Türkiye'de Genç İşsizliği - Gençlik Çalışmaları - İstanbul Bilgi ...

kadınların razı olarak işgücü pazara girmeleri olarak düşünülebilir 16
(Başlevent ve Onaran, 2003; Gürsel ve Tunalı, 2006; Gürsel vd., 2002 ve
2004). 2001 krizi ile işgücü pazarına giren kadınlardaki artış esas olarak
20-29 yaş grubundaki genç kadınlardan kaynaklanmaktadır. İleride
erkeklerin katılım oranı incelenirken değinileceği gibi, genç ve yetişkin
erkeklerde 2001 krizi ile birlikte ek çalışma etkisi ortaya çıkmamaktadır.
Bu anlamda ek çalışma etkisi yaş grubuna göre değil cinsiyete göre
farklılaşmaktadır.
Kadınların işgücüne katılmaya karar vermelerindeki en temel iktisadi
etkenler ücret, aile reisinin kazancı, emeklilik sistemi ve yüksek işsizlik
sayılabilir. Kadınların aile içinde yerine getirdikleri bakım, temizlik ve gıda
üretimi gibi ekonomik faaliyet sayılmayan işleri yerine getirmelerinin
piyasa kuralları içinde hizmet olarak satın alınmadığı için işgücüne katılım
olarak görülmemesi de katılımın düşük olmasının nedenlerindendir.
Nitekim IX. alt başlıkta görüleceği gibi şehirlerde çalışmayan kadınların %
85’i ev kadını oldukları için çalışmadıklarını belirtmektedirler. Diğer yandan
ev işlerinde gündelikçi olarak çalışan şehirlerde yaşayan düşük eğitimli
kadınlarda yaptıkları işi geçici (kocalarının işsizliği süresince) ya da
yapılan işin ücretli emek ilişkisinin ötesine geçen çeşitli farklılıklar taşıması
nedeniyle çalışma değil “ev işine gitmek” olarak tanımlamaktadırlar (Bora,
2005). Ayrıca, kriz dönemlerinde aile gelirini düşmesi ile birlikte genç
kadınların düşük gelirle ve kayıt dışı olarak çalışmayı göze almaları ve
yaygınlaşmaya başlayan ev eksenli çalışan kadınların işgücüne katılmıyor
olarak görülmesi katılım oranının düşük olmasının nedeni olarak sayılabilir.
Ayrıca şehirde yaşayıp eğitim düzeyinin düşük olması, düşük eğitim
düzeyine bağlı olarak düşük ücret düzeyleri, geleneksel (reisin ve geçim
sağlayanın erkek olduğu kabul edilen) aile yapısı, kadının evde yerine
getirdiği çocuk/hasta bakım gibi hizmetlerin piyasada kısıtlı ve pahallı
olması, yukarıdaki hizmetleri ev içinde üreterek aileye yapılan katkının
beklenen ücretten daha yüksek olması, özellikle genç kadınlar için medeni
hal ve doğurganlık gibi etkenler de önemlidir (Tunalı ve Başlevent 2006;
Gürsel vd., 2002; Bora, 2005; Özbay, 1991; Tan, Ecevit, Üşür, 2000;
Taştı, 1996; Eyüpoğlu, Özar ve Tanrıöver, 2000; Goldin, 1995;
Psacharopoulos ve Tzannatos, 1989; Mammen ve Paxon, 2000; Tansel,
2002; Dayıoğlu, 2000).
16 Bu konu uluslararası yazında ilk olarak Long (1953) tarafından ele alınmış, Heckman ve
MaCurdy (1980) ve Lundberg (1985) gibi iyi bilinen makalelerde de ek çalışma etkisinin
varlığı gösterilmiştir. Ancak Benati (2001)’de belirtildiği üzere, yazında söz konusu etkinin
ampirik olarak gözlemlenemediği birçok çalışma da yer almaktadır.
33