Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Ela GÜRMAN TEKİN ela.gurman@trt.net.tr<br />
Demliler geliyor! Zarifler geliyor! Bu sefer<br />
dökülmeden geliyor! Kış günlerinin iç ısıtan<br />
yareni, yemek ertesi, akşamüstü sohbetlerinin<br />
sırdaşı, kahvaltının vazgeçilmez eşi, dumanı<br />
üstünde çay geliyor! Çay müptelası olun ya da olmayın,<br />
zengin de olsanız fakir de fark etmez çünkü sınıflandırmaz<br />
sizi çay. Şefkatlidir, sağlıklıdır, yoldaştır, memlekettir, asildir<br />
ve hepimizindir…<br />
Çay, 5 bin yıldır içilen ve aynı zamanda kendi kültürü ve<br />
felsefesi olan bir içecek. Çıkışı ise bir efsaneye dayanıyor;<br />
Çin’in ilk imparatorlarından Shen Yung, çay bitkisinin<br />
tesadüfen sıcak suya düşmesine şahit oluyor. Çinliler<br />
tarafından ilaç olarak içilen bu içecek, ardından Endonezya<br />
ve Hindistan üzerinden batıya ulaşıyor. Nereden mi<br />
biliyoruz? Özel bir firmanın Türkiye İçecekler ve Yeni<br />
Projeler Pazarlama Direktörü Toloy Tanrıdağlı ile uzmanlık<br />
alanı çay üzerine gerçekleştirdiğimiz söyleşi sayesinde<br />
elbette. Öyleyse, çayın toplumsal gücünü bilsek de fiziksel,<br />
kimyasal ve kültürel özelliklerini yansıtacağımız bu yazıyı<br />
uzmanından demledik diyebiliriz.<br />
Sudan sonra çay<br />
Türkiye’de tarımsal istihdamın ve üretimin yaklaşık yüzde 4’ünü<br />
çay tarımı oluşturuyor ve nüfusumuzun yüzde 96’sı çay içiyor.<br />
Şaşırdınız mı? Şaşırmayın çünkü ülkemizde kişi başına düşen<br />
yıllık çay tüketimi 3,5 kilogramı bulurken, bu miktar bizi dünya<br />
ülkeleri arasında birinci sıraya taşıyor. Anlamı; ülkemizde sudan<br />
sonra en çok çay içiliyor. Karadeniz ise çay için yadsınamaz bir<br />
bölge. Bunların yanı sıra öğreniyoruz ki; çay her ülkede kültüre<br />
bağlı olarak farklı zamanlarda ve farklı konseptlerde tüketiliyor.<br />
Örneğin İngiltere’de çay öğleden sonra saat 4 civarında hafif bir<br />
yiyecek eşliğinde içilirken; daha ağır çay ziyafetleri ise, akşam saat<br />
5 ile 7 arasında gerçekleşiyor. Hindistan, Türkiye gibi çayı hem<br />
üreten hem de çay tüketiminin yoğun olduğu bir ülke. Assam ve<br />
Darjeeling gibi çayın yetiştiği bölgelere göre isimlendirilmiş özel<br />
türleri var. Hindistan’da siyah çay genelde deminin hafiflemesi için<br />
süt ile tüketiliyor; şeker, bal veya palmiye şekeri ile tatlandırılarak,<br />
tarçın, zencefil, anason, rezene, karabiber, hindistan cevizi ve<br />
karanfil ile aroma verilerek hem de. Çin çayları genellikle yeşil çay<br />
olarak üretiliyor. Çayın tipine göre içerken çim, tahıl, sebze, balık<br />
ve çiçekli aromalar hissediliyor.<br />
En iyi çay<br />
Toloy Tanrıdağlı<br />
Çay iklim koşullarına bağlı olarak değişkenlik<br />
gösterir. En iyi deniz seviyesinde<br />
yetişmekle birlikte 1800-2000 metreye<br />
kadar yetişebilmektedir. Yüksek rakımlarda<br />
ve soğuk/kuru şartlarda yetişme gelişimi<br />
yavaşlatmakla birlikte aromanın gelişimine<br />
katkı sağlar. Çayın yetişmesine etki yapan<br />
en önemli etken iklim ve topraktır. Yıllık<br />
sıcaklık ortalamasının 14 derecenin altına<br />
düşmemesi, toplam yıllık yağışın, 2000<br />
mm’den az olmaması ve aylara göre dağılımının<br />
düzenli olması, bağıl nem oranının<br />
ise en az yüzde 70 olması, çay bitkisinin<br />
normal gelişimi için gerekli olan koşullar.<br />
En iyi çay en çok çayın nereden geldiğiyle<br />
ilintilidir. Kalite pek çok farklı etmenin sonucudur. Bunlar<br />
arasında bitkinin kendisi, toprak, iklim, yağmur miktarı, toplama<br />
standartları, proses şartları sayılabilir. Çayın en iyi tropik şartlarda<br />
yetiştiği bilinmektedir. Ekvatora yakın olan Kenya, Uganda,<br />
Endonezya, Güney Asya gibi ülkelerde yılın 12 ayı boyunca yaş<br />
yetişir ve toplanır. Ekvatordan kuzeye ya da güneye ilerledikçe<br />
çay üretiminde mevsimsellik söz konusudur. Çay çok fazla yağmura<br />
ve yeterli miktarda güneş ışığına ihtiyaç duyar. Çay üretimi<br />
için geçirgen özellikli topraklar uygundur. Çay bitkisi kumdan<br />
kile değin değişen yapıdaki asit tepkimeli topraklarda yetişebilmektedir,<br />
bu nedenle toprağın asidik olması beklenir.<br />
Pazarlama Direktörü<br />
Toloy Tanrıdağlı<br />
Mutlaka iyi<br />
demlenmiş<br />
Oğuz Atay “…biz çayın<br />
yalnızlığa iyi gelen tarafını<br />
da severiz.” derken çayın<br />
kalbimizdeki yerini, Nazım<br />
Hikmet Ran ise; “…basit<br />
yaşayacaksın basit, sanki<br />
bir gün yaşamın sona<br />
erecekmiş gibi basit, çay,<br />
simit ve peynirle…” diyerek<br />
hayatımızdaki duruşunu<br />
tasvir etmiş çayın. Adını<br />
bizden almış olan Türk<br />
Kahvesi’nden bile çok daha<br />
değerli çay bizim için..<br />
Şekerli, şekersiz, limonlu,<br />
kıtlama ama illaki ince<br />
Çayın en makbul yeri;<br />
2,5 yaprak denilen,<br />
bir tomurcuk,<br />
iki yapraktan oluşan ve<br />
çay filizinin polifenol<br />
içeren en zengin kısmı<br />
üst filizidir.<br />
Vizyon 11
Change language