Türkiye'de Genç İşsizliği - Gençlik Çalışmaları - İstanbul Bilgi ...

andırıyor denilebilir 2 . Genç işsizliğinin yetişkin işsizliğinden yüksek olması
ve ters U şeklindeki işgücü piyasasına başkaca ülkelerde de
rastlanmaktadır (Higgins, 1997).
Gençler arasında 20-24 yaş grubunun işsizlik oranının en yüksek
çıkmasının nedeni olarak okuldan henüz mezun olmuş, yeni iş arayanların
deneyimsizlikleri, uygun iş bulmalarının süre alması, lise mezunlarının
mesleki formasyonlarının eksik olması, üniversiteden yeni mezun
olanların ücret beklentilerinin yüksek olması gibi faktörler belirtilebilir.
Genç işsizliği ile toplam işsizlikteki gelişmelerin yıllar itibariyle önemli bir
parallelik gösterdiği söylenebilir 3 . 1988 ile 2000 arasında yetişkin işsiz
oranı oldukça sabit kalmıştır. Çeşitli genç yaş gruplarının işsizliği ise 1994
krizini oluşturan koşullardan daha çok etkilenmiştir. 2001 krizinin her yaş
grubunda işsiziliği artırıcı etkisi Çizim I.1’ de görülmektedir. Krizin genç
yaş grubunun işsizliğini daha çok artırdığı izlenebilir. 2001 yılında %
6’lardan 2006 yılında % 11’lere çıkan yetişkin işsizlik oranı son yıllarda
yaşanan yüksek büyümeye rağmen azalmamaktadır. Aynı akibeti yaşayan
genç yaş grupları arasında ise 20-24 yaş grubunun işsizliğinde son yıllarda
bir azalma görülmektedir.
Türkiye ekonomisinde tarım kesiminin istihdam ağırlığı dikkate alındığında
analizin tarım dışı kesim için yapılması işsizlikteki gelişmeleri yorumlamak
açısından önemli olmaktadır. Türkiye’de tarım sektöründe işsizlik yok
gibidir. Bunun temel nedeni Türkiye’de tarımda eksik istihdamın ve küçük
aile işletmeciliğinin yaygın olmasıdır. VIII. alt başlıkta inceleneceği gibi
köylerde oturan çalışan nüfusun içinde kadınların % 85 ücretsiz aile işçisi
olarak, erkeklerin % 70’i ücretsiz aile işçisi ya da kendi hesabına çalıştığını
belirtmektedir.
Tarım dışı dikkate alınarak işsizlik oranları hesaplandığında ortaya çıkan
işsizlik toplam işsizlik oranından yüksektir. Bunun temel nedeni, yukarıda
belirtildiği gibi, tarım kesiminde işgücünün tümü istihdam ediliyor kabul
edilmesindendir. Tarım sektöründe işsizlik oranının düşük olması toplam
işsizliği düşük göstermekte ve işsizlik sorununun boyutu gözlerden
kaçmaktadır. Türkiye’de tarım dışı isşizlik oranı 2003 yılında % 15’e
ulaşmıştır. 2003 sonrası yüksek büyümeye rağmen işsizlik çok az
gerilemiştir (Çizim I.2).
Çizim I.2: Genç ve Yetişkin İşsizlik Oranları, Tarım Dışı
2 Bu ters U şeklindeki işgücü piyasasına başkaca ülkelerde de rastlandığının belirtildiği bir
makale için bkz. Higgins, 1997.
3 Genç ve yetişkin işsizliğinin paralel gelişimi VII. alt başlıkta incelenecektir.
5