karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

İlimizde yağmur karakter yüksekliği, iyon konsantrasyonu vb. bilgiler ile ilgili
çalışma bulunmamaktadır.
C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri
C.4.1. Doğal Çevreye Etkileri
C.4.1.1. Su Üzerindeki Etkileri
Hava kirliliğini oluşturan pek çok gaz (SO 2 , SO 3 , NO x ), atmosferde bulunan su
partikülleri ve diğer bileşenlerle tepkimeye girerek H 2 SO 3 , H 2 SO 4 , HNO 3 oluştururlar.
Bunlar yeryüzüne yağmur ve kar şeklinde ulaşır.
Toprakta bulunan alüminyum, asit yağmurlarının etkisi ile çözündüğünde içme
sularına karışarak suyun kalitesinin bozulmasına ve toksik olmasına neden olur. Asit
yağmurları sonucunda akarsu ve yeraltı sularında pH düşmekte, bu durum su ortamında
yaşayan canlıların yaşamlarını olumsuz olarak etkilemektedir.
C.4.1.2. Toprak Üzerine Etkileri
Atmosfer kirliliğinin sonucu olan asit yağmurlarının etkisiyle topraklar asitleşmekte
ve bitki örtüsü tahrip olmaktadır. Ayrıca, emisyonlar içerisinde yer alan partikül maddeler
toprak ve bitki üzerinde yığılmaktadır. Asit yağmurlarının da etkisiyle toprak pH’sının
değişmesine yol açmaktadır. Sanayinin yoğun olduğu yerlerde asit yağışlar sonucu toprak
suyunun asitleşmesi bakterilerin faaliyetlerini yavaşlatmakta veya onları yok etmektedir.
Böylece besin maddeleri toprağa ulaşamamaktadır.
Tozlar, yağış suyu ile toprağın derinliklerine taşınarak toprağın derinlemesine
kirlenmesine yol açar. Ayrıca toprak gözeneklerinin tıkanmasına ve geçirgenliğin
azalmasına neden olmaktadır.
C.4.1.3. Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri
Hava kirleticileri, bitkileri doğrudan ve dolaylı olarak etkiler. Doğrudan etki bitki
yaprağının yüzeylerinde bulunan ve stomata denilen deliklerden girmeleri neticesinde
meydana gelir. Dolaylı etki ise, toprak ve su kanalı ile bitki köklerini etkilemesi sonucu
oluşur. Bitkiler üzerinde gerek doğrudan gerekse dolaylı olarak fitotoksik etki gösteren en
önemli hava kirleticileri ozon, kükürt dioksit, azot dioksit, florürler, PAN ve
hidrokarbonlardır. Bunlar, kloroplastların sayısında azalma nedeniyle renk solması veya
sararması, dış epidermal tabakanın tahribatı neticesinde yaprak yüzeyinin parlaklaşması
veya yüzeyde benekleşme şeklinde fiziksel etkiler, mekanizmalarında aksaklıklar gibi
fizyolojik ve biyokimyasal etkiler şeklinde belirir.
Hava kirliliği orman ağaçları için öldürücü etkiler yapmakta, odun kalitesini
olumsuz yönde değiştirebilmektedir. Özellikle ibreli türlerde özümlemenin yavaşlaması
sonucu yıllık halkalar daralır ve odun üretiminde azalma olur.
C.4.1.4. İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Hava kirleticileri insan vücuduna ağız, burun, nefes borusu ve akciğerler yolu ile
girerek bu bölgelerden kana karışarak vücudun diğer yerlerine ulaşabilirler. Bunlar, insan
sağlığını olumsuz etkilemekte, maruz kalma süresine göre insan üzerindeki etkileri
artmaktadır.
Bazı hava kirleticilerinin insan sağlığı üzerindeki etkileri şu şekildedir :
40