Türkiye'de Genç İşsizliği - Gençlik Çalışmaları - İstanbul Bilgi ...

Türkiye’de, elde edilebilecek veriler ışığında değişik dezavantaj tanımlarına
bağlı olarak, 6.000 ile 170.000 arasındaki 15-24 yaş grubunda kalan
gençten dezavantajlı diye söz edebiliriz.
Sayı olarak karşılaştırılması zor bile olsa, AB sosyal fonlarından da
yararlanarak İrlanda’da dezavantajlı gençlere yönelik kurulan merkezler
(YouthReach) bu konuda başarılı bir örnektir. YouthReach İrlanda’da 15-
19 yaş grubundaki gençlere genel eğitim, meslek eğitim ve iş deneyimi
bileşimi sunmayı hedeflemektedir. İrlanda da var olan bu merkezler en
dezavantajlı kesimlerin oturduğu şehir ve kırsal alanlarda kurulmuştur.
YouthReach kendisini şöyle tanımlamaktadır: Örgün eğitimi başaramamış
ya da sürdürememiş gençler için bir öğrenme ortamı yaratmak, bireyi bir
bütün olarak algılayarak, katılımcı merkezli, takım çalışmasını ve eğitmen
ile eşit ve yakın ilişki kurulmasını öne çıkaran, kaılımcıların kendini
ifadelerine olanak sağlayan, mesleki bilgiler yanısıra kişisel gelişime
yönelik iletişim becerileri, sağlık, vatandaşlık gibi konularda farkındalık
yaratan, katılımcıların kendine kimliklerine, kendi yapabildiklerine saygı
duymalarını sağlayan, derslere devamı teşvik eden, eğlenceli ve
arkadaşça bir ortamda, sınav ve not kaygından çok başarıyı ön plana
çıkaran, süre ve içerik olarak katılımcının ihtiyaçlarına dayalı olacak şekilde
tasarlanmış esnek bir arkadaş.
Dezavantajlı gençlere yönelik çalışmalar yapan merkezlerin gençlerin
güçlenmelerine katkı yaparak sosyal içermeye yönelik sonuçlar
sağlayabilmeleri önemlidir 12 . Sosyal içerme söz konusu olunca,
merkezlerin çalışmalarına yönelik iki önemli yaklaşım ortaya çıkmaktadır.
Birincisi gençlerin güçlendirilmesi, ikincisi ise konunun sadece piyasayönelimli
bir “geçiş süreci” olarak algılanmamasıdır (McGrath, 2002).
Güçlendirme önemlidir çünkü dezavantajlı gençler sadece işbulmak
konusunda güçsüz değildirler aynı zamanda yurttaş olarak toplumsal
kararlara katılımda, yurttaş olarak haklarını savunmak, bağımsız bireyler
olmak ve toplumsal değişimin öncüsü olmak açısından da güçsüzdürler.
Gençler eğitim, beceri gibi beşeri sermayelerini geliştirmek kadar sosyal
ilişkiler kurmak, ağlara katılmak gibi sosyal sermayelerini de geliştirmek
ihtiyacındadırlar (Edmonton Social Plan, 2005).
Bu merkezlerin sadece işgücü piyasasına/yetişkinliğe ‘geçişe’
odaklanmaları bu gençlerin yetişkin olana değin yapacakları herşeyin
piyasada işe yaraması açısından değerlendirilmesine neden olacak ve
gençlerin toplumsal yaşama katılım ile ilgili kendi farklı yol ve
yordamlarını anlamsız hale getirecektir (McGrath, 2002). Gençlerin
yaratıcılıkları, hayalleri ya da projeleri sadece işbulmak için sahip olmaları
gereken yaratıcılık anlamında algılanmamalıdır, ne de gerçekleştirdikleri
tüm ekip çalışmaları ve sosyal çalışmalar iş bulmakta onlara yardımcı
olacak bir özgeçmiş maddesine indirgenmelidir. Burada kastedilen işgücü
12
Dışlanmışlar arasında, gençlerin yetişkinlere göre daha fazla dışlanmışlık hissettiklerini
gösteren bir çalışma için bkz. Adaman ve Keyder, 2006.
23