TMS 39 : Finansal Araçlar - Kpmgvergi

aracın değerlenmesinde piyasa katılımcılarının dikkate alacakları kredi riski veya diğer faktörleri içermemesidurumunda, işletme bunları göz önüne alarak gerekli düzeltme işlemini yapar.Aktif piyasanın bulunmaması: değerleme yöntemiUR74.UR75.Finansal araçla ilgili aktif bir piyasanın bulunmaması durumunda, gerçeğe uygun değer bir değerleme yöntemikullanılmak suretiyle tespit edilir. Değerleme yöntemleri, varsa, ilgili araçla büyük ölçüde benzer olan başka biraraca ilişkin olarak karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli taraflar arasında yapılan işlemlerdeki gerçeğeuygun değerin referans alınmasını, indirgenmiş (iskonto edilmiş) nakit akışları analizini ve opsiyon fiyatlamamodellerini içerir. Finansal aracın fiyatlandırılmasında piyasa katılımcıları tarafından müştereken kullanılmaktaolan bir değerleme yönteminin bulunması ve anılan yöntemin güncel piyasa işlemlerinde oluşan fiyatlarıngüvenilir bir tahminini sağladığının kanıtlanabilmesi durumunda, işletme söz konusu yöntemi kullanır.Bir değerleme yönteminin kullanılmasındaki amaç, olağan işletme faaliyetleri gereğince yapılmasına ihtiyaçduyulan ve karşılıklı pazarlık ortamında gerçekleştirilen bir takas işleminde ölçüm tarihi itibariyle oluşacakfiyatın tespitidir. Gerçeğe uygun değer, piyasa girdilerini olabildiğince fazla, işletmeye özgü girdileri iseolabildiğince az kullanan bir değerleme yöntemi aracılığıyla tahmin edilir. Sözü edilen değerleme yönteminin,(a) ilgili aracın piyasa tarafından nasıl fiyatlandırılacağını makul ölçüde yansıtması ve (b) kullandığı girdilerin,piyasa beklentileri ile araçta bulunan risk-getiri faktörlerinin düzeyini makul ölçüde içermesi durumunda,gerçekçi bir gerçeğe uygun değer tahminiyle sonuçlanması beklenir.UR76. Bu nedenle, ilgili değerleme yönteminin (a) fiyatın oluşumu sırasında piyasa katılımcılarının göz önündebulunduracakları unsurları kapsaması ve (b) finansal araçların fiyatlandırılması konusunda genel kabul görenekonomik yöntemlerle tutarlılık arz etmesi gerekir. İşletme, düzenli olarak, ilgili değerleme yöntemini gözdengeçirir ve aynı araca (değiştirilmeksizin ya da farklılaştırılmaksızın) ilişkin gözlenebilen her türlü cari piyasaişlemindeki fiyatları ve gözlenebilen her türlü piyasa verisini kullanmak suretiyle ilgili yöntemin geçerliliğini testeder. İşletme, piyasa verilerini, ilgili finansal aracın ihraç edildiği veya satın alındığı piyasayla aynı piyasadantutarlı bir biçimde elde eder. Bir finansal aracın ilk muhasebeleştirilmesi sırasındaki gerçeğe uygun değerinin eniyi göstergesi, söz konusu aracın gerçeğe uygun değerinin aynı araca ilişkin gözlenebilen diğer cari piyasaişlemleriyle kanıtlanmadığı veya içerdiği değişkenlerin tamamı sadece gözlemlenebilen piyasalardaki verilerdenoluşan bir değerleme yöntemine dayandırılmadığı sürece işlem fiyatıdır (diğer bir ifadeyle, alınan veya ödenenbedelin gerçeğe uygun değeridir).UR76A. Finansal varlık veya borcun sonraki ölçümleri ile kazanç veya kayıpların sonraki muhasebeleştirme işlemleri, buStandardın hükümleriyle tutarlı olmalıdır. Paragraf UR 76’nın uygulanması, finansal varlık veya borcun ilkmuhasebeleştirilmesi sırasında hiçbir kazanç veya kayıp muhasebeleştirilmemesi ile sonuçlanmış olabilir. Bu türbir durumda, TMS 39, ilk muhasebeleştirme sonrasında sadece fiyatın belirlenmesi sırasında piyasakatılımcılarınca göz önünde bulundurulacak bir unsurda (zamanı da içeren) meydana gelen değişimindenkaynaklanan kazanç veya kayıpların muhasebeleştirilmesini gerektirir.UR77. Bir finansal varlığın ilk baştaki edinimi veya oluşumu ya da finansal bir borcun ilk baştaki yüklenimi, ilgilifinansal aracın gerçeğe uygun değerinin hesaplanmasına dayanak teşkil eden bir piyasa işlemidir. Özellikle, ilgilifinansal aracın bir borçlanma aracı (örneğin kredi) olması durumunda, söz konusu aracın gerçeğe uygun değeri,edinim veya oluşum tarihindeki piyasa koşulları ile cari piyasa koşullarının ya da benzeri borçlanma araçları(diğer bir ifadeyle, geriye kalan vadesi, nakit akışlarının yapısı, para birimi, kredi riski, teminat ve faiz oranlarıaçısından benzer olan) için işletme veya diğerleri tarafından uygulanan faiz oranlarının referans alınmasısuretiyle belirlenir. Buna alternatif olarak, ilgili borçlanma aracının ihracının ardından borçlunun kredi riskindeve uygulanan faiz oranı farklarında (credit spread) herhangi bir değişiklik meydana gelmemiş olması durumunda,cari piyasa faiz oranı, faiz oranı farklarının sabit tutulması durumunda ilgili borçlanma aracındakinden daha iyibir kredi kalitesini yansıtan gösterge bir faiz oranında borcun oluşum tarihinden itibaren meydana gelendeğişimlere göre düzeltilmek suretiyle tahmin edilebilir. En son piyasa işleminden bu yana koşulların değişmişolması durumunda, değerlemeye tabi finansal varlığın gerçeğe uygun değerinde bu nedenle oluşan değişim,benzer finansal araçlara ilişkin fiyat ve oranlar referans alınmak ve değerlenen varlıkla olan farklılıklara göreilgili fiyat ve oranlar düzeltilmek suretiyle tespit edilir.UR78.Her ölçüm tarihinde aynı bilgilere ulaşılamayabilir. Örneğin, işletmenin piyasada aktif olarak işlem görmeyen birborçlanma aracını kredi olarak vermesi veya edinmesi durumunda, gerçekleştirilen işlemin fiyatı aynı zamandapiyasa fiyatını da gösterir. Ancak bir sonraki ölçüm tarihinde yeni bir işleme ilişkin herhangi bir bilgibulunmayabilir ve işletme, piyasa faiz oranlarının genel düzeyini tespit edebilecek olmasına rağmen piyasakatılımcılarının anılan tarih itibariyle ilgili aracı fiyatlandırmaları durumunda göz önüne alacakları kredi veyadiğer risklerin düzeyini bilemeyebilir. İşletme, cari işlemlere ilişkin bilgisi bulunmaması sebebiyle, bugünküdeğer hesaplamalarında kullanılacak iskonto oranının tespiti için gerekli olan temel faiz oranlarının üzerindekifaiz farklarını da tespit edemeyebilir. Bu durumda, aksine ilişkin bir kanıt bulunmadığı sürece, kredininkullandırıldığı tarihten bu yana ilgili faiz oranı farklarında hiçbir değişim meydana gelmediğinin varsayılması46