Gençlerle Tevhid Dersleri

لاََف نَْم
دَو لاََف دَو
ُ
ت َِّم إِنَف
نَْم
اَم لَع ھِيََو
قَف
َ
ِ
YİRMİÜÇÜNCÜ DERS: RUBÛBİYYETTE ŞİRK VE ÖRNEKLERİ -5-
(NAZAR BONCUĞU, MUSKA...)
- Halka, iplik, nazar boncuğu v.b şeyleri asmak/takmak: Bilindiği üzere bazı kimseler bunlardan birini bedeninin
herhangi bir azasına veya çocuğuna veya arabasına veya hayvanına veya evinin ya da iş yerinin bir yerine veya kapılar
üzerine asmaktadırlar.
Bunun hükmü, uğursuzluk inancının hükmü ile ilgili söylediklerimizin aynısıdır; Eğer kişi bunun bizâtihî nazar,
hasetçinin şerri, cinin musallat olması gibi veya romatizma, basür hastalığı gibi var olan herhangi bir sıkıntıyı
kaldıracağına veya hafifleteceğine veyahut bir sıkıntıyı, meydana gelmesinden önce def edeceğine inanırsa, işte bu
kimse her şeye kâdir olma (kudret, bir şeyi meydana getirme) ve mutlak fayda verme sıfatlarının bir parçasında
Allah’a ortak koşmuş olur. 279 Fakat sıkıntıyı kendisinden kaldıranın ve def edenin Allah (c.c) olduğuna inanmakla
beraber Allah’ın (c.c), sıkıntının kaldırılmasına veya def edilmesine ne vahiyle ne de kâinat içersindeki kaderiyle sebep
olarak kılmadığı o astığı/taktığı şeyi buna bir sebep olarak görüyorsa küçük şirk koşmuş olur.
Rasûlullah (s.a.v)’in, fayda vereceği zannedilen halka, iplik, nazar boncuğu v.b şeylerle ilgili birtakım hadisleri
bulunmaktadır. Bu hadislerinden birinde şöyle buyurmuştur:
ُ لَھ ُ
تَعَل َّقَ‏ ت ‏ًةَمْیِ‏ ‏َم
‏َع اللهَ‏ ‏ًةَ‏ ‏َع تَعل َّقَ‏ ومَنْ،‏ لَھُ‏ َّ الله أَتَم
“Her kim bir temîme 280 asacak olursa, Allah onun işini tamamlamaz (ya da) tamamlamasın 281 (bunu asarak umduğu
gibi ona sağlık ve afiyet vermesin) . Her kim vedea 282 asacak olursa, Allah ona rahat vermez (ya da) vermesin (ona
sıkıntı, keder, hüzün versin, şeytanı musallat etsin, korku ve endişe içinde olsun) 283 ” 284
Başka bir hadisinde ise şöyle buyurmuştur:
تَعل َّقَ‏ ت ‏ًةَمْیِ‏ ‏َم
‏َدْ‏ أ ‏َكَرْ‏ ‏َش
“Her kim bir temîme asacak olursa şirk koşmuş olur.” 285
İmran b. Husayn (r.a)’tan rivayet edildiğine göre; Nebi (s.a.v) elinde (başka bir rivayette: pazusunda) sarı bakırdan bir
halka bulunan bir adam görmüş ve o’na: “Bu da ne!” demiş, adam da, “(ben bunu) vâhineden ötürü (yani elde veya
omuzda veya pazuda görülen, üzerinde zuhur ettiği azayı güçsüzleştiren/halsizleştiren ve erkeklerde görülen bir çeşit
hastalığa karşı) kullanıyorum 286 ” deyince Nebi (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
یدُك إِن َّھَا لاَ‏ تَز أ ‏َماَ‏
إِلا َّ وَ‏ ھْنًا،‏ انْبِذ عَنْكََ‏ ‏ْھا
أ ‏َبدَ‏ ‏ًا أ ‏َفلْ‏ ‏َتْ‏ ‏َح ‏َكْ‏ ‏َی ل ْ ‏َو َّكَ‏
“Dikkat et! Şüphesiz ki o, senin güçsüzlüğünden/zayıflığından başka bir şeyi artırmaz. 287 Onu kendinden at. Şayet o
üzerinde olduğu halde ölseydin ebediyyen iflah olmazdın.” 288
279
Keza bu kimse, fayda verir inancıyla kalbini bu şeylere bağladığı (bunlara dayandığı) için, yani bir kalp ameli olan “tevekkül”
ibadetini bu şeylere sarfettiği için Ulûhiyyette de ortak koşmuş olmaktadır. Aynı durum Uğursuzluk şirki için de geçerlidir.
280
Temîme: Nazardan, hasetten, cinlerin musallat olmasından ve benzeri afetlerden, romatizma, basür gibi herhangi bir
hastalıktan koruması için boyna takılan inci kolye. Arap müşrikleri, nazardan korur diye çocuklarına temîme asarlardı.
Rasûlullah (s.a.v)’in nehyine konu olan elbette ki sadece bu tür bir kolye ile sınırlı olmayıp, fayda vereceği veya buna sebep
olacağı zannedilip de asılan her türlü şey de bu nehyin kapsamına dâhildir. Nitekim kimi ilim ehline göre temîme, fayda getirir
veya bunlara sebep olur diye asılan her türlü şeye verilen bir isimdir.
281
Her iki mana da verilebilir.
282
Ved’a diye de okunmuştur. İbn Abdi’l-berr (r.h) “et-Temhîd” isimli eserinde (17/163) vedea’nın temîme ile aynı manada
olduğunu söylemiştir.
283
Hakikaten de bu tür şeylerden fayda umanların Allah’a (c.c) tevekkülleri az, kaza ve kadere imanları zayıf olduğu için korku,
endişe, hüzün ve her an bir sıkıntıyla karşılaşma beklentisi içersinde olduğu görülmektedir.
284
Ahmed, Ebu Ya’lâ, Taberânî. Muasır muhaddislerden Şuayb el-Arnaût hadisin hasen olduğuna hükmetmiştir.
285
Ahmed. Şuayb el-Arnaût ve el-Elbânî bu hadisin sahih olduğunu belirtmişlerdir.
286
Ta ki var olan ağrı gitsin ya da ağrı yoksa da zuhur etmesini def etsin.
287
Demek ki zararı kaldırır veya def eder kastıyla asılan şeyler -az evvel de belirttiğimiz gibi- aslında zarar getirmektedir. Buradaki
zayıflıktan kasıt, ruhun ve nefsin zayıflığıdır, bedenin değil. Fakat ruhun ve nefsin zayıflığının bedene de tesir ettiği (yani fiziksel
hastalıkların da zuhur ettiği) muhakkaktır.
288
Ahmed, İbn Hibbân, Taberânî.