TMS 39 : Finansal Araçlar - Kpmgvergi

veya borçların tutarını belirlemek için kullanılır. Ancak portföyün kendisi, finansal riskten korunma konusukalem olarak tanımlanamaz.UR117. UR 114(b) Paragrafının uygulanması sırasında, işletme, bir kalemin tahmini yeniden fiyatlandırma tarihini bukalemin vadesinin dolması beklenen tarih ile piyasa oranlarına göre yeniden fiyatlandırılması beklenen tarihtenerken olanı olarak belirler. Beklenen yeniden fiyatlandırma tarihleri, finansal riskten korunma işlemininbaşlangıcında ve korunma süresi boyunca, peşin ödeme oranları, faiz oranları ve bunlar arasındaki etkileşimi deiçeren bilgilere ve geçmiş tecrübelere dayanılarak tahmin edilir. İşletmeye özgü deneyimleri bulunmayan veyasahip olduğu deneyimleri yetersiz olan işletmeler bunlarla karşılaştırılabilir nitelikteki finansal araçların yeraldığı benzer gruplara ilişkin tecrübelerini kullanırlar. Bu tahminler periyodik olarak gözden geçirilir ve yenibilgiler çerçevesinde güncellenir. Peşin olarak ödenebilecek nitelikteki sabit oranlı bir kalem için beklenenyeniden fiyatlandırma tarihi, ilgili kalem daha erken bir tarihte piyasa fiyatlarına göre yenidenfiyatlandırılmadıkça, peşin olarak ödeneceğinin beklendiği tarihtir. Benzer kalemler grubu açısından tahminiyeniden fiyatlandırma tarihleri esas alınarak tespit edilen dönemler itibariyle yapılan analiz, tek tek kalemlerdenziyade grubun bir yüzdesini belirli bir zaman dilimine dağıtmak biçiminde olabilir. İşletme, söz konusu dağıtımiçin başka yöntemler de kullanabilir. Örneğin itfa edilen kredilerin, beklenen yeniden fiyatlandırma tarihlerinegöre belirlenen zaman dilimlerine yayılması amacıyla bir peşin ödeme oranı çarpanı kullanılabilir. Ancak sözkonusu dağıtım için kullanılan yöntem, işletmenin risk yönetim yöntem ve hedefleriyle uyumlu olmalıdır.UR118. Takip eden açıklamalarda, UR 114(c) Paragrafında yer alan sınıflama işlemine ilişkin bir uygulama örneğine yerverilmiştir: Bir işletme, belirli bir yeniden fiyatlandırma zaman diliminde 100 PB tutarında sabit oranlı varlığı ve80 PB tutarında sabit oranlı borcu bulunacağını tahmin etmesi ve 20 PB tutarındaki net pozisyonunun tamamınıfinansal riskten korumaya karar vermesi durumda, 20 PB tutarında varlığı (varlıkların bir kısmını) 6 finansalriskten korunma konusu kalem olarak sınıflar. Yapılan sınıflama, ilgili herbir varlıktan ziyade bir “para birimitutarı” (örneğin belirli bir dolar, euro, pound veya rand tutarı) olarak ifade edilir. Buna göre, finansal risktenkorunma konusu tutarın elde edildiği bütün varlıklar (veya borçlar), yani yukarıdaki örnekte 100 PB tutarındakivarlıkların tamamı:(a) Gerçeğe uygun değerleri finansal riskten koruma konusu edilen faiz oranlarındaki değişimlere göre değişenkalemlerden oluşmalı; ve(b) Finansal riskten korunma işlemine bireysel olarak konu edilmişler gibi gösterilmeleri durumunda, gerçeğeuygun değer riskinden korunma muhasebesinin uygulanma şartlarını taşımalıdırlar. Bu Standarda 7 göre,talep edilme özelliği bulunan bir finansal borcun (örneğin vadesiz mevduatlar ve bazı vadeli mevzuat türleri)gerçeğe uygun değeri, ilgili borcun ödenmesinin talep edilebileceği ilk günden itibaren iskonto edilmesisuretiyle bulunacak talep anında ödenebilecek tutardan düşük olamayacağından, bu tür bir kaleme,alacaklının ödemeyi talep edebileceği süreden daha uzun bir süre için gerçeğe uygun değer riskindenkorunma muhasebesi uygulanması uygun olmaz. Yukarıdaki örnekte, finansal riskten korunan pozisyonbelirli bir varlık tutarıdır. Bu nedenle, bu tür borçlar, sınıflanan finansal riskten korunma konusu kalemin birparçası değildir; ancak işletme tarafından, finansal riskten korunma konusu olarak sınıflanan varlık tutarınınbelirlenmesinde kullanılırlar. İşletmenin finansal riskten korumak istediği pozisyonun bir borç tutarı olmasıdurumunda, sınıflanan finansal riskten korunma konusu kalemi gösteren tutarın, daha erken bir tarihteödenmesi gerebilecek borçlardan ziyade sabit oranlı borçlardan elde edilmesi ve UR 126(b) Paragrafına görefinansal riskten korunma işleminin etkinliğinin ölçülmesinde kullanılan yüzdenin de söz konusu sabit oranlıborçların bir yüzdesi olarak hesaplanması gerekir. Örneğin, bir işletmenin belirli bir yeniden fiyatlandırmazaman dilimi içerisinde 40 PB tutarında vadesiz mevduat ile 60 PB tutarında talep edilebilme özelliğibulunmayan borçtan oluşan 100 PB sabit oranlı borcunun ve 70 PB tutarında sabit oranlı varlığınınbulunacağını beklediğini farz edelim. İşletmenin 30 PB tutarındaki net pozisyonunun tamamının finansalriskten korumaya karar vermesi durumunda, borcun 30 PB tutarındaki bölümünü veya talep edilme özelliğiolmayan borçların yüzde 50’si 8 finansal riskten korunma konusu kalem olarak sınıflanır.UR119. İşletme, tanımlama ve belgelemeye ilişkin olarak Paragraf 88 (a) da yer alan yükümlülükleri de yerine getirir. Birportföyün faiz oranı riskinden korunmasına ilişkin işlemler açısından, yapılan söz konusu tanımlama vebelgeleme aşağıdakileri de içermek suretiyle işletmenin finansal riskten korunan tutarı belirleme amacıylakullandığı değişkenleri ve etkinliği nasıl ölçtüğünü gösterir:(a) Portföyün finansal riskten korunması işlemine hangi varlık ve borçların dahil edileceği ve bunlarınportföyden çıkarılmasında neyin esas alınacağı.6 Bu Standart, gerekli koşulları taşıyan varlık ya da borçlara ilişkin her türlü tutarın, yani yukarıdaki örnek için 0 PB ile100 PB arasındaki her tutarda varlığın sınıflanmasına izin verir.7 Bakınız: Paragraf 498 30PB/(100PB-40PB) = yüzde 5055