karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

düzenledikleri miting hareketi ile İstanbul’un resmen işgal edilmesini protesto etmişlerdir.
Bu mitingde Safranbolulular, Meclis-i Milli’nin işgal edilmesini kınamışlar; hürriyet,
insanlık, adalet duygularını kendilerine ilke edinmiş olduklarını belirtmişler ve durumu
büyük devletler nezdinde tepki ile karşılamışlardır. Kurtuluş Savaşında da Safranbolu,
Kuva-i Milliye’nin deri ve ayakkabı ihtiyacını karşılamıştır.
Z. Fahri Fındıkoğlu, 1962 tarihinde basılan, Kuruluşunun XXV. yılında Karabük
adlı çalışmasında, şu görüşe yer vermiştir. “Önce bir istasyon adı, sonra nahiye ve nihayet
kaza ismi olan Karabük ve çevresinin Cumhuriyetten önceki devirlerde tarihsiz, mazisiz bir
yer olduğu zannedilmesin.” Gerçekten de, 1995 tarihinde İl olan Karabük’ün, belki İl
sınırları içinde olan yerleşim birimleri dolayısıyla tarihi çok eskidir. Ancak, Karabük kenti
olarak tarihi o kadar eskilere gitmemektedir. Elimizde bulunan en eski belge, Karabük’ün,
tarihini Candaroğulları döneminde başlatmaktadır. Bu belgede, “Taraklıborlu’da Karabük
Köyünde Arif Şeyh’in Devletşeh Divanındaki 1979 akça olan yeri meşihatlık için vakıftır.
Candaroğlu Bayezid Bey’den ve Süleyman Paşa zamanından”. Daha önceden de
belirtildiği ve bu belgeden de anlaşılacağı üzere, Karabük Köyü Candaroğulları döneminde
Arif Şeyh adında bir kişiye irşad yani din işlerini yerine getirmek için vakfedilmiştir.
Karabük Köyünün vakıfsal özelliği Osmanlılar döneminde de devam etmiştir. 1530
tarihli Muhasebe-i Vilayet-i Anadolu Defterinde Karabük Köyü 11 hane olarak
gözükmekte; yaklaşık 100-110 kişi civarında bir nüfusa sahip olduğu anlaşılmaktadır.
1937 yılında Safranbolu’ya bağlı Öğlebeli Köyü’nün, 13 hanelik bir nüfusa sahip
mahallesi olan Karabük 1934 yılında Ankara–Zonguldak demiryolunun açılması ile bir
istasyon adı olarak ilk kez devlet demiryolu haritasında Cumhuriyet tarihinde adı
görülmeye başlar. Karabük’ün kuruluş öyküsü aynı zamanda Cumhuriyet tarihimizde
endüstrileşmenin öyküsü ile eş zamanlı bir anlatımı konu alır. 3 Nisan 1937 yılında
Mustafa Kemal Atatürk’ün direktifleri ile zamanın başbakanı İsmet İnönü tarafından
Demir-Çelik Fabrikasının temeli atılır. Böylece Karabük’ün adını Türkiye ve daha sonra
dünyaya duyuracak olan süreç başlamış olur. Ağır sanayi kuruluşu olarak Demir-Çelik
Fabrikasının üretime geçmesi ile hareketlilik kazanan Karabük’te kısa zamanda köyden
kurtuluşu sağlayan şehirleşme süreci başlamıştır.
1935 yılında demiryolunun beldeden geçmesi ile yavaş yavaş nüfus çekmeye
başlayan Karabük, nihayet 1939 yılında bir belediyeye kavuşmuştur. 1941 tarihinde Aktaş
nahiyesi haline dönüştürülürken, Karabük nahiye yapılmıştır. Karabük adına 1940 nüfus
sayımında rastlanılmaktadır. Karabük adına ilk yer veren nüfus sayımı 1945 yılına aittir.
Karabük’ün bu ve buna bağlı yıllarda nüfusu hızlı olarak artış gösterirken, 6068 sayılı yasa
ile 3 Mart 1953 tarihinde ilçe haline getirilmiştir. Karabük’ün bir ilçe olarak adı ilk kez
1955 nüfus sayımında geçmiştir. Yurdumuzda demir çelik ağır sanayinin yayılmasına,
gelişmesine öncülük eden ve okul ödevini gören Karabük, 550 sayılı Kanun Hükmünde
Kararname ile 6 Haziran 1995 tarihinde 78. İl olarak Türkiye siyasi haritasında yerini
almıştır.
A.2. İl ve İlçe Sınırları
Karabük İline bağlı ilçeler;
İlçeler:
Yüzölçümü (km 2 ):
Merkez 760
Safranbolu 1.000
Yenice 620
Eskipazar 740
Eflani 587
Ovacık 402
7