Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - Düşünce Tarihi

Ramazan YAZÇİÇEK“Allah hiç kimseye gaybdan haber verme hususunda bir ilim veyetenek vermemiştir. Yalnız, bazı peygamberlere âhiret, melekler vecinlerle ilgili bilgiler bahşetmiştir ki bunlar vahiy ile sabittir, inanmakgerekir. Araştırmacı ve titiz alimler “Cümmel Hesabı” diyeisimlendirilen cifr hesabına şiddele karşı çıkmışlardır. İbn Hacer el-Askâlanî, buna itimat etmenin caiz olmadığını söylemektedir. İbnAbbâs’ın da bu hesabı sihir cümlesinden saydığı nakledilmektedir.”91 Bu konuda İbn Kesir ise tefsirinde ebced hesabı ile Hurûf-uMukattaâ’ya çeşitli manalar vermek isteyenler hakkında genişçeizahat verdikten sonra şunları söyler: “Bu harflerle vakitlerin bilindiği,olayların, fitne ve savaşların zamanlarının çıkarılacağını önesürenler Kur’an’da olmayan şeyler iddiâ etmekte ve uçulması gerekmeyenyerde uçmaya çalışmaktadırlar.” 92“Ebcedle ilgili bazı hadislere de rastlanmakta, ancak İbnTeymiyye bunların başlıcalarını verip ravilerini tenkit ederek güvenilirolmadıklarını açıkça ortaya koymuş bulunmaktadır.” 93“Bazan halk ararsında dolaşan ve Kur’an’ı Kerim’in şifa ile ilgiliayetlerinin ebced hesabına göre rakamların yazılıp bunlarla yapılanmuskalar bulunmaktadır ki, bu rakamların şifa vereceğine inanmakküfürdür. Bu gibi hususlar Hz. Peygamber’in sünnetinde olmadığıgibi ashab, tâbiin ve büyük imamların böyle bir şeye başvurmadıklarıilmen ve tarihen bilinen bir husustur. Ebced hesabına dayanarakortaya çıkan Hurûfilik, bu işi Kur’an ile fal bakmaya kadar götürmüştür.Bir devlet kuruluşu olarak Diyanet İşleri Başkanlığı’nın,devletin dinî anlayışını yansıtmak üzere 1960’larda yayımlanan“Allah Bizimle” adlı bir kitapçıkta ebced hesabına dayanarak Hz.Peygamber (s) ile ilgili olan bir âyetten hareketle 27 Mayıs 1960 as-106MİLEL VE NİHALinanç– kültür–mitoloji91M. Sait Şimşek, “Cifr Hesabı” mad., Şâmil İslâm Ansiklopedisi, Şâmil Yayınevi.İstanbul 1990, 307; el-Hüseyni, s. 51.92İbn Kesir, Hadislerle Kur’ân’ı Kerim Tefsiri, Çev.: Dr. Bekir Karlığa, Dr. BedrettinÇetiner, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1988, s. 2/146.93Uzun, “Ebced” mad.; Kkz.: İbn Kesir, s. 2/146; el-Hüseyni, s. 39-80; Özellilkebu tür hadislere el-Kuleyni’nin Usul-u Kâfî’sinde rastlamak mümkündür.