Bilgi DeÄeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - DüÅünce Tarihi
Bilgi DeÄeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - DüÅünce Tarihi
Bilgi DeÄeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - DüÅünce Tarihi
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Bilgi</strong> Değeri Açısından <strong>Cefr</strong> <strong>ve</strong> <strong>Ebced</strong> –<strong>Harfler</strong> <strong>ve</strong> Rakamlar Metafiziği-ğini tartışacağız. Çalışmamızın yorum alanını rasyonalist zeminindışında tutarken, ruhçu, maneviyatçı geleneği ise değer kriteri açısındanİslâmîlik zemininde anlamlandırmaya çalışacağız..Terim Olarak <strong>Cefr</strong> <strong>ve</strong> <strong>Ebced</strong> -Kavramsal Analiz-Arapça bir kelime olan cefr, sözlükte, sütten kesilmiş dört aylık kuzu,oğlak, içi taşla örülmemiş yuvarlak geniş kuyu, hizmetçi çocuk,altı ayını doldurmuş küçük de<strong>ve</strong>, küçük buzağı anlamlarına gelir.Terim olarak cefr/cifr, değişik metotlarla gelecekten haber <strong>ve</strong>rdiğiiddia edilen ilim <strong>ve</strong>ya bu ilmi kapsayan eserleri ifade eden birterim olarak anılır. 1 <strong>Harfler</strong>e <strong>ve</strong>rilen sayı değeri ile geleceğe <strong>ve</strong>yageçen hâdiselere ibarelerden tarih <strong>ve</strong>ya isme dair işaretler çıkarmailmine de cefr denilmektedir. 2 <strong>Ebced</strong> kelimesi ise Arab alfabesindekiharflerin kolaylıkla ezberlenebilmesi için harflerin birleştirilmesiylemeydana getirilmiş sekiz manasız kelimenin ilki olan bir terimdir.<strong>Ebced</strong>, bu sıralamada ilk kelimenin adı olduğu gibi aynı zamandadiğer kelimelerin tümüne de ad olmuştur. Bir başka ifadeyle ebced,eski alfabeye <strong>ve</strong>rilen isimdir. Buna, “abcad, ebicad, ebiced,abucad”da denmektedir ancak tutunmuş şekli ‘ebced’dir. 3<strong>Ebced</strong>, Arapça, Eski Sâmî Alfabesindeki harf sırasının sayı değerinegöre tertiplenmiştir. Bu dizginin İbrânî <strong>ve</strong> Süryânî Alfabesindekiharfleri içine aldığı <strong>ve</strong> dizgide yer alan kelimelerin aynızamanda birer manaya da geldiği kabul edilir. 4 Bu formülde yeralan kelimeler şunlardır: ebced, hev<strong>ve</strong>z, huttî, kelemen, sa’fas,karaşet, sehaz, dazağ (zazığlen). 5 Bu kelimelerin gerçekte Arapça1Bkz.: Metin Yurdagür, “<strong>Cefr</strong> mad., T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1993;Abdulkadir Badıllı, Risale-i Nur’un Kudsî Kaynakları, Envâr Neşriyat, İstanbul,1994, s. 932; Mustafa Öztürk, Kur’ân <strong>ve</strong> Aşırı Yorum, Kitâbiyât, Ankara2003, s. 262,263.2Abdullah Yeğin, “cifr” mad., Yeni Lügat, Yeni Asya Yayınları, İstanbul 1975.3İsmail Yakıt, Türk-İslâm Kültüründe <strong>Ebced</strong> Hesabı <strong>ve</strong> Tarih Düşürme, Ötüken,İstanbul 2003, s. 25.4Yeğin, “ebced” mad.; Badıllı, s. 931.5Yakıt, s. 25; Mustafa Uzun, “<strong>Ebced</strong>” mad., T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, İstanbul1994; Yeğin, “ebced” mad.77MİLEL VE NİHALinanç–kültür–mitoloji
Change language