ŞUBAT 2015

Halk müziği davası
“Halk müziği davası” Muzaffer Sarısözen’le başladı. Sarısözen,
öğrencilerine ve çalışma arkadaşlarına hep bu dava ruhunu
aşıladı. 60’larda Muzaffer Sarısözen’in ölümüyle halk müziği
davasında Nida Tüfekçi dönemi başladı. Tüfekçi, Sarısözen
Usta ile çalışmasını ve onun felsefesini kavramış olmasını Halk
müziği açısından bir şans olarak niteler: “Muzaffer Sarısözen’e
yetişemeseydik halk musikisi bugünkü yerinde olmazdı.”
Nida Tüfekçi, Sarısözen’den bayrağı devraldı ve ömrünün
sonuna kadar başarıyla taşıdı. binden fazla parça derleyip
notaya aktardı.
Halk müziği dağarcığı çok genişti. Haklı olarak ona “ayaklı
kütüphane” diyorlardı, ancak onu tanıyanlar “ayaklı arşiv”
demenin daha uygun olacağını söyler. Zira o engin bilgisini
herkesin değil, gerçekten dava insanı olanların kullanımına
sunardı.
“Türk Halk Müziği” dendiğinde akan sular dururdu büyük
usta için. Sanatçı arkadaşlarına sarf ettiği “Hepinizi seviyorum,
ama halk müziğini hepinizden çok seviyorum” sözleri, Türk
müziği söz konusu olduğunda müsamahası olmadığının
deliliydi.
Radyo ve televizyonda eğitici işlevi öne çıkan programlar
yaptı. Eğitici program çalışmaları Türkiye ile sınırlı kalmadı.
Belçika Radyosu’nda da “Bağlama Ailesi” adlı bir program
hazırlayıp sundu.
Ayrıca uluslararası birçok panel ve sempozyumda Türk
Halk Müziği’ni tanıttı. Eşi Neriman Altındağ Tüfekçi ile
beraber hazırladığı “Memleket Türküleri” kitabının yanı sıra
UNESCO’nun “Dünya Müziği Tarihi” adlı kitabın “Türk Halk
Müziği” bölümünü kaleme aldı.
Türkü âşığı
“Ona göre giysilerin en güzeli halk giysisi, yazınların
en güzeli halk edebiyatı, musikinin en güzel halk müziği,
dansların en güzeli halk oyunlarıdır.” diye tanımlar ustayı, kızı
Gamze Tüfekçi Yazıcı… Nida Usta, folkloru yalnız türküye
indirgemez. Müziğiyle, oyunuyla, giyimiyle, edebiyatıyla bütün
olarak kabul eder.
Halk müziğinin sözlü kültürden yazılıya geçmesine verdiği
emeklere rağmen esas öğrenimin sahada olduğuna inanır.
Öğrencilerine “masa başı folklorcusu” olmamalarını öğütler.
“Kitabiyet iyidir, ancak yeterli değildir” der, “Folklorcu için
halkın telakkisi, kitaplarda yazandan önce gelir. Zira halkını
tanımayan, folklorcu olamaz.”
1993’te ölümünden iki yıl önce “devlet sanatçılığı” unvanını
aldı. Türk müziğinin otoritesi, ölümünün ardından “Türk
müziğinin efsanesi” haline geldi.
Çamlığın başında bir ince duman
Gördükçe ağlardı gözü Nida’nın
Ziyayı vurmuşlar yol ortasında
Nasıl dayanırdı özü Nida’nın
Baba oldu türkülerin merdine
Acı çekti bir sürmeli derdine
Şikâyet gelmedi bir gün virdine
İlkbahardı kışı yazı Nida’nın
Bir gün Kırşehir’de, bir gün Banaz’da
Adım adım gezdi, baharda, yazda
Bizi üşütmedi karda, ayazda
Yandıkça büyüdü közü Nida’nın
Türküler Nida’sız, onulmaz hasta
Halaylar üzgündür, bozlaklar yasta
Ankara’da Kayseri’de, Sivas’ta
Hürmetle edilir sözü Nida’nın*
*Bayram Bilge Tokel
Not: Fotoğraflar: (Gürsoy Babaoğlu’nun kişisel arşivinden)
“Hepinizi seviyorum, ama
halk müziğini hepinizden
çok seviyorum.”
52 Vizyon