Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced - Harfler ve ... - Düşünce Tarihi

Bilgi Değeri Açısından Cefr ve Ebced –Harfler ve Rakamlar Metafiziği-vufun, ‘Bâtınî Yorum’ yöntemiyle başvurduğu, metafizik atmosferdeyapılan yöntem denemeleridir. Tasavvufî eğilim bunları meşru görürve sonuçlarını kendi mantık örgüsü içerisinde “kesin teolojikçıkarımlar” olarak da “islâmîdir” diye tesciller. Nitekim bu aşırıyorumların delili kendinden menkul olup sahipleri delil sunmayadahi gerek görmemişlerdir. Buna karşılık farklı ilim ehli ve disiplinlerise bu yöntemi çoğu kez dikkate dahi almamışlardır.Arap edebiyatında bir söz sanatı olarak kullanılan ebced sistemleri,ilâhî metinlerde geçen ibarelerin harflerine sayısal değerlervermek ve çıkan sayılardan geleceğe ait yorumlar yapmak olarakgelişmiştir. Zaten işin en dikkat çekici yanı da bir edebi sanat vekolaylık olarak geliştirilen bu metodun tamamen insan ürünü olması,dolayısıyla birden fazla, farklı harf sayısal değer sistemlerinmevcudiyeti ortadayken ilâhî metinlerin yorumunda tescilleyiciolarak kullanılmaya kalkışılmasıdır.Allah’ın gaybı Resulullah’a ve O’nun vekili olarak seçtiği evliyasınıfına bildireceğini savunan Şia ve tasavvufî gruplar, cifrin debunun dolaylı yolu olduğunu iddia etmişlerdir. Muhyiddin-i ArabîFutuhat-ı Mekkiye adlı eserinde cefr üzerine müstakil bir bölümayırmıştır. Niyâz-i Mısrî de cefr metoduyla Hz. Hüseyin ve Hz.Hasan’ın “nübüvvet” sahibi olduklarını kanıtlamak için eserlerindeiddialar ortaya atmıştır. 27Bu kadar ayrı diller, farklı alfabeler, rakam değerleri, ayrı hesaplamaşekilleri, takvim türleri ve bunlar içinde de alt tarih türleriolduğu dikkate alındığında; bunun, beşerî zihin ürünü bir üretmeolduğu düşünüldüğünde ilâhi metinleri yorumlamada yöntem olarakkullanılmasının beraberinde getireceği sakıncaları ve böyle biryöntemle elde edilen yorumların/sonuçların ne derece sağlıklı olacağıdüşünülmelidir.27Erdeğer, s. 51.85MİLEL VE NİHALinanç–kültür–mitoloji