12.07.2015 Views

kürt halkına özgürlük!

kürt halkına özgürlük!

kürt halkına özgürlük!

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Haf›zaGerçekler unu tulmas›n diye1918 Ekim’inde imzalananMondros Mütarekesi, Osmanl› ‹mparatorlu¤uyönetiminin emperyalistlerindayatmalar›na kay›ts›z flarts›zteslim oluflu demekti.10 A¤ustos 1920'de de Osmanl›yönetimi ile ‹tilaf Devletleri aras›ndaSevr Anlaflmas› imzaland›; buanlaflmaya göre, Osmanl›’ya sadeceAnadolu'nun iç kesimleriyle s›n›rl›bir alan b›rak›lm›fl, Osmanl›’yaba¤l› çeflitli bölgeler emperyalistlereda¤›t›lm›flt›; Filistin ‹ngiltere'nin,Suriye de Fransa'n›n mandas› alt›nagirecek, Irak, Hicaz ve Yemen Osmanl›Devleti’nden ayr›lacakt›. Dahas›,emperyalistler bunlar›n d›fl›ndakalan yerleri de “gerek duydukça”iflgal edebileceklerdi.Önce Mondros, ard›ndan Sevr,özellikle ayd›n kesimde büyük birkaramsarl›¤a yol açm›fl, s›rtlar›n›yaslayacak bir yer, emperyalist paylafl›msavafl›n›n f›rt›nal› ortam›ndas›¤›nacak bir liman aramaya bafllam›fllard›.Halka güvenmeyen, s›rt›n› halk›-na yaslamayan bir ayd›n ne yapabilirseayd›nlar›n önemli bir k›sm› daöyle yapt›. Kurtuluflu, “uygarl›¤›ntemsilcisi” oldu¤u varsay›lan ülkelerdearamaya bafllad›lar. ‹flte buaray›fl içinde, ABD Baflkan› WoodiowWilson'un bir iki y›l önce AmerikaKongresi’ne sundu¤u 14 maddeyiiçeren program, Osmanl› "ayd›nlar›"aras›nda önemli etkilerdebulundu.HAmerikan emperyalizmi tümemperyalistler içinde “h›zla geliflen”bir konumdayd›. Bu anlamdada peflpefle ekonomik, siyasi askerietkisini art›racak hamleler yap›yordu.Daha sonra “Wilson ‹lkeleri”olarak an›lacak program›n ilan› dabu hamlelerden biriydi. Programdaortaya konulan “ilkeler” de, Amerika’n›ndi¤er emperyalist ülkelerinhakimiyetine karfl›kendi lehine bir alanaçma amac›n› yans›tmaktayd›.“Wilson ‹lkeleri”olarak adland›r›lacak programdakibaz› maddeler flunlard›:- Gizli diplomasiye son verilmesi.- Silahlar›n azalt›lmas›.- Denizlerde tam serbestli¤insa¤lanmas›.- Milletler Cemiyeti’nin kurulmas›.- Sömürge halklar›n›n ba¤›ms›zl›klar›nakavuflmalar›.- Tüm uluslar›n kendi geleceklerinikendilerinin belirlemeleri...Görüldü¤ü gibi, her biri demokrasiad›na, eflitlik ad›na, <strong>özgürlük</strong>lerad›na savunulabilecek maddelerdi.Osmanl›'n›n halktan kopuk "ayd›nlar"›özellikle "tüm uluslar›nkendi geleceklerini kendilerinin belirlemesi"ilkesinesar›ld›lar; Wilson‹lkeleri, Anadolu’nunkurtuluflunuda sa¤layacakt›onlara göre.HWilson ‹lkeleri’nisavunanlarzamanla daha aç›kbir flekilde Amerikamandac›l›¤›n› savunmaya bafllad›-lar. Bu kadar “medeni ve uygar” birdevletin himayesine girmekte ne sak›ncavard› ki???Amerikan mandac›l›¤›n› savunanlardanbiri olan Halide EdipAd›var, 10 A¤ustos 1910'da MustafaKemal'e yazd›¤› mektupta "Serüvenve savafl döneminin art›k geçti-¤ini” ileri sürüyor, “kalk›nma”ktansöz ediyor ve kalk›nma için de sözüAmerika’ya getirip flöyle diyordu:“Filipin gibi vahfli bir ülkeyi bugünkendi kendini yöneten yepyenibir makina haline koyan Amerika,bu konuda çok iflimize geliyor. Onbefl,yirmi y›l s›k›nt› çektikten sonrayeni bir Türkiye'yi ancak Yeni Dünyan›n(Amerika’n›n) yetene¤i yaratabilir.”HWilson ‹lkeleri sempatisi vemandac›l›k e¤ilimleri o kadar alenilefltive yayg›nlaflt› ki, ‹stanbul'daWilson Prensipleri Cemiyeti ad›ylabir dernek kuruldu. 4 Aral›k1918'de kurulan derne¤in kurucular›aras›nda bak›n kimler vard›:Yazar Halide Edip Ad›var, GazeteciYunus Nadi, Vakit GazetesiBaflyazar› Ahmet Emin Yalman,MANDACILAR!AB’cilikten Önce ABD Mandac›l›¤›Kopenhag Kriterlerinden ÖnceWilson ‹lkeleri Vard›...Akflam Gazetesi Baflyazar› Necmettin(Sad›k), Sabah Gazetesi Baflyazar›Ali Kemal, Ati ve ‹kram GazeteleriBaflyazar› Celal Nuri (‹leri),Eski Bakanlardan Velid Ebuzziya,Refik Halit Koray, Leman GazetesiBaflyazar› Cemal Bey, Yeni GazeteBaflyazar› Mahmut Sad›k Bey...Cemiyet, ilk toplant›s›ndan sonra6 Aral›k 1918'de bir bildiri yay›nlayarakaç›k bir biçimde Amerikanmandas›ndan yana olduklar›n› ilanettiler. ABD Devlet Baflkan› Wilson'ada bir mektup göndererekAmerikan mandas›n›n sa¤lanmas›için baflvuruda bulundular. Mektuptaflu istemlerde bulunulmaktayd›:1) Padiflah egemenli¤i ve Meflru-44 TAR‹H 10 fiubat 2008

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!