyetlerinin yapılıp yapılmadığı Müdürlüğümüz tarafından<br />
yapılan denetimlerde kontrol edilmektedir..<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Özel İdaresi , 2<strong>00</strong>9<br />
157
(J) . ENERJİ<br />
J.1. Birincil Enerji Kaynakları<br />
J.1.1. Taşkömürü<br />
İlimiz sınırlarında taşkömürü rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.2. Linyit<br />
İlimiz sınırlarında linyit rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.3. Asfaltit<br />
İlimiz sınırlarında asfaltit rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.4. Bitümlü Şist<br />
İlimiz sınırlarında bitümlü şist rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.5. Hampetrol<br />
İlimiz sınırlarında hampetrol rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.6. Doğalgaz<br />
İlimizde doğalgaz çalışmaları devam etmekte olup , doğalgaz rezervi<br />
bulunmamaktadır.<br />
J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum)<br />
İlimiz sınırlarında uranyum ve toryum rezervi bulunmamaktadır.<br />
J.1.8. Orman<br />
Dünya Ormancılık Örgütü (FAO)’ nın, dünya üzerinde belirlediği “Mutlak<br />
Korunması Gereken Alanlar” içinde 1<strong>00</strong> sıcak noktadan 9’u Türkiye’de bulunmaktadır.<br />
Bunlardan biri de Yenice ormanlarıdır. Bunun nedeni; bu ormanlarda tropik bölgeler<br />
dışında, dünyada pek az ormanda görülecek kadar çok sayıda ağaç, ağaççık, bitki ve yapan<br />
hayvanının bir arada yaşamakta olduğudur.<br />
İlimizdeki orman işletme müdürlüklerine ait orman emvalleri F. 1.1.2 bölümünde<br />
verilmiştir.<br />
158
Şekil J.1. Yenice Ormanları<br />
Kaynak: http://www.wwf.org.tr<br />
J.1.9. Hidrolik<br />
Konu ile ilgili çalışma bulunmamaktadır.<br />
J.1.10 Jeotermal<br />
• Acısu: Yenice ilçesine 30 km. uzaklıkta bulunan Acısu kaynaklarının en tanınmışı<br />
Sarıot orman bölgesinde, Yenice Salavattepe orman yolu üzerinde bulunmaktadır. Bunun<br />
dışında ilçede Kaptan Mevkii ile Yamaç Köyü’nde de aynı özellikleri taşıyan iki acısu<br />
kaynağı daha vardır.<br />
• Akkaya Termal Kaynağı: Eskipazar İlçesi’nin doğusunda bulunan sıcak su,<br />
İmanlar Köyü’ne 1 km. uzaklıktadır. Kaynak, ortasında uzunlamasına büyük bir çatlak<br />
bulunan ve bir yanı oldukça sarp olan kayalardan çıkmaktadır. Tepe noktasından<br />
başlayarak kayaların basamak bölümünde üç doğal havuz oluşturan kaynak suları,<br />
ortalama 25 0C sıcaklıktadır. Akkaya Termal Kaynağında, saniyede ortalama 4 lt. su<br />
çıkmaktadır. Bu suların oluşturduğu havuzlardan en büyüğü ve suyu en sıcak olanı üst<br />
basamaktadır.<br />
J.1.11. Güneş<br />
İlimizde, güneş enerjisinden konutlarda güneş kollektörleri şeklinde<br />
faydalanılmaktadır. İl Müdürlüğümüz tarafından 2<strong>00</strong>9 yılında 21 köyde, 240 üniteye<br />
(aileye) Güneş Enerjisi ile Su Isıtma Projesi kapsamında çalışma yapılmış olup, projeden<br />
faydalanan ünite sahiplerine 324.<strong>00</strong>0,<strong>00</strong> TL. kredi verilmiştir.<br />
159
J.1.<strong>12</strong>. Rüzgar<br />
İlimizde rüzgar enerjisinden yararlanılmaya yönelik bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
J.1.13. Biyokütle<br />
İlimizde biyokütle enerjisinden yararlanılmamaktadır.<br />
J.2. İkincil Enerji Kaynakları<br />
J.2.1. Termik Enerji<br />
İlimizde termik enerji santralı bulunmamaktadır.<br />
J.2.2. Hidrolik Enerji<br />
Tablo J.1 Karabük İlindeki Hidroelektirk Santralleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Proje Sahibi Projenin Yeri Projenin Türü Karar Karar Tarihi Karar<br />
Veren<br />
Kurum<br />
Filyos Enerji<br />
Üretim ve<br />
Ticaret A.Ş.<br />
Aksu Madencilik<br />
Sanayi Elektrik<br />
Üretim Sanayi<br />
Tic. A.Ş.<br />
Enbatı Elektrik<br />
Üretim San ve<br />
Tic. A.Ş.<br />
İkiler Enerji<br />
Üretim San ve<br />
Tic Ltd. Şti<br />
Irmak Enerji<br />
Üretim San. ve<br />
Tic. Ltd. Şti.<br />
S.H. Enerji<br />
Elektrik Üretim<br />
ve Tic. A.Ş.<br />
T.M. Enerji<br />
Üretim Elektrik<br />
ve Tic. A.Ş.<br />
Batu Enerji<br />
Üretim A.Ş.<br />
Karabük Enerji<br />
Sanayi ve Tic.<br />
Ltd. Şti.<br />
S.H. Enerji<br />
Elektrik Üretim<br />
ve Tic. A.Ş.<br />
Karabük İli Merkez<br />
İlçe Filyos Çayı<br />
Üzeri<br />
Karabük İli Yenice<br />
İlçesi Kayaarkası<br />
Mevkii<br />
Soğanlı Çayı Üzeri<br />
Karabük<br />
Karabük İli<br />
Eskipazar İlçesi<br />
Bulduk-Deresoplan<br />
Köyü Mevkii<br />
Gerede Çayı Üzeri<br />
Soğanlı Çayı Üzeri<br />
/ Safranbolu<br />
İnce Dere Üzeri /<br />
Yenice<br />
Şimşir Dere Üzeri /<br />
Yenice<br />
Kadıbükü Köyü –<br />
Kastamonu<br />
Karabük Merkez ve<br />
Yenice İlçeleri<br />
Yenice İlçesi<br />
Yalnızca<br />
Regülatörü ve HES<br />
Tefen Regülatörü<br />
ve HES<br />
Pirinçlik<br />
Regülatörü ve HES<br />
İkiler HES Projesi<br />
Eren Regülatörü,<br />
HES, Malzeme<br />
Ocakları ve Beton<br />
Santrali<br />
Alaboğa<br />
Regülatörü ve HES<br />
Şimşir Regülatörü<br />
ve HES<br />
Kadıbükü<br />
Regülatörü ve HES<br />
Suçatı HES<br />
13,8 MW<br />
Gücündeki<br />
Uzunburun<br />
Regülatörü ve HES<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
ÇED Gerekli<br />
Değildir<br />
ÇED Gerekli<br />
Değildir Belgesi<br />
ÇED Gerekli<br />
Değildir<br />
ÇED Gerekli<br />
Değildir<br />
ÇED süreci<br />
başladı.<br />
Bakanlık<br />
olumsuz görüşü<br />
firmaya<br />
bildirildi.<br />
ÇED Gereklidir<br />
kararı verildi.<br />
İnceleme<br />
değerlendirme<br />
süreci devam<br />
ediyor.<br />
İnceleme<br />
değerlendirme<br />
süreci devam<br />
ediyor.<br />
ÇED Gereklidir<br />
kararı verildi.<br />
06.07.2<strong>00</strong>7 Valilik<br />
06.07.2<strong>00</strong>7 Valilik<br />
31.01.2<strong>00</strong>8 Valilik<br />
22.05.2<strong>00</strong>9 Valilik<br />
Devam ediyor.<br />
Sonuçlandı<br />
Bakanlık<br />
Valilik<br />
02/08/2010 Valilik<br />
Devam Ediyor<br />
Devam ediyor<br />
Sonuçlandı<br />
Valilik<br />
Bakanlık<br />
Valilik<br />
160
J.2.3. Nükleer Enerji<br />
İlimizde nükleer enerji santralı bulunmamaktadır.<br />
J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi<br />
İlimizde rüzgar, jeotermal, güneş ve biyokütle enerji üretimleri yapılmamaktadır.<br />
J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Dağılımı<br />
Tablo ile ilgili bilgi bulunmamaktadır.<br />
J.4. Enerji Tasarrufu İle İlgili Yapılan Çalışmalar<br />
İlimizde enerji kayıplarının azaltılması için mevcut şebekeler devamlı bakım ve<br />
onarımdan geçirilmekte, eskiyen şebekeler yenilenmektedir. Özellikle İl genelinde,<br />
karayolu refüj aydınlatmaları <strong>00</strong>.<strong>00</strong> itibari ile belirli bir oranda söndürülerek enerji<br />
tasarrufu yapılmaktadır. Kaçak elektrikle bir program dahilinde mücadele edilmekte, kaçak<br />
kullanım sistem üzerindeki olumsuz etkileri minimuma indirilmeye çalışılmaktadır.<br />
Kaynaklar :<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
161
(K). SANAYİ ve TEKNOLOJİ<br />
K.1. İl Sanayinin Gelişimi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler<br />
Cumhuriyetin ilk yıllarında yeni bir ekonomik yapılanmanın oluşturulması<br />
amacıyla ülke genelinde sanayileşme atılımlarının gerçekleştirilmesi temel hedef olarak<br />
alınmıştır. Nitekim daha Cumhuriyetin ilk yıllarında Mustafa Kemal Atatürk’ün<br />
önderliğinde toplanan 1. İzmir İktisat Kongresi, Cumhuriyet Türkiyesi’nin ekonomi<br />
siyasetinin esasını ve uygulama yöntemlerini belirlemiştir. Cumhuriyetin ilk on yılında<br />
hedeflenen sanayileşme çabalarında çeşitli önlemler alınarak saptanan yöntemler<br />
uygulanmaya konmuştur.<br />
Devletçi ekonomi model Türkiye’de 17 Nisan 1934 tarihinde yürürlüğe giren<br />
birinci beş yıllık kalkınma planı ile birlikte uygulamaya konmuştur. Belirlenen bu hedefler<br />
çerçevesinde 10 Kasım 1936 tarihinde Karabük Demir Çelik Fabrikası’nın kurulması için<br />
İngiliz Hükümeti ile 2,5 milyon sterlinlik bir kredi anlaşması imzalanmıştır. Bu tesislerin<br />
temeli 3 Nisan 1937 tarihinde atılmıştır.<br />
Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika planlanırken serbest şartlarda<br />
oluşabilecek Karabük şehir planı yabancı bir uzmana çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu<br />
plana uyulmuştur. Bu nedenle Karabük, Cumhuriyetin devletçilik siyaseti çerçevesinde<br />
sıfırdan başlayan planlı ilk ve tek sanayi kenti olmuştur. Bu özellikler, günümüzde<br />
Yenişehir Mahallesi, fabrika ve istasyon çevresinde bir bütün olarak yaşamaktadır.<br />
Denetimsiz olarak “serbest girişimin” teşvik edilmesiyle Demir Çelik Fabrikasının ürettiği<br />
kütük demiri, inşaat demirine çeviren özel haddehanelerin şehrin ortasında olmasıyla<br />
kentin yerleşim yapısı çarpık bir biçime dönüşmüştür. 1963-1970 yılları arasında kent,<br />
hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir. İstasyon ve<br />
Ankara Caddeleri üzerinde apartmanlaşma bu dönemde başlamıştır.<br />
Karabük, 1970’lerden itibaren önemini yitirmeye başlamıştır. İyice zenginleyen<br />
Karabük sermayesi daha iyi bir sosyal yaşam için İstanbul ve diğer büyük kentlere<br />
kaymaya başlamıştır. İskenderun Demir Çelik’in gerek inşaatı gerekse faaliyete başlama<br />
döneminde artık bir okul haline gelmiş olan Karabük Demir-Çelik, kentin kültürel yapısını<br />
oluşturan bir çok yetişmiş elemanını İskenderun’a vermiş; bu süreç içinde 1980 yılına<br />
gelindiğinde Karabük her açıdan eskiyi anımsatmayacak ölçüde hızlı bir biçimde kabuk<br />
değiştirme süreci içine girmiştir. Daha önce Türkiye Demir Çelik Sanayi ve piyasanın<br />
kalbi sayılan kent, İsdemir ve Erdemir’in kuruluşları, sayısız özel sektör tesislerinin<br />
İskenderun, İzmir, Denizli ve İstanbul’da faaliyete geçmesiyle bu önemini kaybetmiştir.<br />
Günümüzde Karabük özelleştirilmiş bir demir ve çelik fabrikasının ve git gide<br />
cılızlaşan istihdam olanaklarıyla ayakta kalmaya çalışan bir sanayi kentidir.<br />
K.2. Genel Anlamda Sanayi Gruplandırılması<br />
Küçük Sanayi Sitesi<br />
Karabük ilinde kurulmuş olan 7 adet Küçük Sanayi Sitesinde 1070 işyeri vardır. Bu<br />
sanayi sitelerinden 3 adedi merkez ilçede olup, 4 adedi ise diğer ilçelerdedir. 7 adet küçük<br />
sanayi sitesinden 4 adedi bitmiş olup, biten sanayi sitelerinde 672 işyeri vardır. Bu<br />
işyerlerinde konfeksiyon imalat atölyeleri, metal eşya ve makine imalathaneleri, orman<br />
ürünleri ile ilgili imalathaneler (parke, kapı, pencere imalathaneleri, araba bakım servisleri<br />
vs. gibi) işyerleri vardır. Bu işyerlerinde 3<strong>00</strong>0’e yakın kişinin istihdamı sağlanmaktadır.<br />
162
Tablo K.1 Karabük İlindeki Küçük Sanayi Siteleri (2<strong>00</strong>9)<br />
Adı<br />
Faaliyete<br />
Başladığı<br />
Yıl<br />
Toplam<br />
Alanı<br />
(m 2 )<br />
Toplam İşyeri<br />
Sayısı<br />
Dolu<br />
İşyeri<br />
Sayısı<br />
Boş<br />
İşyeri<br />
Sayısı<br />
Dol.<br />
Oranı<br />
%<br />
Mevcut İstih<br />
Sayısı<br />
Karabük Küçük S. S. 1989 265<strong>00</strong> 188 90 98 47 170<br />
Safranbolu K.S.S 2<strong>00</strong>5 166<strong>00</strong>0 329 150 179 45 3<strong>00</strong><br />
Yenice K.S.S 1999 1<strong>12</strong><strong>00</strong> 73 60 13 82 139<br />
Karabük Bağ-Essan K.S.S 1989 28650 250 <strong>12</strong>0 130 48 360<br />
Karabük Yeni K.S.S 1996 <strong>12</strong>627 153 42 111 27 109<br />
Eflani K.S.S 16<strong>00</strong>0<br />
Toplam 993 462 531 46 1078<br />
Kaynak: Karabük İl Sanayi ve Ticaret Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Organize Sanayi Bölgeleri<br />
94 KO 90160 No’su ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın kredi desteği ve İl Özel<br />
İdaresi, Karabük Belediyesi ve Ticaret ve Sanayi Odası’ndan oluşan Müteşebbis Heyetin<br />
öncülüğünde kamulaştırma, Etüt Proje Mühendislik hizmetleri tamamlanarak yapımı<br />
sürdürülen Organize Sanayi Bölgesi 50 sanayi parseli ile sosyal ve idari tesislerden<br />
oluşmaktadır. Karabük Organize Sanayi Bölgesi; 7,5 km.’lik yol, içme ve kullanma suyu<br />
terfi hattı ve şebekesi, kanalizasyon ve yağmur suyu drenaj hatları, su deposu, kuyular,<br />
trafo merkezi, telefon santral binası ve şebekesi, elektrik enerji nakil hattı ve bölge içi<br />
elektrik şebekesi ile bölgeyi Ankara-Karabük İl yoluna bağlayan bağlantı yolu da<br />
tamamlanarak bölgemiz yatırımcılarının hizmetine hazır hale getirilmiştir.<br />
K.3. Sanayinin İlçelere Göre Dağılımı<br />
K.4. Sanayi Gruplarına Göre İşyeri Sayıları ve İstihdam Durumu<br />
K.5. Sanayi Gruplarına Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullanımı<br />
Bu bölümler ile ilgili bilgiler Tablo K.2-13’te verilmiştir.<br />
163
Tablo K.2 Demir-Çelik Sanayi-Sıcak Hadde (2<strong>00</strong>9)<br />
Şirketin<br />
Yeri<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
Üretim<br />
(ton/yıl)<br />
İstihdam<br />
(adet)<br />
Adı<br />
(ton/yıl)<br />
Alper Karabük Sıcak Demir Hadde. 3.6<strong>00</strong> 6<strong>00</strong> <strong>12</strong><br />
Atasan Karabük Sıcak Demir Hadde. 90.554 56.029 59<br />
Aygünsan Karabük Sıcak-Soğuk Hadde. 146.829 30.<strong>00</strong>0 40<br />
Başaran Karabük Sıcak Demir Hadde. 55.890 38.551 72<br />
Boskay Karabük Sıcak Demir Hadde. 75.114 67.447 59<br />
Besa (Asem Demir Karabük Sıcak Demir Hadde. 10.<strong>00</strong>0 Faaliyeti Yok 34<br />
Çelik )<br />
Beşbaşlar Karabük Sıcak Demir Hadde. 26.496 Faaliyeti Yok Faaliyeti Yok<br />
Çağ-Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 1<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 40.<strong>00</strong>0 147<br />
Çelsantaş Karabük Sıcak Demir Hadde. 96768 67597 141<br />
Çaprazoğlu Karabük Sıcak Demir Hadde. 92.160 65.890 46<br />
Çelikkoğlu Karabük Sıcak-Soğuk Hadde. 59.218 4.<strong>00</strong>0 80<br />
Çıkrıkçıoğlu Karabük Sıcak Demir Hadde. 48.<strong>00</strong>0 27.<strong>00</strong>0 9<br />
Hayat Demir Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 16.256 4.6<strong>00</strong> 25<br />
Erhallar Karabük Sıcak Demir Hadde. 80.640 42.092 80<br />
Emas Karabük Sıcak Demir Hadde. 20.772 2<strong>00</strong> Faaliyeti yok<br />
Güven Karabük Sıcak Demir Hadde. 35.<strong>00</strong>0 Faaliyeti Yoktur Faaliyeti Yok<br />
Işık Çelik Karabük Sıcak Demir Hadde. 86.657 40.475 56<br />
Kardemir Karabük Sıcak Demir Hadde. 1.145.<strong>00</strong>0 1.075.670,2 3111<br />
Kaptan Karabük Sıcak Demir Hadde. 71.<strong>00</strong>0 Faaliyeti yok Faaliyeti Yok<br />
Kılınç Karabük Sıcak Demir Hadde. 5.<strong>00</strong>0 3.679 Faaliyeti Yok<br />
Mescier Karabük Sıcak Demir Hadde. 105.161 76.161 2<strong>00</strong><br />
Nomtaş Karabük Köşebent Demiri 65.557 58145 70<br />
Kayıkçı Karabük Sıcak Demir Hadde. 46.816 43.4<strong>00</strong> 37<br />
Serhat Karabük Sıcak Demir Hadde. 80640 46.6<strong>00</strong> 47<br />
Saka Karabük Sıcak Demir Hadde. 48.<strong>00</strong>0 26.751 91<br />
S.Y.M. Karabük Sıcak Demir Hadde. 77477 77477 47<br />
Safran Demir Çelik. Karabük Sıcak Demir Hadde. 33.239 28.<strong>00</strong>0 16<br />
Yeşilyurt Karabük Sıcak Demir Hadde. 43.296 36.116 Faaliyeti yok<br />
Yolbulan Karabük Sıcak Demir Hadde 576<strong>00</strong> 38.013 71<br />
Şahin D.Ç Karabük Sıcak Demir Hadde 2.926 1630 23<br />
Özçelik Metal Karabük Sıcak Demir Hadde. 19498 13.915 46<br />
Özyılmaz S.Bolu Sıcak Demir Hadde 5510 4<strong>00</strong> 10<br />
Türkay Metal S.Bolu Ocak-Izgara 750.<strong>00</strong>0 611.5<strong>00</strong> adet 32<br />
Alter D.Ç Karabük Sıcak-Hadde 96.<strong>00</strong>0 13491 37<br />
VE-CA Dış Ticaret Karabük Sıcak Hadde 7<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 679260 10<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
164
Tablo K.3 Demir-Çelik Sanayi-Soğuk Çekme-Transmisyon, Tel, Çivi; 2<strong>00</strong>9<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
(ton/yıl)<br />
Üretim<br />
(ton/yıl)<br />
İstihdam<br />
(adet)<br />
Şirketin<br />
Adı Yeri<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Aygünsan Safranbolu Soğuk Çekme.<br />
30.<strong>00</strong>0 15<br />
146.829<br />
Çiftarslan Karabük Soğuk Çekme. 380 250 4<br />
Özkaya Safranbolu Soğuk Çekme. 5060 15<strong>00</strong> 6<br />
Safçel Çelik<br />
Sanayi Tic.<br />
Karabük Sağuk Çekme 5060 1550 16<br />
Aygür Tel Çivi Safranbolu Soğuk Çekme 532 93 5<br />
Adalılar Karabük Tel ve Transmisyon 1.210 697 3<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo K.4 Tekstil Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı<br />
Gürmen<br />
Yavuz<br />
Yeri<br />
Safranbolu<br />
Safranbolu<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
(adet/yıl)<br />
Üretim<br />
(adet/yıl)<br />
İstihdam<br />
(adet)<br />
Tekstil 732.<strong>00</strong>0 475.<strong>00</strong>0 775<br />
Tekstil 2.5<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 1.2<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 160<br />
Saygın Karabük Tekstil 384.513 393.377 1<strong>03</strong><br />
Kargisan Karabük Tekstil 180.<strong>00</strong>0 1.5<strong>00</strong><br />
adettakım/yıl<br />
240<br />
Kalemler Karabük Çorap 550.<strong>00</strong>0 428.816 55<br />
Sun-light Karabük Tekstil 1.944.663 1.944.663 10<br />
Aymen Safranbolu Tekstil <strong>12</strong>.615.715 519.058 Faaliyeti yok<br />
Öz-Müge Yenice Bayan İş Önlüğü 650.<strong>00</strong>0 650.<strong>00</strong>0 43<br />
Orsa Deri Safranbolu Deri 650.<strong>00</strong>0 96.<strong>00</strong>0 136<br />
Gonca Tekstil Karabük Konfeksiyon 240.<strong>00</strong>0 140.<strong>00</strong>0 47<br />
Safranbolu Pantolon 180.<strong>00</strong>0 adet 4330 adet 24<br />
Can Tekstil<br />
Monteks Tekstil Karabük Fason 66350 655<strong>00</strong> 8<br />
Enver ÖZENİR<br />
Karabük Konfeksiyon 28<br />
Senem Tekstil<br />
Safranbolu Deri 45<br />
Odessa Deri<br />
Karabük Hazır Giyim 20<br />
Hüssa Tekstil<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
165
Tablo K.5 Gıda Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
(ton/yıl)<br />
Üretim<br />
(ton/yıl)<br />
İstih.<br />
(adet)<br />
Şirketin<br />
Adı<br />
Yeri<br />
Oylum Karabük Yogurt-Tereyağ-<br />
Peynir 4<strong>00</strong> 150 10<br />
Kar-Nur S.Bolu Yoğurt-Tereyağ-<br />
Kaşar 350.<strong>00</strong>0 Kutu 345.<strong>00</strong>0 Kutu 9<br />
Safran Süt Karabük Süt Ürün. 433 225 34<br />
Esko Karabük Şeker. 296.106 18.385 4<br />
İmren S.Bolu Şeker. 365 95 36<br />
Özer S.Bolu Şeker-Lokum 15.<strong>00</strong>0 kg 15<strong>00</strong> kg 9<br />
Astat S.Bolu Şeker. 130 45 7<br />
Safrantat S.Bolu Şeker. 537 248 30<br />
Kaşet ( Şeker-A) Karabük Sucuk-Pa 70.5 ton/yıl 75 ton/yıl 5<br />
Özkasapoğlu Karabük Sucuk 3<strong>00</strong> 2<strong>00</strong> 2<br />
Kalemler Karabük Yumurta 14.4<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 ad/yıl 19.319.570 ad/yıl 14<br />
Bağlar S.Bolu Sade-Kolalı-Mey. 14.274.<strong>00</strong>0 lt./yıl 132.508 lt/yıl 14<br />
Gazoz<br />
Birlik Un San. E.Pazar Un-Kepek 28.8<strong>00</strong> 334 4<br />
Akbaş oğlu E.Pazar Un-Kepek 25 ton/gün 10 ton/gün 6<br />
Mermer Un San. E.Pazar Un-Kepek-Kırık 18.850 36 11<br />
Fazilet Un Fab. Eflani Un-Kepek 3.6<strong>00</strong> 2.<strong>12</strong>0 4<br />
Güven Besi (Eflani) Karabük Sucuk 73 36,5 4<br />
Bahar Su Sanayi A:Ş E.Pazar Maden Suyu 6.048.<strong>00</strong>0 lt/yıl 3337028 lt/yıl 28<br />
Yüksel Ek. Fab. Karabük Ekmek 7850 adet/yıl 423.137 adet/yıl 6<br />
Belediye Ekmek Fab Karabük Ekmek 2.225.<strong>00</strong>0 adet/yıl 1.162.495 ad/yıl <strong>12</strong><br />
Uğur Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.533.<strong>00</strong>0 ad/yıl 545.833 ad/yıl 6<br />
Yiğit Ekmek Fab. Karabük Ekmek 1.606.<strong>00</strong>0 ad/yıl 899.341 ad/yıl 7<br />
Ender Ekmek Fab. Karabük Ekmek 748.8<strong>00</strong> ad/yıl 743.250 ad/yıl 9<br />
5<strong>00</strong>0 Evler Mer. Ek. Karabük Ekmek 3.<strong>00</strong>0.<strong>00</strong>0 1.583.<strong>00</strong>0 9<br />
Karadeniz Ek. Fab. Karabük Ekmek - 1.5<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 10<br />
Kervansaray Ek. Fab Karabük Ekmek 562.<strong>00</strong>0 407.419 4<br />
Güven Ekmek Fab. Karabük Ekmek 962.<strong>00</strong>0 320.016 4<br />
Demirkır Ltd. Şti. S.Bolu Toplu Yemek<br />
850.<strong>00</strong>0 850.<strong>00</strong>0 134<br />
Üretimi<br />
Derya Restaurant Karabük Toplu Yemek<br />
1.996.093 1.423.090 1<strong>03</strong><br />
Üretimi<br />
Doruk Unlu Mamül. Karabük Unlu Mamüller 665 18 3<br />
Başak Ekmek Fab. Karabük Ekmek 3.<strong>00</strong>0.<strong>00</strong>0 l 761680 8<br />
Güven Pastanesi Karabük Unlu Mamüller 41<strong>00</strong>0 307<strong>00</strong> 13<br />
Uğur Yemek Fab. Karabük Toplu Yemek 779.130 tabl./yıl 142.<strong>00</strong>0 tabl./Yıl <strong>12</strong><br />
Üretimi<br />
Seçkin Ekmek Safranbolu Ekmek 665<strong>00</strong>adet/yıl 281<strong>00</strong>adet/yıl 13<br />
Merkez Ekmek Fab. Karabük Ekmek 4.<strong>00</strong>0.<strong>00</strong>0 adet 2.118.<strong>00</strong>0 adetl 16<br />
Erdoğanlar Gıda Safranbolu Lokum- Helva 575452 219.<strong>00</strong>0 7<br />
Pınar Yemek Üretim Eskipazar Yemek 5<strong>00</strong>0 35<strong>00</strong> 6<br />
Nihat Ekemen<br />
Çankaya Yemek Fab. Safranbolu Toplu Yemek<br />
Üretimi<br />
779.130 tabl./yıl 142.<strong>00</strong>0 tabl./Yıl <strong>12</strong><br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
166
Tablo K.6 Kimya Sanayinde Faaliyette Bulunan Işletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı<br />
Üretim<br />
Yeri<br />
Konusu<br />
Gonca Karabük Sentetik Deterjan<br />
Çamaşır Suyu<br />
( Unı Prime) Marka<br />
Rem-Pa Karabük Sentetik Deterjan<br />
Çamaşır Suyu<br />
( Vipe ) Marka<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
ton/yıl<br />
1.168,92 Sıvı Detejan<br />
2.2<strong>03</strong>,2 Çamaşır Suyu<br />
Üretim<br />
ton/yıl<br />
İstih.<br />
(adet)<br />
2.5<strong>03</strong> 3.5 6<br />
Sentetik Deterjan<br />
Şahin<br />
Çamaşır Suyu<br />
Karabük (Glare-Kares) Marka 2.5 1 2<br />
Altınbaşak Safranbolu Çamaşır Suyu 50.<strong>00</strong>0 10.<strong>00</strong>0 1<br />
Safranbolu Tablet Naftalin 150 71 3<br />
Akarsu Tic.<br />
Safranbolu Pul Naftalin 360 10 2<br />
Gersoy Kimya<br />
Karabük Poşet-Torba 50 45 2<br />
Orhan Plastik<br />
Karabük PVC ve alüminyum doğ. 15.<strong>00</strong>0 mtül 13.<strong>00</strong>0mtül 4<br />
Özdemir Pen<br />
Karabük Poşet Torba 72 <strong>12</strong> 4<br />
Şahin Ticaret<br />
Tuğra Plastik Safranbolu Plastik ve Al. Doğrama 390.<strong>00</strong>0 adet/yıl 250.<strong>00</strong>0 adet/yıl 3<br />
Ambalaj<br />
Safranbolu PVC Doğrama 60.<strong>00</strong>0 m2/yıl 60.<strong>00</strong>0 m2/yıl 9<br />
Yıldızlar PVC<br />
Karabük PVC 20.7<strong>00</strong> m 2 /yıl 17.6<strong>00</strong> m 2 /yıl 14<br />
Seçkin Pen<br />
Dikmen Teknik Safranbolu PVC Doğrama 35<strong>00</strong>0 m3 /yıl 32<strong>00</strong>0 m3/yıl 11<br />
<strong>12</strong>0<br />
1<strong>00</strong><br />
5<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo K.7 Makine İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler , 2<strong>00</strong>9<br />
Üretim<br />
Kurulu<br />
Fiili<br />
İstih.<br />
(adet)<br />
Şirketin Adı Yeri<br />
Konusu<br />
Kapasite<br />
Üretim<br />
K.bük Makine 360 ton/yıl 110 ton/yıl 8<br />
Gürbüz<br />
K.bük Makine 3828 ton/yıl 25<strong>00</strong> ton/yıl 20<br />
Çağlar Mak.<br />
K.bük Makine 740 ton/yıl 7<strong>00</strong> ton/yıl 24<br />
Rana D. Çelik<br />
ME-VER D.Ç K.bük Çelik Konst. Hadde<br />
1.609 ton/yıl 16<strong>00</strong> ton/yıl 28<br />
İmal.<br />
K..bük Hidrolik Hortum Başlığı 30.<strong>00</strong>0 mt - 2<br />
Saylar Hidrolik<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
167
Tablo K.8 Çelik Konstrüksiyon Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı<br />
Yeri<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
ton/yıl<br />
Üretim<br />
ton/yıl<br />
İstihda<br />
m<br />
(adet)<br />
Karçel Karabük Çelik Konstrük. 20.<strong>00</strong>0 9.485 <strong>12</strong>3<br />
- <strong>12</strong><br />
Karmonsan Karabük Çelik Konstrük. 15.<strong>00</strong>0<br />
Karkonsan Karabük Çelik Konstrük. 987 3<strong>00</strong> <strong>12</strong><br />
Kökoğlu Karabük Çelik Konstrük. 365 365 23<br />
Aygün Makine Safranbolu Çelik Konstrük. 658.4 350 53<br />
Demora Karabük Çelik Konstrük 658.4 380 30<br />
Yerlikaya İnş.Tur. Karabük<br />
2634 2634 32<br />
San. Ltd.Şti<br />
Çelik Konstrük<br />
Hisar Sac Profil Karabük Çelik Kons. 422.<strong>00</strong>0 2<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 8<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo K.9 Döküm Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı<br />
Yeri<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
ton/yıl<br />
Üretim<br />
ton/yıl<br />
İstih.<br />
(adet)<br />
Gedikoğlu<br />
Hacıoğlu<br />
Özsa<br />
Form Tasarım<br />
Kardökmak A.Ş<br />
Karabük Pik - Metal Dök. 1.326 244 4<br />
Karabük Hafif Metal Dök 60 5<strong>00</strong> kg/yıl 1<br />
Karabük Pik-Alümin. Dök. 1539 3<strong>00</strong> 6<br />
Karabük Pik - Metal Dök. 1680 58 7<br />
Karabük<br />
Döküm ve talaşlı<br />
imalat<br />
40.<strong>00</strong>0 Ton/yıl 4.<strong>00</strong>0 178<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo K.10 Dolum Tesisleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı Yeri Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
Üretim İstih.<br />
(adet)<br />
S.Bolu LPG Tüp Dol. 24.235 ton/yıl 6<strong>00</strong>0 ton/yıl 18<br />
İpragaz<br />
S.Bolu LPG Tüp Dol. 30.<strong>00</strong>0 ton/yıl 16.529 ton/yıl 33<br />
Aygaz<br />
Karabük Oksijen Tüp Dol. 9<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 55<strong>00</strong><strong>00</strong> m 3 /yıl 7<br />
Pelenkoğlu<br />
Karabük Oksijen Tüp Dol 93.<strong>00</strong>0 tüp/yıl 24.737 tüp/yıl 5<br />
Çağ Çelik<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
168
Tablo K.11 Orman Ürünleri Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı<br />
Kurulu<br />
Üretim İstih.<br />
Yeri<br />
Kapasite<br />
(adet)<br />
Eskipazar Orman, İnş.Gıd.Tarım ve E.Pazar 28.8<strong>00</strong>m 3 /yıl 5028 m 3 /yıl 21<br />
Hay. San.Tic. A.Ş.<br />
Yenorsan Yenice Orman Ürünleri Yenice 10.8<strong>00</strong> m 3 /yıl<br />
5.650 m 3 /yıl<br />
24<br />
Ağaç San ve Tic. A Ş.<br />
26.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl<br />
26.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl<br />
Yeşil Yenice Orman Ürünleri İmalat Yenice 13.6<strong>00</strong> m 2 /yıl Parke 5870 m 2 /yıl<br />
5<br />
Sanayi Ticaret A.Ş.<br />
Doğ.<br />
10.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl Kreste<br />
Parke Doğ.<br />
3.150 m 3 /yıl Kreste<br />
Yorüs A Ş. Yenice 19.940 m 3 /yıl Kereste 9.862 m 3 /yıl Kereste 34<br />
Parke 47520 m 2<br />
3.755 m 3 /yıl Kontrplak 6<strong>00</strong>9 m 3 yıl Kontrplak<br />
Ören Ticaret Dayanıklı Tüketim Mal. Yenice 15.<strong>00</strong>0 m 3 /yılKreste 7.613 m 3 /yıl<br />
60<br />
Ve Orman Ürünleri A.Ş.<br />
6.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl Mobilya Kreste.<br />
Çiftçiler Demir Ticaret ve kereste K.bük 5.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl Faaliyeti yok 1<br />
Sanayi<br />
Yılmaz Kerestecilik Sanayi ve Ticaret K.bük 8.6<strong>00</strong> m 3 /yıl 1.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 1<br />
LTD.ŞTİ<br />
Bağdatlı Kerestecilik-Çetin<br />
S.bolu 1.6<strong>00</strong> m 3 /yıl 1.590 m 3 /yıl 8<br />
BAĞDATLI<br />
Özdemir Ticaret-Nail ÖZDEMİR ve S.bolu 5.4<strong>00</strong> m 3 /yıl 5.4<strong>00</strong> m 3 /yıl 6<br />
Ortakları<br />
Topaloğlu Orman Ürünleri LTD.ŞTİ. S.bolu 10.955 m 3 /yıl 6.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 13<br />
Nurta Kerestecilik-Sevgi SÜRMEN K.bük 4.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl - -<br />
Özsafran Orman Ürünleri Kenan S.bolu 5.4<strong>00</strong> m 3 /yıl - 7.2<strong>00</strong> m 3 /yıl 5<br />
TUNCER<br />
Sevilgen Orman Ürünleri Ahmet S.bolu 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 21<br />
SEVİLGEN<br />
Aksan Mobilya Ali Karakaş S.bolu 5.4<strong>00</strong> m 3 /yıl 1.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 8<br />
Boyacıoğlu Mobilya S.bolu 15.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 2.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 18<br />
Şenay Mobilya Safranbolu 54<strong>00</strong> m3/yıl 25<strong>00</strong> m3/yıl 15<br />
Bedilim Eğitim Araçları Ltd.Şti Karabük 1<strong>00</strong><strong>00</strong> adet/ay 1<strong>00</strong>0 adet/ay 17<br />
Yükseller Ker.Mob.Doğ.Ltd.Şti Yenice 3<strong>00</strong>0 m3/yıl 25<strong>00</strong> m 3 /yıl <strong>12</strong><br />
Özer Pazarlama Mob. İml.Satış Eskipazar 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl <strong>12</strong><br />
Seyhoğlu Orman Ürünleri Ali ŞIK Yenice 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 2.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 5<br />
Kayıkçı Mobilya Karabük 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 2.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 4<br />
Aksoy Mobilya Safranbolu 2.5<strong>00</strong> m 3 /yıl 2.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 16<br />
Dereli Petro.İnş.Turz.ltd.Şti. Nuri Yenice 15.<strong>00</strong>0m 3 /yıl 5.9<strong>00</strong> m 3 /yıl 6<br />
DERELİ<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo K.<strong>12</strong> Çimento, Hazır Beton ve Beton Elemanları Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin Adı Yeri<br />
Üretim<br />
Konusu<br />
Kurulu<br />
Kapasite<br />
Üretim<br />
İstih<br />
(adet)<br />
Karçimsa Karabük Çimento 249.360ton/yıl 254.607 ton/yıl 28<br />
Çelikkaya Karabük Beton Ele. 18.183.<strong>00</strong>0ad/yıl 7.518.<strong>00</strong>0 ad/yıl 13<br />
Güzay S.Bolu Hazır Bet. 1<strong>03</strong>.588 m 3 /yıl 1<strong>03</strong>.588 m 3 /yıl 49<br />
Yılmaz İnşaat Beton Karabük Hazır Bet. 147.456 m 3 /yıl 90.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 39<br />
Kaynar Karo Karabük Beton Ele. 1.595.4<strong>00</strong> ad/yıl 667.891 adet/yıl 15<br />
50.<strong>00</strong>0 m/yıl 21407 m/yıl<br />
Fil İnşaat E.Pazar Beton Ele. 50.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 5.<strong>00</strong>0 m 3 /yıl 2<br />
Kiraz Karo Karabük Beton Ele. 80.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl 4.516 m 2 /yıl 15<br />
Safranbolu Cam Moz. S.Bolu Cam Moz. 311.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl 118.<strong>00</strong>0 m 2 /yıl 28<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
169
Tablo K.13 Diğer İmalat Sanayinde Faaliyette Bulunan İşletmeler, 2<strong>00</strong>9<br />
Şirketin<br />
Üretim<br />
Kurulu Üretim<br />
İstih<br />
(adet)<br />
Adı<br />
Yeri<br />
Konusu<br />
Kapasite<br />
Şahinler Eflani Römork 1<strong>00</strong> adet/yıl 75 adet/yıl 4<br />
Karçelik Karabük Mutfak Cih. 360 adet/yıl 50 adet/yıl 5<br />
Cangül Karabük Dorse 147 adet/yıl 88 adet/yıl 21<br />
Ercan Karabük Dorse İmalatı 20 adet/yıl 4 adet/yıl 6<br />
Kemsan Karabük Elektrik Mot. 231 adet/yıl 26 adet/yıl 20<br />
Kar-Pa Karabük Oto Yed. Par. 30.<strong>00</strong>0 ad/yıl 830 adet/yıl<br />
1<br />
Regel Karabük Oto Yed. Par. 360.<strong>00</strong>0ad/yıl 82.5<strong>00</strong> ad/yıl 5<br />
Öner Dor. Karabük Treyler İmalatı 36 adet/yıl 2 adet/yıl 8<br />
Azim Damper Karabük Damper-Karoser İma. 24 ad/yıl 3ad/yıl 3<br />
Güven Hassas Karabük Gazete Kitap Degi 23<strong>00</strong>670adet/yıl 18405<strong>00</strong>adet/Yıl<br />
Kağıt Ofset Mat.<br />
6<br />
Menekşe Düğme Safranbolu Düğme İmalatı 72<strong>00</strong><strong>00</strong>0 <strong>12</strong><strong>00</strong><strong>00</strong>0 2<br />
Teori Elektrik Karabük Elektrik Panosu 96 adet/yıl 37 adet/yıl 13<br />
Kaynak: Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunları ve Alınan Önlemler<br />
K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliği<br />
İl Müdürlüğü olarak İlimizde halihazırda kurulu bulunan sanayi tesisleri sektörel ve<br />
faaliyet konularına göre gruplandırılarak bir veri tabanı oluşturuldu. Bu kapsamda her<br />
sanayi kuruluşuna ulaşılarak gerek Çevre Kanunu gerekse ilgili yönetmelikler çerçevesinde<br />
kuruluşların sorumlulukları belirlenerek, yapmaları gerekenler her sanayiciye tek tek<br />
anlatılarak çevreye karşı duyarlı olmaları ve gerekli izinleri almaları sağlanmaya başlandı.<br />
K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği<br />
İlimizde en fazla kirlenen ve kirliliği gün geçtikçe artma eğilimi gösteren<br />
nehirlerimiz Araç Çayı ve Filyos Çayı’dır. Akarsularımızın kirlenmesine yol açan<br />
etkenlerin başında teknolojik gelişmeye bağlı olarak endüstriyel tesislerden kaynaklanan<br />
atıkların ve atık suların miktar ve çeşitlerinin artması, bu atıkların hiçbir arıtıma tabi<br />
tutulmadan direkt olarak alıcı su ortamına verilmesi gelmektedir. İlimiz sınırları içerisinde<br />
bulunan yüzeysel sularımız etrafında kurulmuş olan endüstriyel tesislerin deşarjlarının<br />
denetimleri yapılmakta, kirliliğe neden olan kurum, kuruluş ve işletmelere arıtma<br />
tesislerini kurmaları ve deşarj izin belgelerini almaları için gerekli olan çalışmalarımız<br />
devam etmektedir.<br />
K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirliliği<br />
İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.<br />
K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirliliği<br />
İlimiz yerleşim alanı içerisinde yer alan sanayii kuruluşlarının gürültü düzeyleri<br />
Bölüm O.1.1.2 , Tablo O.3’te verilmektedir. İşyeri çalışanlarına tesis içi gürültünün<br />
yapacağı etkilerden korunmaları doğrultusunda alınması gerekli tedbirler için Gürültü<br />
Kontrol Yönetmeliği çerçevesinde denetim yapılmakta ve kontrol altında tutulmaktadır.<br />
170
K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar<br />
İlimizde konu ile ilgili bir araştırma yapılmamıştır.<br />
K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Planı<br />
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
171
(L). ALTYAPI , ULAŞIM ve HABERLEŞME<br />
L.1. Altyapı<br />
L.1.1. Temiz Su Sistemi<br />
İlimizin içme ve kullanma suyunu temin eden 2 bölge vardır. Şu an kullanılmakta<br />
olan birinci bölge İlimiz içme ve kullanma suyunun % 95 civarını karşılamakta olan<br />
Toprakcuma Karasu bölgesi ve % 5 civarını karşılayan Hamzalar bölgesidir. Toprakcuma<br />
Karasu Karabük İli ve Safranbolu İlçemizin içme kullanma ve endüstri suyu ihtiyacını<br />
karşılamak üzere DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından 17.01.20<strong>03</strong> yılında ihale edilmiş olup,<br />
23.04.2<strong>00</strong>7 tarihinde geçici kabulü 26.02.2<strong>00</strong>9 tarihinde kesin kabulü yapılarak ilgili<br />
Belediyelere devredilmiştir.<br />
Proje sahası Batı Karadeniz bölgesinde Araç Çayı yakınında Karabük’e 25.8 km.<br />
mesafesinde DSİ 23. Bölge Müdürlüğü Kastamonu sınırları içersinde yer almaktadır. Bu<br />
proje kapsamında Karasu kaynağından bir kaptaj yapısı, Karabük ve Safranbolu’ya kadar<br />
olan ana isale ve besleme hatları ve pompa istasyonları inşa edilmiştir.<br />
Toprakcuma Karasu toplam su debisi değişken olmakla birlikte 8<strong>00</strong> ile <strong>12</strong><strong>00</strong><br />
lt/sn’dir. Toplam bu debinin 450 lt/sn Karabük İlimiz, 50 lt/sn Safranbolu İlçemiz<br />
kullanmaktadır. Karasu Projesi çerçevesinde yapılan ana isale ile ana besleme hatlarından<br />
ibaret olup, hatlarda çapı 4<strong>00</strong> mm kadar PE 1<strong>00</strong>, 4<strong>00</strong> mm.’den daha büyük çaplarda ise içi<br />
özel katkılı çimento harcı, dışı polietilen ile kaplı muflu bileşimli, spiral kaynaklı çelik<br />
borular kullanılmıştır. Boruların temini ve döşenmesi, hatlarda bulunan tahliye, vantuz yol<br />
geçişi vb. sanat yapıları ile hatların korozyona karşı korunması ile suyun dezenfektesi için<br />
klorlama ünitesi işleri yapılmıştır. Pompa istasyonları isale hattı üzerinde ve kent merkezi<br />
içersinde değişik noktalarda inşa edilmiş olup, Karasu kaynağındaki kaptajdan gelen<br />
suyumuz İlimizdeki pompa istasyonlarına kendi cazibesi ile hiçbir enerji harcamadan<br />
gelerek, pompa istasyonlarındaki yatay motopomplarla depolarımıza gönderilmektedir.<br />
Hamzalar Mevkiinden su temin etmek amacı için 1972 senesinde İller bankası<br />
tarafında yapılan terfi merkez ve 15<strong>00</strong> m 3 toplama deposu ile 10 adet değişik derinliklerde<br />
su kuyumuz yaptırılmış olup, değişik tarihlerde 4 adet kuyu daha açılarak toplam 14 adet<br />
kuyumuz bulunmaktadır.<br />
Hamzalar terfi merkez toplam su debisi 350 lt/sn civarında olup, 14 adet dik<br />
kuyulardan 25 ile 40 mt.derinlikten motopomplarla çekilen suyumuz 15<strong>00</strong> m 3 toplama<br />
deposunda klorlama işlemi yapıldıktan sonra depo yanında bulunan terfi merkez<br />
istasyonundaki yatay motopomplarla Q 7<strong>00</strong> mm. çapındaki çelik boru ile Karabük İlimize<br />
su verebilmektedir.<br />
Şu anda yalnızca Cumayanı Sanayi Sitesi, Organize Sanayi Sitesi, Belenköy<br />
Mahallesi, Çerçiler, Dayıslar ve Dursanlar Mahallelerine su verilmektedir.<br />
İlimizde değişik hacimlerde ve değişik bölgelerde 29 adet su deposu ile 14 adet<br />
dik kuyu, 1 kaptaj ile 5 adet terfi merkez istasyonu bulunmaktadır. Toplam şebeke<br />
uzunluğu 450 km. civarındadır. Depolarımızda toplanan içme suyumuz şebeke<br />
borularımız ile sokak ve caddelerimize gelmektedir. Şebeke borularımızın cinsi çelik, font,<br />
PVC ve polietilen borulardır. Şebeke borularından abone bağlantı boruları demir ve<br />
polietilen borular ile evlerimize ve iş yerlerimize ulaştırılmaktadır.<br />
172
L.1.2 Atık Su Sistemi, Kanalizasyon ve Arıtma Sistemi<br />
Karabük’ün coğrafi yapısı ve iklim şarları itibari ile çok yağış alan ve etrafı dik<br />
dağlar ile çevrili olması, şehir merkezinin ise düşük noktada bulunması nedeni ile yağmur<br />
ve sel sularına maruz kalmaktadır. Ayrıca aşırı yoğunlukta yağmur yağdığında<br />
kanalizasyon sistemine karışan kum, çakıl, yaprak, vs. gibi etkenlerden dolayı tıkanmalar<br />
ve taşmalar meydana gelebilmektedir.<br />
Şehrimizde yaklaşık olarak 25-30 km. civarında yağmur suları drenaj hattı<br />
mevcuttur. Bu rakama ilimizin içersinden geçmekte olan ve Karayolları tarafından yapılan<br />
yağmur suları kanaları dahil değildir. Karabük Belediyesi tarafından 2<strong>00</strong>7 yılında 880 m.,<br />
2<strong>00</strong>8 yılında 960 m., 2<strong>00</strong>9 yılında 11<strong>00</strong> m., 2010 yılı altı aylık dönemde ise 754 m.,<br />
yağmur suyu kanalları yapılmıştır. Karabük çevresine yakın köylerimize de taşkınla<br />
mücadele ve yağmur sularının azami zarar vermesi düşüncesi ile boru ve malzeme<br />
konusunda belediye tarafından yardımcı olunmaktadır.<br />
Yağmur sularının toplanması ve arıtılması konusunda bir Karabük Belediyesince<br />
bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
Yaklaşık olarak 250 ile 3<strong>00</strong> km. civarında kanalizasyon hattı mevcut olup, 10.<strong>00</strong>0<br />
adete yakın rögar bacası bulunmaktadır. Kanalizasyon sistemi İlimizin coğrafi yapısı ile<br />
imar durumuna göre projelendirilmiş, genelde büyük çapta yol geçişleri kullanılmış, yol<br />
geçişi olmayan bölgelerde dere kenarı ve boş arazileri kullanılmıştır.<br />
Karabük’ün kuzey kesimindeki 5<strong>00</strong>0 Evler, 1<strong>00</strong> Yıl ile Kılavuzlar Mahallesi ve<br />
Safranbolu İlçemizin atık suları da toplayıcı hatta toplanarak Araç Çayı vadisinin sağ ve<br />
sol sahil kesimlerini takip ederek ve mevcut yollardan da istifade edilerek teşkil edilmiş ve<br />
Karabük girişindeki 7104 A bacasına bağlantısı sağlanmıştır. Onaylı projede 7104 A<br />
bacaya eski askeriye bölgesinden gelen Q3<strong>00</strong> mm. çapındaki boru ile Küçük Sanayi Sitesi<br />
ve Kardemir içinden gelen Q6<strong>00</strong> mm. çaplı borunun irtibatı sağlanarak Araç Çayı<br />
rehabilitasyon çalışmaları göz önünde tutularak Araç Çayına paralel teşkil edilen Q 1<strong>00</strong>0<br />
mm. çapındaki boru ile demir yolunu geçtikten sonra sifon giriş yapısına getirilmiştir. Biri<br />
yedek olmak üzere 2 adet Q 8<strong>00</strong> mm. CTP borudan ibaret sifon ile karşıya geçirilen sifon<br />
giriş yapısı çıkışa da sifon çıkış yapısı yapılmıştır. Atık sular Q 1<strong>00</strong>0 mm. boru ile<br />
akıtılarak kot olarak bağlantının sağlanabildiği 42<strong>12</strong> nolu mevcut bacada Q 14<strong>00</strong> mm.’lik<br />
hat ile irtibatlandırılmış olup, yaklaşık 4 km. aşağıda bulunan Yenice yolu üzerindeki<br />
Karabük Belediyesi Evsel Atık Su Arıtma Tesisine girişi sağlanmaktadır.<br />
Karabük atıksu arıtma tesisi, şehrin 2027 yılına kadar yaklaşık 291.<strong>00</strong>0.<strong>00</strong>0<br />
nüfuslu olacağı varsayılarak 916 lt/sn kapasiteye göre İller bankası tarafından iki aşamalı<br />
ve klasik aktif çamur (biyolojik arıtma tesisi olarak 1994 yılında projelendirilmiştir. Tesis,<br />
Yenice İlçesi yolu üzerinde 4.km’ye inşa edilmiştir. Halen yeni gelişen yerleşim sahaları<br />
ve ilimize dahil olan köylerimizin kısmi şebeke çalışmaları devam etmektedir.<br />
Karabük Atıksu Arıtma Tesisinin;<br />
a)İşletme Üniteleri:<br />
1-Giriş by-pass yapısı<br />
2-Kaba ızgara (elle temizlemeli)<br />
3-Ana terfi merkezi (2 adet 2. kademe için olmak üzere 4 adet burgulu pompa)<br />
4-Debi dağıtım yapısı<br />
5-İnce ızgara (mekanik temizlemeli)<br />
6-Kum tutucu (2 yollu hareketli köprü üzerinde 2 adet dalgıç pompa)<br />
7-Ön çökeltme havuzları (2 adet havuz sıyırıcı köprülü)<br />
173
8-Havalandırma havuzları ( 2 adet havuz ve 8 adet havalandırıcı)<br />
9-Son çökeltme debi dağıtım yapısı<br />
10-Son çökeltme havuzları (4 adet havuz sıyırıcı köprülü)<br />
11-Geri devir terfi merkezi (2 adet burgulu pompa)<br />
<strong>12</strong>-Çamur yoğunlaştırma havuzu (1 adet taban sıyırıcı havuz)<br />
13-Çamur çürütme havuzları (2 adet havuz ve 4 adet havalandırıcı)<br />
14-Belt filtre ünitesi (3 adet belt pres filtre ve pompa ve dozaj tesisatı)<br />
b)Yardımcı Üniteleri :<br />
1-İdare binası (kontrol pano odası, yönetici, laboratuar, mutfak)<br />
2-Atölye ve ambar binası<br />
3-Trafo ve MMC binaları (1<strong>00</strong>0 kVA)<br />
4-Bekçi kulübesi<br />
5-Lojmanlar (kaloriferli 4 adet)<br />
6-Derinkuyu ve pompası (1,5 lt/sn içme kullanma suyu)<br />
Atıksular ana giriş terfi merkezinden debi dağıtım yapısına ve oradan da otomatik<br />
olarak kendi kendini temizleyen mekanik ince ızgara ve kum tutucu yapısına gelmektedir.<br />
Arıtma tesisinin projesine göre ana kollektör, giriş yapıları ve ana terfi merkezi ile debi<br />
dağıtım yapısına kadar olan kısım, tesisin 2. aşama kısmına da cevap verecek şekilde inşa<br />
edilmiştir. İnce ızgarada su içerisindeki kaba ızgarada tutulamayan daha küçük bir takım<br />
malzemelerin tutulması sağlanır. İnce ızgara, üzerinde tutulan artıkları otomatik olarak<br />
kendini temizleyecek ve artıkları kendiliğinden mahaldeki çöp bidonuna aktaracak şekilde<br />
dizayn edilmiştir. Kum tutucu savaklar ise aşağıya doğru daralan betonarme bir yapı olup,<br />
buradan geçen sular içerisindeki kumsu malzemelerin çöktürülmesi sağlanarak buradaki<br />
bütün yapı boyunca hareketli köprü üzerindeki dalgıç pompalar yardımıyla kum ve su<br />
karışımının dışarı alınması sağlanır. Dışarıya alınan kumlu su, direnfleks yapısından<br />
süsülerek sularının tekrar sisteme dönmesi, kum vs. malzemelerin de dışarıya alınması<br />
sağlanmış olur.<br />
Ön çökeltme havuzlarında atıksular içerisindeki ve kum tutucu yapısında<br />
tutulamayan inorganik ve bazı organik maddeler granite ile çökeltilerek sudan ayrıştırılır<br />
ve bu kısımdan sonra en çok çamur arıtımı olmaktadır. Burada tabana çöken çamur<br />
teleskobik vanalardan alınarak çamur yoğunlaştırma havuzuna gitmesi sağlanırken<br />
nisbeten arıtılmış atıksuyun da oksijen ihtiyacının giderilmesi için havuz üst çevresindeki<br />
savaklardan havalandırma havuzlarına gönderilir. Ön çöktürme havuzları giriş boru hatları<br />
üzerinde birer adet debimetre bulunmaktadır.<br />
Tesisin biyolojik arıtma ünitesi olan havalandırma havuzları her biri dikdörtgen<br />
prizması şeklindeki iki adet yapıdan oluşup, havuzların her birinde birer adet oksijenmetre<br />
ve dörder adet havalandırıcı bulunmaktadır. Havalandırıcılar havuzlardaki suyun oksijen<br />
ihtiyacının istenen seviyede olmasına göre otomatik olarak çalıştırılabilmektedir.<br />
Havalandırma havuzlarına ön çöktürme havuzundan, geri devir terfi merkezindeki burgulu<br />
pompalar ile son çöktürme havuzundan ve süzüntü suyu pompası ile belt filtre ünitesi<br />
yıkama ve süzme suları olmak üzere atıksular gelmektedir. Havalandırma havuzlarında<br />
askıda büyüyen mikroorganizmalar suyun içerisindeki organik maddeleri parçalayarak<br />
beslenmekte ve atıksuyu su ve CO 2 ’ye çevirmek suretiyle arıtma işlemini yapmaktadır.<br />
Havalandırma havuzlarında gereken arıtma veriminin sağlanması amacıyla havuz<br />
içerisinde faaliyet gösteren mikroorganizma sayısını sabit bir dengede tutmak<br />
gerekmektedir. Bunu sağlamak amacıyla son çökeltme havuzunun tabanında çökelen aktif<br />
çamur geri devrettirilir. Konvansiyonel aktif çamur sistemlerinde geri devir oranı %25-50<br />
oranlarında tutulmaktadır.<br />
174
Atıksular havalandırma havuzlarından sonra son çöktürme debi dağıtım yapısından<br />
geçerek her biri aynı büyüklükte olan dört adet son çöktürme havuzuna gelmektedir.<br />
Havuz içerisinde meydana gelen çökelme sonucu tabandaki çamur yoğunluğundaki sular<br />
teleskobik vanalardan dışarı alınarak geri devir terfi merkezlerine buradan da burgulu<br />
pompalarla yaklaşık 3 m. kot yükseltmesi yapılarak kendiliğinden havalandırma havuzları<br />
girişine akışı sağlanmaktadır. Son çöktürme havuzlarında arıtılmış su, üs çevredeki<br />
savaklardan toplanarak debi dağıtım yapısında birleşip buradan da Filyos nehrine deşarj<br />
edilmektedir.<br />
Ön çöktürme havuzlarından gelen yoğun çamurlu suların yanına geri devir terfi<br />
merkezi tabanında oluşan çamur da alınarak çamur yoğunlaştırma havuzunda daha da<br />
yoğunlaştırılıp buradan teleskobik vana ile çamur çürütücü havuzlara alınmaktadır. Çamur<br />
çürütme havuzları dikdörtgen şeklinde iki gözlü olup, her birinde ikişer adet havalandırıcı<br />
bulunmaktadır. Buradaki havalandırıcıların belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemleri<br />
sonunda ürettiği çamurun kek haline gelmesi için belli filtre makinaları bulunmaktadır.<br />
Buradaki havalandırıcıların amacı yoğunlaştırılmış çamurun tortulaşma ve çökelmesini<br />
önleyerek akıcılığını sağlamaktır. Belt filtre ünitesinde tesisin arıtma işlemleri sonunda<br />
ürettiği çamurun kek haline gelmesi için belt filtre pres makinaları bulunmaktadır. Burada<br />
toplam 30 m 3 /h kapasitede kek yapabilecek üç adet belt filtre makinası bulunmaktadır.<br />
175
Şekil L.1 Karabük İli Arıtma Tesisi Akım Şeması<br />
Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>8<br />
176
L.1.3. Yeşil Alanlar<br />
Yeşil alanların kentimiz içindeki toplam alanı 222 555,<strong>00</strong> m 2 ’dir. Karabük’ün<br />
merkez nüfusu 108.167 kişi olup, kişi başına düşen yeşil alan miktarı 2,058 m 2 ’dir.<br />
L.1.4. Elektrik İletim Hatları<br />
Karabük İli Elektrifikasyon Haritası (1/20.<strong>00</strong>0)<br />
Kaynak: KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2<strong>00</strong>2<br />
177
L.1.5. Doğal Gaz Boru Hatları<br />
İlimizde doğal gaz çalışmaları 2<strong>00</strong>9 yılı itibari ile başlamıştır.<br />
L.2. Ulaşım<br />
L.2.1. Karayolları<br />
L.2.1.1. Karayolları Genel<br />
İlimizin komşu İller ile bağlantısı Güney yönünde Karadeniz ana yolu ve<br />
Gerede’den TEM otoyoluna ve E–5 Karayoluna bağlıdır. Kuzeydoğusundan Bartın İline,<br />
güneydoğusundan da Kastamonu İline bağlıdır. Batı yönünden Yenice Vadisini izleyen ve<br />
yapım aşamasında olan yol ile de Yenice İlçemiz üzerinden Zonguldak İline bağlıdır.<br />
İlimizden Türkiye’nin bütün İllerine her mevsimde ulaşım sağlanabilir.<br />
Tablo L1 İllere Göre Devlet ve İl Yolları Uzunlukları, 2<strong>00</strong>9<br />
Devlet Yolları<br />
İl Yolları<br />
Bölünmüs Yollar<br />
İl Adı<br />
BSK<br />
Sathı Kap.<br />
Bet. Parke<br />
STB.<br />
Toprak<br />
Geç.Verm.<br />
Topl.<br />
Asf. %<br />
BSK<br />
Sathı Kap.<br />
Bet. Parke<br />
STB.<br />
Toprak<br />
Geç.Verm.<br />
Topl.<br />
Asf. %<br />
Seb. Topl.<br />
Asf. %<br />
Devlet Yolu<br />
İl Yolu<br />
Toplam<br />
Kastamonu 50 654 14<br />
_ _ _<br />
718 1<strong>00</strong><br />
_<br />
570 2 _ _ 16 588 97 1306 99 148,70 7,80 156,50<br />
Çankırı 66 168<br />
_ _ _<br />
234 1<strong>00</strong><br />
_<br />
285<br />
_ 11<br />
_ 25 321 89 555 94 98,70 9,64 108,34<br />
Zonguldak 38 130<br />
_ _ _ _<br />
168 1<strong>00</strong> 10 223 2<br />
_ _ 16<br />
251 94 419 96 88,10 8,82 96,92<br />
Bartın<br />
_<br />
139<br />
_ _ _ _<br />
139 1<strong>00</strong><br />
_<br />
160<br />
_ _ _ _<br />
160 1<strong>00</strong> 299 1<strong>00</strong> 46,45 46,45<br />
Karabük<br />
_<br />
138<br />
_ _ _<br />
33 171 81<br />
_<br />
199<br />
_ 5 _ _<br />
204 98 375 90 69,05 8,<strong>00</strong> 77,05<br />
Toplam 154 <strong>12</strong>29 14 0 _ 33 1430 98 10 1437 4 16 0 57 1524 95 2954 96 451,<strong>00</strong> 34,26 485,26<br />
Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
Türkiye’nin her yeri ile karayolu ulaşımı her mevsimde hiç aksamadan<br />
yapılmaktadır. Ayrıca merkezin Safranbolu, Eflani ve Eskipazar ilçeleri ile olan bağlantısı<br />
yeterlidir.<br />
Karabük İlinin Komşu İl ve İlçelerine Olan Uzaklıkları :<br />
Ankara : 217 km Safranbolu : 10 km.<br />
İstanbul : 385 km Eskipazar : 35 km.<br />
Çankırı : 195 km. Eflani : 48 km.<br />
Kastamonu : <strong>12</strong>5 km. Ovacık : 37 km.<br />
Zonguldak : 167 km. Yenice : 30 km.<br />
Bolu : 132 km. Bartın : 87 km.<br />
178
Tablo L.2 Karabük İli 2<strong>00</strong>9 Yılı Devlet Yolları Trafik-Hacim Değerleri (YOGT)<br />
K.K.NO. YOLUN ADI Km. Otomobil<br />
Ort.Yük.<br />
Tic.Taşıt<br />
Otobüs Kamyon Tır Top.<br />
<strong>03</strong>0-01<br />
<strong>03</strong>0-01<br />
<strong>03</strong>0-01<br />
(Safranbolu-Kastamonu)Ayr.-<br />
Karabük<br />
(Karabük-Safranbolu) Ayr.-Kast.<br />
Ayr.<br />
(Karabük-Safranbolu) Ayr.-Kast.İl<br />
Sn.<br />
3 17162 950 262 <strong>12</strong>88 558 20220<br />
6 3497 307 <strong>12</strong>0 662 2<strong>00</strong> 4786<br />
19 1682 158 99 496 160 2595<br />
<strong>03</strong>0-<strong>12</strong> Zonguldak İl Sn.-Yenice 21 954 116 3 249 107 1429<br />
<strong>03</strong>0-<strong>12</strong> Karabük-Yenice 33 1332 141 4 292 107 1876<br />
755-02<br />
(Safranbolu-Eflani)Ayr.-Bartın<br />
İl Sn.<br />
28 794 65 8 152 <strong>12</strong>9 1148<br />
755-02 Safranbolu-Eflani Ayr. 8 1649 139 18 264 143 2213<br />
755-02<br />
(Safr.-Bartın.)Ayr.-(Kast.-<br />
Karab)Ayr.<br />
6 2391 184 18 237 <strong>12</strong>6 2956<br />
755-<strong>03</strong> Karabük-Ovacık Ayr. 10 4220 362 195 859 438 6074<br />
755-<strong>03</strong> Ovacık Ayr.-Eskipazar Ayr. 25 3472 265 192 686 4<strong>12</strong> 5027<br />
755-<strong>03</strong> Eskipazar Ayr.-İsmetpaşa <strong>12</strong> 2828 206 181 613 432 4260<br />
Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
L.2.1.2. Ulaşım Planlaması<br />
İlimiz 107.<strong>00</strong>0 nüfusa sahip olup; çevre ilçelerden gelen kişilerle bu sayı 150.<strong>00</strong>0’e<br />
ulaşmaktadır. Şehir merkezi ve mahallelere çalışan 11 adet özel halk otobüsü, 151 adet<br />
minibüs ve 2<strong>03</strong> adet de taksi ile taşımacılık yapılmaktadır.<br />
Yolcu taşıma sistemleri şehirlerarası otobüs seferleri ile yapılmaktadır. Ulaşım<br />
ağının yanlış planlanması sonucu hava, su ve toprak kirliliği gibi olumsuzluklar<br />
yaşanmaktadır. İlimizden yurdumuzun her köşesine her mevsimde ulaşım mümkündür.<br />
İlimizde Ankara ve İstanbul’a sefer yapan 3 firma (Ulusoy Turizm, Güven Turizm ve<br />
Metro Turizm) bulunmaktadır. Toplu taşımacılık en fazla belediye otobüsleri, minibüs ve<br />
taksiler ile yapılmaktadır. İlimiz otobüs terminali günümüz koşullarında yetersiz olduğu<br />
için yıkılarak yeni bir otobüs terminali yapımı tamamlanmış ve hizmete girmiştir.<br />
İlçelerimizden Yenice’nin yolu yapım aşamasında olup; Ovacık İlçemizin de yolunun<br />
bakıma ihtiyacı vardır.<br />
L.2.1.3. Toplu Taşım Sistemleri<br />
Kent içi taşımacılıkta şehrimizde özel halk otobüsleri ile minibüsler kullanılmakta<br />
olup, 21 hatta özel halk otobüsü ile 141 adet minibüs mevcuttur. Şehir içi taşımacılık yapan<br />
179
özel halk otobüsleri günde ortalama 28.<strong>00</strong>0-30.<strong>00</strong>0 km. yol kat etmektedirler. İlimiz<br />
sınırları içersinde taşımacılıkta minibüs, belediye otobüsleri kullanılmaktadır. İlimizin<br />
yerleşim alanının kısalığı nedeniyle istediğiniz yere çok kısa bir sürede ulaşabilirsiniz.<br />
Toplu taşıma hizmetleri hava kirliliğini ve akaryakıt tüketimini azaltması, ucuz olması gibi<br />
sebeplerden dolayı tercih edilmektedir. Toplu taşımda yıllık olarak tüketilen yakıtların cins<br />
ve miktarları hakkında bilgi bulunmamaktadır.<br />
Tablo L.3 Devlet Yollarının İllere Göre Taşıt-Km, Yolcu-Km Ve Ton-Km Değerleri (2<strong>00</strong>9 Yılı)<br />
TAŞIT - KM YOLCU - KM TON - KM<br />
PL.NO<br />
İLLER<br />
DEVLET YOLU DEVLET YOLU DEVLET YOLU<br />
18 ÇANKIRI 342632 13<strong>12</strong>018 9734<strong>00</strong><br />
37 KAST<strong>AM</strong>ONU 434741 1376261 1<strong>00</strong>4364<br />
67 ZONGULDAK 4465<strong>03</strong> <strong>12</strong>33523 80<strong>03</strong>85<br />
74 BARTIN <strong>12</strong>2829 324882 2<strong>03</strong>106<br />
78 KARABÜK 229622 677<strong>00</strong>0 569520<br />
Kaynak: Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
L.2.1.4. Kent İçi Yollar<br />
İlimiz kent içi yolları imar planlarına göre yapılmış olup; şehir merkezindeki trafik<br />
arterinin fazla olduğu yollar tek yönlü olarak kullanılmaktadır.<br />
Şehir Merkezinde bulunan yollarımızın bakımları yapılmakta, büyük çoğunluğunda<br />
trafiğe yol verilmek suretiyle ulaşım hızlanmış olup, trafik kazalarının en az düzeye<br />
indirilmesi için çalışmalar devam etmektedir.<br />
L.2.1.5. Araç Sayıları<br />
Ulaşımı sağlayan ve yük taşımacılığı olarak kullanılan araçlar kamyon, kamyonet,<br />
otobüs, minibüs ve otomobiller olarak karşımıza çıkmaktadır.<br />
Tablo L.4 İlimizde 2<strong>00</strong>9 Yılı Trafiğe Kayıtlı Motorlu Taşıtlar<br />
Aracın Cinsi<br />
Araç Sayısı<br />
Otomobil 25.591<br />
Minibüs 1948<br />
Otobüs 520<br />
Kamyon 2819<br />
Traktör 4785<br />
Kamyonet 55<strong>00</strong><br />
Motosiklet 2350<br />
Diğer 557<br />
Toplam 44070<br />
Kaynak: Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
180
L.2.2. Demiryolları<br />
L.2.2.1. Kullanılan Raylı Sistemler<br />
1934 yılında devlet demiryolları tarafından İlimizde ilk kez demiryolu hattının<br />
açılmasıyla bir istasyon kurulmuş, 13 hanelik Öğlebeli Köyünün bir mahallesi olan<br />
Karabük adı bu istasyona verilmiştir. Böylece devlet demiryolları haritasında Karabük adı<br />
ilk kez resmen yer almış, çeltik tarlasından endüstri kentine doğru geçiş süreci başlamıştır.<br />
Zonguldak - Karabük 6 tren, Karabük – Zonguldak 4 tren olmak üzere 10 tren<br />
çalışmaktadır. 2<strong>00</strong>9 yılında 2.916.441 yolcu ve 2.814.996 ton yük taşınmıştır.<br />
L.2.2.2. Taşımacılıkta Demiryolları<br />
İl sınırlarının içerisindeki demiryolunun toplam hat uzunluğu 119.8<strong>00</strong> m. olup,<br />
yolcu ve yük nakliyatında şebekenin, güney-kuzey irtibatını sağlayan santrallerden biridir.<br />
2<strong>00</strong>9 yılında demiryolu ile 2.916.441 yolcu taşınmıştır. Yine demiryolu ile Karabük’e<br />
2.814.996 ton yük gelmiş ve gitmiştir.<br />
Tablo L.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Karabük-Zonguldak Arası Trenlerin Toplam <strong>12</strong> Aylık Taşıma Durumu<br />
TREN NO<br />
PARKUR<br />
TREN<br />
KAPASİTE<br />
ÜTİLİZASYON<br />
(% )<br />
YOLCU SAYISI<br />
KİŞİ<br />
22601 Zonguldak-Karabük 134.980 54 72.587<br />
21602 Gökçebey - Zonguldak 134.980 65 87.777<br />
216<strong>03</strong> Zonguldak - Karabük 157.480 46 71.787<br />
21604 Karabük - Zonguldak 134.980 48 64.794<br />
21605 Zonguldak - Karabük 134.980 58 77.764<br />
21608 Karabük - Zonguldak 134.980 76 102.338<br />
21621 Zonguldak - Çaycuma 84.664 <strong>12</strong> 10.459<br />
22610 Karabük - Zonguldak 157.480 35 54.549<br />
21611 Zonguldak-Karabük 1<strong>12</strong>.490 65 73.314<br />
216<strong>12</strong> Karabük - Zonguldak 1<strong>12</strong>.490 78 87.768<br />
TOPL<strong>AM</strong><br />
1.299.504 54 7<strong>03</strong>.137<br />
Kaynak: TCDD 2. Bölge Müdürlüğü, ANKARA, 2<strong>00</strong>9<br />
L.2.3. Deniz, Göl, Nehir Taşımacılığı<br />
L.2.3.1. Limanlar<br />
İlimizin kıyı bağlantısı yoktur.<br />
L.2.3.2. Taşımacılık<br />
İlimizin kıyı bağlantısı yoktur.<br />
181
L.2.4. Havayolları<br />
İlimizde havaalanı bulunmamaktadır.<br />
L.3. Haberleşme<br />
Karabük İl genelinde ;<br />
Yer altı kablo oranı : %65<br />
Havai kablo oranı: %35<br />
L.4. İlin Plan Durumu<br />
Bakanlığımız ile Valiliğimiz arasında yapılan protokol gereği, Bakanlığımızca ihale<br />
edilen “Zonguldak-Bartın-Karabük” planlama bölgesi 1/1<strong>00</strong>.<strong>00</strong>0 ölçekli Çevre Düzeni<br />
Planı Yapımı Danışmanlık Hizmet Alımı işi yüklenici firma Jeo-Tek Coğrafi Bilgi<br />
Teknolojileri Müh. San. Tic. ve UTTA Planlama Projelendirme Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.<br />
Ortak Girişimi tarafından tamamlanmıştır.<br />
L.5. İldeki Baz İstasyonları<br />
İlimiz sınırları içerisinde kurulu bulunan 10 kHz-60 GHz Frekans Bandında Çalışan<br />
Sabit Telekomünikasyon Cihazlarından Kati Onay verilenler ;<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kurtuluş Mah. Kurtuluş Cad. Güngör Sok. No:<strong>12</strong> Karabük<br />
*FM 89 Elekt. San. Tic. A.Ş.<br />
Kayabaşı Yaylacık Mah. Karabük<br />
*Cine 5 Filmcilik ve Yap. A.Ş.<br />
Merkez/Karabük<br />
*Yeni Dünya İletişim A.Ş.<br />
Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Huzur Radyo ve TV A.Ş.<br />
Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Kar Medya Yay. Tic. A.Ş.<br />
Karabük Batı TV<br />
*Satel Sabah Prod. A.Ş.<br />
Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Göktuğ Eletronik Yay. A.Ş.<br />
Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*DTV Haber ve Görsel Yay. A.Ş.<br />
Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Teleon Rek. Film. San. Tic. A.Ş.<br />
Starmax TV Kayabaşı-Merkez / Karabük<br />
*Karadeniz TV Yay. A.Ş.<br />
Kanal 78 Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Eksen Dağ.Paz.ve Dış Tic. A.Ş.<br />
Show TV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Star TV Hizmetleri A.Ş.<br />
Star TV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Seza TV Hab. Yap. A.Ş.<br />
182
Seza FM Kayabaşı Yaylacık Mevkii / Karabük<br />
*Bizim Radyo TV Yay. Tic. A.Ş.<br />
BRTV Kayabaşı Mevkii / Karabük<br />
*Yeni Yay. Prod.Tel.San.Tic.A.Ş.<br />
Yeni TV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Samanyolu Yay. A.Ş.<br />
STV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Samanyolu Yay. Hiz. A.Ş.<br />
Burç FM Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Kanal 6 Radyo ve TV Yay. Tic. A.Ş.<br />
Kanal 6 Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kılavuzlar Köyü Kayabaşı Mevkii 8. Pafta 1851 Parsel / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii Merkez / Karabük<br />
*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.<br />
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük<br />
*Meltem Radyo TV Yay. A.Ş.<br />
Kayabaşı Mah. Yaylacık Mevkii / Karabük<br />
*Telsim Mobil Telekom Hizm. A.Ş.<br />
Gerede Karabük Kavşağı Kesişim Noktası / Karabük<br />
*Telsim Mobil Telekom Hzm A.Ş.<br />
Kurbantepe Mevkii Eski Radyo Ver. Yanı <strong>12</strong>. Ada 2. parsel Eskipazar / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karabük Şehir Stdaı (Dr.Necmettin Şehyoğlu) / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Yenimahalle Sadri Artunç Cad. Safranbolu TT Binası / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karabük İl Telekom Müd. Kılıçarslan Cad. / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Sadri Artunç Cad. Belediye İş Merkezi Safranbolu / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
1<strong>00</strong>. Yıl Mah. Güven Apt. No:84 / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
Yenişehir Mah. Karabük İl Spor Müdürlüğü / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
Bayırmah. Gökalp Cad. Çelik Apt. No:26 / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
İkiyüzevler Alparslan Cad. Şirinevler Camii / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
Safranbolu TT Binası / Karabük<br />
*Aycell Haber. ve Paz. Hiz. A.Ş.<br />
Yıldız Tepesi TRT Telsim Turkcell Kuleleri Yanı / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
5<strong>00</strong>0 Evler Su Deposu / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
Esentepe Mah. Merkez Camii Üstü No:38 / Karabük<br />
*Aycell İletişim Hizmetleri A.Ş.<br />
Safranbolu Belediye Mezarlığı / Karabük<br />
*Yapım TV Programcılık A.Ş.<br />
183
NTV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
TV Vericileri Demir Çelik Üstü / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
5<strong>00</strong>0 Evler Mah. Merkez Su Deposu yanı / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
Karakırıklar Mah. Yenice / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
İmamköy Berberler Mevkii Belediye TV Vericileri / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
Safranbolu TT Binası / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
PTT Cad. No:21 / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
Safranbolu Mezarlık Mevkii Safranbolu / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
Türktelekom Karabük Başmüdürlüğü / Karabük<br />
*Telsim Mobil Tel. Hizm. A.Ş.<br />
İkiyüzevler Orhangazi Cad. Çavuşoğlu Apt. No:7/11 Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karşıyaka Sit. A/Blok 9. Yol No:70 Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Elmalı Bahçe Cumayanı Köyü Yolu / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karakırıklar Kuran Kursu Yanı / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kurbantepe Eski Radyo Vericileri Eskipazar / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Öğlebeli Mah. Bahçelievler Cad. / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Üç Çamlık Mezarlığı Su Deposu Yanı / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kurşunluk Mevkii Bayındır Köyü / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Esentepe Mevkii Ana Su Deposu Yanı / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Akmeşe Mevkii Balıklar Kayası / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Çevrikköprü Mevkii Köşeler / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karıt Köyü Girişi Karşısındaki Tarla Safranbolu / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
R/L İstasyonu / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Tabaklar Mah. Eflani / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Su Deposu Yanı Ovacuma/ Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Kısıktepe TV Vericicleri Üstü Mermer Mah. / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
184
Keten Yukarıçiftlik Köyü / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Merkez Mah. Çırakla Köyü / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Hürriyet cad. No:1<strong>00</strong> Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Aile Mezarlığı Safranbolu / Karabük<br />
*Turkcell İletişim Hiz. A.Ş.<br />
Karabük TT / Karabük<br />
*Bizim Radyo TV yay. Tic. A.Ş.<br />
Hürriyet Cad. Aydın Han No:104 Kat:4 Karabük<br />
*Eko TV Yay. A.Ş.<br />
CNN Türk TV Kayabaşı Merkez / Karabük<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Zalifre Otel Barış Mah. Araphacı Sok. Kıranköy No:17 Safranbolu/KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Hürriyet Cad. No:155 Şahinler İş Merkezi KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Fevzi Çakmak Cad. No:43 KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Bulak Köyü Mezarlık Yanı Safranbolu/KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Kayabaşı mevkii Doğruyol Mevkii Gürmen Karşısı Bostanbükü/KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Ankara Cad. Köprübaşı Camii Yanı No:85 KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Keltepe TRT Vericileri Sipahiler Köyü Orman İşl. Karşısı Belen Köyü Üstü/KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Eskipazar Yolu Hanköy Mevkii Turkcell Kule Yanı/KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Kurtuluş Mah. Yeni Sanayi Bölgesi Kadıoğlu Madencilik KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Bayırmahalle İstasyon Cad. Şafak Sok. No:13 Kapullu KARABÜK<br />
*Telsim Mobil Telekomünikasyon Hiz. A.Ş.<br />
Tokatlı Esentepe Mah. Kırmızı Topraklı Mevkii Safranbolu/KARABÜK<br />
Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>9<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Emniyet Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2<strong>00</strong>9<br />
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2<strong>00</strong>9<br />
TCDD 2. Bölge Müdürlüğü, ANKARA, 2<strong>00</strong>9<br />
185
(M) . YERLEŞİM ALANLARI ve NÜFUS<br />
M.1. Kentsel ve Kırsal Planlama<br />
İmar planına esas teşkil eden ilk jeolojik etüd 1963 yılında yapılmış, 1980 yılında<br />
revize edilen imar planında heyelan bölgelerinde gösterilen Yeşilmahalle ve Kurtuluş<br />
Mahallesinde heyelan sınırlarının kesin tespiti istenmiş, 1983 yılında imar planına esas<br />
teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir.<br />
Doğal Afet Konusu ve Şehircilikle İlgili Rapor :<br />
-İller Bankası Genel Müdürlüğü İmar Planlama Dairesi Başkanlığı’nca 1983 yılında imar<br />
planına esas teşkil eden jeolojik etüd raporu düzenlenmiştir. 1988 yılında yine İller<br />
Bankası tarafından “Bir Kısım Yapı Yasaklı Alana Ait Jeolojik Etüd Raporu tanzim<br />
edilmiştir. İmar planının hazırlanmasına esas teşkil eden bu raporda arazi kullanımı dört<br />
ana gruba ayrılmıştır.<br />
1-Yapılaşmaya Elverişsiz Alanlar :<br />
Aktif ve potansiyel heyelan alanları olup, iskan dışı bırakılması istenmiştir.<br />
2-Sondaj yapılması önerilen ve ayrıntılı etüd gerektiren alanlar<br />
3-Koşullu yerleşime açılabilecek alanlar; 1983 tarihli raporda kısıtlama getirilen<br />
alanların bir bölümü için, tedbirlerle kullanım koşulu getirilmiştir.<br />
4-Yapı Yasaklı Alanlar :<br />
Topoğrafik eğimi fazla olan sahalar ki önemli bölümü iskan edilmiş bulunan bu<br />
sahalarla bir tehlike görülmemektedir. Mevcut yapıların muhafaza edilmesi, yeni<br />
yapılaşmaya müsaade edilmemesi önerisi getirilmiştir. Fakat, bununla beraber raporda<br />
“genelde uygunluk sondajla saptanırsa yapılaşma mümkün olabilir” denilmektedir.<br />
Kentin imar planı içinde kalan sahalarında yapılan ayrıntılı jeolojik araştırmalar<br />
sonucunda elde edilen yerüstü ve yer altı verileri değerlendirilerek arazi sınıflaması<br />
yapılmıştır. Genel olarak arazi kullanımı 1. Örtü birimler ve 2. Temel birimler olarak iki<br />
kümede toplanmıştır.<br />
Örtü Birimleri: Ana birimlerin üzerini örten nebati toprak tabakası, alüvyon sahalar,<br />
yamaç molozu ve yapay dolgulardan oluşur. Temel Birimler: Karabük formasyonu olarak<br />
adlandırılan dayanımı iyi pekişmiş silttaşı, kiltaşı ve marn ardalanmasından oluşmuştur.<br />
Kentin, imar planının düzenlenmesinde şehircilikle ilgili jeolojik raporlar dikkate<br />
alınmış, afet konusunda tavsiyelere uyularak koşullu arazi kullanımı ve sakıncalı alanlar<br />
tariflenmiştir. Bunlar; Yapılaşmaya Elverişli Olmayan Alanlar: Aktif heyelanlı sahalar ile<br />
muhtemel heyelanlı sahalar olup kesin yapı yasaklı alanlardır. Ayrıntılı Etüt Gerektiren<br />
Alanlar: Bu sahaların kullanılabilmesi için, sondajlı-jeoteknik araştırmaların yapılacak<br />
alanlardır. Koşullu Yerleşime Açılacak Alanlar: Bu sahaların kullanımında, sondajlı temel<br />
etütlerin yapılması şartı getirilmiştir. Yapı Yasaklı Alanlar: Bu sahalardaki mevcut<br />
konutların olduğu gibi korunarak, yeniden yapılaşmaya izin verilmeyen alanlar olarak<br />
tespit edilmiştir.<br />
M.1.1. Kentsel Alanlar<br />
M.1.1.1. Doğal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri<br />
Karabük İl merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 280 m. olmasına rağmen kent<br />
merkezinde 4<strong>00</strong> m.’yi bulan mahalleler, kent civarında 2<strong>00</strong>0 m.’yi bulan yükseltiler<br />
186
ulunmaktadır. Karabük İli, Bolu-Kastamonu karayolu üzerine kurulmuştur. Kent<br />
topografyası kentin gelişimini engelleyecek niteliktedir. Şehri üçe bölen kuzeydoğu<br />
yönünden gelen Araç Çayı ile güneydoğudan gelen Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan<br />
ve güneybatıya devam eden Yenice Çayı doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin<br />
düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek, düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır.<br />
Kentin içinden geçen en önemli su kaynağı Yenice Çayı olup Araç ve Soğanlı Çayı ile<br />
birleşerek Kayabaşı Mahallesinin altında Yenice Çayı adını alır. Araç Çayı kuzeydoğuda<br />
Safranbolu, Soğanlı Çayı da güneydoğudan Ovacık İlçesi yönünden gelerek batıya doğru<br />
uzanan Yenice Çayını oluşturur. Bu çayların iki kol şeklinde birleşerek geniş yayılımlı bir<br />
alan (düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerinde<br />
kalmasına sebep olmuştur. Ancak kent yerleşimi için sürekli artan nüfusa bu alüvyonal<br />
düzlükler de yeterli olmamıştır. Yeterli düzlük ve az eğimli alan bulunamaması nedeniyle<br />
şehir engebeli sahalara kurulmuş olup mahalleler arasında dereler ve yukarıda adı geçen<br />
çaylar bulunmaktadır.<br />
Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde uygun yer<br />
bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine<br />
yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve can<br />
kayıplarını arttıracaktır.<br />
Kısmen Karadeniz ikliminin özellikleri görülen Karabük, kıyıdan içeride kaldığı için,<br />
Karadeniz'in nemli havasından yeterince yararlanamamakta, karasal iklimin özellikleri<br />
daha ağır basmaktadır. Ancak İç Anadolu'da olduğu gibi şiddetli kış soğukları ile kurak<br />
yaz sıcakları görülmez.<br />
Batı Karadeniz bölgesi Türkiye'nin en önde gelen heyelan alanlarından birisidir.<br />
Özellikle 1985 ve 1998 yıllarında Karabük, Kastamonu, Zonguldak ve Sinop illerini<br />
kapsayan geniş bir bölgede seri ve bölgesel yayılımlı heyelanlar meydana gelmiştir. Söz<br />
konusu heyelan olayları sonucu gerek konutlar, gerekse alt yapıda önemli hasarlar<br />
oluşmuştur.<br />
Türkiye topraklarının %96’sı deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Özellikle Kuzey<br />
Anadolu Fayı (KAF)’nın çevresi en aktif bölgeyi oluşturur. Kuzey Anadolu Fay Hattı<br />
Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta bulunmaktadır. Kuzey Anadolu Fay Hattı bu<br />
bölgede (KAF) Bolu-Gerede ilçesinden başlayıp, Karabük sınırında Eskipazar İlçesi İsmet<br />
paşa mevkiinden, Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında<br />
7.2 şiddetinde Tosya-Ladik depremi olmuş, 25.<strong>00</strong>0 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can<br />
kaybı olmuştur. 1944 yılında ise 7.2 şiddetinde Bolu-Gerede depremi olmuş ve Karabük<br />
İlinde en büyük hasarı bu deprem vermiştir. Bu depremde, 20.865 yıkık ağır hasar ve 3.959<br />
can kaybı olmuştur. Ayrıca, Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-<br />
Safranbolu-Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Karabük İl Merkezi 1.Derece<br />
Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır.<br />
M.1.1.2. Kentsel Büyüme Deseni<br />
Karabük İli çevresi az eğimli ve engebeli olup, etrafındaki tepeler vadilerle birbirinden<br />
ayrılmıştır. Yerleşik alan genel olarak düz olan kesimlerde yağ lekesi şeklinde gelişme<br />
göstermiştir. Düşük eğimlerde yer alan kullanım alanları, gelişme alanlarının azalması<br />
sonucu meyilli alanlara da atlamıştır. Ağır sanayi kenti Karabük, Yenişehir ve fabrika<br />
planlanırken serbest şartlarda oluşabilecek Karabük şehir planı da yabancı bir uzmana<br />
çizdirilmiş ve 1950 yılına kadar bu plana uyulmuştur. 1937-1970 yılları arasında kent<br />
büyük bir hızla büyümüş ve daha önce yapılan şehir planı uygulanamaz hale gelmiştir.<br />
1995 yılında İl olması ile demir sektöründen tekstil ve tarım sektörüne doğru ilgi artmaya<br />
başlamıştır.<br />
187
1995 yılında İl olan Karabük genel olarak 1989 tastikli plan hudutlarıyla gelişmesini<br />
sürdürmekte olup, 1994 ve 2<strong>00</strong>8 yıllarında yerleşimin kuzeyinde yer alan Bulak ve<br />
Kılavuzlar tarlaları olarak bilinen bölgede yaklaşık 3<strong>00</strong> ha.alanın konut amaçlı<br />
planlamasıyla gelişimini sürdürmektedir. Merkez ve civarındaki meskun alanın dolmasıyla<br />
birlikte vadilerin üzerinde yer alan sınırlı büyüklükteki düzlükler gelişme alanı olarak<br />
kendini göstermektedir. Kardemir sahası dışında, Kurtuluş Mahallesi ve Ankara yolu<br />
üzerinde sanayi alanları gelişmekte olup, yanı sıra Üniversiteye bağlı eğitim, hizmetler<br />
sektörü ve ticaret sektörü etkendir. Çevre Düzeni planı ve raporlarında detaylı olarak<br />
belirtildiği üzere konut amaçlı gelişme alanı önerilmemekte, şehrin güneyinde yer alan<br />
mevcut OSB ile Ödemiş köyü-Pirinçlik güzergahında gelişme sanayi alanı Çevre Düzeni<br />
planlarında önerilmiş durumdadır.<br />
M.1.1.3. Planlı Kentsel Gelişme Alanları<br />
Karabük İli, yerleşim alanı içinden geçen çayların etrafına yayılmıştır. Şehir<br />
doğusunda Tepedağ, kuzeyinde Tekirdağ, güneyinde Aladağ, kuzeybatısında Karakaya,<br />
güneybatısında Karadağ ve Keltepe dağlarının şehre bakan eteklerine kurulmuştur. Şehre<br />
bakan etek ve yamaçlardaki sırtlar arasındaki vadiler dik şevler oluşturmaktadır. Bu dik<br />
şevler ve aşırı eğimli araziler aynı zamanda kent yerleşiminin olduğu alanlardır. Bu yüzden<br />
çoğunlukla kent yerleşimini sınırlamaktadır. Karabük yerleşimi topografya engeline<br />
takıldığı için yeni kurulmakta olan Organize Sanayi Bölgesi ve daha önce kurulan Büyük<br />
Sanayi Sitesi, Karabük’ün 10 km. güneydoğusuna yerleştirilmiştir. Yer sorunundan dolayı<br />
küçük sanayi sitelerinin bir kısmı şehir içinde bir kısmı da şehir dışında düzensiz olarak<br />
yer almaktadır.<br />
Karabük Demir Çelik İşletmelerinin kurulması sonucu Türkiye’nin çeşitli illerinden<br />
İlimize gelen vatandaşların buraya yerleşmesi ile kozmopolit bir yapıya sahip bir olmuş ve<br />
her geçen gün sanayinin gelişmesiyle birlikte gerek köyden şehre, gerekse dış göç alımı<br />
nedeni ile her geçen gün nüfusu artış gösteren bir yerleşim alanı hüviyetine bürünmüştür.<br />
Nüfus arttıkça konut talebi artmış üretilen konutlar ihtiyaca cevap vermekte zorluklar<br />
yaşamıştır. Bunun sonucu da kentimizin düzensiz ve çarpık kentleşmesi sonucunu<br />
doğurmuştur. Ev, arsa ve bunun gibi gayrimenkul fiyatları da her geçen gün hızla<br />
artmaktadır.<br />
Yerleşime Uygun Alanlar<br />
İl merkezinde arazi yapısı düzgün, sel afeti riski bulunmayan, taşıma güçleri açısından<br />
sorun olmayıp eğimi % 0-10 arası az eğimli yamaç ve düzlükler, eğimi % 10-20 arasında<br />
değişen yamaçlar yerleşime uygun alan olarak belirlenmiştir. Kampüs-1<strong>00</strong>.Yıl, 5<strong>00</strong>0 Evler,<br />
Yeşil-Kurtuluş ve Öğlebeli Mahallelerinin % 0-20 arasında eğime sahip alanlar ile<br />
Yaylacık ve Kayabaşı Mahallelerinin % 20-40 eğime sahip kuzey kısımları yerleşime<br />
uygun yerlerdir.<br />
Önlemli Yerleşilebilir Alanlar<br />
Dik yamaçlardaki heyelanlı sahaların iskana açılması uygun olmayıp, Kartaltepe Mahallesi<br />
civarındaki eğimli arazinin yüzeydeki çakıllı yüzey malzemenin kazınması şartıyla iskana<br />
açılmasında sakınca görülmemektedir. Kampüs-1<strong>00</strong>.Yıl Mahallesi Araç Çayı çevresi, 5<strong>00</strong>0<br />
Evler Mahallesi Bulak ve Armeşe Dereleri çevresi, Kurtuluş Mahallesinin Araç Çayı taşkın<br />
Bölgesi alanı ve Karabükköyü, Kemiklidere Mevkii ile Fevzi Çakmak Mahallesinin % 20-<br />
40 eğime sahip alanları önlemli yerleşilebilir alanlardır.<br />
188
M.1.1.4. Kentsel Alanlarda Yoğunluk<br />
Şekil M.1 Karabük İli Kent Yerleşim Krokisi,2<strong>00</strong>7<br />
Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>7<br />
Karabük’te nüfus, pek çok örneğinde olduğu gibi merkez mahallelerde<br />
yoğunlaşmaktadır. Örnek olarak Bayır mahalle, Şirinevler mahallesi, Yeşil mahalle, 5<strong>00</strong>0<br />
evler ve 1<strong>00</strong>.yıl mahalleleri gibi, imar planının tam uygulanıp gerekli hizmetlerin<br />
götürüldüğü mahallelerde konut ve nüfus yoğunluğu fazladır. Kayabaşı, Fevzi Çakmak,<br />
Karabük, Öğlebeli,Soğuksu vb diğer mahallelerse nispeten orta yoğunlukta alanlar olarak<br />
değerlendirilebilir. Kayabaşının arka kısımları (Belen), 5<strong>00</strong>0 evler Bulak tarlaları,<br />
Kılavuzlar, Kapullu bölgeleri ise gelişme konut alanları olup, bu kısımlarda nüfus<br />
yoğunluğu yok denecek kadar azdır.<br />
M.1.1.5. Kentsel Yenileme Alanları<br />
Doğal veya Arkeolojik Sit alanı bulunmayan kentsel alan içinde yalnızca Yenişehir<br />
mahallesi Kentsel ve III derece doğal Sit alanı bulunmaktadır. 55 ha.lık alanı kapsayan Sit<br />
alanı için Koruma İmar Planları yapılmış olup, Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını<br />
Koruma Kurulunun 15.05.1996 tarih ve 4595 sayılı kararı ile tastik edilerek yürürlüğe<br />
girmiştir. Mevcut dokunun sağlıklaştırılması ve modernizasyonu için Kentsel Yenileme<br />
Alanları ayrılmakta ve TOKİ Belediye işbirliği ile modern kentsel alanlar oluşturulmaya<br />
çalışılmaktadır. Soğuksu mahallesinde Kentsel Dönüşüm planlaması yapılmış olup,<br />
yenileme maksadıyla ilerleyen yıllarda Kartaltepe, Namık Kemal, Atatürk ve yeni<br />
mahallelerde planlama yapılması düşünülmektedir.<br />
189
Karabük Belediyesi sınırları içinde bulunan ve halihazırda yoğun gecekondu işgali<br />
altında bulunan 7,3 ha.’lık alan üzerinde gecekondu sahiplerine konut yapımı yolu ile<br />
Kentsel Dönüşüm gerçekleştirilmesi amacıyla (Cevizlidere mevkii) T.C.Başbakanlık<br />
Toplu Konut İdaresi Başkanlığı ile Karabük Belediye Başkanlığı arasındaki protokole bağlı<br />
olarak 832 konut, 1 okul, 1 cami, 2 ticaret merkezi yapılmıştır. Ayrıca, Kayacık köyü<br />
Çayan mevkiinde (Fatih mahallesi) Belediyeye ait 6,8 ha. arazi üzerinde Alt Gelir ve<br />
Yoksul Gurubuna ait konut üretmek maksadıyla Kentsel Dönüşüm projesi<br />
gerçekleştirilmiş olup bu kapsamda 476 konut, 1 ilkokul, 1 cami, 1 kütüphane, 1 iş merkezi<br />
yapılmıştır.<br />
M.1.1.6. Endüstri Alanları Yer Seçimi<br />
“Sanayi ve Teknoloji” konu başlığı altında incelenmiştir.<br />
M.1.1.7. Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar<br />
Konu ile ilgili bilgiler G.1.2 bölümünde verilmiştir.<br />
M.1.2. Kırsal Alanlar<br />
M.1.2.1 Kırsal Yerleşme Deseni<br />
Karabük İli kırsal alan kullanımı ;<br />
Tarım Alanı %22,4<br />
Çayır ve Mera %4,2<br />
Tarım Dışı Arazi %4,5<br />
Orman ve Fundalık %68,8<br />
M.1.2.2. Arazi Mülkiyeti<br />
Kentte büyük araziler tahsisli kamu arazileridir. Büyük arazi sahibi kuruluşlar<br />
arasında Kardemir A.Ş., DDY. ve Orman İşletmesi gelmektedir.<br />
M.2. Alt Yapı<br />
Bu konu ile ilgili bilgiler “Ulaşım ve Altyapı” başlığı altında incelenmiştir.<br />
M.3. Binalar ve Yapı Çeşitleri<br />
M.3.1. Kamu Binaları<br />
Şehri üçe bölen kuzey doğu yönünden gelen Araç Çayı ile güney doğudan gelen<br />
Soğanlı Çayının birleşmesi ile oluşan ve güneybatıya devam eden Yenice Çayı<br />
doğrultusunda uzanan yüksek tepeler, şehrin düzenli bir şekilde büyümesini engelleyerek<br />
düzlükler üzerinde gelişmesini sağlamıştır. Çayların birleşerek geniş yayılımlı bir alan<br />
(düzlük) oluşturması, çoğu zaman yerleşim yerlerinin bir kısmının alüvyon üzerinde<br />
kalmasına sebep olmuştur. Şehir merkezi ve kamu binalarının %90’ı ana kaya üzerinde<br />
uygun yer bulunamamasından dolayı çoğunlukla düzlük alanları oluşturan alüvyon üzerine<br />
yerleşilmiştir. Bu da geçmişte de yaşanan sel felaketi ile olası depremin hasarlarını ve can<br />
kayıplarını arttıracaktır.<br />
190
M.3.2. Okullar<br />
Tablo M.1 Karabük İli İlköğretim Okulu İstatistikleri, 2<strong>00</strong>9<br />
İLÇE KURUM ADI Ş/K<br />
Kamu<br />
Özel<br />
Derslik<br />
Sayısı<br />
Genel<br />
Top.<br />
Merkez Cumayanı İlköğretim Okulu Köy Kamu 17 419<br />
Merkez Kapullu Vali Nafiz Kayalı İÖO Köy Kamu 17 305<br />
Merkez Anayasa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 23 1115<br />
Merkez Aydınlıkevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 22 465<br />
Merkez Besbınevler Ömer Lütfi Özaytaç İÖ Şehir Kamu 10 329<br />
Merkez Beşbinevler Şh.Cevdet Çay İÖO Şehir Kamu 10 255<br />
Merkez Celık Is İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 350<br />
Merkez Cumhuriyet İlköğretim Okulu Şehir Kamu 9 113<br />
Merkez Çamkent İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 431<br />
Merkez Demır Çelık 50.Yıl İÖO Şehir Kamu 9 186<br />
Merkez Demır Celık İlköğretim Okulu Şehir Kamu 6 305<br />
Merkez Esentepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu <strong>12</strong> 551<br />
Merkez Fatih İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 349<br />
Merkez Fevzi Çakmak İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 593<br />
Merkez Gazi Mustafa Kemal İÖO Şehir Kamu 11 551<br />
Merkez Kartaltepe İlköğretim Okulu Şehir Kamu 11 334<br />
Merkez Kayabası İlköğretim Okulu Şehir Kamu 13 553<br />
Merkez Kazım Karabekir İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 176<br />
Merkez Karabük Fazıl Yeşilyurt İÖO Şehir Kamu 20 396<br />
Merkez Kurtuluş Namık Kemal İÖO Şehir Kamu 6 277<br />
Merkez Mehmet Akif İlköğretim Okulu Şehir Kamu 16 353<br />
Merkez Merkez Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 10 328<br />
Merkez Mimar Sinan İlköğretim Okulu Şehir Kamu 38 639<br />
Merkez Öglebelı Şehit Nazif Topsakal İÖO Şehir Kamu 10 235<br />
Merkez Sırınevler İlköğretim Okulu Şehir Kamu 20 552<br />
Merkez Şehit Adem Yavru İÖO Şehir Kamu 24 616<br />
Merkez Şehit Mehmet Dinçel İÖO Şehir Kamu 22 983<br />
Merkez Şehit Nurettin Seki İÖO Şehir Kamu 16 377<br />
Merkez Yenısehır İlköğretim Okulu Şehir Kamu 10 623<br />
Merkez Yenisehir Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 14 758<br />
Merkez Yunus Emre İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 6<strong>00</strong><br />
Merkez TOKİ Cevizkent Bahattin Gazi İÖO Şehir Kamu 24 207<br />
Merkez TED Karabük Koleji Vakfı Özel İÖO Şehir Özel 9 <strong>12</strong>7<br />
Eflani Şehit Yaşar Semerci İÖO Köy Kamu 8 168<br />
Eflani Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 386<br />
Eflani Şehit Ali Şen Korkut İÖO Şehir Kamu 15 404<br />
Eflani Avni Akyol Yatılı İlköğ. Bölge Okulu Şehir Kamu <strong>12</strong> 119<br />
Eskipazar Şehit Faik Başkaya İÖO Köy Kamu 8 93<br />
Eskipazar Gazi İlköğretim Okulu Köy Kamu 11 <strong>12</strong>2<br />
Eskipazar Şehit İsa Eken İÖO Şehir Kamu 8 166<br />
Eskipazar Şehit Cafer Demirhan İÖO Şehir Kamu 8 202<br />
Eskipazar E.pazar 60.Yıl Vali Nafiz Kayalı İÖO Şehir Kamu 32 714<br />
Ovacık Şehit Cemalettin Karagözoğlu İÖO Şehir Kamu 8 185<br />
S.bolu Yazıköy İlköğretim Okulu Köy Kamu 9 109<br />
S.bolu Ovacuma İlköğretim Okulu Belde Kamu 15 397<br />
S.bolu Bostanbükü İlköğretim Okulu Köy Kamu 10 229<br />
191
S.bolu Konarı Şehit Halil Gözlemeci İÖO Köy Kamu 8 <strong>12</strong>0<br />
S.bolu Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu Şehir Kamu 20 633<br />
S.bolu Şehit Mustafa Arık İÖO Şehir Kamu 8 115<br />
S.bolu Emek İlköğretim Okulu Şehir Kamu <strong>12</strong> 483<br />
S.bolu Mısakı Milli İlköğretim Okulu Şehir Kamu 19 349<br />
S.bolu Bağlar Şehit Atilla Bodur İÖO Şehir Kamu 20 469<br />
S.bolu Harmanlar 60.yıl İÖO Şehir Kamu 16 289<br />
S.bolu Kirkille İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 1<strong>12</strong><br />
S.bolu Kalealtı İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 283<br />
S.bolu Mustafa Antepoğlu İÖO Şehir Kamu 9 222<br />
S.bolu Zatı Agar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 737<br />
S.bolu Altın Safran İlköğretim Okulu Şehir Kamu 15 364<br />
S.bolu Özel Karabük Safran İÖO Köy Özel 23 370<br />
Yenice Akmanlar İlköğretim Okulu Köy Kamu 2 40<br />
Yenice Şirinköy İlköğretim Okulu Köy Kamu <strong>12</strong> 272<br />
Yenice Saray Köyü İlköğretim Okulu Köy Kamu 7 109<br />
Yenice Güney İlköğretim Okulu Köy Kamu 8 <strong>12</strong>4<br />
Yenice Yortan Pazarı İÖO Belde Kamu 16 332<br />
Yenice Satuk Balikısık İÖO Köy Kamu 9 135<br />
Yenice Özal Mah İlköğretim Okulu Şehir Kamu 8 149<br />
Yenice Ülkü İlköğretim Okulu Şehir Kamu 24 554<br />
Yenice Atatürk İlköğretim Okulu Şehir Kamu 5 210<br />
Yenice Kalaycılar İlköğretim Okulu Şehir Kamu 4 140<br />
Yenice İsmetpaşa İlköğretim Okulu Şehir Kamu 17 235<br />
İLKÖĞRETİM İL GENEL TOPL<strong>AM</strong> 981 24591<br />
Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo M.2 Karabük İli Ortaöğretim Okulu İstatistikleri, 2<strong>00</strong>9<br />
Kamu Derslik Genel<br />
İLÇE KURUM ADI Ş/K Özel Sayısı Top.<br />
Merkez Demir Çelik Anadolu Lisesi Şehir Kamu 13 263<br />
Merkez Demirçelik Lisesi Şehir Kamu 15 355<br />
Merkez Fevzi Cakmak Lisesi Şehir Kamu 17 361<br />
Merkez Karabük Cumhuriyet Lisesi Şehir Kamu 21 510<br />
Merkez Mustafa Yazıcı Lisesi Şehir Kamu 11 240<br />
Merkez 75.Yıl Karabük Anadolu Lisesi Şehir Kamu 23 515<br />
Merkez Kıymet ve Mustafa Yazıcı Anadolu Lisesi Şehir Kamu 9 184<br />
Okul Bünyesinde<br />
Öğr. Kap.<br />
Merkez Vakıfbank Zübeyde Hanım Anadolu Lisesi Şehir Kamu 24 592<br />
Merkez Karabük Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir Kamu 24 323 <strong>12</strong>0<br />
Merkez Karabük Mehmet Vergili Fen Lisesi Şehir Kamu 16 259 2<strong>00</strong><br />
Merkez Kız Teknik ve Meslek Lisesi Şehir Kamu 20 694<br />
Karabük Anadolu Tek. Lisesi, Anadolu Meslek<br />
Lisesi, Teknik Lise ve Endüstri Meslek Lisesi Şehir Kamu 24 <strong>12</strong>86<br />
Merkez<br />
Merkez İmam Hatip Lisesi ve Anadolu İ.H.L. Şehir Kamu 25 668 2<strong>00</strong><br />
Merkez Merkez Sağlık Meslek Lisesi Şehir Kamu 7 165<br />
Merkez Ticaret Meslek Lisesi ve Anadolu Tic.M.lis Şehir Kamu 20 584<br />
Merkez TED Karabük Koleji Vakfı Özel Lisesi Şehir Özel 15 <strong>12</strong>2<br />
Eflani Eflani İMKB Çok Programlı Lisesi Şehir Kamu 11 219<br />
Eskipazar Eskipazar Anadolu Lisesi Şehir Kamu 21 175<br />
Eskipazar Eskipazar Çok Programlı Lise Şehir Kamu 16 372 75<br />
Ovacık Ovacık Şehit Mustafa Kızılkaya Lisesi Şehir Kamu 7 71<br />
Ovacık Ovacık Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi Şehir Kamu 11 159 174<br />
Safranbolu Safranbolu Lisesi Şehir Kamu 40 640<br />
Safranbolu S.bolu Anadolu Otelcilik ve Tur. Mes. Lisesi Şehir Kamu 11 102<br />
Safranbolu Safranbolu Anadolu Lisesi Şehir Kamu 16 283<br />
192
Safranbolu Safranbolu Fatih Anadolu Lisesi Şehir Kamu 0 229 Tahsisli<br />
Safranbolu Safranbolu İMKB An.Güz.Sanatlar Lisesi Şehir Kamu 10 165 144<br />
Safranbolu Safranbolu Anadolu Öğretmen Lisesi Şehir Kamu 18 207<br />
Safranbolu Kız Teknik ve Kız Meslek Lisesi Şehir Kamu 11 375<br />
Safranbolu<br />
S.bolu Anadolu Tek. Lisesi Ve End. Meslek<br />
Lisesi Şehir Kamu 15 408<br />
Safranbolu Safranbolu İmam Hatip Lisesi Şehir Kamu 5 <strong>12</strong>7 66<br />
S.bolu Ovacuma Türk Telekom Çok Progr.<br />
Safranbolu Lisesi Belde Kamu 9 116<br />
Safranbolu Safranbolu Sağlık Meslek Lisesi Şehir Kamu 6 192<br />
Safranbolu Safranbolu Ticaret Meslek Lisesi Şehir Kamu 13 261<br />
Yenice Yortan Pazarı Lisesi Belde Kamu 9 161 40<br />
Yenice Yenice Anadolu Lisesi Şehir Kamu 15 187<br />
Yenice Yenice Çok Programlı Lisesi Şehir Kamu 28 571 1<strong>00</strong><br />
ORTAÖĞRETİM İL GENEL TOPL<strong>AM</strong> 556 <strong>12</strong>141<br />
Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo M.3 Karabük Üniversitesi Fakülte, Yüksekokul, Enstitü Adları ve Öğrenci Sayıları, 2<strong>00</strong>9<br />
Fakülte/Enstitü<br />
Yüksekokul/Meslek<br />
Yüksekokulu<br />
Bulunduğu<br />
Yerleşke Yeri<br />
Öğrenci<br />
Kapasitesi<br />
Okullar<br />
Bünyesindeki<br />
Yurtları<br />
Yurtlardaki<br />
Öğrenci<br />
Kapasiteleri<br />
Fen Edebiyat Fakültesi Merkez Kampüs 576 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Teknik Eğitim Fakültesi Merkez Kampüs 2<strong>00</strong>0 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Mühendislik Fakültesi Merkez Kampüs 616 Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Safranbolu Fethi Toker<br />
Güzel Sanatlar Ve Tasarım<br />
Fakültesi Safranbolu 2<strong>00</strong> Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
İktisadi Ve İdari Bilimler<br />
Fakültesi Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Fen Bilimleri Enstitüsü Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Sosyal Bilimler Enstitüsü Merkez Kampüs -- Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Karabük Meslek<br />
Yüksekokulu<br />
Merkez 1<strong>00</strong>. Yıl<br />
Mah. 13<strong>00</strong> Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Safranbolu Meslek<br />
Yüksekokulu Safranbolu 25<strong>00</strong> Bulunmamaktadır Bulunmamaktadır<br />
Kaynak: Karabük Üniversitesi, 2<strong>00</strong>9<br />
M.3.3. Hastaneler ve Sağlık Tesisleri<br />
Konu ile ilgili ayrıntılı bilgi R.1.1. bölümünde verilmiştir.<br />
M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler<br />
İlimizde 2 adet tesis bulunmaktadır.<br />
Yenişehir Kültür Merkezi: Mülkiyeti KARDEMİR A.Ş’ye ait olan binanın<br />
kullanım hakkı 5 yılığına İl Özel İdaresi Genel Sekreterliğine devredilmiştir. 750 koltuk<br />
193
kapasitesine sahiptir. Vali Nafiz Kayalı Gençlik Merkezi: Gençlik Spor İl Müdürlüğüne<br />
bağlı tesisin koltuk kapasitesi 331 adettir.<br />
M.3.5. Endüstriyel Yapılar<br />
Karabük İli yerleşim alanı içerisinde endüstri alanında hizmet veren tesis ve yapılar<br />
“Sanayi ve Teknoloji” başlığı altında verilmiştir.<br />
M.3.6. Göçer ve Hareketli Barınaklar<br />
Konu başlığı altında İl içerisinde yerleşim bulunmamaktadır.<br />
M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçlı Diğer Yapılar<br />
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar<br />
Kent merkezi içinde alanı 5<strong>00</strong> m² ile 54<strong>00</strong>0 m² arası arasında değişen büyüklüğe<br />
sahip iş merkezi binaları bulunmaktadır. Kent merkezinin gelişme yönü Yeşil Mahalle<br />
Karabük – Safranbolu yolu üzeridir.<br />
M.3.9. Kırsal Alanda Yapılaşma<br />
Karabük İlinde, eski ve düzensiz konut alanları bir çok yerde çok katlı ve düzenli<br />
konut yapılarıyla iç içedir. Yenişehir ve Şirinevler Mahallelerinde beş katlı dahil çok katlı<br />
yapılar ve tek katlı planlı lojman alanları yer almaktadır. Hazine arazisi üzerinde<br />
planlanarak yapılan 5<strong>00</strong>0 Evler, büyük ölçekte plan koşullarına uygun olarak ve gerekli<br />
donanımı sağlanarak gerçekleşmiştir. Merkez mahallelerde daha fazla olmak üzere tüm<br />
yerleşme ölçeğinde çok katlı konut yapılaşması çoğalmıştır.<br />
Karabük’te plan özellikleri bakımından modern şehircilik modeline uyan yerleşme<br />
ünitesi Yenişehir Mahallesi, Kardemir Sosyal tesisleriyle lojmanlarının yer aldığı bir<br />
yerleşme sahasıdır. Yerleşme planı içinde yeterince yer ayrılmış, mimari estetiğe dikkat<br />
edilmiş, cadde ve sokak şebekesi son derece dikkatli planlanmıştır. Karabük’te yerleşme<br />
düzeni içinde farklı plan özellikleri gösteren yerleşme ünitelerine bakıldığında farklılıklarla<br />
karşılaşılır. Cadde ve sokakları plansız, dolambaçlı, yoğun yapılaşmanın olduğu, mimari<br />
estetiğin olmadığı yerleşmeler de Karabük’te bulunmaktadır.<br />
M.3.10. Yerel Mimari Özellikler<br />
Kent içerisinde geleneksel konut türleri yerini yeni teknolojiyle inşa edilen<br />
konutlara bırakmıştır. Eski konutlarda düzensiz olan ıslak hacimler betonarme olarak yeni<br />
inşaa edilen yapılarda düzenli bir şekilde gerçekleşmektedir.<br />
Safranbolu İlçesi sahip olduğu tarihi mimarinin yoğunlaştığı Çarşı kesimi ve yeni<br />
yapılaşmadaki yoğunlaşmadaki mimari özellikler ile farklılık gösterir.<br />
M.3.11. Bina Yapımında Kullanılan Yerel Materyaller<br />
Bina yapımında yöreye özgü kullanılan yapı malzemesi hakkında bilgi<br />
bulunmamaktadır.<br />
194
M.4. Sosyo-Ekonomik Yapı<br />
M.4.1. İş Alanları ve İşsizlik<br />
Tablo M.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Sektörler İtibari ile Çalışan Sayıları<br />
SEKTÖR İŞYERİ SAYISI ERKEK KADIN TOPL<strong>AM</strong><br />
Hizmet 3<strong>12</strong> 4895 1313 6208<br />
Sanayi 291 8908 <strong>12</strong>90 10198<br />
Tarım 6 193 10 2<strong>03</strong><br />
Toplam 609 13996 2613 16609<br />
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo M.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Kişisel Durumlarına Göre Toplam Kayıtlı İşsiz Sayısı<br />
KİŞİSEL DURUMU ERKEK KADIN TOPL<strong>AM</strong><br />
NORMAL 5733 2252 7985<br />
ÖZÜRLÜ 285 87 372<br />
ESKİ HÜKÜMLÜ 58 1 59<br />
TERÖR MAĞDURU -- -- --<br />
TOPL<strong>AM</strong> 6076 2340 8416<br />
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo M.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Kayıtlı İşsizlerin Meslek Gruplarına Göre Dağılımı<br />
ERKEK BAYAN<br />
Bilinmeyen 525 178<br />
Büro Ve Müşteri Hizmetlerinde Çalışan Elemanlar 328 386<br />
Hizmet Ve Satış Elemanları 237 132<br />
Kanun Yapıcılar Üst Düzey Yöneticiler Ve Müdürlerı 18 6<br />
Nitelik Gerektirmeyen İşlerde Çalışanlar 3062 895<br />
Nitelikli Tarım, Hayvancılık,Avcılık, Ormancılık Ve Su<br />
Ürünleri Çalışanları<br />
9 2<br />
Profesyonel Meslek Mensupları 168 156<br />
Sanatkarlar Ve İlgili İşlerde Çalışanlar 545 51<br />
Tesis Ve Makine Operatörleri Ve Montajcıları 619 135<br />
Yardımcı Profesyonel Meslek Mensupları 565 399<br />
TOPL<strong>AM</strong> 6076 2340<br />
Kaynak: Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
M.4.2. Göçler<br />
Tablo M.7 Karabük İli Göç Durumu, 2<strong>00</strong>8<br />
Karabük Aldığı Göç Verdiği Göç<br />
Toplam 8.383 8.489<br />
Erkek 4.182 4.229<br />
Kadın 4.201 4.260<br />
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu, 2<strong>00</strong>8<br />
195
M.4.3. Göçebe İşçiler (Mevsimlik)<br />
Konu ile ilgili bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
M.4.4. Kent Toprağının Mülkiyet Dağılımı<br />
Tablo M.8 Karabük İli Taşınmaz İstatistiği,2<strong>00</strong>9<br />
CİNSİ ADEDİ YÜZÖLÇÜMÜ (m 2 )<br />
Arazi 6.943 49.348.165,17<br />
Arsa 2.172 2.865.208,85<br />
Bina 358 2.208.747,78<br />
Bağ-Bahçe 907 1.136.351,15<br />
Orman 4.988 1.792.5<strong>00</strong>.020,68<br />
Orta Malı 1.388 10.535.980,<strong>12</strong><br />
Tarla 2.<strong>00</strong>0 47.558.721,46<br />
Tarihi ve Kültürel Alanlar 3 2.9<strong>12</strong>,49<br />
Maden ve Ocak Alanları 22 1.620.748,87<br />
Su Ve Su Ürünleri Alanları 29 36.805,24<br />
Toplam 18.810 1.907.813.661,81<br />
Kaynak: Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
M.4.5. Konut Yapım Süreçleri<br />
Kentimizdeki konut ihtiyacı genel olarak kooperatifler ve yap-sat tarzı inşaatlar<br />
yapılarak karşılanmaktadır. Gecekondu yapımına izin verilmemektedir.<br />
M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri<br />
İlimiz sınırları içinde Kayabaşı, Soğuksu, Fatih ve Kartaltepe Mahallelerinde<br />
bulunan gecekonduların ıslahı ile ilgili çalışmalar yapılmaktadır.<br />
M.5. Yerleşim Yerlerinin Çevresel Etkileri<br />
M.5.1. Görüntü Kirliliği<br />
Kentimiz bünyesinde geçmişten gelen Kayabaşı, Soğuksu, Namık Kemal, Yeni<br />
Mahalle ve Atatürk Mahallesi gibi gecekondu yapılaşmasının yoğun olduğu bölgelerde<br />
yerleşimden kaynaklanan görüntü kirliliği bulunmaktadır.<br />
M.5.2. Binalarda Ses İzolasyonu<br />
Binalarda gürültü sorunun çözümü için inşaat aşamasında gerekli önlemler<br />
alınmaktadır. Konut alnı içerisinde kalan ve kullanım itibari ile çevresel gürültü kaynağı<br />
oluşturabilecek yapıların ruhsat ve yapı kullanma izni aşamasında Çevresel Gürültünün<br />
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği hükümlerine uygun raporlar istenmektedir.<br />
M.5.3. Havaalanları ve Çevresinde Oluşturulan Gürültü Zonları<br />
İlimizde havaalanı bulunmamaktadır.<br />
196
M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
M.5.5. Kentsel Atıklar<br />
Konu başlığı “Atıklar” bölümünde incelenmiştir.<br />
M.5.6. Binalarda Isı Yalıtımı<br />
Yapı ruhsatı alınması aşamasında Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği<br />
hükümleri kapsamında ısı yalıtım detay projeleri istenmekte ve uygulama aşamasında<br />
bunların yönetmelik hükümlerine uygun olarak yapılıp yapılmadığı kontrol edilmekte,<br />
uygun yapılmayan binalara yapı kullanma izni verilmemektedir.<br />
M.6. Nüfus<br />
M.6.1 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi<br />
Yıllara Göre Nüfus Dağılımı<br />
14<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
<strong>12</strong><strong>00</strong><strong>00</strong><br />
1<strong>00</strong><strong>00</strong>0<br />
8<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
6<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
4<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
Merkez<br />
Eflani<br />
Eskipazar<br />
Ovacık<br />
Safranbolu<br />
Yenice<br />
2<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
0<br />
1985 1990 2<strong>00</strong>0 2<strong>00</strong>7<br />
Şekil M.2 Yıllara Göre Nüfus Dağılımı (1985-2<strong>00</strong>7)<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
Tablo M.9 Nüfusun Yıllara Göre Değişimi (1985-2<strong>00</strong>7)<br />
SAYIM YILI TOPL<strong>AM</strong><br />
1985 236.391<br />
1990 243.772<br />
1997 227.093<br />
2<strong>00</strong>0 225.102<br />
2<strong>00</strong>7 218.463<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
197
Tablo M.10 İlçe Nüfusunun Yıllara Göre Dağılımı (1985-2<strong>00</strong>7)<br />
1985 Nüfusu 1990 Nüfusu 2<strong>00</strong>0 Nüfusu 2<strong>00</strong>7 Nüfusu<br />
İlçesi<br />
Şehir Köy Şehir Köy Şehir Köy Şehir Köy<br />
Merkez 94818 18308 105373 17988 1<strong>00</strong>749 16055 105159 13925<br />
Eflani 3062 17083 2894 14372 3897 8373 2506 7086<br />
Eskipazar 7280 16332 8272 14414 8457 7908 7357 5860<br />
Ovacık 1111 7176 1451 5648 1728 3727 819 2588<br />
Safranbolu 22404 19374 24351 18464 31697 15560 38334 11487<br />
Yenice 8477 20966 9840 20705 1<strong>12</strong>28 15723 9897 13445<br />
Toplam 137152 99239 152181 91591 157756 67346 164072 54391<br />
Genel Top. 236391 243772 225102 218463<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
M.6.2. Nüfusun Yaş, Cinsiyet ve Eğitim Gruplarına Göre Dağılımı<br />
Tablo M.11 Karabük İli 2<strong>00</strong>7 Yılı Nüfusun Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı<br />
YAŞ GRUBU ERKEK KADIN TOPL<strong>AM</strong><br />
0-4 6729 6290 13019<br />
5-9 7949 74<strong>03</strong> 15352<br />
10-14 8371 7823 16194<br />
15-19 8683 8399 17082<br />
20-24 1<strong>12</strong>98 8010 19308<br />
25-29 8820 8478 17298<br />
30-34 7951 8374 16325<br />
35-39 7871 81<strong>03</strong> 15974<br />
40-44 7368 7802 15170<br />
45-49 6974 7494 14468<br />
50-54 6814 7070 13884<br />
55-59 5896 5863 11759<br />
60-64 4497 4789 9286<br />
65-69 3537 4306 7843<br />
70-74 3275 3466 6741<br />
75-79 2053 3052 5105<br />
80-84 1022 1697 2719<br />
85-89 229 4<strong>03</strong> 632<br />
90+ 92 2<strong>12</strong> 304<br />
TOPL<strong>AM</strong> 109429 109<strong>03</strong>4 218463<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
198
M.6.3. İl ve İlçelerin Nüfus Yoğunlukları<br />
Tablo M.<strong>12</strong> 2<strong>00</strong>7 Yılı İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü ve Nüfus Yoğunluğu<br />
Toplam Şehir Nüfusu Köy Nüfusu<br />
İlçeler<br />
Yüzölç. Nüfus<br />
Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın Toplam Erkek Kadın (km 2 ) Yoğun.<br />
Merkez 119084 6<strong>00</strong>66 59018 105159 53105 52054 13925 6961 6964 760 157<br />
Eflani 9592 4497 5095 2506 <strong>12</strong>16 <strong>12</strong>90 7086 3281 3805 587 16<br />
E.Pazar 13217 6507 6710 7357 3653 3704 5860 2854 3<strong>00</strong>6 740 18<br />
Ovacık 3407 1733 1674 819 461 358 2588 <strong>12</strong>72 1316 402 8<br />
S.bolu 49821 253<strong>12</strong> 24509 38334 19640 18694 11487 5672 5815 1.<strong>00</strong>0 49<br />
Yenice 23342 11314 <strong>12</strong>028 9897 4792 5105 13445 6522 6923 620 37<br />
Toplam 218463 109429 109<strong>03</strong>4 164072 82867 8<strong>12</strong>05 54391 26562 27829 4.109 4<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
İlçelere Göre Nüfus Dağılımı (2<strong>00</strong>7)<br />
14<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
<strong>12</strong><strong>00</strong><strong>00</strong><br />
1<strong>00</strong><strong>00</strong>0<br />
8<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
6<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
4<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
2<strong>00</strong><strong>00</strong><br />
0<br />
Merkez Eflani Eskipazar Ovacık Safranbolu Yenice<br />
Şehir 105159 2506 7357 819 38334 9897<br />
Köy 13925 7086 5860 2588 11487 13445<br />
Toplam 119084 9592 13217 3407 49821 23342<br />
Şekil M.3 2<strong>00</strong>7 Yılı İlçelere Göre Nüfus Dağılımı<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
M.6.4. Nüfus Değişim Oranları<br />
Karabük’te 1950 yılında giderek gelişen çeşitli fonksiyonlara bağlı olarak (ticaret,<br />
nakliye, genel hizmetler vb.) nüfus miktarı artmıştır. 1955 nüfusu, 1950 yılı nüfusu ile<br />
kıyaslandığında merkez nüfusunun %59,7, kır nüfusunun ise %19.6 gibi çok yüksek bir<br />
nispette arttığı görülmektedir. 1960’ta merkez nüfusu %101.2 , 1960-65 sayım döneminde<br />
merkez nüfusu %46.9, 1965-70 döneminde merkez nüfusu %40.7, kır nüfusu %1.2<br />
oranında artmıştır. 1970-75 döneminde ise Karabük şehir merkezi nüfusunun artış hızında<br />
bir yavaşlama görülmektedir. Buna göre şehir merkezi nüfusu %6.4 oranında artmıştır. Kır<br />
nüfusunda ise artış hızı yükselerek %20.9 oranında artış kaydedilmiştir. 1975-80<br />
döneminde Karabük nüfusunun gerek merkez gerekse kır nüfusu bakımından arttığı<br />
görülmektedir. Şehir nüfusu 1985’te %21.6, kır nüfusu ise %0.6 oranında artmıştır. 1985-<br />
90 döneminde şehir nüfusu %11.1 oranında arttığı, kır nüfusunun ise %62.3 gibi çok<br />
yüksek bir oranda azaldığı dikkati çekmektedir.<br />
199
2<strong>00</strong>7 Yılı Karabük İli Nüfus Artış Hızı (%)<br />
-13,39<br />
-2,95<br />
1,95<br />
-21,83<br />
5,43<br />
-19,24<br />
-37,54<br />
Merkez Eflani E.Pazar Ovacık S.bolu Yenice Toplam<br />
Şekil M.4 2<strong>00</strong>7 Yılı Nüfus Artış Hızı<br />
Kaynak: Karabük İl Nüfus Müdürlüğü<br />
Tablo M.13 2<strong>00</strong>0 ve 2<strong>00</strong>7 Yılı Genel Nüfus Sayımında İlçelere Göre Şehir ve Köy Nüfusu,<br />
Yıllık Nüfus Artış Hızı (%)<br />
2<strong>00</strong>0 2<strong>00</strong>7 Nüfus Artış Hızı (‰)<br />
İLÇE<br />
Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy Toplam Şehir Köy<br />
Merkez 116.804 1<strong>00</strong>.749 16.055 119084 105159 13925 1,95 4,38 -13,27<br />
Eflani <strong>12</strong>.270 3.897 8.373 9592 2506 7086 -21,83 -35,69 -15,37<br />
E.Pazar 16.365 8.457 7.908 13217 7357 5860 -19,24 -13,01 -25,90<br />
Ovacık 5.455 1.728 3.727 3407 819 2588 -37,54 -52,60 -30,56<br />
S.bolu 47.257 31.697 15.560 49821 38334 11487 5,43 20,94 -26,18<br />
Yenice 26.951 11.228 15.723 23342 9897 13445 -13,39 -11,85 -14,49<br />
Toplam 225.102 157.756 67.246 218463 164072 54391 -2,95 4,<strong>00</strong> -19,<strong>12</strong><br />
Kaynak:Karabük İl Nüfus Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük Belediye Başkanlığı,2<strong>00</strong>9<br />
Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Üniversitesi, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2<strong>00</strong>7<br />
Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
2<strong>00</strong>
(N). ATIKLAR<br />
N.1. Evsel Katı Atıklar<br />
Evsel Katı Atık Miktarı :<br />
Karabük Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 104.<strong>00</strong>0<br />
Kış Aylarında Oluşan Katı Atık Miktarı<br />
Yaz Aylarında Oluşan Katı Atık Miktarı<br />
92142 kg/gün<br />
85<strong>00</strong>0 kg/gün<br />
Oluşan atık miktarının %45 i mutfak atıkları,%4 kağıt atıklar, %0.95 karton atıklar, %3,2<br />
hacimli karton atıklar , %7.5 plastik atıklar, %2,5 cam atıklar , %2 metal atıklar, %0,2park<br />
bahçe atıkları, %1 tıbbı atıklar, %0.2 tehlikeli atıklar, %21,5 diğer yanmayanlar (kül, taş,<br />
kum, toz, seramik), %11,95 diğer yanabilenler(mobilya,tahtadan yapılmış malzeme, tekstil<br />
ürünleri)oluşturmaktadır.<br />
Safranbolu Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 31.250<br />
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı<br />
Toplanan Katı Atık Miktarı<br />
Ekipman Durumu<br />
Yenice Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 9897<br />
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı<br />
Toplanan Katı Atık Miktarı<br />
Ekipman Durumu<br />
Eflani Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 3.9<strong>00</strong><br />
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı<br />
Toplanan Katı Atık Miktarı<br />
Ekipman Durumu<br />
Ovacık Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 819<br />
Günlük toplam atık miktarı<br />
Ekipman Durumu<br />
Eskipazar Belediye Başkanlığı<br />
Nüfus: 7.357<br />
Kişi Başına Üretilen Katı Atık Miktarı<br />
Toplanan Katı Atık Miktarı<br />
Ekipman Durumu<br />
1,2 kg/gün<br />
28,6 ton/gün<br />
3 ad.13 m 3 , 2 ad. 6 m 3 kamyonet<br />
1 ad. Tıbbi atık aracı<br />
2 kg/gün<br />
20,5 ton/gün<br />
2 adet çöp toplama aracı<br />
1 adet kamyon<br />
1,28 kg/gün<br />
1 ton/gün<br />
1 ad.çöp arabası, 1 ad. İş makinası,1 ad. traktör<br />
35<strong>00</strong> kg.<br />
2 adet traktör<br />
1,3 kg/gün<br />
7,7 ton gün<br />
2 adet çöp toplama aracı<br />
201
N.2. Tehlikeli Atıklar<br />
İlimizdeki firmalar tarafından, Bakanlığımız Atık Yönetimi Dairesi Başkanlığı’nın<br />
sitesinde yer alan Tehlikeli Atık Beyan Sistemine tehlikeli atıklarla ilgili bilgi girişi<br />
yapılmıştır.<br />
N.3. Özel Atıklar<br />
N.3.1. Tıbbi Atıklar<br />
Tablo N.1 İlimizdeki Sağlık Kuruluşlarına Ait 2<strong>00</strong>9 Yılı Tıbbi Atık Miktarları<br />
KURUMLAR<br />
Miktar (kg.)<br />
Karabük TSM 997,50<br />
Safranbolu TSM 70,<strong>00</strong><br />
Yenice TSM 105,<strong>00</strong><br />
Eskipazar TSM 0,<strong>00</strong><br />
Eflani TSM 830,<strong>00</strong><br />
Ovacık TSM 320,<strong>00</strong><br />
Ağız ve Diş Sağülığı Merkezi 18405,<strong>00</strong><br />
Karabük Devlet Hastanesi 147915,<strong>00</strong><br />
Şirinevler Devlet Hastanesi 52226,<strong>00</strong><br />
Doğum Ve Çocuk Bakımevi Hast. 36288,<strong>00</strong><br />
Safranbolu Devlet Hastanesi <strong>12</strong>906,<strong>00</strong><br />
Yenice Devlet Hastanesi 22860,<strong>00</strong><br />
Eskipazar Devlet Hastanesi 24<strong>00</strong>,<strong>00</strong><br />
TOPL<strong>AM</strong> 295.322,50<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Belediye<br />
Adı<br />
Tablo N.2 Belediyer Tarafından Toplanan Tıbbi Atık Miktarı,2<strong>00</strong>9<br />
Tıbbi<br />
Atık<br />
Yönetim<br />
Planı<br />
Tıbbi Atıkların Taşınması<br />
Özel/Kamu<br />
Araç<br />
Sayısı<br />
(adet)<br />
Taşıma<br />
Lisansı<br />
Toplanan<br />
Tıbbi<br />
Atık<br />
Miktarı<br />
(kg/yıl)<br />
Tıbbi<br />
Atıkların<br />
Bertaraf<br />
Yöntemi<br />
Bertaraf<br />
Tesislerinin<br />
Lisansı<br />
Ovacık Var Kamu 1 Yok 340 Vahşi dep. Yok<br />
Yenice Var Kamu 1 Yok 22.875 Vahşi dep. Yok<br />
Safranbolu Var Özel 1 Var 6511 Vahşi dep. Yok<br />
Karabük Var Özel 1 Var 346.763 Vahşi dep. Yok<br />
Eskipazar Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok<br />
Eflani Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok<br />
Ovacuma Var Kamu 1 Yok 1460 Vahşi dep. Yok<br />
Yortan Var Kamu 1 Yok 545 Vahşi dep. Yok<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
202
N.3.2. Atık Yağlar<br />
İlimizdeki atık yağlar, işletmeler tarafından yetki belgesi olan firmalara teslim<br />
edilmektedir.<br />
N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atık Yağlar<br />
Şehir merkezimizde bulunan konutlar hariç bitkisel atık yağ üreticilerinden<br />
ürettikleri atık yağları toplamak amacıyla Karabük Belediye Başkanlığı ve lisanslı firma<br />
Ezici Biyodizel A.Ş arasında protokol imzalanmıştır. Şehir merkezindeki atık yağ<br />
üreticilerinden toplanan 9290 kg atık bitkisel yağ lisanslı firmaya teslim edilmiştir.<br />
N.3.4. Pil ve Aküler<br />
Atık pillerin çevreye zararının önlenmesi ve kaynağında ayrı toplanması amacıyla<br />
Karabük Belediye Başkanlığı ile TAP arasında protokol imzalanmış olup; bu protokol<br />
çerçevesinde ilimiz merkezinde 91 noktada 1<strong>00</strong> toplama kutusu ve 35 toplama bidonu ile<br />
atık piller toplanmaktadır. 2<strong>00</strong>9 yılında <strong>12</strong>9 kg, 2010 yılının ilk 6 ayı içerinde 537 kg. atık<br />
pil toplanmış olup uygun usuller ile TAP’a teslim edilmiştir.<br />
N.3.5. Cips ve Diğer Yakma Fırınlarından Kaynaklanan Küller<br />
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.<br />
N.3.6. Tarama Çamurları<br />
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.<br />
N.3.7. Elektrik ve Elektronik Atıklar<br />
İlimizde bu tür atıkların oluştuğu yerler bulunmamaktadır.<br />
N.3.8. Kullanım Ömrü Bitmiş Araçlar<br />
İlimizde bu tür atıkların geri kazanımları yapılmamaktadır.<br />
N.4. Diğer Atıklar<br />
N.4.1. Ambalaj Atıkları<br />
İlimizde ambalaj üretimi yapılmamaktadır.<br />
N.4.2. Hayvan Kadavraları<br />
İlimizde bu tür atıkları oluşturan tesisler bulunmamaktadır.<br />
N.4.3. Mezbaha Atıkları<br />
İlimizde Karabük Belediyesi mezbahasında yıllık 96<strong>00</strong>0 kg. atık oluşmakta olup, bu<br />
tür atıkların geri kazanımı yapılmamaktadır.<br />
2<strong>03</strong>
N.5. Atık Yönetimi<br />
N.6. Katı Atıkların Miktar ve Kompozisyonu<br />
N.7. Katı Atıkların Biriktirilmesi, Toplanması, Taşınması ve Aktarma<br />
Merkezleri<br />
İlimizde katı atıklar, kaynağında ayrı toplanmamaktadır.<br />
N.8. Atıkların Bertaraf Yöntemleri<br />
N.8.1. Katı Atıkların Depolanması<br />
İlimizde atıkların toplandığı Çöp Deponi Sahası Karabük Belediyesi’ne ait olup, bu<br />
saha şehir merkezinin 5 km. dışında bulunan en yakın yerleşim merkezine 2 km.<br />
uzaklıktadır. Bir adet Çöp Deponi Sahası bulunmaktadır. Atıkların toplanması esnasında<br />
görevli personel elinden azami gayreti göstermekte ve atıkların insan sağlığına ve çevreye<br />
zarar vermeyecek şekilde toplamaya çalışmaktadır. Tıbbi atıklar ve evsel atıkların<br />
toplandığı araçların temizliği ve bakımları imkanlar doğrultusunda azami gayret<br />
gösterilmek koşulu ile yapılmaktadır.<br />
İlimizde düzensiz depolama yapılmaktadır. Ancak, 31.07.2<strong>00</strong>6 tarih ve 2<strong>00</strong>6/10829<br />
sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan “Karabük İli Çevre Hizmetleri Birliği<br />
“KARÇEV” tarafından düzenli katı atık bertaraf tesisi kurma çalışmaları devam etnektedir.<br />
N.8.2. Atıkların Yakılması<br />
İlimizde yakma tesisleri bulunmamaktadır.<br />
N.8.3. Kompost<br />
İlimizde kompost tesisi bulunmamaktadır.<br />
N.9. Atıkların Geri Kazanımı ve Değerlendirmesi<br />
Atıklar, içerisindeki bir kısım maddelerin geri kazanılması, hammadde<br />
kaynaklarının korunması, gelir elde edilmesi ve çevreye olan olumsuz etkilerin azaltılması<br />
yönünden önemlidir. Katı atıkların bertarafında bazı tekrar kullanılabilir ve geri<br />
kazanılabilir maddelerin geri kazanılması mümkündür. Böylece tabi kaynakların korunarak<br />
uzaklaştırılacak katı atık miktarlarının azaltılması gerçekleştirilmiş olur. Dünyada katı<br />
atıkların bertarafında yaygın olarak yakma, kompostlama, düzenli depolama ve geri<br />
kazanma metotları kullanılmaktadır.<br />
İlimizde oluşan atıklar, çöp deponi sahamızda müteahhit firma tarafından<br />
ayıklanmakta, geri dönüşümü mümkün olan atıklar (cam, plastik, kağıt) çeşitli şekillerde<br />
değerlendirilmektedir. Bu işlemler ilkel metodlar kullanılarak yapılmaktadır. Kağıt<br />
toplama işlemi Karabük Belediyesi tarafından yapılmakta olup, toplanan kağıtlar<br />
depolanmakta ve SEKA Kağıt Fabrikalarına satılmaktadır. Geri kazanılan atık miktarı ile<br />
ilgili bilgi bulunmamaktadır.<br />
204
N.10. Atıkların Çevre Üzerindeki Etkileri<br />
Atıkların, tekniğine uygun olarak uzaklaştırılmamaları, plansız biriktirilmesi ve<br />
depolanması toplum sağlığını olumsuz yönde etkilemekte; yüzeysel ve yer altı sularına,<br />
toprağa ve havaya olumsuz etkiler ortaya çıkarmaktadır.<br />
İlimizde atıklar yerleşim merkezinden, yer altı içme suyundan uzak bir sahada<br />
toplanmakta olup; yaz aylarında haşere ve sinekler ile mücadele amacı ile ilaçlama<br />
yapılmaktadır. Atık alanında çöpten kaynaklanan metan gazı patlaması gibi herhangi bir<br />
patlama ya da yangın olayı olmamıştır. Atık işi ile uğraşan kişilerde herhangi bir iş<br />
hastalığına rastlanmamıştır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
205
(O). GÜRÜLTÜ ve TİTREŞİM<br />
O.1 Gürültü<br />
Gürültü, insan ve çevresi üzerinde olumsuz etkiler meydana getiren istenmeyen ve<br />
hoşa gitmeyen seslerdir. Şehirlerimizdeki nüfus artışı, buna bağlı olarak çarpık kentleşme,<br />
taşıma araçlarının sayısındaki artış, trafik yoğunluğu, teknolojik faaliyetler, endüstri<br />
bölgelerinin oturma alanlarına yakın olması gürültüyü ciddi bir çevre ve sağlık problemi<br />
haline getirmiştir.<br />
Gürültü, gelişigüzel yapılı ve birbiri ile uyumlu bir tonal özellik göstermeyen<br />
karmaşık ses süzenidir. Ses basınç düzeylerinin birimi desibel (dB)’dir. dB, insan kulağının<br />
en çok hassas olduğu orta ve yüksek frekansların özellikle vurgulandığı bir ses birimidir.<br />
Frekans ise ses dalgalarının birim zamandaki titreşim sayısıdır ve birimi Hertz (Hz.)’dir.<br />
Gürültü kirliliği; insan üzerinde fizyolojik ve psikolojik dengelerini bozabilen,<br />
işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkileyen, iş performansını azaltan,<br />
çevrenin hoşluğunu ve sakinliğini yok ederek niteliğini değiştiren önemli bir çevre<br />
kirliliğidir.<br />
O.1.1 Gürültü Kaynakları<br />
O.1.1.1 Trafik Gürültüsü<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
O.1.1.2. Endüstri Gürültüsü<br />
İlimizdeki endüstriyel tesisler tarafından yetkili firmalara gürültü ölçümleri<br />
yaptırılmaktadır.<br />
O.1.1.3 İnşaat Gürültüsü<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
0.1.1.4. Yerleşim Alanlarında Oluşan Gürültüler<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
O.1.1.5. Havaalanları Yakınında Oluşan Gürültü<br />
Karabük İlimizde havaalanı bulunmadığından böyle bir gürültü kaynağı yoktur.<br />
O.1.2. Gürültü ile Mücadele<br />
Gürültü kaynakları sorun çözümü ile ilgili proje bulunmamaktadır.<br />
206
O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri<br />
O.1.3.1 Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri<br />
Yerleşim alanlarında gürültü kaynaklarının fazla etki meydana getirmemesi için<br />
gürültünün yayıldığı çevrede bazı tedbirlerin alınması gerekmektedir. Özellikle trafik<br />
gürültüsünün azaltılmasında yerleşim yerlerinin seçilmesi, yollarda ve yol kenarlarında<br />
alınması gereken önlemler ile binaların yola uzaklığı ve yola göre yüksekliği, yol ve bina<br />
arasındaki çevrede ağaçlık bir alanın bulunması büyük önem taşımaktadır.<br />
Nüfus yoğunluğunun artması, plansız kentleşme sonucu yeni yerleşim yerlerinin<br />
tarım ve orman alanlarına yapılanması ekolojik dengenin bozulmasına yol açmaktadır.<br />
Kentlerin genişlemesi ile hastane, okul, çeşitli eğitim merkezleri gibi yapılar şehir içinde<br />
yer alarak gürültüye maruz kalmaktadır. Bu gibi yerler ve konut alanları için imar<br />
planlarında Gürültü Kontrol Yönetmeliği esasları içerisinde gerekli tedbirlerin alınması<br />
gerekmektedir. Gürültünün cadde kenarındaki yerleşim yerini fazla etkilememesi için<br />
tampon bölge oluşturulması mevzuatlarda belirtilmiştir.<br />
O.1.3.2. Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri<br />
Gürültü kaynaklarına ekonomik bağımlılık özellikle sanayii kuruluşları gibi<br />
alanlarda çalışan kişilerde görülmektedir. Gürültünün etkisiyle meydana gelen<br />
konsantrasyon azalması, uyku düzensizliği gibi olumsuzluklar neticesinde çalışmaya karşı<br />
isteksizlik oluşmakta ve iş verimi düşmektedir.<br />
O.1.4. Gürültünün İnsanlar Üzerine Olan Etkileri<br />
O.1.4.1 Fiziksel Etkileri<br />
İşitme sisteminde; gürültülü ortamlarda kalma süresi, gürültünün sürekli veya<br />
kesintili olması gibi nedenlerle kişilerde meydana gelen geçici veya kalıcı etkiler fiziksel<br />
etkilerdir. Geçici etkilerin en çok karşılaşılanı duyma yorulması olarak bilinen işitme<br />
duyarlılığındaki geçici kayıptır. Etkilenimin fazla olduğu ve işitme sisteminin eski<br />
özelliklerine kavuşmadan tekrar gürültüden etkilendiği durumlarda kalıcı işitme kaybı<br />
olmaktadır.<br />
O.1.4.2. Fizyolojik Etkileri<br />
İnsan vücudu ani ve yüksek seslere karşı otomatik olarak tepki göstermektedir.<br />
Gürültü kaynaklı fizyolojik etkiler; dolaşım bozuklukları, kan basıncında artış, kalp<br />
atışlarında değişiklik, solunumda hızlanma, kas gerilmeleri, stres ve ani refleksler gibi<br />
etkiler başta gelmektedir.<br />
O.1.4.3. Psikolojik Etkileri<br />
Sinir sistemi üzerinde meydana gelen olumsuz etkilerdir. Yorgunluk, uyku<br />
bozukluğu, tedirginlik, davranış bozukluğu gibi etkiler meydana gelir.<br />
207
O.1.4.4. Performans Üzerine Etkileri<br />
İşyerlerinde, evlerde ve çeşitli aktiviteler sırasında maruz kalınan gürültünün<br />
insanların performansları üzerinde çeşitli etkileri vardır. Bunlar; iş verimliliği ve<br />
üretkenlik, işitilen seslerin algılanması ve anlaşılması, konsantrasyon vb. üzerinde<br />
meydana gelen etkilerdir.<br />
O.2. Titreşim<br />
İl merkezinde ve ilçelerinde titreşim kaynakları ile ilgili bir çalışma<br />
bulunmamaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
208
(P) . AFETLER<br />
P.1. Doğal Afetler<br />
P.1.1. Depremler<br />
Karabük İli 1938,1943, 1944, 1945, 1999 yıllarında oluşan depremlerin tesirinde<br />
kalmıştır. Kuzey Anadolu Fay Hattı Karabük şehir merkezine 55 km. uzakta<br />
bulunmaktadır. Ayrıca Karabük yakınından ikinci bir tali Amasra-Abdipaşa-Safranbolu-<br />
Karabük-Eskipazar fay hattı geçmektedir. Kuzey Anadolu Fay Hattı, Bolu-Gerede<br />
ilçesinden başlayıp, Karabük İl sınırında Eskipazar İlçesi İsmetpaşa mevkiinden,<br />
Kastamonu İli Tosya İlçesinden geçmektedir. Bu bölgede 1943 yılında 7.2 şiddetinde<br />
Tosya-Ladik depremi meydana gelmiş, 25.<strong>00</strong>0 yıkık-ağır hasarlı bina ve 2.824 can kaybı<br />
olmuştur. Özellikle 1944 yılında meydana gelen 7.2 şiddetinde Bolu-Çerkeş depremi<br />
İlimizi etkilemiş, büyük çaplı toprak kaymalarına; 20.865 yıkık ağır hasara ve 3959 can<br />
kaybına mal olmuştur.<br />
Kuzey Anadolu Fay Zonu Haritası (Bilim ve Teknik, 1999) (1/1<strong>00</strong><strong>00</strong><strong>00</strong>)<br />
Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>8<br />
Karabük İl Merkezi, 1.Derece Deprem Bölgesi içerisinde yer almaktadır. Karabük<br />
İlinin hemen kuzeyinden geçen ve tersiyer çökellerini çizgisel olarak sınırlayan Karabük<br />
Fayı ise kuzeydoğu-güneybatı uzanımlıdır. Ancak bu fay şu an aktif değildir.<br />
209
Şekil P.1 A-Karabük Fayının Blok Diyagramı; B- Aşınmadan önceki konumu; C- Bugünkü aşınma ile fay<br />
izinin konumu ( Saner vd., 1980).<br />
Kaynak: Karabük Belediye Başkanlığı ,2<strong>00</strong>5<br />
Tablo P.1 Karabük İli Merkez ve İlçelerinin Bulunduğu Deprem Bölgeleri (2<strong>00</strong>7)<br />
YERLEŞİM YERİ<br />
DEPREM BÖLGESİ<br />
Karabük Merkez 1<br />
Eflani 1<br />
Safranbolu 1<br />
Eskipazar 1<br />
Yenice 1<br />
Ovacık 1<br />
Ovacuma Beldesi 2<br />
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>7<br />
P.1.2. Heyelanlar ve Çığlar<br />
Yenice İlçesi ve Yortanpazarı Beldesi, kış ve bahar aylarında, yağışın fazla olması,<br />
dik eğimlerin bulunması, yeraltı su seviyesinin yükselmesi, orman ve bitki örtüsünün<br />
tahribine, toprağın içindeki tutucu kuvvetlerinin azalmasına ve de topoğrafik ve jeolojik<br />
koşullar heyelana neden olmaktadır. 1998 yılında İlimizde etkili olan sel afeti sonrası<br />
özellikle Yenice ve Safranbolu İlçeleri ile Karabük Merkezinde heyelanlar meydana<br />
gelmiştir. Yenice İlçesi ve köyleri, Safranbolu İlçesi Ovacuma yöresi ve İl Merkezinde<br />
Atatürk Mahallesi bu alanda özellikle dikkat edilmesi gereken bölgelerdir.<br />
P.1.3. Seller<br />
İlimiz ve ilçelerinde irili ufaklı birçok akarsu bulunmaktadır. Bunlardan Araç Çayı,<br />
Soğanlı Çayı, Ovaçay, Eskipazar Çayı, Eflani Deresi ve Filyos Çayı zaman zaman<br />
taşkınlara ve sel baskınlarına neden olmaktadır. Toprak yapısı ve yerleşim alanlarının<br />
düzensizliği sel afeti etkisinin fazla hissedilmesine neden olmaktadır. Özellikle 1998<br />
yılında Batı Karadeniz Bölgesinde yaşanan sel afeti ilimizde çok etkili olmuş ve büyük<br />
zarara yol açmıştır.<br />
2<strong>00</strong>2 yılında TEFER projesi ile taşkınlara neden olan akarsularda ıslah ve tahkimat<br />
çalışmaları yapılmış, dere yatakları ıslah edilmiş ve tıkanmalara karşı mevcut köprülerde<br />
iyileştirme ve ek köprü inşaatları yapılmıştır.<br />
210
P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlık Yangınları<br />
İlimizin %65’i orman ve dağlarla kaplıdır. Bu nedenle sık sık orman ve otlak<br />
yangınları meydana gelmekte olup, son üç yıllık istatistik rapor aşağıda belirtilmiştir.<br />
Büyük yangınlar olarak, Karabük merkezde 10.05.20<strong>03</strong> tarihinde Karabük Merkez<br />
Çamlık mevkiinde meydana gelen yangında 45 hektar, 27.08.20<strong>03</strong> tarihinde Safranbolu<br />
İlçesi Yolbaşı-Değirmencik Köyü mevkiinde 45 hektar, 29.08.20<strong>03</strong> tarihinde Karabük İli<br />
Kapaklı Köyünde 5<strong>00</strong> hektar orman alanı yanmıştır.<br />
Tablo P.2 2<strong>00</strong>2-2<strong>00</strong>9 Yılları Arasında Meydana Gelen Yangınlar<br />
YERLEŞİM YERİ YILI YANGIN SAYISI NEDENİ<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
Karabük Merkez<br />
Safranbolu İlçesi<br />
2<strong>00</strong>2<br />
2<strong>00</strong>2<br />
20<strong>03</strong><br />
20<strong>03</strong><br />
2<strong>00</strong>4<br />
2<strong>00</strong>4<br />
2<strong>00</strong>5<br />
2<strong>00</strong>5<br />
2<strong>00</strong>6<br />
2<strong>00</strong>6<br />
2<strong>00</strong>7<br />
2<strong>00</strong>8<br />
2<strong>00</strong>8<br />
2<strong>00</strong>9<br />
2<strong>00</strong>9<br />
8<br />
1 (Otlak)<br />
31<br />
35<br />
51<br />
6<br />
89<br />
30<br />
<strong>12</strong>2<br />
8<br />
<strong>12</strong>0<br />
116<br />
54<br />
184<br />
-<br />
Sigara kibrit (3), Tespit Edilemeyen (5)<br />
Sigara<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik<br />
Sigara,kibrit(18),Belirlenemeyen(17)<br />
Dikkatsizlik, tedbirsizlik<br />
Dikkatsizlik, tedbirsizlik<br />
Nedeni belirsiz<br />
Nedeni belirsiz<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz<br />
Sigara,Kibrit, Nedeni Belirsiz<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz<br />
Dikkatsizlik,tedbirsizlik, Nedeni Belirsiz<br />
Kaynak : İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü tarafından böcek zararına karşı biyolojik<br />
mücadele için bir adet laboratuar kurulmuş olup, çalışmalar 2<strong>00</strong>9 yılında da<br />
sürdürülmüştür. 2<strong>00</strong>9 yılında toplam böcekli saha miktarı 7969 ha. Olup; kar, fırtına,<br />
yangın, böcek zararı olmak üzere toplam 190652 m 3 olağanüstü hasılat meydana gelmiştir.<br />
Bu hasılatın 131888 m 3 ’lük kısmını böcek zararı oluşturmuştur.<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü tarafından 2<strong>00</strong>9 yılında zararlı böcekler ile<br />
mücadele için kimyasal mücadele yöntemi kullanılmıştır.<br />
Tablo P.3 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlı Türüne Göre Mücadele<br />
Faaliyetleri<br />
PROGR<strong>AM</strong><br />
GERÇEKLEŞME<br />
ZARARLI ADI<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Adedi<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Alanı<br />
(Ha)<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Tutarı<br />
(TL)<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Adedi<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Alanı<br />
(Ha)<br />
Toplam<br />
Proje<br />
Tutarı<br />
(TL)<br />
Uygulama<br />
Sonucu<br />
(%)<br />
Zarara<br />
Uğrayan<br />
Orm.<br />
Emvali<br />
Çam Kese Böceği - - - - - - - -<br />
Göknar Kabuk<br />
Böceği<br />
<strong>12</strong> 226,0 13.254,<strong>00</strong> <strong>12</strong> 249,0 8.5<strong>00</strong>,<strong>00</strong> 110 93.314<br />
TOPL<strong>AM</strong> <strong>12</strong> 226,0 13.254,<strong>00</strong> <strong>12</strong> 249,0 8.5<strong>00</strong>,<strong>00</strong> 110 93.314<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
211
Tablo P.4 2<strong>00</strong>9 Yılı Yenice Orman İşletme Müdürlüğü Orman Zararlıları Mücadele Yöntemine Göre<br />
Faaliyetleri<br />
PROGR<strong>AM</strong><br />
GERÇEKLEŞME<br />
FAALİYETİN TÜRÜ<br />
Adet<br />
Alan<br />
(Ha)<br />
Tutar<br />
(TL)<br />
Adet<br />
Alan<br />
(Ha)<br />
Tutar<br />
(TL)<br />
Biyolojik Mücadele Toplamı 2<strong>00</strong> 2<strong>00</strong>,0 1.4<strong>00</strong>,<strong>00</strong> 1<strong>00</strong> 1<strong>00</strong>,<strong>00</strong><br />
Mekanik Mücadele 522,7 2.754,<strong>00</strong> 522,7 2.826,<strong>00</strong><br />
Biyoteknik Mücadele<br />
(Feromon)<br />
2<strong>00</strong>,<strong>00</strong> 22.680,<strong>00</strong> 260,<strong>00</strong> 8.209,<strong>00</strong><br />
Toplam 1.182,7 26.834,<strong>00</strong> 982,7 11.<strong>03</strong>5,<strong>00</strong><br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Tablo P.5 Yenice Orman İşletme Müdürlüğü 2<strong>00</strong>9 Yılı Sonu Olağanüstü Hasılat Cetveli<br />
İşletme<br />
Şefliği<br />
Yangın<br />
Zararı<br />
Fırtına<br />
Zararı<br />
Olağanüstü Hasılatın Çeşidi ve Eta Miktarları ( m 3 )<br />
Kar Zararı<br />
Yol ve<br />
Tesis<br />
Böcek<br />
Zararı<br />
Mantar<br />
Zararı<br />
Diğer<br />
Zararlar<br />
Top.<br />
Zarar<br />
( m 3 )<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Ster<br />
m 3<br />
Bakraz 2.486 4.162 1.676<br />
8.324<br />
Balıkısık<br />
792 367 260 1.419<br />
Camiyanı<br />
838 5<strong>00</strong> 767 228 2.333<br />
Çitdere<br />
2.533 23.8<strong>12</strong> 897 27.242<br />
Göktepe<br />
192 966 1.158<br />
Karakaya 1.798 7.504 51 13.458 22.811<br />
Kavaklı 369 526 11.599 563 13.057<br />
Kayadibi 92 864 761 1.717<br />
Kızılkaya 1.099 19.655 1.230 21.984<br />
Sarıot 742 3.511 5.280 9.533<br />
Şimşirdere<br />
98 83 5.419 997 6.597<br />
Yenice 26 3.086 1.742 17 4.871<br />
Yaylacık 547 6.291 6.838<br />
TOPL<strong>AM</strong> 1.798 17.318 8.621 93.313 6.834<br />
0<br />
<strong>12</strong>7.884<br />
Kaynak: Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
P.1.6. Fırtınalar<br />
İlimizde afet vasfında herhangi bir fırtına olayı gerçekleşmemiştir.<br />
2<strong>12</strong>
P.2. Diğer Afetler<br />
P.2.1. Radyoaktif Maddeler<br />
İlimizde radyoaktif madde ölçümleri yapılmamaktadır. İlimizde konu ile ilgili<br />
olarak Türkiye Atom Enerjisi Kurumu ölçümler yapmaktadır.<br />
P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Diğer Tehlikeli Atıklar<br />
İlimizin denize sınırı bulunmamaktadır.<br />
P.2.3. Tehlikeli Maddeler<br />
İlimizde halk sağlığına zarar verecek bir olay olmamıştır.<br />
P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardım Tedbirleri<br />
İlimizde afetlerin etkileri ve yardım tedbirleri Bayındırlık ve İskan İl Müdürlüğünce<br />
hazırlanan Afet Acil Yardım Planında kapsamlı olarak belirtilmiştir.Ayrıca İl Sivil<br />
Savunma Müdürlüğünce hazırlanan Sivil Savunma Planı ve İl Afet Rehberinde olası afet<br />
türlerinde yapılacak çalışmalar ve görevliler tespit edilmiştir.<br />
Bu kapsamda, İl Kurtarma ve Yardım Komitesi, Kriz Merkezi,İl Afet Bürosu ve<br />
Acil Yardım Hizmet Grupları oluşturularak görevlendirmeleri yapılmıştır.<br />
İlimizde geçmiş yıllarda yaşanan afetler ve etkileri ile yaşanması muhtemel afetlere<br />
ilişkin öngörüler şunlardır :<br />
Tablo P.6 Karabük İlinde Yaşanması Muhtemel Afetler (2<strong>00</strong>9)<br />
AFET / OLAY<br />
TÜRÜ<br />
ETKİLENEBİLECEK<br />
OLAN YERLEŞİM<br />
BÖLGESİ<br />
ETKİLENEBİLECEK<br />
OLAN YOLLAR<br />
ALINAN VE ALINMAKTA<br />
OLAN TEDBİRLER<br />
Sel Baskını<br />
Merkez<br />
Karabük-Ankara Karayolu<br />
, Yenice-Karabük Merkez,<br />
Safranbolu -Ovacuma,<br />
Eflani Yolları<br />
Merkez , Safranbolu, Yenice<br />
ilçelerinde TEFER Projesi<br />
kapsamında dere ıslah<br />
çalışmaları yapıldı.<br />
Deprem<br />
İl içindeki tüm yerleşim yerleri<br />
(1.Dereceden Deprem Bölgesinde)<br />
Karabük-Ankara<br />
Karayolu-Cildikısık<br />
Tüneli,Karabük-Yenice<br />
Karayolu ve Demiryolu,<br />
Safranbolu -Bartın<br />
Karayolu<br />
-<br />
Heyelan<br />
Merkezde Atatürk, Kayabaşı,<br />
Yenimahalle, Adatepe, Kurtuluş,<br />
Kartaltepe, Öğlebeli, 5<strong>00</strong>0Evler,<br />
1<strong>00</strong>.Yıl<br />
Yenice ilçe merkezi ve köyleri<br />
Safranbolu Ovacuma Beldesi<br />
civarı köyleri<br />
-<br />
Çok sayıda ev boşaltılmış ve<br />
afetkonutları yapılarak burada<br />
iskanları sağlanmıştır.<br />
Kaya Düşmesi<br />
Merkez, Safranbolu Eski Çarşı<br />
mevkii<br />
Karabük-Yenice Karayolu<br />
Kısmen kaya ıslahı çalışmaları<br />
tamamlanmış.<br />
Kaynak: İl Sivil Savunma Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
213
P.3.1. Sivil Savunma Birimleri<br />
İl Sivil Savunma Müdürlüğü ve Afet Şube Müdürlükleri 5902 sayılı kanun<br />
gereğince 17 Aralık 2<strong>00</strong>9 tarihinde kapatılmış olup, Yerine İl Afet ve Acil Durum<br />
Müdürlüğü kurulmuştur. İlimizde, Sivil Savunma Arama Kurtarma Ekibinde 1 Arama<br />
Kurtarma Teknisyeni bulunmaktadır. Arama Kurtarma ekibi trafik kazası vb olaylarda<br />
Müdürlüğümüzün diger personeli ile takviye edilmektedir. Arama Kurtarma Ekibine 2010<br />
yılı içerisinde Arama Kurtarma Teknisyeni alınacaktır. 9 Sivil Savunma servisinde 449<br />
Sivil Savunma Mükellefi mevcuttur. Ayrıca İl Acil Kurtarma ve Yardım Ekibinde 117<br />
Personel afetlerde İlimiz ve İlçeleri ile komşu il ve ilçelerde meydana gelen afetlerde görev<br />
yapmaktadır.<br />
İl Sivil Savunma Müdürlüğünce (Mülga), olası afetlere karşı yıllık eğitim ve<br />
tatbikat programları uygulanmakta, düzenlenen halk eğitimleri ile afetlere karşı alınacak<br />
tedbirler konusunda bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Bu<br />
kapsamda İl Sivil Savunma Müdürlüğünce (mülga) 2<strong>00</strong>9 yılı içerisinde, <strong>12</strong> konferans, 4<br />
daire ve müessese eğitimi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca olası bir afet durumuna karşı Destek<br />
İllerle (22 İl) Karşılıklı Yardımlaşma ve İşbirliği Protokolleri yapılmış, İlimiz ve<br />
İlçelerinde riskli yerler tespit edilmiş, helikopter pistleri, geçici iskan yerleri, ek mezarlık<br />
yerleri ve enkaz döküm yerleri belirlenmiştir.<br />
P.3.2. Yangın Kontrol ve Önleme Tedbirleri<br />
İlimizde yangın kontrol ve önleme tedbirleri <strong>12</strong>.06.2<strong>00</strong>2 tarih ve 2<strong>00</strong>2/4390 sayılı<br />
“Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümlerinin uygulanmasına<br />
yardımcı olarak ve 23.08.1985 tarih ve 18851 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İtfaiye<br />
Teşkillerinin Kuruluş, Görev, Eğitim ve Denetim Esaslarına Dair Yönetmelik” hükümleri<br />
doğrultusunda verilen yetkilerin uygulanması ile yapılmaktadır. İlimizde meydana gelen<br />
yangınlar ise yanan cismin nitelik ve miktarı ile mevcut ortam şartlarına göre<br />
değerlendirilmekte, müdahale tarzı ve şekli tespit edilerek müdahale edilmektedir.<br />
Personele bu durumlara hazır tutulmak üzere eğitim yaptırılmaktadır.<br />
P.3.3. İlkyardım Servisleri<br />
İl Sivil Savunma Müdürlüğünce kurulan ilkyardım servisinde 42 mükellef<br />
mevcuttur. Ayrıca planlamaya tabi kurum ve kuruluşların ilkyardım servisleri mevcut olup,<br />
herhangi bir afette ilkyardım hizmetlerini yürütmekle görevlidir.<br />
P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden İskanı<br />
Muhtelif tarihlerde meydana gelen afet olayları sonrası Merkez, Yenice,<br />
Safranbolu, Ovacık ve Eskipazar’da afet konutları yapılarak afetzedelere teslim edilmiştir.<br />
;Yakın tarihlerde meydana gelen afetler sonucu hak sahibi olan aileler için arsalar üretilmiş<br />
olup inşaatlarına devam edilmektedir.<br />
P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve Sınırlararası Taşınımı İçin Alınan<br />
Tedbirler<br />
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğine göre gerekli tedbirler alınmaktadır.<br />
214
P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar<br />
Afetler ve büyük endüstri kazaların meydana gelmesi durumunda faaliyete<br />
geçirilecek olan İl Kriz Merkezince konuya ilişkin planlama ve hazırlıklar doğrultusunda<br />
başta can ve mal kaybının en aza indirilmesi olmak üzere haberleşme, ulaşım, kurtarma,<br />
ilkyardım ve sosyal yardım konularında İl Sivil Savunma Müdürlüğünce gerekli çalışmalar<br />
yapılacaktır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
215
(R). SAĞLIK ve ÇEVRE<br />
R.1. Temel Sağlık Hizmetleri<br />
R.1.1. Sağlık Kurumlarının Dağılımı<br />
Karabük İli ve İlçeleri ASM Merkezleri<br />
Hürriyet ASM<br />
Esentepe ASM<br />
Kurtuluş ASM<br />
Kayabaşı ASM<br />
1<strong>00</strong>.Yıl ASM<br />
Soğuksu ASM<br />
Makasbaşı ASM<br />
Yaşam ASM<br />
Şirinevler ASM<br />
Cumhuriyet ASM<br />
Bahçelievler ASM<br />
Kapullu ASM<br />
Cumayanı ASM<br />
Eflani ASM<br />
Eskipazar ASM<br />
Ovacık ASM<br />
Yenimahalle ASM<br />
Çarşı ASM<br />
Bağlar ASM<br />
Kıranköy ASM<br />
Emek ASM<br />
Bostanbükü ASM<br />
Ovacuma ASM<br />
Yazıköy ASM<br />
Yenice ASM<br />
Çengeller ASM<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Merkez / Karabük<br />
Eflani / Karabük<br />
Eskipazar / Karabük<br />
Ovacık / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Safranbolu / Karabük<br />
Yenice / Karabük<br />
Yenice / Karabük<br />
Karabük İli Yataklı Tedavi Kurumları ve Özel Sağlık Kuruluşları<br />
Hastane Adı<br />
Yatak Sayısı<br />
Karabük Devlet Hastanesi 258<br />
Şirinevler Devlet Hastanesi 162<br />
Doğum ve Çocuk Hastanesi 1<strong>00</strong><br />
Özel Vatan Hastanesi 53<br />
Ağız ve Diş Hastanesi --<br />
Safranbolu Devlet Hastanesi 56<br />
Yenice Devlet Hastanesi 25<br />
Özel Vitamin Çocuk Sağlık ve Hastanesi --<br />
Eskipazar Devlet Hastanesi 25<br />
Özel Koç Diyaliz Merkezi --<br />
Hayat Tıp Merkezi --<br />
Safran Tıp Merkezi --<br />
216
R.1.2. Bulaşıcı Hastalıklar<br />
Tablo R.1 Bulaşıcı Hastalıkların İlçelere Göre Dağılımı, 2<strong>00</strong>9<br />
İLÇE<br />
Entamoeba<br />
Histolytica<br />
Giardia<br />
İntestinalis<br />
Hepatit A<br />
Kabakulak<br />
Akut Kanlı İshal<br />
Pandemik Grip<br />
A(H1N1K<br />
Akut Hemorojik<br />
Ateş(KKKA)<br />
TBC<br />
Merkez İlçe 184 1 1 19 13 37<br />
Safranbolu 2 2 3 6 13<br />
Yenice 2 2 2<br />
Eskipazar 1 <strong>12</strong><br />
Ovacık 1<br />
Eflani 68<br />
Toplam 186 1 2 4 3 27 109 37<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
R.1.2.1. İçme, Kullanma ve Sulama Suları<br />
İl genelinde içme ve kullanma suyu olarak kullan 269 adet kaynak ve <strong>12</strong>1 adet kuyu<br />
olmak üzere toplam 390 adet kaynak bulunmaktadır. İl Sağlık Müdürlüğü tarafından alınan<br />
su numunelerinde;<br />
2<strong>00</strong>9 yılı Ocak- Aralık dönemlerinde alınan toplam 1446 adet su numunesinin 1162<br />
adedi uygun olup, 284 adedi uygun değildir. Sularda kirlilik oranı ( %20.2) olarak<br />
değerlendirilmiştir. Uygun çıkmayan yerler ile ilgili olarak klorlama çalışmaları yapılarak<br />
söz konusu kaynakların sanitasyonu sağlanmıştır. 2<strong>00</strong>9 yılı Ocak-Aralık dönemlerinde 729<br />
su odak noktasından 7550 adet bakiye klor ölçümü yapılmış olup, 7106 adedi yeterli<br />
seviyede 444 adedinin ise yetersiz seviyede olduğu tespit edilmiştir. Sularda yetersiz<br />
bakiye oranı ( %5.8) olarak değerlendirilmiştir.<br />
Tablo R.2 2<strong>00</strong>9 Yılı Su Analiz Sonuçları<br />
İlçeler<br />
Köy<br />
Sayısı<br />
Belde<br />
Sayısı<br />
Otomatik<br />
Klor<br />
Cihazı Sayısı<br />
Numune<br />
Alınan<br />
Odak Sayısı<br />
Merkez 37 -- 2 147<br />
Eflani 54 -- 1 <strong>12</strong>3<br />
Eskipazar 49 -- 1 115<br />
Safranbolu 52 1 4 155<br />
Ovacık 42 -- 1 97<br />
Yenice 33 1 2 92<br />
İl Geneli 267 2 11 729<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı Su<br />
Numune Sayısı<br />
(Uygunsuz/Toplam)<br />
Uygun:294<br />
U.Değil:74<br />
Toplam: 368<br />
Uygun:160<br />
U.Değil:28<br />
Toplam:188<br />
Uygun:185<br />
U.Değil:21<br />
Toplam:206<br />
Uygun:218<br />
U.Değil:55<br />
Toplam:273<br />
Uygun:134<br />
U.Değil:21<br />
Toplam:155<br />
Uygun:171<br />
U.Değil:85<br />
Toplam:256<br />
Uygun:60<br />
U.Değil:9<br />
Toplam:69<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı<br />
Bakiye Klor<br />
Ölçüm Sayısı<br />
1301<br />
<strong>12</strong>19<br />
<strong>12</strong>25<br />
<strong>12</strong>70<br />
<strong>12</strong>70<br />
<strong>12</strong>65<br />
7550<br />
217
R.1.2.2. Denizler<br />
İlimizin denize sınırı bulunmadığı için denizler ile ilgili olarak yapılan herhangi bir<br />
çalışma mevcut değildir.<br />
R.1.2.3. Zoonoz Hastalıklar<br />
Tablo R.3 Kuduzla Mücadele Çalışmaları (2<strong>00</strong>8)<br />
Temasa Maruz Kalan<br />
Kişi Sayısı<br />
Kuduz Şüpheli Temas Sonrası Profilaksi<br />
2 Doz Aşı Uygulanan 3 Doz Aşı<br />
Kişi Sayısı Uygulanan Kişi<br />
Sayısı<br />
5 Doz Aşı Uygulanan Kişi<br />
Sayısı<br />
658 56 142 461<br />
Kuduz Şüpheli Temasa Neden Olan Hayvanların Türlerine Göre Dağılımı<br />
Köpek Sayısı Kedi Sayısı Vahşi Hayvan Sayısı Diğer<br />
466 168 9 15<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
Tablo R.4 Karabük İlinde 2<strong>00</strong>8 Yılında İnsanlarda Görülen Zoonotik Hastalıklar<br />
Hastalığın Adı Tutulan Sayısı Ölen Sayısı<br />
Kuduz 0 0<br />
Brusellosis 1 0<br />
Leptospirosis 0 0<br />
Anthrax 0 0<br />
Salmonellosis 0 0<br />
Tüberkülosis 61 0<br />
Uyuz 36 0<br />
Chlamydiosis 0 0<br />
Listeriosis 0 0<br />
Q Humması 0 0<br />
Sıtma 0 0<br />
Toxoplazma 0 0<br />
Ekinokokosis 0 0<br />
Sitiserkoz 0 0<br />
Distamatosis 0 0<br />
Kalaazar 0 0<br />
Trichomoniosis 0 0<br />
Leishmaniosis 0 0<br />
Teniasis 3 0<br />
Ascaridiosis 386 0<br />
Trişiniosis 0 0<br />
KKKA 79 8<br />
Tuleremi 0 0<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>8<br />
218
R.1.3. Gıda Hijyeni<br />
İl genelinde bulunan gıda üretim yerleri ve gıda satış ve toplu tüketim yerlerinin<br />
denetim ve kontrolleri, İl Tarım Müdürlüğü ve Belediye Başkanlıkları ekiplerince<br />
yapılmaktadır.<br />
R.1.4. Aşılama Çalışmaları<br />
Tablo R.5 2<strong>00</strong>9 Yılı Aşı Çalışmaları<br />
DaBT-İPA-Hib I-AŞISI<br />
DaBT-İPA-Hib II-<br />
AŞISI<br />
DaBT-İPA-Hib III-<br />
AŞISI<br />
OPV (Oral Polio)<br />
MMR<br />
(Kızamık-Kızamıkçık-<br />
Kabakulak)<br />
BCG (Verem)<br />
HEPATİT-B I<br />
HEPATİT-B II<br />
HEPATİT-B III<br />
TT 2 +<br />
(Okul Td)<br />
0 Yaş 28<strong>00</strong> 2923 2824 2540 2569 2858 2643 2791<br />
1- Yaş 35 1 2 2654 2807 34 16 21<br />
2-4 Yaş 19 11 24 5 1 1<br />
5-9 Yaş 1072 2493 1 7 7 1<br />
10-14 Yaş 15 6 2 2769<br />
15 Yaş Üzeri 80 4 3075 2<strong>12</strong>8 1014 2056<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
R.1.5. Bebek Ölümleri<br />
Bebek Ölüm Nedenleri: Prematüre,Asfiksi,Sepsis,Konjenital Anomali,Serebrovasküler<br />
olay,Mekanyum Aspirasyonu.<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı bebek ölümleri 18 kişi<br />
2<strong>00</strong>9 Yılı bebek ölüm hızı Binde 8<br />
R.1.6. Ölümlerin Hastalık Yaş ve Cins Gruplarına Göre Dağılımı<br />
Tablo R.6 2<strong>00</strong>9 Yılı Ölümlerin Cinsiyet ve Yaş Gruplarına Göre Dağılımı<br />
ÖLÜMLERİN<br />
YAŞ VE CİNSE DAĞILIMI<br />
SAYI<br />
0-7 Gün Erkek 5<br />
0-7 Gün Kadın 4<br />
8-28 Gün Erkek 2<br />
8-28 Gün Kadın 1<br />
29-364 Gün Erkek 3<br />
29-364 Gün Kadın 3<br />
1-4 yaş Erkek 1<br />
1-4 yaş Kadın 2<br />
5-9 yaş Erkek 1<br />
5-9 yaş Kadın 1<br />
10-14yaş Erkek 2<br />
10-14 yaş Kadın 0<br />
15-24 yaş Erkek 3<br />
15-24 yaş Kadın 3<br />
25-44 yaş Erkek 26<br />
25-44 yaş Kadın 11<br />
219
45-49 yaş Erkek 16<br />
45-49 yaş Kadın 16<br />
50-64 yaş Erkek <strong>12</strong>5<br />
50-64 yaş Kadın 58<br />
65-69 yaş Erkek 68<br />
65-69 yaş Kadın 37<br />
70-74yaş Erkek 82<br />
70-74yaş Kadın 35<br />
75-79yaş Erkek 140<br />
75-79yaş Kadın 107<br />
80+ yaş Erkek 170<br />
80+ yaş Kadın 218<br />
TOPL<strong>AM</strong> ÖLEN ERKEK 644<br />
TOPL<strong>AM</strong> ÖLEN KADIN 496<br />
TOPL<strong>AM</strong> ÖLENLER ( KADIN + ERKEK) 1140<br />
Kaynak: Karabük İl Sağlık Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
R.1.7. Aile Planlaması Çalışmaları<br />
İl genelinde Aile Planlaması çalışmalarında kullanılan yöntemler etkili bir şekilde<br />
sürdürülmektedir. İlimizde bulunan Doğum ve Çocuk Hastanesi baştabipliği, Toplum<br />
Sağlığı Merkezleri, Aile Sağlığı Merkezleri, Özel Vatan Hastanesi, İlçelerimizde bulunan<br />
Toplum Sağlığı Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde Aile Planlaması uygulamaları<br />
yapılmakta ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir.<br />
İl Sağlık Müdürlüğünce, Toplum Sağlığı Merkezleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde<br />
Hizmet içi eğitimler yapılmakta, Üreme Sağlığı Eğitim Merkezinde de tüm sağlık<br />
çalışanlarına aile planlaması yöntemleri hakkında hizmet içi eğitim yapılmaktadır. Türk<br />
Silahlı Kuvvetleri bünyesinde er ve erbaşlara yılda 4 kez Aile Planlaması ve Üreme Sağlığı<br />
konularında, Üreme Sağlığı Eğitimi almış personeller tarafından eğitim verilmektedir.<br />
R.2. Çevre Kirliliği ve Zararlarından Oluşan Sağlık Riskleri<br />
R.2.1. Kentsel Hava Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri<br />
Hava kirlenmesi genel anlamda sanayi kuruluşlarından meydana gelen<br />
emisyonların yeteri kadar önlem alınmadan atmosfere bırakılması, konutlarda yakılan fosil<br />
yakıtlardan ortaya çıkan partikül, duman, is, kükürt, azotoksitler ve hidrokarbonlar, ulaşım<br />
araçlarından kaynaklanan egzos gazlarının atmosfere verilmesi, ayrıca taşıtlardan<br />
kaynaklanan, yolların ve açık alanların tozlanmasından oluşmaktadır.<br />
Hava kirliliğinin çevre üzerindeki etkileri global, bölgesel ve mahalli ölçekte<br />
meydana gelmektedir. Global ölçekte CO artışının yol açtığı sera etkisi, ozon tabakasının<br />
delinmesi gibi etkileri atmosfer ve dolayısıyla yeryüzünde önemli ölçüde klimatolojik<br />
değişmelere yol açacağı yapılan modelleme çalışmaları ile ortaya konmuştur. Bölgesel<br />
ölçekte asit yağmurları ormanların tahribatı ve göllerin asitlenmesi neticesinde ekolojik<br />
dengenin bozulmasına yol açmaktadır. Mahalli ölçekte ise SO2, partikül madde, CO, ozon,<br />
NOx gibi hava kirletici; insan sağlığı, bitkiler, yapı ve malzemeler üzerinde olumsuz<br />
etkiler meydana getirmektedir. Atmosferde bulunan hava içerisindeki bileşiklerin canlıların<br />
yaşaması için belirli sınırlar içinde olması gerekmektedir. Bu sınırların normalden fazla<br />
değişmesi yaşam sürecini etkiler.<br />
Karbonmonoksit (CO): İnsan sağlığı için zehir bulundurmakta, kandaki hemoglobin<br />
ve vücuttaki oksijen miktarının değişmesiyle ilgilidir.<br />
220
Hidrokarbonlar (HC): Göz ve kulaklarda rahatsızlıklar oluşturur, kanser riski<br />
bulundurur ve koku yapar.<br />
Azotoksitler (NOx, NO, NO2) : Canlılar için zehirdir. NOx’in suyla bileşimi Nitrik<br />
Asidi oluşturur. Diğer egzos ürünleri gibi göz ve kulak rahatsızlıkları yapar. Sinir<br />
sistemlerini etkiler, duman ve asit oluşturur.<br />
Kurşun (Pb) : Canlılar için zehirdir. Kanı zehirler ve sinir sistemini bozar.<br />
R.2.2. Su Kirliliğinin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri<br />
Su kullanımı; birincil kullanım (içme, yiyecek içecekleri hazırlanması, yıkanma ve<br />
temizlik), ikincil kulanım (ev ve fabrikalarda atıkların uzaklaştırılması, sanayi suyu<br />
gerektiren işlemlerin gerçekleştirilmesi, yangınların söndürülmesi vb. uygulamalar) ve<br />
üçüncül kullanım (doğal suların balıkçılık, denizcilik, yüzme ve eğlence, tarımsal sulama<br />
ve enerji için kullanımı) olmak üzere üç başlıkta incelenir. Her üç kullanım biçimiyle de su<br />
toplum sağlığı açısından önemlidir. Nitekim, içme ve kullanma suyu sorununu çözememiş<br />
olan ülkeler de görülen her dört hastalıktan birisi suyla bulaşan hastalıktır.<br />
İçme ve kullanma suyunun doğrudan doğadan alınıp, toplumun kullanımına<br />
sunulması en kolay ve ekonomik olanıdır. Ancak; sanayileşme, kentleşme, uygarlık<br />
düzeyinin artması gibi etkenler bir yandan ihtiyaç duyulan su miktarını arttırırken, öte<br />
yandan da su kaynaklarının kirliliğini arttırmakta, kullanılabilir kaynakları azaltmakta veya<br />
buradan alınacak suyun arıtma işlemlerini zorunlu ve kompleks hale getirmekte ve su<br />
arıtım maliyetleri her geçen gün artmaktadır. Ayrıca, kaynağından alınan suyun arıtılması<br />
yeterli olmamakta, kullanıcının aldığı musluğa kadar güvenli ve temiz bir şekilde<br />
ulaştırılması gerekmektedir ki; bu diğer bir maliyet öğesi olmaktadır. Kentlerin içmekullanma<br />
suyu kaynaklarını besleyen havzalarda yerleşme ve yapılaşma engellenmeli,<br />
mevcut yapılaşmalarda kaldırılmalıdır.<br />
Dünyanın ekolojik dengesinin korunması ve doğal yaşamın devamında, su<br />
kaynaklarının çok önemli bir yeri vardır. Ayrıca, kıt olan kullanılabilir su kaynakları, bu<br />
kaynaklardaki kirlenme nedeniyle, daha da yetersiz hale gelmekte ve toplumlara içme ve<br />
kullanma suyu sağlanmasında sıkıntı çekilmektedir. Kirletilmiş doğal sulardan<br />
kaynaklanan her türlü hastalık ve etkilenimler artmaya devam etmekte ve doğal yaşam her<br />
gün yok olmaktadır. Su kaynakları kirliliğine neden olan etmenlerin başında ev, tarım,<br />
hayvancılık ve sanayi atıkları gelmektedir. Ayrıca erozyon gibi çevresel faktörler ile doğal<br />
afet vb. doğa olayları da su kaynaklarının kirlenmesinde etkili olabilmektedir. Bunlardan,<br />
evsel atıklar, hayvan kesim yerleri ve sanayi kuruluşları gibi noktasal kirlilik kaynaklarını<br />
kontrol altına almak daha kolaydır. Buna karşılık, tarımda kullanılan kimyasal gübreler,<br />
pestisitler ve erozyon gibi yaygın kaynaklardan gelen kirlilikleri kontrol altına almak daha<br />
da zordur.<br />
R.2.3. Atıkların İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri<br />
Birey ve toplumun sağlıklı olabilmesi için insan ve hayvan atıklarının<br />
zararsızlaştırılmadan çevreye verilmemesi gerekir. İnsan ve hayvan atıklarının<br />
kanalizasyon sistemleri ile yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması yeterli değildir.<br />
Kanalizasyon arıtımı sağlayacak (teknoloji, personel ve örgütleme) sistem bütünüdür. Bu<br />
bütünlük sağlanamaz ise, kanalizasyon sorunlarının çoğalmasına yol açarak çok daha<br />
büyük bir tehlike kaynağı haline gelmesini sağlar. Kırsal kesimde, insan ve hayvan atıkları,<br />
önemli bir çevre sağlığı sorunu olmayı sürdürmekte ve en önemli biyolojik kirlenme<br />
kaynağı olma özelliği korumaktadır. Su ve besin kirliliğinin temel kaynağı bu tür atıklardır.<br />
İnsan ve hayvan atıklarının zararsızlaştırılması ile ilgili alt yapı yetersizliği nedeniyle, bir<br />
çok bulaşıcı hastalığın varlığı sürmektedir.<br />
221
R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri<br />
Akustik kirlilik de denilen gürültü; gelişmiş ülkelerde kişisel ve toplumsal yaşa<br />
kalitesindeki göstergesi durumundadır. Bir çevre sorunu olarak ele alındığında öncelikle<br />
gürültünün insan ve toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek en yüksek düzeylerin<br />
(gürültü ölçüt limitlerini) ortaya konması, daha sonra incelenen çevredeki mevcut gürültü<br />
koşularının ölçüm ve tahmin yöntemleri ile belirlenmesi ve bunlara bağlı olarak da<br />
gürültünün bir sistem içinde kontrol altına alınması çalışmalarının yapılması<br />
gerekmektedir. Gürültünün insanı etkileme oranı; maruz kalma süresi ile çok yakından<br />
ilişkilidir. Ayrıca sesin cinsi, ortam, alıcının psikolojik yapısı, eğitimi, yaşı, vb. değerlerde<br />
etkilidir. Ancak genellikle ses seviyesi 35-40 dB’e ulaştığında insanlar gürültüden şikayet<br />
etmeye başlarlar. Gürültüye uzun süre maruziyetin, kalp atışlarında, kan basıncında,<br />
solunumda, göz bebeğinde değişiklik yarattığı, kandaki ürik asit ve lipid seviyelerini<br />
etkilediği belirlenmiştir. Yapılan araştırmalarda, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalan<br />
insanlarda, özellikle gürültü ile birlikte vibrasyon veya CO gibi zehirleyici maddelere de<br />
maruz kalındığında (bileşik etki) kan basıncının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gürültü,<br />
peptik ülser oranını da yükseltmektedir.<br />
Gürültü önleme konusunda, sesi emme ve yansıtma özelliklerinden dolayı,<br />
bitkilerin özellikle de ağaçların etkili bir rolü vardır. Havaalanı ve otoyolların çevresinde<br />
yeşil kuşak oluşturulduğunda, sadece hava kirliliği değil gürültüde büyük ölçüde<br />
azalmaktadır. Cadde ve yolların kenarına kısa bitkiler (ağaçlar) kullanılarak yeşillendirme<br />
yapıldığında gürültü önemli oranda azaltılabilmektedir. Aynı şekilde, iki yol arasına çalı<br />
ağaç karışımı dikim yapıldığında iki taraftan gelen trafik sesi bitkiler tarafından<br />
yutulmaktadır.<br />
R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri<br />
İnsanlar yüzyıllarca çevreyi denetim altına almak çabası içerisinde olmuşlardır.<br />
Ancak günümüzde ürün alma, yaşam standardı, yerleşme vb. açılardan akıl almaz<br />
olanaklara kavuşurken çevre üzerindeki etkisi geometrik olarak artmış kendi varlığını<br />
tehlikeye düşürür duruma gelmiştir.<br />
Böcekler ürün ve yiyeceklerin boyut, verim, depolama ve pazarlama kalitesini<br />
azaltırken aynı zamanda hastalık taşıyıcı vektörler olarak da etkilerler. Böceklerin<br />
öldürülmesi amacıyla bir dizi kimyasal geliştirilmiştir.<br />
Pestisitler çevremizi amaçsız, sınırsız neredeyse kontrolsüz olarak açılan birkaç<br />
toksik kimyasal grubundan birisidir. Bunlar toksik ve biyositli maddelerdir. Yani canlıları<br />
öldürmek üzere kullanılan maddelerdir. Her türlü pestisitin bu özelliğinin göz önüne<br />
alınması doğal yaşamla ilgili değerlendirmelerde bunun anımsanması gerekir. Pestisitler<br />
hemen hemen her türlü çevresel öğede bulunmaktadır. Havada, suda, toprakta, yağmurda,<br />
karda, buzda yer alır ve yüzeysel sularda siste bulunabilmektedir. Dünyadaki bütün<br />
canlılar, bitkiler, hayvanlar pestisitlerden etkilenir. ABD’deki bir yasada pestisitlerden<br />
“ekonomik zehirler” olarak tanımlanmaktadır. Pestisitler olarak kullanılan ilk maddeler<br />
arsenik ve kükürttür. Daha sonra botanik kökenli maddeler söz gelimi nikotin kullanılmaya<br />
başlanılmıştır. Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlarda yapraklarda ve yüzeyde<br />
kalan pestisitlerden etkilenebilmektedir. Ağaç ve asmaların altındaki çürümüş yaprak v.b.<br />
de bulaşma nedenleri arasındadır. Bu işçilerin havadan püskürtme, yerden püskürtme<br />
uygulamaları nedeniylede büyük miktarda etki altında kalmaları mümkündür.<br />
Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiştirildiği<br />
alanlara yakın yaşayanlarda mesleki olmayan etkilenimle karşılaşırlar. Pestisitlerin<br />
başlangıç uygulama bölgesinde bir mil veya daha fazla uzaklığa taşınabilmektedir. Metil<br />
222
omür gibi gazlama amacıyla kullanılan pestisitler toprağa işlemekte ve burada<br />
yaşayanların etkilenmesine neden olabilmektedir. Kaliforniya’da gladıola bahçelerinin<br />
gazlanması sırada meydana gelen etkilenimi önlemek için toplumun bütün bireylerinin<br />
orada taşınması gerekmiştir.<br />
Pestisitlerin deriden, solunum sisteminden ve gastrointestinal traktusdan<br />
alınabilmektedir. Ayrıca sıçrama ve saçılma nedeniyle de etkilenme olabilmektedir.<br />
Mesleki etkileri sanıldığının aksine büyük oranda solunum yolu ile değil deri yolu ile<br />
olmaktadır. Deri fumigantlar için bile emilim yolu olabilir. Fumigantlar ve raf üstü<br />
satılanlar büyük oranda solunum yolu ile etkilenmektedirler.Böcek kağıtları da aynı şekilde<br />
solunum yoluyla etkilenim nedenleri arasındadır.<br />
Pestisitlerin kanser yapıcı etkisi nedeniyle yasaklanması giderek artmaktadır.<br />
Burada iki sorun bulunmaktadır:<br />
1. Kanserojenik bir pestisitin kullanıma devam edilmesi,<br />
2. Hatalı olarak kanserojenik olduğu düşünülerek kullanımdan çekilen pestisitin diğer<br />
bir kanserojenik devreye girmesine yol açılabilmesi.<br />
R.2.6. İyonize Radyasyondan Korunma<br />
İyonizan ve non-iyonizan radyasyonun neden olduğu çeşitli sağlık sorunları vardır.<br />
İyonizan radyasyonun kansere neden olduğu kanıtlanmıştır. Ozon tabakasını delinmesine<br />
bağlı olarak Ultraviyole (UV) radyasyonun neden olduğu sağlık sorunlarında artış,<br />
teknolojinin hızla ilerlemesi ile kullanılan iletişim araçları, elektrikli araçların yaydığı ve<br />
yüksek gerilim hatalarına bağlı ortaya çıkan elektromanyetik radyasyondan etkilenimde<br />
her geçen gün artış olmaktadır. Radyasyon ile etkili bir mücadele yapılabilmesi için;<br />
sorunun boyutu, kötüleşme ya da yayılma eğilimi olup olmadığı, sağlık ve çevre üzerindeki<br />
olumsuz etkilerin doğası ve boyutları, çözümün teknik fizibilite ve uygulanabilirliği, etkin<br />
müdahale çıktılarının karşılığında sağlanacak sağlık ve çevre yararlarının bilinmesi gerekir.<br />
İyonizan ve non-iyonizan radyasyon ölçme değerlendirme ve izleme sistemi kurulmalıdır.<br />
Non-iyonizan radyasyon ile ilgili personelin eğitimi yapılamalı ve halkı bilgilendirmek<br />
amacı ile eğitim etkinlikleri düzenlenmelidir.<br />
Geliştirilmesi Gereken Eylemler:<br />
1. Değişik ortamlarda insanların iyonizan ve non-iyonizan radyasyonlarla karşılaşmalarını<br />
engelleyecek yasal düzenlemeler yapılmalı ve bunların uygulaması konusunda halk<br />
bilinçli hale getirilmelidir.<br />
2. Elektromanyetik radyasyondan etkilenimi en aza indirmek üzere, ürün ve mamul<br />
madde (bilgisayar, mobil telefonlar vb. araçlar için) standartları hazırlanmalıdır.<br />
3. Elektromanyetik radyasyondan etkilenim düzeyleri belirlenmelidir. Bu nedenle ölçüme<br />
dayalı saha araştırmaları yapılmalıdır. Şehir planlaması sırasında Yüksek Gerilim<br />
Hatlarından belirli uzaklıklarda yapılaşmaya izin verilmesi sağlanmalıdır.<br />
4. Her düzeydeki nükleer atığın güvenli depolanması ve yok edilmesi sağlanmalı bu<br />
konudaki yasal düzenlemelere uyulması için sıkı bir denetim uygulanmalıdır.<br />
5. Güneşten gelen Ultraviyole ışınlardan korunması konusunda halk bilinçlendirilmelidir.<br />
Yapay Ultraviyole uygulamaları denetlenmeli, hekim önerisi ve denetimi olmaksızın<br />
bu gibi uygulamalar engellenmelidir.<br />
6. Yetkisiz kişilerin radyoaktif materyale ulaşması engellenmelidir.<br />
7. Kişilerin ve toplumun, evlerden, topraktan, sudan ve havadan radon maruziyetini<br />
önleyici önlemler alınmalı, bunlar yasal düzenlemelerle desteklenmelidir. Radon<br />
kirliliği tehlikesi yüksek olan bölgelerde, bireylerin kendi radon izlemesi yapması<br />
özendirilerek, bu amaçla radon emici cihazların ölçümünün yapılabileceği merkezlerin<br />
kurulması sağlanmalıdır. Ulusal veya bölgesel çalışmalar aracılığıyla veri eksikliği<br />
223
veya yetersizliği olan bölgelerde sürekli olarak izlenmelidir. Konu ile ilgili olarak<br />
yeterli bir risk iletişim ağı kurulmalı ve toplum bireylerinin konuya duyarlılığı<br />
arttırılmalıdır.<br />
8. Yukarıda bahsedilen konularda halkı bilgilendirme ve bilinçlendirme programları<br />
yürütülmelidir.<br />
R.2.7. Baz İstasyonlarından Yayılan Radyasyonun İnsan Sağlığı Üzerine<br />
Etkileri<br />
Konu ile ilgili bir çalışma bulunmamaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
224
(S). ÇEVRE EĞİTİMİ<br />
S.1. Kamu Kuruluşlarının Çevre Eğitimi İle İlgili Faaliyetleri<br />
Çevre bilincinin geliştirilmesi, çevreye duyarlı, olumlu, kalıcı davranışların<br />
kazandırılması, doğal, tarihi ve kültürel değerlerin korunması ve çevre sorunlarının<br />
çözümünde bireylerin aktif katılımlarının sağlanması ve buna paralel olarak kamu<br />
kurumlarının ve gönüllü kuruluşların faaliyetleri önem taşımaktadır.<br />
İlimizde; Çevre ve Orman Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında “Çevre<br />
Eğitimi” konularında yapılacak çalışmalara ilişkin işbirliği protokolü çerçevesinde;<br />
ilköğretim kurumlarına yönelik olarak çevrenin önemi, orman, bitki ve hayvan<br />
varlıklarının korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve olumlu tüketim alışkanlıklarının<br />
kazandırılması konularında görsel materyal destekli ve konu anlatımlı eğitim çalışmaları<br />
yapılmaktadır.<br />
Uygulamalı Çevre Eğitimi Projesi kapsamında 2<strong>00</strong>9-2010 öğretim yılında İlimizde<br />
eğitim verilen okullar: Misak-ı Milli İlköğretim Okulu, Ünsal Tülbentçi İlköğretim Okulu,<br />
Altın Safran İlköğretim Okulu, Emek İlköğretim Okulu, Bağlar Ş. Atilla İlköğretim Okulu,<br />
Harmanlar 60.Yıl İÖO, Mustafa Antepoğlu İÖO, Şehit Mustafa Arık İÖO, Esentepe İÖO,<br />
Ovacuma İÖO, Kalealtı İÖO.<br />
225
21 Mart Dünya Ormancılık Günü etkinlikleri çerçevesinde hafta boyunca çeşitli<br />
etkinlikler düzenlenerek, öğrencilerle birlikte ağaç bayramı düzenlendi ve ilköğretim<br />
kurumlarına yönelik eğitim çalışmaları yapıldı.<br />
05 Haziran 2<strong>00</strong>8 Dünya Çevre Günü ve Çevre Haftası Etkinlikleri çerçevesinde;<br />
*Dünya Çevre Günü ve Haftası etkinlikleri çerçevesinde yapılan şiir ve kompozisyon<br />
yarışmalarında dereceye giren öğrencilere Valilik Toplantı salonunda belge ve hediyeleri<br />
verildi.<br />
*Esentepe İÖO, öğretmen ve öğrencileri ile birlikte Çamlık Orman Parkında "Çevre<br />
Gezisi" gerçekleştirildi. Öğrencilere broşür dağıtıldı.<br />
*Ovacuma İÖO’nda çevre eğitimi verildi.<br />
*Öğrencilerle birlikte KARDEMİR A.Ş. ziyaret edildi.<br />
* Av Doğa Dergisi-Rastgele Derneği tarafından öğrencilere “Doğa ve Çevrenin Korunması<br />
Konulu Konferans” verildi.<br />
*Çevre Tırı etkinliklikleri kapsamında çevre ve ormancılık konularında halka ve<br />
öğrencilere yönelik programlar gerçekleştirildi.<br />
226
227
S.2. Çevre ile İlgili Gönüllü Kuruluşlar ve Faaliyetleri<br />
S.2.1. Çevre Vakıfları<br />
Karabük Çevre Koruma Vakfı, yönetim kurulu ve mütevelli heyeti kararı ile<br />
05.05.2<strong>00</strong>5 tarihinde kapatılmıştır.<br />
S.2.2. Çevre Dernekleri<br />
Çevre Koruma Derneği 1995 yılında kurulmuş olup, Zonguldak Çevre Koruma<br />
Derneğinin şubesi olarak çalışmalarına devam etmektedir. Çevre Koruma Derneğinin<br />
amaçları arasında çevre bilincinin yerleştirilmesi, çevrenin korunması, toplumun yeşil bir<br />
çevrede yaşaması yer almaktadır. Karabük Çevre Derneği, 2<strong>00</strong>7 yılında kurulmuş olup,<br />
çevre değerlerinin korunması, çevre bilincinin geliştirilmesine yönelik proje çalışmaları ve<br />
çeşitli etkinliklerde bulunmaktadır.<br />
S.2.3. Çevreyle İlgili Federasyonlar<br />
İlimizde çevreyle ilgili federasyonlar bulunmamaktadır.<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
228
(T). ÇEVRE YÖNETİMİ ve PLANL<strong>AM</strong>A<br />
T.1. Çevre Kirliliğinin ve Çevresel Tahribatın Önlenmesi<br />
Çevre kirliliği ve çevresel tahribatın önlenmesi için İlimizde çeşitli faaliyetler<br />
sürdürülmektedir. Hava kirliliği İlimizde önemli bir çevre sorununu teşkil etmektedir. Bu<br />
kirliliğin başlıca kaynakları; ısınma amaçlı kullanılan yakıtlar, sanayide kullanılan yakıtlar,<br />
motorlu taşıtların egzos gazlarıdır. Hava kirliliğinin önlenmesinde İl Mahalli Çevre Kurul<br />
Kararı ile ısınmada kullanılacak yerli ve ithal kömürle, kömür özellikleri, kömür satışı<br />
yapacak gerçek ve tüzel kişilerin uyması gereken kurallar, tüketicinin uyması gereken<br />
kurallar, yakma sistemleri ve kömürlerin tüketimi esnasında yapılacak denetimlerle ilgili<br />
esaslar belirlenmiştir.<br />
İlimiz sınırları içinde su kirliliğine neden olan sanayi tesisleri, yerleşim birimleri,<br />
akaryakıt istasyonları, mandıralar gibi kirliliğe neden olan tüm unsurlar tespit edilmekte,<br />
gerekli tedbirleri almaları konusunda uyarılmaktadır. Deşarj izin başvuruları<br />
değerlendirilmeye alınarak eksikliklerini tamamlayan kuruluşlara deşarj izinleri<br />
verilmektedir. İlimiz ve İlçelerinde katı atık depoları vahşi depolama tabir ettiğimiz<br />
düzensiz depolama şeklinde yapılmaktadır. İlimizde katı atık düzenli depolama tesisi<br />
kurma çalışmaları devam etmektedir.<br />
T.2. Doğal Kaynakların Ekolojik Dengeler Esas Alınarak Verimli Kullanımı,<br />
Korunması ve Geliştirilmesi<br />
Ekonomik gelişmenin temel amacı insanların refah ve konfor seviyesini<br />
yükseltmektir. Havası, suyu, toprağı ve doğal yaşamı tahrip olmuş, dengesiz kullanımla<br />
verimliliğini yitirmiş bir ortamın istenilen ekonomik devamlılığını sağlaması mümkün<br />
değildir. İlimizde fidan dikimi yapılarak ağaçlandırmaya hız verilmekte, böylece hem<br />
çevrenin güzelleşmesine katkıda bulunulmakta hem de erozyonun önlenmesine<br />
çalışılmaktadır. İlimizde doğal kaynaklarımızdan olan güneş enerjisinden bazı konutlarda<br />
kullanılmaktadır. Ekonomik bir doğal kaynak olan güneş enerjisinden daha fazla<br />
faydalanılması gerekmektedir.<br />
T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin, Sonuçlarının Çevrenin Taşıma<br />
Kapasitesini Aşmayacak Biçimde Planlanması<br />
Planlı bir kalkınma ve ekonomik büyümeyi gerçekleştirirken insan faaliyetleri ile<br />
doğal çevrenin bileşenleri arasında iyi ilişkiler kurulmalıdır. Gerek kalkınmanın gerekse<br />
kaynakları kullanmanın tahrip edici bir şekilde değil, devamlılığı sağlayacak bir anlayış<br />
içerisinde ele alınması ve yönetilmesi gereklidir.<br />
T.4. Çevrenin İnsan-Psikososyal İhtiyaçlarıyla Uyumunun Sağlanması<br />
Çevre kirlenmesi sosyal, teknolojik ve global olmak üzere değişik boyutlara<br />
sahiptir. Çevre kirliliği genellikle fiziksel ağırlıklı olarak ele alınmaktadır. İnsan çevre<br />
etkilenmesinin bir diğer yönü psikolojik boyuttur.<br />
Günümüzde insan-çevre ilişkisine yeni bir boyut kazandırılarak “Görsel Kirlilik”<br />
kavramı ortaya çıkmıştır. Görsel kirlilik; çevresel tüm çirkinlikleri içine alır; özellikle<br />
kentlerdeki mimarlık ve şehircilik eserlerinin insan ile uyumsuzluğundan, kentsel yeşil<br />
229
alanların standart ölçütlerin altında kalmasından, tarihi ve kültürel değerlerin<br />
korunamaması nedeni ile betonlaşmanın içinde kalmasından ve diğer çevreye<br />
uyumsuzluklardan kaynaklanmaktadır.<br />
Fiziksel kirlenme insanların biyolojik yaşamını etkilerken, görsel boyuttaki<br />
kirlenme insanları psikolojik olarak etkilemektedir. İlimizde mümkün olduğunca yeşil alan<br />
çalışmalarına destek vermekteyiz.<br />
T.5. Çevreye Duyarlı Arazi Kullanım Planlaması<br />
Yapay ve doğal çevre süreçleri arasında bir etkileşim söz konusudur. Bu etkileşim<br />
uyum içerisinde olursa her iki çevre de bundan olumlu yönde etkilenecektir. Ekolojik<br />
önemi olan çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanların, tabi güzelliklerin<br />
gelecek nesillere ulaşması sağlanmalıdır. İlimizde artan konut sonucu arazilerin en uygun<br />
şekilde kullanılması konusunda gerekli çalışmalar yapılmaktadır.<br />
T.6 Çevresel Etki Değerlendirmesi<br />
Tablo T.1 2<strong>00</strong>9 Yılı ÇED Gereklidir/Gerekli Değildir Kararı Verilen Faaliyetler Listesi<br />
Faaliyetin Mevkii<br />
Varsa<br />
Koordinatı<br />
Faaliyet Sahibi<br />
Eskipazar İlçesi --- İkiler (HES) Hidroelektrik<br />
Santrali<br />
Karar<br />
Faaliyet Konusu Tarihi<br />
Karar No<br />
Hidroelektrik Santarli 22/05/2<strong>00</strong>9<br />
Karabük --- KARDEMİR A.Ş. 50 MWGaz Yakıtlı Enerji 27/10/2<strong>00</strong>9<br />
Santrali<br />
Kardemir fabrika İçi<br />
Karabük<br />
--- Karçimsa Çimento San. Ve<br />
Tic. A.Ş.<br />
Çimento Paketleme 02/<strong>12</strong>/2<strong>00</strong>9<br />
Cumayanı Sanayi Sitesi<br />
Karabük<br />
--- Boran Madenclik Kömür Paketleme Tesisi 04/<strong>12</strong>/2<strong>00</strong>9<br />
Kaynak: Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
KAYNAKLAR :<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
230
KAYNAKÇA :<br />
Karabük Jeoloji Mühendisleri Odası, 20<strong>03</strong><br />
Deprem Araştırma Dairesi, ANKARA, 20<strong>03</strong><br />
Karabük Belediye Başkanlığı, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Çevre ve Orman Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Meteoroloji İstasyon Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Tarım Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Yenice Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Eskipazar Orman İşletme Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Emniyet Müdürlüğü, 2<strong>00</strong>9<br />
DSİ 23. Bölge Müdürlüğü, Kastamonu, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Özel İdaresi, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Telekomünikasyon Kurumu,2<strong>00</strong>9<br />
Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü-Kastamonu,2<strong>00</strong>9<br />
KEDAŞ Karaelmas Elektrik Dağıtım A.Ş. Zonguldak, 2<strong>00</strong>2<br />
Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Milli Eğitim Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük Üniversitesi, 2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Nüfus Müdürlüğü,2<strong>00</strong>7<br />
Türkiye İş Kurumu Karabük İl Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Belediyeler,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Sağlık Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
Karabük İl Sivil Savunma Müdürlüğü,2<strong>00</strong>9<br />
231