TMS 39 : Finansal Araçlar - Kpmgvergi

(g) Peşin ödeme riski ve geri ödeme riski. Finansal varlıklara ilişkin olarak yapılması beklenen peşin ödemelerile finansal borçlara ilişkin olarak yapılması beklenen geri ödemeler tarihi veriler esas alınmak suretiyletahmin edilebilir (Karşı tarafça geri ödenmesi talep edilebilecek finansal borçların gerçeğe uygun değeri,geri ödeme tutarının bugünkü değerinden az olamaz – bakınız: Paragraf 49).(h) Finansal varlık veya finansal borçlara ilişkin olarak verilen hizmetlerin maliyeti. İlgili hizmetlerin maliyeti,diğer piyasa katılımcıları tarafından ödenen cari ücretlerle karşılaştırılmak suretiyle tahmin edilebilir. Birfinansal borç veya varlığa ilişkin olarak verilen hizmetin maliyetinin önemli bir tutara tekabül etmesi vediğer piyasa katılımcılarının da benzer maliyetlerle karşılaşacak olmaları durumunda, ihraçcı, ilgili finansalvarlık veya finansal borcun gerçeğe uygun değerinin belirlenmesinde söz konusu maliyetleri dikkate alır.Gelecekte ücret elde edilmesine yönelik sözleşmeden doğan hakkın başlangıçtaki gerçeğe uygun değeri,sözü edilen gelecekteki ücretlerin ve ilgili maliyetlerin bunlara ilişkin piyasa emsalleriyle benzeşmediğidurumlar haricinde, anılan ücretlerin maliyetine eşittir.Kazanç ve kayıplar (Paragraf 55-57)UR83.İşletme TMS 21’e göre parasal kalem niteliğinde olan yabancı para cinsinden finansal varlık ve finansalborçlarına TMS 21’i uygular. TMS 21’e göre, parasal varlık ve parasal borçlara ilişkin her türlü kur farkı kazançve kayıpları, kâr ya da zararda muhasebeleştirilir. Bir nakit akış riskinden (bakınız: Paragraf 95-101) veya netyatırım riskinden (bakınız: Paragraf 102) korunma işleminde finansal riskten korunma aracı olarak tanımlananparasal kalemler bunun bir istisnasını oluşturur. Kur farkı kâr ve zararlarının TMS 21’e göremuhasebeleştirilmesi açısından, satılmaya hazır parasal bir finansal varlık, itfa edilmiş maliyeti yabancı paraylagösteriliyormuş gibi işlem görür. Buna göre, bu tür bir finansal varlığın itfa edilmiş maliyetindekideğişikliklerden kaynaklanan kur farkları kâr veya zararda muhasebeleştirilirken, defter değerlerinde meydanagelen diğer değişiklikler Paragraf 55(b)’ye göre muhasebeleştirilir. TMS 21’e göre parasal olmayan olaraknitelendirilen satılmaya hazır kalemler (örneğin özkaynağa dayalı finansal araçlar) için Paragraf 55(b)’ye göredoğrudan özkaynaklarda muhasebeleştirilen kazanç veya kayıp, ilgili her türlü kur farklarını da içerir. Türevolmayan parasal bir varlık ile türev olmayan parasal bir borç arasında bir finansal riskten korunma ilişkisibulunması durumunda, anılan finansal araçlarla ilgili olarak oluşan kur farkları kâr veya zarardamuhasebeleştirilir.Finansal varlıkların değer düşüklüğü ve tahsil edilememesi (Paragraf 58-70)İtfa edilmiş maliyetinden gösterilen finansal varlıklar (Paragraf 63-65)UR84.UR85.UR86.UR87.İtfa edilmiş maliyetinden gösterilen bir finansal varlığa ilişkin değer düşüklüğü tutarı, ilgili finansal aracın orjinaletkin faiz oranı kullanılarak ölçülür; çünkü cari piyasa faiz oranlarının kullanılması suretiyle yapılan iskonto,aksi halde itfa edilmiş maliyetinden ölçülmesi gerekecek olan finansal varlıkların gerçeğe uygun değerlerininölçülmesini gerektirir. Bir kredi, alacak veya vadeye kadar elde tutulacak yatırıma ilişkin koşulların, borçlununveya ihraççının içinde bulunduğu finansal zorluklar nedeniyle yeniden görüşülmesi veya değiştirilmesidurumunda, ilgili değer düşüklüğü, anılan koşullarda yapılan değişiklik öncesinde, orjinal etkin faiz oranıkullanılmak suretiyle ölçülür. Kısa vadeli alacaklara ilişkin nakit akışları, iskonto edilmelerinin yaratacağıetkinin önemsiz olması durumunda iskonto edilmezler. Bir kredi, alacak veya vadeye kadar elde tutulacakyatırımın değişken faiz oranlı olması durumunda, Paragraf 63’e göre yapılacak değer düşüklüğü ölçümlerindekullanılacak iskonto oranı, sözleşmede kararlaştırılmış bulunan cari etkin faiz oranıdır. Uygulama kolaylığıdolayısıyla, alacaklı, itfa edilmiş maliyetinden gösterilen bir finansal varlığa ilişkin değer düşüklüğünü,gözlemlenebilir bir piyasa fiyatını kullanmak suretiyle bir finansal aracın gerçeğe uygun değerine göre deölçebilir. Teminata bağlanmış bir finansal varlığın gelecekteki tahmini nakit akışlarının bugünkü değerininhesaplanması, teminatın nakde çevrilmesinin muhtemel olup olmamasından bağımsız olarak, nakde çevirme eksiteminatı edinme ve satma maliyetlerinden kaynaklanan nakit akışlarını yansıtır.Değer düşüklüğünün tahmin edilmesi sürecinde, sadece kredi kalitesi düşük olanlar değil bütün kredi riskleridikkate alınır. Örneğin, dahili bir kredi derecelendirme sistemi bulunan bir işletme, sadece ciddi kredikötüleşmesini yansıtanları değil bütün kredi derecelerini göz önünde bulundurur.Değer düşüklüğü zararı tutarının hesaplanması süreci, tek bir tutarla veya olası tutarları içeren bir değer aralığıylasonuçlanabilir. İkinci durumda, işletme, finansal tabloların yayınlanması öncesinde bilanço tarihi itibariylemevcut koşullara ilişkin eldeki tüm bilgileri dikkate almak suretiyle, anılan aralıktaki en iyi tahmine eşit tutardabir değer düşüklüğü zararı muhasebeleştirir.Değer düşüklüğü tutarlarının toplu bir şekilde değerlendirilmesi amacıyla, finansal varlıklar, borçlularınsözleşme koşullarına göre ödemeleri gereken tutarları ödeyebilme kabiliyetlerini gösteren benzer kredi risközellikleri esas alınarak (örneğin, kredi risk değerlendirmesi veya varlık türü, sektör, coğrafi bölge, teminatçeşidi, geçmiş ödeme durumları ve diğer ilgili unsurları göz önüne alan derecelendirme süreci esas alınmaksuretiyle) gruplandırılır. Seçilen özellikler, borçluların, değerlendirilen varlıklara ilişkin sözleşme koşullarına48