Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - Düşünce Tarihi

Ramazan YAZÇİÇEKolmuş olaylara tarih düşürmede kullanılan bir yöntem olmasınınötesinde ilâhî metinlerin yorumunda kullanılmaya kalkışılması bizatihiyorumlananın (Kur’an) kendi kastına muhaliftir. Bu tavrındoğru okunuşu, Kur’an’a uymayanların Kur’an’ı kendilerine uydurmanınyolunu rakamlar ve harfler metafiziğinde aramalarıdır.Bu da esas itibariyle harf ve sayı gizemciliğidir. Cefr ve ebcedi, Kur’anyorumunda bir yöntem olarak ele almak, apaçık, beyan edilmiş olanKur’an mesajının kapalı ve anlaşılmaz olarak kabulüdür aynı zamanda.Kur’an mesajını anlamaya yönelik olarak geliştirilen yorumyöntemleri neticede bir tevildir ve esas itibariyle te’vil, istismaramüsait bir karaktere sahiptir. Tevil, ilâhî muradı anlama amacınayönelik olarak ortaya konulan bir çaba iken, uçları açık bir yorumlamatevil dahi değildir. Tarihte tenzil için savaşanların sonradante’vil için savaştıkları da göz önüne alındığında durumun ehemmiyetiortaya çıkar. Tevilin en azından nerede, nasıl ve niçin olamayacağı;sınırlarının bilinmesi gerekir. Öncelikle bu kural, tevil edilenindil dışı müdahalelere maruz bırakılmamasıdır. Kur’an’ın açık veanlaşılır bir Arapçayla vahyolunduğu kendisinin beyanı iken veonun da korunulduğu dikkate alındığında, Kur’an’ın zahirine rağmenbir tevil kanaâtimizce ümmeti helake sürükleyen aşırı yorumdurdolayısıyla fâsiddir. Tevil edilenin anlam bütünlüğüne muhalifyorumlara gitmemek önemli bir kuraldır. Kastı anlama çabası, kendianladığını kelamın sahibine ve/veya muhatabına onaylatmayadönüşmemeli; kısaca, tevilin sağladığı imkanlar, tevil edilenin sözve anlam bütünlüğüne rağmen olmamalıdır. Hülâsa tevil, dil, akılve nassların toplam anlam bütünlüğü ve zahiri yönü göz ardı edilmedenictihadî bir etkinliktir. Bu özellikler dikkatten uzak tutulmamalı;Şii ve Tasavvuf geleneğinde olduğu gibi dil ve aklın çoğukez devre dışı bırakılarak irfanî bir faliyete dönüştürülmemelidir. 96108MİLEL VE NİHALinanç– kültür–mitoloji96Bkz. Öztürk, “Takriz”, 14, 118, 121,122.