TMS 39 : Finansal Araçlar - Kpmgvergi

UR59. Tröst de dahil olmak üzere üçüncü bir şahsa yapılan ödeme (bazen “özünde kendiliğinden iptal” olarak daadlandırılır) kanunen mümkün olmadıkça, tek başına, borçluyu alacaklıya ilişkin asli yükümlülüğündenkurtarmaz.UR60.UR61.UR62.UR63.Bir borçlunun üçüncü bir şahsa yükümlülüğünün üstlenilmesi için ödemede bulunması ve alacaklıya ilgili borcailişkin yükümlülüğün üçüncü bir şahıs tarafından üstlenildiğini bildirmesi durumunda, borçlu, Paragraf UR57(b)’de yer alan koşul yerine gelmeden ilgili borç yükümlülüğünün bilanço dışı bırakamaz. Borçlunun üçüncübir şahsa yükümlülüğünü üstlenmesi için ödemede bulunup alacaklıdan yasal olarak bunun onayını almasıdurumunda, borçlu açısından borç sona ermiş sayılır. Ancak borçlu, sözü edilen üçüncü şahsa veya doğrudan ilkalacaklıya borca ilişkin ödemede bulunmayı kabul etmiş olması durumunda, üçüncü şahsa ilişkin yeni bir borçyükümlülüğü muhasebeleştirir.Mahkeme veya alacaklının kararıyla borcun yasal olarak sona ermesi sonucunda ilgili borç bilanço dışı bırakılsadahi, işletme, Paragraf 15-37’de belirtilen bilanço dışı bırakma koşullarının karşılanmaması durumundadevredilen finansal varlıklarla ilgili yeni bir borç muhasebeleştirebilir. Sözü edilen koşulların karşılanmamasıdurumunda, devredilen varlıklar bilanço dışı bırakılmaz ve işletme devredilen varlıklara ilişkin yeni bir borçmuhasebeleştirir.Paragraf 40 açısından, elde edilecek her türlü ücretin düşülmesinden sonra geriye kalan ödenecek ücret tutarı dadahil olmak üzere yeni koşullar çerçevesinde oluşacak nakit akışlarının orijinal etkin faiz oranı kullanılarakiskonto edilen bugünkü değerinin orijinal finansal borcun geriye kalan nakit akışlarının iskonto edilmiş bugünküdeğerinden en az %10 farklı olması durumunda, koşulların önemli ölçüde farklılaştığı kabul edilir. Borçaraçlarının takasının veya koşulların değişmesinin borcun sona ermesi olarak muhasebeleştirilmesi durumunda,oluşan maliyet ve ücretler, borcun sona ermesi dolayısıyla oluşan kazanç veya kaybın bir parçası olarakmuhasebeleştirilir. Borç araçlarının takasının veya koşulların değişmesinin borcun sona ermesi olarakmuhasebeleştirilmemesi durumunda, oluşan maliyet ve ücretler borcun defter değerine etkiler ve değişen borcungeri kalan ömrü boyunca itfa edilir.Bazı durumlarda, alacaklı, borçlunun ödemede bulunma konusundaki mevcut yükümlülüğünü kaldırır, ancakborçlu asli sorumluluğu üstlenen tarafın ödemeyi yapmaması durumunda ödemede bulunmaya yönelik birteminat yükümlülüğü üstlenir. Bu durumda, borçlu:(a) İlgili teminata ilişkin yükümlülüğünün gerçeğe uygun değeri üzerinden yeni bir finansal borçmuhasebeleştirir; ve(b) (i) ödenen tutarlar ile (ii) orijinal finansal borcun gerçeğe uygun değeri eksi yeni finansal borcun gerçeğeuygun değeri arasındaki farka göre kazanç veya kayıp muhasebeleştirir.Ölçme (Paragraf 43-70)Finansal varlık ve finansal borçların başlangıçtaki ölçümleri (Paragraf 43)UR64.UR65.Bir finansal aracın ilk muhasebeleştirilmedeki gerçeğe uygun değeri, genellikle, işlem fiyatıdır (başka birdeyişle, alınan veya verilen bedelin gerçeğe uygun değeridir; bakınız: Paragraf UR 76). Bununla birlikte, alınanveya verilen bedelin bir kısmının finansal araca ilişkin olmaması durumunda, ilgili finansal aracın gerçeğe uygundeğeri bir değerleme yöntemi kullanılarak tahmin edilir (bakınız: Paragraf UR 74–UR 79). Örneğin, faizsiz biruzun dönemli kredi veya alacağın gerçeğe uygun değeri, benzer bir kredi derecelendirmesine sahip benzer (parabirimi, faiz oranının şekli veya diğer unsurlardaki benzerlik) bir araç için geçerli piyasa faiz oranı (oranları)kullanılarak iskonto edilen gelecekteki nakit girişlerinin tamamının bugünkü değeri olarak hesaplanabilir. Borçverilen ilave her türlü tutar, başka tür bir varlık olarak muhasebeleştirilmeye uygun olmadıkça giderdir veyagelirde meydan gelen bir azalmadır.Bir işletmenin piyasa dışı bir faiz oranından borç vermesi (örneğin benzer bir kredi için piyasa oranı %8 iken%5’ten vermesi gibi) ve aradaki farkı telafi etmek için peşin bir ücret alması durumunda, söz konusu borçgerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirilir; diğer bir ifadeyle, alınan ücret mahsup edilir. İşletme, anılan faizindirimini etkin faiz oranı yöntemi aracılığıyla kâr veya zarara ekler.Finansal varlıkların sonraki ölçümleri (Paragraf 45 ve 46)UR66.Daha önce finansal varlık olarak muhasebeleştirilmiş bir finansal aracın gerçeğe uygun değerden ölçülmesi vegerçeğe uygun değerinin sıfırın altına düşmesi durumunda, bu durum anılan finansal aracın 47 nci Paragrafa göreölçülmesi gereken bir finansal borç olduğunu gösterir.44