Türkiye'de Genç İşsizliği - Gençlik Çalışmaları - İstanbul Bilgi ...

çalışmalarından gündelikçi kadınlara ve nihayet tarımda ortaya çıkan gelir
daralması sonucu göze batmaya başlayan tarımda ücretsiz aile işçisi
olarak çalışan gençlere kadar uzanmaktadır 22 ve azımsanmayacak
büyüklüktedir.
Kısa süreli, mevsimsel işlerde çalışan gençlere, ev eksenli çalışan genç
kadınlara, gündelikçi olarak çalışan genç kadınlara; ev kadını olarak
yaşayan genç kadınlara, tarımda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan gençlere
yönelik, (istihdama yönelik aktif işgücü politikaları ile desteklenmelerinin
yanı sıra) tam ve sürekli istihdamdan bağımsız, temel sağlık, sosyal
emeklilik ve asgari işsizlik sigortası gibi sosyal güvenlik konularını
kapsayan bir sistem gündeme gelmeye başlamıştır.
XII. EKONOMİK BÜYÜMEDEN HANGİ YAŞ GRUBUNUN VE
CİNSİYETİN İSTİHDAMI DAHA ÇOK ETKİLENİYOR?
Bu bölümde amaç ekonomi büyüme ile çeşitli yaş grupları, cinsiyetler ve
sektörler için istihdamın zaman içinde nasıl hareket ettiğini araştırmaktır.
Burda, Kapsos (2005)’un yöntemi izlenerek gençlerin istihdam esnekliği ile
yetişkinlerin istihdam esnekliğini karşılaştırabilecek bir tahmin yapılacaktır.
Bu tahminin amacı Türkiye’de istihdam ile büyüme arasındaki ilişkiyi
hesaplanacak istihdam esnekliği üzerinden tartışmak değildir 23 . Burada
amaç istihdam esnekliğinin çeşitli yaş grubu ve sektörel arasında nasıl
farklılık gösterdiğini ele alabilmektir.
İstihdam ile büyüme arasındaki ilişkinin işgücü maliyeti, sermaye yoğun
teknolojilerin maliyetleri, firmaların yeni teknoloji kullanma yetkinlikleri ve
işgücü verimlilikleri gibi faktörlerden etkilendiğini söyleyebiliriz. Dolayısıyla
bu ilişki sektörlere ve ülkelere göre çok farklılık gösterebilir, uzun
dönemde çok değişken olabilir. Yapılan çalışmalar ele alınan sektörler ve
dönemlere göre farklılıklar göstermektedir. Ancak son yılarda bu ilişkinin
zayıfladığı yönünde göstergeler ağır basmaktadır. 2005 yılından sonraki 10
yılda önceki on yıla oranla daha düşük bir istihdam-büyüme esnekliği
öngörülmektedir (Gürsel ve Tunalı, 2005; Gürsel vd., 2004)). Nitekim İLO,
son yıllarda büyüme ile istihdam arasındaki ilişkinin zayıflaması yönündeki
gelişmeler nedeniyle, ve genç işsizliği için politikalar üretebilmek amacıyla
işgücü piyasasının anahtar göstergelerinden biri olarak (gösterge 19)
büyüme ile değişik yaş grupları ve cinsiyetler için ya da değişik alt
sektörlerin istihdamın arasındaki ilişkiyi almaktadır 24 .
22 Halihazırda kayıt dışı çalışmakta olan 40’lı yaşların üzerindeki kadınların önemli bir
bölümü, yaşayan/ölmüş anne/babalarından dolayı bir eve giren bir emekli maaşına
ulaşabilmektedirler. Kendilerinden sonra gelen kuşağa ise böyle bir katkıları
olamayacaktır.
23
Bu tartışma için bkz Gürsel vd. 2004; ILO, 2003.
24 Türkiye’deki son yıllardaki büyüme artışının yarattığı istihdam kapasitesi dikkate
alınırsa büyüme istihdam ilişkisinin zayıflamaya başladığı söylenebilir. Örneğin imalat
sanayi çalışanlar indeksi 2001’de 83 iken 2006’da yine 90’a çıkmış, işçi başına verimlilik
45