Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - Düşünce Tarihi

Ramazan YAZÇİÇEKbaşlıklarında, resmi devlet kayıtlarında; vak’anüvis kayıtlarında,vakıf kayıtlarında, sayımlar ve envanter hesaplarında, fizik, matematik,mimarlık ve astronomide kullanılmıştır. Yine ebced, cifr vevefk ilimlerinde, büyü ve muskalarda, burçları öğrenmede, definearamada, Tasavvufî yorumlarda, zikir sayılarının belirlenmesinde,Bâtınî Tefsir’lerde, kadir gecesinin tespitinde kullanılmıştır. Hattaebced, musikîde, ‘ebced notası’ olarak da kullanılmıştır. 23Ebced alfabe düzeninin her harfinin bir rakama tekabül etmesiözelliğinden faydalananlar, bu yöntemi çeşitli sahalarda kullanmışlardır.İşte Cefr ilmi bu yöntemlerden birisidir. Bu hesap yöntemihenüz Kur’an indirilmeden önce de kullanılmaktaydı ve eskidenberi çok yaygın olan bir yazım şeklidir. Arap tarihinde geçen tümolaylar, harflere rakam değeri verilerek yazılır, böylece her olayıntarihi de kayda geçirilmiş olurdu. Bu tarihler, her kullanılan harfinözel rakam değerlerinin toplanmasıyla elde ediliyordu. Müslümanlarda bu yöntemden farklı alanlarda faydalanmışlardır. Buna göresembolik şekiller ve harflerin ebced sayı karşılıkları üzerinde yapılanyorumlar, bu sahayla meşgul olanların başvurdukları yollardanbiridir. Ebced ile cefr arasında en önemli fark: ebced gerçekleşmişolanın, cefr ise gerçekleşmesi muhtemel olanın ilmi olarak görülmesindedir.24Tasavvufta “fizyognomoni” 25 denilen bilimin bir dalı olarak görülen“Kef ilmi” de “İlmü’l-firâse”ye karşılık gelir ki bununla ilâhîisimler ilminin karşılandığına inanılır. Bununla el, avuç, parmaklar,bilek ve yüz şekillerine farklı anlamlar yüklenilerek sınırsız manalarçıkartılır. 26 Bunların içerisinde dini tanımlamalardan tutun da müstehcençıkartımlara kadar hezeyanlar vardır. Bütün bunlar; Tasav-84MİLEL VE NİHALinanç– kültür–mitoloji23Yakıt, s. 71.24Maraşlı, s. 83.25Fizyognomoni: İnsan tiplerini ve bedenin işaretlerini, özellikle yüz çizgileriniinceleyerek onların karakterlerini tanıma ilmidir(!). Eskiler buna İlm-iFirâse derler (Guénon, s. 64).26Guénon, s. 63-67.