TMS 39 : Finansal Araçlar - Kpmgvergi

UR4A. Sözleşmeyle yükümlülük altına giren tarafın, ilgili sözleşmeleri sigorta sözleşmesi olarak nitelendirdiğine ilişkingöstergelere, genellikle, anılan tarafın müşteriler ve düzenleyici otoriteler ile olan ilişkilerinde, sözleşmelerinde,belgelerinde ve finansal tablolarında rastlanır. Buna ek olarak, bankalar veya ticari işletmeler tarafındandüzenlenen sözleşmelerde olduğu gibi sigorta sözleşmeleri de diğer türdeki işlemlerden farklı muhasebehükümlerine tabidir. Bu tür durumlarda, genellikle, sözleşmeyle yükümlülük altına giren tarafın finansaltablolarında söz konusu muhasebe hükümlerinin uygulandığı yönünde bir açıklamaya yer verilir.Tanımlar (Paragraf 8 ve 9)Gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflanma (tanımlanma/gösterilme)UR4B. Bu Standardın 9 uncu Paragrafı, bir işletmenin, nispeten daha doğru sonuç vermesi koşuluyla, bir finansalvarlığı, finansal borcu ya da finansal araç grubunu (finansal varlıkları, finansal borçları veya her ikisini birdeniçeren) gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflamasına izin verir.UR4C. Bir işletmenin bir finansal varlık ya da finansal borcu gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olaraksınıflama yönündeki kararı muhasebe politikası seçmeye benzer (muhasebe politikası seçiminin aksine, tümbenzer işlemlerde tutarlı olarak uygulanma zorunluluğu olmamasına rağmen). İşletmenin bu tür bir seçimdebulunması durumunda, “TMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar”Standardının 14(b) Paragrafı, seçilen politikanın işlemler ile diğer olay ve koşulların işletmenin finansal yapısı,finansal performansı veya nakit akışı üzerindeki etkileri konusundan finansal tabloların daha güvenilir veihtiyaca daha uygun bilgi sağlamasına sebep olmasını gerektirir. Finansal araçların gerçeğe uygun değer farkı kârveya zarara yansıtılan olarak sınıflanmasında, 9 uncu Paragraf, ihtiyaca daha uygun bilgi sağlanması hükmününkarşılanacağı iki durumu içerir. Dolayısıyla, 9 uncu Paragrafa uygun bir sınıflamadan bahsedebilmek için,işletmenin, söz konusu tercihin iki durumdan birine (veya her ikisine birden) uyduğunu kanıtlaması gerekir.Paragraf 9(b)(i): Sınıflama işlemi, aksi halde ortaya çıkabilecek bir ölçüm veya muhasebeleştirme tutarsızlığınıengellemekte ya da önemli ölçüde azaltmaktadır.UR4D. TMS 39’a göre bir finansal varlık veya finansal borcun ölçülme ve değerinde meydana geldiği tespit edilendeğişikliklerin sınıflandırılma şekline, söz konusu kalemin ne şekilde sınıflandırıldığı ve bir finansal risktenkorunma ilişkisinin parçası olup olmadığına göre karar verilir. Bu gereklilikler, örneğin, gerçeğe uygun değerfarkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflanmamış olması durumunda bir finansal varlığın satılmaya hazırolarak sınıflandırılacağı (gerçeğe uygun değerdeki değişikliklerin çoğunun doğrudan özkaynaklardamuhasebeleştirilmiş olacağı) ve işletmenin varlıkla ilişkili olduğunu düşündüğü borcun itfa edilmiş bedelindenölçüleceği (gerçeğe uygun değerde meydana gelen değişikliklerin muhasebeleştirilmemiş olacağı) bir ölçüm yada muhasebeleştirme tutarsızlığına (bazen “muhasebe uyumsuzluğu” olarak da nitelendirilir) sebep olabilir. Bugibi durumlarda, işletme, söz konusu varlık ve borçların gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılanolarak sınıflanmaları durumunda finansal tablolarda daha doğru bilgi sunulacağı sonucuna varabilir.UR4E.Aşağıdaki örnekler bu koşulun ne zaman sağlanacağını gösterir. İşletme, her türlü durumda, sadece Paragraf9(b)(i)’de yer alan ilkenin karşılanması kaydıyla bu koşulu finansal varlık ve finansal borçlarını gerçeğe uygundeğer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflamak için kullanabilir.(a) İşletmenin, nakit akışları, sözleşmeyle, aksi halde satılmaya hazır olarak sınıflandırılacak varlıklarınperformansına dayandırılmış borçları vardır. Örneğin, bir sigortacının belirli bir varlık havuzundakigerçekleşmiş ve/veya gerçekleşmemiş yatırım getirilerine hak sağlayan isteğe bağlı katılım şekli içerenbirtakım borçları bulunabilir. Anılan borçların ölçümünde cari piyasa fiyatları kullanıldığında, varlıklarıngerçeğe uygun değer farkı kâr veya zarara yansıtılan olarak sınıflandırılması finansal varlıkların gerçeğeuygun değerlerindeki değişikliklerin finansal borçların değerindeki değişiklikler ile aynı dönemde kâr veyazararda muhasebeleştirilmesi anlamına gelir.(b) İşletmenin, sigorta sözleşmeleri çerçevesinde ölçümünde güncel bilgiler kullanılan (TFRS 4 SigortaSözleşmeleri Standardının 24 üncü Paragrafında izin verildiği üzere) birtakım borçları ve aksi haldesatılmaya hazır olarak sınıflandırılması ya da itfa edilmiş maliyetinden ölçülmesi gereken bunlarla ilişkiliolarak gördüğü birtakım finansal varlıkları bulunmaktadır.(c) İşletme, faiz oranı riski gibi, içlerinde barındırdıkları risk gerçeğe uygun değerlerinde birbirini dengeleyicizıt yönde değişimlere sebep olan birtakım finansal varlıklara, finansal borçlara veya bunların her ikisinebirden sahiptir. Ancak, finansal araçlardan sadece bazıları gerçeğe uygun değer farkı kâr veya zararayansıtılan olarak ölçülebilecektir (diğer bir ifadeyle, bunlar türev araçlardır ya da alım satım amaçlı olaraksınıflandırılırlar). Örneğin 88 inci Paragraftaki etkinlik koşulu yerine getirilmediğinden, finansal risktenkorunma muhasebesi ile ilgili gerekliliklerin karşılanmaması da söz konusu olabilir.(d) İşletme, faiz oranı riski gibi, içlerinde barındırdıkları risk gerçeğe uygun değerlerinde birbirini dengeleyicizıt yönde değişimlere sebep olan birtakım finansal varlıklara, finansal borçlara veya bunların her ikisine26