Türkiye'de Genç İşsizliği - Gençlik Çalışmaları - İstanbul Bilgi ...

piyasasının ihtiyaçlarına indirgenmemiş bir özgürlük ve eleştirellik
ortamında kendilerini geliştirme şanslarının onlara verilmesidir. Türkiye de
(bir çok başka ülkede olduğu gibi) okul ve aile bu ortamı gençlere
sağlamakta oldukça yetersiz kalmaktadır 13 .
Türkiye’de dezavantalı gençlere yönelik merkezlere de ihtiyaç vardır. Bu
merkezler sosyal içermeye yönelik te katkıda bulunabilirler: Bu katkı
öncelikle dezavantajlı gençlerin güçsüz oldukları birçok alanda
güçlendirilmesine yönelik olmalıdır: Toplumsal kararlara katılmaları,
bağımsız bireyler olabilmeleri, toplumsal değişimin öncüsü olabilmeleri,
yaratıcılıklarını ve hayallerini gerçekleştirebilmeleri, bireysel gelişme ve
sosyalleşmelerine olanak bulabilmeleri vb.
Tüm bu güçlendirme çalışmalarının dezavantajlı gençlerin işgücü
piyasasına/yetişkinliğe ‘geçişine’ odaklanmamaları, gençlerin toplumsal
yaşam ile ilgilerinin, katılım ve yaratıcılıklarının tek değerlendirme
kriterinin “piyasada bir değeri olmaya” indirgenmeyeceği özgürlük ortamı
olarak kurgulanmaları (kendileri tarafından) önemlidir.
Bu tür merkezlerin bütçeleri kısmen uluslararası sosyal fonlardan
karşılanabilir. Bu tür merkezlerin faaliyetlerinin bir diğer temel kaynağı
belediyelerin bütçeleri olabilir. Diğer yandan işsizlik fonundaki finanse
edilir. Kamu kaynaklarından faiz dışı fazlada sağlanabilecek çok küçük bir
azalmadan finanse edilebilir. Bu merkezler özellikle eğitim ve staj
faaliyetlerinin düzenlenmesinde üniversiteler, meslek odaları, STK’lar ve
özel söktör tarafından insan kaynağı ve finansal kaynak konusunda
desteklenebilir. Türkiye’de genç işsizlik oranları ve sürekliliği, sadece
firmaların ya da devletin iş yaratması ile mücadele edilebilecek boyutta
değildir. Bu sorun tüm dünya için geçerlidir, bu nedenle sosyal koruma
kurumlarının yaygınlaştırıması ile birlikte düşünülmeli (ILO, 2003), sosyal
yardım harcamalarından desteklenebilmelidir 14 .
13 Gençlerden beklenen her türlü nitelik donanımı ile işyerlerinde işçilerden beklenen postfordist
üretim sistemine uyumlu işgücünün niteliğindeki değişimlerin benzerliği
konusunda bkz. Ertürk, 2006.
14 Türkiye’de işsizlik sigortası fonunda birikmiş olan 2007 ortalarında 26 milyar YTL
bulunmaktadır (www.iskur.gov.tr). İŞKUR tarafından işsizlik sigortası kapsamında
işsizlere yönelik olan eğitimlerin kaynağı İşsizlik Sigorta Fonu’dur. Kırsal kesimnden
şehirlere göç eden ve gecekondulara yerleşen genç kadınlara yönelik İŞKUR’un yaptığı
mesleki eğitimlerin kaynağı UNICEF’tir. Dünya Bankası ve bütçe kaynaklı “İstihdam ve
Eğitim Projesi”, Dünya Bankası’ndan sağlanan krediyle desteklenen özelleştirme sonrası
işsizlere yönelik “Özelleştirme Sosyal Destek Projesi” İşgücü Uyum Projesi”, Sosyal
Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu’ndan desteklenen “Bilişim Çıraklık Projesi” örnek olarak
verilebilir (www.iskur.gov.tr).
24