Zaferin Başı Birlik Hezimetin Başı Ayrılıktır

70
Tarık Ebu Abdullah
İki: Devlet imamına dinin her hususunda itaat vacip iken, özel
beraberliklerde itaat sadece beraberliğin konusu için vaciptir.
Üç: İmama yapılan biat meşru bir mâni söz konusu oluncaya dek
itaati gerekli kılar, özel beraberliklerde ise biati belirli bir süreye veya
başka şartlara bağlamak caizdir.
Konumuza geri dönelim. Yukarıda emire muhalefetin caiz hatta
vacip olacağı bazı durumlardan bahsettik. Bunlara şu durumları da
ilave edebiliriz:
Bir: Emirin açıktan büyük günah işlemesi. Bu haliyle tebâya kötü
örnek olması, konumundan ötürü bu günahların yayılmasına ve hafife
alınmasına sebep olması ve dolayısıyla tebâyı ifsad etmesi. Nasihat,
daha yüksek mercilere şikâyet ve şeri bir meclise başvurudan
sonra halen büyük günah işlemekte ısrar ederse itaatin terki caiz
olur. 106
İki: Mesuliyetini üstlendiği cemaate ve müslümanlara ihanet etmesi
halinde itaatten çıkmak caiz olur. Mesela beraberliğin konusu
olan salih ameli (mesela Allah yolunda cihad) veya biatleşildiği gâye
ve hedefi terk ederse. Veya biatleşildiği gâyeye meşrû olmayan yollarla
ulaşmaya çalışırsa veya düşmanla Müslümanların aleyhine veya
zararına gizli veya açık antlaşmalar yaparsa veya kâfir düşmanlara
berî olmayı terk ederse, cihadı iptal ederse ve kâfirlere dayanırsa.
Veya Müslümanların sırlarını ifşa ederse. Bütün bu hallerde emire
muhalefet caiz olur. Tabii bu haller büyük küfür derecesine yükselir
ise muhalefet caiz değil bilakis vacip olur. 107
Üç: Emirliğini icra edebilmesi için elzem olan duyu veya bedensel
organlardan birisini yitirdiği halde ve bundan dolayı tebâsının
işlerini artık düzgün bir şekilde yürütemez ve maslahatlarını koruyamaz
bir hale gelmiş ise o zaman işini naibine devretmesi gerekir.
Ehlu’l-Halli ve’l-Akd yeni bir emir tayin edinceye kadar tanzimin
106 Bk. El-Muğni, 20/420
107 Aynı yer