karabukicd2009.pdf 7026KB May 03 2011 12:00:00 AM

R.2.4. Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
Akustik kirlilik de denilen gürültü; gelişmiş ülkelerde kişisel ve toplumsal yaşa
kalitesindeki göstergesi durumundadır. Bir çevre sorunu olarak ele alındığında öncelikle
gürültünün insan ve toplum sağlığı açısından kabul edilebilecek en yüksek düzeylerin
(gürültü ölçüt limitlerini) ortaya konması, daha sonra incelenen çevredeki mevcut gürültü
koşularının ölçüm ve tahmin yöntemleri ile belirlenmesi ve bunlara bağlı olarak da
gürültünün bir sistem içinde kontrol altına alınması çalışmalarının yapılması
gerekmektedir. Gürültünün insanı etkileme oranı; maruz kalma süresi ile çok yakından
ilişkilidir. Ayrıca sesin cinsi, ortam, alıcının psikolojik yapısı, eğitimi, yaşı, vb. değerlerde
etkilidir. Ancak genellikle ses seviyesi 35-40 dB’e ulaştığında insanlar gürültüden şikayet
etmeye başlarlar. Gürültüye uzun süre maruziyetin, kalp atışlarında, kan basıncında,
solunumda, göz bebeğinde değişiklik yarattığı, kandaki ürik asit ve lipid seviyelerini
etkilediği belirlenmiştir. Yapılan araştırmalarda, yüksek düzeyde gürültüye maruz kalan
insanlarda, özellikle gürültü ile birlikte vibrasyon veya CO gibi zehirleyici maddelere de
maruz kalındığında (bileşik etki) kan basıncının arttığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca gürültü,
peptik ülser oranını da yükseltmektedir.
Gürültü önleme konusunda, sesi emme ve yansıtma özelliklerinden dolayı,
bitkilerin özellikle de ağaçların etkili bir rolü vardır. Havaalanı ve otoyolların çevresinde
yeşil kuşak oluşturulduğunda, sadece hava kirliliği değil gürültüde büyük ölçüde
azalmaktadır. Cadde ve yolların kenarına kısa bitkiler (ağaçlar) kullanılarak yeşillendirme
yapıldığında gürültü önemli oranda azaltılabilmektedir. Aynı şekilde, iki yol arasına çalı
ağaç karışımı dikim yapıldığında iki taraftan gelen trafik sesi bitkiler tarafından
yutulmaktadır.
R.2.5. Pestisitlerin İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri
İnsanlar yüzyıllarca çevreyi denetim altına almak çabası içerisinde olmuşlardır.
Ancak günümüzde ürün alma, yaşam standardı, yerleşme vb. açılardan akıl almaz
olanaklara kavuşurken çevre üzerindeki etkisi geometrik olarak artmış kendi varlığını
tehlikeye düşürür duruma gelmiştir.
Böcekler ürün ve yiyeceklerin boyut, verim, depolama ve pazarlama kalitesini
azaltırken aynı zamanda hastalık taşıyıcı vektörler olarak da etkilerler. Böceklerin
öldürülmesi amacıyla bir dizi kimyasal geliştirilmiştir.
Pestisitler çevremizi amaçsız, sınırsız neredeyse kontrolsüz olarak açılan birkaç
toksik kimyasal grubundan birisidir. Bunlar toksik ve biyositli maddelerdir. Yani canlıları
öldürmek üzere kullanılan maddelerdir. Her türlü pestisitin bu özelliğinin göz önüne
alınması doğal yaşamla ilgili değerlendirmelerde bunun anımsanması gerekir. Pestisitler
hemen hemen her türlü çevresel öğede bulunmaktadır. Havada, suda, toprakta, yağmurda,
karda, buzda yer alır ve yüzeysel sularda siste bulunabilmektedir. Dünyadaki bütün
canlılar, bitkiler, hayvanlar pestisitlerden etkilenir. ABD’deki bir yasada pestisitlerden
“ekonomik zehirler” olarak tanımlanmaktadır. Pestisitler olarak kullanılan ilk maddeler
arsenik ve kükürttür. Daha sonra botanik kökenli maddeler söz gelimi nikotin kullanılmaya
başlanılmıştır. Hasat işlerinde ve bakım işlerinde çalışanlarda yapraklarda ve yüzeyde
kalan pestisitlerden etkilenebilmektedir. Ağaç ve asmaların altındaki çürümüş yaprak v.b.
de bulaşma nedenleri arasındadır. Bu işçilerin havadan püskürtme, yerden püskürtme
uygulamaları nedeniylede büyük miktarda etki altında kalmaları mümkündür.
Tarımsal üretim bölgelerinde özellikle duyarlı orkide gibi bitkilerin yetiştirildiği
alanlara yakın yaşayanlarda mesleki olmayan etkilenimle karşılaşırlar. Pestisitlerin
başlangıç uygulama bölgesinde bir mil veya daha fazla uzaklığa taşınabilmektedir. Metil
222