Stres Kavramı ve Psikiyatrik Hastalıklar - Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Prof. Dr. Müfit Uğur
9- Suç lu luk hal le ri,
10-Fi zik gö rü nüm.
Ge nel de ma jor ha yat olay la rı nın an lam lı bir stres kay na ğı ola rak gö rül me me le rine
rağ mer ba zı du rum lar da stre sin kay na ğı olur lar. Bu olay la rın olum lu ve olum suz
olan la rı da var dır. Olum lu olan lar önem siz stres ler ve ya ger çek ten fay da lı et ki le re
sa hip stres ler dir . Olum suz ha yat olay la rı stres üre ti ci olup me di kal olay la ra yol açar.
Me di kal olay la ra se bep olan ma jor ha yat olay la rı nın en önem li olan la rı ev li lik, bo şanma,
iş ten ko vul ma, gi bi du rum lar dır.
Bun lar ka dar sık ol ma mak la be ra ber ka tast ro fik du rum lar da önem li dir. Ka tast rofik
du rum lar şid det li stres kay nak la rı dır. Ka tast ro fik du rum la ra en gü zel ör nek ise
ta bi afet ler dir. Ta bi afet le re ma ruz ka lan in san lar da ha son ra ki ya şam la rın da da ha
sı kın tı lı, da ha çok be den sel ya kın ma lar ile he ki me baş vu rur lar. Bun lar da da ha çok
al kol ve mad de kö tü ye kul la nı mı olup da ha faz la fo bik du rum lar dan şi ka yet ederler.
Bi zim ül ke miz de de dep rem den son ra dep re min ol du ğu böl ge nin in sa nın da ve
dep re mi ya şa yan lar da ben zer du rum lar or ta ya çık mış tır. A B D ler in de ya pı lan ba zı
ça lış ma lar 9/11 ola yın dan son ra yı kı lan ku le le rin mo loz la rı nı kal dır mak için ça lı şan
iş çi ler ara sın da ya pı lan ça lış ma lar da on lar da PTSD ge liş ti ği ni ve bu PTSD sey rin de
bu iş çi ler de da ha çok al kol ve mad de kö tü ye kul la nım du rum la rı nın oluş tu ğu nu göster
mek te dir. Baş ka bir ka tast ro fik tep ki ise harp ler dir. Harp in sa noğ lu nun da ya na bile
ce ği en kuv vet li ka tast ro fik tep ki ler den bi ri si dir. Bu du rum la rı ya şa yan ma lul ve
ga zi le rin bü yük bir kıs mın da P T S D, tek rar la yan ha fı za bo zuk luk la rı, ge ce ka bus la rı,
uy ku bo zuk luk la rı, ve ir ri ta bi li te ha li olur. P T S D bir akıl has ta lı ğı olup stres ce vap ları
nın tek rar trav ma tik bir bi çim de ya şan ma sı ile ol mak ta dır.
B- Hayatın Alanları:
1- Aİ LE: Ai le bi rey le ri nin ma ruz kal dık la rı spe si fik stre sör ler da ha çok kö tü ebeveyn
–ço cuk iliş ki le rin den kay nak la nan emos yo nel du rum lar so nun da olur. Bu ra da
ai le bi rey le ri ara sın da ki bağ lı lık lar önem li dir,Ebe vey nin aşı rı yo ğun işi nin ol ma sı,,
ço cuk la rın uy gun suz dav ra nış la rı, ev li lik dı şı iliş ki ler ve hat ta ge be li ğe ka dar va ran
du rum la rın mev cu di ye ti, eş ler ara sın da ki duy gu sal bağ la rın za yıf lı ğı,eş ler ara sın daki
sö zel ile ti şi min ye ter li ol ma ma sı, eş ler ara sın da ki ger gin lik du rum la rı, bo şan ma,
tek rar ev len me ile an ne ye ait dep res yon lar önem li dir. Ai le bi rey le ri nin iş du ru mu ise
fer din ai le ha ya tı nı et ki le yen önem li bir un sur dur.
Ev li lik ça lış ma la rı ai le yi il gi len di ren gün lük ya şam da sö zel ta ciz le rin çok ya şan dığı
du rum la rı yan sı tır. Eş le rin de ği şik sos yal ve eko no mik alt ya pı ya sa hip ol ma la rı
ha lin de ça tış ma lar da ha çok ol mak ta dır. Bu ra da da ima eş ler den bi ri di ğe ri ne kar şı
üs tün lük duy gu su ile yak la şır lar.
Genç kız lık dö nem le rin de ko ca ya kaç ma, ev li lik dı şı ha mi le lik ler, bun la rın so nuçla
rı da cid di ha yat kriz le ri nin se be bi ni oluş tu rur. Bu du ru mu ya şa yan genç,yaş lı
olan lar da bir ta kım rol de ğiş me le ri olur ve bun lar da ha çok pre ma tü re rol de ği şiklik
le ri tar zın da dır. Te ena ger gru bun da ki genç kız lar ise an ne olur lar ken bu du rum
16